DISfürATIONüM ethicarum
, Q. V J N r exf,,.
Z DE
Speciebus Incontinentie fecundum. quid.
y A M
FaventeDeo Opt. Max.
SUB pRAESiDio
ClmpmiDoBifsimiquéVin,
D.. DANIELIS BERCKRINGERI,Lib.
Art. Mag. amp; Philofophiae Pradicae atque Eloquen-
tie m Alma Ulcrajeaina ProfelToris Ordinarii,
Ptthlicè defsndere eonditur,
■;quot;J0ANNES EVERARDUS BOCSTADIÜS Ultrajea:
Mdiem M*rtii,hodèlecimét.
V L T R I E C T j;
Ex OfEcina lOHANNIS ï WAESBERGE
Anno cbb tillnbsp;'
QMdn^ltcatohonorandomm f trorum, amp; Juvenum Termeni,
Revercndis, Ampliflimis, Clariffimis Viris:
n. ABKA H dUO BOC STaDIO, Vluaje^ino B^scon-
reäoriJeliterariä 'imjentute optmemi^nto.Patri. . , , ^
D. lOANN IGÜILJBLMO SO.HN,)C. IHufinlNaf.
fovia Comitum Cotfiliario, Miltiarhjudicii Groenmga Praßdi,
D^'DA'N I ELI BERCKRINGERO, LA.sU. Pradi-
caPhdefophia 'ac Eloquentia OrdmarwPrcfefori.Dtfputattonii
Praftii.
Spedabilibns, Strenuis, amp; Fortibus Viris:
D. PETRO KOHLE R, Bingte ad Rhenum Con/ulari Sena.
ton,{3iMe''caton,PaUuo,JeuATnita murito.
D. OTTONl VOLLEN Hi). ,Capitaneo CoUegit archithalaf-
fici, quod efl: Amfterdamijaniyurn P'fafiäo.Hvumulo,.
D. A RNO'IDO' VOlLEii HÖ ,m IJendkmno Praftdio w-
gjlum PfafeBo , Avuncuh, . ,
Antiqua amp; Generofa Nobilitate fulgentibus Ipveaibust
D. f RED E Rico Zander CAP EL LE N , Academico-
rum fluAiorum cu-rfumfeliciteVi^^/A ' ' quot;quot;
D. ] U A N Nil ab A RN H EU-: S. ernribusimerfc-Pa-
{-fiEOÜOROab ARN HEM.nbsp;pälÄc-
nu^ occupatis.
Magnifica Nobiiit^E!,H\imanitite, atque Doiärina
PrsicUentibus lutgnibus,-
D. GV IL] ELM O Vander 'MEVLEN . Academicorum
ßudiorumßadium laudcfbiliter egrejfo, Coßegii Salvatoris Cano-
mco.
D. JOANNI FASSIN. gt; 5S.LL.acHiftoriarum
D. GUILJELMOnbsp;. jfftodiofiflimis:
Fautoribus amp; Amicis, ex ofEc'io amp; affeöiu,
Hanc Phikfophkam Difputationem
) 0 A I^lsi^ ^v^ ^ 4 R ßO q amp; T A DIU S.
v/.f:
-ocr page 3-. DÎSPUTATIONUM ETHICARÜM
Q. y I N r tA,
■nbsp;•nbsp;DE
etvitiorum,
\ N; o M I N A T 1 M
■nbsp;. •quot;■nbsp;. A^v ' ■ ■
Speciebus Incontinentia fecundum quid, -o i
Exs.ére.Capf.-j.Eth.
_ T H ,E S I S I.
Ncontinentia, five Imfotentu fecundum
quid, hoc eSi j fimilitudinem amp;trïlaticnem,
dicitur y qua vel egreditur terminos vitii hu-
mum, vel non. Frioris generis eß Inconti-
nentia: Immanis, foHerioris in fpecie Incait'
tineniia Ira, contra ut diÜinBa ita, di0iu-
guenda ab liicontinentia Cupiditatis, qua in -
continentia proprie dtHa.
inbsp;II
_ Incontinentia Irnmants, ex caufâ confidente , vel efl talis fi-
eundum quid, m Medifa , hoc eH, Morbida five Morbofa,. vd
fimpUciter,utPhyficafive BeUuina, vel Politica five Confuetudi-
varia vd EihicafiveMoralis. Itnmanitatis quippè caufa vel
morbus, vel natura depravata , vel educatio atque afTuefa-
aio, vcl mos eontradjvifus confuetudini, hoc efl, non
Ac dan incontinent iam immantm fiveferinam, id vero probx-
tur hoc modo. Incontmentia?, qua? tranfgreditur metas in-
continentiae humanje, illa eft ferina, nonhumana : At ilia,
qnxdicitui-incontinentiaimmaniseft talis; Er^o .Quod
fi igitur illa incontinentia dicitur amp; perhlbetiir reSè hama-
na, quae non egreditur fines incontinentia humanje, circa-
qué illas corporis voluptatesoccupatur, circa quas vertitur
humana incontinentia, cur non item atque adaequè illa,qu«
egreditur fines incontinently humans » verfaturqué circa
voluptates egredientes naturam humanam', appelietur re-
de immanis? £lt;»«lt;/fW non effe incontinentUm froprtè Crfimf li-
cit er dtSlam , verum cum ddjunBione, dttjue ex parte,id vero pro.
hatur iflo modo. Ut fi: habet pravitas ad pravitatcm, ita in-
continentia adincontinentiam:{edpravitates quaedam funt
fimpliciter tales, qufdam vero non fimpliciter , verum im-
manes: Ergo amp; incontinentia /
IV.
Incontinentia Immanis Medtca, hoc eß, Morbida, ßve Mor.
hofa. f ƒ?, ut a genete ad fpecies condekendam, quae ex mor-
bo, humorum depravatiorte, Isfionibus mcmbrorum, con-
trahi tu r, nominatim ex melancholia, exemplo ejus, qui ve-
grandem nafumfe habereexiftimabatinftarcaud? equinsc,
aut promulcidis elephantinat,ade6 ut cx muf^o cxeunti non
' vrderctur paterè cxitus per fores, nec non -Bellerophontis ,
qu? geminam ob caufam verfari nolebat inter homines, ve-
Itigia agnorum luftransjitem phrenrefi, exemplo Ajacisa-
pudSophocltm , amp; Herculis furiofi apud Senccam tragi-
cum. Vocatur a nobis thefi z incontinentia fmmanis fecun-
dum quid, quia rediüs amp; corrediüs morbofa affeÖio, aut
immanitas quidem, verum cum adjedione, puta ex morbo.
Incontinentia Immanis Phyßcaßve Bettuina fi7,quf propter
flagitiofam ac perverfam naturam deledat, ut fi quis gravi-
darum alvo exfedä infames fanguinolentos dcvorct cum
Lamiämuliete per Lamianifmum , aut filios comedendos
tradat in conviviis cum Phalariper Ph3larifmum,aut clino-
polin fedetur cum Tiberio per Tiberianifmum , aut galea
tedus cum Anthemone procedat, quia metuit, ne forte cae-
lum riiat, per Anthemonilmum, qui nihil aliud, quam ex-
ccfliis
-ocr page 5-ceflus tîmîditatis fupra conditionem ac folitum nature hu-
maax, ut fi quis mancs amp; umbram fiiam extimefcat, muris
foricisftridore turbetur, mufcas prftervolantes metuat ,
au6 foliorum crepitantium amp; ürepitantium motu iromanc
quantum terreatur.
VI
IncontinentU Immmu Toltticafive Confuetudimria f/7,qua:
ex confuetudine finiftrâ, adeoqué edacatione atquc afliieta-
aione nafcitur, ut cum efFerata: gentes crudis vel humanis
carnibus vefcuntur, oblit« pudoris nuda: incedunt, aut cum
Achfis amp;Heniochis ad epulas liberosfiiosinter fe commu-
tant: In quibus cxemplis cum fit aliquid Tnxamp;Kn, efl tamen
quoque etiam quid çit^rix«, immô nit»» : Sed à potiori ac po-
tentiori denominatio fcilicet.
JncontintntU Immanis EthicaßveÄforalis f/7,qu3e à vitîofi-
tate provcnit,nihilquéefl: aliud,quam difpofiùo horrendaamp;
eil natura humanâ pugnantia patrandi, non ex infirmitate,
led ex libidine peccandi. Atqj hic deterior in comparatio»
ne, tum quia atrocior exceflus, qui ex proasrefi proficifcitur,
^uàm qui abfque proxrefi, quomodo videmus homicidium
à furiofo commiflum capitale non effe, quia »nu nrftsti^îftxf
commifluro, enimvero àJatrone commifTuçi effe capitale ,
quia commifTum ^('quot;h'quot;' : Interim horxibilior altera,quç
çx morbo, ut in quâ nec ratio vigeat, nec calliditas,fed bru-
Éusimpetus; Quin immô incontinentia five impotentia
ha?cimmanis moralis,non tantùm morbofâ incontinentia
jmmani, fed omriî deterior.quia rationis ufum d€pravat,in-
ferens non quidem negationem ufus.fed tamen depravatio-
nem principii, quo ht, ut quemadmodum ignorantia pravje
difpofitionis deterior eft quâvis ignorantiâ negationis, ita
immanitasremovens principium, aut depravans potius,
quï proportione refpondet ignorantie pravx difpofitionis,
deterior omni incontinentia immani.çùm fit depravatio re-
étz rationis, eaqué motalis, hoc eft, v/miftlK^.
-nbsp;V I I I. ^ • ■ ■ -
InttitittnentialnteHy qos modumdeferitinirS, vcl per
)racipitarttiam,vel perinfirmitatem, quarum ilk melior
)âc,.qaàà qui pradpitantiâ peccant,vincuntur ab afFcÔu fi-
lidiore fine deliberatione,qui vero infirmitate,à Rlinori cum
deliberatione. Inter hanc amp; Incontinentiam Cufiditatts Philo -
frphus comparattonem inflitmt hoc l(gt;co,atque Inconttnentiam Ira
penfiorem ejfe Incontmentia Öupiditatis probat qutnarw rationum,
I.- Quiairaaliquo modoaudiat rationem, tametfi non ex-
audiai,cxem|)lofccvulorum accelerantium , neque expe-
dantrnm omnino domini praeeeptum, canifvë latrantis, an-
tequamfciat,amicufnéfit,quipulfat, an inimicus, notus
an ignotas, non item neque itidem incontinentia cupidita-
tis.-Jam vero, quod aliquo modo audit rationem, id minus
utique turpe,quàm illud,quod nullo modo audit rationem,
un dida eupiditas, quk folius libidinis explendz caufa mo-
yetur. Id quod tamen intelligcndum, nonin genere de
incontinente, fed de incontinente,cum efl in fermento per-
turbatiomsjcumqué agit. Etenim dupliciter incontinens
confideran poteft.vel antequam à perturbatione occupatur
atque in hoc articulo habet rationem. quf adhuc viget in eo*
cùmnondomfitviaus, vel poftquam jam occupatus efl
perturbatione. atque in hoc articulo non habet rationem
ut qu$ à perturbatione fit vidaittedum ut audiat tunc eam,
tantum^beftutexaadiat. II. Quia eadem ira fit naturalior
qiwm cupiditas: Jam vero illud. quod efl naturàlius, eft mi-
nus turpe, qudm illud, quod efl minus naturale. Maeis na-
turalem eflb iram, qjiàm cupiditatem.id vero colligit Philo-
^phus ex eo. quia magis fintiles patribus fint filiî in ire affc-
au, quam in cupiditatis iidqué ob complexionis commti-
nicatiouemrQuodfiita, fi complexio aliquo modo fimilis
communicatur filiis, nsenaturalior eritira. quam cupidi-
tas, qu2 non ita videtur fluere ex principiis complexionis
amp; generationis, queroadmodumira. Sed amp; hoc intelligcn-
dum fciiicet,non de quavis cnpiditate, verum de cuptditate
non
-ocr page 7-non neceflaria,vg, exquifiti ac delic^ti cibi amp; potionïs. Nam
cupiditas neceflaria cibi 8c potus Inexqüifiti acque inafFe-
dati, quatenus ipfa natura hunc expetit,etiam naturalis cit,
amp; quoad debitam quantitatem, amp; quoad debitani qualita-
tem , cum fine ciboamp; potu vivere nequamus. III. Quia
illa incontinentia, quas magis eft injufta, turpior, quam qus
minus: Ac incontinentia cupiditatis efthujufmodi , ut qua
utaturinfidiisamp; dolis, unde poet« Venerem dololam vo-
cant: Ergo 1 IV. Quia id, cui magis luccenfemus , eft de-
terius eo, cui minüs: At incontinenti cupiditatis magis luc-
cenlemus, quam incontinenti irae, quoniam ille cum volu-
ptateagit, hic cum dolore; Ergo ! V. lt;^ia cupiditas con-
junfta eft cum injuria amp; contumelia4«a non item, faltem
non aeque. Quod enim ira commotus quis facit, id abfque
contumehafacit, quia facit cum dolore, cum contumelia
junda fit cum voluptate. Quid enim aliud contumelia,
quam injuriaakerius quidem cum dedecpre acpudore , fua
veronullacum utilitate , folius voluptatis petulantis ex-
plendx gratia, finitore Ariftotele. Eft quidem amp; fua irato
voluptas, at non ratioue irXi qus fempei: eft cum dolore,
verum ratione vindiftx, qua nihil dulcius. Sed ne in-
continentia peccäre videar in argumento incontinentia.
ANnon mmankasßvfphus minus fit malum,■qttm viüum
^ ' - -
ty4nnon interim fomidahihór .fent asgt; KS.
zAn in hefiias caäat incontinentia prof riè difiä}Ntg,nbsp;\
tAnnon habitus vg injuHitine fidpte yatHrd Jit minus malusy
ejuamhabttuprxditus-!' Aff,
j
I.
virtusherotcaßt mtd'mrius intn duo vitiagt; Neg.
i i.
^hquemadmodum illa nos redditßmiUs Deo , ita oppoßtä ftritäs
dtabolo} Aff.
i i i.
Anincontinentiaimmmis confuetudinms tonHitmt dtv'erfm
Jptaem a morboß} Quodl.
, J^^^i^orttmomniAfmtcommunia.
e^mare meliusynuammari. 'nbsp;'
r-rnbsp;r, ■nbsp;'
i res fanunt coUegtum.
Perfon* Euleffafticét non dehent^erere Mdgiffratum PoliticHml
Bella Chrifiianis funt licita.
Enjnm fraHat tjrannicafiHm amp; tjrannifugium ^rannici-
Bellum Anglitummodernum,nonènUUm legitimm, Cedpi.
ratiea mera.nbsp;.nbsp;Jquot;*/^
'VIII,
Praho vi3or. qm dominus loeipmlii k ^rdio^adeoqué Belga, non