-ocr page 1-

•DiSPU-JATIONUM ETHICARUM
SBC VN V At

yiRf VTIBVS IN SPECIE,

Nominatim

temperanti A-

E^;. 10.11,12. Capp. 3. £th.

^V AM
Favente Deo Opt. Max,

Sub Pn^sioio
CUrifmi Doüifmiqtie Vïri,

d, danielis berckringeri,
Lib. Art. Mag. amp; Philofophiae in Alma VltrajeCtina
Profeflbris Ordinarii,
rublicè defendere combiiur.
P ET RV s AB EXNDHOFEN
ültrajcél,
^ddiim 26. Febr. amp; 1. Mart^yhora 2.pomridiam.

Apud

-ocr page 2-

If'
igt;

ClarijJimiSi Doamp;iffimis, Acutifitnis Vlris,

D. IVSTQ LYR^O,

D. ARNOLDO SENGVER-
DIO,

D. DANIELI BERCKRIN-
GERO,

d. pavlo voet,

) IlliHu-
nianioru
Literaiu:

HisinA-»
cademii
TrajeiSi-
nl Philo-
fop his
ProfelTo-
ribns di-
gniffimis.*

Ha/ce de Tcmperantia thefesj in perpetm
ohJefpantU Jigmm,

Offertamp;infcriblt
PETRUS ab EYNDHOVEN.

J Rejpondem,

-ocr page 3-

DISPUTATIONUM ETHIGARUivi:
SECONDA, .

D E

VIRTVTIBVS IN SPECIE,

Nommtim

TEM PERANTI A.

Ex . 10.

T H E S I S I.

Rüximè poft Fortitudinem inceditPhilofophus ia
|famoncm dc Tcmperantia, fortaffisideo, quia
ificutilla irafcibilem facultatem difponit,ita hsc
^^ concupifcibileniLj ,ficutilla animum hominis
Sc
Jcor componit in moleftis ac dolotificis, itahïC
eiufdemjecurinjncundisamp;vüluptificis. UtraquC

Oeceflaria, illa foris Sc in negocio, haec domi amp; in ocio,

II.

VmtCix, proximè/altemneSlit accomeHit Fortitudini Tempt-
*lt;inttani,^uam définit, juodfit ina-órtit Ttifilds nSoràt
nbsp;id

«ft.wîfÎTc^i;;)^«^ Ai,THe9?. Quibus verbis fignare videtur Ob-
jedum Temperantis , verùm imperfefte atque ex parte : Immo
veto non imperfedè, quia ex objedo hoe externo, tanquam no-
tiori, pricipi ac percipi vult internum, tanquam ignotius, quod
familiare Phibfophis,ubi philofophantur de moribus.

nr.

Universe, fuemadmodum aliarumviriutum, it^ihttjus, OljeUum
duplex. Internum videlicetlir Externum.

IV.

OljeUHm Intmum Ttmper^inti^ eft Cupiditas ,non quxvis, non

B 2nbsp;utiquc

-ocr page 4-

tóïque'vel pecuniaeicujas coctcitionem profitenturLibeialitas
Magnificentia j vel honoris amp;gloii£, in quam imperium (ibi
depofcunt Magnanimitas amp; Modeftia, vel vindi✠, circa quam
dcfudandodeludafcit Manflietudo, verum Voluptatis, nec hujus
çujufvis, fed déterminât«.

V.

Externum OhjeclumTewperantia eßtpßfmabic rohpt.ih ta^
Um pref ens, quàinal-fernamp;expetm: illa principaliter per Ic,
hsc minus principaliter, atque etiam per accidens, feu cx even-
tu,
quatenus nimirùm fui abfentiâ gignit Dolorem, quemadmo-
dum navis
cvcrfxpccfe caufa eft maris tempeftas, cx cvcntu gu-
banatoris abfcntia.nbsp;^ ^

Circa utrumque occupando occupatur Tmperantiajd ff/, circa Vi-
Japtatem amp; (Dolorem, Verum ingt;(quaUter,hoceß, universema^is circa
Voluptatem, quàmcirca Dolorem.
Colligere id quidem licet, par-
tim ex medio,quia virtus vcrfanir in ditEcilioribus,difticilius au-
tê refiftere voluptatibus,quàm doloribus.có qnùd voluptates
fint
blandï domina, amp; quaf» latens hoftis, dolor verö hoAis apertus,
partim ex
extremo.quia omnibus notii iutempcrantc dfe eumqui
immoderatè uticur voluptatibus. ideoq-,omnes,in fuo tamen ge-
nere.
promifcuè expetit, iifq: nimis quàm cupide fruitur. adeo
ciuidem.ut non leviter quoqquot;, doleat fi quando defidetatis volu-
ptatibus non damruti frui, eccurï nifi quia ea, quae jucunda funt,
aut certè
jucundiflima, omnibus rebus habeat potiora. Quas cau-
fa quare amp; in
definiendo cbjeélo temperantioe à potiori ferc fiat
dcVominatio, hoe eft, àVoluptate. amp;non i Dolore, quia enim
magis atdnetar cjrcaillam, quàm circa iftum, ut didum.

Vir.

Neq; obftatsquodVirtutes in genere verfentur circaVoIupwtes

^Dolores: Quia enim circa hïc verlàntur,tanquam cbjeäucQ-

mune.hoc eft,circaVoluptatem amp;Dolorem in gencrc,confequc-
tem omnem affectum aut ^um, enim verö
temperautia

-ocr page 5-

dem. tanquam obiedum proprium, perindèut fortifudo circa ßr
ducialia Sc terribiliagt; tanquam domeftieam materiam.

VIII.

Mon magîs,quod fortitude in fpecie occupctur amp; ipfa circa dó-
lorcm-Neque enim dolornbsp;eodcm modo,eft objeélum

quot;U'us lie iftius,verum vaT ^ aMsv J'iroXivJ-eBf t^ôtov. Forti-
îudini
namq; per fc fubjicitur dolor,cùm adfanr,qua: dolorem af^
ferunt. temperantix verô per accidens, quatenus abrunr, qu® vo-
iuntatem créant, hoc eft , fortitudoverfatur circa dolorem êh'f^
TT«SS-/«'? A^JTHpov,quatenus docct,ea non ita fugîenda efle, ut ob
cotum fiigam quicquam quis vclit commitrere,quod turpe fir,aut
ab honeftate alicnum , temperantia vero ffh' rfnbsp;r

quatenus videlicet minùs dolet, fe vokiptatibus plus, quam par
eft, non petfrui,adeoque earum abfentiä non angimr^neque mo -
lettc fett, etiamfi nullis fit in voluptaribus. T tibus, quod ajunt,
veibis-.Fortitudo universe magis occupatur circa Dolores.Tem-
pcrantia veiö circa Voliiptates,non contrà.

IX.

Occubdfur occupatur ergo Tempmnliipr^àpuè area Fol f Mes:
fednon orr,nespromfiuè. Honutique eirca Foluptates ^mm Sunt

autemvoluptatesanimi,inquibiisnihnafecuurcorpusfcdlt;ß«m^

potiùs.hoc eft,nbsp;parte pofitâ pro toto. His qui funt dediu

înediocriter aut nimiùm, na: iUî neque temperantcsneque mtcm-
pétantes appelbntun., verùm aliis propriifque nomimbus,
Eccui? Quiaenim ha: hujus
generis voluptatis «t^«. bon^xiunt,
cùm capiantur ex rebusnatuvâ jucundis,non ex eventu.Icu pei ac-
cidens,ideoq;nec exceflb vitiofx,fed qu^ majorcs hoc meliores,
ficut operaciones,unde manant,quce per feipfx.uon per aliud,ex-
petûtur.proptcreaq;amp; volupratcs his adjunûç-a'iis
leftc aut juftè plus,quâ par eft,fecitr Quis de rede fadis amp; juftinaï

operibus majorem,quâ opoïtuit,voluptatem.ccpit?Qvjis contcm-

nlationibus,velMecapbyficis,vel Phyficis, vel Mathematicis,plus

^uàm pat eft, tous eft Q^D.nbsp;^ ^ .nbsp;^^^^^

-ocr page 6-

Ciua m ygt;olupmh,ßmdum qms nemo ternpems hth'
tempeuns dUhurMrßtHrtmperantia^aut intewperantUe
f'olupMes amm funt hujurmodi: Ergo.

^^ expetendx,

quia tamen m Jismmium non reperitur, amp; proinde neque pec-
catutn neque Vitium, ei revoluptate bonorum animi hîc non,.

unmur. Et hoc hoc eft,quod ait Ariftoteles.
Wam virmtesfuntillx quidemnbsp;ji,

Y^iiZoKnv, utalia fortune bona, qu®. quo audtiora amp; majora
hoc magis nocent, non item contemplatio prudentia victufvè*
qux , fi alicui interdum noxis , fit id haud dubiè per accidens,'
Cum enim
V.g, contemplatio intertrimentum aftert corpori ,
id non facit,quà contemplatio.quia fic per fe bona eft ut
qax per-
ficiat animam.fed qua talis contemplatio, Sicut enim falnbria
ctfdui natura bona (int, nocent tamen interdum,atque ita even'
tu mala funt: Sic amp; contemplatio, quando obeftfanitati, con-

fumendo de fpmtu.qm debebat penitrare ad alias partes corporis,

ad ilUid rcnciendura,eventu mala, per fe non item-..

Xquot;,

Sed nec circa Foluptates Corporis omnes,puta per fe. Sunt autcm
voluptates corporis,
qu^fenfuumadminiculofiunt, ideoque ad
«nimum ita fpectant, ut corpus etiam afficiant.
Nm utique circA
eas, fos ex Vifu Auditu amp; Odoratupercipiuntur,lt;\\.ùhas
qui funt de-
diti mediocriterautnimium , amp; ipfi neque temperantes neaue
Intemperantesappellantur, verum propriis iterum
aliifque no-
minibus, Eccurî Quia enim neque hîc exceflùs cavenduseft'
quaû per fe vitiofus fit, fed haéienus tantùm, neimpediat aâio-

nes eas. qux per fe bonxftmt, amp; fine maleficio non polfunt-
omitti,2utne affligat valetudinem, vel rem familiaienrfic vo-
luptuantis. Quis enim intemperantem vocitet eum. qui intuens
pidas tabulas,figna, ftatuas, pocula, vafa, gemmas, oculos atqu.
ammum hispalcit, dummodô eam voluptatem non référât ad
obfcœmtatem aut ingluviemf Q^is intemperantem cum, qui
venuftîE puella: afpectu deleâatur, dummodô hanc non concu-

pifcat

-ocr page 7-

pifcat inordinate? Quis inteffiperantem enmi qui acroarhatnmj
dramafunijCanrionum, fabularum audiendarum cupidîtatedu»
citur, dumoiodô noninhisamet petulantiam lafciviam proter-
viratem? Unde Philofophus in Eudemiis negat faiflc a'îtoAarti^
eos, qui Sirenumcantucapti fuerunr.
Quisintemperantem eumi

qui malorum florumque variorum odoribuscapitnr, y^i gtja;^

ciborum ac potuum, dummodo voluptate guiam immoderate
cxplcndi non extimuletur? Nifi forte ex eventti, feuperacci-
dcns,id eft,aliéné caufç interventu.Pfopriè fiquidë hç voluptate»
adintempcrantiamnon pertinent: poîliinc tamen aliquo modo
pertinere, eânempè ratione, quia verè intempérantes his quo-
que deledlantur, eoquôd voluptatum ipfis propriaiumrecorda-
tionem excitent, adeôque memoriam refricent, aut fpem faciant
carum voluptatum, qus diredè fpeäantadintcmperantiam ,
quomodo etiam beftia: ex his fcnfibus voluptatem percipiunt,
per fe non item_,. Sic leo gaudet afpeftu capcllse, lupus auditii
ovicula: balantis,canis odore lepufculi, non per fe, fed per accj-
dens,2uia fentiunt fibi adelTe efcam amp; paftum, argumento.quod
finequeantpotinilldprçiâ, Icocapcl à, lupusoviculâ , canis
Icpufculo, afticiantur tiifticia, etiamfi ille videat capellam , ifle
audiatoviculam.hicodoreturlcpufculum. Licet quidem volup-'
tatibus oculorûauriiiamp;naàû uti,ut modice ita immodiccjadeo-
que etiam in hijhabet locum medium nimium amp; parum, verùm
luxusille, vel contraria fordes, verbi gratiâ, in tabulis acroàma-
tis thymiamatis.ad Liberalitatem amp; Magnificentiam referuntur
rcôtiùs, quarum proprium
to cpiAsxaXoc. Etenim amp; iftae vohipta-
tes debcnt elfe materia alicujus virtutis, de circa eas videiur
etiam verfari debere quxda mediocritas ôc quidâ exceffûs ac de- .
feftus, qiiœniîdiocritas amp; qui excelTus ac défilas, dcbcbunr'
urique reduciadaliquam categöriam virtutum, amp;c oppofitorum
Vitioruni^.nbsp;XI.

£ric circa eas Voluptates, qu^ percipiuntur cx Çuftu amp;Taffu, tum
quia ipfo exceifu per (e vitiofae funt.ideoque virtutc moderandç,
tum quia communifsims, ut quœ nobis communes cum bcftiis,

quœper

-ocr page 8-

quae peraliosfcnfusnon Capiunt voluptatefttî nifî per accidens,
praefertim ex fenfu vifus
Sc auditus, fortaffis quia afpeélus amp; au-
riura voluptates cum mentis voluptatecogoationem habent, eà
quodinharmoniâconfiftant, jam veto haimonia nulla abfqae
ordine, qui eft mentis.

XII.

Sed nec dm has quidem tqua liter, id eiï, universe magu circa V■gt; -
luptates TSas
, quàm Cußus, partim ratione extenfionis, quia
tadus per totum corpus difFunditur, guftus vero in exiguis tan-
tum corporis partibus fe prodit, putà lingua palato amp; (ummo
giuturcj amp; vero omni animali competic, cum nullum fit , quod
careattadlu, cijm alia careant aliis fenfibus, partim ratione i»-
tenfionis, quia
enim guftatu magis utimur ad judicium faporum,.
quorum fruirio ac perfruitiotota in tadu, argumento, quod ali«
oqui voluprasnon capitur ab iis,,qui pitiflando vina probanr',
aut obfoniacondiuntjomnefque Pjavitatesore amp;c naribns aucu-
pantur, nifi totoscantharos exhaulerint, amp; intégras eduliorum
padnasdeglutierint. Quo fit, urgurgitçs illi, qui vinum ita in
guttut fuum
infundunt, tanquam in utrem aliquem. cum Philo-
xcno non optent fibi longiores linguas,fed colla. Quafi dicerer:
PJiilofophus:

Cina illas Voluptates. quitus magisgaudet intemperanSytemps.
rantiaVerfitur; Voluptatibus talius magisgaudet ir^un-
peraas: Ergo.

I^Iinorcm probat fic:nbsp;. . r

Is, qui non multùm dekclaturjudutofuporujed magu comeftt-
onsamp;'bihitlone,gaudet magis VokiptatibmtaHfu ^mmgufltin
Intemperanseßhuju/modi: Ergo.

Ul.itanbsp;Jfi?'nbsp;di^TÜVjVi^'i -n r«nbsp;to dir-rif

varietur tempcrantia, «^9«« «-«ei t« ä-wtcV Dicàt aliquisquot;-
i\n ergo guftatunihil omnino uciturintemparans?
Refpondct
Philciophas.aut nihil, autperpaiùm, vel etiam pcrpcrartu..
Nam ratione judicii, quo guftarus fapores difcernit, non utitur,
fc^r^Ùonetaiftusiumguftatucûnjunciij idque «cefsivè. 02°

-ocr page 9-

loco notandum, duplicem dari gutlatufti/ïm.perfeélitmvidelicct
amp;perfe£lii.Guftatusimperfelt;S:us difcernit tantum cóvenicsamp;in-
cóveniens nutrimccü, ut animal fumatcibos cóveniêtes,fugiaC
córrarios.atq; hic gutlus tadlus quidam eft, fakem confufus cum
taftii. Guftatus pectedus dirceimtinfiiperdifFerentiasfaporutn,
cftq» piçcipuè in hominc. Nullum quippè animal magis gaudet
differentiis rapoium,quàni homo,animalium delicatilsimum.

XIII.

jga/« irrtmi nec circa omnes TaElus Foluptafes, Sunt enim alix
Liberalcs,alieServiles.Libcrales funt,quç ex fridionjbusamp; calc-
fadionis gymnafticis acbalneariis percipiunrui?qu?q; per toiunv
corpus Ipat-fç funt. Hç à cómuni materia têperantii^ c-.ceptç dc-
bentintclligi,cùm fint naturales.Tali enimfricationc fttexpulfio

fuperfiuitatis,amp;emifsiofudoi:isècorpore,qualistaduf,amp;volnptas

inde proveniës,non eft vituperanda,cùm bonum fincm rcfpidat,
videlicet valetudinis curationcm,debii-oq; modo adhibita vitale
robur excitet.Servilcs funt reliquç in hoe genere. Quç res facit
ad majorem turpitudinem intcmperantix.ut qua; ex volupt^tibus
tadus magis ingenuis honeftiores non attingat, verfetur verô in
fœdioribus.nbsp;XIV.

Çirca quas ergo, ßne^ circa illas, neqne circa ifiis, neque circa has,
faltem non omnes^. Circa eas,inqua, TaEltiSj Foluptates, qm in detirmt'
nattscorporispartihUiCx Gulâ ygt;idelicetamp;lnguine,percipiuntur.
Vo-
luptates fase universe vel Naturales funt,
amp;c totifpeciei. commu-
nes,ut Cibi Potus Veneris
.vdAdventitiïEjamp;unicuiq, peculiares»
ut hujusÇibi PotusVeneris:lIlç necelTarixad conservanonc,par-
tim individuj,utillç,quçpercipiuntur ex
ciboamp;potu,partim fpc-
cici,utcœ,guçexVenere,quçnccefsariiEnon progeneratione ejus
individuj,in quo fe excrunt^fed pro generatione alterius individu!,
cujus causa fe exerunt.hae no ita
quidem necefsarix, utiles tamen,
amp; fuapte naturâ expetendœ: Ills abfolmè tales, hœcomparatè,
pro gcneribus videlicet animaliu.quomodo hordeumgratum afi-
po pabulu,atcaro crudaleonijcoaahomini. Ut ita,quemadmo-
dum aniraaliadiftinguuntijr genere,vel fpecie, fic ipfç voluptâtés

Bnbsp;animales, alia

-ocr page 10-

âliae fimpliciter com tn unes» quœcommuniter deleßantomni«
animalia, ut fiigidum amp; hiimidum în potu, ficcum amp;calidum
în cibo, aliç huic aut illi tantùm generi animaliû, vel individuo,
cómunesjut hoc fiigidumamp;humidum in potu,hoc ficcumamp;cali-
dum in cibo Quod pofterius genus voluptatumjutut fit adventiti-
Umjhabet tame aliquid à naturâ»eô quod ipfa corporis couftitucio
amp; crasis,quç naturalis cft.multum confi:rar ad hoc vcl illud expe-
teudum, quoroodo videas mslancholicos ferè amare amata, lan-
guineos fuaviufcula , Septemrionales multam carnem amp; potum.
Méridionales olera amp; herbas. Temperantia non tam in comtn«-
ribus verfatur voluptacibus, qu^m in minùs communibusamp;prö-
priis.Eccur.^ Q.uia enim în communibus amp; naturalibus volupta-
tibus pauci pecc3nt,atquc id uno modo» nempè in excelTij, rati-
one videlicet ttufts-/« v^)nbsp;mediocritatem tranfiliêns.Pec
fe quippè vitium hic committi non poteft, vcrùm ratione quan-
titatis. Neque enim peccant, qui cibiacpotus tantum fumunt,
quantum fatis ad fcdandam famem fitumvè: at edereamp; bibere,
quscunqoe offeruntur, doncc plenior fis. quàm nature necefsi-
tas poftulat,hoc vero efl
modum nature convenicntë copiafupe-
jare,quales homincsGta:cis dicuntur yaiflAç. item gt;aiffVap^,,/,
«Vo J'tffi7f^ i^ttiydveivy à ventre furendo, quafi rabie vé-

tris accenfi:Latinitatisftudiofis.hclluones,glutones, comedones,
vetres. Enimvero in voluptatibus propriis multi peccant,dîc mul^
tis modis, vcl quod iis rebus deleâetur, quibus non opoi ter, v-
g. amoribus nuptç.vcl quod nimiùm dcle(a:entur,v.g. oj i.AoTc;-
S-jti in genere,in fpecie ver6 oi ci/^oS-ïaptr«, ç/ao/ito/ ,

oih'oyvioh idj£ft,cujufcunq;tei ptçter modû ftudiofi,

iiominatim fpeÔaculoru, vini, pifciû, Uberoiiî, mulierurn, vel
quodita,ut vulgus deleâêtur,hûc eftmullodifcrimine.nullâ ho-
nefti habita r£itione,quo morbolaborâfseParthos fcribitPlinius,
quos,quia fummâ aviditateindifcretos cibos caperent, plerofque
foetidâ anima fuilTe ait, vel, quod non ira, ut oportet,
delec^cn-
îur,
V. g. epulis in publico, aut in divcrforiis,vel cum infamibus
fodalibus, vdquôd non,quâ parte oportet,delelt;äentur,v. g- pa -

tçllic

-ocr page 11-

tell«ps«e Üclicatiori, amp; fignsaîl« àïcutnflantia: înfi:ae»âig
voluptari bus occiipficarefolcnr.

X V »

Hoc loco animacTvcrfione dignô,quâto artificioPhUofophus ia»
vcftiget materia propria
tcperààx, procedêdoperplurcscóclufio-
hcs,incipicns àquodâuniverfali,amp;gradatim dcfcêdens adquodda
particulate proprium. Primo enim oftendit hanc concluûonem»
auôd tcperantia verfemr circa voluptates,amp; quoquo modocirca
dolores: Secundo,quôd non verfetur circa voluptates animi.Tcc-
tiô,quod verfetur circa voluptates corporis: Quartojquod no cif-
lt;a omnes voluptates corporisgt;non utique circa eas, quz vifu au-
amp; odoratu percipiantur.
Quinto, quod-circa cas voluptatos
corporis,qus ex guftu vel tadu proveniunt : Sexto, quod magis
circa Caäus voluptates.quàmguftus;
Septimo,quod non circa o--
xnnestaâus voluptates indifferenter, verum circa eas, qus pro--
deunt
ex quodam taclu, id eft, qux percipiuntur ex'partibus cor-
poris determinatis, non ex toto corporc indeterminate.

XVI.

thk,ftu,'i^^hi«.A,Tempermtk,utaliarumvhtutum,eß rï KaKif,
fji TO rif ï«»».Sicut enim iliicitas atque inhoneftas voluptates e*
una parte averfatur.ita licitas amp; honeftas ex altcrâ parte moderate
appctit,iifque utitur fruitur eo,quo oportetjmodo»neque immo.
deraté dolet,fi forte ne licitis quidem amp; honcftis voluptatibus uti
ftui licet. In quibus universe quintuple*, fervat atque obfcryat
Decorum,Phyficum fcilicet, Ethicum, OEconomicum, PoUti-

cum.amp;Theologicum.Phyficumhaaenus.dumdiaas voluptates

rcfert ad dL'tg/«», id eft,ad bonam corporis conftitutionS,rationc
habens extrinfecc qualitatis amp; quantitatis, ejufque tam continua:
fca molis, quàm difcretz feu numeri, intrinfecè vero virtutisdi-
geftivae. Ethicum haä:enus,dum prater
hxc curam gerit fams amp;
eiiftimationis,loci item Sc temporis,cavens ftudiosè,ne quid vo-
luptatum causâ faciat, quod nomon atque aeftimationem laîdat.ac
ne licitis quidam voluptatibus quovis loco amp;tempote indulges.
OEconomicum haólenus.dum rationem habet sV/««

B inbsp;non

-ocr page 12-

. -nonprus irapendens in voluptates gt; qu^m rcJ familiaris patitun,
Policiciim
Sc Theologicum haclenus, dum eas fedatur ac coiv
feóïatur voluptates, qua: neque civili neque divinâ lege funt pto-
hibitx,nbsp;XVII.

^ Extrema Tempmntiefunt, inde Intempeuntij, inExceffuMncVi'
iium Anonymtim in
DcfiHu, lt;hxVof^li quot;arÂw y'miSnm eó quod pauci
reperiantur,qui ellipticc/eu in defedu, hîc peccent.
Si cui cnim
nihil fuerit jtscundum, nihilque difFerre alterum ab altero videa-
tur,is profeclo bis ftupidus fuerit,atq,-non abhumanitate tantum»
fed etiam animalitatc^remotilfimus. Non enim homines folùm»
verijm etiam
cztezx animantes.quantumvis imm3nesamp; feuc.ju-
cundafecernunt à moleftis.lçta àtriftibus.atqùliaquidemample;,
duntur, hœc vero refugiunt/ed homo vclmaxime.qui.praeterqua
quod habetcutem tenuiifimâ,ideoq;tadum exadiflimü, guftuni
quoqjhabctclegantiffimum.ExcefiumTempcranUcEGrxci vocât
j^'mMitIcm, traóla à pueiis ax(A.etfoif aTMjkyuijactffimiViiüdi-
neadintëperantes,eâq;nonunâ.Queniadmodum enim. I .pueri
•voluptatibusomnibus fe tenverè addicunt,nihilfpedâtes,utrùm
honeftasfint.an turpes,utiles an noxiœ:ita intempérantes quibufvis
voluptatibus fine judicio amp; deledu indulgent, pofthabiti rationa
honeftatis amp; decori. II.Quêadmodum pueri, fi fuo perraittantuc
arbitrio.exultant,larciviunt,amp; Iuxuriant:ica intempérantes,nifi in

tationis gyrum redigantur,exorbitant atqievaganturlongiùs.III,
Qucadmodum pueros ex praslcriptoPaidagogoruni vivere opor-
tet,quia ob statis imbecillitatem nondum habent rationis ufumi
Sic eam animx parte,quae eft fedes cupiditatû,quia caret ratione,
cx praîfcripto partis anima, rationem habentis.IV.Quemadmo-
dum pueri,licet, rationis ufumn5dumhabeant,idonei tamen funrgt;
quiP£Edagogorumpraeceptisobtemperent;Ita.cupiditas,quamvis
iationecareat,aptanaratamenparereratiom.V.Q^enfedmodum
pueri ad fœdas libidinespecorum ritufcruntur,ideoq;Pedagogo-
lum ferula funt corrigendiâta cupiditas, quœ rerum turpium ap-
petens eftj geminam ob caufam rationis imperio cocrccnda. Dc-
ffdum TemperantijB Graeci vocantAV«lt;^»(riWJnfenfibilitatem
fi¥cStuporem,qu$ vox yim vitii hujus
nonfaüs videtur exprime-

-ocr page 13-

Te, cùm hoc vitro'Iaborantctn oportear,arà voloptatibiisoffinini

abeflc, ita In doloribus excellere: atqqi aW/VS'i/T®- illud quideft»
habet,hoc non item,id eft,abeft guidé à voluptatibus.verû dolori-
bus propterea tutn non excruciatur. Universe intemperans, amp; in
volupcate
pcccat,amp; in dolore,£tr«iV5«T®- verö in voluptate tan-
tum.
Intéperans fiquidem. voluptaribus in Vitus caret, ajaMVdoT®-
fuâpte
fponte,ideoq;ille dolet,fi defideratis voluptatibus non po-
left fruijnon item hic, quia voluptas nemini invito obvenire, ac
nroinde neq; dolorem afiferre poteft.

Pnbsp;^ XVIII.

£x duohtts his extremislntemperantîa detenor eß IgmVü d?quot; Timi-
ditate.
I.Quia aéliones fingulares,quibus comparatur temperan-
tia, magis funt vohintarix, quàm quibus comparatur fortitudo.
lila: enim circa volupratcs verfantur, hz circa doloces, jam verÔ
yoluptates optabiles, dolores nonitem. Q. D.
- cum Voluptate junFlafunti mfgis funt yioluntarid,qukm ■
■ ^aeumdolore quiavoluptatemexpetimusJoIoremVerôfugimM:
tAtintemperantia efi juncia cum Voluptate, igm)gt;ia Veri is' timi'
dhai cum dolore. Ergs.

Etcontrà.

homini meteac ygt;sBtatc eripiunt.iîlanti^fmt minùs rolutarià
./Itqui dohrhocfacit,quot;ifoluptai non item,faltem non itquè, in illo
autem ^lertiturignaVia amp; timiditas, inhâcintemperantia-. Ergi
Hu hâc minusJiintVoluntari^e,
Undc fimul illud colligirur, intemperantiam odio ac rcprehcn-
ßone majoridignam,quàm velignaviam,veltimiditatem. Qua
cnim vitia magis funt voluntaria, hoe majorem reprehenfion^
incurrere ac mcrcri folent. II. Quia facilius
multo,volupt^ibus
moderate expetendisac perfruendis.quàm periculis intrépide ade
undisac faftinendis afluefierii Illud enim crebras habet occafio-
lies,amp; fine periculo.boc raras, amp; cum periculo conjundtas.QJ).
Qui facilius eH^'birtuti alicui affutfcert Me Radius ah eà defc'ißitutamp;
declinatur adextremum:
A tfacilius efi ajfuejctre temperantia , quam
fortitudtni quot;. Ergo fedvisal eâdtfcifcitur amp; declinatur advppoßtanr
iHtemperatiam,e]uàm ah illâ adignaViamiy timiditaternJdeefJUa hü

deteriorgt;nonconttà,iHodmtilmrif*itov,îinbsp;CwoI-

-ocr page 14-

Cofolîâria Textualia.

r. \ J^eupîditas femper fit im doleye conjunBai Af-

II.nbsp;J\An iDoluptoi, ^mpercipimexfabulis,ßt animh tn

corporis'i ^ift.

^I. yÎHVocdulum MouSmain feuinßnßhiliMis, in hkcmitermfit

accipiendumnegatilfè, AnVerèpafitivè i jf^.'^o^.
rV. jin contrariumvocahulum lÎKoKAtrieK à pueris ßt tranßatumud
intemperantes, an Verà ab intemperantibus adpuerosîAff. Prias,

V. î^», quemadmodumhabituiintemperantiieeßmirt'iS ytlunta^

rius , quàm igna)gt;tlt;e » .ßc amp; aHiones (jus, quibus ic^uiiiturille ■■
habitus i Neg.

Corollaria Cognata.

r, \ T^emperantia O'intempermtia etiam codant in heftitu S

n. Ah temperantia quoq; fuerit in Adame in flatu integritatisiiïiifi.

III.Anomnisnbsp;aiiiinentia à cièo amp;patu/ît Urtas temperantiai
lY.An nomimtim tbHinentia,qüa ^oclt;ti*rnegati)gt;adnabfcâfeo, 'ib^

Sîemioiimbibesio, n«0naci)0,lt;egr»t0,ci)gt;e,metuenteleiemfHmtutt^

riamt ^elconylvariam^ Ntg»

V.nbsp;^nnonfaktrrr abHinentiA^qu£vmtarpny)âû-)gt;iiîgt;iît.

VI.nbsp;Et an is temperans, qui âblîiaet ab uno cibo, interiafe implei
alto î

VII.nbsp;Andeleflusciborumetiamumßtneeeßarius,an Veri arbitrmutr
O'liberi Neg. F rius' t^ff-

VIII 'Adeoque, an prohibitiafanguinis ApeßolicafutritabfilutM, 4C
nonpotiùs relativa, idetque relative necejfariaî tyiff, foU,

IX.nbsp;An ergo liceatconßcere cibum ex fanguineX^Aff.

X.nbsp;Etiamne ex carne^ue adeo,an licita ^ayU?

XI « Ueeâue rejieula ac rejcäiue» Tythagoricé à amibus abûinntiat
Aff.

XII; An (fus camim, Velpotus Visî, etiam tnti dilugt;iumfntrit
vfulJf.

5^111. Anlisitairii9ri9»yU,f(tKarmèiuniibe yifemtietK'i'

Salttm

-ocr page 15-

XIV.nbsp;in txtrmB nkeßtMh eaßi}

XV«

XYl.Aut de tramo decolUti hemnishiberefingumm Ad depellens
damepilepfiàrnî Äff.nbsp;_nbsp;^^ - ^ ,

XVII- ItemnèèVenâ adokfcentis adcowilianiumygt;igorem corport

fenili ? ^eg.

XVllI' rniversè, annon cibißlabresßntpraferendi delicatisî J^ff.
XlX* 'Adeoi^uefltüisdieitempmbusß capiendmäbus, mVeûm-'
cfdentey, amp; pro re natP. Äff. îmu.

AuijïmpiiciterillicHurn,bisfittiraridediegt;. Nèg.
XXI' Etconfçjjuentirr mmediumentis at rebus medicamenlarUs
liceatttti, ut alimenti s , au* condimentis, Vel etiam imporisfal-
lendi causât m a vy-xara Uoî «r ergo l T^g.
X^If' ^ntinatim tabacs, amp; aqua forti, feu aqua vita? Nég,
^XllI. Annan ebrius fît leVilispuniindus, ^uàmfibrius » c^tms
paribus i Aff.

• ^t'i-imni sbriofuî, autfemiebrinsl -
JCXf'. iAn ßnipliciter al omniebrielate fit ahßinendum} Aff.
XXt^I. 'An ergo Neapeccàrit, quod inebriatus'ßtl
XXFII. FtyapIusnocent,ebrietaßi,anVoracitM^ Aff. Prius.
XXP^f/f. Atque adeo,/tmonebrietatepejorfcortatio! Aff.
S^XIJ^. Ömnifne alHinentia « Vmerefit Virtus lemperantia'i
XXX. ny^n nominatimabHiiieyitîa,qua tocaturnegativa » iaeuntf,

chls,leprofis,impubenbusseHminorennibHslNeg.
ȔXXi. ^nnonfaltemahflinentia, quieVoca*iirpriVativai Dist.

XXXII.nbsp;Pr^fertimîncalibt} ^y^ffnbsp;_ .

XXXIII.nbsp;n caßitM quoque Içsum habea t in conjugioi -^ff'

XXXIV.nbsp;Et extra illud omnis venusßf illicitäi-Afß
XXXF• Ideojue recliprohihantm lupanaria ? iAff-

Coroltârîà Refpondentis.

^ ..cçmca.

J^^Anomnia rnendaciâ, efiamoffitiofîfsima,fintpeccatiiîAfp

III. An aBiontsfcenici modern^ cariant vitiis} N eg,
i V. Micm yiro bono iraßi ?

-ocr page 16-

yi. Ana^am[mmogenetem(ilii '^eg*

OEconomica.

I.nbsp;Jnmfftmrimonioconttahendo, amp;HXOïecligend^ttmTumaniutho*

ueJlMisffthabendaratio'i Af.

II.nbsp;An liceat Hxorewfmm repnAiare oh fupefvemententfnrorim} Ntg.

III.nbsp;An Ecdeilafticis exercere mrcmram? Neg.

IV.nbsp;tAnpmi,ftinm)rihiispeccent,ftntCidendivtrgtsf Aff.

., 'nbsp;Politica.

I. An liceat magijlrami Chrifitane helium gerere} Af.

il. A» ittfuraere amp; confurgere tn magiflratHm reltgwms cOMiif Aj.

III.nbsp;hn ReUgwfitfimsabfilmus ReMc^ J Neg ^

IV.nbsp;AnrMi% mendkantes in RepMca bene confiituta fint tolerandi ?

_

__ _

Tufimiff. amp; OrnatiJf.Iwutnem,

D. PETRVM AB EYNDHOVEN,

DE

temperantia.

cum laude difpatantenj.

UNaoimes focios quondam folertis Ulyffis»
Detinnitdülci, Lotos amanda, cibo.
Majoritua corda trahunt dülcedine Mufae,

Ac Tibi cundta liraul dona petenda ferunt»
Quid mirüm, fi doda tuo fluit ore loquela ?

Ora Tibi amp;: mentem Turba Novena colit.
Gnaviter Aoniis perge impallefcere Mufis,
Ardua fi toleras certa brabeia feres.

In i./imicitU fignum
Scribcbam-.

T. v^aEYL, N.