D E
Acceptilatione, amp; Novatione.
P r ie s i d e
Viro Clariffimo,
D. ANTONIO MATTH/EO, Juris An-
teceffore Primario, In illuftri Academii
Ultrajedina.
\nbsp;Publicc dffendet
FANCISC. HERMAN. MONTANUS Amft. Batay.
tyfd diem tp. Maij. bora /oeopefolitis.
V L T R A I E c T
ExOfficina JOHANNIS i WAESBERPif
Annoclalo c LII.
Nohihffmis, zyfmpUjf. SpeButijfmifque V'ms,
DD. TRANCISCO meerman , Delphenfmm
Exconfali, quondam inter UluftresDD. Ordines
Generales eledo , nund ad comitia praepotentium
DD. OrdinumProvirücialiumdelegato.
DD. THEODORO GRASWINC- f Huic fufcep-
KEL. ].U. D. öelebérrimo. Curiae]'OW,-
Hollandi«Fifci Advocato,Equiti S. ignatofimmoho-
Marei. ^nbsp;'2'! f'fi'i'*quot;'-
D. PETRO GILLON. J.U.D. Affini plurimum
colendo.
D. JOHANN! MEERMAN, J, CJ.D. pro triWÏnali
Leydcnfuum caufarum pâtrono fidèlîflfimo, fratri
cognatione amitino, amore germano.
D. THEODOROàZUYLENalC^tewis Optioni.
feu Acccnfo Praefedi amp; centurioniscivitatis Reno-
berceniis, cognato nunquam non obfervando.Ami-
cis, amp; fautoribus omnibus amp; finguüs ,
Offert amp; Infcribit
Fr. H. MONTANUS,
QJJADRAGRSlMä PFilM^,
D E
£ T
Cccptilatio nihil eft aliud, quam verbo-
rum conceptio, quibus creditor debito-
rem perinde ab{o vit, ac fi re fibi fatisfe-
ciffet. Ita malumus, quoniam definitio
: Modeftini»»./, i. D.h. tit. anguftior eft
^ deRaito,TtJe fi.i.Inß.Quik Mod.folv.algt;-
: lig.l.M tntuihs S.fi.acceptum l. amp; urn i8. ƒ.
I. iult. D.h.ttt.Cu].'^ .ohf} 6,Hotom.3 .obf 3 8.
Hkc quoniam verbis conftat, ipfo jure tollit tantum ver-
hoïamohWgztionemd.L^.^.acceptumjunB.l. nihil um)-^.
l. fere 153. D.de reg. jur. Reliquje obligationes anteno-
vand« funt amp; transfundendx in ftipulationem, deinde tol-
lend« per acceptilationem d.l.i%. uit. d. fee,, m.
^mb.mod.toll. obl.g. Vnde nonnulli acceptilationem divi-
dunt m Aqu.l,anam,amp; in fpecie ita iiGt^m Zanter.z. de Ex-
ercept. 7.». 15. Verum non eft^ea divifio generis in fpecies.
Cartetum non refert, utrum pura fit obligatio, an in di-
em,vel fubconditione contra(äa:omnes acceptilatione tol-
li paffuot, licet effedus acccptilationis appareat demu,.ex-
iftente die vel conditione l.ftod in dtemiz.Lß fub conditione
21.D.h. t. Iplatamenacceptilatio neque diem,neq; condi-
^^ ^nbsp;tio-
-ocr page 4-tione«! recipit/.4.^ ^.D.eùdMaausUgitjmi'jj.dereg.jur.
Nec adverlatur LJuh tonduhne 16.D. defolm Bnjfon. ad eund.
M.cap.de accePtU. langer.d.cap.q.n.% î.
An per procuratorem poffu acceptilwo fieri dubuatum
eft? Procuratorem enim , qui mandatum habet, admittit
PaulusL^DJeacceftU. Contraexcladere eundem vide
turVlpianus»« /. amp; per jus jurandum n.Uutor D.tod. Non
funt Ifta vere contraria l.^.C.demvat.Cuiac.i^'. ohßi6. i^o-
torn.qmH.i^. amp;tnEfit. J). mmd.n.zx. Brvßbn.d. loc.
V.
Adjeftofolvi poteft , etian» invito ftipulatore. jf.//
aliilnflJunat. mfuLlvcro -iZ.^.pen.D. defolut. nec tarnen
is accepto ferre promiflori poteft./.^««»^ fltpuktus 10. D. eod'
Tutoribusamp;curaroribus fimiliter folvi poteft: nec tamen
accepto ferre debitoripupilh poffunt. d.i. i}. §. tutor D. h.
ut. Vndeapparct, acceptilationem non in omnibus pro lo-
luiione cedere.nbsp;,
Vnbsp;I.
Quid fi ex pluribus reis debendi uni.accepto feratur, aftli-
berantur reliqui PLiberantur: t.ßjx pkrtbus i6.D.h.tttd.z.
D.deduoh.reis.Hcczivcvktüt l.z.§.ßtmenhomtnem D.de F..
O.l i.Cde trari fAa.kc li^et nonnulli tempèrent hanc fenten-
tiamita,utfallat,fi creditor liberandö cedat adiones fuaS-
adverlusconreos: Z*nger.d.cap.'J.n.'^:^. temperamentum
tamen hoc loca juris ab eis addufta minime probant.
• Si acceptilatto inutiliter fada fit, valet tarnen ut padum
de non petendoNecobeft . quod
ftipulatioinutilis non valet ut padum denbsp;''
qms itaD. de r.O.Coraß Cujac. Donelthtd. Diü.gloJ. ,nUß
mus z'j.^.pen. D.depall^ DuM.in d.$.ßlt;i»u it^'
Mon foluro totum debitum , fed amp; partem accept© ferre
poffumus/.p,lo.i}.§.i./.i7.2).^.//gt;. Sed fi alternativa fie
obligatio, vtStichum aut äecenii altera re accepto lata, tota
obligatio perimitur. d. l.ß unus ß .fed f, fltfuUtut D.de paß.
Nec adverfatur d.Ll ^.f,. fiStuhumautdecern D.h.tu. Cujac.m
deacceptil.Peck.tne. in alterna-
fivts dereg.)ur.in 6.n.lt;^. Item fi genus ftipulatus, veluti ho-
minem, accepto tulerit Stichum, totam obligationem con-
[axavi-^'l-'^l-^'ft^l^bommem D.h.tit. Nec mutat d.i. 27.
fed fi generaliter de paB. I. qui hominem n, D. de adim. vel
transfer, legat.Cuj. amp; Erijfon. dd.loc.Con.^.com.^.n.io. Zang,
d.cap.j.n.j^,
Novatio eft prioris debiti in aliam obligationem, vel civî-
lem , vel naturalem transfufioatq; tranflatio
Eftque vel volantaria vel neceflaria: ilia per ftipulationem
fif.hïcperlitis conteftationcm vel judicatum I. i. amp; 3.0
ktit.l.aliam l^.D.eod.l.ult.verffiemm novatio C.de ufur.ret fud.
Adjiciuntnonnulli laudum, leu pronuntiationem»arbitri,
Ronchegal. adpr.l.^.D^deduoh.reisn. Pyrrh.Afaur.part. 2.
defidejut. feB.io. §. 4.». 4, quod non ahter admittimus nifi
laudo litigantesfublcripferint, vel decern dierum filentio
coiifirmaverint. arg.l.pen.C.dc recept.
Voluntaria porro fit quatuor modis. Aut enim caufa de-
bendi mutator, aut debitor, aut creditor, aut uterque. Mu-
tatio ycro pcrfoniE,inprimis debitoris, fpccialiter delegatio
appellatur./.^fW 11 D.h.tvtd.cumvndehitHm •i7.§.i.D.de
cond. mdelgt;.l.lt;i.l.qu4mvts 8.§.5.nbsp;^dSC. Velkj.Sed fi-
ve cauia mutetur, five perlona , nccefl'e eft hoc exprimi
àcontrahentibus , veile fe novate priorem obligationem
I. ult. C. de novat. G lof in L %. C. h. tit. Sich. ind. I. ult,
n. S.DectJ. tot. Genu. z.nu. 19. amp; feqq. Gnvel. decif m]
»»•25. Diir. quantumad delegationem Fref m parat. h.
Sf 3 ■
-ocr page 6-n.6. Moüer.i. mfi.eleB. ip. tü 19- Gahr. de novit, mcl. l. ».
H'amp;fin-
Vnde patet etiam errare illos, quiputant, non obftante
d.Ult. novationem fieri tacite, fi non ipfo jure, laltem ope
exceptionis, urgentibus conjefturis. Gtfh.tn.
thefaäfuJ.i^.prMoLrets n.ij.Mer.d.loc.n.i2, Thefaur.deaf
125. Gd//. 2. oty: 3o.3. Schneid, in %.pmere* n, i-Mt-
Qutb.mod.toll-ohligM. Diff. i^fflia. decis.44. ».15.
deprohAt. concl. II 12. n.io.Menoch. d. loc. n. Fach.
eontr.^i.
Neque tarnen imusinficias, fi pofterior contraftus re-
pugnet priori, amp; cum eo confifterc non poffit, tolli obhga-
tionem ex priore contraftu: ut fi pecuniam apud te depo-
fiiero,deinde chirographodato contraxerimusmutuum
l. cerücondtBio9.^.ult.l.ßnguUm ilt;,.D.de reh.cred. l.cjuara-
tione p.Sf.inlerdum D.de adq. rer.dom.l.pdBa 72. Igt;. de contrdh.
Verum id nihil omnino ad confirmandam iUam /en-
emt.
tentiam de conjefturis attinet. Diff. Menoch. d.
PyTrh.M4Ht.d.feB.io J.4.n 2i. Decif rot. Rom.Ludovtf. 76.
n.i.amp;S.amp;Cocc(Ai9.n.i.amp;fei}i[.
Ex fiiperioribus colligitur, nullam contingere novatio-
nem per colly bum , etiamfi collybifta, vel argentarius, aut
quis alius lulc?perit literas mandati. Dects. Rot.Gem. i. ». 20.
amp; feciq. Menoch.d. pmf. 1)4 ».5 5. C^/fff. NuHam, fi reftitu-
to veteri chirographojnovum accipiam cum augmento cre-
diti. Decif. Rot.Rom.Ludov.^^-j.n.z. Moller.d.cap.i9.n p amp;
feaq. Nullam, fi 3edes vendam ea lege , ut red,tum xdibus
impofitum erntor pratftet /. vlt.^.i.D.decontr. emt.
^nbsp;XIV.
Porro novari omnis obligatio poteft : feu naturalis, feu
civilis: five es contradu, five ex dcUlt;ao defcendat /. 1. §. i
-ocr page 7-dr l.i.D.h.üt. Nec intereft, pura fit prior obligatio, an di-
em , vel conditionem habeat. Quin- etiam futuram obliga-
tionem novare poffumus l.Süchum 8. %.i.amp; §.feq. l. ^»ottens
Sed fequens obligatio ut civiliter confiftat,non eft necef-
fe fufficit eam naturaliter confiftere«/./.i.pr.D.^, «r. Ita-
que fi pupillus fine tutorisautoritateftipulantiexpromiferit
prior obligatio tollitur. Si (ervus expromiferit, nulla con-
tingit novatfo, tametfi fervus quoque obligetur naturaliter
d. raterei M.Qmb.moâ.toîl. ohltgJ. /. i./. i• mfinU.fervi
i^.DJe ohl. amp; dB. H«c non pugnant.C«/4f. 8.oè/.i i.AUter
Hotorri.ttid.%.braterea.
XVI.
Stipulatas Iura à te, Stichum dari: cum moram feciftes ,
eundem Stichum ftipulorlub conditione nouandi gratia:
Stichuspoftea deceflit, coque mortuo extitjt condi-
tio : an fit novatio î Adfirmat Venulejus in L ßrem
h.ut. Ncgat Marcellus m Lqm decern ']i.%.cum Stichum D.de
Solut.amp; Uber. Nehascquidem refponla pugnantC»/lt;lt;f. 25.
obf.ij.
Effeftus novationis eft, ut périmât non folumpriorem
obligationem principalem l.i.pr.D.h. tit. fed amp; acceffiones
cjufdem : velutl conftitutum, fidejuffionem, pignora amp; hy-
pothecas, curfum ulurarum L.novatione i8. D. h.tit.l.^.C. de
ßdejus. Sed fi in pofteriore obligatione pignora eadem re-
petantur,protopraxian temporis inter creditores non amit-
tit ftipulator.l.^.l,creditor iz.jr. Papinianusl. ult.'D.Qui'fot.
Quid fi Privilegium habens,non temporis pr«rogativam,
delegaveritdebitorem fuum alÜi anper expromiflionem
pertmitur privilegium? Diftinguendum vidctur: Privilegi-
um perlions cohsrens perimiturJ non perimitur cohserens
eau-
-ocr page 8-cmix vcîrcî art. I.dim a?. V. h. tit. 1.1. MImufiut
l9.pr.amp;%.l.D.àerth.*uil. jud. fcjftd. LfX fhj^hus
D.de admw.tut.l tn ommhw 6i.l.pnvilegu 1^6. V. dc reg.jur,
Nec adverfatur/.^««(A'«'»nbsp;DJereh.Auti.liKi.foffid.
Vtdt Donel.i'^.com.^i.SAnd. deceJJ.aa.cdp.^.n.-jMtrMtM i
fi*tlor.vA6.defTocur.
Expromifitis.quidelegantem exceptîone perpctuafutn-
movere poterat.Si petatiscui expromiflum eft,an expromil
fori prodferit eadem £xceptio?Negat Paulus m l.Rquts aelegi-
vent iz.Uolitxce^no\^.Igt;.hMt. Nec impingit m régulas
illas juris 68.196. de R.f.§-excepmnes Inft. de refhcét.l.excep'
ttonesl.^.l.D. de except. ZaKg.:^.de except. 6.n.lt;ilt;i.Cr feqq.
Delegafti mihi debitarem,quem faiSa expromiffione de-
prehendonou elîe{olvendo:andaturmihiadver{us te re-
creflusaliquis? Non datur,nili dolo malo affirmaveris ido-
Lum effe I. amp; elegmer 7. §. ult,amp; l.fij. Lcum k te ^S- L •
d*m debitor r^.V.de doU mal.Unter caufri lô.^.abeffe D.mMd.