dispvtatio politica,
G R A D U S,
HOC E S Ty
y A M
Favente Deo Opt. Max.
Sub Pr.«sidio
clarijfmi Doäiffimiqae Viri,
D, DANIELIS BERCKRINGERI.
Lib. Art. Magift.amp;Philofophiae Pradic2E atque
Eloquentiac in Alma Vltrajedina ProfclToris gt;
Publice defendere cmdhiturt
JOHANNES ab EWYCK. Ultrajeainus.
tAd diem z z lunii, hori 8 m/tiuiind.
ExOfficina JOANNlSiWAESBERGE.
Anno M D C X L I X.
-ocr page 2-Reverendo,SpeSiMUgt; ne Prttde»n Viro»
D. HERMANNOabEWYCK,
Templi Mariani apud Vltraje-
ainosGanonico,Parentt meo,
quoad vivam, filiali amore pro-
iequcndo:
^nbsp;u T E T
jimplijjimoy Confultiftmolt;iue Vim.
D. JODOCOabEWYCKJ.V:
D. in Curia hacProvinciali
cakarum patrono peritifsimo,
Patruo meoin asternum colen-
do:
ifo/e Jludiomm primitiasj,
D D D.
J.abEWYCK
lilt
Eeffoad.
SS».:
-ocr page 3-D E
Hoceïl,
Rdintm tArnficum amp; Opißcum in Ordine
Suhjelltonis Juhexcipiunt ÀgrtcoU amp; Paflo-
resjijiiorumOrdo feremtorius inRetublica be-
nè formaté, mm ob alia, tum inter alia, tjuu
^atwahffimMyAntiquijfmui, Ptifflmw,five
Innocentijfmui amp;noneßtfimw, heüdtjfmm,
V'tltßinnu,tdeo^\ fixtesfefties Neteßarm.
Naturalißmue efl hie Ordo:Quonkm ex natura primitùs in-
n:ituto,amp; non bominum.eAhßotelej Ub.i, Polit, tap.io. Ec-
cur? Quia enim magis fecundum naturam eft,ex terra, quae
mater amp; nutrix noftra eft, quam aliunde, nutriri,prasfertim
cum naturaliter cundis à matre nutrimentum fuppeditetur,
amp; ab iplo generationis initio omnibus rebus viventibus con-
ccdatur,inpHm«nbsp;hominis gratiâ id faduOT fit, quem
natura tanquam perfeótifEmum animal intendit./^^w Ibidem.
Vnde pater vivendi hominibus ager indigetatur, amp; alma pa-
rens tellus,paffim apud Poëtas,tàm Gr«Ls,quàm Latinol
docuit ferof quot; lt;l«i primus It,Ios agriculturam e-
docuit,ferofque hommes, amp; rapto vivere afllietos,ad com-
pofitam vitam eduxit, debet EvLdro.qui fruges in Gr^dâ
pnmum Itahcs hommibus oftendit, fer'endiqaè nhmLoZ
^ inbsp;ftra-
-ocr page 4-autem,Evandro,lfid.,Ofindi,Me gt; P.
ter optimo maximo O—nbsp;^^^^^^^
natura ded.t agros,nbsp;^ «.„t aefuêre urbes,quia fuit
unquam defuerunt agri m tert^ ucunbsp;^^^^^^
teius,atm ruranbsp;^^Tit cS du. fint vit.,ruftica
tu,nbsp;c«.perit,genens humant
furor,
A7 « ^uri populfA ^»k»^ mftdum bonts,.
mI tnltdi4,nonfrJgtlts favor. Seneca.
Vnde ieli^^^ f amp; alter Poéta fortunatos mmm.n,faa
«vum tra/eg^nbsp;auté?Imm6 iple augur Apol-
fi bonanbsp;auidam «V»»« didus.uti amp; alms qm-
IccujusoraculoMytonqu^amj v^^^bovitseruftic«
dam Pfopbidius noawnc,nbsp;*nbsp;- -nbsp;dc-
-ocr page 5-dediflent operam, cui fanlt;5Hflîmi nobiliffimiquë viri ftuduc*^
runt,patriarche,inquani,amp; Romx principes viri,Cincinnati»
Fabricii,Serrani,Catones,Stolones,Cicerones,LentuU,Pifo-
nes,Fabii,Curii,Coruncani,Fabricii,altiqué triumphalesho-
niines,quos inter aratra vixifle,dcporui/quéin gremio Capi-
tolini lovis laureis rufticatos efle accepimus. Quorfum olim
fceptra in aratri formam effigiata leguntur. Lttinus Pacatm
Vrep.Päneg.cap.^. Imius cptafl, Polit.61. TtmpUrus ltlgt;. 5. PoZ/f.
cap.') ■'l•^• Neq; ex aliacausa domi quondam probro datum
civi Romano, fi quo calu à rufticis tribubus ad urbanas tran-
rure ad avhem.çy^Uxunder ab JUxandro hb.i.gen.dier»
tap. 11. Scilicet in agris vita innocentior, amp; mores puriores,
quam in urbe. Vt enim flumina per fe dulcia, cùm in mare
venerint,falfefcunt: fic homines baud mali,cx agris in urbem
redalt;äi,ta£tu inquinantur amp; miflione. Li^j/us Cent. i.ep.ep.d.
Quo intuitu calci Romani , virum bonum cùm laudabant,
eum Ita laudabant: Bonum agricolam, bonumque eolonum :
Arnpliffimequé laudari exiftimabatur, qui ita laudabatur,eo
quod juftiffima poffeffio hominibus foret ager, agriculturae^
qué reditus effent innocentiflîmi, terrâ multo cum fixnore
reddente,quod accepit, idqué honeftc,amp; fine dedecore, Cato
iib.de Re Ruß.eap.i.
Strenuißmus eß hic OWo:Qaia agricols fub dio amp; in labore
nutriuniui,fant: folis patientcs,negligentes umbrarum, bal-
nearum nefcii.ignari deliciatura, fimpHcis animi,parvo con-
teriti,duratis ad omnem laborum tolerantiam membris. f^e-
getiusItb.i.Re, Mil.eap,i.lndatat indurat fiquidé agrieultura
corpora hominum,nequc mutila efficit,ficut officina verùtn
talia,quçforis excubare valeât.laboremqué ferre,amp; pericula
adirc,ut quorum pofleffiones fint extra manhioties,yirißotem
its ltb:6.Polit.c4p./^. Scilicet duritiesin milite maximè com-
mendatur, hçc autem in agricolis,quifudoamp; udo ccelo apti
ad omnes lafaorcs impigri,quibus fames pro condimcnto,na!
A }nbsp;ftur-
-ocr page 6-jlurc'mm pro cibo,humus pro cubili, arbuftutn pra tabertia
çv^o.BefoldHS Difert.PhilolegJe drte jmeque heliitUp.z.num.i.
Vnbsp;I.
Vtilipmus eU hic Ordo : Quia non folùm cultus amp; ornatus
plerufque vitf ab agris,red vita ipfarAgricolatio moriatur, amp;
fimul humanum genus. Liffius Cent.uef.ef. 8. Quam in rem
fie Cicero : Semper lemper bom afliduiqué agricolae referta
cellavinariaolearia amp; pcnuaria eft, villaquctotalocuples
abundat porco,hœdo,agno,gallinâ,laac,cafeo,melle.^f Se-
»eS.Iftorfum ieges Romules vetabant rufticos avocari ab o-
peris, odoqué dies culture agrorum impendebanr, nonum
vero urbanis amp; nundÀnis.lt;^leXAnder ab Alexandragenial.dter,
Ith.r^.cap.ii. Apud eofdem Romanos cenfonum ideo pro-
brum fuit,agrum male colere,aut minùs arare , quàm verte-
le.Pltmus hb.xZ.Hiii.Nat.Farro lib.z.de re ruit. mpruf. Tantl
fecerunt ftudium agricuknrx!
Vnbsp;I I.
lucunâijfmus quof, etiam efi hic Ordo: Neque enim fegetibus
folùm,amp; pratis,amp; vineis,amp; arbuftis, res rufticse Ixts funt,
fed pomariis etiam, amp; hortis, tum pecudum paftu , amp; apum
examinibus , tum florum omnium varietate^neque confitio-
•nes modo deledant, fed etiam infitiones, quibus nibil inve-
nit agricuhura folertius. Ctcero de Seneü. Vndè voluptates a-
gricolarum ad fapientis vitam quàm proximè acccdere vide-
tur.Eâquè re commoti heroes vitam in «rvis exegerunt.Sanè
Hercules fuâ manu qucrcus levifle perhibetur,Cyrus in quin-
cuncem difpofuifle arbores. Vt Diocletianum,Attalum Per-
gamennm, M.Valerium CorvinumjMafinifTam, Scipionem,
filentiifipario\ïivohzvc\.seho}àor.ltb.-^,Polit.Vfqueadeo
Tempus in agrorum cnltuconfumere dulce 1 Ovtd.i.de Pont.el.'j.Et
cur non? Vt enim generofas feras cavea domat amp; frangit, fic
altas mentes urbicus ille carcer : Equum ad curfum apertus
amp; liber circus provocat, animum ad libertatem vacans va-
ganfquc aura. LipfiusCent.i.ep.ep.d.
jyenif,Su»mèNeeepnuslt;fthicOrdoycnm fine agricolis öul%
la confillere aut confervari Refpublica poffit. ^nUoteUs Itb,
I Poln-t'H'-')- Aliment» namque funt neceflaria Reipublicat,
hec autem agricolac fuppeditât,uti amp; veftimcnta././f«,iWf»f,
Scilicet omnes rcliqus artes benèhabent.cùm terra bene co-
litur» iacentjcùm terra negleda Xenophon in Ofco».Cu-
ius colendç artem propterea Plato, cùm inftitueret, quem-
admodum civitas benè beatequc habitari poffet, imprimis
neceflatiam effe duxit.Vt breve faciam : Equidem haud fi:io
cum Cicerone»vitâ rufticâ anulla vita beatior efle poflSt,non
folùm officio, quo hominum generi univerfo cukura agro-
rum eft falutari$»ied amp; deledatione, amp; fatuntate, copiâquè
omnium rerum, quse ad cultum hominum, amp; cuhum Deo-
rum pertinent.X)»Wog.lt;/f ^fm'Ï.Dicamus nos fanèDei, Chri-
ftianifTantes, non Giceroni fiantes.
I X.
Contra Agrieolotnafîigas, qui totum ordinem rureßrem ex Re-
puhlicd frofcnbunt, cttm ob alias, tum ob fequentes rationes. I. Qma
res ruftica fit fordidum opus, amp; nullius prxceptoris magifte-
rio egensiColwneäa hb. i Je Re Ruß : Aliéna ab omni politio-
re elegantiâ: Cteero ).de Fin: Tum infinita. Serendum liqui-
dem hîc, ut metas, amp; metendum, ut feras, abfurdo rei cir-
cuita. s:toblt;tusex Favorino Serm. 55. Xi- Quja mendax, ut
quam res incertlffi«»» ven« tempeftatefque moderentur,
qu«quc fpe magis,amp; jucunditate quâdam, quam frudu atq;
emolumento teneatur. Etenim ad incertum cafum amp; eyen-
tum certus quotann^ labos , amp; certus fiimtus impenditur,
annona vero precium, nifi in calamitate fru£luum,non ha-
bet, fi autem ubertas in percipiendis frudibus, tunc confe-
quitur vilitas in vendendis, ut malb vendcndum intelligas, ß
proceffit,. aut male perceptos fruâus, fi rede licet Vendere,
Cicero Verrini.K. m.Quia totum genusagricolarum ^
i(jS£j«e'ölt;.y,,tum lant quam querulum. Modo enim ficcitatem
de*
-ocr page 8-icplorant,modôîmbres,tnodô uredinet», môdo calorem
intcrapeftivum, modo frigus. PUtotn eylxmho. Quaiis ille
apud Simocattum,qui fic de fe amp; fuo ordine quiritabundus,
iromô minitabundus : Nihil nihil in rerum natura roiierius
agricolisjetiam venti nos infelices tyrannide premunt, perdit
llosAufter,fpicas mihi ad nihilum rcdegit,vites perdidit,amp; u-
vas corrupit, atq; in judicium trahere non poflfum auétorem
injuri2..Proptcrea faleem amp; farculum auferam,atque fcutum
galeam gladiumquè in eorum locum capiam, miles fiam, amp;
arte mutatâ fortunam circumfcribam. Nec non alius, apud
eundem, quem fic inducit loquentem ; Civiles tempeftates
fugiens rus hîc precio conduxi, fed in majora conjeârus fum.
Modo enim frumentiputredinemhoftemhabeo , modolo-
cuftas, aliâs ctianj grandinem,p ruina fruges perdit ac vaftat,
ut inexorabilis tyrannus, amp; fudores meos irtfelix veiïtis lar-
gior. Heu mifero mihi! Quo me vertam?
X.
Sed quis non videt, vitia agricolarum conjiciin agricultu-
ram,ipiam naturam accuCtari, perquè ejus latus peti Deum,
naturç autorem,peti Imperatores amp; Reges, Dei vicarios,qui
ordinem hunc variis privilegiis rouniverunt, quae ex fcrinio
Iuris compilavit Renatus Choppinus, amp; jufto volumine per-
fecutuseft, quôleftoremremitto. Sunt enim pleraquc o-
mnia Iuridi»J.«g5s, amp; fupra captum Philofophicum.
ty^d AgricoUs ctUm refera Pafîores, quifecundum Ariftotc-
lem quafi vivam exercent agriculturam, dum feftättir pecu-
des, locum fubindè ob pafcua mutâmes Lib. i. Polit, eap.%.
Quorum ordo probatur. i. Quia vita paftoritia ab ipfâ natu-
ra eft inftituta atque introduda. Verfatur enim circa alimen-
tum amp; ipfa, quod ab ipfo generationis initio omnibus viven-
tibus natura conceflit. 11. Quia antiquifïima, amp; agricultural
cosya. Ante inventionem namquè pecuniç hominum di-
viti» conftiterunt, in pecudum qpmero. Vnde, cùm à fe-
ne CatoneqUçrerëturJ quia maximè in re familiari cxpedi-
ret ? Refpondit ; Bene pafcere. Quid fecundum ? Satis be-
né pafc re. Quid tertium ? Bene veftire , aur vitire. Quid
quartum ? Arare, Cicero z.Of.iii. Quia fanâiflîmi quique
amp; Deo gratillimi homines vitam paftoritiam feâati funt, o-
cumquè huic hominum generi inter cives in fuâ Republic»,
dederunt ferè omnes legiflâtores ob ftudii utilitatem, amp; ne-
ceflitatem peremtoriam.
I.nbsp;-W—1 Thicd non eHfcientia.
i. JL^Omnia appetunthonum.
J, 2^on ditnr in hac vitafummum bonum.
4.nbsp;Caufa virtutis moralis eß confuetudo.
5.nbsp;Homo eßltbero arbitrio praditus.
6.nbsp;Licet uti ßratagematis amp; antiHratagematis.
7.nbsp;Sed non item menda dis. -
8.nbsp;Imperium Romannm jttre cHtranflatum ad Cermanos.
p. Imperium hoc Germanicum nec etl pure Mondrchicum , net
pure t^riUocrattcumJed mixtum.
10. Principes EleBores funt dignitate regibus pares} c^ff.
II.nbsp;Nobilitas.non eßßgmentum.fed habet fundamentum m re.
-ocr page 10-K^d mgenioßßmurn luvenem,
JOANNEMabEWYC
O Felix Juvenis, tu nimium capax.
Qui nunc cloquio Bella politica,
Lxercere Hudes ? non trépida manu
Certaturis eris, fi tibi palraa fit.
Virtus nobilium, qux dominos veliit,
Ad caftella Deum ; nuncanimis opus,
Ut tu Palladias tortiter occupes
Afästhuriferas ; non fine gloria
Tancoviólorovans, ibis ab agmine
Si Martis [minime vulnerefaucius]
Ingentes v aléas frangere machmas,
Atquehoftem folidaementis acumine
Deturbare tuo ? nil fuper eft mali,
Oro ne timeas, dulce periculum.
Nemo belligeris te prior artibus.
Nemo te ingenii viribus apcior,
Hedor folus eris, nonimitabilis,
Pergas, fic proavos tollere honoribus,
Atque ornare patrum ftemmata laudibus»
G MULOCK.