DISPUTATIO JURIDICA

PRIMA,

D E

T E

Q^ V A M

p. o. M.

Sub Presidio

r I R I CLARISSIMI

jj^NTONII MATTHi£I,

Juris Antecefforis Primarii, in llluftri
Academia Ultrajeftina,

Fublice ventiUndatn poponit,
FRANCISCUS H E R M a N. M O N T a N U S, AmltBat.
Ad diem 7. lulii hora locoque folitis^

trajecti ad rhenum,

Typisnbsp;^ckerfdijck,

do. lo. C, LII.

Viris NoUUf. AmfUjf. SpeBäüßmis,

D. SIMONI GOULARTIO,

Mercatori vigilantiflimo Eleëtnofynae Civitatis
Amftelodamenfis Prsepofito, Vitrico Filiali amore
obfervando.

D. J O A N N I VAN L O O N, Rerum
Indiae Orientalis in Collegio Amftel. Curatori,
Avunculo magno, nullo non honoris genere pro-
fequendo.

D. WILHELMO NIPOORT, J. U. D.

Quïeftori Dominiorum Praepotentium DD. Ord.
Hollandise Borealis, nuperrime ad Anglos Extra-
ordinem Delegato.

D. FRANCISCO MEERMAN, Rerum
Indiae Orientalis in Camera Delphenfi Prarfefto,
riunc etiam Clafli Marinas inftruendae Praepofito.
D. J O A N N I C E L O S, J. U. D.
Senatori Groninganae Civitatis, nuperrime etiam
ad Conventum Illuft. amp; Prsepot. DD. Ord. Gene-
ralium Foederati Belgii Delegato.
D. NIC OL AO B OGAERT , J. U. D.
Quaeftori, nuncêc Confuli Civitatis Delphenfis amp;
ad Comitia Illuft. amp; Priepot. DD. Ord. Provincia-
lium Delegato.
D. G E O R G I O B A C K E R, J. U. D.
Senatori amp; Scabino Civitatis Amftel. Indian infu-
per Orientalis Curatori inter alios non poftremo.

Cognatis amp; Meccenatibus omnibus amp; fingulis quanta fieri po-
teft modeftia amp; fiibmifiüone,

Kam Diff ut. lund. D. D. D.

Fr. H. M o n t a n u s, Refp.

DISPUTATIO JURIDICA

P R 1 2d Ay

L I S.

THESIS I.

lUtelaatuendodifla, eft vis ac poteftas in capitc
' libero, ad tuendum eum, qui per statem fe defen-
I dere nequit. l. i.D. de tutel. §.r. Inß. eod. Qax po-
, teftas non tarn ex jure civili, quam ex gentium
'juredefcendit§. pen. Inß. de Aul. tut. Monta, de
tutel. cap. 6. num. 4. amp; feqq. Hotom. in d. l, Difl. Baro,
Mjn '. Schneid. amp; alu add.§. i.

II.

Ex hac definitione cum nominis, tum rei ipfius colligimus,
duriores efle mores Anglorum, Danorum,Norraannorum, Sco-
torum, amp; GaUorum nonnullorum , apud quos non folum tuitio
nobilium pupillorum, fed amp; proventus bonorum regi vel pro-
pinquis detertur, prœterquam quod ipfis pupillis alendis atquc
cducandisimpenditur. Vtde Magn. chart. Henr. III. Angl- reg. cap.
/^.amp;feqq- LL Scot. Malcolm. II. cap. 1. Georg. Buchau, rer. Scot,
lib. 6. circa fin. Argmtr. adconf But. art.'^^. amp; 75». Molm. ad
Parif §. 4lt;5- num. 2. Munn. de ratioc. cap. 28.

^ .nbsp;III.

Tutela triplex eft, teftamcntaria, légitima amp;dativa. Non
adjicimus quartam eorum qui decreto pri toris vel pr, fidis con-
firmantür ; hos eniro commode ad teCbmentarios refcrre poflu-
mus. arg. l.ß quis fuh cendnione w. D. de tut. L 3. D.de confirm,
tutor. I. Nefennius 32. amp; feqq. D. da Excuf tat. Donel. 3. com. 5.
Upfamp;ilifg^lt;^d. §. ult. Inß. de lutcl. Diff, Cujac.inparat. C, de

Anbsp;confirm.

conjim. tut. amp; 7. obf. 7. Giph. add. §. ult. Aliter Goedl adL lege
130. D. de V. S.

IV.

Servi tutores effe nequeuiit, quia in toto jure civili pro
mortuishabentur/. ^aoifrfm«^/-32. l.fervitutem zop. D.dereg.
Jur. Si tamen fervus à domino tutor teftamento datus fuerit,
cum tutela tacite libertatem diredam confequitur §. i. hi^. qui
tefl. tut. dar. poff. [. qiuro 3 2. §. uit. D. de teßam. tut. l. pen- verf.
cum igitur C. denecejfar. ferv. bered. infl. Donel. 3. com. 4, Vab. 6.
conjeä. 16. Diïï.Cujac. iS.obf. AliterFwcf. add. §. i. Ali-
ter Hotom. ibid.

V.

Etiam fervus alienus tutor teftamento dari poteft ; amp; qui-
dem pure : ineft tamen tacita conditio, Cum Uber ertt l.ßhere-
ditas 10. ult. D. de teSlam. tutel.Nec iâvcîfûtut §. i.lnft.eod.
Cujac.innot.add.%. i. Donel. d.cap. Agnofcit pugnamVer-
ret.add. §• i.

VI.

Virile munus tutela efl: : fceminse igitur ad eam non funt
admittendïE l. tutela 16. amp; l. ult. d. de tutel. l. z. d. de reg. jur.
Novo tamen jure mater amp; avia admittuntur ad legitimam tul
lelamliberorum, firenuntiaverint fecundis nuptiis, amp; SC'quot;-
Vellejano auth. matri C. quand, mul. tut. off. fung. potefl, feu
«ar. 118. J. Undèredèinfertur, etiam teftamento ma-
riti polfe uxorem dari liberis tutricem : quo tamen cafu invi-
ta non cogitur tutelamfubire. Sedfimaritus alios liberis de-
derittutores, fruftra his volet prsferriuxor, d.nov. iiS.cap.

Peck-1'de teflam. fonj. ilt;ï. amp;lt;^.cap. 13. Monta.de tutel. cap.
^.num. 7. Gutier.part. i. c. iz.num. 11.

VII.

Minores annis xxv. amp; furiofi non admittuntur adtatelam:
teftamento tamen dati tutores tune erunt, cum alter major,
alter fus mentis faftus fuerit §. furtofus Inß. Qm telîam. tut.

dar.

dar. toff. I- uit- C.de legit, tittel, l.furiofus ii.l. complura 17. d. de
tutel Ac licet fortaffe ftatucum anticipet leguimam setatem
veluti Trai.tif. 18- §• Velav. tn. 25,. §. i. Britan.^rr.
Mechl. tit. 19- §•nbsp;^^ tutelam vocaiTe

intellisiitur , nifi minorem in omnibus pro majore habeat.
Vide Caßrenf in l- not. ult. C. de his qui ven. lt;et. impetr.
Henoch, conßl. 478- num. feqq.Chopp. i.demor. Tarif. ^
mm ^ • i^onta. de tutel. cap. 5 ^. nmn. 618. Odd-de reßit. in inte-
gr. quaff M- num.^^. 47. amp; 50. Mev. x.ftat. Lubec. 7. art. 6.

num. Ml-nbsp;^jjj

Idem dicendum deeoftatuto, quod minorem per nuptias

libérât tutela, ac pro majori habet : veluti ftatutum Velav. rf.
m.29. §. i.Daventr.3.w.3.§.2i..Holland. Grot, i.manud.
10. §. tentvveden. Non enim hsc fimul cedunt, tutela libera-
ri,amp; tutela fungi. Li.amp;z. D.de minor. I. i. amp;tot. tit- C.
de his qui ven. at. impetr. I. 2. pr. D. de vacat. amp; excuf. mun. L ad
rempublicamZ. D. demun. amp; honor. Confer. Monta.de tutel. cap.
3 7. reg. 1. num. 43. amp;feqq. Mev. d. loc. num. 19.

IX.

Filiusfamilias tutor efle poteft , non obftante patria pote-
^ztelfil'U^f'ffffl^''^ D.de his qui funt fui vel alien, jur.pr. Inß.
Out teflam. tut- dar. poff. Quid fi Statutum vetet filiumfam.
Swiigari fine patris confenfu ? Non obftante ftatuto filius-
fam- ex adminiltratione tutelas obligabitur. Monta, d. cap.

num. 7-

Quid fi patre confentientegeflerit tutelam, an pater quo-
que Tn folidum ex ea adminiftratione tenetur? Tenetur. I.
7, musfam.n. D.de tutel. Imo non tenetur nifi de peculio, aut
de in rem verfo I. Lucius Titius ii. D. de adminißr. tutor. Nul-
lum hic diflldium eft. Vide Cujac. ad I. manda fit D.de admin.

A 2nbsp;tut.

tat. mei. y. ad Afrk.Pac. cent.lt;). antin.jó. Monta, cap.^p.
num. 205.

XI.

Muti amp; furdi reâc à tiitela arcentur, cum ipfi curato-
reegeant- /. i. §. peu. amp; ult. D. de tutel. §. fid amp; mente ca-
ptis Insi. de curat, l. in lt;juilnfiunque D. deO.amp;A. Ncc ad-
verfatur l. mutus . D. procur. Cœcus quoque merito à tu-
tclaarcetur. ^.c. Qm dar. curat, pof. tametfi amp; Scnatorium
ordinem, amp; magiftratum retinct, amp; judicandi munere fungi-
tur 1.1. §. cafmnD. depoftul.l. coccus 6.nbsp;Milites quo-

que removentur à tutela, ne à fignis avocentur. l. 4. c. Qm dar.
tut. pof §. idem amp; in milite InU. de Excuf tut. Poftremo debitor
creditoris, creditor debitoris tutelam gerere prohibetur nov.
zj.cap. I. 2.^. Quod tamen non male Dd. fallere dicunt,fi mo-
dicum duntaxat debitum fuerit. Menoch. i.arb.caf. 1^6. Mon-
ta. d.cap.p. num. 61.

XII.

Quantum ad teftamentariam tutelam attinet, pater liberis
impuberibusin poteftatc conftitutis teftamento tutorem dare
permijfumlnfi.detutel. Materigiturnequitrdatus ta-
men à matre confirmabitur decreto prxtoris, fi modo libcros
heredes inftituerit/. 4.nbsp;tutd.l.i.§.i.amp;Li. D.de

confirm, tut. l.peto §.materfilioD.delegat.i. Nec adverfa-
tur l. mater C. de tefiam. tut. Cujac. ad d. §. permijfum Ho-
tom. amp; Vult. ibid. Dilf. Monta, cap. 8. num. 38. Donel. 5.
com. 5.

XIII.

Certx rei vel caufa: tutor dari non poteft certa rei ïnft. Q^
teH. tut. dar. pof l. certarum 12. D. de tefiam. tutel. Ex certo
tempore, vel ad certum tempus dari poteft /• 8. §. tutorem D.
eod.%, ad certum tempus Infi. d.tit. Nec adverfatur l.aüuslegi-
timi 77. D. dereg.jur. ^ i.lnft. deAtil. tut. Cujac,add. l. 77. amp;

l. z.

l.z. D.deExcuf. tater. Ferret. Bara, Hotom. Heig. Giph, ^ Dd.
com. add.%- ad certum tempus.

XIV«

Tutor non folum natis liberis, fed amp; pofthumis dari poteft.
§. cum autem Infi, de tutel. l.u§.i. D de teßam.tutel. Nec repu-
p'nat l. non eß i6i. D.de V. S. Cujac. in com. ibid. Filiorum quo-
que appellatione non minus poithumi, atque jam nati conti-
nentur. /. 5. D. teßam. tut. §. ult. Infi. Qià teßam. tut. dar. poff,
Kepotes vero liberorum appellatione continentur : filiorum
appellatione non continentur §. ult. amp; 1.6. D. teßam. tut. Ai-
dât, i,. p/trad. i^. Cujac. adl.filii^^. D.deV.S, Ferret, lletom,
amp; Dd, com. add.§. ult. Donel. 3. com. 4.

XV.

Légitima tutela jure novo tam cognatis quam agnatis de-
fertur, fecundum gradus pr^rogativam, nov. 118. cap. 4.
Cui confequens eft, minima capitis minutione cam non pe-
tire arg. l. tutelas j. D. de cap. dimin. Neque opus cft follicite
inqiüfcrc quid fibi in l.j. velint verba illa: exceptis his qua
in/ureaitenoamp;c. qu£Btamen, fiidtantieft, fuppofititiaargui-
mus cum Cujacio , in not. ad reg. Vlp. tit. 11. amp; lï. Confer eun-
dem 9. obf 7. Hotogt;n. 3. obf. Gov. 2, var. leä. 12. Ant. Auguß.
i.emendat.Z'

XVL

Legitimis tutoribus annumerantur mater amp; avia, fecundum
eum ordinem quem in bsreditate tenent. d.nov. 118. cap.
Avus igitur patcrnusmatri cedar neceffe eft. C;«. in autb.ma-
tn. nam. Mml tbid. C. Quand, mul. tut. off.fung. pot. Mafuer.
inprax. tit. de tutel. mm. '^.Argentr. art.^:^^. conf Brit. gloj. z.
in fin. Monta, de tutel. cap. 15- num.i^. Quid ergo fi forte
Statutum matrem exdudat à fucceflûone liberorum , an cen-
fetur etiam excludere voluilfe à tutela i' Non eft verifimile. Sa-

A Înbsp;licet

licet, in d. auth. matri, tja^ß. p.Memch- z. arb. caf. ii^o.mni.
36. amp; feqq. Aßä. decif 3 5 7. Boër. ad Bltur. tit. i. §, 6.glof 2.
Chaffan. ad Burg. tit.6. §. ^.glof. la femme num. 6. Gutier. de tutel.
part. I. cap. z. num. 10. Monta, cap. 7. num. 43. 44- m/;. 15.
num.lt;.

XVII.

Per fecundas nuptias mater amp; avia tutelam amittunti/. nov.
118. cap.nov. cap. 2. Quid fi moriaturnovus maritus,
an eandem récupérant ? Minime. Tiraq. traä. cejf. cauf. li-
mit. 12. num. 8. Gutter, d. part. i. cap. num. z6. Mpf.
cent. 3. o^-y; 83. Argentr. art. 480. glof i.num. 5. Mont. d. cap.
15. num. 78. Quid fi pater contraxerit fecundas nuptias?
Non amittit tutelam.nbsp;leg. Taur. ^.n. num. 15. Giftier.

d. cap. c).nttm. 22. Argentr. d. loc. num. 2. Ptnel. ad I. fin. num.
\lt;^.C.de hon. matern. Dilf. Chaff, d. tit. 6. §. 8. num. z.j. amp;
Terron. ad BmdigaU tit. de dot. §. 8. Monta, d. cap. 15 num. 109.
amp; feqq. Anfponfalia nuptiarum appellatione hic comprehen-
duntur? Non comprehenduntur. arg. I. fancimus 24. C. denupt.
Arg. d glof. z. num. 4. Menoch. z. arb. caf. 151. num, 7. amp; S.
Mmta. d. cap. 1ntim. 78. Gutter, dif. i. c. 5». num. 2.

XVIII.nbsp;' ■
Quid fi mater minor fit, an poterit efle tutrix } Non po-
terit.«or. i\%.cap. 5. verf.amp;perfeäaatatis fint. §. item ma-
jor. Inß. de excuf tut. l.i.C. Qjiand. mul. tut. off.fung. pot. l. ult.
C.de legit.tut. Chaffan. ad Burg. tit. 6. %.6.glof 1. Tab. tit. C.
Qmnd. mul. tut. off.fung. pot. def. 3. Qu|d fi ftatuto civitatis
nupta pro majore habeacur? Vix eft, ut tutrix liberorum fuo-
rum elfe poffit. VideSanxo.ad Turon.tit. 32. §. i.glofz. Ar-
gentr. ad Brit. art. ^.jz.glof. 2. in fin. Chopp.i- demorib. Tarif.
\.num. 16. Diff. Bo'ér. decif 124. num. 7. amp;ad conf Bttur. tit.
I. §.6.glof. 2, Monta, de tutel. cap. 15. num. confer. Gutier. 1.
c. 7. num. 28.

XIX.

Jure noviffimo frater germanus cum afcendentibus voca-

tJT

tur ad fucceflionem d. nov. 118. cap 2. Quid ergo, fi frater ger-
manus perfedx setatis fir, an una cum patre admittendus e'ft ad
tutelam? Ita quidem Donelluscxiftimat, t^.com. 6. Verf amp; hoc
delegitmis: Verum impingit ejus fentenia in d. nov. 118. cap. j.
junë. l.pmipimus 3 2. in fin. C. de appellat.

X X«

Quantum ad tutelam dativam attinet, tutoris datio neque
jurifdidionis, neque imperii eft, fedlegis/. muto tutoris da-
tio D. de ttiteU tit. Inïi. de Aid. tut. 1.1. D.de off- jurid. Cujac. 15.
obf. 19- Coraf. 5. mifcel. 2 Donel. 3. com. -].amp; \ com. 8. Scip.
Gentil. I. dejurifd. adorat. Mar. Imp. cap. i. 2. amp; 4. Hanc autem
poteftatem lex etiam magiftratibus municipalibusdederat,licet
poftea defideratus fuerit juflus prjefidis. ubi 19. D. de tur.
amp; curat. dat.§.fedhodiè Infi. de Atil. tut.ub. Cujac.ldem d. ohf 19.
Gentil. d. cap. 2.

XXI.

Ex eodemne municipio tantum dari poteft tutor, an amp; ex
alio? Ex eodem /. i. df 3. D.de. tut. amp; cur. dat. /. 5. c. Quidar.
tut. poJJ. /.3. C. Qmpet. tut. Imo amp; ex alio l.etiam 10. D.de tutel.
Nullam hic agnolcimus antinomiam. Vide Cujac. adl.i. D.de Ex-
cuf. tutor. Duar. de tutel. cap. 3. Pac. 3. antin. 70. Monta. de tutel.
cap.zx.num.

XXII.

Dari poteft tutor non folum inpatria pupilli, vel loco do-
micilii, fed amp; ubi facultates funt I. un. C. ub.pet. tut. Quod fi ju-
dex domicilii tutorem dederit, bona ubicunque fita tutor admi-
niftrabit, nifi ab adminiftratione bonorum alibi fitorum fe ex-
cufaverit I.propter litem 21. licet, d. de Excuf tut. Mynf i.
obf 61. Gail. t. oh fill- Kebtif de fent. provif art. 3. glof. 2. num.
12. amp; !■gt;. Monta.detutel. cap. 20. num. 8. Adde Burg, ad conf.
Jlandr. tract. 1.num. 18.

XXIII.

Tutorem habenti tutor dari non poteft /. ventri 20. D.de tu-
tor. amp; curat, dat, §. pen. Infi. de curat. I. idemfiet 17. pr. D. de te-
fiam.

ftam.tut. Multa tamen loca videntur contrarium probate; ttt. c.
Inqmb.cduf.tut. hab. tut. vdcur.det. l. §. fi abfuturus D.de
fujpeü. tutor. i.quajttumiz. D.de tutel l.fi tutor. 9. D. tutel. amp;
ratio difirah. l.inomnem i^.D.de tut. amp;cur,dat. l. idem Ulpianus
ii.l.zi. §.lïcetamp;$. uit. l. tutor. i8. §.ult.D. deExcuf.tut. Sed
verè contraria hsec non funt. Cuiau in parat. C. In quib. cauf. tut.
hab. Duar. de tutel. cap. Donel. i^.com. i^. infin. Baroad%.ultr
Infi. de auctor, tut. Gtph. ad. l. 2. C. In quib. cauf. tut. hab.

XXIV.

Mater qus liberis tutores intra annum non petiit,privatur eo-
rundcm légitimafuccelTione §. pen. Infi.adSC. Tertyl. Lz.§.i.D.
Qmpet.tut. Quidfi fihus deceflerit intra annum? Benigniuseft
ceifare co cafu pœnam. Alex- lib. 4. confil. 1. num. 10. amp; 11.
Marantinl.ispotefi.num.nbsp;Mnntacap. 18. nnm. ^a.Qindfi

habueritpupillariter fubftitutum ? Venus eft , hoe quoque cafu
matrem cifc excufandam. arg. c. odta de reg. iur. tn 6. Bald. lib. 5.
conf. lib. i. confil. 140. De quo tamen ambigit Monta,
d. cap. 18. mm. 41. aperte pugnat Angel, confil. \ 18.

XXV.

S' vires ftatutorum ad normam juris Romani exigas , veriffi-
mumeU, ordinem tutelarum jure civili pra;fcriptum, ftatiuis
immutari non poife : fecus, fi adfpicias mores hodiernos. Lege
fanè id fieri polie, nemo ambigit. Itaque cum lex imperii, quam
auream bullam vocant, mortuo ledore tutelam impuberis de-
tulerit proximo agnato , non dubitabimus huic teftamentarium
tutorem poftponereVide prfterFreheriamp;Gothofredi peculiares
ea de re tradatus Rofenth-defeud.cap. i i, concl.io. num. 1 p.Schon-
bor. I. polit. 14. Kmch. de jur Saxon, verb. Ele£l. cap. 4. per tot.
Matth. Stepha. a. de}urifd,part. i, cap. 5. num. 65.

DISPU-