I N A V G V R A L I s,
^V A M
FAVENTE DEO OPT. MAX.
Ex au6îoritate CMagnifici ReBoris,
S. S. Theol. Doóioris, ejufdemque in Inclyta Academia Ultrajeâina
ProfeiToris Ordinarii , amp; Ecclefiae ibidem Paftoris facundiffimi,
N E C N O N
Amplijfmi Semtm Academici Confenfu, amp; Almt
Facdtatis JV RID IC M Décréta y
PRO GR.ADU DOCTORATUS
Summifque in utroque JURE honoribus, amp; Privilegiis ritè ;
ac legitime confequendis,
Eruditorum Examini fubjicit
JACOB LOCQ^DOEDENSZ. Amftelo Batavusi
Ad diem Julii, loco horif^He filitfs^.
ULTRAJECTI,
Ex Officinâ FRANCISCI HALMA , Academic
Typographi, do loc Lxxxvi.
Clariffimo, Confultijßmoque
FIRO.
D. CORNELIO van DYCK,
Medicinse Dodori eraditiffimo
PraiStico feliciflimo , eandem-
que Harlemi in Batavis fummo
omnium applaufu exercenti.
NEC NON
Integerrimo ac Trudentifnma
FIRO
D. JOHANNI van STADEN,
Patria in urbe Mercatori fidelif-
fimo,
Affinibus fuis fraterna neceffitu-
dine amp; afFedu profequendis.
Inauguralia hac
Eä qua par eft obfervantia Infcribit atque
ofterïnbsp;^
. . . .nbsp;L^CQ^DOEDENSZ.
Au(5bDr»
-ocr page 3-T H E S I S I.
/ Erum dominiaacquircntur, vel Jure Civili, veljure Gentium,
quot; putafecundario:modiJurisGentium funt varii,amp;proponuntur
z^.ii.tit.i.lib.z.Inß. ad finem ufquc. Modi autem Juris Civi-
Iis funt vel univerfales, vel particulates. Univerfales enume-
rantur quatuor nempe haereditas, bonorum poflcITio, acquifitio per arroga-
tionem amp; addido libertatis caufa qui inveniuntur lib. i.amp;l .Infi. Singula-
res vero modo funt itidem quatuor, fcilicet ufucapio, donatio, Legatum
amp; fidelcommifTum fingulare, qui traduntur l.z.Infl. nos praetermiffis caetc-
ris.tam Juris Civilis, quamjuris Gentium, modis, in hacThefi noftra agerc
ftatuimus de fingulari Juris Civilis acquirendi modo Legato. Quod ut re-
âe amp; ordine fiat ab explicatione verbi Legarc incipiemus.
IL Legandi verbum in Jure noftro duplicem habet fignificationem, fu-
mitur enim vel generaliter, amp; tum pro qualibet ultimarum, voluntatum
difpofitione iio.f. de verb.ßgn. ita ut tum fideicommifra,_amp; mor-
tis caufa donationes eo contineantur l.%j.jf.de legat.i. vel fpecialiter,
proprie, in qua fignificatione hac thefi fumitur, amp; ab Imperatore Juftinia-
no i.x.Infi.h.t. defcribirur, quod fit donatio quaedam a defunéèorelida ab
haerede'praeftanda, quae definitio ex modeftino defumpta eft /.5Ö./: deleg.z.
III Melius autem definitur Legatum, a JCto florentino in /. i i6.ff.
de Lern i. quod fitdelibatio hereditatis, qua Teftator, ex eo quod
univa-fum haeredis foret, alicui quid collatum velit : dicitur autemde-
libatio refpedu habito ad Legem faicidiam, cum antea potuerit ex haurin
totahsreditas Legatis ƒ
IV Sed utraque hxc definitio, non fatis diftinguit Legatum a fideicom-
miflb reaius itaque Ulpianus in Enchir, tit. 24. dicit. Legatum efl, qutdLe-
aismodo id efl inßar Legis imperative, amp; direBü verbtsTeflamemi relin-
quitur, 'utdo,Legoamp;c. quonium ea qus praecanis verbis rehnquuntur,
ut rogo peto, fideicommiffa ex re appellantur ^.ult.Injt.defmg.rer.per fi-
deic. reliä. hodie autem de verbis laborandum non eft, poft quam Juftinia-
nus omne verbum Legitimum fenfum Teftatoris, legare aut fideicommitte-
f '
4 DISPUTATIO JURIDICA
revolentis, indlcans utile atque validum efle juffit l.z. c. comm.de Legat.
V.nbsp;Jureantiquo Legata tantum Teftamento, non etiam codicillis, nifi
ad teftamentum pertinentibus, relinquebantur, ratio ejus exftat in l.xz.
Tabl. qu£ aliud nihil ratum habet, quam, quodfolemniterrelinquitur;
nihil autem fplemniter relinquitur, quam teftamento. Hodie vero legan-
di licentiaadeo fe extendit, ut non folum codicillis ad teftamentum non
pertinentibus, verum etiam ab inteftato legata relinquantur, quorum tum
praiftatio, hœrédibus ab inteftato proximis incumbit cum ipfa hsreditas
fideicommifläria in codicillis relida, reftituatur etiam ab haeredibus Legiti-
mis ^.iQ.Infi. de fidekomm, hared. quo etiimhck Ulpiani refponfamin l.i.
jf. de Legat, t. ubi inquit, illos demum legare poß, quiju^ teßandi habent,
quod ita interpraetaniur, non pr^cife requiri, ut legatum relidurus tefta-
mentum faciat, quod Jure antiquo neceffarium erat, cum Legata tum
non valerent, nifi teftamento reliâa erant, ex fententia modeftini l.i6.
ff. de legat. z. quamvis poftea per conftitutionem Juftiniani l. t.C. comm.
de Leg. etiam in hoc exœquata fint fideicommiffis.
VI.nbsp;Legare poiTunt, qui habent teftamenti faftionem aécivam /. z.ff.de Le-
gat. i.amp;l.i .ff.de legat. 3. nam cui permifTum eft principale eidem non eft de-
negandum accefforium, amp; contra cui non eft teftamenti faäio adiva, eidem
non eft legandi licentia : utfiliusfam.fervus, impubes, captusamp;fimiles,
qui non teftantur, amp;ideo non poffunt etiam legare d.Lz.^d.l.i.inpr.
VII.nbsp;Legari poteft iis quibus eft teftamenti faûiopaflî va %.zäf.Inß.de
Legat, hanc autem paffivam teftamenti fa£lionem , non folum videtur
habere, qui teftamentum facere poteft, fed etiam is, qui ex alieno te-
ftamento, vel ipfe caperepoteft, vel alii acquirere, licet non poffit fa-
cere teftamentum §.4. Inß. dehmd. quai équot; differen.l. \ 6.ff.quitefiam.
face. pojf. 1. ult. ff. pro harede unde amp; fervo reâo legatur, quia licet ex fua
perfona non fit capax Juris Civilis, ad quod fpeftat teftamenti faóèio,
eft tamcn capax ex perfona domini /. iz.ff.de legat. i.nbsp;'
VIII.nbsp;Non tantum Legatur ab heredeinftituto,verumquoque fubfti_
tuto, imo etiam pupillari ; non tamen pupilli ex hœrcdati, quia ut talis
pupillus non poteft gravari , ita nec ejus fubftitutus l.z^. c.de Legat. à
Legatario quoque etfi Jure veteri Legari non potuerit hodie tamen rede
etiam legari poteft, non tamen amplius, quam ei reliâum eft l.qo.inpr.
ff.deLegat. z. cum nemo fitgravandus ultra quam honoratus /. i. jy.
ff. ad JCtum Trebell. quod rerum elfe defendimus, quatenus quantitas cum
quantitate confertur : nam fi rogatus reftituere aliquid, legata certa quan-
tiîate, etiam minore, quam res, qus rogatur reftituere, accepto lega-
to,
-ocr page 5-to , cogitur legatarius rem fuam prœftarc , quod videatur approbaffe
voluntatcm amp; rem fuam pluris non eftimaffe d. l. 70. §. i.
IX. Resquelibetlegadpoteft, fivecorporahs, fivemcorporalis, five
prsfens, five futura, nofti: vel aliénanbsp;resautemate,
rede legari poffe, etiamfi , difficilis earum paratio iit, docetnos JCtus
in / 7V. de Lesrat. i. necobftat Lex 11. TaDul., quas tantum de
fuo leändipoteftatem fadt l.izo. ff. de rerb.ßgnif. nam amp; qui legat rem
alienam amp; effcélu de fuo legare intelligitur, nempe heredem fuum onerarc,
ut remredimat,amp;redemptam praeftet, aut fi id non poffit xftimat.on^.m
infërat , qui hujus Legatieffeduseft§.4.1.71.^^.1.ff.de
rei aliens non femper prœftatur, quoniam diftinguendum
eft utrum Teftator, rem alienam legans, fciveritalienameffe, anignora-
verit- fi fciverit rem alienam effe, pr^eftabitur, fi ignoravent, non item l.
An i^.f.deLem.iA. lO.C.àtLegat.^.^.Infi.eod.forfmnemm ,inquit
^iLLsJtfäviß alienarnrerneffe nonkgaft Q^od potiffimum ex
inde colligimus , quoniam nemo facile credendus eft hberalitatem de
alieno exercere amp; heredem fuum onerare voluiffe redemptione rei abc-
nse d. t. 67. §. l- 36- §• I-nbsp;de nfufr.Leg
XI Accidit tamen interdum , ut res aliéna indiftmac debcatur, hoc
eft five fciverit teftator rem alienam effe, nec ne, v.eluti fi relida fit perfcna:
proximo, utparenti, uxori, alicuiexcognatis,autamicofinplari,a uve
LliperfonVcuiverofimileeftTeftatoremquovismodolegaturumfuifle
/ 10 C. deLeiat. qua diilinâione tamen in precedenti Thefi polita opus
non eft in re legata amp; hsredis propria , quoniam ea ômnino debetur,
nuamvis eam teftator fuam exiftimanslegavent : nempe ideo, quod cum
TLix dominus ipfe heres fit , tum facile eam heres prxftare poteft,
Quam rem, qusdefunai fuitnbsp;.
^ XU Ïn lVo rei aliens, femper fere oritur quœftio mter heredem
amp; lesatarium, dum heres contendit ignoraffe defunâum rem alienam effe ,
LeSuscontra teftatorem fciviffe quod dubium pant, um, fcilicet
Legatanusnbsp;„gceffitas, heredine ignoraffe defundum, an Legata-
tfsvtati^^^^^^
totanbsp;probate oportere,fciviffe defundum rem ahenam
SI quïreffitiproban^diincumèitei quiag^
derverbis JC^ Marcianus affirmat innbsp;Probat. Accedit^huc
etiarnillaratio,quodheresprefumptio^e)urisadjuvatur,^
-ocr page 6-lt;i D I S P U T A T r O J u R I D r c A
partes heres fuftineret, onus tamen probandi in Legatariura rejiceret
l.^.amp;^.f.deProhat.
XIII.nbsp;Si duorumTeftamentis, alicui eadem res fit legata, ex unius
teftamento aeftimadonem, five prœrium legatarius perceperic , poftea ex
altero teftamento rem petere poteft/.34.§. i.ff. de Legat, i. neceOârio
prius aeftimadonem , five pretium petere debet , quod fi rem potius
petierit , ex uno teftamento , poftea ex altero teftamento ad pretium
agere non poteft, propter obftantem regulam , quç tradit: duas Incrati-
vas catifas in eundem hominem ^ eamdem rem concurrere non pojfe §. 6,
Jnflit.de Legat, quo etiam facit /. 88.deverh.fign.'mc^z'^Qx.m docet,
eum qui rem habet amp;3eftimadonem habere intelligi, contra, quisftima-
tionem habet, non videri habere rem ipfam, rei enim sftimationemin-
efle, œftimatione autem rem non contineri. Ut proinde fi is, qui rem
habet,œftimationem petat, id petereintelligatur,quod jam habet. Qui
œftimadonem adeptus eft, fi rem petat, id petere, quod non habet.
XIV.nbsp;Dicimus duorum , puta diverfoium teftatorum , teftamen-
tis: nam fi eadem fpecies, eidem fœpius legetur eodem teftamento , am-
plius quam femel ped non poteft, fufficitque vel rem conrequi, vel rei
œftimationem /. 34. §, i./. de Legat, i. quoniam fçpius idem legando non
auget teftator Legatum l.äfZ.f.de ufufr. nec tam legalfe fçpius , quam
fœpius locutus creditur. /. 66. §.5./. de Legat. 2. /. 86. §. i .f. de Legat i.
nifi manifefte conftet, ampliandi Legati caulâ fçpius legalTe.
XV.nbsp;Omne Legatum, aut pire relinquitur vel, in diem, vel fub con-
ditione, purumeft,quodvacatomniadjeédone. In diem,quodadjedo
certo die, quo prçftetur, reliâum eft. Sub condidone relinquitur, cum
m futurum eventum legatum fufpenditur. Puri legad dies ftatim cedit à
morte teftatoris /. i. de condit. équot; demonflr. l. 14. de Reg. Jur. §. 4. Inflit.
de verb. obüg. ideoque ad Legatarii heredem tranfmittitur 7.5.§. i.ff. qumd.
dies Legat, excepto ufusfruélus legato , cujus dies non cedit , nifi poft
aditam hereditatem /. 5. t. fin.jf. quando dies Legat, quod in diem cer-
tum relidumeft, quamviscxdieaditç hereditadsdebeatur, ideoqueedam
ante diem folvi poffit, ped tamen, antequam dies venerit, non poteft /.
5. ff. quando die Legat. /. i. §. i.f. de condit. amp; demonFl. l. uni. §. 1. C.de
Cadu.Tollend. cujus legati dies etiam cedit a morte Teftatoris: unde fit
utfimortuo teftatore , ante aditam hereditatem , aut diem,hujufmodi
Legatarius decefferit , legatum adheredes fuos tranfmittat d.i. quand,
dies Legat, d.i. uni uinfin.C.de cadu. Tollend, adde l. 213. deverb.fign.
conditionalis Legati dies non cedit, priufquam conditio exftiterit, ideo-
que
II-
I (■
t ;
que ante tempus exiftentif illuis, moriente Legatario, evanefcit legatum amp;
in heredem ejus non tranfit d. L §. ^.ff. q^t^do dies Legat.L 59.jf. de con-
dit. demonfi.nbsp;.
XVL Conditio Legato appofita habetur pro impleta, fv non üet per Le-
gatarium, quo minus adimpleatur /.5.§.5-/. qmndo dies Legat. i.amp;^.C.
de condit. amp; demotflr. §.10. Inßit. dehared. inßitut. diftinguimus tamen in-
ter conditionem amp; turpefaûum,quodh3erediimponitur, amp; illud quod
Legatario injungitur : namfiturpe, vel impoffibile quidhaeredi impo-
natur faciendum fub pasna legati, feu nifi id faciat haeres onerettir Lega-
to, hoc cafu nullum eft legatum, amp;non valet ,quamvish2res injunäam
fibi a Teftatore conditionem non adimpleverit l.zo.ff.de condit.amp;demonfi.
\%.ult.infin. Inßit. de Legat, quia iniquum eft aliquem ad delinquendum
invitari, amp; pœnam pati, ubi nihil deliquerit. Aliud vero eft, fi Legata-
rio reliaum eft legatum, fub impoffibili conditione, quia hoc cafu nihi-
lominus valet Legatum, amp; res legata debetur Legatario, quamvis ille
defundi voluntatem, amp; conditionem, fub qua res fibi data erat, non
fit infecutus, habetur enim illa turpis, vel impoffibilis Conditio, lega-
tis adjeâa, pro non fcripta d.%.\o. Inßit. de hlt;tred. Inßit.
XVIL Non folum peradiones perfonales, verum etiam per in rem amp;
hypothecariam licet legatario rem legatam perfequi §. 2. m.fin. Inflit.de
Legat, intereft enim rei publics, ut defundorum voluntates fornantur
cxitum, amp;implementum habeant l.i.C.comm. de Legat. Hinc fi heres,
a quo legatum aliquod relidum eft, illud prœftare recufet, tria Legatario
competunt remedia , feu acSiones, quarum prior eft in perfonam here-
dis amp; vocatur Adio ex teftamento l. 6c,.§.fflt.l.Sz.inpr.l.9i.§.tilt.
f. de Lern. I. l. 29. §• 5 • ƒ• ^^nbsp;5. /«-
lîit de Legat, qua perfequitur Legatarius heredem Teftatoris, ex aditio-
nehereditatis, per quafi contradum , ad folvenda legata obl!gatum§.
5. Infiit. de oblig. ex qmß contrat. /. 5. §. 2 .f. de oblig. amp; aElio.
XVIII. Altera eft In rem adio, in fpecie reivindicatio dida §. 15.
Inïlit deaBion. qux ut locum habeat, haec duo requiruntia i. ut le-
eata fit ccrta fpecies, non autem quantitas, 2. ut res legata fuerit Tefta-
toris propria , hifce binis concurrentibus, Legatarius, poft mortem
teftatori , ftatim fit dominus rei legatx , modo legatum pure feu nulla
nec die nec conditione, adjeda relidum fit, /.80. ƒ. de Legat. 2. l. 6^. f.
de Furtis ad cujus rei confequendam pofTeCTionem utitur hac adione, con-
tra quemvis ejus poffefforem , five heres ipfe , five quilibet alius eam ,
poffideat, cum poffeffio huic in rem adioni poffefforem pariat /. 27.
i i. f. de Rei Vmd. quot; 'nbsp;XIX. Ter-
XIX.nbsp;Tertiaadione,deficientibusbinisprioribusremediis/uccurritur
Legatario, quas vocatur hypothecaria, amp; datur cuilibet creditori, tam ex-
preflam, quam tacitam hypothecam habenti §.7./«/.öfeÄW. ejufmodi
autem creditor, etiam eft Legatarius, quia ille ex difpofitione legis pro
confequendo legato, tacitam habet hypothecam in omnibus defunéli bo-
nis, prasfertim immobilibus /. i. ^ 2. C. Comm. de legat. agitur hacaflio-
ne hypothecaria in quafcunque res a defiinclo reliôas, adverfus quofvis
earum rerum pofleflbres-, Dicimus a defiindlo reliâas, fiquidem non res
heredis propris, fed haereditarise ex hac caulâ pignori funt Legatariis-
Il I
r): '
XX.nbsp;FbluntasTeflatoris inquit JCtus Ulpianus in l.à^.jf. de adimend.
vel transfer. Legat, ambulatoria efl ufque ad vita fufremum exitum, quod
idem, confirmât Imperator in l. i. C.de Sacra S.Ecdef volens quod ni-
hil magis hominibus debeatur, quam ut ultimae voluntatis, poftquam
jam aliud velle non polTunt, liber fit ftylus , amp; licitum quod iterum
non redit arbitrium. Hinc quod femel alicui dedit, id eiadimere, vel in
alium transferre non prohibetur teftator. Declaratur haec adimendi vo-
luntas non tantum verbis, verum etiam facäis /. 6.f. de adimend. vel trans-
fer. Legat. verbis dum aperte teftatur,fe aut adimere, quod dedit, aut in
almm transferrc. Faéèis, fi remlegatam teftator deftruxerit, aut rem Ie-
gatam in aliam fpeciem tranftulerit, quae ad priftinam materiäm reduci
non poflit l.6lt;i.^.ult. f.de Legat. \. IM.'^.z. f. de Legat.i. /.44.§. 2.
jf. de Legat. t. .adimendi animus quoque colligitur, fi teftator citra ne-
ceffitatem alienaveritnbsp;de Legat, puta alteri donaverit Legatum,
aut debitum legatum vivus exegerit §.zt. Infi. eod. totiensautemadimen-
di animum habuiflè intelligitur, quotiens, nulla urgente neceftitate, alie-
navit /. 18. de adimend. amp; transferend. Legat.in fin. ff. de aur. arg.feq.
nam nemo in neceffitate liberalis eft.