INAVGV R A LIS,
OJO A M,
DIVINA FAVENTE GRATIA,
Ex auBoritate CHagnifici Tgt;. ReBoris
Philofophiae Dodoris, ejufdemque Facultatis in Inclytâ Academiâ
Ultrajedinâ ProfefToris Ordinarii ,
N E C N O N
AmpUjßmi Senams Academici confenfu , JVobilißmaque
Facultatis M E D I C lt;t/£ Décréta,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in MEDICINA honoribus amp; Privilegiis
ritè , ac légitimé confequendis,
Publice difquirendam ßfiit
JOANNES van ROSSUM. Ultrajedinus.
Addiem Ii. Junii horis locoque foUtis,
Ex Officina Francisci Halma, Academia:
Typographi , cb bc Lxxxviii.
Omni genere eruditionis inllruéto,
Atque hoc nomine longe celeberrimo,
D. JOANNI MUNNICKS,
M. D. Reip. Ukr. Poliatro,
in illuftri Academia Trajeéti-
na Mediciiiîe Anatomes amp;
Botanices Profeflori Ordina-
rio, prœceptori ac promotori
venerando , nec non tutori-
bus , atque amicis fideliffi-
mis,
Hafce Thefes Inonguraîes
OÂêro, amp;inrcribo
JOANNES van ROSSUM,
O E
\ Iferandam profeâio humanam vkam, amp;
cantis xrumnis i amp; calamitatibus ob.
noxiam effe , omnibus conftat : innu-
mers iiifuper in ipfa nafci caufse , è qui-
bus periculofiffimipoftmodumgignun-
' rur morbi, videntur; interquos, haud
V ultimum locum obtinet , graviffimus
• ille affedus, [Vertigo ; qus fubito, amp;
repentino homines afEcit, amp; quidem ità
ut obiedorum motus gyratus adelfe videatur. De fjeviffimo
hoe afFedu in difputatione hac inaugurali agere animus eft.
Quandoquidem autem venerandae artis ordo ita exigat, ut
ab ipfoinchoëmus nomine, cujusconfideratione, inpropriam
rei Cognitionen! facilius provehimur. Vertigo itaque eft vox
talis, ut eamnon reperiamus voceunâ, atque câdem apudHtp-
pocratem femper grsce expreffam : modo enim dinos, modo
feotodinos, modo fcotomia , modo fcotoma eft : ex quibus
patere poteft graecos in hoe affedu femper unam eandemque
vocem non habuifle : illa enimvero vocabula animi tarditatem
fïgnificare poflimt ; quoniam à parva occafione hebetantur ii,
qui fic hoe eft vertigine laborant, adeo, ut interdum cadant,
maximè fi aliquando in gyrum rotenrur: feu alium quempiam
rotari viderinf. five rotam, aut id genus aliud quidpiam, aut
ipfos quoque, quos vocant in aquis vortices, circumagi vide-
rint. Apud latinos vero varia ejus nomina non invenimus,
fed tantum nomen illud, quod eft, vertigo.
Data nominis explicatione, ad rem ipfam nos acdngere eu-
pimus. Vertigo itaque eft iUe afeBm , /» omnia ohjeäa Vf-
ßbilia (etfi firma, amp; ftabilia funt) in gjrttm agi am rotari, vel
aliter incUnari, ^ ßibverti exiflimamuj,
Partem vero primario afFedam cerebrum efle ex eö conftat,'
quod prster motrices animae fundiones , ipfas etiam principes
animae facultates laedantur, quarum fons ae commune princi-
pium in cerebro eft. Ipfis ergo laefis facultatibus, neceflario amp;
cerebrum Jaefum erit. Vel ex eo, quodvifio, citra oculi, me-
dii, vel objeai Vitium, hic laedatur, amp; poffet dici idafficife-
cundum fuam fubftantiam ; cum vertiginofi excrementa pituf-
tofa ex ore amp; naribus copiole aliquando excernant, amp; capitis
gravitatem nonnunquam ferant.
Caufae hujus afFecSus efficientes funt mult», amp; varix, quae
tamen omnes in unam caufam proximam feu immediatam, quem-
admodum multi rivuli in eundem fontem proximum feuimme-
diatum, derivantur, videlicet in deturbatum fpirituum anima-
lium in cerebro amp; è cerebro motum : quascunque enim hunc
afFedum producunt, idefficiunt deturbando fprritus animales;
ut humores pituitofi , fanguis coagulatus, lapilli in glandula
pineali inventi, medicamenta narcotica five ftupefacientia, fpl-
ritusviniabufus, vaforum colli aliqualis comprelfio, amp;c. quo-
rum omnium in fequentibus ultcriorem explicationem fumus.
daturi.
Haud immerito hic affeftus à medicis inter affédus feniles.
numeratur, cum tam propter œtatem , quam temperamentum.
frigidius , magna pituitoforum humorum copia in iis colliga-
tur : quae aliquando à calore fuß amp; attenuata , fimul cum
fanguine in cerebrum defertur : ubi facillimè ob temperiem frigi-
diorem cerebri in minimis illis fimulque numerofis arteriolis,
cerebrum percurrentibus amp; tubulis finüum durae menigis, qui
in cerebro funguntiir venarum officio , condenfatur : ibique
in
-ocr page 5-in Ipiritus craflbs, ac vorticofos converfa, amp; fufficientem fpj.
rituum vitalium , fanguinifquc arteriofi in cerebrum ingreffum
impediens, vertiginis fsepiffimè exiftit caufa.
Simili modo fanguinem, vel à cerebri nimiofrigore, vel aha
causa coagulatum (cura talem coagulationem in laâe, fanguinï
valdè analago fingulis diebus viderimus , amp; etiamnum in chylo,
diutius ventriculoinbsrente , ut poft crapulam, videmus) cere-
bri vafa infarciendo amp; obftruendo fimtiem afFeftum gignere poffe
procul dubia eft.
Hinc facili negotio cft intelligere , qua ratlone , qua vïi
qua efficacia narcotica five ftupefàcientia majori quantitate exhi-
bita , vertiginem , imo quandoque mortem ipfam inducunt :
nempè quatenus volatili fiia vifciditate fpiritus figunt, amp; ad Ié
invicem conglomérant: amp; pariter caliditate, examaritudine amp;
acrimonia fatis manifefta, ebullitionem in lânguine excitant : un-
dè vapores copiofi amp; craffi è fanguine exhalant, amp; in cerebrum
levantur, qui partim fuanimia copia meatus cerebri infarcientes,
partim fua narcotica vi, vafcula fanguifera obftruentes, debitam
fpirituum animalium generationem impediunt : hinc etiam col-
labi membra, amp; fenfus vacillate faciunt, unde fomnus iliico
fatis profundus inducitur.
I X.
Non minori certe fundamento obfervaraus, aliquem verti-
gine faepilTimè afficere poffe, vini, aut fpiritus vini Abufum
quatenus inde geniti fpiritus animales cramores, amp; minus puri
irregulariter per cerebrum moventur , ac inordinatè ex eo in
nervos omnes fluunt, hinc amp; inter fefe confufi motum iftum.
vorticofum facilè ineunt.
X.
Vertiginem quoque non rarô producunt lapilli in glandula,
pineali inventi, prout refert Theodorus Craanen in lumine rAi-
tiomli medico, fin , praxi medica reformata , quia hi fuos po-
ros etiam habent, œque ac alia corpora j ita utfcmperperglan-
A 5nbsp;dulae
-ocr page 6-duls pinealis poros fpiritus quidam moveatur. Infuper Vertîgi-
nem produccre poffunt corpufcula crafla, ramofa fimulquefun-
gofa, in unam molem concreta; quibus eruditi mcdici ob fi-
militiidincm quandam polypi nomen impofuerunt : qualiticor-
pukula quandoque durs matris five memngis finibus inhxrere
obfervatum eft.
Etiam aliquando vertiginis caufa eft aliqualis vaforum colli
comprelTio : Ea enim impedit quo minus fanguis ad cor fuffi-
cienti copia redire queat : atque ita dehita circulatio fanguinis
in cerebro impeditur : indé cum non polTjt novus fanguis, amp;
fpiritus Vitalis in cerebrum ingredi, non poffunt etiam novi
fpiritus animales gigni in fubftantia cerebri amp; cerebelli corticali,
amp; per confequens, fpiritibus continuo magis magifque defi-
cientibus, amp; cerebro amp; cerebello debilitatis, fcquitur vertigo,
amp; tandem mors ipfa.
^ Prsterea à confpedu rerum profundarum ex alto oritur ver-
tigo per accidens, non vero per fe, nam tunc omnes , amp; fin-
guii femper deberent ex ifto confpeftu profunditatum vertigine
laborare, quod tamen falfum efl;, fed tantum hoc oritur in non
afluetis amp; timidis : quare concludimus hoc à terrore fieri,
quia nihil eft quam firma imaginatio periculi jam imminentis,
amp; quafi prsfentis: qui namque in alto pofiti terrore maximo
ab imaginatione depravata cito afficiuntur , fibi periculum ca-
fus jam quafi prxfentis imaginantur , amp; perceptionem quandam
in fe reper.unt , quafi jam caderent aflru , amp; viderent fingula
objefta ccleriter fufque deque ferri, amp; prstervolare fuos ocu-
los : hie autem conceptus motum circularem in cerebro invol-
vit , quare ab hoc motu circulari vertigo tam potefl: produci,
ac fi all alia causa ortus ille motus fuillèt, Aliqui etiam prae
timoré res manibus comprehenfas omittunt, amp; manus folvunt,
amp; fic cadunt , quia fubitus terror periculi ita animam totam
occupât, ut de determinandis fpiritibus in manus ne femel co-
gitet , quare mufculi flaccefcentes manus folvunt : fuperius
quoque notavi, quod vertigo inter affedus feniles à medicis
numeretur, amp; non male , cum fenes huic morbo magis fint
obnoxii, quia corum fibrillaï minus cedunt fpintibus craffion-
bus amp; latici nervofo ; amp; fic tubuli nervorum mmus poflunt
dilatari juxta Hippocratem feB. in. afhor.dico ego (piri-
tus animales in hoe afFedu proprijs centris tradibufque medul-
laribus inhsrere , etfi prsdidi fpintus eodem momento quO
circulantur nonnullis viderentur nonpolTe ifto eodem niomen-
to commode per nervos d.ftnom, quia ad circulum defleden-
tes hunc afFeflum producunt.
X 1 1 1*
Hifce praemiffis ad figna nos convertimus ; figna itaque ver-
tiginis, vel imminentem, vel praefentem c)us ftatum indicant ;
imminentem vertiginem minitantur capitis dolores, capitis gra-
vitas , inflatio faciei, amp; ejus decolor amp;c. prsfentis vert.ginis
figna funt fatis manifefta. sger nonnunquam, nifi vicinis tul-
cris innitatur fe eredum fuftincre non poteft , m terram prola-
bitur, ibidemquetamdiujacet, donee, vertigineceiiante, ipi-
ritus animales officium rurfus faciant ; fenfus manent mtegri ,
cxceptis duobus internis fcilicet fenfucommuni, amp;im3ginatio-
ne feu phantafia : nonnunquam (etiamfi pavimentum cui m-
fiftit inverti illi videatur , ac fi cjuoque fimul inverteretur ,
nifi fuftineatur aut retineatur) cadit, fubitoque corruit amp; pe-
dibus dum fe retinere cupit , terram pulfat : fi corpus eleves,
fimul ac dimittis, pondéré fuo , ut in cadavere concidit , in-
tegris omnibus nihilominus fenfibus manentibus, exceptis illis
duobus internis antea nominatis.
Atque hifce fignis hoc vitium quod dinos, vertigo dicitur,
abepilepfia. apoplexia, fyncope, quibus perculfi, ftatim quo-
que profternuntur , facile diftinguitur amp; dignofcitur: inepile-
pfia, adeft inordinata totius corporis convulfio feu rn^us con-
Vulfivus omnium aftionum animalium Ixfiom conjunda non
îequè in vertigine, in iHoaffedu qu.ppe epilepfia exiftentesex-
tenfa manu egreaiè verberare amp; colaphis cedere non poffumus
non, ut excitentur; at neutrum horumin vertigine contingit.
In appoplexia attoniti jacent sgri, amp; tanquam mortui cadi^t.
amp; a mortuis non diftant, nifi à rubore in facie, amp; pulfu, amp;
Mfpiratione j fed non ita in vertigine. A fyncope verô diffi.'
^t vertigo, quod patiens illa correptus ex valdè magno lapfu
fibi non fit confcius, quod prsterea in illa infig„is vivificatio-
nis lasfio, amp; omnium vinum magna proftratio ex fufficientis
copia, fpintuum . amp; caloris genitorum , ac in partes impulfo-
rum defeóiu, exiftant : in vertigine verô non adeft infignis
vivihcationis Isfio amp; omnium virium magna proftratio ex eau-
lis Itatim nommatis , amp; patiens vertigine correptus ex valdè
Patefadis vertiginis fignisdlagnkids. ad fignaejusprogno-
ftca nuncfumus tranfitun. Omnis vertigo periculofilLa^ft:
ut notât Regius lib. i. praxeos medics medicatione xn. fol. jj.
cum ibidem inquit, nifi morbus hic tempeftivè curetur, me-
tus eft, ne in apoplexiam , carum , vel alium fimiiem cerebri
gravem afFeilum, degeneret.
Aur, ,nbsp;^ V I.
Abfoluta tandem afFedus hujus cognitione, procedimus ad
ejus curationem : ubi tres indicationes curativae funt obfervan-
ds. Primà ut caufa, qualifcumque illa fit, debitam fpirituun^
tam vitalmm quam animalium generationem impediens, tolla-
tur' .^''quot;quot;'^«quot;^quot;«^^quot;quot;'■^^ntecedentisgeneratio, impedia-
tur, teitio ut cecebrum hoe afFedu fummoperè debiliiatum
quampnmum per medicamenta convenientia corroboretur.
Medicus itaque, ad aliquem hoe afFedu Jaborantem voca-
tus, ante omnia curam adhibere debet, ut sger à confpeflu
rerum valdeprofundarum prima occafione moveatur : quia
confpeftus ille terrorem sgro incutiens, cerebri amp; nervorum
poros anguftat, quo fpiritus, in nervos fufficienter ftuere, amp;
ad hneamreâam, ut par eft tendere nequeuntes, in cerebro in
gyrum aguntur: ut etiam modeftè agat, amp; fe quantum poffi-
bileeft amp; vires permittunt, contineat: quibus peraâis amp; in
paroxiûno amp; extra paroxifmum ufurpari poITunt fequentia, ex.
gr-
-ocr page 9-I N A u G u R A L I s. 9
gr., aqua flor. til., ante pilep. langi , tunt. caftor., fp. fal.
arraoniaci, veltalismixturapraefcribaturverb.gr.
Çi. Aq. pr. til. gij.
Antepilep. langt, liji-
TinB. caftor.
Sp. fal. arwoniaci gftt.y/).
Syrupi de ßachade gj.
F. mixtura.
rcliqua curatio pro caufarum varietate nonnunqüam cft apud
medicos varianda.
Si humores pituitofi in corpore redundantes vertiginis cul-
pam fuftineant, optime conveniunt medicamenta purgantia, qua-
liafuntagaricus. fernen carthami, turbith, hermodaftili, ele-
öuarum hierçpicrae , diacatholicum , pilulae aureae , cochis,
mercurius dulcis, trocHifci alhandali amp;c. ex quibus varia: me-
dicamentorum formulae pro aegri amp; caufae affeftusexigentia for-
mari poflunt : interim unam pillularum formulam prasfcribara
Sc formula fit talis :
ly. Till, ctchiarum gr. xvj.
mer. dulc. gr. x.
trochifi. alhand. gr. ly.
pulv. caßor. gr. iij.
f. inde f. a. pill. no. v.
ad humoris pituitofi ulteriorem praeparationem, amp; capitis cor-
roborationem, optimè conveniunt, radices acori , faeniculi,
oftrutii, zedoariae, pçoniae, herb, betonicae, majorant, falviç,
thvmi, rorifmarini, lauri, flores lavenduls, anthos, betoni-
c$,meliloti, falvi?, bacc.juniperi, lauri,nux mofcata,oleum
fuccini, rorifmarini , amp;c • ex quibus medjcamentorum pro
sgri ftatu ac natura variae formulç , a quolibet experto medi-
CO, facilè concinnari pofTunt : interea unam aut alteram for-
mulam ad cerebrum in hocafFeftu magnoperè debihtatum cor-
roborandum , praefcripturi fumus, verbi gr.
Aq. beton., flor. tilUana ^iJJ.
catarrhalis ^ij.
Sj/rapi de floechade
Sp. fal. armoniaci gtttt. xv.
M. F. mixtura.
vel 91. aq. flor. tiliit,
catarrhalis ana §ij.
Sjrftpi de floschade gj.
Sp. fal. armoniaci. gutt. xij.
F. mixtwra.
vel ly. Conferv. falv.nbsp;' »
anthosy ananbsp;•
Rad. hel. cond.t cort.
Aurant. ana
01. macis ßillatitii gutt. vj.
Sjrttpi conditune hel. q. f.
M. F. cónditttm. -a
poft pillulas, ultimo cum formula quadam ä nobis praefcriptas
poteft pariformiter talis vertiginofus uti fequenti decodo:
19. Raf ligni. guajaci
Raf. ligniz faßkfras 3vj.
Rad. z^alfaparilU |j.
Chinitnbsp;1
incifa amp; contufa macerentur per nodem calidè in aq. com. lib.
V, deindè f. a. coq. addo. rad.turbith. hxrmodadili a.
Calami aromat. 5'i-
Herb, beton., falv. ana mj.
Pulp te colocynthidis ^j.
Liq. rafa ^vj.
F. col. fxxxx.
amp; de hoe decodo patiens femel , vel bis de die bibat cya-
thum , prout plus, vel minus per alvum purgatur,
X I X.
Si autem ä quadam cranii depreffione, amp; compreffione, nec
non fanguinis extravafati inter duram matrem, amp; cranium ip-
fum hsrentis, preffione , producatur vertigo , confeftim tre-
pano
-ocr page 11-pano five modiolo cranium perforandum, elevandum, amp; fan-
guis extravafatuseducendus eft. Sin ab alia caufa quippe à fan-
guinis coagulatione proveniat, prsmifla vcnsfeótione , prae-
fcribenda funt medicamenta, qus à nobis ad fangumis coagu-
lati diffolutionem femper pracfcribi folent , uti funt hsc. rad.
rub. tind., mumia, fperma ceti ocuh canc„ p,^parati feu
pulverifati, fyr. capil. veneris, pulvis ad cafum , amp;c. vel fiat
talis formula :
Pf. Ocul. Cattcr.
Sanguinis Uni exjiccati a. Sj-nbsp;.nbsp;.
Mumix gß»
Spermatis ceti
M. F. pulv. no. iij.
Tandem dista eft praefcribenda, aëris fubitaneae mutationes
vitentur. Eligatur purus : cibi fumantur euchymi amp; eupepti,
necflatuofi, fed fimul parci : potionis quantitas moderata con-
venir. Potus igitur fit vinum, amp; cerevifia mediocrium virium.
nocet ingurgitatio. Commendatur fobrietas, in motu modus
fervetur. Exercitatio lenta ambulandi currendique interdum eft
neceflaria, maximè ante fingulos paftus. Ab otio, amp; quiete
excedentibus femper abhorreat. Somnus interdum longior,
interdum brevior fit, vigilis aequè moderats fint oportet ac fo-
mnus, quem modo fuperent, modo duratione cédant, pro
circumftantiarum neceffitate , amp; aegri confuetudinc. Alyus
libera amp; mollis fervanda, interdum liquanda, interdum etiam
ducenda : reliquarum corporis partium excrementa fuis tempo-
ribus evacuanda : inter affediones animi potiffimum metus,
ira, amp; triftitia evitentur.
B 1
PRO-
-ocr page 12-I.
Fœtus in utero reffirare videtur.
I I.
§iuod ah ajfumptis cito reficiamur , inàè non fequt.
^»^^f^ya«» -^enas gaftricas aut rnefaraicas in-
fartent medic am in quibufdam eJfe conjeôîuralem
concedendum videtur.
I V.
Contraria contrariis curantur.
V.
^Materia laEiis eß chylus.
Vnbsp;I.
Vnbsp;I I.
%
Sfiritm non eß fars calidißma corporis.