I N A 'ü G V
D E
^V A M
FAVENTE DEO TER. OPT. MAX.
Ex au6Ïoritate CMagnifici ReBoris,
D. H E R M A N N I W I T S 11,
S. S. Theol. Dodoris , ejufdcmque in Inclyta Academia Ultrajedina
ProfèfToris Ordinarii , amp; Ecdcfiae ibidem Paftoris facundiffimi *
NEC NON
AmfUjJïmi Semtm Academici Confenfu , amp; NobiliJJimlt;t
Facaltatis JVRIDICiA!. Décréta,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQUE JURE honoribus, amp; Privilegüs
rité , ac légitimé confequendis,
Eruditorum Examini Jiibjicit
GULIELMUS â VOORB URG, Roterodamufc
Ad(üem 14. Decembris, hora locoqmfolitis.
£x Officinâ FRJNCISCI HALMA, Academte
Typographi, eb Idc Lxxxvi.
Ter4Uufiri^ antiquijjimo
Batamrum jlemmate pro-
gnat O quot;DOMINO,
Baroni de Waffènaar ^ libero
Domino de Bojjche ^ Sanen,
Cranenbroek, amp;c. amp;c. amp;g.
Vitrico fuo honoratiflimo, fi-
liali obfequio in sternum co-
lendo 3
Hafce Thefes Inaugurales
Dicat amp; confeorat
GULIELMUS à VOORBURGH,
au th. amp; re sp.
-ocr page 3-DISPUTATIO J U R. I D I C A
INAVGVRALIS,
d e
THESIS I.
Ecmdx mptia funt, non folummodo,
qu^, foluto priori matrimonio , alte-
ra, fedamp;tertia, quartavice, ac dein-
ceps, inter virum amp; mulierem ineun-
tur : H? quondam , amp; nunc , apud
multas nationesmaleaudierunt: Cathari
olitn amp; MovatiMi has condemnarunt;
■ Quin amp; ipfe TermlUanm , de Monoga-
ma, Carnale quiddam, amp; pudon re-
pugnantem matrimonii repetitionem vocat; contra vero, fpi-
ritualius amp; divinius quiddam eOe cenfet , in uno matrimonio
acquiefcere ; ficut Ecckfia unumDeumpro marito fuo credit,
amp; agnofcit : Non multum diflentit Grotins lib. 5. c. 4. §. i. ds
im belli ac pacts , ubi repetere nuptias licitum autumat, fed
laudabilius habet, uno contentum eflfe matrimonio : Romam
quoque Ecclefia binubos presbytcrorum benediaione privat,
A 1nbsp;nifii
-ocr page 4-nifi ubi viduus fortè virginem ducit,- iifque tönfuram, cleri-
calem habitum , amp; majores facros ordines denegar.
Sepofita indagine de cmßs, qusbeatas, amp; gradum perfedto-
nis fubJimiorem afFeftantes animas ad Harum Nuptiarum ne-
gledum potuerint movere ; iltud tantum inquifitione indige-
bit , quam ob rem a jure Civili fint odio habitas , amp; quouf-
que idem animus apud noftrates valeat. Rationes Imperatoris
Juftiniani7Voz/.2i.c.43. nimis futiles funt, quam ut pondus
dent ; Nam per fecundas mulierum nuptias defundorum ani-
mas contriftari, abfonum eft; amp;, plerafque fœminas altera
vota appetere, non tam procreandae prolis causa , quam im-
pulfu quodam naturae , vix unquam verum eft , Clmdima
tefte, lib, I. in Eutrop.
Nttfcitm adfruElum muliery prolemquefuturam-,
Pr2terquam,quod, fi reludentur natura, inturpiorem vitam
prolabantur, metus fit.
III.
Fortior ratio defumitur ab incommodis,quibusIiberosprio-
ns matrimonii afficiunt novercs, ac Vitrici : Namque folent
muJieres maritis novisnon folum resfiliorum, fed etiam vitam
addicere, l.ii.C.deadmm.Tnt. amp; patres plerumque injuriam
adverfus libcros fuos teftamento inducere, malignè circa fän-
gumem fuum inferentes judicium , novercalibus delinimentis,
inftigationibufque corrupti : Hinc inofficioforum Teftamento-
rum querelas, l.ä^.ff, de imffc.tefiam. Hinc dilTidia , semuk-
tiones, animorum alienationes inter utriufque conjugii fobo-
lem. Nam non ipfe hs nuptix damnandse, imo non magis,
quam primae; fed injurialiberisinferenda: quibus, fiabomni
parte fatis cautum fit. aequius judicium de ipfis ilJis nuptiis
perplacet, odio perverfo procul ire juflb,
V. Pcene.
-ocr page 5-Pœnse jure noftro diflméèae funt j vel propter fecunda vota
feftinata, w/propter ca fimpHciter fufcepta,in liberorum prio-
ns matrimonii fo atium. IIU mulierem intra luâus annum ad
novum maritum tranfeuntem, infamiâ notant, /. ï.amp;l.xi.ff.
de his , qui notantur infam. Nov. 22. caf. iz. verf.ßemm : Do-
tis nomine, amp; alio quocunque titulo plus in hune virum rc-
centem conferre , quam tertiam bonorum fuorum partem ,
\tt3.nt, 4. I.e.deficmd.mpiis. Omnia, quae à 4efunâ:o fibi
marito obvenerunt ; Imô amp; cujufcunque extranei Teftamen-
to , amittere ; ncc non à confânguinei ulti'a tertium gradum
fucceffione ab inteftato arceri, jubent d.Li.^h.t. Caufaefl: pri-
maria, ne turbatiofanguinis fiat,/. II.§.!.ƒ. quimtan-
mr infam, neve incertum fit, an ex priori, an fecundo Viro
mulier conceperit : Accedit publica honeftas, ne , adhut vi-
yente priori viro , pudicitiam violafle , vel de violando cogi-
tafle, vel cum fecundo in necem prions confpirafTc videatur :
Prfterquam , quod alteri marito levitatis fulpicionem praebeat,
vix finito uno , de novo complexu decernens i faltem nimis
contemnat, quern tam. prxpropere. oblivioni tradit..
Hx pœnas de feftinatis nuptiis jure Pontificio remiffx amp;
noftris moribus plané obfoletas funt ; quamvis in Frifiâ no-
vem , in omni fermé Hollandiâ fex , amp; fecundum Synodo-
rum quarundum ftatutum , nempè Dordrac. 1578. art. 89. amp;
Alediob. 1581. art. 5Ö. quatuor menfes cum dimidio a mor-
te mariti ftatuti fint , quibus ab hujusmodi reiteratis nuptiis
abftinerinecefluinefl, ad evitandam probis confufionem. Quod
maritus uxorem hoc modo non lugeat, haud mirum eft, quum
in eo non folum Icgis ratio ccfièt, fed amp;: à virili conftantia
alienum videatur lugere. Nec obftat S. Pauli diclum , Rom^
7. verf. 3. amp; i.Csrinth. 7. verf. 39. mortuo marito, mulie-
A 3nbsp;rem-
-ocr page 6-ö DISPUTATIO JURIDICA
rem ab ejus lege folutam efle , aliique nubere poffe ; in iHo e-
nim divino veriverbio libertas ad altera vota eundi, amp;ejus op-
tima caufa, qua liceat, afleritur; non tamen licentia, quovis
tempore, quas à lege Civili, propter juftam rationem , pote.
rit ardari, ut ilia , quse non cuivis nubere fœminam patitur,
absque confanguinitatis, affinitatis, aut publici boni refpedu.
Pœns , propter ipfas nuptias fecundas , ut ut non feftlna-
tas, liberorum priorum intuitu, dus funt;nbsp;quodmu-
lier fecundo nubens amittat proprietatem rerum , quas ex ma-
riti facultatibus, fub lucrativo titulo accepit, eâ liberis prio-
ns matrimonii refervatâ , folo ufufrufèu fibi rémanente, quan-
diu vixerit, /. 3. h.t. Quod jus etiam hos libères tangit,
qui defunâi parentis hereditatem repudiarunt, ^nth. heres, h,
t. Et, fi quis eorum prasmoriatur, jus idem ad fuos libères
transmittit, per repraefentationem , I. j. dr 8. h. t. quamvis
jurato parentum fucceffioni répudient. Cujus rei ratio eft,
quod lucra hsec leg is beneficio adveniant, inftar jeris alieni fint;
quum reliqua fuum principium fucceffioni debeant, à qua, qui
ex fecundo matrimonio funt, non excluduntur.
Haec bonorum, quoad proprietatem, amiffio amp; in Patre lo-
cum habet, quamvis l.^./ammaC.h.t. folas refpiciat matres;
fecundum Curiarum fupremarum multas decifiones : Sicuti amp;
in Patre receptum eft, quodinmatre, de bonis ex liberorura
fucceffione venientibus, reliquis ejufdem matrimonii liberis re-
fervandis, ubi ab inteftato contingit; NamexTeftamento, he-
res pater, eacapit, ut quilibet extraneus j Qua eâdem ratione
bona fuperftiti cedunt, pleno jure diftribucnda, fi aliundè,
quam à parente, ad fiüum praemortuum pervenerint,
Ex teftamento , h. t. vel fi ab ipfo fuperftite profeéla fint, ut
dos, vel propur nuptias domtig, qu® propria fuperftitis patrimo-
nia
INAUGÜRALIS. 7
nia funt /. 18. cum authent. Eo decurfum ^.pater.(^.Jonat,mte
fffpt. In hoc folo viri conditio prs muliere potior, quod cau-
tione fruduaria, utihapc, non gravetur, l.6.h.t. rcverentif
enim parenti debit® fatisdationis exaftio repugnaret, ut cujus
prudentia, amp; circa liberos afFe^us, eft major. Cur autem pro-
prietas lucrorum prioris matrimonii liberiscedat, ratio videtur
efle, quod folälibrorum contemplatione data, amp; fuperftiti ac-
quifita videatur, d. Nov. film igitur.
Altera fana eft, quod fecundo conjux ultimo conjugi non
poffit plus donare, velrelinqucrc, quam uni, qui, ex liberis
matrimonii prioris, omnium minimum confequitur, 1.6.h.t.
Si quid amplius novercae vel vitrico datum, reliéèumve fit,
transfertur, ex Leonis conftitutione, ad liberos, utaequis por-
tionibus inter eos dividatur. Ut vero fciatur, an fecundus
conjux plus habcat, infpiciendum, ut in ineundä Falcidis ra-
tione, amp; aliis plerifque cauCs, tempus mortis parentis, qui
nuptias iteravit, d. Nov. c. 28 ; non tempus fecundi matrimonii,
vel teftamenti, vel donationis. Quod reverä magnam habet
vim circa bonorum augmentum amp; diminutionem, quse poftea
forte fupervenerint.
Jam reftat, ut videamus, an hae pasns fint moribus fubla-
t32? Unus ait, alternegat. Sanè, libeitas hodierna matrimo-
niorum , ubi prior conjux obiit; odium omnium pcenarum,
quas noftra fimplicior jurisprudentia non fert, eas neutiquam
admitteret: ex adverfo, cum has poenas non tam fint ad vindi-
Äam amp; conjugum punitionem, quam adliberorum ex primis
nuptiis fufceptorum, utilitatem , cui leges profpicere voluêre,
non videntur ä moribus amp; asquitate decedere. Sint ergo lega-
les quaedam damni liberorum compenfationes, vel potius obi-
ees, prxcipuè hsec ultima, qug, quumaltera in defuetudinem
abeat, amp; adhuc obfervatur,
X. Ceflat
-ocr page 8-Ccflat omne praejudicfum fecundo nuptls, ubî nuJJi üben
extent ex conjugio priori, five antè, five poft nuptias fecundas
obierint fuum diem, ita ut per omnium mortem proprietas
cum ufufrudu in 'perfonâ parentis binubi confoUdetur , arg.
/.5. ^ 6,/?.f. Undè apparet, dominium, quod parens per
tranfitum ad altera vota amiferat, liberis prioribus acquiri re-
vocabiliter, ncmpè, fi fupervixerint j atque adeo ultimum li-
berorum fuperftitem non poflé de iis bonis pro lubitu difpone-
re, quum, mortis fuaz tempore, dominium ab eo in paren,
tem fuperftitem difcedat, wd. Sande Itb.z.tit. 3, def. i.
Tarnen idem praejudicium non aufertur voluntate defunâi,
ex quâ fuperftes fuas fecundas nuptias contraxerit, neque libero-
rum in fecundum illud matnmoniumconfenfus, vel in nuptiis
prxfentia; nam, qui non contradicit adüi, qui eoinvito ge-
ri poteft, nullum fibi damnum parat, l. 8. §. ko« vidttm, ffquot;,
quib. mod.pign. vel hjpoth, Secus videretur, fi liberi pasäis pa-
rentum dotalibus, quibus fibi crearetur praejudicium, fubfcri-
pferint, ea aperte comprobaverint, de fuo jure nequicquam pro-
teftati, V. Perex^.inCod.h.t.
Tandem controverfum eft, an per 1.6. Hk ediüali C. h,t.
bonorum conjugalis communio, in Holiandia obfervata, non
reftringatur ? Hujus negativa verior eftj co q\iod d. l. 6. pa-
trum noftrorum memoria in praxin recepra, antiquam com-
munionis confuetudinem nullo modo potuit reftringere : Prse-
fertim, quum prudenter diftinguendum fit, inter alienationes,
quae fado hominis obveniunt, in teftamentis, paftis dotalibus,
aliifque conventionibus, amp;eas, qux ex communi more vel
lege; /. 15. ff.fam.\Erdfc. Ilk, çer L 6. hk eàftali prohiben-
tur, ha vero pereandem /. vetari non potuêre : Atqué âdeô
fecundusconjux, quicommunionisvidimidiam bonorum par-
tem prçcipit, virilem, feu filialem infuper portionem, ubi hœc
Ïelt;2;ata fit a fuo conjuge, capere poteft.