Q^V A M
DIVINO FAVENTE NUMiNE
Ex auBoritate CHagnifici Tgt;. ReBoris,
Jur. Utr. Doâ:., ejufdemque Facultatis in Illuftri hac Academia
Ultrajeéèina Profeflbris Ordinarii, DignilTimi,
NEC NON
Ar/fplißmi Sendtus Academici confenfit, eîr KrobilijJimA
Facultatis JVRIDIC^ Décréta,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Et fummis in UTROQJCJE JURE honoribus amp; Privilegiis
ritè, ac legitimè confequendis,
Eruditorum Examini fubjicit
HENRICUS LAERMAN, AmModamenfis.
Ad diem 6. Julii, horis locoque folitis.
TRAJECTI ad RHENUM,
Ex Officina Francisci Halma, Academix
Typographi, clo bc Lxxxvu.
Speamp;atiffimo, maximè
rever endo VIRO^
L A E R M A N,
apud Amftelodamenfes Mer-
catori folertiflïmo , amp; Civi
graviffimo j, meo Mecsenati
unico 5 filiali obfervantia in
seternum profequendo , co-
lendo 5
Hafce Thefes Inäugurales Juridicas ,
G^antd pojfum fubmißone,
ac gratitudine ,
Dico amp; confecro
HENRICUS LAERMAN, Filius.
r^uB. ^ Rejp.
-ocr page 3-DISPUTATIO JURIDICA
I N AV G V R A L I Sy
D E
THESIS I.
Atria poteftas , quae ab omnibus
liberis reverenter habenda. Jus eft,
quod parentes in gnatos fuos obti-
nent. Hujus origo; extenfio ,tam
[ in perfonas , quam res hberorum ;
modus, quo diverfimode folvitur,
I amp; quidem fecundum leges, tam
gentium, quam civitatis Romanae,
amp; noftrae, breviter amp; clarè, pro modulo noftro , deli-
neabitur. Interim memores, nos, pro conditione filio-
rum, «quos in omnes patentes debere efle Judices.
Jure gentium Jus pärentum in libères genetatione
A ^nbsp;ac-
-ocr page 4-acquiritur : tam patris , quam matris , quamvis pater,
ob fexus praeftantiam , fi contentio fit, debeat prsfer-
ri. Lege Romanâ , quas juri gentium certam formam
dedit, per juftas nuptias, legitimationem, adoptionem
obtinebatur, dans civibus certos efïèftus , quibus pe-
regrini carerent Moribus noftris vetera hxc efFefta
fermé omnia ceiïànt, quum afperi amp; duri Romano-
rum mores condimentis Chriftianae libertatis paulatim
mitigati fint, amp; ad priftinum jus gentium redufti.
In perfonas liberorum jus parentum , moribus gen«
tium, pro tribus temporibus diverfum videtur : ubi im-
perfeflum adhuc judicium, poftulavit aequitas , ut libe-
ri, qui fe regere non pofTent ceu brutum pecus , men-
tis parentum indigerent. Aft ubi aetas cum judicio ma-
turefceret , voluit eadem ratio , ut omnes aftiones ,
quae ad ftatum familis diriguntur , imperio parentum
fubeffent ; in ceteris ac^ionibus libertäre quidem liberis
reliftâ , fed ita , ut in iis parentibus ftudeant placerc,
ex debiro pietatis officio , ad quod , fi defint , cogi vel
emendari pofTunt. Hoe juré parens amp; filium venders
poteft , fi nulla alia alendi ratio fuppetat. Tandem,
ubi liberi ex familia excefTerint, in omnibus fui juris funr,
manente tamen eodem pietatis debito , cujus caufa vi-
detur perpetua.
In Civitate Romanâ Jus parentum in liberos fuit qua-
fi proprium, imö olim, fine fine acmodo, quum in
omnem
-ocr page 5-omnem vitam producerctur, quamvis filius fummos in
republica honores gelîilTet, amp; lege Romuli curiatâ, ac
duodecim tabularum, filius in manu , poteftate amp; man-
cipio patris eflet, qui Jus haberet necis amp; vitae, amp; ter
venundandi ; ita ut hac in parte patrium Jus dominico
eflet majus. Procedente tempore talis poteftas, ut à pie-
tatc nimis longe recedens, meritö difplicuit: permifliim-
que patri, filium privatim caftigare, ac, fi graviorem
pœnam merererur, ad magiftratum deferre. Quod at-
tinet ad liberorum nuptias, in iis parentum aflenfus ita
defiderabatur, ut deberet praecedere, neque ratihabitio-
ne retrb légitima fierent. Quin etiam parens in omni
filiorum contractu autoritärem prxftabat, itä ut, fine
ea, non pofîèt femer obligare , nec in judicio cum ali-
quo experiri. Neque omittenda filiorum poft mortem
tutela, quae ita in manu patrum fuit, ut eam commit-
tere pofTent, quibus vellent, quamvis eos exheredâf-
fent.
Noftris moribus parentes abfolutè in nuptias liberorum
minorennium debent confentire ; amp; fi hi majorennes ûnt,
non pofliint diflentire, nifi fubfit jufta caufa. Quae tamen
poteftas in Hollandia diffèrentiam in aetate liberorum agno-
fcit, filiorum nempè z^, filiarum vero xo. annorum, quum
hx citius illis pubefcant, amp; plerumque minus continen-
tiae habeant. Et quum Jure civili difputaretur, an ma-
tris confenfus de honeftate, an autem ex neceflltate re-
quireretur, more noftro decifum eft, matrem etiam ne-
ceflariö debere confentire. Nihil tamen refert, utrum
A 3nbsp;confen-
-ocr page 6-confenfus praecedat, an fubfequatur ; quum amp; lik man-
dâflè dicatur, qui ratum habuit, ac ratihabitio adum
initio nullum quafi retro trahendo confirmer.
Liberorum res Jure gentium non squè necefTarib pa-
rentibus acquiruntur; cum amp; infans fit dominii capax,
quamvis exercitmm, objudicii dcfecftum, impcdiatur
Ex Jure civili provenir, quod pater hac in re à matrc
diftinguatur, amp; filius fuus ab emancii^to, amp; naturalis à
legitime ; nam natura liorum difcriminum eft ignara
Hmc apparet, Romanes, fuo more, liberorumpeculiaquot;
non abfque ratione diftinxifle : profeftitio toco parenti'
bus concefTo : Adventitii ufufruétu fimiliter, dum pro-
prietas hujus apud liberos maneret, utamp;Caftrenfe vel
quafi. Ex eodem patrijE peteftatis fente Romanus'libe-
ris impubenbus m bonis adventitiis heredem dabat, fub
torma pupillaris fubftiturionis.
Apud nos parens quidem omne confequitur, ex re
lua amp; opens filiorum; fed fub hoc moderamine ut
quod unus filiorum, labore amp; induftria, inaugmentum
rei paterne contulerit, id ei praecipuum fit in heredita-
tis paterns divifione. Quin amp; ufusfruftus bonorum ad-
ventitiorum haud aliter patri datur, quam ut ex eo liberos
alat; quod enim fupereft, hoc totum liberis refervare co-
gitur Pupillaris fubftitutio plane eft abolira, ut fuccef
ÜO fola ab inteftato probetur. De perfonis amp; rebus fi
horum tantum-naturalium, amp; quoufque patria poteftas
oiim, ÖC nunc circa eas locum habeat, niliil quicquam
defi.
-ocr page 7-definiemus, ne materia nimium excrefcat, folâ potefta-
te in légitimé qusfitos contentl
Jam videndum, quo modo patria poteftas folvatur.
Jure gentium, petfeftum liberorum judicium, amp; abitus
ex familia, iis propriam in omnibus poteftatem ac Jus
concedunt, folâ rçverentiâ .quae parentibus omni aetate
debetur, falvâ. Romanis moribus patris Jus non annis,
neque judicio, led fub certâ forma finiebatur. Mortuo
enimavo, refpeftu defundi, poteftas defiit; fed fi patei
in familia manfiffet, nepos in ejus poteftatem recidebat.
Mors civilis ad idem valuit, nifiquod in captivitate apUd
hoftes poteftas patria magis effet in fufpenfo, quam ex-
ftinfta, imo Jure poftliminii reftituenda. Dignitate quo-
que patriciatus, amp; poftea confulatus, prsefefturae praeto-
rio,urbi, Epifcopatus, amp; omni, qux liberaret à curia,
filius à manu patris liberabatur. Quin amp;, fi pater in-
fantes exponi, amp; abjici curafTet : fi diu, five ad decen-
nium paffus efiTet filium fuum vitam agere, ut fui Juris
hominem, fua poteftate non utebatur.
Maxime folennis folvendae poteftatis modus erat eman-
cipatio, quae olim uno nummo, certis verbis, libripen-
de, amp; quinque teftibus praefentibus, per traditionem amp;
mancipationem patris naturalis amp; fîdudarii, perageba-
tur in filio trina remancipatione amp; manumiffione, amp;
infi'lia amp;cacteris liberis duntaxat unâ. Poftea Imperator
Anaftafius, neglefto hoc antiquoritu, per fuum relcri-
ptum Magiftratui exhibitum , fiUos emancipari juffit,
modo infante majores confentireiit. Tandem ex confti-
tutione Juftiniani emancipatio fafta eft per folam profef-
fionem patris apud competentem judicem denunciantis,
fe filium fuo juri permittere. Quin amp; adoptione, quâ
filius a fuo patre naturali avo, vel uni ex afcendenti-
bus tradererur, patria poteftas in dante defmebat, amp;in
accipientem tranfibat.
X.
Reftat, ut inquiramus, quibus modis hxc poteftas
apud nos emoriatur. Primö, per nuptias liberi fui Ju-
ris efficiuntur, etiam minores. Imö, ipfe viduus, vel
vidua, licet minor, foluto matrimonio, in patriam po-
teftatem non redit : hxc enim femel extin(fta non revi-
vifcit. Secundo, ipfa majorennitas, five viginti quin-
que annorum aetas, liberos fuae curje committit. De-
nique , feparata habitatio pro emancipatione habetur,
modo inftituatur fciente amp; permittente patre. Non
opus eft, ut furor, prodigalitas, amp; fimiles eventus re-
cenfeantur, inter modos hujus potcftatisfolvenda; nam
hberos fui Juris non efficiunt. Unicè monendum, ob-
fervantiam parentibus debitam nullo cafu folvi. vel coar-
ftari, quum naturx fit debitum.