d e
Favente Deo Opt. Max.
Ex AudioritAte CMagnifid D. ReBoris ,
D. lOHANNIS HOORNBEECK. SS.
Theol.Dod.amp; ejufd. facultatis in Alma Academ. Vltrajeft.
Profefl. ordinarii, amp; p. t. Redoris Magnifici, atque
Ecclel. ibidem Paftoris vigilantiffimi.
Amplififn^Academiciconfenfu équot; celeherri-
min Faculuns lundica decreto.
Pro Gradu amp; Privilegiis in U. J. confequendis
publico examinifubjicit.
Ge org lus Lamsvveer.de Ultrajedinus.
Addiem Ii.Mlt;srttihom locoipefolttis.
ExOfficini Johannis 4waesberge
anno M. DC. LI.
Cjrcùgt;ifsmo doBißimoque
D. ALEXANDRO LAM-
SWEERDE. L. A. M. Ecclef,
Metropolitana^ Trajeä:. Cano-
nicOjVice-Decano, ac Pr^po-
fiturae ôc Archidiaconatus Offi-
ciali, ejufdemque Ecclef.nomi-
ne in confefllim D.D. Archicii-
ratorum aggeris Leccae delega-
to, parenti reverendo.
D. D. c.
GEORGIUS LAMS\f^EERDE.
-ocr page 3-Ompenfatio eft debiti amp; crediti inter fc
l'contributio/.nbsp;vcl eft per aeris fui
computationem ab alieno 3sre liberatio,
ut defnit.Cuj. in furdt, eod. Contrihutionenti
autem intellige feu ut in definitione
Q\i'],liherAti(mem{(\\xoà magis arridet)quae
iplo jure fit, nonquse per retentionera
feudeduftionemoppofitaexceptione doli mali. Longe e-
nim diverfa funt deducere feu retinere, amp; compenfare l.Jî
ampltus 15 .ff.rem ratam htih.l.filium i/^.C.famil.ercîfcund,'. qu«
retinere poffimus ea qusfi non retinuirous, condicere non
pofTumus l.Ji in trea Si l.ex qttib, aufis 5 i Je condie.indeb. jqua:
vero compenfare po{fumus,ea, fi non compenfavimusjcon-
dicerepoffumus././/lt;twto 10. §. i.^.fc.r.Porro compenfatio
fit in perpetuum retentio pro tempore,quafi pignoris loco;
ut tam diu res apud creditorem maneat, donec ,illi fatisf. 1.
ff.defurtis, Interdum tamen vocabulum com-
penfationis latibus fumitur,amp; tune pro retcntione,ponitur.
/. 18. ff' de fi^nor. aElion. l.-j.ff.ob donationesfolut. matrim-i.
cui conjunge l.un.%, tlt;tce*t. C de rei uxor. aEl.
iïquitas coropenfationis in eo eft, quod intereft noftra,
potius non folvere,quam folutum repetere /. 3 .ƒ. h.t. amp; quia
dolo facit, qui petit,quod reddicurus eft, l.doh S.f.de doit amp;
tnet.ecept.Cxteram non eodem modo in omnibus adioni-
bus ohm admilTa fuit compenfatio , Inftriâi enim juris con-
traftibus ante D. Marcû omntno non admittebatur, fed re-
convcntione erat urendiim.lt;lt;r^J.i i./.i.jf.//? lm[dtcl,Treut.
notit lit.C. pofl ejusconftitutionem in iis ad-
mifla eft ope exceptionis doli mali, §. in bona fidei J o.Inft. de
aBion. Deinde etiam ipfo jure cœpit in illis admitti l.cu*» al-
ter 11,1. poftea qutm ii.jf.h. t. l.tnter tutonbsp;de admintit.
tut. quodab Imperat.Alexandre confirmatur, l.ficonÜAt, 4.
Uetiam Ct 5 .C.h.tit.
în bona: fideijudiciis femper ipfo jure admifTafuit,«/./, in
bona fidei, fed de eo controverfia mota fuit inter Glofl. Mar-
tinum amp; loaunem utrum vel tacente reo ejus à judice ratio
habenda fit ? Affirmante id Martino, loanne vero dicente,
exceptionc opus efTe, fed ambo male,qui enim judex tacen-
te reo divinare poffet,reo viciffim quid deberi ? aut quomo-
dojfiexceptioneopuseflet, ipfo jure fieret compenfatio?
Opponi ergo eam quidem necefTe efl coram judice, fed non
exceptione opus eft,qua: adionis formula fubjidebatur, fed
tali, quç hodie omnibus judiciis ex caufa compenfationis in-
efl:/.««»w ex fam.6j.§. 3 .de legat.i.Cxxj. 15 .ohf. 1 .Martini fent.
tuetur, amp; in fanum fenfum explicat Cyn.in l.conîÎAt,^.Q.h.t.
cui explicationi non repugno.
Nec refert, utrum ex contradu , cx dclido vel quafi de-
lidlo àtheztm.l.io.ii.zi.ff'.h.t.l.io.C.eod. utrum ordinaria
aftione petatur,an extraordinem tantû C.foi^.ftipulatio.
nibus quoque prîEtoriis, quse vicem adionum optinent, re-
tte opponitur compenfatio, «/././îdwto 10. ƒ. uit. nec non a-
âionijudicati,/.2. C. ^.r. Ejus quoque quod officio judicis
tantum debetur, amp; de quo lis jam conteftata eft compenfa-
tio rede objicitur, l.fecuniam 15./. in compenfationem,%.ff.h.tit,
Nec obf./,«élt; cœptum ^o.jf* de ludiciis vide Bronchotft, cent. 2,
afert,^^.
Quod natura tantum debetur compenfari poteft./.ö'/'-
-ocr page 5-t. Kccokßat.l.qudeimque i^-fhJ. Brifonltk i, defolutiomhus
dd hmc üt. Necl.ioje verb.ßg. Nec L^o, ff. de ccndiB. inde-
^lt;gt;»,videBrotickh.cent.2.aflert.45.
Fifco dcbitutn compenfari poteft, modo ex eadem ftatio-
ne debeatur.nec debitor pecunise fit ex venditione fiici: /. i.
amp;'j.C.h.t. Reipub.quoque debitum compenfari poteft, fi
neqne exKalenderio, neque ex vedigalibus, neque ex fru-
nienti oleive publici pecunia^ neqne ejus qui ftatutis fump-
tibus fervit, neque fideicommiffi civitati debiti debitorcs fi-
mus. l.ob negotium zo.ff.h.t.l, ).C.eod.
Compenfatio compctit ei, cui viciffim aliquid fiio nomi-
ne debetur. Nam ejus quod alius debet, compenfatio non
fit. l.ejm (juod^.C.h.t.l. pen. f.eod.aiüciüod propter conjun-
ftionem perion® admittatur compenfatio , ejus quod patri
debetur, quando cum filiofam. agitur. interpofita cautione
de nto.l/icum filtof.^.^.i.Jßh. /.ita amp; propter, conjundio-
nem obligationis compeniat fidejufTor , quod reo principa-
li debetur. ^.ff. h.t. amp; duo rei, fi fociifint, alter quodalteri
debetur, compenfant arg.l.ßduo io.ff.dedHob.rek. j
Idem eft in procuratore amp; tutore , illis enim opponitur
compenfatio ejus quod mandans vel pupullus debet.non e-
jus quod ipfidebent, cum qui per aliumagitipfe agere vi-
deatur, amp; tutor pupilli perfonam fuftineat. Lpen.ff. tit. atil-
lius debiti compenfatio reöre tutori objicitur,quod ex diucr-
fa adminiftratione debetur. divifio enim tute a:, cum nec i-
pfo jure nec lege fiat, modumjquidem adminiftrationi inter
ipfos tutores facit, creditoribus vero non praejudicat. /. inter
tutore! 36. ƒ de admimfirat. tut. è contra fi militi caftrenfium
bonorum alius, fgterorum alius hasres exiftat non audietur
alteri hseredum obltgatus,fi, quod fibi defunélus debuit,cu-
jus tarnen diffolvendi onus ad alternm pertineat, velit com-
pcn{are./.f»ff» milm i6.mr.jf.h.t.
^nbsp;A3nbsp;De
De procuratore in rem fuam dato controvertîtur, utrum
tantum poft litisconteftationem, an etiam ante, ejus debiti
nomine cujus gratia ei funt mandats aâ:iones,compcnfatio-
nem opponere poffit ? Nos cum C«/. 24. ohf. 37. amp; Duar.
Cdp. I. ad h.t. affir. quod etiam ante litisconteftationem com-
penlare poffit l.in rem fuam 18 .ff'.h.t.arg.l.nbsp;ffquot;, de pro-
curat.'Hcc obftat l.} .C,de Novat.vide Cuj.d.loeo Btff.glof.in d.l,
DD.vulgo : Treut.Z'^.dtJp.thefio.ltt.'B. in rot. Hotomm.
in com.hie Brijf.de folutMb z.ad h.t.
Titius cum ei obftaret compenfatio, quia naturaliter erat
obligatus, ceflit adionem luam Sejo,quïritur utrum com-
penfatio ejus quod Titius naturaliter debet,obftet Sejo ? af.
fir.Cyn.Bald.Ang,Sa,ltc.inl.9,C.h.t. Bart.Batd. ^ng. in l. 34.
de procurât. Neg.glojj.mnbsp;l,^,Mud.ad § .in hone fid.In^.
de aêlionihus num. 10. amp; 11. Prior fententia nobis redior vi-
detat.ar^J.tradttio zo. inpr. ff.de acquirend.rer, dom.l. nemoff.de
reg.jurif.
Nunc videamus, quid novi juris circa compenlationem
introduxerit luftinianus. Lult.C.h. t. Nec enim de hoe inter
omnes conftat. Et nihil aliud novi agnofcimus, quam quod
compenfatjoni etiam locum fecerit in adionibus realibus,lt;/.
l.ult.inpr. Quod enim praïcepit in dida'conftitutione ne
illiquidum debitum compenfetur,illud amp; ante earn obtinu-
iffe ml.Jideheas zz.fh.t.l.JïtuteU ^.ff.de tut. amp; ration. djfÏrah.
Cuj.S,ohfi6. Sic amp; ante d.conftitut.obtinuit, quod perpe-
ram poflcffionem ahenâ occupantibus no detur retentio (eu
compenfatio./.3 i .§. 1 feqq.jf.dehered.petit.1.1 i6.de R.I- Vt
Si hoe quod adioni depofiti compenfatio non opponatur d.
l.ult.C.h.t.l.ult.C.commodAtijun^lU. Lucius 24./. depofttt.Paul.
Z.fer.t.iz.fi.ulf. amp; thi. Cuj.utamp;d. ohf. i6.p.o^/37-1 '5. ohf. iz.
Dif.vnlgoDD. teHanteTreut. Zlt;^.difp. thef.J./tt. D. amp; prater
■vulgm Don.in d.^.honafid.n.10.
Porro
-ocr page 7-Porro quxritur qnx resin coti.pcnfationem reniant? fpe-
dei cum loecie, neque fpeciei cum quantitate admittitur
colpLfa^
C^^JZ^^'II^^ hJyLfJ.n.fen.amp;ult.DtJJ.Duar.n I.
fruBus 'j.$.oigt; dpnatmes,per emdem §. Nec obft. I. ult. C. h. (.
^zcPauU-locOfVide BnJfonMb.iJefolut.adhuncMt.
Debeo tibi hominem in genere ex ftipulatu, tu mihi vi~
ciflimexteftamento, an fieri poteft compenlatioP utiquc
non obftat quodex diverfacaula debitoresfimusP*ul.zSent.
fed an non obflec,quod generis cum genere ficret
compenfatio, majoris dubii eft ? (ed nec hoc obftare puto.
amp; ita rede olm Bdd.m ke hered. tnHtt.facmnt fro hac Jent.
l,l.fi.ve».ffip^rs hxred.petat.l.^.ff.Jtcertum petal,1.67.ff. dejo-
lut.DfJi.FAb md.^.inhomfd. DoneU.ibid.n. n.pet 1,66.$. non
idem ff.de leqAt,1.
Legavit mihiTitius nummos,quos in area habet^quzritur
anhacres mihi compenfationem opponere pofTit^, ejus, quod
ipfi debeoPNeg. argJ.pUne
Meç.fent.cttatos.
Gravior controverfia eft,an in cómodato compenfatio locu
habcat?Afr.4r^.^.§.,„io»4!/^.^J.a/f.C.^^.^.ubifolumdepofia
adio, amp; ea , qua repetimus resviablatas excipitur. Addel.
18 § ult.ff.commodAti.Cyn.ind.l.ult.CMi.innot.ad Paul.l.fent.'^.
lt; «/lt; '-Diir.Atcwf,amp;plenqiieDD.inà.l.ult.in verbis depoCit^Hcc
%MC,cL!d. vide Cuj.p.obf.^7- AHter K.i^.Donell,
Dotis repetioni quoque compenfatio opponi poteft./.15.
ifnbsp;6, C. h.t.
ArgA.ult.eod.Cujän notMFlpun.tit.dedotihus^in verbis non in pe-
titione jTeutLvolum.i.dtß.i^.thef.J.lttt.G.Dilf.Duar.in l.J. §.
ob donattones ßl.matrim.Per l.m. §. tAceat C.de ret uvor, 4B.
XVII.
Compenfatio ita , uti dixim us thef. 3 .oppofita, non tunc
demum effeiäum fortitur, fed retro ex eo tempore, quo in-
vicem deberi coepit,ita ut exihdehec ufura.quoadconcurrë-
tes quantitates^debeatur. l.^.C.h.t.amp;c pignus repeti poflit. l.
IZ.eod.BArt.m^.C.h.CoH.tnl.Xuh. Peref.h.n. ly. Dnar. h.t.
c. 2. \
XVIII.
Compenfatio ergo pro loiutione habetur, l.fidebits 4. §.
fm.f.qttipot.inpig. Cui confequenter defenditur, quod non
fit perjurus.qui juravit,fe foluturum , fi compenfet. arg. 1.1.
z,i\.io.%.ï.jf.h.t.l. 4. C. eod. Covur.in C.quamvis i.§,4,«. 8.
PereJ.h.t.n.ult. Ratio diäas lententiae eft quod (olvere videa-
tur, qui compenfat, ctiamft de implenda condicione agatur.
l.ßpeiuimm zo. qwd fi htred.ff. denbsp;in qua a propria
verborum fignatione non receditur, nifiduce voluncate.A
in condtetontbus i^ff.de eondit amp; demon fl.f^ide Fachm. i. contra-
verf. e.2,.amp; tbt DD.pro äjjirmme amp; negante fententiam cita-
tos.
Atqueha:cita , obtinent fi compenfatio äjudice non rc-
jeftafuerit: fi vero rejciäa fit, tunc aut rejeäa eft quafi dc-
bitum non fit , amp; poftea agenti obftat exceptio rei judica-
t£;aut alia de caufa,veluti quod debitum non eflet liquidum,
amp; poftea agenti non obftabit exceptio./.y.jf. i.ff.h. 1.1. cnm
quaritur. 12. /. 13. /. 14./. de except, reijudtc. Duar. h.t. cap.
z.
I.
Mulier in dote prefer tu r om-
nibus creditoribus,etiam an-
^efiorem expreffam hypothecam
habencibus.
II.
Bmcücmm IßumiuaM. Ccde re-
cini Tgt;onat. non efl: extendendum
ad quoflibet donatores.
III.
Non reftè Jure Canonico fpon-
falia dividuntut. in fponfalia do
prsßfcnti, futuro.
IV.
Nec valent divifiones DD,
d nudum fit all-
Bnbsp;ud
quod partum aliud nudum fit ali-
iidveftitutumi. Ufufru(äus alius
caufaliseft,aliusformalis, ^.Juf-
jurandum in licem aliud veritatis,
aliud afFeâionis, 4.Probatio alia
plena alia femiplena.
V.
Feudu non confiftit nifi in rebus
immobilibus auc qux eornm nu-
mero cen fen tuc^.
VI.
Cedi bonis noftris moribus non
poteft nifi cedendi facultas à Cu-
ria Impetretuc^.
- ■ ^ ^ : ■