DISPUTATIO jURIDieA

iNAVGVUALlSy

USUFRUCTU,

^'U A M
FAVENTE DEO OPT. MAX.
Ex au6îoritate CMagnifici ReBoris,

D. HERMANNI W I T S II,

s. s. Theol. Doftoris , ejufdemque in Inclyta Academia Ultrajedîna
Profefforis Ordinarii , amp; Ecclcfiae ibidem Paftoris facundiffimi, '

NEC NON

AmpUjJlmi Semm Academici Confenfii, amp; Aima
Facnltatis JV R ID IC M. Décréta,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus, amp;PrivîIegiis
ritè , ac légitimé confequendis,

Ernditorttm difqmßtioni ßtbßcit
JACOBUS SANDERS BISSCOP, Mediob.Zeli

Ad diem xo.Maß, loco horifque folitis.

Amplißimo honorum luce Prularo, ac Genero-
Jißimo VIRO Domino

p. P E T R O D U I V E L A A R,

Nnper civitatis Medioburgenfis Confuli, dein in Con-
cefTii Celfiffimorum ac Praepp. D. D. Ordin. Gener,
Fcederati Belgii Deputate ordinario, nunc vero Me-
dioburgi Confuli, Societatisque Orientalis Direftori,
quot; ac D.D. ordin. Comitatis Zelandije Rerum feuda-
lium qiiceftori Vigilantiffimo Cognato fuo.
nec NON
Spe£tatißmis Confultißmis Gravißmis VI RIS

D.^ABRAHAMO SANDERS BISSCOP,
j. Ü. D. amp; in Curia Hollandix Caufarum Patrone di-
fertiffimo fratri ac Tutori fuo, omni fraterno amore
•colendo.

D. ANTHONIO ROMBAUTS,

J.J. amp; P.P. Ordinum ComitatusZelandiae Graphiario,
affini fuo, omniaffinitatis ac fraterno amore venerando.

D. FREDERICO RAPHOEN,

apud Amftelodamenfes Mcrcatori Vigilantiffimo ,
agnato fuo amantiffimo.

D. PETRO DUIVELAAR,

In Ecclefia Waldenfi cpx eft Medioburgi Paftori fide-
liiïimo Cognato fuo.

Haue SJfHtat'mem InattguraUm facram facit
dfbita cttm reverentia.

J. S. B I S S C O P. Aua.

PROOEMIUM.

N divißone rerum conßderamur
\ res tgt;el Corporales Vel Incorpora-
les. Corporales-^ quanaturaßua
tangipoßum^ Incorporales, qua
non poß um : ér in Jwe conß-
ßum, imerquas {^nimirumin-
corporales, enumeratur fer-vitu-

tes j qua duplices conßderamur. Vna, qua homo ho-
minißervit de qua 1.4. i. ffi de ftatu homin. Alia
qua ad hominis imitationem inhhus amißa quaßli-
her täte, conßituitur D. Zoe fms ad b t nu i

de qua dicitur in deßnitione quodßt jus, quo res alii
na Perßona Vel Rei noßra militatem adßert. Scho-
tan. h. t. ér dividitur in Terßonalem , qua res Ter-
fonaßervit Vel Realem qua res reißervit. AdPerßo-
nalesautemreßerumur, -VfusfruBus, Ußus ér ha-
himio deßolo VßufruHu agerepropoßui Ordine igitur
m procèdamus, Videndum , quidßt VßusfiuBus
tum in genere, tuminßpecie, qmmododividamr,
quomodo, ér per quos acquiratur ér conßituatur,
qm effeBm, qmmodofiniatur.

DISPU-

DISPUTATIO JURIDICA

INAVGVRALI s,
D E

USUFRUCT ü.

T H E s I s I.

' T à Principio aggrediaraur, dicendum quod
• Ufusfruâusin gencre, fit jus percipiendi fruâus
ex-re aliqua, five propria jure dominii , five
aliéna jure fervitutis unde à D. D. dividitur in
Caufalem qui cum fua caufa feu proprietate-con-
^ jundàs eft, fed non refèrtur ad fervitutum ge-
nus /. il. §. 5. jf' de Except. Ret jftdic. 8c in formalem qui à fiia
caufa feu proprietate feparatus eft amp; Rede ad fervitutum genus
refertur /. ii6. §. i. f. denbsp;i. '»fl- h. t. L \. f. eod.

de qua hie agere propofui , amp; definitur quod fit jus ahems re-
bus ut'endi fruèndi falva carum fubftantia à. L\. fgt; §. l.
iuß,

I I.

Hic autem Ufusfrudus eft Perfonalis Servitus, itacohsrens
Pérfon», ut ab ca feparari poffit /. i. f. de firvitmibus amp;

/•M-

ƒ ^ S. Nomen vero accepit, vel ideo, quia cutii Pcrfo-
na extinguitur , vel à Perfona cui debetur non vero à praedio
ferviente /. 3. §. fin. ff' quibm mod. ufufir. amittatur amp; l. 16,
Cod. h. t.

I I I.

Eft autem Ufusfruâus, Jm. habita relatione ad ufumfru-
etuarmm, nam refpedu ejus qui debet non cft jus, fed fcrvi-
tus ; Natura autem fervitutum in co non Confiftit, ut faciat
quis quid , fed ut patiatur vel non faciat /. 15. §. i. f. defer-

I V.

Dico alienls rebui , quia Commune eft omnium fervitutum;

Tê ZhJnbsp;«M. fem. l. z6.ff de S.

P. V. habet autem Dominus quidem ,us, utendi fi-uendi re fua,

fed non feparatim a jure dominico, amp; ideo alienis rebus . quia

qui Ufumfrudum habet, proprietatem non poteft habere l.z-i.

ff, de y. S,

V.

Vtendifrf«ndi',nttnó:i,zó. difFerentiamPignoris quod traditur
Crcditori, qui eo uti non poteft invito debitore, fruendi, ad
^fterentiam ufus, quoniam minus juris in ufu quam in Ufufru-
aueft Nam Ufufruöuarius confequitur omnes frudus /. 7.

Ufuarius tantum eos. qui vir« ac neceffitati quoti-
dians fufficiant l. tz^ §. ^,ff de uß amp; habit. Ufufruduarius
etiam poteft jus quod habet alicui venderc, locare , gratis con-
cedere l. xz, §. z. ^ /. 38. ff h. t. amp; i. Infi, de uß amp;
habtt, Uluarius nequaquam /. 8. ff. eod. Üfufruftario pro par-
te jus conftitui poteft , ideoque rede ufusfrudus dicitur di-

A 5nbsp;viduus

Viduus /. 5./, de Vfufr. minime Ufuario /. 19. f- dc ȧ amp;
hdit^t.

V I.

Additur poftremo , ßiha earum ßbßantia , quibus verbis
Verus à quafi Ufufi-udu diftinguitur , amp; natura rerum mqui-
bus Ufusfirudus conftitui poteft , fignificatur, quas fc. ejufmo-
di effe debet, ut earum fubftantia non Confumatur, nec forma
tranfmutetur /.15. §.peH.f.h,t. etiamfi Proprietarii Conditio
inde melior futpa fit, /. 7. 8.fruduarioque of5-
cium inculcatur id eft, fe boni Viri arbitratu ufurum , de quo
fuâ fatisdatione cavere ufusfruduarius debet l. i. f. qmhusmod.
ufusfr. Caveau

VII.

Acquiritur autem Ufusfrudus per cafdem Perfonas quibus
dominium , hoc eft non tantum per nofmet ipfos, fed amp; per
eos quos in poteftate habemus t per filios tantum ex profeditio
amp;adventitio/.ii. amp;fiq.ff.deufur.U^.amp;u t. Cod.de kon. qm lik
nifi lege vel teftamento aliter cautum fit I. tilt. Cod. eod.

VIII.

Ut Ufusfrudus conftituatur , duplex Confiderandus vel le-
galisvel Conventionalis D. D. Joannes del Caßiüo fottomapr in
naüattißio de HfitfrtiÜH Cap.z.n.S. Ubi Legalis dicitur, ille,
qui juris poteftate amp; difpofitione , inducitur amp; abfque aliquo
fado ku difpofitione hominis defèrtur : de quo duplex exem-
plum Prius, cum Conjuges ad fècundas nuptias tranfeuntes hbe-
ris prioris matrimonii extantibus tenentur refervare , nonfolum
omnia bona quç habuit Conjux a priori marito feu uxore titulo
quocunque lucrativo , fed etiam quicqmd per fucceffioneni ab
inteftato filiorum primi matrimonii confecuti funt, foloulufru-

du

du iftorùm bonorum penes ipfum permanentenbsp;Auth.

feqej. Cod. dt fecmdU Nuftiis ^ /. 5. Cod. SC. Tertyll. Si vero
filii prioris matrimonii non exiftunt, nec muiier nec vir perdit
fècundis nuptiis ea , quae dtulo lucradvo vel ex fucceffione fi-
liorum à priori marito vel uxore habuit dJ.^.^. i. Cod. fecund,
nupt. Si mulier poft Conjugis obitum caftitatem non fervaverit
amp; undecimo menfe pepercrit amp; proprietas amp; ufusfrudus cadet
JVov. 5 9. Cap. 1. Uxori fuperftiti, inopi, amp; indotatae fxpe Ufus-
fruftus partis bonorum quae mariti fuerunt datur Nov. 117.
Cap. 5.

IX.

Alterum Legalis Exemplum confiftit in eo quod Patri quo-
que in bonis adventidis filii fam (nifi ipfi eacondidone quid da-
tum fit, ne Pater ufurftfrudura habeat) Nov. 117. Cap. 1.
ufurfruöu^ conceditür , non vero plenum dominium l. é'8.
Cod. de bon. quds Uber, in Emancipatorum bonis non tertiam par-
tem dominii Üt olim , led dimidiam tantum Ufusfrußus habe-
bat pater §. z.inß. per quas Perf. cuique acquir. l. 6. 3. Cod. de
hon. qu* Ith.

r n-v.

Conventionalis Ufusfruftus eft ille qüi fumit initium ex ho-
minis difpofitione amp; conftitutione, vel publici vel pi'ivati. Pu-
blici , ex Judicis officio , in judiciis diviforiis , ut familiae Ex-
fcifcundae amp; communi dividando , in quo uni proprietas alteri
ufusfruÄus adjudicatur /. 6. §. i.ff. h. 1.1.6. f.fam. Ercifcunda amp;
1.6.^. lo.^I Commmi. divid.' Privati iterurn vel inter ViVos
vel uldma voluntate r inter vivos, faepe enim pafbionibiiS hi amp;
ftipulationibus Servitutes promittunt, qus tum demum confti-
tutae intelliguntur amp; adione in rem Confefldria Vindicari poll
funt, cum quafi traditio, (veludufus, Cautio aut Ceffio, in
iure acceffit l.ult.f.defervimtJ.-^.fJeohl.amp;aä.l. n.^.i.f.di

Fubt.

PftbLin rem.aB.ffpe etiam ufucapione amp; longi temporis prœfcriptio-
ne conftituuntur /. »//. Cad. longi temp. frlt;tfc.amp; l. zo. Cod.depaSl.
Ultima denique voluntate five pure five fub conditione five ex
die five ad diem l.^.amp;^.f.h.t.^l. i6.f. qmbiu mod. ufufr. amit-
tat. Quod fi uni fundus, alteri Ufusfruftus legeturconcurrunt
ambo in Ufufrudu fed acquiritur Proprietas ei foli cui legatur
fundus. /.6. f. deVßfr.ear.rerumquaipßt Confum. ^ /. 19. /. de
Vfttfr. legato.

X I.

Quamvis autem fervitutes tam Reales quam perfonales accé-
dant Corporibus, tamen funt incorporales I. i. ^.fin.f. deRe-
rttm divifione^l. xa^.jf.deferv. ^ ideo traditionem non recipiunt
Uif^.jf. de acq. Rer. P. Sc I. zo.ff. de ferv. Ufusfruâus autem vc-
rus conflituitur in rebus Corporalibus non fungibilibus §. 2.
inft. h. t. nec refèrt mobiles fint res an immobiles I. i.prin. ^
x.l.j.f. h. t. fed , ut dixi, ipfe eft incorporaiis : amp; quoniam
in rebus fungibilibus verus Ufusfrudus conftitui non poteft. Se-
natus tamen utilitatis caufa cenfuit ut earum rerum quafi Ufus-
fruftus effe pofTit I. z. §. x.f. de ußtfr. ear. Rer. qua »ß Confum.
fub cautione tamen de earum aeftimatione reftituenda I. 4. ^ 7.
f. eod. Uti vero omnium bonorum donatio , fic Ufusfrudus
eorum rede conftituitur, nifi excedat dodrantis seftimationem
l.i^.ff.h.t. nec refert utilitatem adferat Ufufruâuario nec ne
a 41. §. i./, cod.

XII.

Quanquam inter quafi Ufumfrudum à Triboniano enumeran-
tur, veftes generaliter omnes, tamen primum fpedanda eft Tefta-
toris voluntas, quam fequi oportet Schotan.inExam.Jurid. ad
Tit.dettfptfr.ear. rer. quas ufu Conf. fi vero de ea non conftet di-
ftinguendum eft inter Pompaticas : amp; Quotidianas. Quod ad Pom-
paticas attinet, earum quafi ufusfrudus non invenitur , fed amp;

verus;

vcrus; amp; locari amp; gratis concedi poflunt/.9.§. fen. ff. de nfiifr.
quem. Cav. amp; l. 15. §'4- amp;^-ff.h.t. In quotidianis vero quafi
Ufusfiruftus confl:ituiturquotidie, quia ufu quafi confumuntur
d.i. 15. §. 4- 'îquot;®'^ i^on ita inpompaticis Hmtdoeßi Exer.
Imp.Exere.Z. qmfl. 19.

XIII.

Proprietarius durante Ufufruau nihil agere poteft in prsju-
dicium fruduarii /. 15. §. 4. ^ /. 17. §. i.ff.h.t. imo nec con-
fentiente fruduario fervitutem imponere prxdio fmduario fi
ejus conditio inde deterior fuerit reddita, nifi religionis favore/.
ly^ult.amp;l. i6.amp;ij.ff.h.t. Porro ufufruduariusomnemuti-
litatcm, tum cx re fruduaria tum exalluvione ei adjefta percipit,
fed in flumine nata infula non itidem /.?.§. ^.ff.h.t. etiam ve-
nationum aut pifcationum reditus, modo fruâusfundi ex vena-
tione conftet d. 1.9.%.-y.end. ^ l.6z.d.t. Sic quoque arborum
demortuarum cx fylva non Cxdua , at non fi cui tempeflate
evulfaî, quibus tamen ad Villam fruftuariam, vineafquefulcien-
das uti non prohibetur /. 10. ir. iz. öquot; »S./*. h, t. fi cui infuper
navis ufusfrudus concefl^us fit, poteft earn navigatum mittere
periculo domini in A12. §. i,ff. eod.

XIV.

Fruftuarius omnes frudus tam naturales lucratur quam indu-
ftriales amp; Civiles; tamen naturales amp; induftrialestion aliter, fuos
facit, quam fi eos ipfe vel alius ejus nomme perceperit L il-ff.
qaib. mod. 'nfiaf. amitt. nec refèrt mamri fint animmatui-i modo
ex immaturitate plus utilitatis pervenerit ad Itacluarium L fm.ff,
fißt ^ ufiufr.leg. Civiles vero quod attinet fi quidem folvantur
ex re fingulis momeotis ufum praeftante, Anni poftremi penfio-
nes, pro rata temporis, quo duravit ejus Anni Ufusfruäus,
iflt-er proprietarium amp; fruäuarium dividendae funt. Si veropEr-
cipiuntarex re,eertis tantam temporibus Utilitatem adferen^e

uti

uti pomarium amp;c. Sequentur naturam ipforum fruduum JD.^^.
Voet h. t. n. 7. Naturales amp; induftriales frudus , licet maturi ,
cum fruftuarius difcedit, tamen ad Hxredes non tranfeunt,
quamvis maxima parte Anni ufusfrucius fteterit amp; fruduarius
fuis impenfis agros confeverit /. ii.ff.e^Hib.mod.ufitsf^d'nfitf-
ff, annm legat.

X V.

Si Thefaurum invenerit fruduarius, in fundo fruduario, non
pertinct ad ipfum in totum , fed fi non data opera eum invene-
rit , dimidia pars fruduarii erit, altera proprietarii /, Ö3. §. 3.
Aclt;j.R.D. Uti in omni inventione thefauri , quia thefaurus in-
ventus non eft in frudu , nec lapides ab eo dedudi nifi renaf-
canturnbsp;iz. ff.film. mat. Partus autem Ancillas non eft

in frudu , quia homines in hominum frudu efle non poflunt,
fed quidem eorum operae §. 37. inß, de R.J). /. 28.de ftßtris, l.
68./. 5. ^ ^.ff, de op. firv.

XVI.

Parvas impenfas ipfe fruduarius inrefruduariadebetfuftinere,
quia cum ipfa re compenfatae cenfentur /. 7.
f. k t, Regula enim eft quod qui commoda fentit debet etiam
oncra fentire l.io.ff.deR.J. magnas impenfas vero à proprieta-
rio repctit d.l.J.^.z.ff. h. t. quia nemo debeflocup etior fieri
cum alterius detrimento /. ro6.ff. R.J. Vedigalia tributa ac fi-
fnilia oncra fruduarius debet agnofcere l. z%. ff. deufn équot; ttßfr.
leg. nec refert an praeterita ea fint, an poft ufumfrudum demura
impefita all.l.iS.amp;l.j.ff.dePdl.FiBigal.

XVII.

Generaliter Ufufruduarius debet colerc, amp; ut bonus Pater-
familias uti : Hinc fi gregis quis ufumfrudum habeat in locum

demor-

II

demortuorum Capitum ex fœtu nova fubmittere debet §. 38.
infi.deR.DJ.6%\ a-/- 7°; §•nbsp;aliunde ca petere opus

non eft d.l.ö^.amp;^^.eod. in Arborum vero demortuarum loco

debet alias fubmittere L iZ.jf.eod.

XVIII.

Supra Thefifextain fine, didum cft, non polTc fruduarium
confequi Ufusfruétum, nifiprius, Exigente Proprietario, prx-
ftiterit caudonem l.i^.f. h. t. L i.f.quemad. ufasf.Cav. qus
confiftit in duabus Partibus, quarum prior eft fe ufurum boni
viri arbitratu aJ./. i.§. 5.altera, de finito Ufufrudlu refti-
tuendo, quod inde extabit d. L i.pri». amp; §. j.ff.eod. vd in qua-
fi Ufufruâu, sftimadone §.i.infl.h.t. Cavereautem debet vel
datis fidejuflbribus /. t l.prm.h, 1.1.8./.dettfitfr.ear. rer.qua
l i.f.qmfAtisd.Cog.l.äf. §.î.ff.defideicommiflibert. Lj.f.pmor.
flip, vel fi eos reperire nequeat, Idoneis forte pignoribus /. 21. §.
ult.ff.confl.pecun. L 1. §.9.Collât. Bomrtim quae fi etiam non
habeat, Judicis arbitrio res committenda cft : ut fi fit homo fru-
gi bonus amp; probus, Juratoris Cautioni locus fit arg, amh.ge-
nerditer Coi, de Epifiop.amp; Clericisy amp;Nev. 112. Cap.i.

X I X.

Si vero Cautio ab initio non fit praeftita, medio tempore coii-
did poteft l.lt;,.^.x.f.deHfitfr.ear.rer. fic edam res frudruaria vin-
dicari poteft, donecCiutnm üt l.j.f.fifufr.qttem.Cav. Damni
reparatio non tantum finito fed amp; durante Ufufruôu amp; fimul
atque datum fit, repeti poteft. 1.1. §.').amp; 6.ff. eod. fi vero nec
medio tempore Cautio exada fuerit, res finito Ufufrudu po-
teft vindicari per proprietarium, damnaque repeti per adionena
cx lege aquilia /. 5. §. ait. U 7./. eod, amp; l\ i§. a-/, h. u

XX. Si

X X.

Si quis, exaâa Cautione, praeftare earn nolit, repellendus efl:
à Commodo Ufufrudus donec Caverit ail /. il.ff.h.t. nifi ei
neceflîtas fuerit remifla cavendi, qualis Primo Patri eft in bonis
adventitiis filiifàmilias I, uit. §.4. Cod. de bon. qult;t lib. fecundo ei cui
Ufusfrudus pure proprietas ex die relida eft /.p. §. i^.ff.utleg.
nom.Cav. Tertio fifco. d. §. ff.ut.leg.nom.cdv. Quarto fi
hseres fruâruario remittat /. pen. Cod. dt PaElü. at non fi ipfè te-
ftator l. 7. Cod. min Pofef leg. l, i. Cod, h. t.

XXI.

Finitur UfusfruélusPrimomortefruâ:uarii/.5.§.5.^ciuib.m»d.
Vfufr. *mit. nec ad haeredem defertur, nifi fpecialiter etiam hae-
redi conceffus fit, nam tunc ad haeredes Primos devolvitur 1.14.

IG. ff, de V. 0. Secundo maxima amp; media
Capitis diminutione, quoniam talis mors eft Civilis l.x. prin. ff.
^mb.mod.tifusfr.amitt.Lpen.^. ult.Cod.h.t. Tertio non utendo
per modum amp; tempus : modum fi fruöuarius re fruftuaria fe-
cundum praefcriptum vel à Teftatore vel à Proprietario modum
non MXiXXiXlAo.^.x.l.iZ.ff-quem.ferv.amitt. Tempusinremo-
bili Triennio, immobili decennio inter Prœfentes amp; Vicennio
inter abfentes l.-pen. §. i. Cod. h. t. Qu^arto rei interitu veluti fi
ades incendio confumptae fint vel terras motu /. 5. ^.y ff. quib.
mod.ufusfr.^amit. Quinto ceflione faâa proprietario non vero ex-
traneo, nam cedendo extraneo nihil agitur Ç.j.î/^.Â.f./.ii.^.z.

L h.t. ^l.-6j.ff.eod. cum enim jus quod habeat ipfius Per-
fonaECohxreatamp;cumeaextinguatur nihil impedit quominuscom-
moditatem cuivis concedere poflît, remanente jure in Perfona
Ufufrufluarii faluo Hanedoeßi exerc. Imp. Ex. 8. quttfi.zS. Sex-
to: Confolidatione fi Ufufruduario proprietas obvenerit /. 5. §.
ttlt. 1.6.ff. de ußifr. accrefiend. qux etiam dicitur Confufio /. 4./.
ufufr.quemad. Cav.

FINIS.