-ocr page 1-

(C

DISPUTATIO JURIDICA

INAVeVRAh I Sy
D E

Padis inter Emptorem amp; Ven-

ditorem initis ,

g^v A Mnbsp;il

EAVENTE DEO OPT. MAX.nbsp;'

Ex auBoritate CMagnifici ReBoris,

D. H E R M A N N I VV I T S I

s, s. Theol. Do6loris, ejufdemque in Tnclyta Academia Ultrajeâina
Profefforis
Ordinarii , amp; Ecclcfias ibidem Paftoris facundiffimi,

N E C N O N

Amplijßmi Semtm Academici Confenfu, équot; Almlt;e
Facultatis J V R ID I C JE, JDecreto ,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in utroque JURE honoribus, amp; Privilegiis rite l
ac légitimé confequendis,

e

Tîtblîco Examini fubjicït.
ARNOLDUS THIELENUS ,GocfaZelandus.'
AU diem Scptcmb. loco horifqueßlitü.

v'

i

u

ULTRAJECTI,

Ex Officinâ FRANCISCI HALMA , Academia^
Typographi ,
cId lac Lxxxvi.

-ocr page 2-

P A T R I yE,

rrnlt;

PARENTI,

E T

PR^CEPTORIBUS

s A c R V qm:.

-ocr page 3-

DISPUTATIO JURIDICA

INAVGVRALIS,

D E

Padis inter Emptorem amp;

Venditorem initis.

CAPUT PRIMUM,

rgt; E

T ACT IS IN GENERE.

Um nemo mortalium fibi uni fiifHcere poffit,

fed alter alterius ope indigcat, facilc natura om-
nes in focietatem traxit, ad cujus confervatio-
. nem nihil magis neceflarium eft, quam ut quif-
; que fidem alteri datam fervet, atque ftet pto-

.............miffis paftifque conventis.

Padlum, quod Ulpianus, fpretâ grammaticorum derivatio-
ne magisque rerum naturam, quam verborum ongmem at-
tendens, à padione deducit l.i.^.i.f.depaä. l pacifiendo dici-
tur • eft nomen generis amp; fpeciei, uti voces lex, adoptio, nono,
cosnatio amp;c. Padum generaliter acceptum idem eft cum con-

ventione, ita üt comprehendat quoque contraftus

l. 20. C. depaß. l. 8.15./. deprafc. wrb. 16. C. de jure dot. 4. J.
dc ßrvit.pr^d.
§.1.7. de ußifr. fpecialiter autem fumitur pro illa

-ocr page 4-

conventione, quse contrafèui opponitur, §. j.^./.ro. 15.
C. depart. amp; vocatur alias lex t, t. jf. de lege commiß. conventio,
l.i^.f.l. n.tz.zi. C.depaä. confenfus, 1.16. C. cod. paftum
conventum,
l.dt.pr.amp;^.x.f.depaEi.dot. pollicitatio, l.'^.C.de
contr. ^ commît.flipul. 1.10. f. de hisqux m indig.

Paâum, fivepadio in generali fignificatione definitur, quod
fit duomm plurmmve in idem pkcitum confenfm l.i. §. i. ff.de
faÜ:. l.^. ff, depoUicit.-, dicitur pa^lnm, five pa5lio,
licet pro-
prie loquendo padlio
lit ipfe aäus, five faftum contrahendi ;
paaumvero, quod ex paftioneexiftit, five obligatio, quçeex
pacifcendi adunafcitur, Vmi.inCMt.depaa. N.i. Treutier.
adt.depaä.th. i.lit.a., tamen in noftro Jure hxc vocabula pa-
ftionis amp; pad:i promifcne üfurpantur j amp; Jus Civile talem di-
ftinftionem non agnofçit.nbsp;dicitur

duorum pluriumve , ut diftingueretur à pollicitatione , quse eft
folius offercntis promiffio
ff. depollicit. amp; quia nemo fe-
cum pacifci poteft,. dicitur
in idem pUcitam confenfm, id eft,
in hoc , ut'aliquid vel fequatur, aut è contrario, ne aliquid
fiat vel fequatur, negotii contrahendi, vel dirimendi causa: Nam
non eft convendo de eâdem fententia, uti fi duo JCti de eâdem
qusftione idem ftatuant, licet
Uli etiam confênrire rede dican-
tur /. j. §.
i.ff.depaEl. Pa6lum fpecialiter acceptum nihil aliud
eft quam
duorum pluriumv^ in idem placitum conventio, dejîi-
ima nomine, amp; caufa,
five, cui non fubeß obligandi caufa ex ju-
re civili per fe amp; fuà natura.
/. 7. pr .]§. i. a. 4./. depaEl.

Definitione exhibita, videamus pafti divifiones, quae funt va-
riae, pa6tum aliud eft
nudum aliud non nudum, 1.10. C. depaSt.
quod DD. verbo magis , quam fenfu inconcinno veftitum ap-
pellant.
PaBum nudum eß conventio in nH4ü placiti ßnibtis fubß-
ßens I.
27. C. locat. id eft , talis convendo, quse neque cer-
tum nomen amp; formam habet, ud contrafius nominad, ne-
que caufam, ut contractus innominad, amp; cui nulla vis civili-
ter obligandi extrinfecus accedit, unde non producit obligatio-
nem ad agendum efficacem, fed tantum exceptionem. /-y. §.4.
ff.depaB. PaEtum non nudum efi, cui ultra ftmplicesfines conventio-
nis vis aliqua civiliter amp; ejficaciter obligandi mrinfectis accedit l.lt;y.

rfi.

i i' ' '
f I :

I ■ ■

-ocr page 5-

INAUGURALIS. j
6.j.f.d»faa. amp; hoe vel eü Legitimam, vdAdjeBtim C^temm
etiam hujusmodi pada nuda appellari folent, refpcdu limplicis
formsE convcntionis, amp; ad di/Ferentiam Ihpulationis /. 50,/./.

xt.C.deufur.nbsp;^nbsp;.r ,

PaBum legitimum eft, mi manente nuda,, acßmplici forma con-
vemionis fpeciali aliqua lege hoc tribMum. efi , ut ejus nomine aBio
detur, -vel tollatur. 1.6. f. de paSl.
fciendum vocem legis in hac
definitione non ftride, fcilicet pro eâ juris fcripti fpecie, quae
in
\.äf.J.de J.N. G.amp;C. definitur , fed late accipiendam ef-
fe, ita ut alias juris fcripti fpecies comprehendat, uti hujus rei
rationes obfervat D.
Boekem. intraB.deaB.cap.^.pars^. n.S.
nam videmus lege, vel SCto confirmatum padum, quo ufurae
civitatibus
promittuntur l.^o, f.àe ufur. item ex pecunia tra-
jeditiä.
l.-).^.i.ff.denant.fan. fic conftitutionibus Principum
confirmata funt pada , quibus ufurs promittuntur ex mutuo
frumenti, vel hordei
l.iz.C.deufur. ex mutuapecunia argen-
tariorum
Nov. 136. c. 4. quod propter varias rationes , quas
Vinn. intraB.depaB.cap.enumerat, in hifce mutui fpeciebus
contra
communes juris régulasconftitutum eft, cum régula fit,
quod ufurae in ftridi juris judiciis fine ftipulatione non
debean-
tur Li.C.deufur. item padum dotis, l.ô.C.dedot.promijf. do-
nationis
1ult. C. de donut, etiam pada jure pmono con-
firmata nobis in jure occurrunt, veluti conftitutum
t.t.famp;C.
de
conflit.pecHn. amp; conventio, qua creditori jus in re conftitui-
tuitur
L17. §. î .ff' depaa., 1.1 .f. depign .aS.

Ex hifck'omnibus competit Condidio ex lege, mû lex, pa-
dum confirmans, fpecialem fimul adionem dederit /.
un.ff.de
condiB. ex leg.,
fie ex conftituto non nafcitur condidio ex lege,
fed adio dequot;quot;conftituta pecunia
t.t.ff.amp;C. de conflit, pcun. ex
oisnore pro re obligatâ perfequendâ
datur adio Serviana amp; qua-
fiServiana§.7.,7.^^'^^?. amp; hic eft primus effedus. Alter effediis
.a quod per padum legitimum adio five obligatio furti amp;

^ ùriarum ipfo jure tollatur /. i7;gt;nbsp;f-

ictus inl.6.ff eod. fimpliciter qmdem dicit adioncm nafci vel
tolli , fed cum hic effedus fingularis pado legitimo tribuitur ,
jfequitur aliter hoc pado obligationem tolli, quam toîlitur F*
—nbsp;A 5

-ocr page 6-

6 DISPUTATIO JURIDICA

éto nudo ; itaque pado legitimo ipfo Jure , paiSo vero nudo
ope exceptiotîis civilis obligatio tollitur §.
^.J.de except., nam
naturalis obligatio etiam nudo pado ipfe Jure tollitur 95.
4.
de folüt.

PaSlam adjeSiam efi, quod manentefimfUciforma co»ventionis, vim
civiliter, ^ eßcaciter obligandi habet a mminato contratu boM fidei,
cui incoHtinemi additumefi l.y.^.'^. f.l.i^.C. depaSl.
dicitut »»fff»-
tinenti, hsc verba pro fubjedâ materia vario fenfu accipiuntur,
vide Vinn.
traB. depaâ.cap.ç. n. 11. amp; feqq. fed hoc loco defignant
fiatim, iningrejfuy ßi/w/ocontradus, five antequam contradus
perfedus eft /.
5. C.depaB. int. empt. amp; vend, l.z^.f.de R. J.
quod tamen non ita ftride, amp; praecife accipi debet, ut exclu-
dantur ea , qux abfoluto contradu , amp; nullo alio adu inter-
veniente ftatim fubfequuntur
l. 7. §. 5. verbo fubfecuta ff. de
faEl. l.^.C. de adil. aBion.nam
etiam In jure noftro, quod ftatim
perfedo negotio interponitur, veluti tutoris audoritas l.i^.^.
4.
de Acquir. vel emitt. hered. in ipfo negotio interpofitum
dicitur
l.^.^.'^.ff.deauEl.tut. itaque ea, qus ex intervalload-
jiciuntur non producunt adionem
l.ii.C.depaSl., fedtantum
exceptionem /.7.§. 5./'.
eod. ; quod tamen limitationem pati-
tur in padis, qux detrahentia
v0cXiXml.7r.ff.decontrah. empt.
l.
7. §. 6.ff. defaü:. Ex omnibus padis, quae contradibus bonae
fidei adjiciuntur, Emptioni Venditioni adjicifolita, elegi.

Emptie venditio efi centraÜHi Juris Gentium , bona fidei, no~
minatm, confinfu conflans , de re acquirenda certo pretio.
inter
pada, quœ huic contradui adjiciuntur, maxime celebria funt.
Jus Retrovendendi, JusRetradus, in diem Addidio, amp; Lex
commifforia, de quibus jamjam aduri fumus.

i I

CAPUT SECUNDUM.
D E

JVRE RET R0VENTgt;EN'D1.

C-yUm in omni tradatu foleat prior verbórum , potior ta-
.^men rerum haberi ratio, verba enim rebus, non res
ver-
bis

\ h 1-

-ocr page 7-

bis defervire dcbent, hanc tamen de Jure Retrovendendi mate-,
riam occafione noftri conatus enucleaturi, circa vocis exphca-
tionem non eft quod multum laboremus : ufitatiffima apud
D. D. nec jure civili ignota locutio eft rem emptam retroven-
dere, quod verbum compofitum eft ex
retro amp; vendendo: non-
mVipaBum de revendendo vocant; nam amp; revendendi verbo
ufus eft Ulpianus in
L^j.ff.debon. Itbert. alibi quoque
bere dicitur pro retrovendere. Liz. ff.de frafi. verb.

Jtts Retrovendendi efl pAÜnm , quo venditor fibi refervat jus
earn rem redimendi,velflmplisiter omni tempore, quo voluerit, vel
intra certum tempus adjeSlum 1.
2. C. depaB. int. empt. amp; vend.
De hoc Jure prscipuè Qr. an illud. prsfcriptionetolli poffit ? R. fi

paöum indefinite ineatur, nullo tempore adjefto , hoc ) us prx-

fcriptionc nullo modo tollitur arg. /. 51. §. 22. ff. de add. eéa.
fi vero tempus aliquod adjeftum fit, prasfcnptiom locus eft .
fi autem venditor tempeftivc offerat pretium , emptor vero fe
fubftrahat, tum venditor denunciando , deponendo , amp; obfi-
gnando pretio, fibi contra fraudem emptoris poteft confulere
1.7. C. depaB.int.empt- amp; vend. Hujus pafti fubftantialia funt res,
amp; pretinm
; nifi enim res ä parte prioris emptoris, amp; pretium
ä parte venditoris redditum fit, huic pado fatisfaftum non eft.

Hujus padi elFedus non eft , quod venditor maneat domi-
nus; nam revera dominium amp; poffeffio in emptoreni tranfit.
unde emptor etiam frudus medio tempore perceptos fuos tacit
arg.
I. z.C-d.paB.int. empt. amp; vend, nec venditori datur vindi-
catio,
nec contra tertium agere poteft, cum fit actio mere per-
fonalis, quae rem non fequitur I. i.j. 16.ff.ad SB.trebell., fed
tantum
adverfus contrahentem, pofleffor autem tertius non con-
traxit cum primo venditore, qui vendendo fub ifto pado,non
tam rem afFecit, quam perfonam emptoris l.ßn.§.fin.ff.decon-
trah. empt.
efFedus tantum in eo confiftit , quod pretio refti-
tuto vel oblato venditori ejufque haeredi , vel etiam fingulari
fncreftori competat adio perfonalis exvendito /. 2.
C.depaB.int.
empt amp;vend.Udid, ut res retrovendatur; cum ergo pretium
offertur, tum proprie prior venditio non refcinditur , fed no-
va initur. Hsc adio regularifi^Wh-tio cedi poteft j cum quod

------wnbsp;qmg

-ocr page 8-

5nbsp;DISPUTATIO JURIDICA

qm's per fe poteft , poflit etiam per alium ff.de R.J^ nifi
dadum fuerit, ut tantum fit ea venditori facultas , non etiam
alteri concedatur, nam cum contradus ex conventione legem
accipiant, ceifabit adio.
l.i.§,6.ff.depo/i[i.

CAPUT TERTIUM.

D E

JURE RETRACTS S.

REtradus ä retrahendo dicitur , vide Briflbn. in lexic. verb,
retrahere ^ retraÜare.
Latinam hanc vocem efle eleganter
probat Jacob. Curf
conj.l.z.tom.i.cap. 15. per I. fin. ^.z. ff.
de adminifirat. rer. ad civit. per tin.
ubi Papyrius lib. 2. decgnfiit^
Antoninum amp; Severum Imperatores ita refcripfiffe refèrt: agros
reipdbliea curatorem civitatis retrahere debere , licet a bona fidei
tmptoribtts poffideantur, cum pofißnt ad auBores fms recurrere.
Frc-
dericus Imperator in confi.fim. l.^.feud.c.i^.^ feq.am appellat jus
, praslationis, ä-rajoo?;;««» , id eft pratfero, quod illf,
quibus hoc jus competit, aliis praeferantur. Aliis vocatur
jm
congrui
; inde forte appellatum, quad aequitati congruat, eos,
quibus hoc jus tribuitur , ad emptionem rerum diftradarum,
vcl diftrahendarum potius admitti, quam alios.

Jus ret-fdüw efi jtu , qm venditor vel tertim idem pretium
emptori folvens, quod alius folveret, aliis tamen prafiertur, re ab
emptore iterum vendita. 1.7ff.decontrah. empt.

Retradus alius eft conventionalis, afius legalis. Conventionalis
dicitur, quae ex conventione amp; contrahentium pado competit.
Legalis retradus eft, qui competit abfque conventione , ex le-
gis difpofitione. Tale jus competit ratione dominii in emphy-
teufi
I. ult. C. de Jur. emphj/t. ratione crediti /. 6.ff. de reb. auB.
jud. pojf.
hujus legalis retradus fpecies eft retradus confanguini-
tatis , quem amp; gentilitium vocant , quo datur jus proximis
agnatis, amp; qui dc familia funt venditoris, remab eo venditam,

6nbsp;extra familiam alienatam, rdWifesidi,

Noft

I H )

: i

I

■I III

fi

Iii

■ ?

-ocr page 9-

Poft retradus definitionem amp; divifionem pauca de origine
hujus Juris, quse iucem adferent noftrotraâatui, funtfubjun-
genda. Conftat hoc jus retradus efle vetuftiflîmum ,amp; aliquando
in republicâ Judaica conftitutum, ac receptum ; ut non inepte
ex facro quoque Codice hanc facultatem liceat repetere ,
Levitl
cap.
25. fi^-nbsp;hunc modum fatur Mofes : fi attenuatm

frater tum vendiderit pojfeffimcdam, amp; voluerit propiftt^ms ejm,
potefi earn redimere,
cum quo convenir R»th.c.i.amp;^. Jerem.
c.ji.tf.y. confendunt Chaflaneus tn conf Burg. tit. de retraä. §. i.
N. I. Myfing. î- ohfeYvat.-!,\.N.6. amp; alii. quod certe inftitu-
tum? cum rationem, tam noftras, quamjudaicç Reipub.con-
venientem continere videatur ; haud perperam hanc facultatem
Turi confuetudinario , amp; municipali multarum provinciarum ,
non folum Belgien, fed amp; Galliae, Hifpani£,Germani3E,Ita-
liae amp;c. dicimus accommodatum
nbsp;lib.uretraü.inpraf.

N.i. de cujus idonea radone non puto dubitandum effe, cum,
ut bona amp; fundi genearchici in quavis familiâ remaneant, ex-
tra
illam invitis proximioribus non alienanda; tum etiam, ut
hujus Juris obfervantia, amp; facultatum inter confanguineos con-
fervatione, fplendor amp; vires familiarum, praefertim nobilium,
qus funt fulcrum Reipub. conferventur, pertraditaBodin.
5.
deReptib.c. 2. cçterum Fredericus Imperator , in fuâ Conftit.
de Jurenbsp;, meminit, à Graecis interpretibus jam

olim circa hoc Jus utilia cjuœdarn elfe excogitata; ut videri pof-
fitid abHebraeis ad Gra£Cos,amp;àGrœcis adRomanos defluxilfe;
atque apud eos ufque ad tempora Imperat. Valent. Theodos.
amp; Arcad. fuiffe continuatum; qui, /.
14. C. de contrah. empt.
l'fW. abrogatâ, conftituerunt; ut unufquifque, fuo arbitratu,
quaerere polfet emptorem , etiam penitus extraneum
d. 1.14. C.
de contrah-empt.
hoc tamen adjeßo temperamento ; nifi lex fpe-
cialiter quafdam perfonas hoc facere prohibuiflet , amp; quofdam
cafus excepifl'et ,
l.ult.C.deJtir.Emphyt.l.mic.C.nonlic.habit.
l 1. fub. fin. C.demetd.
amp;c. fegregabantur enim vara cafus ab
illâ recula
d. l. 14. de quibus vide Berlichium cancluf 59. de
Jureprotim.N.i.amp;feq.i.p. Hoc itaque Jus, quod ante ob-
tinuit, Fredericus Imperatornbsp;non tara noviter in-

Bnbsp;troduxit.

-ocr page 10-

troduxit , quam vetus amp; in Repub. Rom. ante frequentatum
rede reftauravit.

Porro in quovis negotio femper de perfonis, qus agunt,
quse patiuntur, amp; quibus Jus aliquod competit, exadè opor-
tet difpicere , an fcilicet idonex , amp; habiles ad adum aliquem
perficiendum exiftant ; mutata enim perfona Jus ipfum non ra-
ro mutatur. /.
i.C.de impomnd. lucrat.des. Competit igitur hoe
retrahendi Jusexö!/ff.C(?»7?«V. FredericiConfanguineis, quoslm-
perator appellat Parentes tiraquel.
deutroqne retraB. z. pr.^.glos.
8. quo vocabulo propriè indigitantur afcendentes ufque ad tri-
tavum j fuperiores enim majorum appellatione veniunt. l. lo.
§. j.jf. degrad. équot; off. laxiori autem iihus verbi fignificatu de-
notantur omnes in infinitum utriufque fexus afcendentes /.4.§.
z.ff'.deinjusvocandojScçzïmtts pro cognatisufurparicœperunt;
non tantum apud Feudiftas
{.lib.ifeHà.T.z^.quetnadfeHd.adfilmm
pertin.amp;l.z.T.l^.deconfuetud-fead. reB.ds.fi».
amp; Canoniftas c.ttlt.
extra qmcler.vel volent c.cmf. matrim. de offic. deleg.)
fed etiam fcri-
ptores alios, uti Lampridium
in vita Alexandri, dum fcribit,
Amicos ^ parentes, Alexander ß malos reperit , aut pmivit : aut
ß vetus amicitia, vel necefßtudo non ßvit puniri, dimißt a fi
, dicens
his charior mihi efl Refpuhlica
: hi itaque confanguinei, nomine
parentum
defignati funt, qui hoc retradus Jure gaudent, ipfe
tamen venditor ad retradum non admittitur ; per regulam,
quem de evidione tenet adio , eum agentem repellit exceptio.
/. ij.ff.deeviä.1.6. C.eod.l. a. dereh.alien.nonalien.nùoquo-
que fubeft evidentiffima, quod nihil fit , tam aequitati natura-
li conveniens, quam voluntatem domini, volentisremfuam in
alium transferre, ratam haberi, uti inquit Juftinianus Impera-
tor §. 40.
y. de rer. divis. imo licet nullus praeter venditorem
proximior amplius exftaret, nihilominus tamen ab hoc jurere-
pelleretur , fecus obtinebit, fi rem fub pado de retrovenden-
do alienaverit, de quo fupra.
C.z. egimus.

Confanguineis etiam liberi noftriannumerantur/. Kz.ff.defuis
amp; legitim, hared.
pon-o confanguineorum vocabulo etiam cseteri
propinqui continentur ; quippe hic illud non fumitur pro fra-
tribus eodem parente genitis, ficut in i. §.
io,pr.ff,eed.l. 27.

C. de

)

-ocr page 11-

INAUGURALIS.nbsp;n

C.deîmffc.teflam.i fed pro illis, qui quocunque modo gradu
amp; fexufefe invicem contingunt : uti paflim m
Jhu Canon.
ufurpatur, ut in c. tm nos. amp; in c. non deb. extr. de confmg. amp; affin.
Hi igitur confanguinei, jusCongrui habent, idque fecundum
gradus
prsrogativam d. confl. Freder. ; ut proximior gradu re-
motiorem repcllat. Quid fi fint pluris ejufdem gradus? omnes,

fi hoc jure uti velint, admittentur. Gomes, ad. l. tamijo.N,
12. Tholos. /. i6. C. 15. AT'. 6. at quid fi aliqui retrahere velint,
aliqui nolint ? horum pars illls accrefcet, Berlich.
conclttf. 19'
N.
28. fed an illi finguli pro parte retrahent, an unus omnmm
nomine ? aut res recipit divifionem, puta quod fit latitun-

dium, amp; pro parte finguli peterc poterunt, aut non recipit,

amp; tum is aget, qui prsvenerit, quod fi omnes fimul veniant?
tum forte res dirimetur. arg. l. ii-i^.f.äejnd. vide Berhch.C.
59. ;v: 28. amp; late Reink.
q. 2. N. 8. amp; feqq. plürimofque ab

iifdem laudatos.'quot;nbsp;..... •

Deficicientibusconfanguineis, vicini, focu, aliique con)un-
ai, etiamfi extranel fint, retrahendi facultatem habent
d. confl.
Freder. ,
faepe enim confines fundos , etiam fupra juftam œfti-
mationem intereft noftra , acquirere
l.'yA,. f.deleg.z. ne etiam
malos habeamus vicinos
l. fin. C. de paB. in empt. amp; vend.
Quod fi duo vicini fimul petant ? is prsfertur , tqui proxi-
mior , vel qui ex latiori parte vicinuseft, nifi forte is , qui ex
minori parte erat, ipfe rem comparavent : atque ita Friüae Cu-
ria
pronunciAVitSmd. lib. tit. defin. 9. alibi quoquecognatis
non retrahentibus confinium prœdiorum fitus refpicitur , ut
prsferatur dominus , illius quod ad orientem vergit, deinde
qus, quod ad meridiem, poft ejus, quod ad occidentem, amp;
denique ädmittatur dominus illius, quod feptentrionemfpeftat.

Drenth.flat. lib.i.art.i,^^. amp; confuetudine variorum locorum ,

ipfe Princeps, etiam proximioribus venditoris confangumeis
Xiftentibus , amp; retrahere volentibus, jure retradus gaudet.
Ita in Hollandiâ competit ipfi Comitatui (vulgo
de Graefelqk-
heyt)
jus retrahendi feuda, per vafallos ipfius alienats videRyn-
landis ftatuta 55. quo jus retraftus quoqueBalhvio, illms
confanguineis, velvicinis
non exiftentibus, intra annum amp; fex

-ocr page 12-

tz DISPUTATIO JURIDICA

hebdommadas conceditur, Grot, /'» introd.fm ad prax. holL d.
traÜ. verb, i» Rj/nlandt heeft den Baillm
amp;c.

Commemoratis perfonis quae retrahere poflunt, infl:ituti or-
dinis ratio efflagitat; ut res, huic Juri obnoxias, paucis perlu-
llremus. Subjiciuntur autem JuriP rotimefeos res immobiles, non
genearchicaî folum, gentiliti^ amp; avits vulgo
fiam-goederen Ber-
Jich.
fart. 2. cencluf. i^.N.^^. amp;feq. fed amp; quascunqne patrimo-
niales, amp; hereditariae , vulgo
erfgoederen : quibus amp; bona ac-
quifita, qux videlicet ncc à progenitoribus, nec haereditate ali-
qua nobis obvenerunt, fed aliunde labore, induftria, vel alio

modo legitimo funt comparata, annumeramus, cui fententiae ob-
ftare videtur, quod ratio Juris retradus proximitatis, proprie
cenfeafur fundari in fola affedione rerum, qux majorum no-
ftrorum fuerunt, in quibusdefecit pater, filius crevit : ubi ma-
jorum imagines, aut non videre, aut videre avulfas, fatis lu-
gubre efl
Se dolendum; ut loquitur text.'ml.iz.C. de admimßr.
tut.
qux omnia , cum in bonis noviter acquifitis, plane cef-
fent, nulla fatis idonea ratio fubefle videtur, cur amp; in hifce re-
tpdum locum habere concedamus. iHuic accedit ipfa conftitu-
tio Frederici Imperatoris
dejureprotim.inpr. qux tum demum
admittit retradum, cum bona ex communi parentela proveniant,
hoc eft maxime à majoribus noftris: ut quidam interpretantur.
Hifce amp; fimilibus dubiis in arena refpondebitur. Confêntit fupra
didis Angularis Hollandix, aliarumque regionum eonfuetudo,
qua non tantum patrimonialia, fedquicquid fit, modo immo-
bile , sre proprio primum comparatum, retradui fubjacet Grot.
d. loc. l.fart. 16. ^.dit recht comt toe. nec ab hoc Jure protimefêos
excludimus bona feudalia , in quibus etiam hanc proximitatis
prxrogativam privilegium habere dicimus C.
titmßde fend, de-
fmSl. contut. 1. fend. tit. 26.
qua de re late agunt feudiftx, prx-
fertim recentiores vid. Herm. Vult. magnum Germanix Juris-
confultum
ï. feud.ii. N. ^mHlt.fiqq. In mobilis, licet
magni fint pretii amp;valoris, Jus retradus non habet locum
d. conß,
fred.
Tiraquell. deretraEl.lig.glof.j.N. 100. amp;feqq. nifi immo-
bilibus fint connexx. Ratio hnjus manifefta eft
, quod caufa fi_
salis rerum, in familia confervandarum , in rebus mobilibus fç-

pe

S
î i

-ocr page 13-

pe defidat, utpote quarum pofTeffio fluxa admodum eft amp; fra-
gilis; imo ipfe fepius viles
L f. de acquir. vel omn, pojfejf.

l, 44., ff. eod.nbsp;. _

In quibus autem contradibusresretraftuiobnoxis fint, Jam
inquirendum. Trium quidem, Venditionis, Emphyteufios, amp;
Locadonis meminit Conftitutio. Primum igitur videamus de Em-
ptione Venditione, cujus verbum latiffime quidem patet amp; omnem
contradum, five alienationem ,
ex qua dominium transfertur,
comprehendit /. 29.§.nbsp;amp; eofpedatilludHoratii:

nocet empta dolore volffptas,
item illud : nil carias conftat, quam qaodprecihs
emitur.

in hac tamenretradus materia, juxta communemloquendi ufum,

proprie id accipimus de illâ Emptione, quam fupra cap.i.defi-
nivimus. Loquimurde contraduEmptionis Venditionis valido,
amp; fecundum leges fado, ex quo tranfit dominium; fecus erit,
fi ex aliqua caufa fit nullus, five cx defedu folennitatum : ve-
lud fi res
immobilisad minorem 25. annis fpedans, nullo inter-
pofito magiftratus decreto, fuerit alienata , etiamfi onus aeris
alieni fubeflet
l,lt;^.%.^.ff.dereb.eor.quifMbtut.l.rz. C.deadmin.
tHtor
.CHrat.l.6.feq.C. depr^d. minor, five propter perfon? inca-
pacitatem; five propter dolumdantem caufam contradui; quia
is contradum facit ipfojure nullum
1.7. inverb. nullam ejfe ven-
dttionem, ß hoc ipfo, utvenderetcircumfiriptm eft f.dedol.l-i.
§. i.f.deminorib.
nec erit retradui locus; fi vendido fuerit fi-
XOMhXil.'i^.ff-deconirah.emptnbsp;^ r

Nec definet quoque locum habere Jus retradus, fi audione pu-
blica, decretove magiftratus Venditio fada fuerit; quia in tali etiam

Venditione veri pretii numeratio intervenir, veraque ifta venditio
cenfetur ; amp; per confequens denegandum non eft agnato bonorum,
cius extra familiam ,addidonis, feu adjudicationis alienata fuennt
nomine, Tus retradus. Et ea de re exprelfam apud Parifienf^exfta-
re confuetudinem
articd. 150. de retraB.gentil. amp; in cunaTholo-
fanâ id mulds arreftis, amp; prsiudiciisconfirmatum;_ œntraquo-
rundam opinionem, qui, in ifta vendidone judiciana, retradum
nonadmittunt, ïeamp;nGenràUiyniTi.decif.tholof./^6.N.iJtb.6.

B 3

-ocr page 14-

H DISPUTATIO JURIDICA

quem fequitur Argentraeus in confuetud. Britannic, tit.def.'ap-
fropriances. m.
265. in verb. il. convenient. Paulus Chriftin^us Vf-
cif. cur. Belgic. volunt. i. decif. 55. iV. 6. qui fic aliquoties judica-
tumtradit. Reddi quoque ratio poteft, quia non tam quomo-
do venditio celebretur, quam cujus res venierit, amp; de cujus fa-
miliâabeat, fpedari debet.
Damhouder, praxis civil, cap.
N.ii.
confentit d.conftitutio Frederici Imperatortsin verb. amp;
extraneos empteres omnimodo repellere. Moribus tamcn Hollandiâ,
Zelandix C Voornano agro excepto ) retraftus tum ceflat ; fi ven-
ditio publicè per Licentationem faéta fuerit Grot, manud.
fart. 6.^. maar in V Landt van Voorn, ubi quoque, quomodo
eo m cafu id fieri debeat, explicatur
confi.Foorn.anni 1519. ar-
tic.
59. vide flat' Friß Occid.pag. 196.

Quantum ad locationem varié inter fc DD. dilfentiuntj nos tue-
birnurd. conflit. Frederici Imperatoris, ex qùa omnimodo huic

juri retraflus locationem obnoxiam efle conftat, amp; illam imprimis,

quae fit ad longum tempus, qua polfeffio, amp; quafi utile dominium
transfertur Tiraquel.
dia.traä. §. i.glofià,.nii.'j9.(^fiq, fadt,
quod prohibitâ alienatione, cenfeatur etiam haec locatio prohibitâ
ead.glof.m. 8 «. amp;feqq. amp; quod locatio hsec proxime ad naturam
emptionis accedat, ejufdemque regulis Juris terminetur
l. 2. inpr.

.jf.locat. §,1.2« pr.Infl. de locat. condttä. 8c quod lex, Io_
quensde venditione, trahatur quoque ad locationem in fin.
Infi, de empt . vend,
de Emphiteufi certs familiï relira, quœ fal
miham non egreditur, vide D. Wiffenbachium
difp. adff.i^
in hac quoque valere retradum ex d. conftitutione Fre-
derici dilucidè apparet
v\d.ATit.M3Xth.di/p.iS.th.j.deyurepro-
tim.
non vero in donatione jus congrui habet locum d. conft.
Freder. Imper.
1.4^. C. defidei comm. l.ï.C. defmd.patrim. Ufin. C.
de prad.cur.
ratio eft. quia donatio ex merâ liberalitate, amp;mu-
nificentiâ propter fingularem affedionem donantis erga donata-
rium procedit /. i. /. 5.
f. de donat. illa autem celfarc poteft in perfo-
na confanguinei, retrahere volentis jure confanguinitatis ; tum
etiam extraneus melius de donatore poteft elfe meritus, quam
confanguineus.
Ti.Wiamp;nhzch. difp.dejureprotim.th.iz. amp;facir
quod prohibitâ venditione, non fit prohibitâ donatio
d.i. fi».

C.de

m

-ocr page 15-

CJeW£à.CHr. haec ita procedunt ; nifi in fi-audem retraßus inftimta
fit donatio; quo pertinct textus in
conflit.FredenciImperatoris
verf ex caufa eum, ubi ftatuitur, apparentibus indiens fufpedx do-
nationis,illos, quihoc juregaudent, poffeexigerejuramcntuma
venditore amp; emptore; amp; poftjuramentum, fiprobatum fuent,
contra
conftitutionem fimulate fadum, rem amp; pretium fifco appli-
cari, qui rem illam vendet illis, qui habent hoc jus protime-
feos;' fi vero ante juramentum probatum fuerit, eos fraudem
fe-
cilTe', venditio erit irrita, amp; venditor cogetur invitus vendere,
ilHs,
quibus hoc jus conftitutione datum eft. quot;B^snzAd. de jure proti-
mesadi.cauf.vero. dot. N. iz.verf Limitaregulariter amp;n.^z fub
-verf.fidnunc
defimflkih. idem obtinet in aliis diâ.conftit.Frederici
memoratis cafibus. Matth. Berlich.;». z.concluffraa.i^.N.ô^.

Ultimo loco difpiciendum venit , adverfus quos hoc
jut competat : amp; quin adverfus emptorem competat dubium
non eft , fed Q^ an amp; adverfus ejus heredem ? etiam adverfus
ejus haeredem , uti omnes adiones perfonales : imo cum haec
non folum fit perfonalis , fed amp; in rem fcripta dicatur , etiam
verfus quemcunque poflefforem dabitur, heredem puta fi qui-
dem poffideat, vel fecundum tertiumve emptorem, Boer.
die.
182. M 52. Berlich. d.coficuf^9-^-99- R^ink. d. q. z. ;y. 55.
at quid fi emptor fit Clericus, quid fi Ecclefia, quid fi minor ?
confanguineus nihilominus ad retraftum admittetur, Chnftin.
vol.^.d.'iJ.N'.^. Bcrlich.nbsp;Reink. 1. A^. 251.

amp; feqq. ubi complures fuo more citât.

Quiremvendiraiîj' retrahere cupit, pretium folutum empto-
rl reftituere, amp; intra légitima tempore offerte debet,
text, in C.
cenftitutus extra de reßitut. in integ. d. conßiwtione Frederici de
jure p-otimes. 81
non folum integrum , ut mox dicetur , fed
etiam in monetà probâ, ejufdem ponderisamp;bonitatis, in quâ il-
lud ab emptore folutum , vel promiffum fiiit venditori ; nam
qui vult aliquem compellere adcontraftusobfervationem,opor-
tet amp; ipfe non deficiat; indeque receptum hoc,
qui non fact,
quod debet, mn recipit, qmd oportet.
Paul. Chnftin. deas
bel.vol. î.decis. ^S.JV. 6. infin.
ex hoc capite quofdam retraftus

iure cecidilTe, amp; id in fupremâ curia in Judicando obfervatum
'nbsp;^nbsp;teftaturj

-ocr page 16-

mam

lö DISPUTATIO JURIDICA

teftatur;confentit Andreas Gail. lih.i.obferv.i^.N'.j. pretium
autem juftum atque integrum reftituere debet /.
15. §. ^.ff.de
aB. empt. l. 6.C. de dißraä.pigK. particularis autem folutio, tan-
quam multa incommoda Habens , non fufBcit. /.
z^.ff. de reh.
cred.
ideoque moram committere cenfctur non folum is, qui
nihil fol vit, vel tardius; fed amp; qui nec totum
l.^^.f.defolm.
fecus erit, fi venditor confentiat, amp; per partes fibi folvi per-
mittat
nbsp;f.defolHt. quia volenti non fit injuria. /.34.

C.detranfaEl. Atque hoc ita procedet, modo pretium fit hqui-
dum.
Porro pretium tale erit prasftandum, quale à pi'imo em-
ptore fuerit folutum, amp; fi emptor intra légitima retradus tem-
pora rem alii majori pretio vendiderit, non cogitur retrahens
id repraîfentare
arg. I. 19. §• 9-f' ^ captiv. amp; pofllim. reverf.
Cha-i^meui.adconfiietud. Burgund, rib. lO.^.ii.N.i.
quid fi al-
teri viliori pretio fit vendita, aequum
eft, retrahentem liberari,
fi minus illud praetium ofFerat : nam fi refiduum quoque fol-
vendum foret , folvi deberet, aut primo emptori, aut fecun-
do; non primo , quia nil juris retinuit in re vendita j non fc-
cundo, ne plus, quam dedit, recipiat Beriich.
d. concluf.A[i. AT.
z6.per text, in 1.6. C. de refiit. nul. nec eft, quodprimus de dam-
no , amp; injuria conqueratur , quoniam ille rem ipfe fciens pru-
denfque vendidit ; amp; fibi imputare
debet, quod tempus legiti-
mum non exfpedaverit.
I. 145. amp; ^o^.f. de Reg.jur.

Retrahens non folum pretium folutum, fed etiam fumptus amp;
impenfas,quas emptor fuftinuit,offerte amp; refundere debet, hue facit
text, in conflit. Frederici de jure protimes ecqfuers.^ licet ibi.im-
penfx autem funt triplices; aut enim necefTarix dicuntur, qua
fi fads non effent, res aut peritura, aut deterior futura fuiffet;
aut utiles, quibus non fadis deterior quidem res non erat fu-
tura , fadis vero melior effeda eft ; aut voluptaris, quibus
neque omiffis deterior res futura erat, neque fadis melior effe-
daeft, fed
quas fpeciem duntaxat ornant, l.q^.ff.deverb.ßgn.
procedit primo thefis noftra quod ad expenfas neceffarias, poft
contradum in rem venditam, retradui fubjedam, fadas, ut-
pote rem confervantes , amp; ejus caufam falvam praeftantes arg. /.
6. C, de pign. I. depign. ail, 1.5, lt;5, J.ff. qui pot. in pign. quam-

obrsm

11

-ocr page 17-

obrem femper ill? deducuntur amp; repetuntm-
bons fidei polfelfor fecerit. /. 8./.
de pgn. f. L 7. ƒ. de Joint
matrim.
/. 5. C. de rei vindk- qm tarnen , fi rem , non déd -
uis iis, reftituerit. nulla m jure noftro. qua eas confeqm

poffit, fupereftadio; ideoque fervabit cas fola deduftione amp;

retendone rei. Secundo locum quoque habet noftra affertio, Ii
imoenfse utiles in rem retrahendam fint fads arg. /.59.§. i.jf.
rminorib. amp; ita Chalfansus in confuetud. Burg.tit. dererra£f.

I. ad verba les fraiz, raifonables, n.i. conjungens utiles amp;
LcelTarias; confentit Andreas Gail, qui rede voluntanas ex-
Cludit d. obfervat. 19. N. 9. ib-nbsp;ad necejfarmamp;u-

üles expenfrs , amp; non ad delicatas tenemr. amp;c. Bonafide, enim
ooireffor per exceptionem doli mali tales retinere poteft. §. 50.
V
de rer. divis. Secus mals fidei poffefTor , qui neque per
adionem, neque per exceptionem impenfarum utüium repct^
tionem habet ; fed eas amittit prorfus.
d. §. 50. L 7- ÏÏ'
de acquir. rer. domin. potent autem eas tollere,nbsp;res inde

non reddatur deterior. L 38.de Ured. petit, l. 38. de rn
wndicat.
Non procedit itaque noftrathefis in impenfis voluptua-
riis; eas enim emptor neque adionis, neque exceptioms, neque

etentionis beneficio récupérât, l-f'^^
faa. l. 38./. de rei vindic. tollere tamen eas lUi perm ttm r,
modo id
fife rei detrimento fieri poffit I. 38. f dem v,nàc.
I O. if. de impens in rem do,. faB.
Ad has tamen , aliasve evi-
tandascontroverfias. admodum prudenter fecerit retrahens. fi
denunciaverit emptori , fe in animo habere , rem vend.tam re-
mhere. ne alios^ quam necejTarios fumptus emptor facia .
Gail.
d. obferv. 19. N. 10. Berhch. ^ z. conclus. 41. N. 4^.

Retrahens quoque jus fuum intra tempuslegitimumexerceie
debet • de quo tempore inftituends adionis protimefeos diver-
fa funt DD. opiniones , quas recenfet Berlich. part. z. con-
IrAo TV. I. amp; Fredericus Imperator 30. dierum fpatium
t£amp;f d.foJß.ßtä, quod ufu nunquam receptum fuilTe
S idem Berlich.
alleg. concbf, f- N, fed ftatuta cum
aîia tum Belgiinoftnftrehis3o. d.ebus annum, amp; diem fur-
rogarunt , quod temporis fpatium plunmorum dodomm

-ocr page 18-

(quos longa ferie Berlich, reciut. concluf ^o. A^. 5. ) calcu-
lo approbatur.

CAPUT QUARTUM.

D E

IN Tgt; I E M kA'DTgt;ICTIONE.

CUm confidero amp; verbum diei Sc verbum addiHionis^
video de utroque tam multa amp; neceflaria in jure occurrere,
ut vel unius hujus verbi plenam explicationem deftinatas difpu-
tationis pagellse capere non poffint. Ex plurimis illis paucula
dicam , qu» magis ad rem pertinere videbuntur. Diem qui-
dam dici voluerunt «
tto 1« A/eV , quod Jupiter fit auftor
amp; redor diei. Varro diem
à Deo diàum aflerit, alii a Dio,
ideo quod lumen diem conficiens fub cœlo fit, cum fub dio
elfe idem fere fignificet, quod fub cœlo eflè. Nec in definien-
do die omnibus idem videtur. Ariftoteles dicit elfe excurfum
folis ab oriente in occafum. Bafilius Magnus illum elfe aërem,
quem fol illuminer , refert , cum fit in eo hemisphserio , qui
fuper terram eft collocatus. In jurenoftro diesaccipitur pro parte
aliqua temporis , nec fêmper pro eâdem. Paulus enim JCtus
ait : dies à media node incipit, amp; fequentis nodis media par-
te finitur , ita quicquid iis viginti quatuor horis, (id eft dua-
bus dimidiatis nodibus, amp; Luce media ) adum eft , perindc
erit, quafi quâlibet horâ lacis adum elTet. /.
8.f. defer. Ar-
que
fic quidem dies etiam ipfum nodurnum tempus continet,
quomodo, qui triginta dies vixiife, dicitur, totidem quoque
nodes, fuperfuiife intelligitur. Aliis autem juris locis, amp; ve-
tuftiffimo quidem more , dies accipitur pro eà temporis parte,
qux tantum continet horas duodecim , quaeque nodi apponi-
tur, quo refpexit Proculus dicens: disjundivum fi?
j veluti
cum dicimus dies eft , aut nox eft, quorum pofito altero, al-
terum tolli
neceffe eft. /. 124. de verb.ßgn. Et fic Claudius
Saturnius nodurnum tempus à diurao difcerait. /. ilt;S. §. 5./^.

'nbsp;de /œ-

-ocr page 19-

INAUGURALIS. 19

denbsp;tertio modo accipitur dies pro tempore indjermina-

to , veluti cum quis promittit annua , bima , trina die h. e.
temporis unius, duorum, trium annorum
. vel tribus penho-
nibusper triennium folvere.
I. 5./. de am. legat. vel denique
dies accipitur pro certo aliquo tempore m genere, live illud lit
hora five dies , five menfis , five annus, five aliud , atque
ita dicitur dies
adjici^ftipulatio fieri in diem §. 2. Infl.de verb,
obl.
legato adjici dies t. t. f. qmnd, dies legat. ced. dies ado-
nis exire
l.A.ff. neqm enim , qni in jus vocd.vi exim.^^^ii
legitimus recipere diem /. 77-H-

diem 1.1. f, h. t.nbsp;lt; 1 ,

Addiaionem ä verbo addico ortum traherc nemo dubitat.

Addicere autem videtur is, qui.ita dicit, ut mde aliqud ad a-
lium perveniat, prspofitionc
ad fignificationem verbi écere
augenie . quemadmodum de fignificationem vocis ^
auqere fimili cafu obfervat Ulpianus in
I. x.f. depof. hmc ad-
dicere fignificat aliquando
dare. Sic dicitur judex addta , qui
datur ä Prstorenbsp;amp; ^o. f. de judtcitsi aliquando

adjudicare: fic in leg. 12. tab. dicebatur , poft mend.em prs-
fenti litem addicito, id eft fecundum prefentem jud.cato.
Gell
Ub. 17. c. 2. fic dicitur addicere fupphcio , id eft fententia ad
fupplicium damnare
1.19- C.deappelL Aliquandonbsp;eft

iurfacereeius, quod vel ex fententil vel ahunde debetur. At-
que
hoc fenfu celebratur hoc verbum , inter tria illa, quibus
Prastoris potiffimum officium continebatur , qusque nefafto
die filebantur fecundum illud
Ovidii fafl. lib. r.

Ille nefaftm erit, per quem tria 'Verba ßlentur:

Faflpts erit per quern lege licebit agt.
Sc. do, dico, addico Quorum primum dandi ]udicis fignificat po-
teftatem, fecundum juris dicendi amp; ferendae fententia, tertium jiy
dicati faciendi amp; exequendi. Unde multum intereft. an pignus ad-

d ca^^ar, an adjudicetur. Lr^.U-f-^^^'j^^f-^T n rnm
;; prop quidem erat ejus Magiftratus, led poftea tranflatum

eft^MagiftL auaionum. Anton. Aug.lgt;b.i.emend.c.^. Ab

his videtur tranftatum ad quoslibet privatos contrahcntes. qui

rem nifi-pretium intra certum diem augeatur, emptori attnbuum^

■ /

-ocr page 20-

quo fenfu hoc loco amp; t.t.jf.demdiemaddiB:. accipitur. Sic ergo
Venditor dicitur
rem Emptori addicerel. i,jf.h.t. à quo pluri-
mum in hac materia difFert verbum
adjicere , quod pertinet ad
emptorem pretium augentem, vel plus licitantem. /. 7. amp; %.f.
h. t. quod autem verba adjicere Sc addicere non femper facis cau-
te diftinda fint. aliudque pro alio in hac materia quandoque
ponatur, multis erroribus
caufam dedit, uti obfervat Aug.^-
z. emend, cap. i. Ab utroque differt verbum abjicere, quod heic
ad venditorem plerumque refertur , cum is oblatam conditio-
nem abnuit,
l.i.ff.h.t. fed amp; non ineleganter projicere rem ve-
teribus dicebatur venditor , qui nimis vili pretio vendiderat.
/. -yO.ff. de eviti. l. 56. §. i.f. mand. ficque Seneca epift. 1 z. benefi-
cia ms magis projicere, quam donare
refert : atque hinc ßtis con-
fiât graviter errare eos, qui pro
in diem addiElionelegl volunt in
diem adjeamp;iene in t.jf. h. t.
haec de verbis fufficiant, nunc ad rem
ipfam definiendam tranfeo.

uiddiäio in diem efl paBum , quo cavetuf , ut res convento
pretio emftorißt empt a, nifl quis intra certum tempus meliorem con-
dttionem obtulerit.
Quam definitionem JCtus Paulus probat at-
que illuftrat, cum in diem addidionem hoe modo fieri nos do-
ceat :
ille fundus centum eflo tibi emptui, nifi fi quis intra Kalendas
Januarias proximas meliorem conditioner ficerit, quo res a domino
abeat. l.i.ff.h.t.

Addidio in diem duplex eft, aliafufpendens, alia refolvens em-
ptionem. Dodores
fufpenfivam ^ refelutivam vocant. Sufpenfiva
eft, quae fufpendit emptionem, donec conditio exiftat, eaque adje-
dâ contradus non eft purus ,fed conditionalis./,
i.ff.h. t. amp; facitj,
ne ante conditionem exiftentem fiat emptio , quo cafu emptor nec
jus dominii, nec ufucapiendi conditionem accipit, quia deftituitur
titulo, qui conditione adjedâ nondum exiftente nullus eft ; nec er-
go poterit fiquot;uduskcrari, etfi pretium folviffet, quod tamen cum
interufurio emptori reftituendum eft, ficut amp; fumptus emptori re-
ftituendi, aut à frudibus deducendi funt meliori conditions obla-
ta, ne venditor cum alterius detrimento fiat locupletior.
I. \6.ff.h.
ï.Brunem. adl. 6.ff.h.t. ibique Mantica amp; alii. Refolutiva eft,
quae adjicitur emptioni petfedae, fed fub conditione refolven-

dïj

-ocr page 21-

INAUGURALIS.nbsp;li

Stfidt ut ab initio valtatconmSus red conditione öi-

pem fecundum, d. lA'- Pig™'nbsp;•'^''f'nmaus

]ure dantis, cenfetur etiam refolutnm jas acc.pientis amp; fmSus

reftituendi funt venditori.nbsp;,,,

Ut ntraqne addiSio eifianm fornn prequrntu , ut

„,era n,elio, conditio venditorinbsp;'■•tff^-^tlT.

lior autem intelligimrelTe,nbsp;l amp;

tionenbsp;r'-'mm (qu» adjeft,» d«quot;nbsp;^^

certe utifitatem adftrt v» .ton f PJ» *

^futione.utiLemreda

cÄ villus pretium ofFerat meliorem tamen condmonem

moneTtu;. nal necefTe habet venditor,

latä, priorem emptorem certiorem facere, ut. fi quid alms ad

irit ipfe quoque adjicerepofHt, refert Paulus in l-^-ff^

Ifll Srexi-ere ratiohujus bonx fidei negotii, Jcundum
idquenbsp;de eo, quod ei nocere poffet, cer-

quamnbsp;rnbsp;empt. l. ^.fdeedend.

tiorem facerenbsp;quod fecundus obtulit, ali-

-ocr page 22-

ficit, quamvis contrarium verba Pauli innuere videantur,^ in l.-j.
ff. h. t. nifi prior plus adjicere paratus fit; fed ^ plfts hic non in
comparatione ejus quod fecundus obtulit, fed quod antea pri-
mus promifit, adeoque de eo ipfo, quod fecundus obtulit,
intelligendum efl-.

EfFedius condition is exiftends eft, rem fieri inemptam» adeo-
que venditori cum fructibus, amp; acceffionibus reftituendam,
emptor interim radone impenfarum indemnis fervandus eft, de-
nique negotium eo loco habetur, quafi prior emptio faöra non
fit,
l.\6.ff.h.t'.l.af.^.af.l. 6. eod. ex qua re, quae fequantur
effeda fpecialia ex fiipra diéiis fatis conftat. Csterum fi melior
conditio non ofFeratur , tum prior emptio ita fubfiftir, quafi
ab initio pura fada effet.

A

CAPUT QUINTUM.
D E

LEGE COMMISSORIA

Ntequam de ipsa lege Commijforia dicam , de verbis hifce
__nonnulla monendafunt./e^zk vocabulum injure varias habet

fignificationes, amp; potifTimum fignificat jWjD^tó'c»»?, nunc latius,
nunc ftridius,
t.t.ff.é'C.de leg. verum hoc loco fignificat pa-
dum emptioni adjedum, qu$ fignificatio perMetaphoramhuc
videtur effe tranftata , quia , quemadmodum lex publica adio-
nes civium vendentium amp; ementium coërcet, amp; moderatur,
ita quoque hoc padum modum emptioni amp; vendidoni ponit;
unde quoque vendido dicitur eä lege fieri, amp;pada dicuntur le-
gem huic
contnctui dire.Liz.21. j'/.'jS.'j^.ff.decomrah.empt.
I. lo.C. de aä. empt. ^ vend. amp;pajfim, Commifforium
autem dici vi-
detur hoc padum, quia committit rem amp; emptionem venditori,
utrum illam ratam, aut irritam habere velit; ut alias poena, amp;
ftipulatio condidonalis , amp; merces fifco committi dicitur. /. 8.
^ i^.ff. de publican. 1.4. amp; f^jß^ff' de verb. obi. ibique Donellus.

Lex

-ocr page 23-

LexCommffom, nèU aliud eft , c^umnbsp;veudHim ad-

jcBum , m , mnjolato certa die pretio , res inempta Jtt. I. z.ff-

h. 1.1. A.C. de paB. int. empt. amp; l'end.

Emptio, qu2 fub lege eommifforiâcelebratur, puraeft.non
conditionalis, nam conditio^non adjidtur ipft emptioni , ^d
eius diflfolutioni.
l.i.ff.h.t. hinc fequitur, quod effedus legis
commiffori® in eo confiftat , quod pendente condit.one emp-
tTrd tradits dominus fiat, amp; frudus fuo jure percipiat. L 5.
if.h.t. exiftente vero conditione, h.e. fi emptor ftatuto die pre-
tium non folv^t, rem.una,ciHn frudibus re.ftituere -tenestur,
d I ^ qui frudus peti poflunt non tantum adione perfona hex

emwo vendito, l.lpr^h,,. fed amp; adione reali. L.h.f h.t.
riTdepaa.int.eZpt. amp; vend.
Huic pado vd certa dies ad-
iicitur, quo cafu conditio exiftit, etli venditor emptorem,non
admoneat de folvendo , quia dies pro
homme interpellât, /. 4.
S dt. f. h. t. vd nulla dies adjidtur , quo cafu poft modicum
tempus, judids arbitrio datvim, emptor conftituetur in mora,.

arg-.l.i-l.iffin.f.deobl.amp;aa.nbsp;_

CclTatlcgiscommiffoTiaeeffedusprimo, fiemptor, juflacatrTa

impeditus, non folvat pretium, vduti fi venditor abft , aiït_àfifco
emptori denunciatum fit, ne folvat. /.
ult. ff. h. t. fecundo, fi ven-
ditor à fuâparte non impleatea, qus^ex natura contradus a« ccm-

ventionisimplere debet, l.ult.^. i. C.de refc. ve^.temo, hvcU-
ditor beneficio legis ' commiflbriae renunciavit , cui beneticio
renunciare poteft verbis amp; fadis: verbis enim, cum hoc palam
pronunciavit;
fadis fi ftatim 311« fuo non utatur, autpetatpre-

ùum l. 6. §. ult.ff. h. t. quia pretium non poteft peti aut acc.pi,
îiififubftfbtempûo.. Hulcpaao,interduriià!mdpaâumadj,£.tuf,
fc. ut, pretio didodie non foluco, res non t^n^te .i^mpta,
fed etiam emptor, prüftet, quanti minoris venditor eandem rem
alteri vendiderjt. l.^.^.^.f^h.t. Ted hxc aliaquelatmsperfequi
prsfentis non eft inftituti. ergo

Hic teneat noßrAs Mchora ßi^a rms.

CO-

-ocr page 24-

COROLLARIA.

r.

Ater filio exharedata teßamento reBe dat tutO'
rem.

11.

tJHinor invitus tenetur accipere curatorem.

I I 1.

'DeduBio in domum Jponß non efi de ejfentia matri-
Vtonii.

IV.

^arta \ qua vulgo ^.Tii, efi omnium bonorum ar-
rogatoris.

V.

B. F. poj[feJfor ante litem contefiatam confUmftos ^
perceptos fruBtis quakscunque irremcabiliter fuos
facit,

y I-

TaBa in continent.contraBibtiS firiBi juris adjeBa
mn prodncmt aBionem.

V I l.i

Toft litem conteftatam libellum licet corrigere.

F I N I S.

P