•DiSPU-JATIONUM ETHICARUM
SBC VN V At
Sub Pn^sioio
CUrifmi Doüifmiqtie Vïri,
d, danielis berckringeri,
Lib. Art. Mag. amp; Philofophiae in Alma VltrajeCtina
Profeflbris Ordinarii,
rublicè defendere combiiur.
P ET RV s AB EXNDHOFEN ültrajcél,
^ddiim 26. Febr. amp; 1. Mart^yhora 2.pomridiam.
If'
igt;
ClarijJimiSi Doamp;iffimis, Acutifitnis Vlris,
) IlliHu-
nianioru
Literaiu:
HisinA-»
cademii
TrajeiSi-
nl Philo-
fop his
ProfelTo-
ribns di-
gniffimis.*
Ha/ce de Tcmperantia thefesj in perpetm
ohJefpantU Jigmm,
Offertamp;infcriblt
PETRUS ab EYNDHOVEN.
J Rejpondem,
DISPUTATIONUM ETHIGARUivi:
SECONDA, .
Rüximè poft Fortitudinem inceditPhilofophus ia
|famoncm dc Tcmperantia, fortaffisideo, quia
ificutilla irafcibilem facultatem difponit,ita hsc
^^ concupifcibileniLj ,ficutilla animum hominis Sc
Jcor componit in moleftis ac dolotificis, itahïC
eiufdemjecurinjncundisamp;vüluptificis. UtraquC
Oeceflaria, illa foris Sc in negocio, haec domi amp; in ocio,
VmtCix, proximè/altemneSlit accomeHit Fortitudini Tempt-
*lt;inttani,^uam définit, juodfit ina-órtit Ttifilds nSoràtnbsp;id
«ft.wîfÎTc^i;;)^«^ Ai,THe9?. Quibus verbis fignare videtur Ob-
jedum Temperantis , verùm imperfefte atque ex parte : Immo
veto non imperfedè, quia ex objedo hoe externo, tanquam no-
tiori, pricipi ac percipi vult internum, tanquam ignotius, quod
familiare Phibfophis,ubi philofophantur de moribus.
Universe, fuemadmodum aliarumviriutum, it^ihttjus, OljeUum
duplex. Internum videlicetlir Externum.
IV.
OljeUHm Intmum Ttmper^inti^ eft Cupiditas ,non quxvis, non
B 2nbsp;utiquc
-ocr page 4-tóïque'vel pecuniaeicujas coctcitionem profitenturLibeialitas
Magnificentia j vel honoris amp;gloii£, in quam imperium (ibi
depofcunt Magnanimitas amp; Modeftia, vel vindi✠, circa quam
dcfudandodeludafcit Manflietudo, verum Voluptatis, nec hujus
çujufvis, fed déterminât«.
Externum OhjeclumTewperantia eßtpßfmabic rohpt.ih ta^
Um pref ens, quàinal-fernamp;expetm: illa principaliter per Ic,
hsc minus principaliter, atque etiam per accidens, feu cx even-
tu, quatenus nimirùm fui abfentiâ gignit Dolorem, quemadmo-
dum navis cvcrfxpccfe caufa eft maris tempeftas, cx cvcntu gu-
banatoris abfcntia.nbsp;^ ^
Circa utrumque occupando occupatur Tmperantiajd ff/, circa Vi-
Japtatem amp; (Dolorem, Verum ingt;(quaUter,hoceß, universema^is circa
Voluptatem, quàmcirca Dolorem. Colligere id quidem licet, par-
tim ex medio,quia virtus vcrfanir in ditEcilioribus,difticilius au-
tê refiftere voluptatibus,quàm doloribus.có qnùd voluptates fint
blandï domina, amp; quaf» latens hoftis, dolor verö hoAis apertus,
partim ex extremo.quia omnibus notii iutempcrantc dfe eumqui
immoderatè uticur voluptatibus. ideoq-,omnes,in fuo tamen ge-
nere. promifcuè expetit, iifq: nimis quàm cupide fruitur. adeo
ciuidem.ut non leviter quoqquot;, doleat fi quando defidetatis volu-
ptatibus non damruti frui, eccurï nifi quia ea, quae jucunda funt,
aut certè jucundiflima, omnibus rebus habeat potiora. Quas cau-
fa quare amp; in definiendo cbjeélo temperantioe à potiori ferc fiat
dcVominatio, hoe eft, àVoluptate. amp;non i Dolore, quia enim
magis atdnetar cjrcaillam, quàm circa iftum, ut didum.
Neq; obftatsquodVirtutes in genere verfentur circaVoIupwtes
^Dolores: Quia enim circa hïc verlàntur,tanquam cbjeäucQ-
mune.hoc eft,circaVoluptatem amp;Dolorem in gencrc,confequc-
tem omnem affectum aut ^um, enim verö temperautia
dem. tanquam obiedum proprium, perindèut fortifudo circa ßr
ducialia Sc terribiliagt; tanquam domeftieam materiam.
VIII.
Mon magîs,quod fortitude in fpecie occupctur amp; ipfa circa dó-
lorcm-Neque enim dolornbsp;eodcm modo,eft objeélum
quot;U'us lie iftius,verum vaT ^ aMsv J'iroXivJ-eBf t^ôtov. Forti-
îudini namq; per fc fubjicitur dolor,cùm adfanr,qua: dolorem af^
ferunt. temperantix verô per accidens, quatenus abrunr, qu® vo-
iuntatem créant, hoc eft , fortitudoverfatur circa dolorem êh'f^
TT«SS-/«'? A^JTHpov,quatenus docct,ea non ita fugîenda efle, ut ob
cotum fiigam quicquam quis vclit commitrere,quod turpe fir,aut
ab honeftate alicnum , temperantia vero ffh' rfnbsp;r
quatenus videlicet minùs dolet, fe vokiptatibus plus, quam par
eft, non petfrui,adeoque earum abfentiä non angimr^neque mo -
lettc fett, etiamfi nullis fit in voluptaribus. T tibus, quod ajunt,
veibis-.Fortitudo universe magis occupatur circa Dolores.Tem-
pcrantia veiö circa Voliiptates,non contrà.
IX.
Occubdfur occupatur ergo Tempmnliipr^àpuè area Fol f Mes:
fednon orr,nespromfiuè. Honutique eirca Foluptates ^mm Sunt
autemvoluptatesanimi,inquibiisnihnafecuurcorpusfcdlt;ß«m^
potiùs.hoc eft,nbsp;parte pofitâ pro toto. His qui funt dediu
înediocriter aut nimiùm, na: iUî neque temperantcsneque mtcm-
pétantes appelbntun., verùm aliis propriifque nomimbus,
Eccui? Quiaenim ha: hujus generis voluptatis «t^«. bon^xiunt,
cùm capiantur ex rebusnatuvâ jucundis,non ex eventu.Icu pei ac-
cidens,ideoq;nec exceflb vitiofx,fed qu^ majorcs hoc meliores,
ficut operaciones,unde manant,quce per feipfx.uon per aliud,ex-
petûtur.proptcreaq;amp; volupratcs his adjunûç-a'iis
leftc aut juftè plus,quâ par eft,fecitr Quis de rede fadis amp; juftinaï
operibus majorem,quâ opoïtuit,voluptatem.ccpit?Qvjis contcm-
nlationibus,velMecapbyficis,vel Phyficis, vel Mathematicis,plus
^uàm pat eft, tous eft Q^D.nbsp;^ ^ .nbsp;^^^^^
-ocr page 6-Ciua m ygt;olupmh,ßmdum qms nemo ternpems hth'
tempeuns dUhurMrßtHrtmperantia^aut intewperantUe
f'olupMes amm funt hujurmodi: Ergo.
^^ expetendx,
quia tamen m Jismmium non reperitur, amp; proinde neque pec-
catutn neque Vitium, ei revoluptate bonorum animi hîc non,.
unmur. Et hoc hoc eft,quod ait Ariftoteles.
Wam virmtesfuntillx quidemnbsp;ji,
Y^iiZoKnv, utalia fortune bona, qu®. quo audtiora amp; majora
hoc magis nocent, non item contemplatio prudentia victufvè*
qux , fi alicui interdum noxis , fit id haud dubiè per accidens,'
Cum enim V.g, contemplatio intertrimentum aftert corpori ,
id non facit,quà contemplatio.quia fic per fe bona eft ut qax per-
ficiat animam.fed qua talis contemplatio, Sicut enim falnbria
ctfdui natura bona (int, nocent tamen interdum,atque ita even'
tu mala funt: Sic amp; contemplatio, quando obeftfanitati, con-
fumendo de fpmtu.qm debebat penitrare ad alias partes corporis,
ad ilUid rcnciendura,eventu mala, per fe non item-..
Xquot;,
Sed nec circa Foluptates Corporis omnes,puta per fe. Sunt autcm
voluptates corporis, qu^fenfuumadminiculofiunt, ideoque ad
«nimum ita fpectant, ut corpus etiam afficiant. Nm utique circA
eas, fos ex Vifu Auditu amp; Odoratupercipiuntur,lt;\\.ùhas qui funt de-
diti mediocriterautnimium , amp; ipfi neque temperantes neaue
Intemperantesappellantur, verum propriis iterum aliifque no-
minibus, Eccurî Quia enim neque hîc exceflùs cavenduseft'
quaû per fe vitiofus fit, fed haéienus tantùm, neimpediat aâio-
nes eas. qux per fe bonxftmt, amp; fine maleficio non polfunt-
omitti,2utne affligat valetudinem, vel rem familiaienrfic vo-
luptuantis. Quis enim intemperantem vocitet eum. qui intuens
pidas tabulas,figna, ftatuas, pocula, vafa, gemmas, oculos atqu.
ammum hispalcit, dummodô eam voluptatem non référât ad
obfcœmtatem aut ingluviemf Q^is intemperantem cum, qui
venuftîE puella: afpectu deleâatur, dummodô hanc non concu-
pifcat
-ocr page 7-pifcat inordinate? Quis inteffiperantem enmi qui acroarhatnmj
dramafunijCanrionum, fabularum audiendarum cupidîtatedu»
citur, dumoiodô noninhisamet petulantiam lafciviam proter-
viratem? Unde Philofophus in Eudemiis negat faiflc a'îtoAarti^
eos, qui Sirenumcantucapti fuerunr. Quisintemperantem eumi
qui malorum florumque variorum odoribuscapitnr, y^i gtja;^
ciborum ac potuum, dummodo voluptate guiam immoderate
cxplcndi non extimuletur? Nifi forte ex eventti, feuperacci-
dcns,id eft,aliéné caufç interventu.Pfopriè fiquidë hç voluptate»
adintempcrantiamnon pertinent: poîliinc tamen aliquo modo
pertinere, eânempè ratione, quia verè intempérantes his quo-
que deledlantur, eoquôd voluptatum ipfis propriaiumrecorda-
tionem excitent, adeôque memoriam refricent, aut fpem faciant
carum voluptatum, qus diredè fpeäantadintcmperantiam ,
quomodo etiam beftia: ex his fcnfibus voluptatem percipiunt,
per fe non item_,. Sic leo gaudet afpeftu capcllse, lupus auditii
ovicula: balantis,canis odore lepufculi, non per fe, fed per accj-
dens,2uia fentiunt fibi adelTe efcam amp; paftum, argumento.quod
finequeantpotinilldprçiâ, Icocapcl à, lupusoviculâ , canis
Icpufculo, afticiantur tiifticia, etiamfi ille videat capellam , ifle
audiatoviculam.hicodoreturlcpufculum. Licet quidem volup-'
tatibus oculorûauriiiamp;naàû uti,ut modice ita immodiccjadeo-
que etiam in hijhabet locum medium nimium amp; parum, verùm
luxusille, vel contraria fordes, verbi gratiâ, in tabulis acroàma-
tis thymiamatis.ad Liberalitatem amp; Magnificentiam referuntur
rcôtiùs, quarum proprium to cpiAsxaXoc. Etenim amp; iftae vohipta-
tes debcnt elfe materia alicujus virtutis, de circa eas videiur
etiam verfari debere quxda mediocritas ôc quidâ exceffûs ac de- .
feftus, qiiœniîdiocritas amp; qui excelTus ac défilas, dcbcbunr'
urique reduciadaliquam categöriam virtutum, amp;c oppofitorum
Vitioruni^.nbsp;XI.
£ric circa eas Voluptates, qu^ percipiuntur cx Çuftu amp;Taffu, tum
quia ipfo exceifu per (e vitiofae funt.ideoque virtutc moderandç,
tum quia communifsims, ut quœ nobis communes cum bcftiis,
quœper
-ocr page 8-quae peraliosfcnfusnon Capiunt voluptatefttî nifî per accidens,
praefertim ex fenfu vifus Sc auditus, fortaffis quia afpeélus amp; au-
riura voluptates cum mentis voluptatecogoationem habent, eà
quodinharmoniâconfiftant, jam veto haimonia nulla abfqae
ordine, qui eft mentis.
Sed nec dm has quidem tqua liter, id eiï, universe magu circa V■gt; -
luptates TSas , quàm Cußus, partim ratione extenfionis, quia
tadus per totum corpus difFunditur, guftus vero in exiguis tan-
tum corporis partibus fe prodit, putà lingua palato amp; (ummo
giuturcj amp; vero omni animali competic, cum nullum fit , quod
careattadlu, cijm alia careant aliis fenfibus, partim ratione i»-
tenfionis, quia enim guftatu magis utimur ad judicium faporum,.
quorum fruirio ac perfruitiotota in tadu, argumento, quod ali«
oqui voluprasnon capitur ab iis,,qui pitiflando vina probanr',
aut obfoniacondiuntjomnefque Pjavitatesore amp;c naribns aucu-
pantur, nifi totoscantharos exhaulerint, amp; intégras eduliorum
padnasdeglutierint. Quo fit, urgurgitçs illi, qui vinum ita in
guttut fuum infundunt, tanquam in utrem aliquem. cum Philo-
xcno non optent fibi longiores linguas,fed colla. Quafi dicerer:
PJiilofophus:
Cina illas Voluptates. quitus magisgaudet intemperanSytemps.
rantiaVerfitur; Voluptatibus talius magisgaudet ir^un-
peraas: Ergo.
I^Iinorcm probat fic:nbsp;. . r
Is, qui non multùm dekclaturjudutofuporujed magu comeftt-
onsamp;'bihitlone,gaudet magis VokiptatibmtaHfu ^mmgufltin
Intemperanseßhuju/modi: Ergo.
Ul.itanbsp;Jfi?'nbsp;di^TÜVjVi^'i -n r«nbsp;to dir-rif
varietur tempcrantia, «^9«« «-«ei t« ä-wtcV Dicàt aliquisquot;-
i\n ergo guftatunihil omnino uciturintemparans? Refpondct
Philciophas.aut nihil, autperpaiùm, vel etiam pcrpcrartu..
Nam ratione judicii, quo guftarus fapores difcernit, non utitur,
fc^r^Ùonetaiftusiumguftatucûnjunciij idque «cefsivè. 02°
loco notandum, duplicem dari gutlatufti/ïm.perfeélitmvidelicct
amp;perfe£lii.Guftatusimperfelt;S:us difcernit tantum cóvenicsamp;in-
cóveniens nutrimccü, ut animal fumatcibos cóveniêtes,fugiaC
córrarios.atq; hic gutlus tadlus quidam eft, fakem confufus cum
taftii. Guftatus pectedus dirceimtinfiiperdifFerentiasfaporutn,
cftq» piçcipuè in hominc. Nullum quippè animal magis gaudet
differentiis rapoium,quàni homo,animalium delicatilsimum.
XIII.
jga/« irrtmi nec circa omnes TaElus Foluptafes, Sunt enim alix
Liberalcs,alieServiles.Libcrales funt,quç ex fridionjbusamp; calc-
fadionis gymnafticis acbalneariis percipiunrui?qu?q; per toiunv
corpus Ipat-fç funt. Hç à cómuni materia têperantii^ c-.ceptç dc-
bentintclligi,cùm fint naturales.Tali enimfricationc fttexpulfio
fuperfiuitatis,amp;emifsiofudoi:isècorpore,qualistaduf,amp;volnptas
inde proveniës,non eft vituperanda,cùm bonum fincm rcfpidat,
videlicet valetudinis curationcm,debii-oq; modo adhibita vitale
robur excitet.Servilcs funt reliquç in hoe genere. Quç res facit
ad majorem turpitudinem intcmperantix.ut qua; ex volupt^tibus
tadus magis ingenuis honeftiores non attingat, verfetur verô in
fœdioribus.nbsp;XIV.
Çirca quas ergo, ßne^ circa illas, neqne circa ifiis, neque circa has,
faltem non omnes^. Circa eas,inqua, TaEltiSj Foluptates, qm in detirmt'
nattscorporispartihUiCx Gulâ ygt;idelicetamp;lnguine,percipiuntur. Vo-
luptates fase universe vel Naturales funt, amp;c totifpeciei. commu-
nes,ut Cibi Potus Veneris.vdAdventitiïEjamp;unicuiq, peculiares»
ut hujusÇibi PotusVeneris:lIlç necelTarixad conservanonc,par-
tim individuj,utillç,quçpercipiuntur ex ciboamp;potu,partim fpc-
cici,utcœ,guçexVenere,quçnccefsariiEnon progeneratione ejus
individuj,in quo fe excrunt^fed pro generatione alterius individu!,
cujus causa fe exerunt.hae no ita quidem necefsarix, utiles tamen,
amp; fuapte naturâ expetendœ: Ills abfolmè tales, hœcomparatè,
pro gcneribus videlicet animaliu.quomodo hordeumgratum afi-
po pabulu,atcaro crudaleonijcoaahomini. Ut ita,quemadmo-
dum aniraaliadiftinguuntijr genere,vel fpecie, fic ipfç voluptâtés
Bnbsp;animales, alia
-ocr page 10-âliae fimpliciter com tn unes» quœcommuniter deleßantomni«
animalia, ut fiigidum amp; hiimidum în potu, ficcum amp;calidum
în cibo, aliç huic aut illi tantùm generi animaliû, vel individuo,
cómunesjut hoc fiigidumamp;humidum in potu,hoc ficcumamp;cali-
dum in cibo Quod pofterius genus voluptatumjutut fit adventiti-
Umjhabet tame aliquid à naturâ»eô quod ipfa corporis couftitucio
amp; crasis,quç naturalis cft.multum confi:rar ad hoc vcl illud expe-
teudum, quoroodo videas mslancholicos ferè amare amata, lan-
guineos fuaviufcula , Septemrionales multam carnem amp; potum.
Méridionales olera amp; herbas. Temperantia non tam in comtn«-
ribus verfatur voluptacibus, qu^m in minùs communibusamp;prö-
priis.Eccur.^ Q.uia enim în communibus amp; naturalibus volupta-
tibus pauci pecc3nt,atquc id uno modo» nempè in excelTij, rati-
one videlicet ttufts-/« v^)nbsp;mediocritatem tranfiliêns.Pec
fe quippè vitium hic committi non poteft, vcrùm ratione quan-
titatis. Neque enim peccant, qui cibiacpotus tantum fumunt,
quantum fatis ad fcdandam famem fitumvè: at edereamp; bibere,
quscunqoe offeruntur, doncc plenior fis. quàm nature necefsi-
tas poftulat,hoc vero efl modum nature convenicntë copiafupe-
jare,quales homincsGta:cis dicuntur yaiflAç. item gt;aiffVap^,,/,
«Vo J'tffi7f^ i^ttiydveivy à ventre furendo, quafi rabie vé-
tris accenfi:Latinitatisftudiofis.hclluones,glutones, comedones,
vetres. Enimvero in voluptatibus propriis multi peccant,dîc mul^
tis modis, vcl quod iis rebus deleâetur, quibus non opoi ter, v-
g. amoribus nuptç.vcl quod nimiùm dcle(a:entur,v.g. oj i.AoTc;-
S-jti in genere,in fpecie ver6 oi ci/^oS-ïaptr«, ç/ao/ito/ ,
oih'oyvioh idj£ft,cujufcunq;tei ptçter modû ftudiofi,
iiominatim fpeÔaculoru, vini, pifciû, Uberoiiî, mulierurn, vel
quodita,ut vulgus deleâêtur,hûc eftmullodifcrimine.nullâ ho-
nefti habita r£itione,quo morbolaborâfseParthos fcribitPlinius,
quos,quia fummâ aviditateindifcretos cibos caperent, plerofque
foetidâ anima fuilTe ait, vel, quod non ira, ut oportet, delec^cn-
îur, V. g. epulis in publico, aut in divcrforiis,vel cum infamibus
fodalibus, vdquôd non,quâ parte oportet,delelt;äentur,v. g- pa -
tçllic
-ocr page 11-tell«ps«e Üclicatiori, amp; fignsaîl« àïcutnflantia: înfi:ae»âig
voluptari bus occiipficarefolcnr.
Hoc loco animacTvcrfione dignô,quâto artificioPhUofophus ia»
vcftiget materia propria tcperààx, procedêdoperplurcscóclufio-
hcs,incipicns àquodâuniverfali,amp;gradatim dcfcêdens adquodda
particulate proprium. Primo enim oftendit hanc concluûonem»
auôd tcperantia verfemr circa voluptates,amp; quoquo modocirca
dolores: Secundo,quôd non verfetur circa voluptates animi.Tcc-
tiô,quod verfetur circa voluptates corporis: Quartojquod no cif-
lt;a omnes voluptates corporisgt;non utique circa eas, quz vifu au-
amp; odoratu percipiantur. Quinto, quod-circa cas voluptatos
corporis,qus ex guftu vel tadu proveniunt : Sexto, quod magis
circa Caäus voluptates.quàmguftus; Septimo,quod non circa o--
xnnestaâus voluptates indifferenter, verum circa eas, qus pro--
deunt ex quodam taclu, id eft, qux percipiuntur ex'partibus cor-
poris determinatis, non ex toto corporc indeterminate.
XVI.
thk,ftu,'i^^hi«.A,Tempermtk,utaliarumvhtutum,eß rï KaKif,
fji TO rif ï«»».Sicut enim iliicitas atque inhoneftas voluptates e*
una parte averfatur.ita licitas amp; honeftas ex altcrâ parte moderate
appctit,iifque utitur fruitur eo,quo oportetjmodo»neque immo.
deraté dolet,fi forte ne licitis quidem amp; honcftis voluptatibus uti
ftui licet. In quibus universe quintuple*, fervat atque obfcryat
Decorum,Phyficum fcilicet, Ethicum, OEconomicum, PoUti-
cum.amp;Theologicum.Phyficumhaaenus.dumdiaas voluptates
rcfert ad dL'tg/«», id eft,ad bonam corporis conftitutionS,rationc
habens extrinfecc qualitatis amp; quantitatis, ejufque tam continua:
fca molis, quàm difcretz feu numeri, intrinfecè vero virtutisdi-
geftivae. Ethicum haä:enus,dum prater hxc curam gerit fams amp;
eiiftimationis,loci item Sc temporis,cavens ftudiosè,ne quid vo-
luptatum causâ faciat, quod nomon atque aeftimationem laîdat.ac
ne licitis quidam voluptatibus quovis loco amp;tempote indulges.
OEconomicum haólenus.dum rationem habet sV/««
. -nonprus irapendens in voluptates gt; qu^m rcJ familiaris patitun,
Policiciim Sc Theologicum haclenus, dum eas fedatur ac coiv
feóïatur voluptates, qua: neque civili neque divinâ lege funt pto-
hibitx,nbsp;XVII.
^ Extrema Tempmntiefunt, inde Intempeuntij, inExceffuMncVi'
iium Anonymtim in DcfiHu, lt;hxVof^li quot;arÂw y'miSnm eó quod pauci
reperiantur,qui ellipticc/eu in defedu, hîc peccent. Si cui cnim
nihil fuerit jtscundum, nihilque difFerre alterum ab altero videa-
tur,is profeclo bis ftupidus fuerit,atq,-non abhumanitate tantum»
fed etiam animalitatc^remotilfimus. Non enim homines folùm»
verijm etiam cztezx animantes.quantumvis imm3nesamp; feuc.ju-
cundafecernunt à moleftis.lçta àtriftibus.atqùliaquidemample;,
duntur, hœc vero refugiunt/ed homo vclmaxime.qui.praeterqua
quod habetcutem tenuiifimâ,ideoq;tadum exadiflimü, guftuni
quoqjhabctclegantiffimum.ExcefiumTempcranUcEGrxci vocât
j^'mMitIcm, traóla à pueiis ax(A.etfoif aTMjkyuijactffimiViiüdi-
neadintëperantes,eâq;nonunâ.Queniadmodum enim. I .pueri
•voluptatibusomnibus fe tenverè addicunt,nihilfpedâtes,utrùm
honeftasfint.an turpes,utiles an noxiœ:ita intempérantes quibufvis
voluptatibus fine judicio amp; deledu indulgent, pofthabiti rationa
honeftatis amp; decori. II.Quêadmodum pueri, fi fuo perraittantuc
arbitrio.exultant,larciviunt,amp; Iuxuriant:ica intempérantes,nifi in
tationis gyrum redigantur,exorbitant atqievaganturlongiùs.III,
Qucadmodum pueros ex praslcriptoPaidagogoruni vivere opor-
tet,quia ob statis imbecillitatem nondum habent rationis ufumi
Sic eam animx parte,quae eft fedes cupiditatû,quia caret ratione,
cx praîfcripto partis anima, rationem habentis.IV.Quemadmo-
dum pueri,licet, rationis ufumn5dumhabeant,idonei tamen funrgt;
quiP£Edagogorumpraeceptisobtemperent;Ita.cupiditas,quamvis
iationecareat,aptanaratamenparereratiom.V.Q^enfedmodum
pueri ad fœdas libidinespecorum ritufcruntur,ideoq;Pedagogo-
lum ferula funt corrigendiâta cupiditas, quœ rerum turpium ap-
petens eftj geminam ob caufam rationis imperio cocrccnda. Dc-
ffdum TemperantijB Graeci vocantAV«lt;^»(riWJnfenfibilitatem
fi¥cStuporem,qu$ vox yim vitii hujus nonfaüs videtur exprime-
Te, cùm hoc vitro'Iaborantctn oportear,arà voloptatibiisoffinini
abeflc, ita In doloribus excellere: atqqi aW/VS'i/T®- illud quideft»
habet,hoc non item,id eft,abeft guidé à voluptatibus.verû dolori-
bus propterea tutn non excruciatur. Universe intemperans, amp; in
volupcate pcccat,amp; in dolore,£tr«iV5«T®- verö in voluptate tan-
tum. Intéperans fiquidem. voluptaribus in Vitus caret, ajaMVdoT®-
fuâpte fponte,ideoq;ille dolet,fi defideratis voluptatibus non po-
left fruijnon item hic, quia voluptas nemini invito obvenire, ac
nroinde neq; dolorem afiferre poteft.
£x duohtts his extremislntemperantîa detenor eß IgmVü d?quot; Timi-
ditate. I.Quia aéliones fingulares,quibus comparatur temperan-
tia, magis funt vohintarix, quàm quibus comparatur fortitudo.
lila: enim circa volupratcs verfantur, hz circa doloces, jam verÔ
yoluptates optabiles, dolores nonitem. Q. D.
- cum Voluptate junFlafunti mfgis funt yioluntarid,qukm ■
■ ^aeumdolore quiavoluptatemexpetimusJoIoremVerôfugimM:
tAtintemperantia efi juncia cum Voluptate, igm)gt;ia Veri is' timi'
dhai cum dolore. Ergs.
Etcontrà.
homini meteac ygt;sBtatc eripiunt.iîlanti^fmt minùs rolutarià
./Itqui dohrhocfacit,quot;ifoluptai non item,faltem non itquè, in illo
autem ^lertiturignaVia amp; timiditas, inhâcintemperantia-. Ergi
Hu hâc minusJiintVoluntari^e,
Undc fimul illud colligirur, intemperantiam odio ac rcprehcn-
ßone majoridignam,quàm velignaviam,veltimiditatem. Qua
cnim vitia magis funt voluntaria, hoe majorem reprehenfion^
incurrere ac mcrcri folent. II. Quia facilius multo,volupt^ibus
moderate expetendisac perfruendis.quàm periculis intrépide ade
undisac faftinendis afluefierii Illud enim crebras habet occafio-
lies,amp; fine periculo.boc raras, amp; cum periculo conjundtas.QJ).
Qui facilius eH^'birtuti alicui affutfcert Me Radius ah eà defc'ißitutamp;
declinatur adextremum: A tfacilius efi ajfuejctre temperantia , quam
fortitudtni quot;. Ergo fedvisal eâdtfcifcitur amp; declinatur advppoßtanr
iHtemperatiam,e]uàm ah illâ adignaViamiy timiditaternJdeefJUa hü
deteriorgt;nonconttà,iHodmtilmrif*itov,îinbsp;CwoI-
-ocr page 14-r. \ J^eupîditas femper fit im doleye conjunBai Af-
II.nbsp;J\An iDoluptoi, ^mpercipimexfabulis,ßt animh tn
corporis'i ^ift.
^I. yÎHVocdulum MouSmain feuinßnßhiliMis, in hkcmitermfit
accipiendumnegatilfè, AnVerèpafitivè i jf^.'^o^.
rV. jin contrariumvocahulum lÎKoKAtrieK à pueris ßt tranßatumud
intemperantes, an Verà ab intemperantibus adpuerosîAff. Prias,
V. î^», quemadmodumhabituiintemperantiieeßmirt'iS ytlunta^
rius , quàm igna)gt;tlt;e » .ßc amp; aHiones (jus, quibus ic^uiiiturille ■■
habitus i Neg.
r, \ T^emperantia O'intempermtia etiam codant in heftitu S
n. Ah temperantia quoq; fuerit in Adame in flatu integritatisiiïiifi.
III.Anomnisnbsp;aiiiinentia à cièo amp;patu/ît Urtas temperantiai
lY.An nomimtim tbHinentia,qüa ^oclt;ti*rnegati)gt;adnabfcâfeo, 'ib^
Sîemioiimbibesio, n«0naci)0,lt;egr»t0,ci)gt;e,metuenteleiemfHmtutt^
riamt ^elconylvariam^ Ntg»
V.nbsp;^nnonfaktrrr abHinentiA^qu£vmtarpny)âû-)gt;iiîgt;iît.
VI.nbsp;Et an is temperans, qui âblîiaet ab uno cibo, interiafe implei
alto î
VII.nbsp;Andeleflusciborumetiamumßtneeeßarius,an Veri arbitrmutr
O'liberi Neg. F rius' t^ff-
VIII 'Adeoque, an prohibitiafanguinis ApeßolicafutritabfilutM, 4C
nonpotiùs relativa, idetque relative necejfariaî tyiff, foU,
IX.nbsp;An ergo liceatconßcere cibum ex fanguineX^Aff.
X.nbsp;Etiamne ex carne^ue adeo,an licita ^ayU?
XI « Ueeâue rejieula ac rejcäiue» Tythagoricé à amibus abûinntiat
Aff.
XII; An (fus camim, Velpotus Visî, etiam tnti dilugt;iumfntrit i»
vfulJf.
5^111. Anlisitairii9ri9»yU,f(tKarmèiuniibe yifemtietK'i'
Salttm
-ocr page 15-XIV.nbsp;in txtrmB nkeßtMh eaßi}
XV«
XYl.Aut de tramo decolUti hemnishiberefingumm Ad depellens
damepilepfiàrnî Äff.nbsp;_nbsp;^^ - ^ ,
XVII- ItemnèèVenâ adokfcentis adcowilianiumygt;igorem corport
XVllI' rniversè, annon cibißlabresßntpraferendi delicatisî J^ff.
XlX* 'Adeoi^uefltüisdieitempmbusß capiendmäbus, mVeûm-'
cfdentey, amp; pro re natP. Äff. îmu.
AuijïmpiiciterillicHurn,bisfittiraridediegt;. Nèg.
XXI' Etconfçjjuentirr mmediumentis at rebus medicamenlarUs
liceatttti, ut alimenti s , au* condimentis, Vel etiam imporisfal-
lendi causât m a vy-xara Uoî «r ergo l T^g.
X^If' ^ntinatim tabacs, amp; aqua forti, feu aqua vita? Nég,
^XllI. Annan ebrius fît leVilispuniindus, ^uàmfibrius » c^tms
paribus i Aff.
• ^t'i-imni sbriofuî, autfemiebrinsl -
JCXf'. iAn ßnipliciter al omniebrielate fit ahßinendum} Aff.
XXt^I. 'An ergo Neapeccàrit, quod inebriatus'ßtl
XXFII. FtyapIusnocent,ebrietaßi,anVoracitM^ Aff. Prius.
XXP^f/f. Atque adeo,/tmonebrietatepejorfcortatio! Aff.
S^XIJ^. Ömnifne alHinentia « Vmerefit Virtus lemperantia'i
XXX. ny^n nominatimabHiiieyitîa,qua tocaturnegativa » iaeuntf,
chls,leprofis,impubenbusseHminorennibHslNeg.
ȔXXi. ^nnonfaltemahflinentia, quieVoca*iirpriVativai Dist.
XXXII.nbsp;Pr^fertimîncalibt} ^y^ffnbsp;_ .
XXXIII.nbsp;n caßitM quoque Içsum habea t in conjugioi -^ff'
XXXIV.nbsp;Et extra illud omnis venusßf illicitäi-Afß
XXXF• Ideojue recliprohihantm lupanaria ? iAff-
^ ..cçmca.
J^^Anomnia rnendaciâ, efiamoffitiofîfsima,fintpeccatiiîAfp
III. An aBiontsfcenici modern^ cariant vitiis} N eg,
i V. Micm yiro bono iraßi ?
yi. Ana^am[mmogenetem(ilii '^eg*
I.nbsp;Jnmfftmrimonioconttahendo, amp;HXOïecligend^ttmTumaniutho*
ueJlMisffthabendaratio'i Af.
II.nbsp;An liceat Hxorewfmm repnAiare oh fupefvemententfnrorim} Ntg.
III.nbsp;An Ecdeilafticis exercere mrcmram? Neg.
IV.nbsp;tAnpmi,ftinm)rihiispeccent,ftntCidendivtrgtsf Aff.
I. An liceat magijlrami Chrifitane helium gerere} Af.
il. A» ittfuraere amp; confurgere tn magiflratHm reltgwms cOMiif Aj.
III.nbsp;hn ReUgwfitfimsabfilmus ReMc^ J Neg ^
IV.nbsp;AnrMi% mendkantes in RepMca bene confiituta fint tolerandi ?
_
__ _
Tufimiff. amp; OrnatiJf.Iwutnem,
UNaoimes focios quondam folertis Ulyffis»
Detinnitdülci, Lotos amanda, cibo.
Majoritua corda trahunt dülcedine Mufae,
Ac Tibi cundta liraul dona petenda ferunt»
Quid mirüm, fi doda tuo fluit ore loquela ?
Ora Tibi amp;: mentem Turba Novena colit.
Gnaviter Aoniis perge impallefcere Mufis,
Ardua fi toleras certa brabeia feres.
In i./imicitU fignum
Scribcbam-.