PRtESIDE DEO TER OPT. MAX.
Ex auBoritate CMagnifici ReBoris,
D.
s. s. Theol. Doâroris, ejufdemque in Inclyta Academia Ultrajeétina
quot; ProfeiToris Ordinarii , amp; Ecclcfiae ibidem Paftoris facundiffimi.
NEC NON
Ampli(fmi Senam Academici Confenfu, amp; Alm*
'Facdtatis M E D IC M, Décréta,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in MEDICINA Honoribus , ac Privilegiis
ritè j ac légitimé confequendis,
Eruditorum examini fubjicit
HENRICUS BORREBAGH, Hagi Bat;
Ad diem ia,.Jmii, loco horifque foUtis.
Ex Officinâ FRANCISCI HALMA , Academis
Typographi , cId Ioc Lxxxvi.
rei veredarise apud Hag. Bat. prsefedo
parenti chariffimo y filiali amore , fum-
maque animi reverentia femper profe-
quendo, venerando colendo.
î '
NEC NON
Celeherrimis v I r I S
D. JACOBO VALLAN,
M. D. in celeberrima UltrajecStina Aca-
demia , Med. prad. amp; inftitut. Profeffori
ordinario, digniffimo, femper colendo.
D. JOHANNI MUNNICRS,
Med. Do6t. in illuftri Trajeétinorum
Athenseo Anatomes ac Botanices Pro-
feffori Ordinario accuratilfimo , Rep.
Ultr. Poliatro, experientiOimo, Promo-
toris perpetuo cuitu honorando.
D. JOHANNI LEUSDEN,
L-A.M. Phil Dodori, Linguarum orien-
talium in illuftri hac Academia ProfefTori
Ordinario, peritiffimo.
D. GERARDO de VRIES.
Phil. Dodori, ejufdemque Facultatis in
celeberrima hac Academia ProfefTori Or-
dinario, acutiffimo.
D. JOHANNI L U Y T S ,
Philof. Dod. in inclyta Academia quse
^ Trajeóti ad Rhenum eft Profeffori Or-
dinario , clariffimo : omnibus amp; fingulis
pr^eceptoribus meis dileébifïïmis, de me
amp; ftudiis meis optime meritis, femper
Re verendis.
u T E T '
D. JOHANNÏ HENRICO MONTANO , j.U.D,
Amico fummo amantillimo.
D. ISACO ä WINGERDE,
Theologise Studiofo fubtiliffimo amico devinótiffi.
mo.
Ham Dijputationem Inaugmalem in obfervantix ßgnttm
Offert amp; dedicat
HENRICUS BORREBAGH, Auctor;
INAVG'URALIS,
D E
THESIS I.
Elancholiae nomen apud Veteres non ita mor-
bi , quam humoris nomenclaturam efle, con-
' ftare videtur : prœfertim quum humor ater ,
terrenus , faeculentus , Melancholia , feu atra
bilis vulgo vocatur , ex verbis Graecis (MéAa/ra
nigra amp; ■^(oKn bilis.
I'
Inter plurimas vero ab Authoribus traditas Melancholise de-
finitiones, nobis fequens prascipue arridetj quod fit delirmm, fea
imaginationis (jr ratiocinationis defmvatio fine febre, furore Ah-
dacia : plerumque cum metu ^ trifiitia co»jun^a : hinc ab aliis
delirii fpeciebus diftinguitur , ut a mania, quatenus eft fine fu-
rore amp; audacia : a phrenitide autem , quatenus eft fine fe-
bre.
III. Hac
-ocr page 5-Hac definitione fequitur, Melancholiam cerebri amp; cordis af-
feftionem complicatam efle : nam quod Melancholici dilirent,
hoc à cerebri , fpirituumque animalium in eo degentium vitio,
ac inordinatiotle procedit : quod autem trifles amp; meticulofi éva-
dant , hoc cordis paffioni merito attribuitur. Porro hujus mor-
bi differentiae petuntur vel a delirii forma, vel a rnaterkßm.
A delirii forma ingens efl Melancholicorum diverfitas, nihil-
que tam abfurdum fanis occurrere potefl, quod non Melancho-
lici fibi imaginantur, amp; veriffimum effe pertinacifTime credunt :
fic alii mundum ruiturum , terram vitream ferpentum plenam,
cubicula cuniculis, vel leporibus referta, fe effe umbras, teftas ,
gallos , capite privates , homicidiorum aliorumque facinorum
reos, fortuna omni exutos, Iroque pauperiores , vel nafum
fibi in terramufqueporreftum dependere, caputpafTeribus, ven-
trem ranis bubonibufque fcatere credebant. Alii cum effent co -
gitationibus intenti, de butyro , vitro , amp; frumento fe^ bu-
tyraceos , vitreos, amp; frumentaceos effe tam firmiter credide-
runt, ut ad ignem, alios homines, amp; gallinas , tanquam fi ab
illis effent perdendi, propius accedere non auderent: Alii fe Re-
ces , Principes , ceram igne liquabilem , canes, feles effe puta-
Lnt : alii fe mortuos, nec quicquam edendum aut bibendum
efte, imaginabantur : quidam mingere non audebant, ne dilu-
vium inde oriretur : quidam fe lupos elTe credebant , eorum-
que mores . amp; fpeciem latratu aut ululatu imitabantur : alii fe
vita defunftos efle putarunt , fepulchro ftatim inferri poftulan-
tes : aliique alia abfurda fibi imaginabantur , qualis enim olim
cujufque intenta cogitatio fuit, aut qualis vits conditio , talis
fefe plerumque reprefentat Melancholica deliratio.
A 5
Secunda amp; prxcipua Melancholicorum differentia fumîtur à
materU firn : eftque tnplex. Prima , obtingit cerebri vitio.
Secunda, quando ex hypochondriis vapor ater, aut obfcurus
in mentem obrepit, amp; vocatur hypochondriaca, nomen a loco,
in quo pofita eft mali caufa, Habens. Tertia, per confenfum totius
corporis, quando univerfa ejus temperies , amp; habitus Melan-
cholicus eft. Alii amp; quartam addunt , nempe , quae fit ab
Utero : verum Melancholia inde orta ad Melancholiam per con-
fenfum totius , vel hypochondriacam referri pofle videtur : de
tertia, feu ultima morborum fpecie nobis hic erit agenda.
V I.
Caufs hujus morbi procatarcäicae numerantur variae,quas omnes
recenfere operœ predura non puto, idcoquepaucas, eafqueprse-
cipuas hic enarrare conabimur. Sunt autem , i. Aër frigidus,
humidus, nebulofus, craflus, impurus, fcetidus, nullo modo
agitatus. 2. Potus non defœcatus, craflus, aufterus, nimis
acris, nimis recens, vinum aufterum , nimis dulce , ficut no-
vum amp; muftum. J. Vita otiofa, fedentaria, pigritia, ftudiani-
mia, folitaria profunda, librorum nimisfubtilium leâio. ^ So-
mnus immoderatus amp; intempeftivus, unde fpiritus redduntur
torpidi, amp; quodammodo crafliores evadunt , amp; motus eo-
rum naturalis impeditur. 5. Saepe oritur hic morbus a ni-
mis intenta alicujus jaâurae vel amiffionis cogitatione (nempe)
parentum,^ marid , uxoris, liberorum, amafiae,divitiarum amp;c.
Quae meditatie firmiter cerebro imprefla excitât Melancholiam
five triftitiam : non raro namque hic morbus ortum habet ex
amore immoderate , qui corpus valde alterat, omnia mentis
confilia perturbât, amp; homines ita immutat, ut non eofdem'
agnofcas : ficut muka talia exempla à mulds enarrantur. Sic
Valeriola obferv. 7. lib. z. refert , quendam ex amore in infa-
niam dedudum , Melancholicum fadum fiiiflquot;e ; qui miris vifis
interdiu
-ocr page 7-interdiu noéèuque agifabatur, amp;modo in iram ac furorem age-
batur, modo in rifum effundcbatur , amatae fpeciem fe in mo-
menta fingula in confpedu habere afÉrmabat, illi blandiebatur,
ac fi praefens fuiffct, mox , quod fe redamare nollet, miris in-
crcpebat modis, omnis illi de amata fermo, omnes inter luétus
ibat dies, noiäem fine fomno, triftis, maerenfque confumebat,
amp; ipfe fibi manus injeciifet, nifi à fuis prohibitus fuiffet. Talis
affedus vehementia etiam patet in Medea , quae impotentia
amoris amp; Zuxélvma in Jafonem , filios decerpit. _ Sic. etiam
in Didone, quae amore in ^Eneam viäa , manus violentas fibi
infert.
Aliquando procedit ab occulta caufa , quando a fpiritu ma-
ligno feu Cacodaemone Melancholia inducitur , ut plurimi te-
ftantur authores. Diabolus enim generis humani hoftis perni-
ciofiffimus, homines non faltem quoad corpus exagitat amp; cru-
ciat : in eo maxime occupatur , omnes nervos, omnes cona-
tus eo dirigit ac intendit, ut mentem,partem ejus nobiliffimam,
praeftantiffimamque , amp; divinae particulam aurx infeftet, quam
continuo cruciando adeo exagitat atque perturbât, ut non fo-
lum Melancholiam inducat, verum etiam eos infanos ac Ds-
moniacos ftciat, quo contra legem divinam finiflre agentes ,
in peccata incidunt.
I
Hifce praemilTis praecipua hujus morbi caufa occurrit enar-
randa : (nempe) Melancholiam plerumque oriri ex maladiagta,
(vidclicet) ex prscedente alimentorum cralTorum ufu, ut fi
quis alatur carnibus fuillis, braffica , pane furfuraceo , cafeo
ïitiquo , aliifque à Galeno. cap. 7. Hb. 5. de loc. äff. propofi.
tis : amp; quoniam mults particule terreftres, ponticae, auftere,
amp;c. in iis continentur, hinc fequitur chylum ex illis feparan-
dum,
-ocr page 8-dum , eodem modo efle confl:itutum : Qui chylus pofl:quam
per inteftina tenuia , vafa laâea, tum primi, tum fecundi gene-
ris , duâum chyliferum amp; venam Subclaviam finifl:ram progrefi
fus fuerit , in vena cava cum fanguine mifcetur , amp; fic per
corpus circulatur, mutandus in fanguinem pariter conftitutum:
qui per arterias caeliacas finiftras ingreditur lienis fubftantiam,
m qua volatiJior reddi amp; plufquam perfici confuetus, mediante
fermento in ea latitante , quo fanguinis particulse terreftres , li-
mofs , aufterœ , amp;c. fegregabantur , ibi taie fermentum jam
non repent, propter cujus defedum, à fimilibus particulis ci
permixtis Iiberari non poteft , unde fanguis terreftrior , magis
aufterus, ponticus, acidus , minus volatilis amp; fpirituofus ,
craflus amp; minus mobilis redditur : hinc omnes humores fecun-
darii eodem modo conftituuntur , imo totum corpus humore
Melanchotico fcatet : amp; quoniam in omnibus corporis partibus
generantur fpiritus (vitales) tam diu quam cum fanguine per
corpus circulantur, (difti), necefl'ario fequitur illos, ex fanguine
itaconftituto genitos, fimiliter efl^e conftitutos : fimile enim
pnerat fimile: amp; quoniam fpiritus Vitalis in cerebro a fanguine,
feparandus, fit fpirituum animalium materia , neceflb eft fpiril
tus animales fimiles gigni, qui in ftatw naturali, pellucidi.
ignei , tenues , volatiles , mobiles ad aâiones cerebri alacriter
exercendas, jam crafli , opaci , minus mobiles, amp; tenebricofi
evadunt, adeoque rerum imagines velut umbrâ aut tenebris
obdudas, reprefentant: amp; quidem fufpicari licet in Melancholia!
Ipintus animales , eorum vehiculum , fuccum nervofum , à
natura miti, fubtili, in fixiorem degenerafle : atque fic ob fpi
ritus animales fixiores contingit, quod Melancholici maxime in
ca re delirent, de qua maxmie cogitant, cum de aliis fxpe bene
judicent :hoc nimirum fit , quia cogitatio, fi diuturnior fit de
una quapiam re , ob diftam fpirituum animalium conftitutio-
nem , depravatur , cum hoc non fiat , fi uni rei non diu in
haeret.
IX. De
-ocr page 9-De caufa autem formidinis praeftantiffimi Medici magna
contentione inter fe diffident. Gaknm enim caufam refert in
quot;humoris colorem atrum, quemadmodum enim externae tenebrf
omnibus fere, hominibus pavores inducunt, fic humor ater ac
faeculentus mentis fedem obtenebrans, formidinem efficit.
Hanc opinionem Averroes ( philofophus quidem Celebris ,
fed juratus Galeni hoftis) irridet , amp; adverfam fortiter tuetur:
ejus verba inter estera hœc funt : „ amp; qui dicunt quod anima
„ terretur propter humorem nigrum , ficut terretur homo in
„ obfcuro, dicunt verba cantionum : Quia anima non videt in
„corpore , ut poffit dicere , quod fentiat terrorem nigredinis.
„ Coloris itaque timoris hujus caufa imputanda non eft : fed
„potius , inquit, temperamento humoris Melancholici frigido,
„ quod contrarios calori producit cfFeftus : _ calor enim homi-
„nes audaces, agiles, amp; in omnibus aftionibus praecipites ; at
„frigus, timidos, tardos, ftupidofque efEcit.
\
Praeclaros hos diffidentes authores reconciliari conatur Ah-
draas Lanrentm cum inquit ; fi utraque caufa conjungatur
„temperies nimirum humoris, ut primaria, amp; color ater fpin-
„ tuum, ut fecundaria amp; adjuvans, omnem controverfiam dirimi
„polfe exiftimo.
Nos autem putamus, timorem amp; msftitiam produci ex fan-
guine, ob particulas exaltatas nimis inflammabili ; adeoque non
vegete amp; cum pleno incendio circulante amp; efflagrante , verum
Bnbsp;circa
-ocr page 10-circa prxcordia aggeri, amp; reftagnare apto , atque ibidem grava-
men amp; diliquium ciente : hinc caput, amp; membra uberiori ejus
affluxu deftituta , languefcutit.
X I I L
Signa hujus morbi funt : Alvus adftrida, fputatio, nulla fitis,
taciturnitas ; cqgitabundi funt ; Macilend , extenuati , vicäu
utentes parco; in iram proni ; voraces, pallidij habitus eorum
plerumque ficcus , aridus ; vigiles funt; fomni illis turbulend,
tardi; amp; ubi quid conceperint (tenaciffimi:) Cenfores, moro-
h , folitarii, timidi , trifles , plerumque fine caufa vitare
incipiunt hominum confortia ; refpiratio rara amp; tarda , pulfus
durus, tardus amp; rarus, valde fufpiciofi ; in condnuo verfantur
cogitadone,qu3£ cogitatio in unam, eandemque rem defixa eft-
paucilTima objefta , imo tantum unicum objedum animo ap-
prehendunt, illudque efl parvi momend , amp; de ceteris majons
momenti nihil .cogitant : lasviflima amp; pauciflima objefta in for-
mara figuramque majorem fibi reprsfentant.
X I V.'
_ Ad prognoßn quod fpecäat : hic morbus magis periculofus efl:
in fembus, fcorbuticis, amp;pituitofis, quam in media aetate con-
rariorjaeta Melancholia, frequentior triftis,; h$c cura-
tu difficilior , illa facilior : eftque alFedus hic , femper curatu
diflScilis : raro tamen homines à fola Melancholia moriuntur:
non nulli brevi convalefcunt i alii non nifi longo tempore; alii
nunquam fanantur : Melancholia hereditaria incurabilis credi-
tur : hîEcque aff^edio diutius protrafta nonnunquam in afFedus
loporofos, Apoplexiam, Epilepfiam, nec non in ftupiditatem,
quandoque Item in Maniam tranfire poteft : circa initia namque
facilis eft ejus curatio , inveteratus autem , amp; veluti in natu-
ram converfus afFedus, incurabilis propemodum evadit.
XV. Itaque
-ocr page 11-Itaque non negligenda erit hujus morbi curatio, ne diutius
protrahatur , ac in prsdiSos affedus incidat. Si ab amore hic
morbus procedat , tunc praecipuum remedium eft , objeflum
amp; ftimulum mox removere : vel fi Melancholici ab amore gra-
vi preffi , in- odium Pcrfons quam amant adigi queant, ccr-
tiflime liberantur.
Hifce itaque praBmiffis ; requiritur quoquc ut fanguis de-
puretur amp; Melancholici humores è toto corpore expurgentur :
idque fiat fcquenti hauftu melanogogo : ut
fol. fenn. Jij.
agarici 5j.
fern, anifi ^ï].
tartar, rhen. gj.
aq. hord. Q^S. infundantur per
nodem amp; poft levem ebuliitionem
exprimatur add. colat.
confedionis hamech güß.
M. F. hauftus.
Si aeger proclivis fit advomitum praefcribatur vomitorium ex
fiß. vel gij. vini emetici ex infufione croci metallorum.
Interim ad fanguinem depurandum , fanguinis miffio hic
Jocum habet: fanguine namque craffo, amp; impuro per vices
fubtrado , in locum ejus novus repullulat. Si patiens fit pie-
thoricus , tunc largä quantitate fanguis eft detrahendus, qux
fanguinis miffio aliquando poteft repeti, pro re nata.
B znbsp;XVIII. San-
-ocr page 12-Sanguinis transfüfiones nequaquam probo : irao vix duo-
funt homines, quorum fanguis particulas habeat confentaneas
unde ebullitio, praecipitatio, concretio, vel fermentatio fangui-
nis lethalis exoriretur.
X I X.
Purgatione , vomitorio , amp; venasfedionc praemiffis : haud
inconveniens erit, ut reliquus humor attenuetur , humedte-
tur, amp; emolliatur , fectmdum Hifpocratis fententiam, qui do-
cet, corpora cum quis purgare vellet, fluida prius facienda elfe:
praefcribendum ergo tale apozema.
yjt. Rad.cappar, tamarifci, heleni,
Polypod. quercin.an. gv.
foeniculi
Herbar. fumariae, cufcutae ,
Scolopendriae, chamedrios,
trifol. aq. an. mj.
cort. citri. 3vj.
fem. fcenicul.
anifi an. 3ij.
paflular. mund. fij.
aq. q. s. fiat s. a. apozema.
ad tfeij. amp; s. de quo aeger quotidie.
ter, quaterve §iij. vel iv. bibat.
optimum quoque remedium eft, fi Melancholici hora quar-
tä vefpertinä aliquando fumant largiorem hauftum vini veteris
Rhenani, amp; ut dein ambulent per aliquot horas^, ufque dum
fudor copiofus diffluat.
XXI. Cor.
-ocr page 13-Corroborantia hic quoque locum habent , qus cerebrum,
amp; imprimis cor roborant : ut funt confer v. flor. anthos, borrag,
bugloü, cortices citri conditi , radix heleni, gallia mofchata
multaquc alia : poft csnam amp; prandium fumât xx. gutt. fpir.
fal. arm.
Indista,vitentur cibi craffi , antiqui, falfi, vel fumo fic-
cati, nec non durac digeftionis, ac omnes qui humores Melan-
cholicos augent, ut anferes , anates, columbs , braffica, car-
nes fuilk , cafeusantiquus, carnes bubuls, taurins, huxms,.
aprins, amp; liguminaomnia. Aër fit lucidus,ad calidumamp; humi-
dum vergens. Cibi fint euchymi, eupepti,conditi, cummelilia,
boragine, betonica , uvis paflis amp;c. Potus fit cerevifia medio-
cris bene defecata amp; a lupulo aliquantum amara : convenit etiam
vinum tenue. Motus fit moderatus ; ambulet fubinde per loca
amœna , amp; prata viridia cum amicis. Somnus fit longlor : nam
(tefte fennerto) eft remedium fupra gemmas amp; lapides pre-
tiofos aeftimandum. Vigilis huic morbo penitus inimicç funt.
Excreta bene procédant. Exercitia fint mediocria. Animipertur-
bationes tanquam acerrimi hoftes funt vitandae. Ablegandae curae,
folicitudines , timorés amp;c : nam nihil Melancholicis perniciofius
eft. Animus e contra fit hilaris. Converfetur in Istis amp; jucun-
dis : omnes cogitationes fugiantur : neque sger unquam folus
relinquatur , fed continuo illi aliquis adfit , qui blandis, amp;
folidis rationibus cogitationum errores demonftret.
B 3
CO-
-ocr page 14-^^^^^nbsp;ingredï-
Venefeäio in 2delancholicis ut plurimum
conducit.
Vfiis aceti Melancholicis non ^videtur
concentre,
Lac non Generatur ex fanguine, fed ex^
chjlo.
oMa-
-ocr page 15-Q^ares fammi^ f^^^ caltdiores.
Sanguis ^ [prim funt potipma fanes
nofire corporis.
VII.
Vera pleuritis ahfque njenAfeBione mn
hene curatur.
' ■nbsp;' 'r