PISPUTATIO JUKIDICA

inavgvrali s
Ad Legem POMPE JA M

P A R R I C I D I I S

(L u ui M,
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
yiucioritate Magntfici Re£toris,

D. J O A N N L S L .U:Y T S

Philofophiï Doâoris. ejufdemque Facultatis in Inclytâ Academii
Ultrajediaa ProfeflcM-is Ordinarii,

NEC NON......

Amfl^itm Senâttm Aeademkt con/en/u ,, NoiiÛffi^que J.
Facdmis jVSlDlQiy£ Decreto ,
PRO G R A D U^ D OC T O R A T U S,
Summifque in UTROQUE JURE honoribus amp; Privl-

legus ,ite foleomter amp; More MajorüM conjcquendis.
. r, „ , /'«^/«c^ Cenjtira amp; dijmfitioni Miicit

A B R A H A MU S A K E R C KR AA^D,' RhSNO Traject.
■^'P' '.Jfinti y hora locoqm fohtis,
- ' ■ - ) - î !

Trajecti ad Rhenum,

Ex Officinâ Francisci Halma, Academk
Typographi, cb loc Lxxxviii.

riRO ^MPLISSIMO, GRA-
VISSIMOgt; COmVLTISSIMO

D. PAULO VOET

à W I N S S E N JC^^.

HUJUS CURI^ PROVINCIALIS
VIRO SENATORIO

ATQUE HUJUS URBIS CONSULARI

NUPER

AD ORDINUM FOEDERATI

BELGII CONSESSUM
QUI HAGJE COMItîS EST
DELEGATO
NUNC VERO HUJUS PROVINCIE
ORDINIBUS A SECRETIS»

Hoc Inaugurale Et/temtmm devoti animi
teferam facrum facit

abr. à kerckraad/^.c^-^.

PROOEMIUM.

Ntîquus mos eß dr ußis jam diu Vê-
tus ohtinuit ut iüi quorum animus
fertßudio quidem Juridico in Are-
na Academica defungi Gradumque
DoBoratus capere ^ in Patrono-
rum cenfum infcrihi, primo quidem fefe DoBiß-
morum Virorum é' Antecejforum tentamini é*
Cenfura fuhjiciant antequam ad majora prove-
hantur. Çl^odfane cum ah ingénia meo non effet
alienum, quippe qui major a molirerj nec amplius in
primordiis mihi defudandum e(fe cenferem , atque
etiam hac in re amie or um votoy qui S' nunc auBo-
res funt (jy ab aliquojam tempore fuerunt, diutius
refragari non anderem, imo necpoffemy quia quod
petebant videhatur rationihus niti, confultumfuit
me examini exponere ; Per Juris itaque materias
quisßionihus hahitis propoßta mihi mat er iar um
quadriga a Nobiliff. facultatejuridica qua di-
fputationis mihifundamentum jacerent, utifunt
de Vi, de Parricidis, de Jadiciis, I. 8. D. de
eo quod certo loco. Ex hifce cum pra ceteris
arrideret illaqu£ eß ad L. Pompejam de parri-
dis duhius non haß quin explicandam arriperem,
Inßcias nullus eo quofdam fore qui negotium hoc

A znbsp;à me

P R O OE M I U M.

à me fufceptum reprohaturi effent , quafi nimts
grape ^ à noßro quidem captu alienum. Verum
tamen cum jaBa ßt alea ea qu£ intrivimus notis
exedenda funt, hoc nobis autem erit folatio quod
aBenev. Led. petimus ^ daturum nohis ilium
ejfe fperahimus, noßra ne dedignetur. Diligen-
tiam enim meam in expoliendo hoc argumenta non
pafus ßtm deßderari. Sed ea hodie cumßt tem-
porum calamitas ut nihil à mtilitigatorum Iahe ^
veneno maneat incontaminatum, vereor ne dr Uli
in me meaque conjurent :fedflocci eos facio, quam
difficile enim ßt ad omnium falivam aut loqui aut
fcrihereprobe fcio, équot; procliviores mnnuUos ad
aliorum diamp;a faBave involanda quam ßua reamp;e
curanda, vitium hoc innatum plerifque omnibus
aliéna ut melius videamus quam noßra , ßc fert
ufus, ßc res fefe habet, ut te tua, me mea de-
leamp;ent inquit Cicero. Nemo ah invidis inta^
Bus, nemo ita omnibus numeris ahßolutus quin
adverßis eum ex Zoili feUa aliquis in fitrgat :
Valete ^ ut aqui Judices aquam juxta judicii
lancem judicare ne detreUmini.

DISPU-

DISPUTATIO JURIDICA
I N AV G V R A L I S,

Ad Legem POMPEJAM

D E

P A R R I C I D 11 S.

THESIS I.

T ordine noftra quidem procedat di-
fputatio, notabimus variam vocis figni-
ficationetn, amp; fumi vel in Jpecie vel in
genere vel ut alii volunt vel firiäe vel
Late, atque amp; ita quidem omne homi-
cicÜHm dénotât, uti apparet ex verbis
Legis quam tulit NamaPompilmsKo-
manorum Rex. Si quis hominem li-
berum dolo fiiens mmi duit tarricida eßg.
Menuonem facit Lex Homini, Liberi, ideoque commode coa-
Cludi poffe autumo , fervum , tune temporis impune potuifTe
occidl. Ratio etiain quia sa: fapervacm dehbero cl'viffetfi ea-
dem de fervo voluißet imelligi. Exinde etiam qui hominem ce-
cidit parricidaàk'mr quafi qui parem occidar, uti docet Rcev. ad
R.J.C.ioH.Pac.!id^.6.J.depnbl.Jud. EtktnFlorasl. t.C.9.
Homicidium Brutinbsp;appellat Brut as vera (inquit)

favori Civium etiam domm fua clade parricidia velificatus efl.
Sed amp; parricidium dicitur Romuli fratricidium uti Ait». Fel. in
Oä. inquit ut ipfe Romulus Imperator amp; ReBor populum futtm
facinore prxcelleret, parricidium fecit. Eodem moào Hyeron.ad
ad Mo». Ruß. Ep.4. Roma ut condita eß duos fratres fmul Re-
ges habere non potuit ^ parricidio dedicatur. Et Jufl. de Cam-
hjje 1. I.e.5. ßmnio exterritas non dubitavit etiampoß fa-

A 5nbsp;crilegia

crilegia pamcidiam facere. Sed apud veteres Romanos ille parri-
cida etiam dicebatur qui Reus effet capitalis criminis Cic. Lz.de
LL.fMTHmfacrovecommendatHm qnickpfit rapßive panietda eflo.

Verum quemadmodum voce parrkidii indigitabatur homidi-
dium fic etiam ejus nomine veniebat Cades Prmapis. ita Val. Max.
/. i.C.%.n.%.Jul. Caf.ntcem\^Ç\3iCaJJîo SiBrutoïlhumParrici-
dinm vocat. laila mentione mbis e quaprimordia civitas mßra traxit
Divtts JhUhs fanfla proles ejus fe nobis of en quem C. Cafius nm-
qmmßne prafatione publici parrtcidn mminandus drc. Ideo etiaiB
Id»s Mania quibus JhL C^f. cœfus eft pamcidinm didae funt
amp; eo die nunquam Senatus aótus fuit uti Snet. in Car.C 88
Etiam Juflinus l. 2.C.7. Philipp. Cadem dicit parricidiL. ' Et
non tantum ille qui Primipem Utho dat verum ille qui/'™*
firwt inßdias hoc nomine notatur; Conftat hoc fane ex Studii
Politici fonte Tacito L. i. Hiftor. C. 85. Igitm verßtre fententias
amp; hue atque illuc torquere hoflem é- pnrricidam Vttellium vacan-
tes. Etiam CHrt. l. 6. C. 7. qnihs Juvenis audmfe vero fidem
m parrmdwm dedtjje amfianter ahnuit. Docet quoque Clarif-
fimus amp; Eruditione Celeberrimus Vk J.G.GräLvimc\x]\x% in-
ftitutioni multum debeo, ideoque multis mihi nominibus fu
fpicicndus, in Mot. Priv. ad Snet. m JhL Clt;zf. C. 84. ConfpirZ
tionem tn C^arem amp; Crimen Ufi^ Adajefiatts fuifTe parrkidium
vocatum {nh imperatoribus. Etiam Crimen Conjurationis adver-
ßtsPatnam diâum eft Parricidium^ uti. Ck. Philipp, a. Etenim
cum homines Nefarii de patrix parricidio confiterentur-, Et qui ad-
verfus patriam conjurât diâum parricidam patet ex Tlori l 4
C. 1. quam fententiam ficHtis omnibus in carcere Parricide (Iranm
lantur Conftat quoque ex eodem Bellum Civile didum fuifTe
parrmdale /. 5. C. z i. Hoc unum deerat Pop. Rom. malu jam m
ipfe intra fe bellumparricidale domi flringeref, legendum uti refle
Viri Doaimonent./err««? parricidale, cum nullibi legatur bel-
lum firingere. Atque ita variam vocis fignificationem vidimus
ßrtae vero cum fumitur necem Vatrii fi?nificat quafi dicas Pa
trictàum. Quod etiam affirmat Ouintil. 8. I„fi,t Qrat C 6
In lege de qua agimus accipitur pro ncce omnibus illisquidem'

illata

inaugural

illata quos JCtus fpeciatim hic enumerat amp; recenfet ut in /. i.
3. amp;nbsp;amp; hïc quidem de varia vocis intcrprctatione di-

xifle fufSciat.

III.

Qyia non prorfus alicnum fubjicere quznam Lcges de hoc
Crimine funt rogatae amp; qus circa illud Juris fuerit fucceffio..
Primo paucis prjemitterc qux in ToUha Judaica obtinuere im-
petus eft, amp; infpicere quomodo Dem ipfe tales punire volue-
rit, qui nefando huic fceleri fefe dcdercnt, ncc abhorrèrent illis
manus injicere quibus Natura amp; Legibus vita debetur. Certum,
itaque uti ex SacrisPaginis conftat, non aliter punitös quam ul-
timo fupplicio, amp; non folum qui occidit, fed amp; percutit atque
ctiam parentibus maledicit, moriendo moriebatur, uti docet Mo-
^^^ Exod.i\\v.\lt;),i']. Lev.io:v.^. amp; aliis ex Locis darum
eft. Notât etiam Zepper. de L.L. Mofaicis nonaiiam pœnam
obtinuifle quam ut illtus qui fangninem effudit etiam ßmguisefm'
demur, quod etiam docet Clariff.P. Foet. ad J.h.t. Sc Col-
latio LL. Afofaic. ^ Rem. tit. i. de Sic. ^ Htm.y Cdv. 14. Inflit.
cc mirum nequaquam hoc videri debet non aliam pœnam in
ufu fuifle eo tempore, quis enim cui vel modicum fupereft Ta-
lionis , arbitraretur tantse quemquam pofle dari audaciae aut
immanitatis qui vitam vitaeaudori quidem eriperet? Unde So-
Z«'» interrogatus Curn^Uum ßi^plicium i» cum flatuilfet aui pa-
rcmcrn necarct, Sapienter quidem r^^^onâia fe id neminem fÀu-
rum exißtmafe; Papinianus etiam inquit/. i^.f.deCc„dit.Jnßit.
namquae fada l^dmlpietatem^ exifiimatioaem, verecuHdiam no-
firam contra bonos mores funt, nec facere nos pejje credendttm eß.
Imo amp; Perße mnquzm mtparentemmtmatremocódïamp; quem-
quam putabant, uti teftatut Herod.l i. fed fi quid forte illius
acciderit aut Subdititios aut fpurios fuifle deprehenfos.

I V.

Expofitis quae lure A/ofaico obtinebant, tranfibimus ad illas
%es qus Romanos inter hoc fcelus vindicabant amp; quaenam
fuerit inibi circa illud Juris fucceffio. 1. Romulum de folo
homicidio legem tulifTe teftatur Plutarchw in ejus vita ubi ii-
lam ex legibus ab eo latis refèrt wkQ.nbsp;-naTftK^nU

«mns

ornne homicidtum parricidiam. Hunc fecutus JVuma Pompilitu
CUJUS Legis fupenus Thcfi i. meminimus. 2. Locum habuit
Lex Servit ThUü, quae ut aliqui putant de Parricidis fuit, verum
nihil mil Tola conjedura exftat, illud autem certum ftatuit Fe-
flus in verbo Plorare ea lege de pulfatione parentis quid cautum
fuifle. Bodin.l.Of. C.âf.Bnjfon.mjOrm.l.z.Sçqmtm 3. Loco
Lexii.tabb. qusparricidasCulleo punivit. ^aLMaxA. i.c.i.
In legibus Athemenßum vero amp; Lacedtmoniornrn nulla mentio
fiebatparricidiifed folius tantum Caedis, uti teftatur/'mV. ad
AttA.-]. Ttt, I. MeHrJ.'mThem. AttA. x-C.z.
ée Rep. Laced I.a^.C.10. Conlcripta li.rrf^^. lex fuit Anno poft
ZJ. C. 502. uti Sigon. dtjure Rom. 1. i. C. 5. teftatur. 4. Cor-
nelms SulU quaeftiones publicas conftituit amp; prstores auxitqui
de CriraiDibus quirerent Ao.ab F. C. 672. M. T. Decda amp; Cn.
Com. Dolahella ColT. atque hoc etiam anno inter alias Lex Cor-
nelia de Parricidis lata ^.ii.ff.deO.J. antea vero quam C/w»
caufam Rofcii defendiffet, qu^adanbsp;C.67^. SullaDi'

datore amp; Metello ColT. uti Gel. L. 15. C. 28. amp; Ctc. 5. Ferr,
Etiam Ramos. I.4. de Erroribus Trtbonianinom : Etpatetma-
nifefte exinde quod ante Sullam hxc judicia exercebantur co-
ram ^«e/oW^wj%.-i.7,.ff.deO.J. Cum vero ejus tem-
pore amp; poft eu ni haec fiebant coram Praptoribus quod darum
ex Cicer. qui Rofcii caufam coram Prxtore Famio ageret. Et
hac legenbsp;antiquiorem quae Malleoli Parnddiunri pu-

niebat cujus meminit Cic.l \ -Invent. Confirmatam putat Ra-
mos 1.4. de Error. Trihon. amp; Sigon. de J. Rom. /. 5. C. ? 1 • Sequi-
tur nunc 5. Lex Pompeja quam tulit Cneus Pompeim Ma-
gnns ConfuI cum M.Craßo anno fT. C 781. Uti docet Harppr,
ad %.6.J.defHbl.jHd. amp; Giphm. ad^.§.6. fed dubiushorum
virorum calculus in tranfitu tangendus : Volunt iüi hanc Legem
anno K C.781. conditam amp; 5. quidem Confulatu Pompeji ç^xyoi,
manifeftecontra Faftos Confulares pugnat, quibus patet hos Col-
Ao.6%i.KC. in quem 2us. Confulatus Pompeji \nc\àlf
fuifTe annum r.C.noi. quo tempore ctiam
quodamp;Fafti notant, tertiumConfuiatum gefllt T'a««,««, , qui
eo anno folus per feptem menfes Conful fuit ut Üfdem Fafti do-

cent:

cent : fed haec lis Tub Judice per nos licet fufpenfa maneat. No-
tandus hie etiam error magnus Pomerefchi ad §. 6. J. de p. J,
qui docct hanc legem latam a Sexto Pomp, qui nefcioundein
talem virum cadere polTit. 6. Sequitur Conftitutio D.Hndria-
»/cujus meminit l.lt;).f.h.t. quod etiam Rittenhuf notât ad
LL. ii.Tabb.C.ii- Clajßz. jubebat autem ha-c Parncidambcftiis
objici iibi mare non foret proximum. 7. Venit ilia lex quam
renovavit Conffantims Magnus utipatet ex l.m.C.àehücj.par.
•vel hb. occid. quam legem etiam comprobavit Juflinianus §. 6.
J.dePtibl.Jud. Atque ita quidem ex horum locorum inter fe-
ie comparatione manifeftum eft quomodo Legislatores Crimen
hoc afperrimum, uti ab Imperatore vocatur. d. §. 6. J' ( quera
emendandum putat Ramos.Lib. deError.Tribon.) Çmsro^Mo-
nibus vmdicarint amp; fingulare in Parricidasfupplicium ftatuerint
cum intelligerent Nihil eße tarn fanStum qmdnonviolaret alicjuan-
de audacia, ad qnx verba etiam ludit illud Herat. 1.1. ode y
uiudax omnia perpeti

Gens humana ruit per vetitum nefas :
Nil mortalibns arduum efit

Cœlum ipfttm perimus ßultitia, neque
Per nofirum patimur fielus

Iracmda Jovem ponere fulmina.

Ulterius videndum venit cum Parricidium annumeretur Pu-
hlicis ludiciis ea quotuplicia fuerint amp; ckhv Publica, diâa fint. A-
pud Romanos duplicia fuere Judicia; Alia enim Ordinaria cjult;e
folito fiebant juris ordtne. Alia Extraordinaria inquibm Magiflratui
ipfe fett Pretor cognofcit amp; judicat quafdam caujks nullo dato judi-
ce. Atque hxc Cognitiones proprie appellantur. Ipfius autem
Prxtoriserat aliquando officium cognofcerequafdamcaufas, uti
coenitioerat de Honorariis Mvocatorum,Medicorum I. i.f. de
Extraord. Cognit. item Refiitut. ex de minor. I. 13. §. i.f.
de minor. Iterum Ordinaria fuere duplicia vel Pnvata J»-
dices privates a Prat ore ex albo fuo datos de caufn privatis fecun^
dum leges exercentur. Huic albo erant infcripta Judicum nomi-
na, hinc Plin. quid te judicemfacisl cum hancoperm condicerem

Bnbsp;«0»

noneras in hoe albo'. Vel erant Publica qm de criminihnsQn^ß,
tore abqno Judicium exercente judices datt ab eo, Jecundum lezes
a populo latas, exercent. Diâa autem funt Publica propterea quod
cutvis e populo executio ear um plerumque datur §. i J de publ
Jud Et notandum Executioni, verbum pro perjecmione vel'
quod a!iivolunt pro accufatione poni, LiuD.deaccuf. 8cl.i.

I.D. de Inc., Ruina, Naufr. Addendum illud vocem pkruml
que hic poni pro ßre quia funt quibus axc poteftasJure pul
blico adempta eftnbsp;lo. ff.deR.JV. junäa l.^.amp;^.ff.de

accuf. Ideo mam publica difta qmd caußc ßnt publica \it\ F'inn.
in brev. Not- ad §. i. J. de Publ.Jud. Et fane fi quseratur Ra-
tio cur populo eorum executio permittatur. probabilis hxc amp;
vera videtur quodhisjudküs agatur de Ulis deliHis qu^ „axi-
me adUßonem ^ turbationemStatuspublicipertinent. Quod etiam
teftatur Cujac. 8. Obfervat. 33. Etiam rinn, ad d. i. J.
de P.J.nbsp;y J

V I.

Uti variafuérunt Judicia ita etiam crimina, fuerunt enim alia
Ordmana qux prster nomen etiam mm Legem, ctnzm for-
mam, amp; certam/gt;a?«4whabent, \xt Majefiatis, Adulterate. Unde
etiam légitima appellantur /.j. §. 2. D. deßellio». item lee:itimx
quafiiones l.z.ff. de O. J. Et public* leges. l.X.^.ï.D.adI. Corn
dejc. Etiam Judicii publici exercitio I. i. D. de of. ej. cut mand
Aha iterum Extraordinaria qus accufantur exrraordinem poe-
na arbitrio Judicis irroganda /. ff. de Priv. Del. 1.91.f. de fur-
tii. Dicuntur etiam crimina non légitima quia nec legem nec for-
mulam nec certam pœnam habent d.l.^.^.z. D.deßell. Grscis
quidemnbsp;alia dicuntur No^/^es h. e. légitima alia aw

lt;Pcc i. e. non firipta feu lege non comprehenfa. Dividuntur et^m'
quod Capttalta fint qult;t caput Civitati eximmt vel per mortem
naturalem, qua ulttmt fitpplicii nomine venit ,vel per mortem civi-
lem. l.iz. D.deP.J. Uti apud \txtxt% tfit Aqua amp; ignis inter-
àiElio vel poftea (qux in hujus locumnbsp;Deportatio. I î

D. depoenis. Sed praeterire nequaquam poffum hujus apud An'
tiquos pœnac rationem, licet etiam plerifque Antiquitatum peri-
tis non fit ignota. Olim cum fecundum ftatuta Majorum amp;

vetu-

vetuftiflîmas leges vita eripl Civi Romano non pofTet uti Cic.
pro Ballto amp; Cacima. Et Pauliu I. Sentent, teftatur, ne ta-
rnen eorum peccatamanerentimpunita,poftulavitpublics difci-
plins necelïitas Viam amp; Rationem excogitare qua tamen noxii
pleâerentur; Et ita quidem inventa hsc pœna, qua iftis fubfi-
diis, quibus humana vita fuftinetur, ipfi reo interdicebatur, Ovid.
4' Fafl. v.j^x.

_An quod in his vita Ciiufa eß amp;c.
Habuit haec poena locum ufque ad tempora Impsmtorum uti
docet Gothofr. ad I. i.^.i.f.de Leg.l.Ôcd.l.z.D.depœnis. Etiam
Zoeß adttt.de P.J. ff.n. I. fublata hscnbsp;conftitutione,

uti Dio».l.p.CHjac.6.ohßi9. amp; Gothofr.add.l.i.depœms. te-
Irantur. Alia autem nonCapitalia dxcwntwr qult;e falvo capite, turn
quodadLtbertatem, turn quoad Civitatem, vel irrogant infamiam
vel pœnam fißo inferendam, vel aliquam corporis co 'ercitionem I. z,
Igt;.de P.J.^.ii. [.eod.l.i%.D.depœnis. Etiam Schneidtiv.adl.
d. t.M.i. Wißenb. adD. eod.». 5. J^tm,ad^.z,J.d.t. ZoeßadD.
eod.n.i.

V I I.

Di(5ium deCriminibus amp; Judiciis publicis, agendum venit
dc Qmfloribm 8i didi funt Quaßores quafi Quœfitores amp;cInqHiß-
tores. Hinc yirgil. 6. ty£neid. -z/. 451.

IVec vera h* fine ßorte dat£ ßne judice ßedes

QMßtor Aitnos urnam movet.
Fuerunt autem varii Quaeftores, fed nos de «lis tantum agimus
qui Judicium publicum exercuerunt quod Omftionem vocabanc
uti teftatur Roß L9. Antilt;^. Roman.C. \ ^ p.m.i^-j^. fed cum
hie Locus/^»-^//»mentionem facit 8cSortisS^Vrna nequeoquin
paucula de illis addam. Per Sortem intelligitur Sortitio ludi-
ium quae hoc modo fiebat. Cum difceptandum effet judicium
»»quoddam publicum amp; fumma dies Reis effet diiäa, Praetor
»advocabat judices, nominatim unoquoque citato amp; horum
gt;, Nomina quidem infcribebantur tabellisquae in Urnam conjice-
gt;) bantur.qua quidem fjepius agitata extrahebancurtotfortesquot
jgt; requirebantur ad implendum numerum prasfcriptum : Uli au-
„tem quorum nomina jamexiverant caufamcognituri fedebant;

B znbsp;Verum

„Verum cum lixc Sortitio quidem eflet peraéta liberum erat
„adhucAccufatori amp; Reo eos removere quos fufpedos puta-
• ,bant, tum in remotorum locum novi forte fublegebantur qui
aâus Snhjortitio dißa eft Polem I. 5. C. 7. Cum fortitio infti-
tueretur tabellis mfcripta Judicum nomina in Urnam conjicie-
bantu rex qua tot extrahebantur quot Praetor illius Qusftionis
hoc Judicium exercere debere exiftimabat. Vrna. vero aut

ut voluntautC//?/ïfuit, in quam fortes mittebantur. Ur-
nx elegant! quidem tranflatione amp; Sortis meminit. Horat.Lz,
Od. 3.

Omnes eodem cogtmur, omnium
FerjdtHr ttrnas ßrins ocjhs
amp;ors cxittira.

Similis fere etiamnum apud Fenetos fortitio locum obtinet in
cligendisDuce amp; Senatoribus, ea enim fit per Globulosaureos
amp; argenteos, qui in Ciftulam quandam conjiciuntur.

VIII.

Cum variae quidem à Varus Judicia publica {Jnt cxercita no-
tandum illud vemt prifcis temporibus ipfos Reges primo Co-
gnitionem rerum Capitalium habuiffe, quod tempore Fet.Te-
fiam. etiam obtinuit amp; afleritur Hxemplo Schelomonu Resis
Jjraeiitarum cum judicium inter diflTentientcs de infantibus me
retrices in ore omnis Populi exerceret uti patet ex i.Reg.C {
Idem fecilTe Kommum refert Dw»f. Halte. 1. 2. Romulum emm
Regem deltHa maxima cognovijje, majora Senatoribus fermtßjfe.
fcribit. LivifiJ.L i.C.49. inquit Superbum cognittones rerum ca-
fitalinm fine conßUts per ß filum exercmjfe, peri^ue eam caufam
dr occidere, in exilium agere , amp; bont6 mulüare potutlfe Sub
Jatis deinde Regibns in eorum locum Conjules fuccefTerunt :
Brutus enim Conful de conjuratis caufa cognita fupplicium fumßt
teftante eodem Liv. Li. C. 5. Poftea vero cum Lex Valeria à
P. Fat. Popi,cola Anno V.C. 245. lata fuerit qua Cautum »e
Conful de Capite civis Romani injujfu Populi c^uareret ^ ut pro-
vocatio adverfm Magiflratm ad Populum effet deminutum fuit
jllud Jtu Confulare amp; Imperium atque illis demum aeere per-
miffumquos Populusquïftionibus prsfecifTet, Rofl.c,. c.. 8.
'nbsp;Con-

Conftituebat autem illos Populus vel Conjtdes vel Pmores vel
BiElatores qui Senatm Confulto vel Lege quotiefcunque res pof-
ceret quaerere jubebantur. Hi autem Quxjlorei Tarricidii func
appeliati quorum meminit Pompon. L. z. §. 25. f. deO. J. Fe-
fins etiam Paridi Qmftores appellantur, ^uifolebAnt Creari re-
rum capitalium quarendamm caufa , (ubi Scaliger monet le-
gendum Parkidii) ut Co^o amp; Medullino Coflquot;. Anno cccxl.
Item Anno cccxlix amp; Anno dlxiv, amp; in eum modum uf^
que ad annum DCiv. quïftiones publicaefueruntexercits; an-
no autem DCiv. Quïftionesperpetuae faéiae, i.e. Ordinaria8c
proprium Quaefitorem habere ccperunt. Intelligitur autem per-
)etua fafta qusftio , cum in fingulos annos Prlt;etori mandatur.
riifce quidem Verbis De Ea re Pratoru quaflio efio. Item Prx-
tor qui ex hac Le^e qmretfacito amp;c. Uti docet Sigon. 1.2. C.4.
amp; Rof. /.9. C. 18. Omnia autem Judicia publica , licet etiam
Quaeftores fint Conftituti, ab illis Ordinariis faóta non funt,
fed extra ordinem quaeftores aut SCto aut Plebifcito, aut Con-
(klibm aut aliis MagHlratibm aut etiam private hominibm man-
datae funt. Partim quia nulla, de illu Conflituendis lex erat lata.
Partim quia lata quidem fed pro Rei atrocitate extra ordinem qute-
rendum. Exempla quaeras apud Sigon.l.z.C. 4. hi QuaEfitores
fedentes in tribunali amp; Sella Curuli, Judice quasftionis operam
navante amp; fidem, gladio pofito judiciumexercuerunt,cum fe-
Icdis judicibus fedentibus in fubfelliis fuis, Scribis vero, Ac-
cenfis, Prsconibus, Liótoribus aliifque apparitoribus alTiftenti-
bus. Hinc Cic. in Orat. pro Cluentio. inquit Omdfibi ilUfiri-
ba, quid ItElores, quid Cteteri qttos ap^arere huic qm^tom video ^
volunt I

I X.

Ipfam nunc legem Pompejam infpiciamus. Cavetur itaque
hac Lege ut fi quis Patrem, Matrem, Fratrem, Sororem, Pa-
truelem, Matruelem, Patruum, Avunculum, Amitam, Con.
fobrinum, Confobrinam, Virum, Uxorem, Generum, So-
crum, Vitricum , Privignum, Privignam , Patronum, Pa-
tronam, Novercam,Sponrum,amp;eorumparentesocciderit, te-
neatur ea pcjena quae eft L. Cornelite de Sicariis I. i,i./\,D.h.t.

B Jnbsp;fed

fed amp; Mater qui Filium, Filiamve occiderit, amp; Avus qui Nepo-
tem , item is qui venenum emit ut patri daret quamvis non
potuerit, hac pœna ut Parricida punitur /. t.D.h.t. Et pu-
niuntur Parricidx hoe modo, ut Virgisfanguineisverberati, in-
fuantur Culieo cum Cane amp; Gallo Gailinaceo, amp; Vipera amp;
Simia, deinde in profundum Culleus jaftetur /. 9. d. h. t. §.6.
J.deP.y. Roß l.S. C. 15. Singula nunc quae moveri poffunt
circa hanc legem dubia amp; quaï negotium faceflunt adjicere amp;
folvere, quantum licet, tentabimus.

X.

QuîBrltur: Cum Parentes qui libéras occidant non pumantur an
potuertm ergoimpune occidere. R. matrem hujus legis pœnam
incurrere fi fihum filiamve occidat /. i.f.h.t.in fine quod ve-
to adpatrtmutrum illetuneimpune occident, quisrogabit? Di-
flmguenda funt tempora.Primo enim PatresJVecüin
Liberos habuerunt l.n.D.de lib. amp;poflh. amp; L \o. C. de P. P. te-
ftatur idem Plut, in Romulo. amp; Dionyß Halte l. 8. quod fus non-
folum fub Regibus fervatum fed à Decemviris firmatum in
LL.xw.tabb. hsc funt Verba. PARENTUM IN LIBF
ROS SPECIALE JUS ESTO RELEGANDI. VEN-
DENDI. OCCIDENDI. quod etiam atteaatur Rav. ad LL.
XII. tahlgt;. C. 5. Et non folum in filios proprios fed etiam in
adoptivos hoc Jus illis competebat, uti darum ex A. Gell L lt;

C.19. Ita verba fonant VELITlS. JUBEATIS. QUlRI-
TES. UTL L. VALERIUS. L. TITIO. TAM IU-
RE. LEGE. Q^ FILIUS. SIBI. SIFT. QUAM SI
EX. EO. PATRE.MATRE. aFAMlLlAS. NATUS

ESSET. UTI. Q. EL VIT^.. NECIS. Q. PO

POJ^^-Tf' fET- UTL PATRL ENDO, FVLIU^:
EST. H. J. U. D. U. V. Q, R. Atque ita quidem hu-
jus Jurisannqui veltigium in h.l.\. n.t. remanfiffeputantVi-
ri docSi. Wiffemb. p. i. D.h.t.n. ». Cujac. I. i.Obfirv. 17. fed
aliud Jus promulgatum amp; fancitum Conflantini lege uti patet
ex L. un. C. de his q.par.velltb. Et Wefemb.'inparat aàD h t
I]lud_autem addo per JVS VIT^ ET NECIS.' Non inl

telligi debere hberum quoque modo Velis fsviendi arbitrium,

amp;

inauguralis.

Sc Licentiam quandam excufantem à Crimine Parricidii, fed
■poteßatem légitimant Capitalia Jcelera liberorum juße pumendi ,
Ideoque ut Jufti Judices amp; domeftici in vitia liberorum Cen-
fores, non Vero ut Tyrann! adhibebantur, Doroeftica enim
amp; intra privatos Lares habebant in filios judicia, ubi folebant
vel Senatum, vel Prtncipem, vel Necejfarios amp; propinquos ad-
vocate eofque confulere. Sic etiam Auguflus confilii judicii-
que particeps fuit, nec erubuit intra privatos penetrate Penates.
T. Arrius enim filium parricidii intentati reum, coram Princi-
pe amp; propinquis judicabat , amp; MalTiliam relegabat. Filium
quoque contumacem Judici pater ofFerre poterat, qui ex ejus
pr^fcripto fententiamdiceretamp;pœnaminfiigeret. l.^.C.deP.P.
amp; in tantum etiam Jhs Romanum conveniens erat JuriDivino.
Ubi ad judicem deferri filium rebellem amp; fceleftum jubebatur.
Ex Lege autem Cornelia qui filium indida caufa ( nempe an-
tequam ejus defenfioneseflent auditae ) necaflet, de Homicidio
tenebatur, uti patet ex /. 2. D, ad L. Corn, de Sic. Concludunt
etiam multi fummam hanc poteftatem patribus magis conceflam
ad terrorem liberorum amp; liberos in officio retinendos, quam
quod voluerint Legiflatores efFrenem amp; efFufam licentiam ipfis
concedere, qua pro libidinepoffentabuti. FbetiàJ.deP.P.^. 2.
Rtttersh.Cl. i.p. i.C. \ .Legis enim duritiempietate Paternaexttn-
gut credebant, amp; pro magno peccato paululum Jupplicii fat in ejfè

X I.

Occurrit hie illud Dubium quoque Utrum Sola Confcientia
ad Crimen parricidii fufficiat. Prsmittcmus autem antequam
quas noftra fit (ententia doceamus , quinam fint illi qui Con-
fciorum nomine veniunt, amp; Ees intelligo qui in necemfuntcod-
perati öquot; confilii fcelerati participes. Quales funt qui Venenum
emerurit ut darent, licet non potuerint dare /. i.f.h.t. ctiam
L.un.C.de b. cj.par. vel. Lib. Etiam illi qui pccuniam credide-
runt, amp; illi qui ad perpetrandum facinus qusefivcrunt I. y.f.
h.t. Et hanc confcientiam ut poena Legis Pompejlt;t delinquent!
infligatur fufficere teftantur Perez,, ad d. L. un. C. Brunem. eod.
Itco, Etiam Mynfing. ad J, dePdl.Jud. §.lt;5. mßmb. ad D.

h, t.

h.t.n.ï. qui vero cognitas infidias reticuerunt, licet etiam te-
neantur, puniunturextra ordinem, non veroex hac Lege, uti do-
cet L. 2. D.h t. Ibi enim frater, qui cognoverat, non autemin-
fïdiarum fratris in patrem particcps, fuit relegatus. Ideoque
etiam errant illi qui talem fratrem pœaa parrkidii tencri putanc
inter quos eft Gomez,-, i. Refol. 5.».4. Ixcufat enim ab ultimo
fupplicio amor erga fratrem licet etiam fit perverfus quod etiam .
affirmant mjfenb.p.z.D.h.t. Harpr.ià^.Ô.J.deP.J. Etiam
Perez,.i» C.d.t.n.j. P. roet. a.d%.6.J.De P.J.

XII.

Ad pœnam Parrkidü infiigendam progrediamur quam Thc-
fi ix.dedimus. Sed dubia circa earn vcnientia videamus. i.Mo-

ribm hanc pœnam Modefiims adfcribit quae Legi ab aliis datur.
Refp autem, adfcribi pofle ideo moribm quia vim Legis habent,
/, 3 2. ^ D. dcLL. fic etiam Patria poteflas dicitur ^on'^/« re-
cepta /. 8. D.q.fmvelal.Jttr. z. More majornm inftitutam
/. h. t. quam tamen Jujlmianas appellat Novam 6. J. dc
P.J. Hujus vocis novi varia traditur fignificatio: Novtu 'tmm.
Romanis dicebaturqui nulla Majorumdignitateclaruit, amp; quo-
rum Majores nullos Magiftratus Curules gelTerunt Cic. in Agrar.
inquit me longo intervallo prope memori.e tempvrumque noflrorum

frimum hominem novum Conßtlem feciftis. Aliquando quoque
novus Homo dicitur qui Confulfaftus cum ex familia nemo an-
te Conful fuerit, licet Prstores ex ea fuerint. Inde Cwrovo-
cat MmsmmHominem novum licet ejus Pater, Avus, Proavus
praetores fuerint. Homini autem novo feu ignobili opponitur ho-
mo veteris prop/pie ^ multarum imaginum. Apud Sallufl. in B.
C. 85. Nobilitas etenim apud Romanos oftendebaturMajorum
imaginibus, (ümc Jm fmaginum pro Jure Nobilitatis) qu®
dimidio corpore fadls fervabantur in atriis. Juven. Sat. 8. v. ip.
Toto, licet veteres exornent undique Cer»

Atria ---

Vide etiam FigrelC.ii.deStat.Rom. qui latedehifce omnibus.
Camp;mt^lhm Stat. II. Thebaid.

Lato Regalia cœtu

Atria cempkntHr.

amp;

amp; quanto quis plures amp; fumo magis obduâas tales oftentaret
imagines, tanto cenfebatur Nobilior. Novm homo dicebatur etiam
fervus mammipts infervitutempofiea redaBns 1.27. D. deadim.
leg. legitur etiam Novum pro eo quodauditum amp; prifcum eft
l.i.ff.deinfp.vent. pœnam autem hanc alii »oww» dicunt pro
vetufia amp; quae in ufu jam fuerat. Alii autem pro infoliia, hiTiC.
vocem novam ponunt. Se», in Hyppol. A. i. Sc.i.

MendMia auditu nova vel fufra

Captum cogitationis ardua.
Val.Max.L uC.6.n.é^. Novitas monfln hovis mugientis fermons
humano. Etiam Tac. 1.1.Hifi, C. 55. Vkrtatem infolttam vocat
novam. Inquit etiam Imperator in I-.14. C. de Jud. Rem non
novam neque infolitam aggreàimur. Et in hanc quoque fenten-
tiam pedibus ivit Gtphan. ad §.6. J. de P.J. Etiam Huber. in
Vrdeü. ad d. §. 6. Illi enim novam pro Rara amp;cjtngulari pœna po-
nunt. 5. Illud etiam addendum. Pœna parricidii dicitur ea
qus Legis Cornelia de Sicariis 1.1. D. h-1. illa autem fuit Depor-
ratio i 5. §.5. f.adL. Corn.deSicar. Verum hœc nihil movent
fcrupuli, turn enim Legis Cornelia pœna viget cum quis alias
pcrfonas , quam eas qui nuncupationeparentum continentur,
occiderit uti ex §.6. J. de P.J. patet, junEl. L. 9. §. \.ff,h.t.
teftes etiam funt Wefemb. ad f. h. t ». 5. Zoef ad D. h.t.n. 5.
Huber. ad J.%. 6. Sigon. I. 2. de Judic. C. 51. Schotan. Coll. Ju-
rid. I.a,. Difp. IJ.K. 16. Treutl. 2,.-vol. Difp. iz.th. Boekelm.adj.
deP.Jn.z^. Ludwel.adJ.eod.litt.D. ^tim UTottom. ad J.d.
t. litt. D. Tuldenm ad C. de h. q.par. vel. lib. n. 2-.

X I I 1.

Antequam pœnam Parricidarum ex le^e Pompeja exponimus,
videbimus alia quaedam fupplicia in eosftatuta. Conftat exSue-
tonio in J. Caf.C.a,!. Muldatos bonis parricidas Pcenoi facino-
rum auxit, parricidas bonu omnibus, reliquos dimidia parte mul-
Elavil. Ex veteri Lege Si quis parentes occiderit aut verbera-
verit ei aamnato os ohvolvatur felUculo Lupino, folea Lignea pe-
dibus induantur dr «» carcerem deduEius ibi Jit tantijper donee
paretur Culleus, in quem conjeSlus in ptofluentem pracipitetur.
Uti àoc^i Sigon.I. z. de Jud. C. 51. Ratio apudnbsp;exftat 15.

Cnbsp;Mverf.

AdverßC. 15. Ne terrétm fctlicet mtaBn improbo contaminarent
emnmm puremem, P^rrictdje eti-am detinéantur domo am car cere
donee a Magiftratibus dsbitis poflent pleâi pcenis. Probat il-
lad locus Calp Flaeà. in declam, Cui titulus damnatusparri.'
cidii anna cußadiaturnon occidenti fed va-berœti manus ampu^
tabantur quöd tsftafur Sen. l.^. Controv. 4. qui patrem pulfarit
mmus ei pracidantur. Hujus criminis rei etiam comhierehamu^
ad palum cui manus ^ pedes clavü eram aßxi fubjeäoigne ex far-
mentis faBo quse pœna viguit etiam tempore/'lt;«»//jCtt/. 5. Re.
cept.Sent. tit. 24. Hi etfi antea Culleo infuti in mare projiciebantur
hodie tamen irivi exuruntur -uel ad beflias damnantur

XIV.

Jubet lex Pompeja wt illi qai hu}us criminisfaâierantrei ««r-
herentur virgis fanguimis. L 9. H.h.t. Videndum autem qu«
fuerint illas yirga Sanguines. Varie à variis hoc verbum expofitom:
Legerunt enim d\'àSanguineie. Sed nequaqaam hoc admittenduflî
cenfemus, - Ratio quia Sagmina quae aliis Verbena funt Menaf,
Ameen. J. Civ. in verbo Sandum. Er am herb* quos legati P J'
eircumferebantne qtiiseosFiokret L^.D.deR.Diviß ficutietiarn
legati Grscorum ferebant ea quae vocanturwpuK««. Foret ita.
que ridiculum honnnem fceleßijßmum herba prope fanEla credere.
Iterum aüi legerunt Saligineis quia Salices funt ripis amic®. ob^
ftat autem huic argumento illud Plinii L. 16. C. 37. ^
10. frutices quofdam Sanguineos diâos, ideo quod Sa.ngai-
nem elicerent facile , in quam fententiam defcendit. Wißemb.p.
z.ff.h.t. vel quod effent cruentat« in horrorem uti de BelloKA
fcribit Ftrgil. l. S.iy£ueid. -v. 705.

Quam cum fanguineo ßequttur Bellona flagello.
Apud Romanos fecialis hafta fanguinea amp; cruenta bellum indf-
cendi eratinfigne. Liv.l i, C. 52. utfecialühaflam ferratam aut
ßtngtHneam praujiam ad fines eorum ferret. In eadem opinione
vemtar Ramos.L/^.Errer.Tribon. quivirgasex ulmofa!^asamp;
affidua Vapulatforte fanguine reorum affedas putat. hue etiam
tfansfcrt loeum Plauti in Afm.A. l.Sc.i.,

Vbi ftpe ad languorem tua durkia dederk oBo
FeiUdes IfUores, ttlmeisaffeäos lentis virgis;

Csdt-

Caedebantur itaque Parricidae abodo !ilt;9:oribus validiffimis qui
Virgames didi, amp; reum in carcere ad coiumnam alligabaot.
Plant, in Bacch. A. 4. Se, z,

_______— Sféducho hum

Intn, atque adflringito ad colnmnam fortUer.
Meminit etiam horum oäo liâorum idem Plaut, ùt Amphitr.

jabi Sofia ^fvus timet. M
Ouaft mcmdern fe mifemm hmtnes octo vaitdt tadim
Hi UBo^itM Vtrgatores appellabantur Bruttiani. Ideo qui-
dem quia «X Bruttiii crant Hi primi ad Hanmbakm defcive-
„rant, quod aegre patientesnbsp;, poftquamviâi fuere Pœ-

„ ni, eos ignominiae caufa nec milites fcribebant, nec pro fo-
„ciis habebant fed Magiftratibus in Provincias euntibus parere
„ amp; praeminiftrare fervorura Vice julferunt A. Gell. 1.10 C. 3.
„ Fertur etiam Hannibalem, cum exercjtu totam ItaUam in hunc
„ufque agi-um Bruttiorum peragraflet, nihil magis Deos^e-
„catum. ^uam ut incolumi e terra boflilidifcedere liceat. teftaa-
te Cluv.l.i.Geogr.C-io.

^nbsp;XV.

Ita quidem turn C$fi innbsp;mittebantur Parricide d.l.9,

ff.h. t. qui fadus fuit ex Sparte uti tcftatur Ifidorm in Glojßt.
Hifce verbis Culleus tunica ex fparto in mtdum Crumena faSa
quie linebatur k Populo pice dr bitftmine amp;c. verum cum cor-
xuptus hie fit Locus pro Populo legendum Publico h. e. Carni-
fice, atque ex ea materia faftum teftatur quoque Tur»eh.l. 28.
C. 5. Probat quoque Sat. 15. v. 15 5 ex Cow ^ewfadam

Et dedmendum Corio bovis in mm---

Aliquando etiam ex Corio Lupino fuifle confedutn, ideo quod
Lupus ex numero Impiorumamp;Crudelium animaliura putat
tershuftusid iz. Tabb. Cl.ix.C. 11. hoc loco quidem Ovidiim-

duftus ^^ ^ ^ ^^^^^^ ^^^^^^ morientibm mß.

Meminit hujus CuUei Sidon. Apoll. L.4. C.a?. ägnumabdiu-
tione. Cruce , CulUo, Clamansclt;eterifque fuppliciis pamcidalibus. Ec
folum Culleum parricidarum pœnam fuilTe variis potefl: oftendi lo-
ds. Firm. LaB. 1.13. C. 14-nbsp;farrieida fumus

Canbsp;amp;

amp; infuendit e Jfidice inCulleum. Item Fal.Max. /. r. C. tl
A^. 14. Culleo infutum ia mare abjici foffit idqne fuppliciigentu
non multo pofi parricidü lege irrogatum eß amp; hoc quidem pcens
gcnere primus punitus Pdlicim Malleolus cum bello Cimbrico
anno dcxl matrem necaflet. Caufam veio cur Parricidam in-
fui cuIJeo voluere Veteres C«c.inOrat. ^ro Roßc. nitide exponit.
Nonne inquir videntur hunc hominem ex Kerum natura, fiiftulißi
é- eripuijfe,mt Repente Cœlum, Solem, udquam, Terramqueaàe-
merunt, ut qui eum necafet unde ipße nat us efet, careret illis re-
bus ommbus ex quibus ea nata ejfe dicuntur : Non incommode
ctiam quadrat in hunc Locum AeOvtdiil.^.Metam.Fab.l.àQ
Scj/lla quae patrem Nifàm prodiderat

Dit te ßummoveanr, 0 nofiri infamia Secli
Orbe fuo, tellußque tibi Pentu/que negetur.
Et hoc fupplicio non nificonfeflî olim puniebantur, uti darum
ex Suet. C. i\.inAug. hxc funt verba. Dixit jus nonmodo dili~
gentiaßummafed amp; lenitate,ßquidem marAfefii Parricidiireum ne

culleo inßueretur, quod non ntßconfoßaffictuntur hac pœna, itafer-
turinterrogaffe-, Certepatrem tuum non occidiffii Teftaturetiam
citus^. Annal. C. 22. Ttberii Principatu Plautium Sjlvanum Prîe-
torem ^/»rcKwConjugeinpraecepsjaéla, quodfaâum nesarei
Morte, non autem Culleo punitum.nbsp;'

^nbsp;X V L

^ Junguntur ex hac Lege Parricidae Culleo înfutofocii quadru-
plicisgeneris animalta. Canis, Gallus, Ripera 8c Simia. Mentio-
nem ßerpentis. Facit Sen. I. i. de Clem, loquens de Aug. non Cu-
leum inquit non ßerpentes, non Carcerem dtcrevit. Deinde
ven. Sat. 8. •z/. 213. amp; Serpentis amp; Simile meminit.nbsp;.

Cujus fupplicio non debuit una parari

Simia, nec ferpens unus, nec Culleus unus.
de quatuor vero animalibus iftis conjuncSim agit L.^ß. h. t. l.un,
C. de h. q. Par. vel lib. occid. haec funt Imperatoris verba, ßed
ßutus Culleo cum Càne c^ Gallo Gailinaceo , amp; fripera ^ Simia, ^
inter eas fer aies angufttas comprehenfus^firpentumContubernio mtßcea-
tur. Et ideo quidem hanc poenam obtinuifle fcribit Cic-Orat.z.
^xoRoßcio, Vf qKosnaturaipßain officio retinerenonpojfet, magni-

tudine

tfiäine pcena maleßcio fummoverentur. Adduntur autem hsc ani-
maliaeadecaufa , quia m inquit Theophilus iTraJquot;» o/uo/'oifa7rct dina
iç-iv tpßfuntßmillimadoctt enim fatin experientia amp; Gallos
proprio non parcere generi, licet etiam in Gallo fuperbiam amp;
odium in viperas notent aliqui : atque ita animaliainimiciffima
natura, fineintermiffionepugnando majorem Parricidje addebant
afflidionem : Comes erat yipera quia nafcendo matrem necat, uti
Colum. 1. 8. C. 2. Schonborn. L. i. Polit. C. 8. Etiam Plin. l. lo, c.
6i. Itaqtit catera tarditatis impatientes perrumpmt Latera occißt
parente. Jucundum eft quod notât Z,?^/:/. 5./'e/. C. 5. Carolum
S^intHm Imperatorem Comitia Germanorumviperts ajfimilajfe fal-
fe quidem amp; acute , ßcuti enim vipera tollit matrem, ita etiam
Germanorum décréta pofleriora, tollerepriora. Et Johannes Baptißa
etiam Luca l.v.j. Pharifaos amp; Sadducaos vocat rsccî^aS è;^/lt;/'c«âV
Progenies viperarum Uterque enim hic Partus exitialis eft. rife-
rlt;e quia matri perrumpit latera. Phariftorum amp; Sadducaorum
Ecclefiae, cujus integritatem corrumpit amp; fcindit. Additur Si-
mla ideo quia cum homo non fit eXattamen videaturuti Cic.En-
nio L.i.de Nat. deorum.

Simia quam ßmilis turpißma beßia nobis.
ita etiam hominum numero non pofTet annumerari, qui pro-
prium occidat parentem.

XVII.

Itaquehoc modo homo üle bipedum nequiflîmus, omnibus
quae terra fert infelicior, feris fociis in undas projicebatur «î
omni Element or um ufa vivus carereincipiat, ei Cœlum ßtperfii-
it, terra quidem mortHo auf er atur. l.un.d.h.q.far.v.lib. velut
inquit Cic. pro Rofc. hifcc verb.'s. Nec etiam fic nudos ( intelligit
nundum culleoinfutos ) ne cum delati elfent in mareipfum pollue-
rent, quo catera queviolata funt expian putantur. Etpaulopoft
idem Eleganter ait, itavivunt, dumpojfunt, ut animamde Cœ-
lo ducere non queant, ita moriumur, ut eorum ojfa terra non tan-
gat, ita jaüantur fluBibus, ut nunquam ablumtur ,itapofiremum
ejicinntur, ut ne adfaxa quidem mortui conquiefcant. Etiam Alex.
ab Alex. l. 5. C. 5. inquit Parricidas his cum animantibus demergi,
Ut inter ipfa infenforum ammalium corpora ^ fera Laceratione cor-

C 5nbsp;poris

port s ah fceleris tantiimmanitater» diro Cr adat m vnlnere imrima».
tur, atque ab omnitlemento repudiata cadavera nrequieto Labore ö-
perpetuis jiumbus agttentur.

X V I I Î.

Videamus his miffis unum aut alterum dubium , amp; primo
quidam, num hacpœna Parrtcidaex quibufdar» cauß!poffit remit-
il. Quod afHrmare dubius non hxrco, nimWümß J^ßi ^io/o.
ris vi vicius occident quemadmodum enim pœna Legis Cornelia.
eum non perfequitur qui jufto dolore concitatus hominem oc-

cdertt / I §. 5f.adL.Corn.deSicJ.^2.f.adL.yul.deAdult,
l-^.C.eoi. ly %.^ ff.adSCtufnSjlUn. ita etiam Parricidae tali
; Unbsp;quot;quot;quot; debereputoexL.

Eckholt. adff h, t. n. 9 Verum hoc nob.s faccif« negotium 1
nam jufit doloru cauja fint. Audio mihi regeri earum loco veni-
re, qtia phum ex hxredem faciunt. quod etiam Viri Doai mul-
U putant. Harppr. §. ö. J. de F. J. n.^x. Wefimbec. ad ff. h t
n.6. Hyppol. deAïarf ad L.Pomp. Berlich.p.A. Cond ^

n.%y. Moll p.^.Confl.^.n.2^. Verum ineptumhoc amp; plemlm
pcncuh : ßtnrmßquaturMmos, fi maUsßßficiet utrL hoc
patrem excufabit a pœna L. Pompeji: non facile eorum in fen-
tentiam pedibus irem: fed meo judicio ille verus amp; juftus do
lor cenfcndus q^em ne Clememifimu4 quidem ßtferre , poffu 2
eo motus, ei, qui caufam prduit, parcere : Etillius tam in 7Z
re quam apud probatesnbsp;funt exempla. In L lt; if.h t

Pater qui Filium in venatione occiderat quod novercam adtll'
teraret in Infulam ab Hadriano fuit deportatus. Et eocafunon
fine ratione poenam L. Pompe]* non obtinuiffe locum puto -,,1
tiare ^nym Cubile paternum juJHßlmus dolor eß attamen quia La
tronu magts quam patris perfonam egit,nbsp;fai^deporta'-

tusd.l.s-ff.h.t. Apud probatosAudores rd Max.l.^.c r
N. i. GelLl.i i.C.'j.Noa.ylttic. Sed in tranfitu hic aliquenj
mihi adverfarium audio , qui meo me jugulare tentât gladio •
Kegafti, inquit, fi quis filium occiderit ex tali caufa oronter
quam ex hxredaripoflet ci quidem, pœmmLPompeù remitti
eofque qui pro ea opinione ftant errare docuifti, aîtu ipft S
taie promu cxemplum : Acu rem tctigiffe putas Bone Vir , inu-

tilis

inattguralls.

tilis tamen, hsc tua fubtilitas nihil movet, nobis fcrupuliEt-
enim nottea propter vidcor ad eorum accedere fententiam, quia
leges mihi juflilTimi doloris, propter quem mitigata L. Pompe-
jlt;e poena, exemplum fuppeditant, quod ex accidenti etiam ex-
han-edationis caufafit: Videamus nunc num propterßaprime-
tum, quo fi pater filiam occidat mirigaripoffithïc poena? af-
firmare aufim amp; docet etiam ïVijfemb.p. z.f. h. t. n. 6. Sic de f^tr-
ginio legimus, qui filiam cum Jppmm videretipfi veile illudere,
nee alia tanto periculo eripiendi occurreret ratio, occidebat. Liv.
/. 3, C. 48. 2. §. 24. jf. de O. J. pro affeilit enim in Liberos quam
maxime parentes terrentur. L. 8. §. J.jf. quod met. caufa. Potefi
etiam illud addi quod qui Latranti Stomacho ex Filii interfeSi
carne dapes quoßerithac-^oena non fit puniendus. Ratio quialt;ïc«-
tifßmum fames telum eß, nec pietatis nec fapienti^e prxcepta admit-
tit venter carens auribus amp; veriffime dixit Adenander
A/'^©- [jiiytg-ov dyamp;puTroi? ilt;pv
Fames maximus dolor homimbas efl.
In Saerü Litteris etiam nullum de maöato hoe cafu filio Judi-
cium Conftitutum legimus uti ex z.Reg. C.ó.v.z'i. feqq.
amp; Jofepho L. 9. Antiq. Jud. C. 4. Etiam Ttraq. GL i.n.z6. da
Retrain. Lignag. famisacerbitatem narrans, jucunda addit mul-
ta, Ledorem cupidum eo remittimus, quia breves efie ftudemus.

Tr unbsp;X V I I II.

Veniat hoe loco illa quiftlo intricata quidem amp; difficilis,
Utrum Patrem Patria proditorem filim occidat impune quod ma-
xime darum ex L. 5 5. de Relig. amp;fumpt. ^un. ubi AdarceUm re-
fpondit feeler e occidi talem patrem, imo etiam prxmio afficien-
dum filinm. Sed acutius hsc quodammodo nobis examinanda
veniunt, pietatis enim reverentia cum utilitnte Publica certare vi-
detur. Satin clara amp; fpeciofa funt argumenta cur Veteres ita
judicarint, apud omnes enim Sapientes pro certo amp;iudicato efl:
Patriam omnibus neceßitudinibus praferendam. Sic enim inquit
Cic. L. I. deoffi. C. 17. Omnium fociet at um nulla eß gr atior, nul-
la Charior, quam ea qult;e cum Rep. efl unicuique nofirum, Chart
funt parentes, Chari liheri, propinqui .familiäres, fed omnes omnium
Charitates patria una Complexa efl : Idem quo que judicat Val.

Max.

Max.L.^ 6. Ex quibus Locis patet quod fi patri aut patria:
lit pereundum fi ad hanc delendam parens veniat, ad ipfumpo-
tius quam Patriam malum amp; mors redeat. nam tefte Plato l-j. '
de LL. Pneri magis Civitatis quam farentum liberifmt. Et Ctcero
hanc quaeftionem tracèans L. 3. deOffi. C. .5. inquit. ß tI
ranrnder», occupare, ßpatriam prodere comhitnr fater^khltne 1

imsi Imo obßcrabit patrem ne id fadat, ß proficietmhil, accHßa.
bit, mtnabitm etiamad extremnmßadperniciempatri*ßveUa^
htt. patrie faltitem antepom patris ßalmi. Cum praegnantia fint
qus pro hac parte faciant argumenta, non minora aut minus

nofter ,z C.4. Ucet fît ^ co„tempt7r PatrL pater
attame. pater efi. Etquœnt üuintil.

tum ßelus _ tnvcmri poßit qmdßt parricidio vindicandnnft Nullö

enim hominum placito reverentia Jure Naturae parentibus debi-

ta delcri aut exftingui poteft Wßemb. i.p.p.f. h. t. n. 6. Verunî

eft hofles funt, attamen panntef, Vim faciunt, Hoyeflim vin

cemur quam vincemus : Memoratu tamen dignum eft exemplum

quod apudr.m..acadiirelcgimus, quod hoc cafu vix pr^.

terire filentio poffum, ubi filio qui patrem profcriptum occu
derat , legibus data fuerint proemia. Merito autem amp;
ex ratione hoc facSlum deteftatur Bod. l. 1, C. 4. hifce qui
dem verbis, Pr4ari urbem Venetorum prius voragine abforbe'ri
quam tantorum ßcelerum immanitati dedtße prœmta-, Quapro.
pter cum inter tot ab utroque latere argumentorum pondera
vix expedire poffimus. amp; quid praeferendum aut judicandum
vixgnari, hocdubiumdiftinftionefiniendum ftatuimus auam

occahone data quaerenti dabimus;

X X.

Summam manum huic difputationi Inaugurali, cum fit ani-
rtius, imponere, reftat ut videamus qua pœna in parricidasMo.
rtbus obtineat , ^ „um d^verfa ßt a J. Rom. varie quidem pro
cujufque gentis Moribus amp; Confuetudine Puniunturparricidse
Utiteftantur Groene^v. d^LL. abrog. ad^.6. J. de p!^ Gudel
de jNovf.l. 5. C.7. Damh. in Pr.Crimin. C.89.
p, 4. Cond. 6.n. 17. S. van Leeuwen 1. J. Cenßßor. C. 14. », 3. Me-

noch.

noch.èearbitr.Jud.quaft. I 2.Clt;r»^4. C. 556.».8. PereK.^iàC.
L. un. de h. q. par. vel Lik. In Galha non afficiuntur pœnarf./:'
»». C. fed ultimum lupplicmm (ufficit, aliquanto tarnen folito
gravius Rebuff, ad Conflit Reg.myvcsm.gl. 5.«. ic8. In noftro
Belgio etiam cuJlei pœna non attenditur, qui infantes enim oc-
cidunt ad palum £tX3X\gvi~\3ntuT tc^triroCeleb.P. roçt.ad J.h. t.
». lt;S. Et Groenen!, add. ^.6. y. Si vero infans in Lucem vi vus
nequaquam prodicrit amp; a matre in aquam projejtus fit, pœna
capitalis remittitur. Uti docet Sandel, ^.t.9. Def.i. Et docet
fon. in Arr L. iz.T. ^.arr. 5. Henrkum II. Edido fuo 2. in
Parlam.Janfienfi publicato 4.nbsp;1556. pœnam capitalem

decrevifle m cas qus Liberos fuppreffiffent vel vivos vel mor-
tuos. Qui vero parentes occiderunt puniuntur Crurifragio
Uti Clarijj. J.Vbet adf.h.t. docet. Multum tarnen hic valet
Judicis arbitrium ; In Hiffania. Lociira fibi adhuc vindicat
Culleus, Gtmez..C.i.Refol.n.i. tefte, non tarnen nifi necatus
Parricida infuitur. In Saxonia etiam amp; Cullei amp; animalium
obtinet fupplicium verum in hoc differt, quod loco S.mia ibi.
dem fubftituatur Felt,, nec Culleus linatur ut flatim poffit aquis
fuftocan. Brunem. ad t. C. q.par. v. lib. occid. amp; Carpz.. pr. Crim.
p' i.q.a.n.16 In Anglia fi mafitus ab uxore occifus ilia incen-

^»gl.C.i-j. InGermaniave-
ro proj.cmntur ,n flumen , cujus R,ti exemplum ante aliquot
annos nobis datum. Cadavernbsp;appellens omni popuÄ-

âatum, alhgatum äffen, fsvis jaßatum fludibus f^aLli inna-
tabat, manibus poft Tergu m revinftis : peflori lignum erat
cum infcriptione affixum, Littcra: autem undaruminvidiaqui-
dem delet«. Sed aliiiterum aliter hoc fcelus vindicant, funt enim
qui contenti ultimo fupplicio, Cgravius attamen quam Sicarii
puniuntur,) reorum membra rota comminuant , vel candente
forcipe dilacerent gt; vel trahx impofiti per Viam urbifque p!a-
teas amp;vicos trahant, tefte Brunem. ad L.d.t. Atque hic nobis
meta fit amp; haecpro inftituti rjtjone fuffidant, videat gt;Equus Le-
aor num quid ad palatum, qusexaggeravimus, fi non, mili-
tât pro nobis Regula Juris Vitra pofe neminem o^ligari
Etfi quid novifli reamp;us ißis
Candidus imperii ^ fi non his Mere mècum,

dnbsp;co-

COROLLARIA.

I.

J^O^ âantur aBiones origine mixt»
partim in Kern partim vero in
perfonam.

I I.

Jnceßuofum filium qui occidit non com-
mittit Farricidiumy nec puniendus Le-
ge Pompeja.

III.

Emphjteußs non requirit necefario fcri-
pturam.

I V.

Caupo licet prius cuflodiam bonorum il.-
lius, qui apud eum devertit, in ßj}
ßußceperit:, poßea tamen cum f rot eß ac-
tione

tioné ^ con fenfu alterius Claques Cu-
biculi, ut ipfe cuflodiat hona, reddat,
non tenetur ex Ed, Pr At,

V.

Reäe legitur in fuhfcn^tïone L, 6, Q de P.
Poteflate P. P.xvii. Cal. Vee, M2i-
ximiano ^ Januario Cojf. 188. quod

faß is Confularihus refpondet, pro qua
alii tamen ferihendum futant Maxi-
mo ^ Januario.

V I.

quot;Vfura funt licit A ^ Jure 'Tgt;ivmo ^ Ci-

V I I.

/

Pidejuffor in majorem fummam ohligatus
quam Reus principalis omnino non te~
netur.

VIII. Pr/«-

VIII.

Trinceps ßne jufla caufa nemim toteß
Jus fuum aufim.

FINIS.