, iSPUTATlONüM METAPHYSICARum

e o N C E P s P A T11 ' L Ö c A:

LITATIS IMMENSITATiS Scc!
PARS F RI M À.
çlvam
Favente Deo Opt. Mâx7

SUB PR£sidi.O
p p A Ü LI V O E T, J. V. D. Lib. Art. Mag;
' gj in AlmâAcademiâ Ulrrajedl inâ Metaphyfî, -

ces amp; Logices Profeff. ordinarîi, . '

;; cloj

Puhlkt defeadere combitur,
JOHANNES MEERSMANN US Med.-Zeland.

t^iidimi, Dccmh.howlo(oqa«fQlmnbsp;_______

TrajeÄi ad Rhenum

EtOfficînà JOHANNIS »4« TCOORTDTCK
Acadcmiâ Typog, A».nbsp;-

'Rheiendis ] SpeËdtlfsmis Virir

D, P^TRO van de Putte. J Apud Zmoxo^i^
Uj'OHANNI Deuwebn. 1 apud Mediobur-

genfes Mercatoribus folertiffimis, amp; honeftiffi-
mis, Avuncuh? ac tutoribus meis chariflirais ^ pa-
rentis loco, ^uoad vivara honorandis.

vtet''

^ BuBiß. Confuhiß. 'Pmdentiß, Domino,
Igt;.tEÖNA,8.DÖ ZYPESTEYN JU.D;
Facunaifl:;§£ SenatuiFlandrico iConfiliis, Avun-
culo mihi aeternum fufpiciendo.

• rlt;nbsp;■nbsp;p D £ IJ I E

EruditU/te ac pkme confpicms Virih

D/JOHANNI W lLMERDONX,Gyra-
nafii Medioburgefifis moderatori fupremo. Philo-
fophise , Theologis Sc oronis denique literaruni
generis peritiffimo.

D. ABRAH AMO URS ELIMX, ejufdetn

urbis Gymnafiji Conredori vigilantiflimOjin Imgua
Grxca, 8c liberalibus artibus verfatiffimo: ftudio-
rum meoriim fundatoribus indefeflis j ideocjue
glurimum obfervandis^ colendis.

Jiafce meßts WtlofophicA pnmiüas in
cmi miminbsp;ßtbmijfe,

OfTero

- ■nbsp;JOHANNES Meerfniannus.

'nbsp;Refppndj quot;

DISPÜTATIONUM M E TA P H Y SIC A RU M

De

Conceptu Spatîi Localitatis Im-
menfitatis , amp;c.

PARS PRIMA»

THESIS L

On novum efl;, fed in Scholis tum Theologoram^
tum Philofophorum receptum , ut ep alkubi tribus
accipereturmodis. Seil: eiTéoIicubi circum fcriptive,
i,,.^-^.-.^.. definitive,repletîve. Illud tributum rebus corporels ;
iltud fubftantiis fpiritualibus creatis, hoc vero fuo modo,eflenti$
Dei immcnfs. Adeo ut vel ignorantia terminorum in libris, in
Scholis receptorum laborent ; aut prse nialitia fe ignorare fatean-
tur,quotqaot ftatuunt voces alic/tbi, localitatis, fpatii. Se quaîfunt
hujus generis alia, Deo nec tribui', nec tribuenda. Certum enim
non minus to alicubi-, aut locale Déo accommodari polTe, quam
Tonbsp;cum alicubi, fit quid generalius quam ubique-y Se

locale , ut affeâio omnis entis fuo modo ad ens increatum
referatur-

II.

Neque tamen hinc quifqûarn inférât, ideo qmcquid de hcalù^
täte ad creaturas relata dicitur, eomodo quo de creatutis dicitur,
applicari Deo aut pofTe aut deberej Sic enim nihil fere de Deo
aut diciaut concipi poffet, quia quicquid de Deo dicitur,aut con-
cipit^^r, non erit idem illud, amp; ad amuffim taie quid reprgfentans *
de quo dicitur. Sed ut vocabula à creaturis defiimpta ad Deum,
• r g naturam explicandam per analogiam transferuntur ; fie
itîdân in traâam de Sfatio, de localitate, vocabula ou« in flriâif-
quot;quot; ^ A znbsp;funa

fimaful fienificationë Crcaturas fpedant, etîam in latiore aut la-
tifsima fignificatione Deum ^4:e%icient, amp; modo Deo con-
digno illi applicabuntur,nbsp;^.

Hoc fi notetur folvitur fallacia adverfariorum qua inipfo limi-
ne impingentes, leftoribus fucumfeciunt, amp; rerumignansimpo-

Hinc intégras arguAëfiJrii cldffe^ préferuntqno probent Deum

Nec ea, quacreatuns ratione, ilh
Vcandam hLlkatm. Sic fibi adveffanos qu^runt quos non

haLnt,nbsp;fentcntiam aliquam, mepto modo finguii^ amp; pro libi-

tu refing^int, q«am fub veri fpecie oppugnent. Neque emin

cjuifquam noftîum, q{i'od ^o. eo progreffus eft vefhma., u ^r

fommâudo;fi«xerlr, tahtum abeft fcnptota publico profeff^
Deo nhmlocalirnm aut^ic^ii proprie diftam. Sedj^fo
quid fibi vuk ilia Phrafis Deo non pf^ .n^«» ^, aut alicubl
proprie didum ? i. An per proprie diftum uhi, intelhgunt uk
fhiaé didum? ■ An aut ahcdi non abuhve, non meta-
rhori'ce fumptumV 'An di explkatum per omnia ad eum ^
modum,-3dquem4icitarde creaturis? 4. An«^utverenojt'
falfo affirmatiim ? Expédiant bic fefe, nepoftmodum fi rationi-
bus convincantur.fub ambiguitatum involucris,turpiter eftugium
quxrant. Quod fi enim primum fententis fenfum dehgnenc '
certum Deo proprie vocem ubicationis non tribui. Verum ttidem ^
certum, non Smnem vocis fignificationem feciindmn latitudinem
fumptk, impropriam dici autefe. Sifecundum fenfum ample-
aantur, nego vocem alimbi, amp; , improprie Deo apphcan,.

Si quartum fenfum refpiciant , icidem nego locutionem efle im-
propriam , Si tertium, lubensfateor, ubicaHonemJocalttatem
fecundum improprietatem de Deo affirmari. Sed quis quxlo
hoc unqiiam ita voluit Deo applic-itumjuti illi à nobis applicatum,
aut applicandum fomniant? Erœterea fi locutionem notare
velint ut impropriam explicatione tertia , ipfi adveriarn vi-
derint quam inuUa abfurda adn^ttere cogentur. Cum emm hac

fbla ratione illas vbêés uhl, localitatls, improbant, neque
recipiendas volunt in Theologorum fcriptis. quod non nifi ana-
Ioquot;ice Deoapplicentur. Jam oportebit iit una opera damnent, amp;
evellant ex omnibus locorum communium fcriproribus, voces
perplurimas Deo fuo modo applicatas; ut Durationis, Perfonx,

Sfippoßti SftPpquot;!^'*^^^^^'^'nbsp;' ^nbsp;ge-

Taquot; cuninunquam eo modo applicentur Deo,quocrea-
neris ajnbsp;notent quod in creaturis. Ideoque fi fefe

j^aculpamomnemefTe velint , dum [»ppofiti, ferfon^ , perfi-
nalititis yocabü^^. ad Deum referunt, etfi aparte Dei fuppofita-
Htas'non fit modus proprie diäus, amp; fiippofitum non conftet
ex^ fubjetSo amp; mooo, nihilqne in Deo proprie fit determina-
bile,amp;; amplius aftuabile. Quf tarnen obtinent in Terfomy
ßppoßti, fappofitalitatis conceptu ä parte creaturarum . Sic nee
illi vel minimum culpx obnoxii funt, aut mvcf^cyiai accufandi,
qui vocabula Localitatis , Vbï, c^licdi, fano fenfu fLimptagt;
omni fcuiotä imperfeéèione, Deo per analogiam applicant,quo
couccptum omiii prxfentia;, etiam immenfiratis divins Deo non
incon2,ruenter cxplicent. Ccrtum'enim nullum vocabulum de
Deo dici, nullum conceptum formari qui fi examinetur ad infi-
nitain illam perfedlionem divinam, prout ilia in Deo eft unifor-
mis,amp; iple Deus,quoad omnia coveniat cil reexplicata amp; aliquali
modo ä nobis concepta. Turn quiaquicquid de Deo dicitur,
minus eft illo de quo dxitur. Tum quia quicquid de Deo con-
éipitur, dum in ad equate, adeoque modo quodam imperfeóliore
concipitur. Ne aliter id quod eft incffabile, amp; incomprehenfi-
bile, ad amufsim verbis explicaretur balbutientium, amp; conceptu
gnito apprehenderetur.

IV.

Potius4taqi|c kudandi veniunt conatus eorum, quam ut repre-
benfione qui digni cum intellecäui humano datum fit aliquidde
Deo cognovifle, hoc ipfum ftudent , ita darum ita perfpieuuni
rcddere, in quantum ratione relt;3:a, perfpieuuni reddi poteft, ut ita;
homo? percoguitiouem illam quam proxime Deouniretur
quot;nbsp;A jnbsp;intuitu

jiuuitu excellentie Divinse, in admirationem ejiis rapiatur.

Neque enim D eus fui indicia creaturis impreffit, ut in obfcuro

lateretjamp;quicquidineomanifeftûefthominû fùgeret cognitio-
nem j Sed ut homo commentando, obfervando,amp; veftigia divina
in ipfis creaturis legedo, à creaturis gradatim confcenderet ad ali-
qualeincreatoriscognitionem , quse quia in hac vita petfecleob-
tiiieri non poteft , annitendum erit, ut faltem ad euai n«gt;dum ob-
tineatur, qui per fragilitatem humanam obtineri poteft.

VI.

Quo magis cenfiira notandi funt, qui quia minus commode de
Deo ratiocinantur judicii defedu,vel quia alii.commodius deDeo
hïcc amp; illa expediunt, quam ipfi fe pofle fperaverant, Velint ilia
qu2E fpedant Immenfttatem divinam, ut inexplicata relinquere.
Hac untca moti ratione, fcil. quia Deus eft incomprebenfibilis,
Qua: ratio fi eflet alicujus pendens, liinc fequeretur,in nullius at-
tribut! divini cognitionem inquirendä effe. Cum amp; alia attributa
divina, sque fint incomprehenfibilia, (cum fint ipfe Deus ) ac at-
tributum immenfnatis. Si enim dixerint ubiquitatem, uhietaum,
amp;c. applicari Deo non debere , quia forte illi termini aparte
creaturarutn, dicunt imperfedionem aliquam, amp; res ilia, ut eft in
Deo eft infinita, quie ingenio finito menfurari nequeat. Idem
nos dixerimus de aliis muitis Deo tributis. Exemp. Gratia
luntas libera ad Deum refertur, cum tamen voluntas ut eft a parte
creaturarum non fine imperfedionefit, amp; ut eft a parte Dei, fit
ipfe Deus fecundum eflentiam infinitus. Pofro de Deo patre
afTeritur» quodçeterna generatione filiumfuum generaverit, amp;
aliqua ratione hoc ipfum explicatur, cum tamen inexpedibilefit,
quo modo Deus Pater ab aeterno filium generaverit, amp; a parte
creaturarum generatio non fine imperfedioneperagatur.

VII.

Fatemur quidem omnia quas funt in Deo, eo modo quo ftrnt iri
Deo, eflè ineftabilia, amp; inenarrabilia, adeoque abintelledu crea-
toperjfede peicipi non pofle: Sed tamen in quantum inenshii-
quot; ' quot; 'nbsp;niana

mana in èönia cognitionem aliqualém quamyis imperfeaam
devenire ibiet, in tantum etiam prxdicatioaes quamvis imper-
fedas, dec0nceptib«s noftris circa divina, inadsquatis ,formaxi
polfe, imrao deberç. Ne aliter videatur homo fub pratextu
SfEcuItatisinr«^quot;'quot; apprehenfione divinarum,omnemdivinïta-
tis eorumque q«2e Deum fpedant fenfum, notitiam, abjicere
velÏe ac tandem eo devenire ut pocius nullam, quam imperfeótam

de Deo apprehenfionem habe^t.^ ^ ^^

Laborandum potius iit quam commodifsime attributa divina
etiam per defumpta a rebus creatis vocabula explicentur, ne re-
ieda explicatione attributoriim, fimul afferamus nihil de Deo
lumine naturse fciri poffe. Hinc efi: qtiod non tantum htijus aut
iftius attributi aliqualis explicatio fit adhibenda, fed amp; omnium î
ergo non tantum explicabitur aut attributum diernkatis, fmpU'
citatis, fed amp; uhiqaitatis, immenfitatis. Hinc titles etiam con-
ceptus formandi, talia vocabula alfumenda, quçilla attributa ve-
luti per fimulacra prxfentent. Quod fieri nequit, nifi mentio
üdi Spatüi pufenm, amp;qL!s funthujus generis vocabula ad in-
venta, ut ratio mmetifiuns divinç innotefcat. Qui enim concep-
tus ejus formaripoterit, nifi concipiamiis Deum elfe ultra omne
creatum infiniïatefuae elfentix, amp; nihil fpatii extra aut intra coeli
extimam fuperficiem concipi poffe, ubi non fit Deus.

Cum enim dicatur Mbique, in quantum refpicit omne »^/,quod
tihi tarnen formaliter'non efl: quid reale. Sic dicetur efle immeti'
fus, in quantuiTï excedic omne Spatium corpore repletum,amp; con-
cip'.tur etiam i^ieffe, uigt;i non eft corpus, aut res ulia creata.

Quisha:c non admittat vocabula circa explicationem iwwen-'
fftatis divine, etfi a rebus creatis intituata? Cum in attributorum
jeliquorum explicatione ca teneatur admittere.

Idque eo magis, quod aut pertalia vocabula immenfitatis con-
ceptus fit explicandus, aut nihil de immtnßtate fit aflèrendum.

Aut ergo adverfarii fateantur neceffe eft fe nihil de immenßtatamp;

divina coiicipere poffe,aut fi gyid conceperint^yocabula promant,

qyibus

t^. quîbus conceptüs fujs explïcentï Äfte tehèbjwtur ea^^vocabul»
' ■9' aflumere, qua nos in «xplicatione «/»»»fwjfWi« non inconiiiiode
adhibcri poflecenfemus, qualiafuntvccabula lt;iAlkuhc, Tufen-
tk, Spatii, imervalli, mtercapedinis, infinm, Scc. Sed in hifce
«r. fubfiftoquibuspraemifsis, progredi fequenti thefi probationein.
ejus-quodintendi,fcil.admittidebere conceptiis Spatii, hoe no-
mine, imaginarii, feu eonceptus »^jm/w»« increatje, Alicubi
non nalis, Scc.

C O R O L L A R I A.

I. Theologix, Philofophia non contrariatur.-

3.nbsp;De Deo quod. fic, Sc quod. unus lumine naturali

conftat.

Deus poteft omnia nieliora facere quam fecit.

4.nbsp;Metaphylïca future Theologo eft neceiläria,

5.nbsp;Angeli non noverunt futura contingentia citra re-^

■yelationem Divinam«
ét Daemones non pofllint edere miracula,

7.nbsp;Non datur generalis quxdam anima aut fpiritus

Mundi.

8.nbsp;Nec coelum, nec terra peribit,

p. Logica ad cceteras fcientias eft neceflaria.

FINIS,