DISPUTATIO MEDICA
INAVGVRAl / S,
QJU ^ M,
DIVINA FAVENTE G R. A T I A
Ex au^oritate CHagnifici Tgt;. ReBoris
Philofophiae Dodons, ejufdemque Facultatis in Inclytà Academiâ
Ultrajedinâ Profeflbris Ordinarii ,
N E C N O N
Ampliffîmi Senatus Academici confettfu , JVohiliJfmaque
Facultatis M E J) I C Décréta,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in MEDICINA honoribus amp; Privilegiis
ritè confequendis,
Eruditorum examini fubjicit
LUDOVIC US R O S E T, Sardamensis,
Ad diem 7. Junti horis locoque folitis.
m
Ex Officina Francisci Halma, Academù-e
Typographi, cb bc Lxxxyiii.
o • T /,
. • Nnbsp;,nbsp;r
a ■
I i r i?
i ^
ii'
Jll
' ' i '1
1 Ii
I :/ -O
TERQUE MAXIMO.
-ocr page 3-DISPUTATIO MEDICA
iNAVGVRAhl S,
D E
Uoniam inter varias corporis adiones,
ad humanae vitsefuftentationem maximè
neceflärias, jure meritoque Refpiratio
numeratur, utpote cujus ufu nullus ho-
mo natus carere potefl:; idcirco nemini
mirum videri debet, quod ex ilia Isfa
corpori magnum oboriatur incommo-
dum. Inter alias autem afFedioneSj.qu®
aäionem hanc infigniter laedunt, Pleu-
inaugurali quxdam diflerere
A z
ritis haud infimum fibi locum vendicare videtur; qua de caufa
de hoc afFcdu in hac difputatione inaugurali quxdam diflerere
decrevi.
Affedus hie'à parte afi^eda , nimirum membrana Pleura amp;
mufculis intercoftalibus Grscis Tr^ivetnç vocatur, ac fumitur
aliquando generaliter pro omni lateris dolore , à quacunque
caufa ille oriatur, unde à quibufdam morbus lateris fuit nomi-
natusj aliquando vero ftridius pro ipfius membranse, mufcu-
lorutnque intercoftalium infiammatione. Hancdefinio, quod
fit inflammatio membrans pleurs, amp; mufculorum intercofta-
lium , lateris dolore punftorio , difficili refpiratione , amp; febrç
continua comitata.
In data definitione non folum pleuram , verum etiam mu{^
culoi intercofl:ales inflammari puto, quia vix poffibile videtur,
quin inflammatio membrarîs mufculis contiguis communicetur.
Nonnulli prstereaetiam pulmonem in omni pleuritide vera femper
inflammari exiftimant, quod ex dilTecäione pleuriticorum pro-
bare conantur, in quibus pulmonem femper alFedum reperiri
contendunt; verum concedendum quidem eft in plurimis pleu-
riticis pulmones una cum membranà pleura affici, quia tanta co-
pia fputi ac materis , quanta ah illis tufli rejicitur pulmonibus
falvis vix ejicipofleautumo, aflerendumidcircoeft, folam pleu-
ram aliquando inflammatione affici, illaéfopulmone, aut faltem
ita leviter affedö, Ut morbus illius partis dici nequeat.
Caula proxima pleuritidis eft fanguis majore copia quam per
venas poteft reduci, per arterias, ad membranam pleuram amp;
vicinos mufculos addudus , ibique corruptus amp; incenfus.
Quum enim Phlegmonem efle dico, neceflario , nifi voxtranf-
mutetur , ejus caufa eft fanguis ftatuendus, id eft talis materia,
fi qua fanguis dominatur, quamvis modo fit fincerior amp; pu-
rior, modo alios humores, videlicetcalidos magishabeatadmix-
tos.
Sub confiderationem caufa remots venit, priino quid fan-
guinem vehementius per vafa impellere aptum eft, ut juvenilis
aetas, tempussftivum, vehemens corporis exerdtl urn, amp;qus-
cunque ejus calorem augent amp; nimium ad partem afFeâam fluxio-
nem procurant : fecundo quscunque fanguinem hoc modo ad
partem alFedam addudum repentecohibere, amp; admoduminep-
tumieddere poflunt, utidus, cafus, amp; quidem prscipue fubi-
tum corporis refrigerium, fiveab aëre frigido, five à copiofo
frigido potu illud oriatur.
INAUG URALIS. 5
V I.
Quod autem omnia fymptomata quae pleurltidem comitan ;
tur, ex illa hypothefi polTunt provenire, fic poflumus demon-
ftrare. Horror, cum quo pleuritis folet invadere , oritur , quod
Cor calorevehementius primo commotum fubito frigore con-
trahatur atque obruatur, qua contraâione non fufficientem fan-
guinis copiam ad partes exteriores poteft tranfmittere, hinc illae
partes refrigerantur, amp; corporis pori occluduntur , quare va-
pores , quos natura per illos infenfibiliter evacuare confueverat,
nullum exitum invenientes partibus corporis fentientibus vehe-
menti fua incurfione ac vellicatione admodum molefti evadunt,
unde talis excitatur concuffio atque vibratio, qualis folet repe-
nri in horrore.nbsp;'
Difficilis oritur refpiratio, quia in infpiratione coftae nccefla-
rio, à fe invicem debeant dilatari, amp; jam propter illam inflam-
mationem amp; tenfionem membranaî pleurae, mufculorumquein-
tercoftalium vix dilatari poffint . quod adeo difficulter po-
teft fieri , quia membrana pleura fenfu acutiffimo prsedita , ul-
teriorem tenfionem nequeat proferre,
V I I T.
C^oniam vero pars iftius fanguinis in membrana pleura cor-
rupti, atque hinc ibidem inflaramati, per venas intercoftales ad
venam cavum, atque deinceps ad cordelata in eo cum reliquoad-
veniente fanguine accenditur, hinc febris folet excitari , amp; qui-
dem continua, quia portio qusedam iftius fanguinis, Febrilem
incalefcentiam femper fufcipere apti, continuo perdidas viasad
cor defertur.
I X.
Diagnofis hujus morbi per Signa pathognomonrca in-
ftituitur , quae funt haec tria , lateris dolor punétorius, febris
acuta continua, amp; refpiratio difficilis ; quae figna fi appareant
pleuritidem adelfe pro certoalTerimus, veruntamen nullum feor-
fim fumptum pathognomonicum effe nequit, cum à cofta frada
ctiam oriri poffit ; Nec etiam eft febris acuta continua certum
five proprium fignum, quoniam omnibus inflamationibuscom^
A 3nbsp;mune
-ocr page 6-mune efl: fymptoma; neque refpiratio difficilis aliquid certi de
ea poteft indicate , quia etiam in aliis afFecäibus, ut Peripneu-
monia , Afthmate, Angina , amp; fimilibus obfervatur.
Propofitis fignis adjungitur fputum cruentum , quod inter
figna Pathognomonica non folet numerari, quia neque in omni-
bus pleuriticis, neque in omnibus morbi temporibus apparet.
Sed hicdifljcultasqusdam eft, unde illud fputum proveniat, ati
ex ipfo pulmone , an verô ex membrana pleura ? Qui pulmo-
nem in omniPleuritide inflammari exiftimant, illud à pulmone
cfferri afferunt, idque à pleura , utpote membranà denfiflîma,
ad pulmones tranfire poflquot;e negant. Verum quamvis non fit
negandum aliquando illud à pulmone afFerri, prsfertim cumin
morbi initio fanguis purus rejicitur : attamen verofimile eft,
illud plerumque ex ip{a pleura tranfudare , atque à pulmonibus
imbibi : illosenim, quoniam admodum funt rari ac fpongiofi
amp; pleurae maximè vicini, facile materiam illam extravafatam re-
cipere pofle exiftimo.
X I.
Qmntum ad prognoßn. Vehemens eft, ac periculofum ma-
lum , quia fubfiftit in parte cujus ufu carere non poffumus ■ an
œger autem fit evafurus nec ne, illud ex fymptoma tu m ve hemen-
tia amp; remiflïone , ex collatione virium xgri Sc morbi eft de-
fumendum ; bona figna funt, fi lateris dolor , refpirandi diffi-
cultas amp; Febris segrum non multum moleftant, morbum 'enim
remifliorem eflîe indicant : Si fputum inter initia apparet, juxta
Aphor. iz.feEl. i. fi fputum fit album , leve amp; squale , nec
liquidum nimis nec craflum , ac facile cum levi brevique tufli
expeétoretur. Mala e contra figna funt : fi dolor fit vehemens
tuflîs magna amp; molefta in qua nihil excernitur , Febris item va-
lida amp; refpirandi difficultas maxima : fi fputum tardé procedat,
nifi enim Pleuritide detenti intra diem decimum quartum fuper-
nè repurgentur , iis in empyema fit mali tranflatio, ex Aphor. 8.
feB. 5. fi fputum poftquam apparere incepit, dolore lateris,quot;amp;
peftoris gravitate perfeverante, iterum fupprimitur, morbum
crudiflimum efle fignificat -, item fi Pleuritidi fuperveniat
alvi profluvium juxta Aphor, i6.feB.6. vel fi materia ad partetA
nobiliorem transferatur, utfi in peripneumoniam abeat. Aphor.
U./eB.ct.
His autem breviter fic abfo^tis , rcftat- ut curandi rnodum
praecipuum, amp; unicum Medici fcopum , quo omnia collimenc
oportet, paucis addamus, qui in hifce duobus confiftit, primó
ut caufae inflammationis, quae continuo hunc alFedum foventamp;
augent, removeantur : fecundo ut materia inflammata atque
corrupta vel difcutiatur, vel ad evacuationem per fpata prs-
paretur , vel fi id obtineri nequeat, ad fuppurationem pro-
moveatur.
Trlmum qmdattinet. Ad fanguinem commodiffimè ä partibüs
affeftis revellendum, generofimmum rémedium eft ven3efc(3:iogt;
qu£ mox fine ulla mora eft inftituenda, eaque aliquoties fi dolor
non ceffat, pro ratione virium aegri, eft reiteranda j hsc enim
fanguinem in circuitu fuo prsepeditum ä nimia efFervefcentia co-
hibet, amp; cum vafa hac ratione depleantur , humores quofcun-
que exterminates, adeoque fanguinem in parte affeda ftagnare
incipientem denuo excipiunt amp; fluxilem reddunt , quapropter
in omnibus Pleuntide vera laborantibus , five fint pueri, five
fenes, fivemulieres gravida , illam, utpote primariamamp;praect.
puam falutis fpem , licet inftituere.
X I V.
Sanguine fufScienter evacuato alvuseft fubducenda: quodut
commode fiat talis injiciatur Clyfter.
Herb. Malvjt, AlthxA
Mercmalis, Violaria,
Beta, LaBuu an. Mj. !'
Flor. CamomilLyi^. __ quot; ^ ^ ;
^ytin. Damafc.'t^o.vn]. -nbsp;- - '
Coq. S. A. in Aq. com. ad lib.' J.
Cola-
-ocr page 8-Colatura §ix.
EleBmr. Diaprm. §j.
Olei Ftolacei
ruell. ovi No. j. .
Salis 5).
M F. Clyfier.
per os poterit exhiberi fequens hauftus.'
.(1
çd. Rhabarbarî
DecoEl. hord. q.f. fiat. f, a. infufio
addeSyrup. Rofati foltttivi,
de Cichoreo cum rheo, an.
M. F. Haufhis.
A fortioribus vero purgantibus medicamentis abftinendum , ne
commoti ab his humores raajori impetu in parlera afFedam
ruant.
Porro talia funt exhibenda medicamenta , quas nimîam fan-
guinis ebullitionem cohibent amp; fluxionem fiftuntj'jti quem finem
bis aut ter de die , exhibendi funt Julepi refrigerantes fine
acidis.
Çi, BecoEl. Hordei ftj. ,
.nbsp;Syrtfp. Violacei.
Papaveris rheados an.
M. F. Julep.
Vel decodlum paretur ex radiclbuscichorei , foliis taraxici, bo-
raginis, ,endivi3E, floribus papaveris rhaeados, violar, paflulis,
corinthiacis , quibus in aqua hordei decodis addatur Syrupus
Violarum,amp; papaveris, rhsados: Vel fumât aeger fingulis horis
cochlear unum aut alferum hujus fequentis mixturae.
Suc.
-ocr page 9-Çi. Succ. Taraxlc. Depurati
Aq. Plant agi».
Cardai benediä.
Scabioft y
Sjr. papaver, rhaados. aa. fj.
Ocftlor. Camr. praparator. Biß.
'Mfceantur.nbsp;^ ^ ^
Quod mflammatîonerti ipfam attinet, videndum'primoriiimea
poffit difcuti, applicato lateri dolenti hoc fomento :
çi. Herbar. LaBuu
Fiolaria aa. Mil?.
Flor. Chamomill.
Rofar. Pallidar.
Senti». Fœnigrac.
'Aqua q. f. fiat decoBio aa. Ibî jj.nbsp;,V
Tro Fomenta.
Sed probe cavendum ne poft fomentationem thorax ferfrigere-
tur , idcir€o calida linteamenta impregnata vaporibus feiUtnis
CUmini in ignem projclt;Sti circumjiciendi funt.
SI tali modo difcuffio non procedat, deveniendum eft ad me-
dicamenta bechica quse pulmonum poros laxant amp; rarefaciunt,'
fimulque materiam inflammatam préparant ad facilem in illos
poros ingrefTum; in quem finem poterit praefcribi taie apofema.
Çi. Hordei mmàati §
Clycyrrhifa
Herbar. Malv*,
Capillor. vener.
Ttijß Lagin.
Scabioß aa. M;.
if?.
Pajfular.
B
Pajfular. Mmiatoit.»
Fkm No. vij.
Sebeften.
Jujubas M. No. XV.
Aqua q. f. fiat f. a. apofema ad fti^.
' i' ,
Ad fputum facilitandum aeger utatur hoc lindm
Sjrr»p. de Jujttbis,
Vtolacei,
Papaver. rhtnad. aa.
M. P. Lirt^m.
Si autem materia tali modo expeâorari, aut à parte affeda
removeri, nequeat , fed ad fuppuratîonem tendat ilia quantum
fieri poteft eft promovenda tali Çataplafmate î
Çi. Radie. Lilion Alhor.nbsp;v
Alth^a aa. §ij.
Herb. Malvx
uilthaa
Salviit aa. M].nbsp;.)
Tarin, radie. althalt;tnbsp;-i:;-^-quot; lt;-quot; r
Sem.Jim, aa. ^ ''' ■
Olei lilier. atber.nbsp;- r' quot; quot; - t
Chamamelim aa. ^vC
F. S. A. CatâpUfina.
Ubi,fuppuratiofuerit fada, S^pusgenitum, danda eft ope-
ra ut abfceffus rumpatur; ut autem illud fiat aeger voce intenta
loquatur, de latere in latus volvatur j rumpitur etiam, fi tuffis,
vomitus, aut fternutatio excitetur. Quod fi abfceftiis verfus in-
teriora pulmonum rumpatur, hydromelite, vél decoâo aliquo
peftorali eft detergendus ; ad confolidandum utilis cft conferva
Rofar.Mediae îetatis, thus, bolus, terra figillataamp;c,
IN AUGUR ALI s.
X I X.
Si pus vero in cavitatem thoracis fefe effundat, amp;nulh's atte-
nuantibus, amp; expedorantibus poffit expelli, ad Chirurgiam eft
deveniendum, amp; thorax inter quintam amp; fextam coftam fedio-
ne eft aperiendus, moxque ne pus confertim effluat cannula cava
argenteaaut plumbea foramini exafterefpondenseft immittenda,
per quam fingulis diebus tantum puris eft extrahendum , quan-
tum vires ferre poffe videntur j evacuato omni pure , per vul-
nus facienda ejufmodi injedio ope fyringae.
T}i. DecoB. hordei ft).
Spirit, vim ^iij.
Mill. Rofacei §iv.
Mifuantur pro injeBione.
Cum nulla.fordida materia amplius exit, fiftyla eximenda eft,
amp; vulnusinftar aliorumvulnerum confolidandum, de quaChi-
rurgia videantur Pigr^us prax. Ubr. z. cap. i6, amp; Aquapendens
Chirttrgia part. i. cap.i\6,
In diasta aër fit temperatus, modJcè interim ad calidum de-
clinet ; cibus fit levis atque tenuis , ut jufcuk galHnarum ,
.cremor ptifans vel amigdalarum ; parum autem in morbi prin-
cipio eft alendum, poftea vero plenius offeratur alimentum.
Concedi poffunt uvœ paflae, amygdalae dulces, mala dulcia
amp;c. Potus fit cerevifia tenuis, ptifana, decoftum cinamomi,
glycyrrhifae aut florum violarum. Vinoabftinendum, amp;quam-
quamaegeridavidiffimeappetat, tamen ei non eft concedendum,
quoniam ante morbi declinationem pleuriticis fit inftar veneni;
vitanda etiam in ciboamp;potu omnia acida, falfa , fauces exafpe-
rantia amp; adftringentia : Motus animi amp; corporis vehementes
caveantur. Ita ut seger quoque parum loquatur; Alvuslenien-
tibus clyfteribus aperta fervetur.
^nbsp;CO-
-ocr page 12-I
Jl^Edicina efi ars,
Nulla dantur furgantia 'vere fpecifica.
Omnium partium affeäm ex minis dtgno^
[ci pojfunt,
In malignü luü 'venerea ulceribus , uhitih
tiorihus medicamentis curatio non pro-»
cedit y inunäiones ex Mercurio adhiquot;
here licet,
Etiamß ahus ßuat , non tamen formt-
danda purgatio.
SiDjfenteriaßt in inteßinis tenuibus, clj.
fleres frodejfe non pojfmt.