DISPUTATIONVM MÏSTORÏCAÏ^ÜM
PRIMA,
Favente Deo Opt. Max.
Snb Prafidio,
amp; Metaphyfices in alml Academie tJltrajeaijiaPrrfe^tist ' '
'PHblieè tmieoiiditHr,
MARGUS du TOUR.
jid ditm X Bepttmb» hora Semdi»
^vimtraiecti:
Ex Ófficina ^SgidH Xomauy Academlx
Typographi, Anno cIal3CXLI.
D. ANDRERE vander MEVLEN, fAvuncui«
D. F R E DiE RIC Ö R V Y S C Hlt;( hTnVep
inclytse Reip. Vltrajedinae Confuli, j^f^quenis.
UT ET
3) oBïfimis fraBmtißimißjue iris ^
D. 'I VSTO LIRi£0,nbsp;Iticcs. Hmc
hiftoriœ hu-
manioriunl itterarum ac temporum Profeffori,
NEC NON
Sruditifimo Clarißimoquey
Di PAVLO VOET L. Ai M. amp; in
alma Vltrajedcnfium Academia Metaphy-
fices Profeffori,p^jefidïmeo plurimumho-
norando.
f/ûc exerchium hiBoricum
hfkStvs 8c obfemndxergtx
Dico
■fs
-ocr page 3-P R t M wii
Hiftoriatum StudiofisJ
godante nosfaBitarmt vïtï mami, idmfavmte Deoconmuû
Inter tot actantos enemplo ß_ detmecms in Taciti Gema-
niam ^ Jaricolam., eo prtslmtite ms in noßrumfcnptmm
tales qmjmnesproponimus. ^uofuceejß vos videtitiff ex hifie,
Ö qua deinceps juhjmj^enda ; fi mmsprofpero, veflrum efitß'
quanimiter, utfaciles cenfuram exereere,nefoflbac ah infli'
tuio mßro,ngtdä cnßmcumventhahfierreamur.
^d impulerit Herodimum-, ut fui oferis initium à pro«*
mio aufpiearetar gt;
Uöbus videtüt toptilfe ^ hinc ratibnç , il-
line exemplisquot; j illa gt; rationem dico defujnpra eft ^
' triplici prosmii officio, Pracipuum erit , ot
totius operis indicetut argumentum.; Huic
- ptoximnm, ut ledor docilis.Sc attentus reddatur,
Poftremurn, ut capteïur be'ràvalentia.quod tàmeti
nec femper ,nec ubiqueTervatur. Lucianusprtonbus'contentas
procemii iponeribus,ultimumprstèrniîfit ita illc,WaVc o è
eij^icL^njKi, W jv.Tc/^éwfc «fÇê'w« »Vifnbsp;^ [«^f* gt;
:^uando vtYXt pYoeemt« uteturi'a 'äuohm^nif^ ordietur, mn , m Rheto-
re's'jolent À tmm i/edbemvelmiahcoprtttemijfo, attentionm amp; docu
A 2nbsp;litatem
-ocr page 4-ütaunt pariet mdititribfit; ratipmeip ïpfe fubjongit*.. «e^rtfh«,/*»* ytp
livr^, n» gt; Vtet (Myd^MV , » »KtyKciiav , whtKÜm, S yfuv'tftat
(f al Advertent enm ipfi arnmumt fi oliendertt, quam de magnts-^ut ne-
eefariis,atu adipfos pertmt»tibHS,aKt utiltbüs demtjuerehus fit dißftrm,
NeqnetaajenhocLuci|ni praeceptum fecuci ïunt biltoricj in upi-
verfum. ExempIoficLi.vius jquiinfuioperispraefationeftudet, uc
leftoris benivolenti^tp at}:ention_emque ab opens amp; argumenti in-
cepti noR Iblum mignitudine,verum amp; dignicate atque ufu ,amp; a
fui officii verecundiä civilijque excenuatione conièquatur. Exempl o
lie nofterHerodianus, cujus prcemium continet hiltoricorum quu-
rundam vitia j rationem fui inftituti, quä docilem amp; attencum red-
dic audicorem, benivplentiasconciliationem , ac denjque rerum ge-
ftarum ,quasdefcribendas fufcepit brevem dclineationem. Tali u-
titurproeemió Euan Lucas C. li Primum aliorum pro fert inftitu-
tum, nerope vel marei vei Macthei, ut Erafm. obfervat in paraphra-
fi ad c. j ,Luc.f «i fummafide quod turn fatis effe judtcabmt prodiderunt.
Pfiina pars hifce explicatur verbis : 'JETftXuVf toM«/ l-nxf^s'i'^v
gt;'lt;«T«?iitlt;5j,lt;f/Hgt;i!wramp;c. ufqueadverf. Secundä parte luum enar-
rac inttiiutum,fc ea fupp'eic 4UÄ ab aliis praeteriniffa,amp; quidem ita
ut non carptim amp; fparfim attigerit j ut quaeque inciJerint, verum
temporis ürdinem ac rerum feriem fecutusjdiligenterhiiloriam di-
geiferit: ha^c vero conrinentur fequentibos: tJb^ê n'ttfto), itäfmuM-
Shkov (tvaötr -Kaet? anexCuf , «tflêlwlr «1 yf«4-a*; tertiäparte, dociiem
reddic lecturem vei auditnrctr hifce verbis: l'r* tTtyvaf vsg/ ut
i»T»2»S»f AoV lt;tV?iAHlt;tr, Atque ita proeetnium tribus partibus
abloivit. Ad exempla quod attinet, veteras plerique fcriptorespras-
fstidne, veluti anripagmento quodam, in operis veftibulo, uteban-
Cur, Tales funt, Herodotus,Thucydides, Polybius »Dionyfius, Taci-
tus ,Salaftius, Florus, luftinus. ^lius Spartianus ad vitam Anto.
ninlGetae.Iulius Capitolinus in Opilio Macrino,in Maximinis duo-
bus. ^liuamp;Lampridiusin AntoninoHelicgabäTo. Trebellius Pol-
lioinCsfare Claudio. Flavius Vopifcuï Syracufius in Aureliane -
Proböj FirmiD, Saturnino,Procalo amp; Bonofo» Sant amp; alii qui pro-
amium onaittunt,rö moti, cjuodXcnppbon ,qaod C«fariis carere
roakerunt.AdXenophontemrefpondetLücianus.riefciréiftós ho.
«lines - «f J\itdfAH vtéi 'Bamp;ei'i4ilt;t hiKnèéra rSf ïToWviJj: elfe procemia
quAdam VI acpotefiate, qaxfHgtmt mnttoi, Diciraus nos non ubiaue
Xenophontem prooemio carere maluiliè, quippe qui in opere,
quod Cj'i'nnfcribitur , prwfacione utacur. Ad C^farem
veroinprompcueft '■efpoquot;fio,eum nonjuftamfcripfiffehiftoriam,
vcrum Commentaries. Et fane fuadet fimilitudo, Cum qui proce.
mium planeomitcunc .fimilequid prsftent ,ac fi hominem produ.
cancfinecapite.nbsp;f ..
II. or dimfcribaturprocenfium f
Ecian-.fi priimm locum fempsr amp; ubique in hiftoria tencat oro-
«mium., ut indicio eft vocis Etymologia j attamen poftremo loco
aliquando fcribitur,aUquando primo. Fecit illudThucydides nc
m mgreffu operis vidcre efttemA'^r ASumT^^vrl^e^^ï T^r ^/a..
Mor T«r ntxowor»i»9-/«v A^vdtay, at iTchiiAnmy .aasnbsp;'A?-
Thtfcydtdes Athemenffs helium Pelopomen-
JtKmy^themehfwffxjue, quod mter fe gefermt, confcripfu, exorfusfta-
umaheo motu,ókn ^wiy^^i ,nbsp;orfus, id innuit.
ante prooemjum fe conlcripüfle hiltoriam. Idem faftum ^ Dionv.
üoHalicarna{reo,quifimiliterait:nbsp;turn
acmum hmcfum aggrejfus binoriam, aic aggrej}us /»«,, non aggre-
quot;aum alulio Capitolino, quod^paret in duobus Maximinis:
adhtbutmoderatiOKem, juaduos Maximos tn unum volume» qonmc'
rem. Servavi deinceps ordinem,inqait., non fervaho.h-i hanc partera
Videtur inclinare Lucianus, qui de exordio demum tradat, ppft-
quamuniverfapcenètradiderathiftorias fcribendse pr^cepta. A-
1' vero procemium ut ordine in initio collocantjita primo confcrh-
f'^citTacicus,cujushicfuntverba,lib.t.annal.c.i. /m^
Triminbsp;p^Mca de Augufto amp; extrema, tradere: mox Tiherii
^d^mÏÏLT'nbsp;^ ,'P'orumcaufas woculhahto,
me tJtiher''''nbsp;pra:fatione fu»; ^ cmfpea^maloium
d«ncepS.Sf^ h.c Cfr his fimUi^^ntcunq; ammadJerfa^Ht
-ocr page 6-¥MHt,h4cd in magtiù eguiilfmfisiim 4lt;firim'm. Ac fub 6nem prsfat«
Votis ac pucatiomhs deomt»deam^^,fi M pottit nobis qHoqtte mos efct
libentifts,incipermm ut or fis tm* operisfmejjtis profperosidmni, Atq^
ejufmodi didisnondumconfcripfiffe, verumconfcrjpturutnfede- '
tnumfateturhiftoriatn. Ita nofter Herodianos biftoria: lusprooe-
mio ; ff avyyç^^^i confcribendamfufcepi, non dicit confcripfi,
atque ibidem,wV ^Wf» f^r»» -»-êVejc^rwj^Twnbsp;JVi-tïrûw JiiU'
y^(i(iiifhiiç^K(madriiodHt»geUafmtitmpoï» ipforum at^tteprincipum
jerv^to ordine,per(crikems,Fataro tempore hsec dicuntur,non prje-
ienri, nempe poftea quam fcripfideC proœmium,hiftoriam demum
confcripturu?» Noftro potetit accenferi Flavius Vcgetius,qui pro-
oemium, quero illeprologumvocatjante materiemfcripfit.Quod
liquido ex prologo conftac ; ita habent verba. De dtleBu igtm at.
que exmitatione tjfronuwjper ^aofdam grades, amp; titulos antiquam con*
fuetadinem eonamur, vel potius uc alii nialunr,«»^é'û)' oflendere,Uanc
in modu«) Laërtïus jhiftorise de vitis ac feflis philofophorem pra-
mifitrprocemium, quod ante hiftoriamfcripfifTe indicatur ultimâ
proœmii periodo, hifce verbis. Aturiev ^ Wu iurSf ^ d^lfm, hï»'
vfariy j* vnamp;tquot; Mf^^» SedjatM de viris ipfts, CHjufmodifaerttnt, dicen-
dumacprmmdeThalete. Eundem ordinem in fcribendo fervavif
Florus, ut liquido paret ex ipfius verbis. Facinm quod folent,qui ter-
raram fit us pingmt, in brevi qttafi tabellâ tot am ejus imaginent ample '
Bar, Superaddcjlulicm Capitolinum in Opilio Macrino,idem
, colligereeftpreœmioad Diocletianum Aug.»w^^i»f»,inqamp;it,e*
diver(ts hiftoricis ernta in Ittcem proferemus, amp; ea quidem qua memo-
rata digna erant^ Rationes in utramque partem probantes non ob-
fcurje, confirmans priorem fententiam ha:c eftjoptima funt illa ex-
ordia, qus ex narrationis vifceribus trahunturac educuntur, quod
fieri non poterit, nifi antea hiftorica narratio fit abfolûtà. Pro'fen-
tentiapofteriori hoc militât argumentum. Ordo fervanduseft hi-,
ftorico, in fuaa hiftórte expofirioae.ac qui eum minime (èrvare po-
terit,ni(i brevem eorum«, quspertradaturus eft, vel de quibos di-
âurus eft i diffoOtionem fibi propofitam habeat, atque adeo brc-gt;.
vempartiûjtotiushiftoricKnarrationisddvrteàtionefiicoftftrîbât;'
'nbsp;utita
-ocr page 7-flpm, Icaque ex rfiâ^s (Suivis facile grit ju.lt;3icarg, utrqmqne Ir.ftit«-
tum icrvari, amp; quidem non incommodé.
III. Anßt Hißorict inprocemo tßve Oderts ßd
initio invocare}
Pro fcriptore noftro vj^deturfacere Lucianos qui tales fuo more
ïiuet lib.de hift.fcrib. fxeV rif tlvrav (loquitur de hiftoriçis qui-
bufdam) W M»«-»?nbsp;«fWo, wttestwAc^yTafnbsp;S^
■ ums qnidem if forum ftatim k Mußs exordiehatur,
iavocando Deas ,uttpß opus hocßrtbimiadeße velhnt. Deinde tale
ridet initium : Of« «f iigt;.(niKh r» mA^tó A « ^ ^ ^ ~
IWTÇI eii'« Ka-^uf quot;jfin^m : Vldss quaw concimum prindpium, quam
tnpmwptu hifioria, cjuam tali orationis forntt conveniens, Hiftorico
nottrotavet Livianü illud in prœfatione.quâ ita claudit t Scd quere-
U ne tum quidem grata future,cum {forßtan Û necejfariätrmt) ab ini-
tio certe tantA ordienda rei abfint, cum bûtiis potws atxnibus ; voîiÇque aC
pracatiombus deorum dearumque, fi, ut poetts, nobis quoque mos eßet, Ii-
bentius mciperemus ,[ut or fis tatiri operis Juccejfm profperos darenr^
Nos amp; hiftoriçis id convenire dicimus xqoè ac pcëcis, forfitan alii
difparem rationem oftendent, quod in hiftorico reqniratur Inge-
nium adhiftoriam fcribendam, quo jqui caretjabftinet, atque tum
fihilulcerius prêter fidem amp; indufttiam : in pcëcis veró ut prifci
loqui amant tvcv/^a «Sta» ngi KttTo^ot Im Mwac : unde illud Ovidiii
facti vates amp; dtvum cura vocamur. Sunt etiam qui nos r.umen
fquot;ibertputettt. Dicendum tarnen veritatemfi Speétemus non mi-
nus indigere hiftoricos auxiliodivino,quam po'écasifiquideme»»»«
illos Jupiter implet ; quod Aratusin phsenomenis j ita grxch ;
•quot;»l? S Jiw 'Bivf.nffuh* 'sirnf. Fecere id antiqui oraiores, utp^^
ret ex illo maroniano,
„ . .. Pritfatus divos folio quot;Fjixinfit ab alto*
H0)0silluftretcftimoniumfuggerit Panegyrifta initio fui operis:
Bene aefa^enterjgt;atrts C. majores inßitHtrunt, ut quemadmodm m
wm 4^nlt;mHmt «4 dittndi initium kprecationibus capeHîur, qmÂni-gt;
bilr^
-ocr page 8-ßlio, hlnorc aufpLrenmr. Idem facere oportet hi ton cos, qu, a non
•'„.inus cura diCina.uc ad oppofitam rationem ante allatam refp ar-
ea hiftoriam,qutm circa poplin requiri£ut,quo
viushuic noftr?iententise favet .quietiamfi non prsmifent invo.
cationem , tarnen cam ut pr^cipuum operis mitium pome, amp; qui-
dem neceffariumnbsp;,4deomn,dearum-
^luemocmone ; rationem fubjungit; ntorßs unn opens meß.s
profperos darent, Ncceffitatem huj us quod camen omifir, v'detur a-
gnoviffe Fla^'ius Vegetius,prologofcripti.cu. I'fnbsp;quot;
Tit Impemor,id eft aoxiliante Deo, atque poft eum favente Impe.
ratore,omnia Icribenti profperè, omnia d.centi feliater fuccedte.
Prïte ea.adde monumenta veterum.ex us pareb.r Deum in exo^
dio rei cujusq; atq-, adecgt;hiftori^ mvocandum ut benigne adfit.amp;
fecundum votum'progteffum amp; eventum operis Iarptur:ica Sco-
b^sus de legibus Scconfuetudinibusfermone 42. r«.nbsp;^
D^fp'cau dehent. Opnm^m enmefl pm.n.a fcrt ,De.m
ZfaJamp;n.thoremeße illLr. amniun,. Hmc fubfcuhu Xenophon
l,b fJep^dia
i J 1gt;\1 it, TU uLiKm tfcie^HVov W Spfi^'d^nbsp;gt;
tm m.ltnm verfamin,non magna [ol.m ,fed ets.m ex^gna n^.
Zem h mis ,LoJl:bus mncju.m non pnmordta c.pere Ez rurfus
Wp'canoportere
Sis impermtiLs: Hunc in modum atteftatur , Plato, m Timso :
~nbsp;-Tf^W®-,nbsp;-»A««. Ita fane omnes
TneZZ !^»^ vet fLm cen^nm^m h Deo ord. -
NonfiletMc de .Pythagoras m crana.u.
bus vere aureis:
—-- imquot; J**' , -
- „nbsp;-nsieu,, TiTuv Kamp;.T»lt;ra.f
Tnbsp;n.
Hu ber,e fenans, hommm co«;«»«'quot;
Er Aratusinprincipio,«.r«,*iv«r.f«omodoadeo pic loquitur.
Utnem6n3agispiamp;.
confolat.Philof.Valer.Max. npro^nUib. ^^^^^^^
^fchinem. Ciceronisin Divmat exquo ^
hunc morem ad ilk Virgilquot;.nbsp;/pindari in Py thiis
kcet-anpo/iusji ante exordium^ ^inmfiexDri-
Uttomqae non'mat fieriWa.amos;ante pro^noiom fi ^xpn^
jnàtor nomen, exemplo erunt omnes hiftorici tunn Graeci tui n La-
cini, paucis exceptis^ Quod fi in proœmio collocet, nec deerunc
hiîic inftitutoexcmplafivefacrambiftoriam , five prophanatn fpe-
âemus. Inproverbioramlibrofuumexpre(Iîrnorr,er,fcriptor,i-
nido fui libri, ubi ita :quot; tarabok Selomofilii Davidis, regis Ifrael : Sc
in Ecclefiaft.ptriphraftice c.i.verba Ecclefiafin filtiD^vtd regis inle^
rafalsm. Ica Amos c.i .fie Efai», i, Obad.i. vifio Efaïae, Ot^adiae.
quûd ad profaoas hiftoriasjnûbis erunt inftar omnium,non ad inter
poftremos numerâdi,Thucydides Herodotus.Hic ita incepithifto-
riâ.HejîJ^ÔT«nbsp;îsopkt '^h^tt «c/le,id Ç^,Herodott Hahcar-
naffei hijîoriic delmeatio feu demoflratio itc (?y?.Thycidides hûc m mo-
dum orditur; ôvxuSiJ^tnbsp;quot;»ÓAs^oi» ra» irif^otrev-
fna-iav m Àiàn^Amv, Thucydides jithentenfts confertpfu heium l'eio-
ponnefiacHm amp; Athemenfe,Sà\o\i3i^es grçcus in Thucydidem.rati-
ones fubjicitjcujus hsc funt verba: Wnlofje«/*»»-!«/? ô,orô^îo
,nbsp;iavlèy Twr ô/iocv^ar If rolf êTïnc a.(JMyXy r^c
dillm Àvrnt quot;ittKiv, ifxA'^ tip S (Àn îtîôk nvk ri awls' «-çsTTp/sDcôj tf-oCto-
j^fta , td ett, numjuam /«gt; nammis oóhvfcttur t» initto,pàrtim, ut fe df.
verf Ht», ab aliisejufdemnonums eadem-ntate ofiendatjparum ne altila-
horem hijlorU congerendlt;t,ftbiatmbuerhfeu vedicarent.Hmc modum
fervavit Timaeus Locrus, de anima mundi.T///!eT(^ AÓxf®' ht.
Vidcntur autem anriquiores illi fcriptores hoc ab Hebrxorum , alr-
orumq; orientalium fapiencibus haufiifejlquibushoc facnihare fuir,
ut ex fcriptis Rabbino cum colligere eft,jatque hxc ad decifioneiii
quœilionisfufficient.
^ ^omodo hifioria différât ab Amalibus }
Gellius iibr'u y.c.18. hirtoriaeconltituit differentias..«nnales.E-
phemerides jhunc fecutu^ in fyntaxi atcis Mirabilis Tholofanus eas
hiftoria: conftituit fpecies, verum non fatis accurate. Diverfitas
enim appellacionis non à genere nec à (pecie defumpta e(t, fed à
forma five modo, quo res narrantur* Olim annales fuere didi tum
ratione temporis, tum didionis, tum fcriptoris, .Annales inquit
Bodinus pag. i j.Method^ià Cicéronedicuntur,cum fine ullis orna-
raentisjfineullâcaufarunadifquifîtionc gefta cujufque anni nar-
ranïur, amp; Ciçcro îj de OfaC. f^etafî-ijfmi apnd tatms'Hijionciftie'
rnnt Cato, PiBor, 'Tifo j a atque htfîoru nihil altuâ quam annalmm
confeElio, cujus rei memorixque publie£retinmd£ caufa, ab initio rerum
Iiorgt;iHli,»fque adMutium Publ,PonHficem,res omniumfrngutorum an.
fiorum mandahat litteris Pontifex Max. amp; proponehat tabulm 'àomi ^
potfjias Ht efet populo cognofcendi ,qui etiam nunc Ânnalef Mdxinn
'^quot;finumifr. Vertîm ut m» pirpetup apud' FoUtifices illa pottjîhfii'ibtt)'-
^/i^crtrf/air yFl»Vop!f.riiîTac,ita non perpetuum ftneuIJis M-
namentis, monumenta temporum, hominum, locotum, gertarum-
qquot;ererumrelinquere,nec perpetuum annales ad folis rÊv-oïutio-
quot;em rçitrinaere jexeropïo nobisfur.t Tacitus, Berodianus,ac4lijl
igitur nobis inveftigenda erit|ài,ffçrehMa, «öicimus ant^^lim
condirores ,vitarura eflè fcsiptores ,quas tamenjta delcriBuntgt;.ut
P'^^cipuë fpederttRempüblicam »quseverùadpfivaîanfi perchent
tantum per occafionem delibent; vicarum drcunwr 1 criptc
j:®® 'Sd diverfuatem aliarum hiftoriarum.: amp; quidem qui j^raecïpue
y'^'^ant rempubiicam différant.aamp;'irelrqüis vitarurtrftîriptorr-
Pjquot;®' qui exponunt vicam frnguloram privâtamquot;. c^verf»
■^quot;ca funt^ p^j. occafionem tantum attingunt.Aliud difcrimen inter
quot;®'«amp;HiftoriamobfervabitCarolus Sigo.niùs in JïWi^}« de
quot;geriïianolivianorumlibrorum indice. QuihiftOrias fcribunoalii
quot;nbsp;inicium faciunt.Sc ab ovo,quod-dicifolet,teift confcribe-
quot; '»^ftituunr. Qus tempore, ante contigerunt, ita Livius,
» r P'^'onis fus amp; genus, amp; initium indicaret, Hiftorias ab ur-
nominavit: nimirû intelligi cupiês.feàprimordio us-
quot; I a^^^^omanas effe fcripturum. Atque hoc quidem confifio Sa-
I ptius ufus libros hiftoriarum compîures edidit,qDibus^res popü-
» Iftnbsp;»^bus ipfe interfoit, ie parfçfipjcurqm teftj^^s
„^quot;•/quot;'tiumcertefcribendiàSullœ morte, Catüte , lepidoque
.^^quot;{^quot;sfecit. Atque hifce hiftoria diftinguitur Sigonio ab
.r «L ''^'^^«^»^«quot;aien ica recipimus,àt taôieft illUdperpetuum
9jiisgt; nt-gcmas
HISTORICA?
Lnbsp;^yi^hnca nullum legitimum cenfum
^ yinBituit Cafar.
II.nbsp;lanum ^eminffm ter lt;ty ^u^ufio cUufumputa-
MUS.
III.nbsp;Romanorum potentUm ante xyiugujlum penes
mum fmfe? xAffirm.
IV; \Ante Suüam nemo diBatorum cum ^igintl
quatmr fafcihs procep^e exiUimamm.
V,nbsp;Cadmum in (jraci4m litter as i^ernufcuUs pri-
^^mitus tranfmijijje ex hifioriis certo colligipoffe infi'
' ciamur,
VI.nbsp;frimamingt;entlt;e Typographicic artis gloriam
WataYts'-non Mogmtinis aprtum imus.
POLITICA.
I.nbsp;Trincipem omnihus legihus folmum negamus,
i L Stratdgemanhm in kello utendum.
///{ Magtfir^tum eendere iüegitimumf
^nbsp;ETHICA.
7. ExcidiJJe bonis quam femper caruippraBdt,
II.nbsp;Nonnunquam yiroforti fugam adornare licet,
'JIÏ^ In lt;virum homm cadunt ajfe^us,