DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRALI St
O^ V A My
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
Ex Autorit ate Magnifici ReBoris,
Philofophiae Doâoris, ejufdemque Facultatis in Inclytâ Academic
Ultrajedinâ Profefloris Ordinarii,
NEC NON
AmpliJJÎmi Senatm Academici confenfu , Nohilifjïmjique
Facultatis jVRIDICtAE, Decreto ,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQUE JURE honoribus amp; Privi-
legiisritè, ac légitimé confequendis,
ErucHtornm Examini fuhjicit ,
A D A M U S vander M O E R E , Alcmar. Fris.
A. D. 17. Julti, hora locoque folitis.
Ex Officina Francisci Halma, Academice
Typographi, cb bc Lxxxviii,
J.U. D. Domino de Haarencafpel, Out-
cafpel. In Moerkerke , Middelhar-
nas , amp;c. ac florentiffim^ civitatis Del-
phenfis Senator!, Fratri fuo unico , eo,
quo decet, animo amp; amore diligendo gt;
profequendo.
E T
U T
VIRO, Clarifßmo Confultiffimo
J.U.D. amp; ejufdem Facultatis in cele-
berrima Ultrajedina Academia Ante-
ceiTori Ordinario , Promotori fuo mul-
tum venerando.
Se atque Difputathnem hanc Inatigttralem qnam hnmillimt
Offert
ADAMUS vander MOERE,
-ocr page 3-disputatio JURIDICA
JK^VGVRALIS,
D E
THESIS I.
Uuni inter omnes conftet fragile
amp; infirmum effe minorura xta-
tium confilium, multifque captio-
nibus fuppofitum , ac multorum
infidiis expofitum l.i.f.dem'mo-
rib. nullo natural! aequitati con-
venicntius modo per jura Romana
ralibus perfonis profpici potuit ,
quam Ti illorum tutelae committanrur, amp;ab iis defen-
dantur, qui perfeds astatis exiftentes, firmum jam lia-
bent animi judicium.
Eft autem Tutela ('ut Servius definivit) vis ac po-
teftas in capite libero ad tuendumeum qui propter sta-
A anbsp;tem
-ocr page 4-tem fe defendere néquit , jure civili data ac permifTa.
§. I. tnß. de tut. l. x.ff. eodem.
Vts ac poteßas, Hxc duo frequenter conjunguntur
utin§.z.A.?./. ij.f.delegïb.'^ leg. 7. Cod.deCodiciU.
Sc fignificant SwAjinvy i^sscnx» facultatem feu auâ:orita-
tem aliquid faciendi ftatuendive turn in perfona pupilü,
turn in rerum pupillarium adminiftratione. arg. 'mjcrip.
fit. inß. de auöior. tut. amp; /. iz.ff de teß. tut.
Jn capite libero : In quantum pars accipitur pro
toto, vel in quantum efl: perfona libera, quae caput ha-
bet , cum qua lege agi poteft. l. §. i. (^e orig. juris.
fic caput liberum pro homine libero veteres dixerunt, fi-
cuti perfepe in jure noftro l. de legib. l.j.^.i.ff.
decapit. deminut. Sc in clafficis etiam auftoribus ÓV.'
4. verrin. hic de capite libero judicabit. Liv.-lib. ^x. li-
bera capita fine pretîo dimifit. hinc caput liberum face-
re apud Plaut. pro manumittere amp; eos plerumque gt; qui
foi juris eflènt, hoc verbe intelligcbant. Hxc verba quo-
que tam ad pupillum quam ad tutorem referri pofTunt
Tuendum eum : Haec verba finem tutelœ indi-
cant, amp;fimuloiîiciumtutoris : nam ut turela pupillo-
rum gratia conftiruta cft, ira amp; ad utilitatem eorum rota
referenda : Tutor non certs rei vel caufs, Ted pra:cipue
perfonas moribufqiiepupillipraïponitur i-^'i-t.i'ü^.ff.de.
teßam. tut.
^i Ce propter atatem defendere nequit. Ulis verbis
diftinguitur turela à curarione. Quippe qu^per statem
impup
-ocr page 5-impuberibus comparata eft, qui rerum difcrimina non
norunt, confilii funt incapaces, amp; infirmi judicii. 8.
ult.ff.deacquir.velamittend.hareâ. de ma-
num. v 'mdî£i.
Jure Civïït. Claufula hsc ad definitionem non fa-
ciens, fru ft ra tamen pofita dici non poteft, hinc enim
viderè eft earn poceftatem nontemere aut pro arbitrio à
quibufvis ufurpandam fuifle, nec ad alios quam ad cives
Romanos pertinuifle. Nam licct natural! juri conve-
niens fit, ut qui perfeélae xtatis non funt, alterius tutelà
regantur. §. 6. de Attil. Tut. Fruftra tamen quis dixerit
tutelameffejurisnaturse, nam ad jus civile eo modo re-
fertur, quopleraquealia, ut nuptias patriapoteftas,te^
ftamenta amp;c. id genus.
^ataacpermijfa. Datur id eft defertur , immediate
Ll^.tabb. tutelalégitima. l.^. inprmc. ^l.S.ff.dele-
Igit.tut. permittitur qux prius data eft aut teftamentc,
aut à magiftratu : Wlnl.i^.tabb. l.\.ff.deteß.tut. haec
ahis legibus, tit. inß. de Attil. tut,
I X.
Ad explicationemfpecierumtutekquum perventum
fit, dicam illam triplicem efle, fc. teftamentariam, le-
gitimam, amp; Attilianam feudativam. l.i\.^.^.ff.defo--
lut. I. cod. deepifc. ^ der.inß. lib, i tit.x^. i^. zo. ac
ordine fervato initium faciam a teftamentaria, utpote re-
Jiquisduobuspotiore. l.^Si.tnßn. de tutel. Çg ration
diflrab.nbsp;^
Tutela:teßamentaria' Eft qua Paterfamilias liberîs
A 3nbsp;imï-
-ocr page 6-impubcribus, inpoteftateconftitutis. l.i.f.detefiam,
îutel. teftamento, vel codicillis teftamento confirmatis
dat tutores /• 3. # eod. 3. inß. de tutel. Nec refert an
fint inftituti heredes, an exheredati. /. 4.1.10. §. z. infine
l. 3\.ff. de tefiam. tut. facultas enim dandi tutores non
cxviinftitutionis, fed patrie poteftatis fubftantiam ca-
pit. arg. §. 4. inß. depupiU.fubß. 1.10. ff. eod.
X I'
Non ergo mater dat tutorem teftamento , neque pa-
ter liberis emancipatis, fed fi datus fuerit à matre ex in-
quifitione, fiàpatrecitraeam à magiftratu confirman-
dus eft /.I. z.ff. de conf tut. vel curat, l. 4- ff de te-
fiam. tut. l. ^.ff. deteß. tut. L 4. cod. eod. ttlt. inß. de
tut. Sciendum etiam quod mater teftamento Iiberis tu-
tores dare non poteft, nifi eos heredes inftituerit, dd.U.
j^. ff ^ cod deteß. tut.
Qujeftio eft inter DD. utrum tutores teftamento dati,
amp; à magiftratu confirmât), magis dicendi fint teftamen-
tarii an3ativi. Hos pro teftamentatiis habendos coliigi-
tut ex lege 3 .ff. de confirm, tut. eo enim magis quia con^
firmatio non pendet à voluntate amp; fola poteftate confir-
mantis, fed à volente amp; nolente magiftratu fit ; fequi-
tur namque praetor judicium defundi. l.\.§.\.ff.eod.l.
■ïz.de excuf.tut.
TuteU légitima tum demum locus eft, cum deiiciat,
amp; non amplius fperari poffit teftamentaria, quia ceflantc
hominis provifione, tum demum fuccedit provifio legis.
/. 9.^.fiduob.Tgt;.tutel. amp; ration, dißrah. l. n. D. de
teßam.tut. illa dicitur légitima quod lex tutorem con-
ftituat.
-ocr page 7-ftituat, amp;faciat, non judex , non tcftator licet a judi-
ce ratione cxercitii dependeat. BarthoL in I. legitimos.
2). hic. fpecies hujus Tuteb funt quatuor agnatorum ,
patronorum parentum amp; fiduciaria. Agnatorum qux
ex lege ix. tabul. defertur proximisagnatis tot. tit.ff. de
lent tut jure noviffimo etiam cognatis. Nov. nS. Cap.
S quod fumma Providentia conftitutum elTe docet Ul-
pianus. I. uff.de legit, tut. Ut qui fperarent fucceffio-
nem, üdem tuerentur bona ne dilapidarentur : quod
etiam fecundum naturam eft , quia quem fequuntut
commoda, cum etiam fequi debent incommoda. I. 10.
Quemadmodum légitima agnatorum Tutela fpedat
ad agnatos, ita légitima patronorum ad patronos, eo-
rumqueliberosin libertos libertafve. /. 3. inprin.§.6.ff.
de legit, tut. tot. tit. infl. de legit, pair. tut. Defertur
etiamparentibusin filios, filiafve emancipates d.l.n^.^.
fin. de legit. tut.junB. I. iffßquis apar.fuer. manum.
Fiduciaria hodie fublata eft quemadmodum amp; parentum
légitima , fublata differentia inter agnatos amp; cognatos
quoad fucceffionem ab inteftato , quoad tutelam legi-
Dicendum nunc fuper eft dc tertia Tutek fpede
dativa fcilicet quîE amp; Attialiana vocatur. Eft autem
Tutela dativa qux conftituitur à Magiftratibus , qui-
bus hoc ex poteftate ipfis fpeciali lege Senamsconful-
to , aut principum conftitutionibus conceilum erat.
Extante tutore vel teftamentario vel légitimeamp; qui-
dem cum effeau, ipfa datio fafta a Magiftratu, erat
ipfo
-ocr page 8-ipfo jure nulla /. 9. Cod. qui dare tut. Mont an. de tut el-
/.XI. tut oris datio neque imperii eft, neque iutifdiftio-
nis , fed ei foli competit cui nominatim hoc dedft vel
lex, vel Senatusconfukum, vel princeps. §.6.§.z.ff,
I, de tuteL
Satis jam di^umputo de caufis conftituentibus tute-
lam, teftatore, lege, Magiftratu: reftat ut videamus
quibus modis Tutela finiatur : quod quidem fit aut
ipfo jure, aut interventu Magiftratuum ; modifolven-
dx Tutelae ipfo jure occurrunt varii fub. hoc. tit. infi.
Interventu magiftratuum fit duobus modis excufatio-
ne, quse multas contingit ob caufas. tit. infl. ff. Çg Cod.
de excuf. tut. Sc jufta remotione ut fulpedi. tit. infl.
^ Cod. de fufpeBis tut.
quot;poteft quis pro parte tefiatus amp; pro parte inte-
^ flatus decedere.
^otefl quis cogi ad rem fuam vendendant ex juflâ
causa..
V£nditor tenetur rem vendit am pracife tradere.
■8