• -f
-ocr page 2-Miscellanea Doctrina
Quarto
a
y^e/^ cy? aeyr/,
■/ k ^
/
j.
^
s.
6.
/
(P.
9-
/O.
//.
/3.
/s.
//
//
JIL
23.
JS.
y À
/ /
et J'üc i£^clt; C
J0.
y
(A-e-Tnbsp;c .
■7Z-C /V,
y
c^ie ay^^c- ytTTi-^-' T^y^y^ o cy^rT^ c^yz^'ûc ca^ ■
^O-ct ctMyï
-ocr page 4-. ^^^nbsp;'â. -ÂAy.
-ocr page 5-Im
quot;WC
• aï
R*-
-m
i*.
Hï'; Si
i
M
V- ••
/ ■
it-
-ocr page 8-m
-m
'm
A
î ::-v
! ■
■ ; ~
-ïï;
-ocr page 10- -ocr page 11-/
I N A V G V^ R
D E
A L l S,
Q_V A
Ex aüüontate Magnifia Re£îoris,
Philofophi^ Doftoris, ejufdemque Facultatis in Inclytâ Academià
Ultrajeftinâ Profèfforis Ordinarii,
N E C N O N
Ampliffimi Semtm Academici confenfn , Nobilijfm^He
Facdtatis JVRIBIC^ Décréta ,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQJJE JURE lionoribus amp;
Privikgiis ritè, amp; légitimé confequcndis,
Eruditorum Examini fubjicit
PETRUS BUR M ANNUS, Ultrajectinus.
Ad diem z6. Mmii hork locoqne folitis.
Ex Dfficina Francisci Halma, Academic
Typographi, cb bc Lxxxvm.
î/ . M
-ocr page 12-Speäatißmls Gravißimis VI R I S,
D. ISAACO BALDE,
D. PETRO BALDE,
Mercatoribus apud Amftelodamenfes
vigilantiflimis, fideliffimis.
Apud Goudanos Ecclefise Divinx mini-
flro facundiflimo, do6tilIimo.
D. JOANNI van FLAMERDINGE,
Mediana Dodori expertifEmo, Equiti
S. Marci digniffimo
Agnatis meis fummo honore colendis.
Has ßudiorum frmitias
D. D. D,
PETE.US BURMANNUS.,
Auct^
-ocr page 13-DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRAJLIS,
D E
Um laudabile admodum amp; vlts huma-
ns neceflärium fit advocationis officium
l.^.C.deadvoc.diverf.yndtc. non illud
in litibus gignendis amp; protrahendis, ho-
minibusque inanibus fumptibus vexandis
verfari oportet, fed quiilü operam dant,
exempluin veterum JCtorum imitari de-
cet, qui partes, antequam ad litigandum
procederent, privatim monebant, ut arni-
ca tranfaöione litem componerent, ut docet ex/, ii.f.äefirvit.
prad. Rufl. Cujac. i%.obferv. 38. Nihil enim humano generi tam
noxium eft, quam continuis Jitibus femet invicem conterere amp;
exhaurire, prsftatque paulum de jure fun concedere, quam du-
biam judicii aleam tentare , exemplo Afcyiti apud Petron. c. 14.
cm quamvisfHum (quodfocius vindicaremalebat) placeht eme-
amp; parvo are recttperare petiffs thefaurum qmm in amhigmm U-
A anbsp;tern
-ocr page 14-4 DISPUTATIOJURIDICA
tem defcendere. Cui malo optimum in jure noftro, Tranfadio-
nis remedium proponitur , quod pro temporis ratioac, breviter
cxplicandum nobis induxiraus.
Tranfaélio diâa eft a tranfigendo , quod generaliter cujüfcun-
que rei compofitionem dénotât l.zzg.jf.deV.S, Cic.froClHent.
Maniliw rem cum Opftano tranfegit, fecnniam ab eo accepft. Inju-
re vero fpecialiter, illam compofitionem notât qua res dubia amp;
Jis inccrta deciditur, quin amp; improprie dicitur Judex tranfigerc
cum loco unius paenae alteram irrogat. l. i^.^.y-ff-dehtsquimt.
if)f. Lil. ff. ad marne. ^ denique judicii tranflatio tranfaéèio dici-
tur /. 57. ff. de Jüdic. proprsè autem dida. tranfaâio definitur
quod fit rei dubU vel litü incerta, aliquo dato vel retento, convent a
decifio, quae verba in ipfa materiae tranfadione excutienda venient.
Conventa vero dicitur decifto Ut diftinguatur a judiciali decifione,
quae fit per fententiam judicis. Non reóle vero aiii mihi per
pacSum definire videnrur, cum tantum fit modus, quofieri.po-
teft tranfadio. vid. Bachov. adTreatl. dUp.j. th. 1. Ut. D.
Ut autem ordine procedatnoftradifputatio videbimus r.qui-
nam poffint tranfigere, z. de quibus rebus, 3. quomodo fiat
tranfactio. 4. Quis fit tranfaöionis efFeâus , amp; ultimo quo-
modo refcindatur.
Tranfigere omnes poflunt quibus pacifci licitum eft, amp; qui
nee natura nee lege prohibentur, ut furiofi §.8. /. de imtil. /?»quot;-
ffil. infantes amp; infantil proximi Li.^.i^.f.deOamp;A. Mincgt;
res autem 25. annis non fine confenfu curatorum poflunt tranfi-
gere, quia nee pacifci l.z^.ff.depatl. nee contrahere poflunt5..
C. deimegr. refl. fi vero non habeant curatores amp; tranfegerint dar
tur Ulis reftitutia t.tX.ßadverf. tranfrä. prohibentur amp; pro^
digi l.6.fJeK0hl. eum nulla fit eonim voluntas lä^o.f.de
R J Pencraliter autem notandum eft , in tranfigentibus , ne
quiiquot; unus tranfegit, ad alium extendatur, quia nemo alterum
tranfigendo Isdere poteft I. l-f.h, t. •nbsp;•
Non autem fuo quis tantum nomine ', fedamp;alterius quis
tranfigere poteft, ut Syndiens five Adminiftrator Reipublicae,
non tamen
aliternifi fupcr rebus, de quibus mandatum habet,
amp;quatenus jus liquidum non remittit l.z.C.h.t. cum iplis
non perdendi fed adminiftrandi jus concedatur, fi vero de re im-
mobilifittranfigendum, adhibendum videtur effe decretum
dicisnbsp;tilt C. de vendend agr. civit. Tutores amp; Curatores
poCfunt tranfigere de rebus Pupillorum amp; Minorum, fi fit m
rem eorum /. 54- §nbsp;4-/- ^'f'^rt. cum melius fit ut pu-
pm aliquid aLVknt, quam ut de toto m per.culum^ vcniant
/ 46 ^ filt f.deadm.mt. necaliteripfis permittitur , mfi jus pu-
pillorum fit dubium amp;obfcurum , necprobationes-fuppetant arg.
I f. de mreu fi fit qusftio de rebus immobihbus pupil orum
judicis decretum eft interponendura l.ii.C. deadm.m.
de prad. mi».
Procurator quoque in rem fuam datus quin poffit tranfigere nul-
lum dubium eft, cumamp;jusiurandumdeferrepoflit /nbsp;de
procHT. amp; fit inftar domini /.55#. deprocur. fi vero fit dams ad litem
non poteft tranfigere, nifi amp; hoc ei mandatum fit /.y. C. h.t. L 60.^.
de vrocnr. fin autem univerfalis omnium bonorum libera adminiltr^
tioipfifitcommiffa, reftetranfigit '7-^
fjLccHr. Procurator Principis fine expreffo ad hoc rnandato tran-
V nonpoteft /.nbsp;non enimalienateeiremC^fansfed
dLenter gerere commiffum eft 1.1. §• i. ffJeoffic.frocmX^ar.
0 quot;nbsp;^ A 5nbsp;IrateE
p D I S P U T A T ï O J U R I D I C A
Patèr de rebus filii emancipati non poteft tranfigere /. lo.ff.Lt.
■quia emancipatus habetur tpfê pro patrefamilias, amp; res fuas libe-
a-e poteft admmiftrare, i.i'èz.deF.S. amp; deinde emancipatus lo-
co extranei habetur,nbsp;de her'ed.qaal. dif. nemo autem
poteft tranfigere de rebus extranei fine ejusmandato, /, i.f.h.t.
( unde nee mater de liberorum bpnis tranfigere pofle dicendum
eft ) valet vcro tranfadio inter filium emancipatum amp; patrem
tutorem; /. 5. C.dedoLmnl. fi vero filius fit in poteftate patris,
patri non Keet de adventitiis tranfigere j nifi cum confenfu filii
l:ult.^.Z'Cideb(m,ftaltb,. fton vero de caftfenfibus amp; quafi ca-
Urénfibtis, quiainiis ifiKus eft paterfamilias L z^ff.adSCtHm. Mn-
lt;ed. fervos quoque qui habet liberam pecalii adminiftraltioncm ^
co refte tranfigit ■/. jz.^.i6.ff.defnrt.
V I.
. Vidimus Perfonas quibus licitum eft tranfigere vel non, nunc
-porro de rebus defpiciamus : generale autem hoe rèquifitum eft
quod res debet effe dubia /. i. f. h. t. i. e. de quibus vel lis eft,
vel timetur ne lis fiat, nam amp; fufEcit ad tranfadionem fi lis eflè
poffit d.Lz.C.h.t. fi autem per calumniam quis litemminatus,
hoe modo pecuniam extorferit , non valet tranfadio , amp; quod
datum eft poteft repeti /. 65.§. i.ff.de cond. indé. De re certa
de qua nee lis eft nee timetur, non valet tranfadio, unde de re
iudicata tranfigere non licet, quia ea finem controverfiae inter
partes litigantes imponit, requiritur autem ut fententia fit valida,
nee appellatione vel reftitutione in integrum poffit infirmari /.
:3z. C. h. t. amp; fi dubiumi fit indicatum fit nee ne valet trans-
^ftiö /. lï.pr.f. h. t.l. 25. §. i.ffJeCond.indeb. fi quis autem
dolo induöuspoft rem indicatam tranfegerit, non valet, amp; quod
eo nomine dedit poteft coridicere , vel in caufam judicati com-
penrarei./.2,5.§. x.ff.àecond.indeb. Prohibitaetiameft tranfaftio
de controverfiisexteftamento ortis, nifiprius infpedis teftamen-
ti (fub quo amp; codicilli continentur) tabulis l.6. f,h,t.l. i.§.
t./.
-ocr page 17-i.f.teß.^Hemad.aper. ratio duplex daripoteft, quia fic nec exi-
tum haberent voluntates fupremx hominum , quod tamen pu-
blice expedit /. 5. ff. eod. 8c hoc modo feneftra aperlretur frau-
di illorum , qui hominum ultima judicia fupprimerent, hoc-
animo, ut haeredes legitimi modico prsfenti contenti à tota haere-
ditate defifterent.
Dc alimentis tcflamento vel codicillis reliSis non Iket tranfi-
gere nifi adhibito decreto Prztoris in urbe, Prdefidis in provincia
I. t.ff. h. t. amp; Prœtor ipfe cognofcere caufam debebat non altert
mandare I. 8. §. 17. équot; 'i-^.ff'.h.u fi vero à fîrco alimenta eflent
reliâa, cognitio pertinebat vel ad Procuratorem Cxfaris in pro-
yincia, veladPrïfeâkos œrariiinurbenbsp;19. nam hi erant
judices fifcales. /. i a .f. de his qm ut indig. I. à^i.jf. de jure fife, ra-
tio cur tranfaâio de alimentis prohibitafit,ea eft, quia homines
pauperes amp; egcni , quibus à teftatore alimenta rdiâra fuppete-
bant , forte modico praefenti contenti non confulerent in longi-
tudinem, amp;:futuris alimentisrenuntiarent. /.8. §.7./'./6.#.atque
ita voluntas teftatoris exitum non haberet : de praeteritis autem
alimentis quae debentur , refte fit tranfaftio quia ibi ratio dida
ceffat I. 8. C. h.t. ut nec prohibita eft tranfaâio dc alimentis ex
Contraßu vel conventione debitis., /.8. Ç-z^/Iâ. f. ratio autem
difFcrentix ea videtur efTe , quia tcftator alimenta relinquendö
non fibi fed alimentarioprofpexerit, contrahens vero magis fiW,
quam cui debentur alimenta, confuluifle prœfumitur, amp; cum con-
tradus fit mutuo confenfu initus, nihil tam naturale eft quam
ut mutuo difiènfu iterum diflblvatur /. ff.deR. J^
Sed nec omnino prohibita eft omnis de alimentis tranfadiov
fedea tantum quxalimentarii, per fraudem ad tranfadionem in-
dudt;^
-ocr page 18-dufti , faceret conditionem deteriorem , nam fi melior ipfius
conditio tranfigendo fiat, licitum eft tranfigere, ut exempla m
/ 8nbsp;fea.f.h.t. demonftrant; nec tantum de aJimentis
prohibita eft tranfaftio, fed amp; de lite, qus de alimentis mover!
polfet, quia facile fingi poffet lis aliqua, ut ita lex circumvema-
tur. ut ait yCtus in d. /.8. §. 20. amp; fi facta fit tranfadio de ali-
mentis amp; aliquid datum fit, nihil hoc nocebit alimentano, fed
ad alimenta proficit five iis imputatur 1.7. §. ult.jf. h. Ahmen-
ta vero in tranfadione ftrida fignificatione fumuntur, ita ut nec
habitatio nec veftiarium contmeaturnbsp;12. fed de. his fpe,
ciaüter fit tranfigendum ; in legato aurem alimenta hsc omnia
continent 1.6.amp;dt.ff.dealim.vdcih. leg. ratio autem differen-
tiae haec daripoteft, quia voluntates defunftorum funtlate inter-
pretands I. iz.ff.de R.J. Tranfaftiones autem ftride : alimen-
torum autem nomine non continetur annuum quid legatum, ut fa-
lariumvelufusfruausjde quibus tranfadio prohibita non eft, nifi
ufusfrudus fit vicealimentorumreliaus lt;af./.8.§. 23. Paftio au-
tem gratuita de alimentis prohibita non eft, cum non tam facile
quis donare , amp; gratis remittere praefumitur /. 25. deproz
ht.]
Jam videamus de criminibus.quatenusde iispermiflaeft transa-
aio, amp;priusdiftinguendumeft, inter criminaadmiiraamp;admitten-
da, dehis nullo modo tranfadiopermiffaeft. Lz-j. ^.o^ff. depaEt.
nam alias fruftra criminibus psnae eflent impofitae, de commiffis
vero licita eft. Crimina autem funt vel pu blica vel privata, de pri-
vatis etiam licet tranfigere d. I. 27.nbsp;4. /. 7. §• 14. i» fii ff-
eod. amp; hujus tranfadioriis effedus eft utadio ipfo jure tollatur
d.l-zj.Lz.vers.fedfi ff.depaB. vel ope exceptionis d.l.zj.^.A^^,
vers, item ne, etfi vero reusabadionelibereturnon tamen effugit
notam infamis /. 4. §. fin. f. de his qui mu inf. fi vero quis gratis pa-
cifcatur, veldet quidem pretium, fedaudorePraetore non notatur
1.6.nbsp;eod. fed hoc ita accipiendum eft fi tranfigat de
adione qus infamiam adftrt, ut de ciolo amp;c. , non vero fi de
aftione qu£ non infamat, ut deLege Aquilia' de interdiâfo un-
de viamp;c, ratio autem curnotentur eft,quia tranfigens decrimine-
privato habeatur pro confeffb /. ^.ff. de hii qui mt, infam, con-
feffi autem pro judicatis /. i. f. de confejf. Publica crimina funt
vel capitalia , vel non capitalia , capitalia vel ftriâe fumuntur,
p-o eis quae pxnam fanguinis ingerunt, vel quae tantum mor-
tem civilem inferunt, ut deportatioamp;c. de capitallbus crimini-
bus celeberrima eft Diocletiani amp; Maximini-conftitutio L 18.
C. h, t, quœ quoniàm multorum eruditorum ingeniis crucem
foit, paulum ei explicandœ inlisrebimus.
Duas partes feu régulas compleftitur hïc conftitutio r, eft
decriminibus capitalibus quae pœnam fanguinis inferunt, de qui-
bus lex tranfadionem permittit. 2. Eft de omni crimine publi-
co , quod pœnam fanguinis non infert, de quo tranfaftio pro-
hibita eft. Quid autem capitale crimen fit anxie inquirere
non eft hujus loci , ea tantum addemus qua explicationi le-
gis hujus infervire poterunt. In hac lege capitale crimen ftri-
äe ponitur pro eo crimine quod morte naturali punitur,
quod ex ultima hujus legis parte conftat, quo fenfu faepius inju-
re noftro ufurpatur m in l.nbsp;p^nis ubi deportâtioni oppo-
nitur; ratio autem cur in his criminibus permiflâ fit tranfadio,
cft miferatio , amp; quia unicuique quocunque modo licet ftngui-
nem fuum redimere l.\.ff. de bon. eor. qui ernte fent. videtur au-
tem hsc conftitutio amp; in gratiam rei amp; accufatoris lata elfe ,
cum hac ratione accufator abfolvatur à pœna talionis, quas in
capitalibus criminibus conftituta erat accufatori, fi crimen no n
probaret l.fiti. C de accuf. Reo vero maxima inde utilitas redit,
I. quia non incidit in crimencorrupti adverfarii d.i. i.f.de.hon.
m. quod alias qui faciebat pro conviäo habebatur Lz^.dejnr.
Bnbsp;fifi'
-ocr page 20-fife, tranfigens autem pfo Confeflb non habetur 2. quod ille a(gt; '
cufator, cum quo tranfegit, non poffit repetere accufationem,
nec tamen aliis via ad accufandum prœclufa eft, nec à poena fed ab
accufatore reus liberatur.
XI.
Reo autem quocunque tempore amp; ante amp; poft accufationem
tranfigere permiffum quin fit, dubium non eft, de aâore vero
dubitatur, cui tamen idem tribuendum efle videtur , cum quia'
cadem ratio qus reo favet j amp; pro adore militât, ut fuper thef.
demonftravimus, tum quia legis hujus verba getteralia funt, ad-
de quod ineptum videretur , Reo tranfigendi, aliquidque ea
de caufadandifacultatem dare, adori autem negare, cum nulla
tranfadio fingi poterit nifi inter duos , amp; denique hue quadrat
illud juris principium , Cm ali^uid a lege co»cedimr ei ^ eomc'
drntur omnia fine ejuihuó illnd expediri nequit, argi 1.1. ff. dejn»
rifd. porro fi accufatof ante accufationem iaftitutam tranfigat,
poffet videri incidere in crimen concuffionîs, pecuniam accipiens,
cum accufationem minatus fit /. z.jf.deconeuß. nec illud obftare
ullo modo poteft, quod qui defiftit abaccufatione , incidat in
SCtum Turpilianum, quod tunc verum non eft, ubilex,üt haec
noftra, accufatori dat facultatem defiftendi, cum licitum fit permif-
fu Imperatoris defiftere ab accufatione /f. I3.§. l.f.adSÇt.TftrpU.
t
Excipitur in haclegeadulterium, cfequotranfadionem Impp.
yetant, cujusexceptionisratio non una ab interpretibüs datur, qui-
dam hanc allegant, quia Crimen eft graviffimum , quaejCerté ratilt;gt;,
nullius momenti eft , cum alia graviora crimina fint ut Parrici-
dium amp;c ; alii vero frequentiam adulterii prœtexunt, alii cau-
fantur,quodpaucis amp; iis propinquis tantum licet accufare/.5o.C.
oAL.jHL.dekdHb^ qui fi quid, vel expado, vel alio modo acci-s
piant.
-ocr page 21-I N A U G U X' X L'ir S.
piant, rei fiebant Lenocinii /. 2.§. i.Inbsp;cu-
jus cadem erat pœna quae adulterii l.^.f.eod. quod fi jam tran-
figere illis licuiflet paenam hanc cluderent: alii hanc rationem afFe-
runt quod olim non fucrit capitale crimen , quod nec admitti
poteft , cum an fuerit capitale nec ne dubitari poteft tfrg. §. 4.
y. de Public-. Jud. Ita ut Probabilis fit Coraßi opinio Ädtf-
cel.lih.i.c. I. quod pœna mortis vilioribus fuerit irrogata , de-
portatio honeftioribus. amp; deinde fi non fuerit capitale, excipien-
duna fuiflet in pofteriori parte legis, fi Imperatores jus vêtus re-
fpexiflcnt: ita utverofimile fit lise verba, excepta Adulterio, ab
interprets margini adfcrJpta in textum irrepfifTe, qam nulla ido-
nea ratio dari poteft, quare ab aliis criminibus diftinguatur. Ex-
cipiunt communiter DD, crimen Majeftatis amp; Parricidii , fed
nulla fubnixi lege velratione, cum lex hxc generaliter loquatur,
ut nec Incefti Stupri amp; fimilia crimina excepta elfe dicendum
fit, quia incefti amp; ftupri pöena non eft capitalis /. 6. .Autb,
fef C. deiftcefi. mpt. 4. J. de. publ.jud.
Altera pars conftitutionis prohibet tranfadionem de omnibus
aliis publicis criminibus, quae paenam mortis non ingerunt, ut
funt quçfelegationem, deportationem, membri mutilationem, vel
tuftigationem vel fimilem pœnam imponunt, ratio autem eft
quia m his non eft tanta vismifciationis, nec ratio. d.L\.jf.de
hon. cor. hue poteft applicari, cum non de vita hominis, cujus
expediendae omnis ratio honefta eft, agitur, amp; fola hie facditas
amp; turpitudo criminis remanet, quod puniri publice expedit,
amp; deinde cum vox capitalù hac in lege ftride fumatur, non ad
deportationem debet extendi, quamvisamp;ea capitalis poena voce-
tur I. 103. de y. S. quod amp; dicendum de infamis poena , qus
quamvis amp; capitalis dicitur in d.l.ioi.deV.S. (cum amp; ibi fit
latiffimavociscapitalisfignificatio, amp; poteft infamia intelligi quas
ex judicio capitaliReo inuritur, ut in I. i.ff.dehis mimt, inf.)
B anbsp;amp;
II
li D.I S P U T AT I O J U R I D rc A
amp; fania vitae squiparetur l. 9. jf. de man. vind. non tarnen de
ca licita fit tranfaftio. Cum autem Impp. publica tantum cri-
mina nominent, qusri poflct, an de privatis licita fit tranfadio,
ubi diftinguendum, eft, utrum criminaliter agatur exdelido pri-
vato, quo cafu prohibita eft tranfadio, cum Reus videatur de-
latorem corrumpere amp; habeatur pro confeflb l.ult.ff.deprntvar.
amp; accufator fi defiftat, etfi non incidat in SCtum Turpilianum,
coërcetur tamen arbitrio judicis /.y. §. ï. f. de SCt.Turpil. fi
vero civiliter agatur, licita eft tranfadio ut fupr. thef. 9. oftendi-
mus, amp; adori iterum agere volenti obftat padi vel tranfadionis
exeptio /, 'j.ff, cond.fm. 1.15. C. defwt.
Ultima hujus legis verba, citra falft accufationem difficultatem
aliquam habere videntur , cum multi interprétés hic excipi cri-
men Falfi putant, amp; ùtra ^topmer poni autumant, cuifenten-
tix cur non accedam, movet me cum infolens vocis citya, pro
prater, ufus,cum femper fereJine fignificat ut in /. lo. ^ 24.C.
de Rei vind. qus lex eofdem, quos hsec, habet audoresamp; infinitis
aliis locis probari poteft, quos congerere non eft inftituti no-
ftri, turn quod nulla apta ratio dari poteft exceptisnis : acci-
pienda ergo verba hasc ita funt, utnonliceat tranfigere de crimi-
ne publico non capitali, quin accufator tranfigens incidat in
SCti Turpiliani pasnam, quas eft qumque librarum auri I. 3.
Hit. de pravaric. filfum autem committit vel tergiverfando velprae-
varicando /. r. §. i. f. ad SCt. Turp. 1.6.f. eod. Non vero exten-
di debent ha:c verba ad Reum , fed tantum ad accufatorem , quia
Reus -non tenctur falfi ex SCto Turpiliano , fed is alio modo
punitur , nimir. ut habeatur pro convido ut fupra didum eft.
XV. Poft-
-ocr page 23-Poftquam vidimus de Perfonis amp; Rebus, de modis quibus
tranfaâio fieri potefl: dcfpiciamus , fit autem vel nudo paéto
l.i.amp;i'^.f. h. t. vel non nudo ut fimplici flipulatione I. 6. 25.
Cth.t. vel contradu innominato I. ty. C.h.t. /.21. de dol. md.
vel per Aquilianam ftipulationem amp; acceptilationem /. i^.ff.h.t.
/. 15. C. eod. vel ftipulationi antecedenti adjicitur pœnalis ftlpu-
latio /.41. c. h.t. vel fit per jusjurandum l.^i. ff.dejtirej. un-
de dicitur jusjurandum fpeciem tranfaftionis continere l.i.ff.
eod. denique fit vel pure vel fiibconditione I.9.C.h.t. vel fcri-
ptura vel fine /.17. C.de fid.mflr. vel in judicio vel extra l.iî.
C.h.t. nam faepiffime tranfaftiones fiebant juflu Praetoris, cu-
jus ofBcium erat partes ad tranfigendum compellere I. x 3. §. 5.
ff.deVfufr. amp; earum transadiones confirmare /. i.§. lo. ff.de
»ov.opey.mnc. nec refert nodu an interdiufiat l.io.C.eod, imo
die feriato licet tranfigere 1.11. C.de fer.
n
Effeftus tranfadionis varii Aint pro modis quibus initur , ut
fi nudo pado fiat, non quidem tollit priorem aflionem, fed pro-
dudt exceptionem, vel dolimalireplicationem 1.28.C.h.t. non
autem reus his poteft uti, nifi prius paratus fitimplere quaepro-
mifit I. tç.C.h.t. I 11. C.depaB. fi fiat per ftipulationem, na-
fcitur adio exftipulatu, 1.6. amp; ^.C.h.t. fi percontradumin-
nominatum, adioprasfcriptis verbisdatur 1.6.C.h.t. fi Aquilia-
naacceffit ftipulatio, omnesadlones ante compétentes perimuntur
l.^.C. h. t. fi pcenalis ftipulatio fubjeda fit, peti poteft amp; poma
Liô.ff.h.t. fi fit jurejurando fada, fidem rumpens omni aftio-
ne privatur, 5c ab eo poteft peti intereffe, amp; poena fi adjeda fit,
Si notatur infamia /. 41. C. h. t.
B 5
XVIL Ge-
-ocr page 24-DISPUTA TI O J U R I D ï C A
XVII.
Generalis vero Tranfaâionis quoquo modo perfedae effedus
«ft, ut litem fihiat amp; dirimat, quod adeo verum eft ut etfi quis
tranfegerit de caufa, ex qua non erat obligatus, non tamen audietur,
fi velii repetere, quod tranfadionis caufa dédit /. 25. C.h.t. quia
hïc fatis jufta caufa videtur, ob quam quid datum eft, ut à ii-
te difcedatur 1.6^. §. i.f. de cond. indek amp; tranfadionis caufa
datum amp; indebitum fibi opponuntur l.ô. C.deJfirdrfitB-tgnor.
PorroTranfadio inter tranfigenteseandem. habet vim, quam res
judicata /, zo. C. h. t. unde non poteft retradari /. 16. C.h.t eo-
dem modo ut nee res judicata I. Hit. C.fentent. refc. mn fof. imo
ne fub prsEtextu inftrumentorum poftea repertorum i.ig.C.h.
*.utnec res judicata l.^.f.deRe jHd.niCi fada fit exfalfis inftru-
mentis L\^z. C. h. t. quod amp; in re judicata obtinet t.t, C.Jiex
falf. inftr.jtidic,
X Y III.
Quod autem diximus tranfadionem retradari non pofle fal-
lit, fi mutuo confenfu ab ea recedatur, non tantum réintégra,
fed amp; jam dato vel retento aliquo. i.14. C.h.t.l.l-y.f.deR.J.
non vero paenitentia unius nifi res fit intégra 1.56. ^ 59. C. h. t.
2. refcinditur tranfadio inita cum minore 25. annis /.20. zz, 25
C.h.t. fed minor hie omnia probaretenetur, quae probat cum pe-
tit reftitutionem in mtegrviva l.ix.^.-^i^.l./i^i.ff.deminor. J.fiini-
ta fit ex falfis inftrumentis ut fuper : thes: diximus. 4. Si dolo
malo fit inita l./\.l,i^.C.h.t. 5. Sievidenscalumnia adfit
§. I. de Cond. indeb. quia non tam tranfadio quam fordida concut.
fio fada intelligitur l.i.^.pen.ff.decdttmn.
X I X.
CoroIIarii vice tradandahic eft quaeftio, numetiam tranfadio
poflet
-ocr page 25-pofTct refcindi ex l.i. C. de rejcind. vend. t. zn ifoÇîzt, tranfî-
gens laefus ultra dimidium recedere a tranfaftione, quod negan-
dum efle videtur, cum tranfaâio comparata eft ad fopiendas amp;
Amendas lites Lu. C.h.t. jam nullus effet lltium finis, fi rite
perafb tranfaaionequaereretur , _ num quislaefiis effet enormiter,
amp; fie remedium ad extinguendas lit« inventum, ad eas alendasap-
plicaretur,denique hue referri poffent omnia, quœ de effedibus
ântea diximus, quae alias inuti ia éffent^ fi hoc praetextu liceret
a tranfaftione recedere, amp; nihil tranfadionis caufa datum repetî
poffeconftat ex Iz^.C.h.^.^^Lô^. §.i. f.de cond. iM. quid
quod amp; beneficium d.Li. neminifubfidio fit, nifi qui certam
lœfionemtempore contradus fadam demonftrat LS.C.^erefiind.
vend, tranfadio autem femper initur de re dubia amp; incerta.
Negotiorum gefior tenetur de culpa le-
'vifpma.
t
FaBum inconûnenti adjeBum contraBui
hom fidei format aBionem y fecus Jl
firiâi juris contraBui adjiciatur,
Qm
L I S.
15
Qm credidit in refeätonem 'navis non ha*
bet tacitam hjpothecam,.
'n i
I V.
Inveäa ^ iüata in pradium Vrhanum
fignorü jure tenentur i non in pradium
mßicum*nbsp;t
V-
Tericulum rei 'vendita , nondum tradiu
fpeäat ad emptorem.