PARS PRIOR.
V A M,
DIVINA ANNUENTE GRATIA,
S V B P R %/£ S I D I O
DoBißmi Clartßmique VIR I
gr.
Philof. ac Theologiae Dodoris, hujufque in Illußri Acadenjii
Ultrajeftina Profeiforis Ordinarii,
publise tum couabitar ,
ARNOLDUS DE BLANKEND AHL, Sylva-Duc. Brab.
A. diem 4. Jmii, hora prima pomeridiatia.
Trajecti ad Rhekum,
Ex Officina Francisci Halma , Academiïc
Typographi, cId Idc xc.nbsp;.. -
AmflipmU AC Gravijfmis VIRIS,
D.D. CORNELIO ACK.ERSDYCK,
J. U. L. ac Scabino digniffimo :
Reipublicie Sylva-Ducenfis Senatoribus Confultiffimis ,
Prudentiffimis.
Comatis fuis chariffimis , amantiflimis^ fummo amore amp;
reverentia, ex intimo cordis afFeau, profequendis, luipi-
ciendis.
NEC N O N
Vita morumque integritate confficm VIRO^
Pharmacopolse peritiffimo , artifque m^cx expertiffi-
mo , Ecclefiae hujus urbis Ex-feniori, Cognato fuo per-
dilefto s plurimum honorando.
Primtias hafce Theologkas, M^(fr fe ipfaf»*
ekquH far e[l, ehfervamia,
«Scat amp; confccrat,
AiKOI-DUS DE BLANKENDAELjRefp;
-ocr page 3-i*
Pars Prior.
œderis gratiae SEternî, feu confilii pacis,
inter Patrem amp; Filium ; opus praeci-
puum , ex parte Filii quidem j fuit
fponfio. Quando enim Pater poftula-
vit amp; invenit, qui univerfam caufam
peccatoris eiedi in fe fufciperet Pfal.
XL. 7. quando Filius in fe fufcepit, ut poftulatum illud
Patris faceret. Ibid. verf. 8. amp; 4. ut animam fuam daret in
Dï'K Jef. LUI. 10. quando Pater fufceptionem illam admi-
lîtjfibiqueinfiliocomplacuit Matth. III. 17. eoque reatum
eleßorum ipfi impofuitjef. LIII.6,7. procul omni dubio,
Filius pro ipfis fpofpondit, à quo «pagV©. J^M^„ç
yiyonv, mtliorü fœderis Jpo»for fa^us efl. Heb. VII. %z.
Cujus fruftum acfenfum, tanto defiderio anhelaruntfide-
les V. T. Pfal.CXlX. i2z. Jef. XXXVIIL 14. Ipfequ«
fponfor conferendum poftulat. Job. XXXIIL 14. Zach.
IX.II.nbsp;-
,11. Super ifta fponfione, duo potiffimum contèndun-
tur: alterum inter Chrjftianosamp;Sociniftas: alterum inter
jpfos Fratres Reformates. Socinifts, ut fortius inficien-
tur aeternam fponforis exiftentiam, amp; fâdem opferâ , â
negotio falutis humanas , fecludant ejus fatisfadionem :
omnem negant fponfionem atermm , amp; quando prwsj
A inbsp;^fiig^
-ocr page 4-mtlmisfcsderisfpoHforen*, Apoftolos appellat Jefum no-
ftrum, non alium intelligunt, quam , qui m tempore,
pro Deo apud hominem fpofponderit, futurum certo cer-
tius, utDeus, fibi obedientibus, fuaque praecepta fervan-
tibus, remiffionem peccatorumconférât amp; vitamiternam.
Schlichting. in Heb. VII. la. Miferam hanc fponfionem,
qua pro fide Creatoris, fidem interpomt creatura, nos bic
non morabimur.nbsp;■ ■ r
III. Alterum fuper natura hujus fponfioms, inter ipfos
Orthodoxos,, nuper contendi ceptum , efl: : mm fponßa
Chrifti aterna, magis accedat ad Jure Confultorum fidejußo-
nem-, an ad eorundem exfromijftoneml Sponfio mterur, per
quam Chriftus, in aeterno pacis confilio, fuis fuent furro-
eatus, per quam eledi omnium feculorum, falutem fue-
rint confecuti, utrinque recipitur. Diflidium Veteribus
quidem videtur fuifle incognitum, ufque ad excefllimCc-
leber. D. Cocceji, qui tuebatur fideles V. T. ufque ad
adualem Chrifti folutionem, exftitifle fub reatu , ejufqu«
confeftariis : quod ut commodius fuftinerent, fuperftites
ejus affecls , exiftimandum cenfuerunt. Chrifti fponfio-
nem, zccuntms didßdejuffionem, per quam principalis de-
bitor manet fub reatu , ufque ad folutionem prxftitam,
amndooaexpromißonem, idem penituscenfeturhberatus.
IV. Cum autem in quaeftione audiamus Jure Confulto-
rum terminos, ßdejußionis Sc txpromifionis , amp; examinare
conftitutum habeamus, ad utrum horum propius accedat
Chrifti fponfia œterna : nemo non exfpeâabit, nt fibi m
anteceflbm expediatur , quaenam apud Jurffperitos fit vo-
cum iftarum poteftas ac differentia. Fidejuffionis igitur amp;
expromiffionis terminos, quatenus diftmda notant, in
foro civili natos, Scriptura ferè ignorât, contenta generali
Cponßonis voce mentem fuam repraefentafle. Necingenuum
cxiftimaremus, fuper vocibusjundicis. Sy^fllm/s Tr^piz«'»
jrohibemeApoftolo iTira.I.4. fi non extorquèrent Fra-
tres, hîc nobisimportuniusobnitcntcs. Ut igitur t« aVei.êfî,
acu quail tangamus, in iftam arenam paucis defcendemus/
V. Quantum ergo ad vocem ri^-^y à nij? mifcere,
quamvis negotiorum mixturam , feu quïvis commercia,
fonare videtur: fubinde. fimplicem promiffionem , cum
oblatione pignoris Gen. XLIV. 32. ordinariè fponfionem
quamvis, five fidejulfto fit, five expromilTio Prov. VI. r.
Generalen! iftam fignificationem , apud Grscos etiam ob-
tinet el^w©-Heb. VII. 22. amp; iryvHTti;, quemvis feil, inter-
cedentem defignans, feu fidejuflbr, feii expromilfor cluat.
Imo amp; /^etn'TKC Mediator , qui fe partibus oontendentibus
admifcet feu interponit, five fimplici anrmnciaiione, quo
folo fenfu, ex Jure Civili apud Socinianos viget ; five
feu redemftione infuper r.Tim. II. 5. Apud Juris
C'onfultos etiam fponfor, fidejuffor , expromiffor, man-
dator, conftitutor, reusamp;c. variis modis à variis confun-
duntur amp; explicaiitur.nbsp;ftridiffimè diâus, ipfis eft,
qui fponte feu non rogatus, pro alio promitdt Gloff. primi.
in Amhent. de fidejujf. Nonnunquam quot;idem prorfus ipfis
fonat quod expromilfor I.7. §. u. quad fere de paB. Aliis
fponfor idem eft quod fidejuffor , nifi quod fidejuffor
rogatus ; dum fponfor fidem fuam, fponte interponit,
fic communiter JConfuIti.
VI. Caîterùm, amp; Scripturis, amp; Theologis, amp;JConfuI-
tis, fp'onfio fignificationis eft getteralU, per varias fpecies,
fidejulTionis amp; expromiffionis reftringenda. Sic etiam fide-
}uiror JC. omnem iUum generaliter defignat, qui alterius
obligationem in fe fufcipit, amp; fidem fuam pro alio, quo-
vis modo interponit 1.8.§. 2. ff- ad SC. Vclleianum. 1.30.
A,i.f.de paB. Ut hoc nomine promifcut, apud eos ve-
niant mandator , conflitutor, expromiffor, fidejuffor,
pecuniae conftitutae reus ftridè diétus, ,qui vicem fidejuf-
fbrum fuftinere dicuntur 1.4. §. ult. ff. h. t. Unde Cujacius
Obfervat. lib. xin. cap.35. Exprêmijfor qftaß fidejufor di-
citHf
-ocr page 6-titftr 1,30. înperfona §. i. depad. amp; »'»SC. Fellejeinojldejuf
fmii verbo cont'metHrexpromijjio. Et 1.19. de in rem , faria
hxc fmt fdejftbere , judicium pro alio fufcipere, expromittere.
Et apertim 1. ult. quod cum eo amp;c. quajt fidejujftovem efe
videri, cum quis pro alio dehitam fufcipit, ideji, cttm expro.
miitit. Speciaiins , ilium JC. fidejuflorem putant, qui me-
diante ftipulatione, pro debitore, fidem apud creditorem
interponit, atque ita alterius principali obligationi accedit,
in fecuritatem crediti. 1. 93. §. 3. ff. defolut. Tandem ex.
promiffor JC. idem aliquando notât quod vindex amp; libe-
rator , qui interveniendo, 3 manus injedione amp; nexu, li-
berabat reum, creditori addidumA.Gell.lib.xvi.A'bfl.^/w.
cap. x. Conf. Coed, in 1. 234. §.i. àtverh.fignif. Et fic coin-
cidet cum Hebrsorum ^NIJ Pfal.CIII.4.Thren. III. 58.
Levit. XXVII. 27. Job. XIX. 25. Etiam JC, generali-
ter fonat illam delegationem debiti , quae propriè cejjio,
tranfport dkkur. Specialiter illam ipfis notât novationem,
qua alius debitor fijbftituitur Giphan. in Cod.ad 1. 3.h.t.
Vides in vocibus labyrinthum juridicum.
VII. Si jam ad rem propius accédas , fidejuffor etiam ,
non uno modo apud JC. definitur. Sunt qui generalius fide-
juflbrem dicunt effe, qui pro alio fidem fnam interponit : alii,
qui pro alienis debitis intercedit. Plenius amp; accuratius , fide-
juffio definiri videtur : quod fit contradus acceflorius,
quo quis pro alieno debito, fidemfijam, apud creditorem
interponit, ut diligentius huic cautum fit, principali de-
bitore nihilominus manente obligato. 1. i.§.8.fF. de oblig.
amp; A. Hicobferva: i. Quod fidejuffio fit coitraftus accef-
forim, in quo primus debitor principalis ell, amp; fidejuffor
accefforiw tantum. 2. Quod fidejuffio fiat pro debito tan-
tum, non pro crimine. H. e. proreatu-pecuniario, aut,
fiprocrimine etiam; faltem ad pcenam tantum pecuniariam.
I. 4. AT. de Cuflod. rear. 3. Quod fiat apud creditorem,
non autem apud Judicem. 4. Quod poft fidejuffionem,
reatus principalis, maneat in primo debitore , ob quera
reatum, primus ille debitor, femper à creditore conveniri
amp; folutio ab eo exigi poteft: quin amp; ordinariè debet, nifi
fcil. beneficiis ordinis amp; excuflionis valedixerit. .Novell. 4.
h.nbsp;t. Authent. frafente, c. h. t. Authent. Sedhodie, c. de
O, amp; A.
VIII.nbsp;Tenemus, quid ex mente JC. fit fidejuffio, vi-
deamus quid eifdem fit expromiffio, Nim. eft novâtio per
delegationem, feu quse fitinterventu novœ perfonce deben-
tis. Seu delegatio fiat per debitorem, feu per creditorem.
Alii expromiflbrem definiunt, eum qui animo novandi in-
tervenir, amp; promittit id folvere meo creditori, quod ego
debeo l.ult.fF.adSC. Macedon. l.zz.adSC. Vellej. L fepti-
ma amp;c. V'mnwxs ad itt(îit. lib. 3. tit. 16. définit, quod »0-
mndi animo , alienam obligationem , in fe transferat. Di-
ftinguunt à fidejulTione, tribus bis potiffimum differentiis:
i.duodexpromilTorfolusnbsp;obligetur; fidejufforautem cum
alio. 1.57. § fin. if. de oper.libert. z. Quod expromiffor,
reus principalis fit ; fidejuffor acceflbrius. §. 5. intlit. h. t.
5. QUod expromiffione, prior obligatio exftinguatur, ' amp;
alia pernovationem fufcipiatur 1.7.§.8.fF.de mal. I.7.
in fin. de oper. libert. dum fidejuflfione, manet oLlicatiô
primi débitons.
IX.nbsp;Proinde ad expromiffionem , omninô requiritur
novatio, eaque adeo eft necefïaria, ut fit de elfentia expro-
miffionis, nec fufficiat, ut novandi animus, ex valde ve-
rifimilibus amp; urgentibus conjeduris praefumatur , nifi amp;
expreffis verbis dedaretur. L. Ult. C. de Novat. Quici
autem JC. eft novatio ? Eft prioris debiti, in alium debi-
torem transfufio atque tnnflatio. 1.1. ff. de navat. (^deUg.
feu» ut Vinnius, loco citato : Expromittere^expromifury
in ufu juris i ù dicitur , qui aUenam obligationem , i» fi fuf-
tipit, liberata reo , mt eo nomine mn obligato , cum tamen
thligari deberet. Ex quo perfpicimus , ex JC. mente, non
taie®
-ocr page 8-talem inîelligi novationem , qua debitum prius fimplicitcr
aboieatur ; Ved transfundatur , ab alio fufcipiatur , ita ut
cieditmi, ob tradudioncm amp; fufceptionera , fadam ab
expromiffore ; in priorem debitorem , non amplius com-
petat adio ad folutionem, fibi ab eo praeflandam. _ Uc
novatio fit potius debitoris quam debin. Quamvis etiam,
expromiffioni nihil omnino obfit, qualifcunque m ipfo
debito aiteratio : ut , quando creditor , loco folutioniï
ftriaè didae, qua idem praecisè traditur, quod erat in obli-
gatione : per fatisfaâionem admittit tantmdem feu aequi-
Valens. Nec cogitare quifquam potefl:, creditorem , ad-
mittendo expromiffionem, intendere debiti fui annihilatio-
nem ; fed confirmationem ac certiorationem potius. Nec
tamen abuno , prioris debiti exßinaionem , penes expro-
niiflquot;ionem , à JC. frequentiflimè urgeri: fedeanonaham
intelligunt, quamdeclaravimus. Seil, quia per novation^,
debitum, à priore debitore, traduâum eftinexprömiffo-
rem, adeo ut prior debitor amplius conveniri non poflit:
cenfetur in eoexftinftumr feu potius,refpeftuipfius, fiib-
latum. Sed notandum infuper , quia debituni per nc^
vationem tranfiit tantum, non autem abolitum eft fimpli-
citer; per expromiflïonem non deferi aut exdudi folutio-
nem fatisfadionemque , ut primus debitor , abfque ullo
refpeau ad folutionem , folo verbo expromiflïonis , libe-
ratus dici debeat: manente enim codem debito, per nova-
tionem transfufo ; eadem manet obligatio de folutionem,
quamvis non jam à primo debitore; fed ab ejus expromif-
' fore prïftanda. Licet, feu imprudentiâ créditons; feufal-
laciâ aut impotentia expromiflquot;oris, aliave causa, non raro
fiat, ut, ex accidente, debitum tradudum, abfque folu-
tione pereat. Proind'e folutio expromiflîoni nequaquameft
opponenda; fed ei omnino involvenda: fi non ut praefens;
faltem ut, per expromiflïonem, futura. _ _
X. Satisfecimus, opinor , terminis juridicis, laUem
-ocr page 9-quid nobis de eis videatur. Ante autem quam caufam banc
Theologicam , feudivinampotius, Dei Patrisac Filii, im,
portunitate obnitentium fratrum , ad tribunal juridicum
rapi patiamur ; cavendum omnino monemus , ut caufas
Tbeologicas, jurifprudentiae affines, ejus placitis amp; hypo-
fibus, non mmium adflringamus , tricis alias implicandi
inextricabiiibus. Sic enim inTheologiâ non habebimus/o'-
dfis teflamentarium : non habebimus nifi unum teftamen-
tum , quia non nifi unum, morte teftatoris Mzvfûy^wv,
]elt;^is civilesadmittunt imo, ante Cbriffi mortem, nullum
omnino teflamentum habebimus.: nec fideles ante Chri-
flum, quicquam ex teftamento acceperint : non habebimus
mediatorem ^Aufipwri« dvrl-l.v;)^ov} fed internuntium tan-
tum j quia priorem non noruntjura:non habebimus, aut
veram peccatorum remilTionem, aut veri ac proprii nomi-
nis fatisfadionem ; quia , ex fententia Socini , hsc non
confiftunt legibus. Prasprimis divins hujus fponfionis ne-
gotium , placids juridicis, curiofius non eft adftringendum;
cum fit caufa cœleftis, quae non fubeft foro cuivis fublunari :
cum talis fit, cujus anUogam, nec expertum eft ; necexpe-,
rietur , tribunal quodvis civile, cui proinde dirigendae,,
fruftra fuas curas, fuas leges impendei-entjurifperiti. Efl
inter divina, inter Myfteria, quae captum humanum ex-
cedunt, nifi quod Deus, utconcipiamus, nobifcum quafi
balbutiat.
XI. His praeftruflis, quia ita placet, fratribus ôvctv.
tI»c, expcriamur, vel apud forum juridicum: ßtne fponfia
Chrißi aterna , veri ac proprii mminis fidcjttjßo , an expro-
miffio? Non admittemus apud tribunal quaeftionem : An
Chriflw fit talis fponfor, qm libérât folutione pro aliis : an
contra fuhflitutionenova obligationis ? Et multo etiam minus:
an fola fponßo Chrißi, prxcifa folmone, Patres omnimodeli-
beraverit, ut expromiffw libérât, ^ débita reorum aUu peri..
ff,it ? Prout fycophanta quidam , cui fufque deque eft,
-ocr page 10-num verumJoquatur , num falfum , ut tiovitatum hype-
rafpiftes cluat quovis titulo, amp; poftquam fibi bic adverfos
infimulaflet , quod affirment , Chriftum non folutione ;
fed novx obligationis fubfliitutione liberafÏe , aut fponfio-
nc, pricifâ folutione, fideles liberaffe, quafi laceratis cum
Fontifice veftimentis, horrendo etiam eiulatu exclamât :
»0» niß Mtonim lego exbibitam qmßionem , flupetque ad
eam mecum amp;c. Item , honet animus amp;c. Inao amp; nos
deteflamur talem fponforem, qui non folutione ; fed fub-
ftitutione novae obligationis, cujus fponfio , praecifa fo-
lutione, Patres V.T. liberaverit: fed ex ad verfo affirma-
mus, folutione vera, quamvis, ex ftatuto aeterni confilii pa-
cis, fuo tempore certo certius ex promiffipne futurâ , libe-
raffe, quae etiam folutio , fuo modo praefens dici poffit,
quatenus aeternitas, omnibus temporum intervallis coëx-
iftit.
XII. Jamlitcm, praeftitutis legibus, conteftabimur apud
tribunal juridicum , ac fuftinebimus, fponfionem Chrifti
aeternam , ex placitis JC. non fuilfe veri ac proprii nominis
ßdejHjßonem, quemadmodum infinuat nobilis feu obfcurus
potius ille Sycophanta. Quia primo in fponfione Chrifti, exu-
lant pleraque fidejuffionis, juxta leges civiles, requifitaelp^n-
tialia : feu illa confideretur cum ; feu aéffue renunciatione
^ beneficiorumordinisamp;excuffionis. Dum enim i. Fidejuffio
' qualifcunque, exftatutisJC.ordinarièfit apud creditorem :
haec faéta eft pro debitore apud Judicem, necdum exiftente
creditore: fatentibusipfiscontradicentibus, Deum, in ne-
gotio fatisfaftionis, fe habere, non ut creditorem, quod is
abfque fatisfadione omni, debitorem poffit dimittere ; fed ut
Judicem. Dum a. in fidejuffione apud Juris Confultos, agi-
tur ad debitum tantum, leuad folutionempecuniariam : hîc
ad crime» amp;ad pcenam corporalem, imo ad capitalem agi.
tur , fatentibus qui hîc ftant à parte advérsa. Dum 5. in
fidejuffione, primus debitor eft principalis, amp; fidejuffor
Mcefo-
-ocr page 11-accejforim tantum , per probata : hîcfponfor, perexpromif.
fionem, primpalis, imó unicus. Dum 4. in fidejuffio-
nequavis, debitum exigi poteft; feu à debitore, feu à
fponfore, fatentibus adverfariis : Mc exigi nequit nili à fpon- '
fore. Dum 5. in fidejuiftone, debitor confideratur «fyS/.
veado par; fruftra enim à debitore folutionem exfpeftave-
ris , quem certo certius nôfti , nec effe, nec futurum un-
quam folvendo : in noftra Chrifti fponfione , debitor feu
peccator , confideratur ut fimpliciter impotens ad folven-
dum, agnofcentibus adverfariis. Dum 6. in fponfione fide-
juffionis, excluditur novatio, urgentibus ipfis adverfariis :
in noftra hac fponfione, maximè involvitùr , ut jamdoce-
bimus. Dum 7. in fidejuffione mnnet reatus primi débito-
ns, exquoipfum, fi vult, creditor convenire poteft : in
noftra hac fponfione , ceffat omnis reatus primi débitons
ut conveniri amplius non poffit, ficut docebimus in pro-
greffu. Dum 8. in fidejuffione, quatenus tali, nifi fide-
juflbr renunciaverit beneficiis ordinis amp; excuffionis, credi-
tor poteft, imo volente fidejuffore, tenetur folutionem pe-
tere à primo debitore, nec ei, ante quam hoc fecerit, ob-
ftridusefl; ad folutionemfidejuffor: in noftrâ hac fponfio-
ne, nec Chriftus fponfor potuit,- nec Deus creditor, de-
buit aut potuit exigere folutionem à primo debitore. '
Xni. UmcfecmdhS^onCxo Chrifti, non fuit fidejuffio
qualifcunque , quia Deus quasrebat certam amp; immotam
primi debitorisquot; liberationem , qus fidejuffionem , quate
nustaliseft, non fequitur. Quando per fidejuffionem, cre-
ditori integrum manet, prasterito fidejuffore, adverfus de-
bitorem agere , eumque .carceri mancipare ufqué ad folu-
tionem. Ex quo débitons liberatio in incerto maneret,
imo, fi impotentia fubfifteret, defperata fieret.
XIV. V.orro tertio, veri ac proprii nominis,fidejuffio-
nem à fiüo, non exigebat Pater, quia infinite fuaj fapien-
tiae, illa non uno modo obnititur. Quis enim prudens
ß ^ ' -nbsp;fide-
-ocr page 12-ridejuffionem ambibit , ut per eam fiBi integrum maneat,
folutionem , a fuo debitore liberando , exigendi, quem
jam ante novit , nec poffe Iblvere jim , nec futurum un-
quam ut potnc l Quis fidejufforem quire: pro debitore
certum liberando , ut ä debitore , qui finitus eft , poffit
exigere folutionem debitiintiniti? Quis etiam pro debitore
certum liberando, talem quceret fponlïonem , {qualiseft
fldejuffio) per quam incertum maneat , iitne überandus
nec ne : cum per fidcjuffinnem , pencs arbitrium ftet cre-
ditoris quidem, utprgt;Eterito fidejuiïbre, debitorem impo-
tentem excutiat, amp; non folventem , in vinculis detineat,
ufque ad ejus mortem; amp; fidejulToris, quatenus fimplici-
ter talis, ut creditorem urgere poffit , .quibufvis legitimis
mediis , in quibus eft incarccratio, debitorem ante excu-
tiat, Quibus omnibus incerta redditur debitoris liberatio.
I.nbsp;f»» dm non tantum ex Scriptura; fed ^ ex natu.
ra demonftrari pojje affir. nec no» :
II.nbsp;Eumque eJfe fimphciffimum , amp; omnis compofuionis ex-
pertem.
III.nbsp;Omniprafentem fecundum efentiaw.
IV.nbsp;OmnijCmm : fub cujus fiientiam omnia cadunt , etiam
ftngHiaria , rjr futtira contingfntia.
y. Nec non libera creaturarum rationalium aUiones.
VI.nbsp;Quas Dem certo novit fnturas.
VII.nbsp;Non per fiientiam quandam medium :
VIII.nbsp;Sed vi fui atcrniy abfoluti ^ immutabilis decreti.
quot;K
IX.nbsp;Quo etiim unicuique homini, certm amp; fixdS vita termi-
nfts conjHtfttus efl.
S.
JS.
DIATRIBE THEOLO
E
PARS POSTERIOR
U A M,
DIVINA ANNUENTE GRATIA.
S V B PRESIDIO
Tgt;o5iißmi Ckrißmique VIR I^
G i C A
Philof. ac Theologiae Dodoris, hujufque in llluftfi Academiä ^
Ultrajedinä Profeflbris Ordinarii,
pMice meri mditar,
ARNOLDUS DE BLANKENDAEL, Sylva-Duc.Brab.
A. diem 6. Jii»ii, hora fimi-undecima.
Ex Officina Franci sci Halma, Academisc
Typograph, clo hc xc.
tyidmodum Reverendis ^ Clarißmis j doStrina amp;
piet ate Celeberrimis VI RLS j
D. PETRO VAN MASTRICHT, L. A. M.
Sc Phil: Doa. Prsefidi venerando,
D. MELCHIORI LEYDECKERO,
D. HERMANNOWITSIO, Ecclelise Ultrajefti.
nx Paftori fideliflimo J vigilantiffimo, Prseconi fuaviffimo
ac difertiffimo :
S. S. Theol. Doftoribus folidifTimis, ejufdemque facultatis
in hac celeberrima Rheno-Traje£tina Academia Profeflb-
ribus digniffimis, Orthodoxse veritatis contra quofvis ad-
verfarios propugnatoribus acerrimis, in ftudiis liiis Theo-
logicis, Prxceptoribus fidelilTimis ac facillimis, eoque no-
mine in sternum fummopere fibi colendis amp; honorandis.
U T ET
Ornatißmo ^ magna f^ei JVVENIj
D. CORNE LIO ACKERSDIJCK,
S. S. Theologiae in llluftri Academia I.ugduno-Batavâ
Studiofo ingeniofo , ardiflimo fibi familiaritatis vinculo
juiifto, amico intimo-
VifpHtmonem haue Theologicam
!
/acram facit,
ARNOLDUS Dfi BLANKENDAEL, ÏUfp,
-ocr page 15-DIATRIBETHEOLOGICA
D E
XV.
Pars Posterior.
num adhuc pro quarto fubjungemus,
quod fœdus gratiae aeternum, Patrem
inter amp; Filium , fuper certa amp; infaüi-
bili beatificatione peccatoris, (à quo
KfeÎTOvQ. cTia^ûiinçnbsp;ChriftuS
appeIJatur Heb. VII. 22) Filii fide,
juffionem non ferat. Dum enim per hoc fœdus, Paterqu^-
livit talem , qui univerfam peccatoris caufam in fe fufcipe-
ret : dum Filius illam caufam, abfque ullâ refervatione fu-
fcepit : dum in ifta filii fui fuceptione Pater acquievit, cer-
tus infuper peccatorem, certo liberandum , folvendo'nun-
quam futurum ; non potuit fane fidejuffionem quxrere.
Quia per eam potuiffet prœterire filium , quod erat con-
tra paàa, potuiffet , eum prastereundo , injuria afficere,
potuiffet ipfum , omni mediatoris ac redemptionis gloria
exuere: potuiffet ab altera parte folutioaem , ubi inVéhtti'
plane impofTibiliserat, fedari, ad verfus tenorem fœderis.Plura
in hanc rem fuppetent ab expromiffione , jamjam demon-
. firanda : ftante enim fidejuffione , ruit expromiffio , amp;
ex adverfo, ftante expromiffione, corruit fidejuffio.
XVI. Jam etiam fidejufTionisPatronos aydiamus. Cau-
üntui primo , qnoà Chriftus Scatur ejj^©; Heb. VII, 22,
Jî.eft, fponfor, er^o fidejuffor. Refp. Perinde eft ac fi
cauferis ; animal eft , ergo liomo : cum tyyv(^ fionfor
fit fignificitionis generalis, tam expromiflbrem quam fi-
dejulTorem notans, ex fubjedi materia , amp; analogiâ con-
textus difcernendum. Hinc Hoefychio quidem,
idem eft quod dmJ'óx©', ab am/ep^etamp;iq, quod eft fmn*
Agnofcere diUam mt faBum : amp; îyyuôiSri^rnà. , ipfi eft
jponjtone ^ iatercejfme liberare uti iyyuàf eii, accepta/pon-
fins fide , dare , hoc efl , fittis accepta liherare. Quod
apud Jurisconfultos receptiflimum eft, ex i.7. Ç de verb,
fignif. Occurrunt : répugnât textui , expromiflbrem in-
telligi , quia fponjto Chrifti , ibi ponitur in ejui facerdotio :
efl fponfir quatenus Sacerdus : Sacerdes no» liberal expromijfio-
ne-, fid filutione. Refp.'i. Sacerdos quatenus talis , nec.
fidejuflbr eft , nec expromiflbr ; nec libérât fidcjuflione
magis quam expromiffione : fed oblatione. 2. Sponfio
Chrifti no« confiftit in ejus facerdotio : fed facerdotium
fundatum eft in ejus fponfione, amp; exfccutio, non eflentia
fponfionis, eft in facerdotio, quippe quo promifTum prae-
ftitit. Caufantur fecundo : Chriftus moriens , dicitur mori
fatisfacere pr^ noR.ris peccatis Matth. XX. Rom. IV.
15.1. Tim. il.; 5,. i.Pet. III. 18. Fide^uffor pro aliis folvit ;
fed expromijfar pro fe ; cumfaBâ expromiffione , filus fit de-
bitor. R.efp. Expromiflbr Chriftus, debitum peccatorum
noflrorum, expromiffiorie non abolitum ; fed in fe tra-
duâum, adeoque in fe exftans , velut noftrum debitum,
mq^jendo fuftulit , unaque feipfum, folvetido libcravitab
c^c^nifljonis reatu, prout etiam fit apud fidejuffionem.
Coincidit fere quod caufantur tertio -. Chriftus Scitur etiam
mortuus pro noftris peccatis Rom. IV. 25. Gal. 1.4. i. Cor.
XV. 5. i. Pet. II. 24. ergo tempore paffionis adhuc erant pec-
catorum débita ^ reatus. Refp. Erant omniro , fed in Chri-
fto , utpote per .pxpromiflionem tradult;5ta. Caufantur
quarto Ifxcunv uCor, XV. 17. fi Cklft^us non refurrexit,
vana eft fides veftra , eftis adhuc in peccatis veftris. Vbi
Pau-
-ocr page 17-fAHlfU àocet exprefßs verbis , ms efe ia peeeiifis , ß Chrißus
mortem non vicißet , fed fuh onere defecijjèt. Refp. Utique,
quia eo cafu, divinus non fuiflet, vei fidejuflbr , vel ex-
promiffor , proinde nec noflrum reatum , verè fiifcepifTet
in fe : Sc quid mirum, fi eo cafu, effemus adhuc in pec-
catis noflris ? Eodem abit, quod pro lt;]ma(tgt; caufantur:
Chriflus non pro fe ; fed pro nobis obtalit , ut vet eres Saccr-
dotes offerebant , nomine peccatorum Heb. V. i. —- amp;
VII. 26. 17- amp; H* ^^ expromißone non poteß offerri
nomine priorfim reorum: obiinet hoc in fidejujfione (^c. Refp.
Chriftus, non pro fe j fed pro nobis obtulit : quia debi-
tum quod ofîerendo folvità nobis per expromiffionem,
infefufcepit, non exflinßum utique per expromiffionem;
fed traduâum tantum , ut fœpius monuimus : nifi quod,
folvendo, amp; fe liberaverit ab exprómiffione, amp; nos à rea-
tu , prout etiam fieri confuevit à fidejulfore. Caüfantur
ßxto : manßt poß Chrißi fpo*foncm chirographum , adverfus
priores debitores , quod primo deletum eß in cruce Col. II.
14. amp;c. Refp. Chirographe fideles V, T. non aliud con-
fitebantur, quam : i. fe peccatores efle. 2. peccatis fuis mor-
tem omnimodam demeritos. 3. eâ etiam tam certo madan-
dos eflè, quam facrificia ifta morte madientur amp; comburan-
lur : nifi 4. mortem illam, expromiffione fuâ, Meffiasab
ipfisquot; in fe derivaflfet. Sc proinde 5. vivâ fide , fiduciam
omnem habere in futuro illo Meffiae facrificio , quod fuâ
hac facrificatione adumbretur. Hoc ergo chirographo, non
profitebantur, fibi, poll fide receptum facr^ficium Chrifti
futurum , ullum adhuc incumbere reatum ; fed abfque
illo facrificio , fe futuros adhuc fub reatu: atque etiam
tecedenter ad fidem illam, quam facrificationeconteftaban.
tur ; fe effe fub reatu illo, quem expromiflbr , pro fide-
hbus, in fe traduxerit, amp; fuo tempore, à feipfo amolitu-
rus fit. Caufantur tixidtm feptim^. peccatorum remißo, non
tantum eß opus gratia i fed etim jitfiitiaDei. EßemmfruBus
ßnbsp;fat(4'
-ocr page 18-fitiisfaBimis Chrißi. Eph. 1.7. Col. 1.4. Rom. 111.25,20.
Heb. X. iS. In expromißone, remißo debitorum, priorum
reorum , non eß aÜus jHßitu , cui fatis fit per paßones amp;c.
Refp. Quis Juris Confukorum , unquam dixit, in expro-
miffione, primum debitorem liberari, non ex juftitia; fedgt;
ex folâ gratia ? Nunquid ftriftiffima juftitia exigit, uc
propter folutionem, ex promiffione accipiendam, liberetuf
primus debitor ? Licet, per accidens, feu per imprudentiam
creditoris, admittentis expromiflbrem inidoneum; feu per
fällaciam expromilforis, non raro fiat, ut primus debitor,
abfque omni folutione quidem liberetur , verum non ex
gratis ; fed ex juftitia : hoc autem in expromiffione noftra,
quippe divinâ , fieri fimpliciter non poffe , ipfimet agno-
fcunt nobis hîc oppofiti.
XVn. Stitimus ingenuè , quanquam concifius, utriuf-
que partis contendentis rationes, amp;concIudimus, Chrifti
fponfionem, nequaquam fuifTl^fidejuffionem : potius igitur
eft expromißio. Potius dico , non ad hoe tantum , ne fta-
tuamus eam effe naturae prorfus juridicae ; fed etiam, ut
comparativo Sc rcftiâivo innuamus : quanquam in fpon-
fione hac divina , omniumque perfedifTimâ, agnofcamus
ejfentialia expromiffionis , quae veram fpirant perfedio-
nem; nequaquam tamen admittere poffe , ea ejus circam-
fiantialia, quae abimperfedione humanâ trahunt originem.
Seil, ut m colledione attributorum divinorum, ea creatu-
rarum in Deo admittimus, quae perfedionem fpirant, amp;
removemus, quse imperfedionem implicant : fic in divi-
nâ hac, omniumque perfedifTimâ fponfione , id poftula-
bimus aequiffimum, ut quod imperfedionis eft, remove-
re , amp; quod fupereft perfèdionis, retinere liceat. Ab hoe
Tcfultabunt, variae interhumanam ac divinam expromiffio-
nem, differitates.
XVIIL Hinc primo , dum exproraiffio humana , pro
debitore fit apud creditorem tantum ; nequaquam vero
apudjudicem, quatenus talem j ut, fi fortè creditor fiierit
judex, Judicis perfonam debeat in litis conteftatione exuere :
expromiilio noftra divina, pro debitore apud Deum fit, non
tam ficut creditorem (ita enim in negotio fatisfaßionis ,
Deum non confiderari, apud Reformatos receptum eft)
fed ut Juâicem. Ratio difcriminis eft ab imperfedionehu-
manâ , per quam nemo, Judex federe poteft in propria cau-
sa ; feil, ne , ex ftudio partium, jus periclitetur: ceflante
igitur , per fupremi Judicis immotam juftitiam amp; aVpwg-
wAb^/äi', hocpericulo, non eft quod obftet, quominus,
pro debitoribus expromiffio fiat apud ipfum , non tantum
velutapud creditorem; ledamp;, quin potius etiam, utapud
Tudicem: cumprsfertim abfque hoc, nullam effet habitura
Tudicem haec expromiffio.
XIX. Tum [ecmio, dum expromiffio humana, non
admittitur procrimine, aut faltem, non nifi ad folutionem
civilem-. haec ex adverfo divina, procrimine, amp; ad pœnam
quidem capitalem admittitur. Fundamentunf differentie,
hsret in imperfedione humana , per quam , nec Judex,
nec debitor,, nec expromilTor, nec creditor, necquifquam
creatus, poteftatem habet in vitam humanam; ut qu^ foli
Deo competit. Hac ergo fublatâ difBcultate , per hoc,
quod expromiffor nofter, utfiliusDei, perfedum habue-
rit, in propriam vitam, dominium Joh.X. 17. Pater
Tudex, poteftatem habeat admittcndi expromiffionem filii
fui, ad panam capitalem ; amp; filius offerendi vitam fuam pro
criniinibus eledorum. Hinc nihil obftat, quominus ex-
promiffio haec divina , fieri potucrit ad pœnam maxime
^^^XX. Porro tertio , dum ab expromiffione humana di-
velliVoteft folutio ; ä noftrâ hac divina nequaquam po-
teft : amp; hinc, dum apud forum civile, debitor expromif-
fione liberatur , praecifa folutione ; in noftrâ hac , divelli
haec nullo modo poffunt, nec proinde dici poteft , debi-
torcm liberari per meram novationem , abfque folucione.
Radix difcriminis eft, in fallacia amp; imprudentir. huraana, per
quam amp; creditor errare poteft, admittendo expromifforem
inidoneum: amp; expromiffor fallare poteft creditorem, non
praeftando expromifla. Hac ergo remotâ difficultate, per
divinam, amp; Patris amp; Fliinbsp;, non fupereft , nifi
quod ab hac expromiflïone , folutio fit infeparabilis, amp;
quod proinde debitor, hîc non liberetur , fo â expromif-
fione , fed folutione expromilTâ.
XXI.nbsp;Et hinc tandem quarto , dum in expromiffione
humana, debitor talinbsp;liberatur, quae fubinde de-
ftituitur omni folutione : in divina noftra , peccator non
liberatur , nifi tali novatione , qua: folutionem implicat,
ut infallibiliter futuram. Ratio defcriminis eft in fallibilita-
te humanâ , per quam , ut creditor peccare poteft in ad-
mittendo infufficientem expromiflbrem, amp; expromiflbr in
prsftando eo quodexpromifit. Et cum iniquiffimum fit,
creditoris amp; expromiflbris peccatum , debitori imputare ;
manet, penes expromiffionem humanam, abfque folutio-
ne , fola novatione , debitorem jure liberari. Sublatâ igi-
tur hac imperfeólione , per infinitam , tum creditoris fa-
ptentiam, tum expromiflbris fidem; manet, peccatorem
hac expromiffione non liberari, nifi tali novatione, quae
infallibiiem folutionem implicat, licet ut futuram.
XXII.nbsp;His ergo praeftitutis , fponfipnem Chrifti ïter-
nam, ^perfeöiffimam efle expromiffionem, determinamus.
Quia frimo omnia geftat expromiffionis ejfentialia, Geftat
enimi. Novationem, quae. ipfis urgentibus adverfariis, eft
de eflentia expromiffionis. Duplex enim , in hac noftra
lt;îivinâ fponfione , numeratur novatio : altera ferfinas fpe-
ôàt, qua , per delegationem Patris, filius fubftitutus eft
peccatoribus JefiLIII.Ö.y. z.Cor. V.21. Rom. VLII. j.
Quam , adverfus Socinum , non negabunt, fat fcio, Fra-
ïrcs: altera lt;Jebitura refpicit : expromiffione ^ non exftia-
aum quidem ; afl alteratum tamen , quatenus pro eoaem
in obligatione noftra, quod ftridi nominisfolutio exioere
potuifTet , Deus admittit in expromiftore tantmdem\\x
afquivalens, ut fatisfadio folutioni fuccederet. Neque eninr
privationem juftitis originalis, aeternitatem peerise , atque
omnia lUa mala in fingulari ,, quae funt in catalogo pecca-
torum noftrorum Deut. XVlll. 15.---Leviti^ XXVI.
14, -- aut Deus Pater exegit ; aut Filius prseftitit :
quamvis interim aequivalens, ex rigore juftitia; divine, amp;
Pater exegerit, amp; Filius prsfterit : qirando nim. tale prœ-
ftitit , quo majus^ aut minus, exigi à Patre , pro noftris
debitis , ex juftitia non potuit , quia infinitum prsftitir.
Tum 2. geftat hxc expromiffio abfolutam amp; plenidimam,
primorum debitorum liberationem , quamamp; adverfarii ur-
gent, vel.ut de eflentia expromiffionis. Eam obtinuilTc,
ante aâualcm Chrifti fatisfaftionem ; infinita docent utriuf-
que Inftrumenti teftimonia Jef, LÎII. 5. Caßigatio pacis no'
fir*ßtperetim , qt l'inr ejus fanitasnobk fm. Num. XXIIL
Non ajpicit Deus initfuitarem in Jacob , nec videt perverß.
tatem m Ifraè'l.Vkl.Cllï. I. Quiremittit omnes iniquitates
_ tHOi. Id quod , undecim argumentis, alibi Theol. noftrs
' lib. VI. cap. VI. §. XXVII. liberius demonftravimus. Por-
ro 5. geftat noftra hxc expromiffio, liberationem primo-
rum debitorum, per novationem illam quam defcripfimust
fcil. per folutionem, quam expromiffio, ut futuram eer-
to certius, ex ftipulatione ipfius creditoris amp; Judicis Dei,
dixerat, quamque ipfa novatio implicabat, utconftituto
tempore prasftandam. Quam ipfi hîc nobis ivuvTiki, urgere
folent, velut de eflentiâ expromiffionis. Sic ergo in divina
hac expromiffione, ofFendimus effentialia ejus omnia.
XXIII. Quia7éc»Wö, fideles V.T. anteadualem folu-
tionem, plene amp; plane liberati agnofcuntur ab omni reatu,
ab omnipœnâ , peccatis fuis competente, ab omni imputa-
«ione, commemoratione , exprobatioiK t quando aim.
ß' 5'nbsp;recepdi
-ocr page 22-recepti funt in cceluiîi, inque abfolutam perfeftüTimarnque
ejus beatitudinem. Cum autem hocfaâum nequaquam fue-
rit , nec fieri poffit , vel ex mente ipforummet nobis hîc
oppofitorum , per fimplicem fidejuffionem : manet hoc
faftum fuilfc, per expromiffionem talem, qua: fatisfadio-
nem implicat, ut praeftituto tempore prsftandam.
XXIV. Accédât tertia ratio : quia , agnofcentibus Fra-
tribus âvhaetijSpoti, poft faftam amp; admifiam fponfionem,
in poteftaîe Dei creditoris non amplius fuit, pcenam pec-
catorum commilTorum , ab ipfis peccatoribus exigere ,
coque reatus ipfo fafto ablatus fuit: implicat enim, rcatu
adhuc dum in peccatore haerente ; non poflè ab co exigi
folutionem, ideo quod reatus ifte, fuâ natura, non ht niii
obligatio ad pœnam, quam creditor exigere poteft. Agno-
fcit pœnam ab ipfis peccatoribus non potuiffe exigi , Cel.
Coccejus defœd. §.XCVI. amp;XCVII. Nam inquit
ciiuvtn , voluntas Spiritus aeterni, quäß oh-
tulit Patri, efi immutabilis. Heb. X- lo. amp; IX. 14. Sermo
jmisjurmdi, conftimit Sacerdotem, è/èc «« ai«»« ttuXmf^wr,
filium in aeternum confummatum , ac fcedus Dei , cum
Abrahamoamp; Patribus, fallere non potuit: fruftra enim cre~
Mffent.Uth.YLii. Luc. 1.75- Idem, amp; nonnihil etiam
clarius, dicit §.CLXXL. Sponforis intentio eft, m principal»
debitor liberetur, ufque adeo ut, ft debitor hoc beneßcio miye-
itt, a creditore conveniri no» poffit. Jam autem, ubi creditor
debitum non amplius exigere poteft à primo debitore ; ibi,
cx ipfis adverfariorum hypothefibus, non eft fidejuffio j
fed expromiffio.
XXV. Ex diftis agnofcet Ledor, quantum valeant dit-
ficultates, expromiffioni hadenus explicatae, moveri fo-
lirae. Nim. i. Quod jußitiaDeinon requiratnovationem in
hoc nogotio ; ergo nec expromiffionem .- hac entm non eft fine
mvatione. Refp. JuftitiaDei, non requirit illam novatio-
nem , quae eft in expromiffione humana , oriundam ab
'nbsp;imper-
imperfedione contraheotium, eam quae poiîît divelli à fo-
lutione : ergo amp; divinam illam novationem non exigit,
quas eft perfeftilfima, quae folutionem implicat, infallibi-
liter präßllandam; cjuî cohaeret? 2. Juflitia Dei mget fatis.
faäwnem pœnalem I confißmem in pafßonibus, ut libèrentur
peccatores, quae non eft in expromilfione. Refp. Illa fa-
tisfadio pœnalis, confiftens in paffionibus , continetur in
expromiffione, ut, ex conftitutionepartium, Patrisamp;Fi-
lii , infallibiliter praeftanda. 5- Qquot;'^ expromißo libérât aßtt
reos, fubflitutione nova obligationis, mn habita rations, nec vi
fequeniis folutionis. Refp. Haic divina expromiffio, quia
implicat certam amp;inf3llibilem folutionem, ex placito ipfius
créditons Dei, fuo tempore futuram, omnino iiberatreos;
non per fubftitutionem novas obligationis ; fed per invo-
lutam folutionem futuram. 4. Quia hac de caufa, expro-
miffor , tempore folutionis , dicitur tantum folvere pro fe ipfo,
non pri) aliorfim peccatis dr debit is, é' 'ffi^^s folum efi debitum,
ptr novationem» Pro eo nullus pot efi dicifolvere, aquo debitum
penitm efi remotum, amp; cui folutio ad liberationem mn prodefi.
In expromßo»e , film expromiffor efl debitor , dr fi folum
fua fulutiotte libérât. Refp. Divinus nofter expromilfor,
tempore folutionis, fatisfecit pro illo debito, quod perex-
promilTionem in fe fufceperat, adhuc dum in fe exiftente:
illud autem debitum , non fuum fuit, nifi per expromif-
fionem; fed noftrum. Proinde, folvendo, non pro fe,-
fed pro noftrispeccatis folvit. Quamvis autem fideles V.T.
ante adualem folutionem fuerint liberati ; non tamen fue-
runt abfque folutione, per expromiffionem Filii Dei, in-
fallibiliter futura. Tandem Qüh in expromiffione, prior
debitor , efl plenißme Uberatus, manetque talis, etiamfi expro-
miffor ftè onere foltttioms d ficeret : afl de mfiro fiatu docet
Pauhscontrarium. i Cor. XV. 17. _ Refp. Non potuit in
divina hac expromiffione, expromiffor fub onere folutio-
nis deficere. Nec Paulus loco citato contrarium docet,
ficut fupra ex profeflo docuiraus.
XXVI. Jam, fi sterna Chrifti fponfio, perfediffima eft
«xpromiflTiOi confequitur; fideJes V.T.perindepcrfeaam
habuiffe, peccatoriïm fuorum remiflionem , ac noftra eft
fi:ibN. T. nifi quod illifiaam habuerint, propter folutionem
prxftandam j quando nos habemus per praeftitam : fuiffe
etiam perfediflime liberatos ab omni reatu: omnibufque
reatus coniedariis: irä Dei, fervitute, exprobrationibus amp;c.
Dum enim sterna hac expromiffione, omnem caufam, om-
nemque reatum, peccatorum eledorum omnium, fimul amp;
femel in fe fufcepit Filius Dei; non potuit eo ipfo non li-
berate ab omni reatu, omnibufque reatus appendentibusac
dependentibus, eos omnes, pro quibus expromifit. Proinde
nullum etiam, apud Scripturasquidem, agnofcimusdifcri-
men, inter vapim amp; aipfai». Si quis tamen, pro fuo arbi-
trio , fic inter duas iftas voces velit diftinguere, ut Wpeojf
perfedam quidem fonet peccatorum remiffionem ; veriim
propter folutionem praeftandam : atpimv autem, eandem
remiffionem , propter folutionem jam prxftitam, non re-
pugnabimus.
Annexa Defendentis.
I. Jefum Chriflum eß verum De»m, aß. II. Èumqut
vouri filium, propter arcanam ^ inefabilem ex Patre genera-
tionem. III. Oportuit ipfum, ut Mediator effet, ßmul verum
Deum ^ fanBum hominem efe, quo pro peccatis »oßrisfatisfa.
cere poßet. IV. Eamcjue efe unicum illum Sacerdotem, quia
propriè diBum obtulit facrificium, fecundum ordinem Alelchiz.e-
deci. V. Abfque quo non potuit fatisßeri jußitia Dei, pronoßr»
reatu. VI. Qmdfacrificium tam eßcax; fmt, ut Patres fub K T.
nequaqmm fub reatu équot; execratione , legis fuerint. VII. Sed
veram dr plenam peccatorum fuorum omnium remißonem, vi
folutionis /uo tempo e futurx , obtinuerint. NIM, Atcjue tam
perfeBa fuit hac Chrifti fatisfaBio, ut nulluipoft eam , vel fatis-
faBionihus humanis in hac vita; vel purgatorio poft hanc viram,
locus eßepußtt. IX. Eamqtie faEinmeße, non folum noftro bono,
verum noßrt etiam loco. X. Non pro omnibus tarnen (^fmgu-
lii hominibus: fed pro eleBis tantum.