disputatio JURIDICA
I N A V G V R A L I S,
DE

Exercitori A-Actione,

V A Ad,
DIVINO F.AVENTE NUMINE
Ex Jlücioritate Magnifici Reiîoris,

D. M. JOANNIS LUYTS,

Philofophiae Dodoris, ejufdemque Facultatis in Inclytâ Academii
Ultrajedinâ Profeflbris Ordinarii,
U T ET
AmpUjßmi Senam Academici confenß* , Nohilifimaque
Facultatis JVRIDIClt;^ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROCLUE JURE honoribus amp; Privi-
legiis ritè, amp; légitimé confequendis,
Publico examini fubjicit ,

PETRUS van ALMONDE, indus.
A. D. t4. Sept, hora locoque folitis.

Trajecti ad Rhenum,

Ex Officina Francisci Halma, Academiar
Typographi, cId be Lxxxviii.

Nohilifjimo , SpBatiffimo , ac
Strenuijjimo VIRO^

Domi NO;gt;

D. PHILIPPO

VAN ALMONDE,

Illuftriflimomm Amfteloda-
menfium Collegiomm vice
ArchithalafTo, Patruo, de me
ftudiifque meis maxime me-
rito ^ omni reverentia co-
lendo.

Has Stttdiorum primitias

OfFero, amp; Confecro
PETRUS VAN ALMONDE,.

Auctor.,

p R O OE M I u M.

eipuhlica quamphrimum înter-
effe maris ufum, ^ navigan-
di utilitatem, nullus duhitat :
per eam enim omnempane or-
hem, qui longis a femetipfo di-
rimitUT fp at'tis , non tantum
ßbi invicem notum, fed focium quodammodo, ^
communieahilem facit , ut unufquifquefi quid a^
pud fe gignitur, hoc etiam ad proximosfuos, pro-
culpofitos, defer at : (jr ut uno verho dicam, uni-
verfus orhis per eam, tanquam una menfa omni-
bus efficitur. Igitur mihi, ex quatuor, de exer-

citoria Adione, de Injuriis, de Confuetudine,
de Adione Pauliana, à Nohilißmafacultate Ju-
ridica prafcriptis materiis i materiam exercitoria
AUionis praferendamjudicavi , triflici ratione
motus (i) quia hac materia paucorum difputa-
tioni efi fuhjeBa (z) quod ejus utilitas commenda-
tione non egeat, ipfa enim fefe oftendit, Inquit
Ulpianusinl i-pr. ff. deexerdt. Alt;5t. (3) quod
morihus fit conveniens. Proinde honoris , ac
Doiioralis laurelt;e conquirenda gratia, pro tenui-
tate mea, octilis perutilem, ac neceßarima maquot;

tertam proponere exordior.

A 1nbsp;DIS-

DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRALISy
DE

EXERCITORIA - ACTIONE.

THESIS I.

Ero Naturs Jure ex fafèo alieno ne-
mo tenetur, nifi qui bonorum fiiccef-
for eft, nam ipfe Imp. Zeno aequitati
natural! contrarium dicit, ut proalie-
nis debitis alii molcftentur l.unic. Cod.
ut nullus ex vicar, hinc tituli in Jure
Romano , ne Uxor pro Marito , ne
Maritus pro Vxore, ne filiuspro Patre.
ne Pater i vel Mater pro filio convenian-
tur. Haec jam, quanquam vera fiint, tamen Praetor aequitate
I. i.pr.f.h.t. amp; publica utilitate d. I. i. §.quot;20. motus (nam
Praetor habebat poteftatem adjuvandi.fiipplendi, velcorrigen-
di jus civile /. y.f. de jufi.^jure) hunc juris rigorem relaxa-
vit , introduxitque Exercitoriam AElionem , qua convenire
Exercitor poterit ex contradu, cum Magiftro navis fecundum
iDodum praepofitionis inito §. a. Infi, quodcumeo ^c.

II. Vifa

INAUGURALIS.. 5
I I.

Vifa aftionis caufa , videamus ejus Etymon. ABhExer-
citoria dicitur à Domino praeponente , fcilicet Exenitore, id
eft, adquemobventiones, amp;reditus omnes perveniunt, five
is Dominus navis fir, five à Domino navem per averfionem (id
eft univerfum , non ad certum numcrum amphorarum, vel
tnodum onerum) conduxerit vel ad tempus , vel in perpe-
tuum /. I. 15. ff.h.t. apud Noftrates mi ««Dec dicitur.

I I I.

AbEtymologiatranfimusad definitionem. AEhio exercitorla
ergo eft actio terfonalts, ^r^toria, aliquando bonafidei, aliquando
firiBi jum , prout eß aamp;o principalis, cui adjicitur, qua datur
illis , qui cum Magtßro , vel Tromagiftro navu contraxerunt
ejfts rei gratia, cui prapoßtus eft, adverfus exercitorem, adpra-
ßandum id , quod vi conventionis illiiu aBoribus debetur /. i. §. 5.
7. f.h. t. §. a. Infi, quod cum eo amp;c. Perluftremus fingula

I V.

Dicitur Perfonalis , quia oritur ex conventione aliqua prae-
cedente , licet aliéna. Pretoria, audore enim prxtore eft m-
trodufta /. i.§.7./. h. t. §. 2. Infi, quod cumeoamp;c.

V.

Dicitur porro , aliquando bonafidei, aliquando firiBi jarts,
prout eß aBio Principals , cut adjiatur. Hinc ergo patet banc
aâionem non effe aftionem propriam , amp; per fe conftantem,
fed potius aftionis ex contradu adjedionem , five qualita-
tem adjeditiam, veluti fi quis Magiftro quid vendiderit, aut
ad ufum navis quid locaverit, velmutuam pecuniam dederit,
is vi prïtoriae qualitatis (nam jus civile vix ferebat , ut Prae-

A 3nbsp;ponens

ponens eo nomine conveniri poflet) habet adverfus prspo-
nentem actionem venditi exercitoriam , primo ; locati exercito-
riam , fecmdo ; certi condidionem exercitoriam , tertio cafu.
Poftea autem forte juris prudentum opinione effedum eft,
putantium , poftquam Praetoris edifto tenerentur exercitores.
parum intereffe , five adjeda qualitate , five direfto judicio
teneantur , ut ipfi quoque exercitores direda aftione con-
veniri poifint , quafi ipfi per Magiftrum navis contraxiflent,
vel eum contrahere juffiifent §. uit. Infi, qmd mm eo ^c. Quod
amp; moribus obfervari teftatur, Finn, in Not. ad Petr. Peck de
exercit. Aä. l. i. ^.ij.

V I.

Csetera verba definitions indicant lt;r.) cui detur

flra (2.) dequibus rebus (5-) adverfus quem (4.) ad quid.

Datur , qni Contraxerunt cum Magiflro vel pro MagtBro
l.u §.z.juna. §.5./. h. t. SedantequamLcexpUcZ
mus praemittendum erit, quis dicatur Magifier , dein quis
Promagifter, tertio qualts Navis hic intelligatur.

V I I.

quot;avB accipere debemus, per quem (Cive is fit
liber, five fervus, proprius, an alienus, pubes , an impu-
bes mhil refert /. «.§.4./.^.?, ratio eft in 1.7. ff.deInß.
AB.) exercitor navem exercet, five cui totius navis curain-
cumb.t, amp; mandata eft /. r.§. i. h. t. quam ob id Grsci
OTçr/Hflc Tss TTXnk appellant. Ideoque Ulpianus dixit totius na-
vis. quia raro accidit, ut unius navis plures Magiftrifiant, amp;
fifint plures Magiftri, fingulisin folidum cenfebitur commiffa
cura navis , qus individua judicatur , nifi alia Lex praepofi.
tioni adfcripta fit. /. i. §. 15.14./; h. t. amp; hsccura jam prs-
cipue confiftit (I.) ut navem non plus jufto oneret , alias
cnim damnum lege Aquilia poflet vindicari arg, /. j. ad

leg.

leg. Aqml' (2') Ut merces non in foris, aut Acatio ponat.
Noürates op ben ^Occfoop / of inöe 2500t. C3O Ut habeat
mercium omnium impofitarum rationem , quas ob id ex in-
ventario, légitimé per modum inftrumenticonfedo, fufcipit :
quod inftrumentum noflrates vocabulo nautico Camp;arte-pactpe
vocant. Arn. Vmn. not.-ad Petr.Peck-commen. deexercit. A^l.
1.1. §. I. (4.) Ut ubi necefîitas exigat adhibeat peritum loci
nautam. Noflrates Haot^man/ of piote. (5.) Ut ob immi-
nens, vel prxfens naufragii periculum , explorato confilio
Mercatorum , aut majoris partis fociorum jadum faciat, amp;
quidem earum rerum, quas majoris ponderis, amp; minorisfiint
pretii r quo pertinet Celebris ilia lex RhodiA de jaEbt,

V I I L

Promagifter , feu Submagifier , dicitur, qui ab ipfo Magi-
ftro eft pr^pofitus, five ille Magifter jam fciente , five vo-
lente , five invito Domino hoc fecerit. nihil intereft, omma
txiim faEla Magiflridebet praftare y cjm eum prapofuit, alioquin
contrahentesdeciperentur/. i.§.5.jf.6.f- fed tamen , liquid
damni ob hanc caufam patiatur Exercitor, habebit eo nomine,
cum primo Magiftro adionem locati, vel mandati d. l.i .^18.

I X,

Sequitur jam navis, cujus varis funt appellationes, Avaria*
genera, quœ omnia enumerate, amp; explicate non eft noftri in-
ftitutl, fed defiderantem ad Cell. lib. lo. cap. 25. remittimusr
illud emm tantum nobis videndum eft, ^W» »avis hic intel-
ligatur, de qua ita Ulpianus navem aceipere debemus, inquit
marinam , five fhiviatilem , Jive in aliquo fîagno naviget, five-

SchedidfitLl. ff.h.t'

X. Hifee

X.

Hifce praemiflls. Redeamus ad perfonas, quibus detur »•-
ßra ABio, amp; diximus in theß vi. Us dari qui contraxerunt cum
Magiftro , vel Promagiflro Navis ex /. i. §. i.junB:. quot;i-f-h. t.
Hinc ergo duo requiruntur : Primo, ut contraftus aliquis fic
celebratus, ex quo Aftio Principalis nafci, eaque vi Prstorif
qualitatis contra exercitorem inftitui poffit : fed nihil hic re-
fert, utrum quis per fe , an per alium contraxerit, quod quis
enim per alium facit, ipfe fectjfeintelligitur l. i2o. f. de Reg. Jur.
Datur étiam hcec Aâio haredibus, quia eft reiperfecutoria, un-
de etiam in haredes datur §.fin.jf.h,t.

X I.

Secundö reqüiritur, üt Contraöus ille cum Afagiftro, vel
Promagißro initus fit /. i.^.i.ff.h. /. §. 2. Infi. quod. cum w
f^c. non ergo datur, fi cum quolibet Nautarum fit contraâum
d. l. i.§.i. quamvis ex dcliâo cujufvis eorum , qui navigandi
caufaip tiavi funt, Exercitores teneantur, curare enim debent^
Ht dolo amp; culpa careant d. t §. 2. Porro , quare etiam Exerci-
tor ex contraâu Promagiftri, licet etiam , invito eo , à Ma-
giftro fuerit praepofitus, obligetur, in thefiww. explicatum
jam eft, ad quam Leâorem remittimus, neamp;nobis hocobji-
ciatur , quod Juvenalis Satyra 7. ait.

Nam quacunque fedens modo legerat, hac eadem fims

Profert, atque eadem cant abat verfibus iifdem.

Occidit miferos crambe refetita magißros.

XII.

Excuffimus cui competat noftra Aßio , excutiamus jam
res, de quibus competat. Competit de omnibus rebm , qui-

bta

bm Mtgift^^ frafoßtiis eß /. i. §. 7. f- h. t. his verbis tenmm
fisnificatur requtfitum , nimirum ut contraftus fit initus ejus
rei gratia, cuiMagifter eft praepofitus, amp; quidem fccundum
formam praepofitionis , ilia enim dat certam legem contrahen-
tibus, cujus limites egredi non licet . quam fi egrelfus fuerit,
non obligaturExercicor^./. i.§. 12./.nbsp;nam iniquum

pffet obligari priponentem ex contradu pr^pofiti , ejus rei
nomine, in quam pripofitus non eft exemplum babes in
/. 16. f. de inftit. ja. Igitur caute creditores agere de-
bent, inquit enim Regula Juris, qui cum alio contrahit, vel
eß , w/ efe debet non ignarus conditiontj ejm I. 19'jf- ^^ ^^g-
Lr. Quamvis jam, fi Magifter mandati fines egreifus fuerit,
nulla contra Exercitorem competat Adio, attamen cum ipfo
Magiftro experiri non prohibetur , qui dolo contrahentena

circumvenit.

XIII.

Forma haec praepofitionis tamen non ita praecifeeft intelli-
lt;,enda , ut non ullo unquam cafu eam excedere liceat, fed
potius ad ea quoque extenditur , qua fspe incidenter amp; per
confequentiam rei principaliter commiffo veniunt , utj fi na-
visfit reficienda, aut inftruenda, amp; Magifter ob id pecun.am
mutuetur, Adio in Exercitorem dabitur , modo fequentia
concurrant ( i ) ut fciatin hoc fe credere, cui Magifter pra:-
pofituseft l.i.^.j.f.h.t. (2) utis, qui mutuatus eft pro-
bet navem debere refici /. ult. in fin. pr. f. eod. (5) _ Ut pecu-
nia expreffquot;^ credatur ad eam caufam, non enim requiritur, ut

nbet re ip^^ pecuniam in earn rem verfam elfe /. i. §. 9- eod.
Fa ut non multo major pecunia credita fuerit, quam ad
earn rem elTet neceffaria /• «/r. inJn. pr. eod (5 ) ut pecunia
crSita fit eo loco, ubi nav.s refici poterat d. I. ult. §. i.

XIV.

x r v.

_ PrsEcedentis the/ïs occafione Elegans nobis expendenda ve-
nit quaeftio , nimirum , m is, qui in navem armandam , aut
reficiendamcredtdit, tacitam habmhjpothecaml Caufa quseftio-
nis eft /, \.ff, in quib. cauf. pign. tacit, contrah. quae iis , qui in
r^litütionem lt;edificiorum pecuniam credidemnt, tacitam concédât
hj/pothecam. Hoe jus jam multi interprétés ad eos etiam perti-
nereputant, qui in navem extruendam, vel reficiendam pecu-
niam crediderunt : fed an Juri civili (nam Moribus certum eft
eum , qui ad Navis refedionem credidit habere , tacitam hy-
pothecam Foet ad tit. in quib. cauf pignus amp;c. ) hoc ccSnfen-
taneum fit, valde dubito : quandoquidem omnes tacitas hy-
Jothecse nominatim legibus confbitutas funt , nulla autem lex
lujus hypothecs meminit : quamvis vero pecuniam creden-
tibusad refeaionem navis perfonaie Privilegium detur, ut fci-
Jicet aliis creditoribus Chirographariis, tale privilegium non
habentibus, prsferantur /. z6. /. 54. ff. de reb. aufi. jud. pof.
ex eo tamen non rede inferas etiam hypothecam iis datam efle:
nam amp; ei , qui in rem aliquam emendam pecuniam credidit'
idem privilegium datum eft dl 11. qui tamen hypothecam
non habet, nifi exprefle eam padus fit I. 7. Cod. qui pot. in
pignor. I. 17. Cod. de pign. ^ hypoth. Nov. 136. Cap.^. argu-
menta , quE huic opponuntur , tum demum , ubi in Dif-
putationis arenam ventum erit, folvere contendemus.

x v.

Quemadmodum in aliam caufam , quam praepofitus eft^
Exercitorem obligate Magifter non poteft, ut didum eft in
theß xir. ita quoque debitor , ex alia caufa Magiftro , quam,
praepofitus eft , fi folverit liberationem minime acqairet /. i
h. t. I §. 4. f, de folut. amp; liber, nifi Dominl
ratihamp;bitio poftmodum fubfequatur I. 14. ff. de cond. caus.

dat.

It

dat. amp;c. fi vero ratum habere noluerit, ab ipfo Magiftro re-
petetur, non ut indebitum, fed quafi ob rem datum, nec res
fecuta fit, ratihabitione non intercedente, vel quod furtum
faceret pecuniae falfus M3gifl:er , cum quo non tantum furti,
fed etiam condici ei polfe d. l. 14.

X y I.

i

Jam. videamus aduerfus quem detur mßra Adio. Datur
fidverßis Exercitorem l.i.fr.jf.h.t. ejufque hlt;cr(dem fin.
eod. quis fit Exercitor in theß II. didum eft. Sed hic videa-
mus , quisnam talis effe poflit. Poffunt navem exercere tam
Mulier, quam Mafculus /. 1. §. 16. eod. ratio eft , quod in
obligationibus principaübus cum Viris comparentur, nec funt
illi contradus alieni, fed ipfius mulieris. tam Uber , quam
fervus d.i. i.§.ilt;S. licet etiam fervus alienatus fuerit l. 5. §. 3.
eod. quia cum merce potius, quam cum perfona Contradum
videatur : fed nec ejus morte extinguitur hac ABio. nam
quamvis , ylaElore Jußiniam , mors omnia folvere dicatur,

ad naturalem hoc tantum , non ad civilem refolutionem per-
tinere poteft. l.-^j.ff.deverb.oblig.

XVII.

Poflunt praeteréa navem exercere non tantum Paterfarni-
Uasy fed amp; ßiiufamilias, etiam Pupillus ex audoritate tutoris
/. I. §. 16. ff. h. t. De ^//o tamen amp; fervo tres cafus funt di-
flinguendi. (i.) Si fiUpu , gut ßrvw exerceant Patre, vel Do-
mino ignorantibus , tenetur Pater , vel Dominus aEiione de
peculo^ (2.) Si Patre, vel Domino fciente, locus eft trihutoria
d. l. 6. C5-) Si exerceant navem expreflJa voluntate Patris, vel
Domini, aBione exmitoria conyenitur Pater , vel Dominus
in folidum, five cum Magiftro filii, five cum ipfo filioExerci-
tore contradum lit, 1.1nbsp;f'h.t. quod an etiam in

emancipato fiho locum habeat quacri folet ;amp; magis eft , ut ha-

B anbsp;beat

beat/. 19 ff.de oblig. é-aEl.L'^^.f. de judic. quamvis prioribuï
duobus calibus Pater in folidum non teneatur, attamen filius-
famiiias in folidum obligatus manet /. iifä^.ff.depecul. licet etiam
Pater filio peculium ademerit /. 45. d. tit. fed quid fi omnia
bona fint Patris, amp; filiusfamilias nihil habeat bonorum , ina-
nis ne adio propter inopiam conftituetur /. 6. ff. de dolol
Communi calculo receptum eft , ad cefTionis beneficium eo
cafu deveniendum elle. Cnm enim inquit Juftinianus amp; ßi-
familias poffmt habere fubftantias , qm patribm acquiri vetita
funt : nec mn pecttlium caftrenfe , vel qmd Patre volente pojß.
dent, quare ceffto bonorum eis deneganda fit : cum etfi nihil in
fuo cenfu habeant, tamen ne patiantur injuriam , debet bonorum
Ceffto admitti ? Si enim amp; Paterfamilias admittendus efi , propter
injuriarum timorem ad Ceffionis flebile veniens adjmorium : qua-
re filitufamilias utriufijae fextti hoc jus denegamm ? Cum apper-
tijfimi juris fit, amp; inter Patresfamilias, ^ inter alieno juri fub-
jeBos, ßßuid pofiea eis pinguius accejferit, hoc iterum ufque ai
modum debitt pofe a creditoribus légitima modo avelli, I.pen. Cod.
qtti bon. ced. poff.

XVIII.

Non tantum ums, fed amp; plures polfunt eflè Exercitores f
qui finguli creditoriex contraftu Magiftri tenentur in folidum
l.\. ^.ult.ff h. t. ratio eft , ne in plures adverfarios diftrm-
gatur, qui cum uno contraxit /. z. eod. ex eo fatis intelli-
gimus beneficio divifionis hoc cafu locum non elfe. Idem eft,
fi contradum fit cum communi fervo, voluntate omnium Do-
minorum navem exercente /. 6. §, i. eod. fecus eft , fi unius
duntaxat Domini voluntate navem fervus exerceat, tunc enim
ille folus, cujus voluntate exercet , in folidum exercitoria
adione tenetur, caeteri non nifi de peculio /. 4. §• 2- jmEt.
I. 6. eod. fecus etiam eft , fi plures fint exercitores , amp; cum
uno ex pluribus , navem per fe exercentibus contradum fit,
hic enim folus tenebitur, amp; quidem in folidum, adione fci-
licet

licet propria ex fuo contradu, non exercitoria, alii vero nul-
lo modo tenebuntur , quia neque per fe , neque per ahum,
contraxerunt /. 4, eod. non idem eft, fi placuerit ut fui invi-
cem Magiftri effent arg. d. L 4. cxterum li plures fint Exerci-
tores amp; unds folvit , id a caeteris non aHione mandait, aut

locatiCKüt in l.i.^.^^- cd- kà aBione pro focio, z^t ccmmuni
dividmdo pro rato repetit /• 3. eod. Aloribus receptum effe .
ut éx contradu quoque Magiftri , à pluribus conftitun, fin-
guli Exercitoi^ès non in folidum, fed pro fua duntaxat parte
exercitioni^ conveniri poffint, tradit rtnn,inmt.adPetr.Peck'
comment, ad l. 4. de exerdt. ail,

xix.

Non tantum, fi cum Magiftro contradum fit, tenetur
Exercitor , fed etiam Magifter adione direda civili ex pro-
prio contradu f modo fit perfonâ libera, non fervus, qm
ex contradu civiliter non obligatur, neque judicio agi cum
eo poteft , /. 107. f. de reg. jur. l. 6. Cod. de judic. ideoque

folus Dominus hic conveniendus eft) poteft conveniri , da-
turqueeledio, utrum Exercitorem, anMagiftrumconvenire

velimus /. i. §. 17-/• h- ^nbsp;quot;Oquot;

troduxit exercitoriam , ut perimeret eam. qux diredo m
Magiftrum ex contradu ejus competit , amp; quafi novatione
fada , hanc in illam transferrer , fed ut civili adioni hon^-
rariam adjiceret , atque ita ei, qui cum Magiftro contraxit,
plenius confuleretad h.t. §. xiv. illud adhuc hic no-
bis obfervandum eft , quod uno folvente liberetur alius /. «.
§. i^.ff.h. t.

x x.

Egimus c«i detur , de quihm rebm , adverfm quem , reftat

ut videamus ad quid detur noßra aüio. Datur ad praftandum
'nbsp;B 3nbsp;tdf

14 disputatio juridica inaugur.

id, quod vi convention^ illim aBoribm debetur , /. i. §. 5. 7-
f. h. t. §. 2. Inß. quod cum eo ó'c. Competit ergo haec atflio
ad perfequendum folidum, quod aflori ex Magiftricontradu
debetur I. i. §• 23. eod. non vero ejus, quod in contradum
venit, nam fi ipfe Magifter jam quxdam folvit, ceffat in id,
quod folutum eft d.i. 1. §. 24. quandoquidem haec adio non
eft (ut ante didum) adio per fe conftans, fed potius adio-
nis qualitas adjeditia , hinc debitum in hanc adionem nunc
aliud , atque aliud veniet, prout Magiftro quid vel vendi-
tum , vel emptum , vel locatum , vel alias creditum eft,
unde non mirum eft eam poft annum dari l.â;. §.3. amp; ult. ff.
h. t. Moribus Exercitores non ampüus tenentur , quam ad
xftimationem navis amp; eorum, qus in navi funt Gm. de jure
belli ac pacis lib. 2. Cap. ri. §, »3.

XXI.

Corollarii vice tradanda eft qUsftio , num etiam Exercitor
hac aäione exercitoria poffit experiri contra debitores, qui cum
Magiflro contraxerunt \ Quod negandum videtur, quia habet
alias adiones civiles, nam fic aut ex Locato cum Magiftro,
fi mercede operam ei exhibuerit, autii gratultum, mandati
agere poterit /. i. §. 18./. h. t. aliquando tamen exercitori
propter minifterium annonae ex aequitate extra ordinem fuc-
curritur. /. i. §. 18. w ƒ».

c o-

COROLLARIA.

I.

Egotiorum gefior pr^fiat culfam
leviffimam.

I Ï.

Commodatarms tenetur , fi in cafu in-
cendii proprias res commodatis rehm
pr^ulerit.

111.

Non tantum rerum corporalmm , Jed ^
incorporalmm eft dominium,

IV. ru^

'Tutor oh latam culpam remotus fit in-
famis,

V.

*

lamina in codieillis tefiis effe poteft,

V I.

Quarta diviPiiefi omnium bonorum.

V I L

In caufis civilihus tantum , non ^vero
criminalihus pr^ftatur jusjurandum.

V I I I.

In caufis Criminalihus Procurator eJfe

nequit,

nequit , nifi pma fit relegatione
minor.

I X.

'Bera in alieno fmdo ^ inmto Domino
captdyfit capientis.

AAN

DEN HEEK

Petrus van Almonde

Doen hy tot Utrecht na gehouden twift-
redenering met algemeyn genoegen,
Voamp;or in beydc regten gepromo-
veerd wierd, den 14. Sept. 16S8.

--- KTec imbellem feroces

Trogenerant aquila Qolumbam.

At mag het oud t^thenen roemen ,
En Grieken hare Scholen noemen.

Als of alleen in dat climaat.
En in geen and're vreemde palen,
Was kennis , en verftand te halen,
Daar yder van verwonderd ftaat.

'k Wil nu 't geheugen niet verver/Ten ,
Met Helden van de wijfe T erf en

Of tyirabiers in groot getal.
Wat fouw my defe moeyte kiften.
Een ftad in d'Indiaanfche kuften
My ftof genoeg verfchafFen fal-

A L-

ALMONDE dien nu alle monden
Toejuychen, is ons toegefonden

Uyt Cor mandel een trefflijk oort
Daareerft geplant, hier opgefchotenj
En vnigt gegeven. Sulke loten

Brengt een beroemde flamme 'voort.

So aarden Kinders na haar Vader,
So foeken fy hem altijd nader

Te komen, ja gelijk te zijn.
ALMONDE klimt op fteyle wegen,
Heeft 't oogwit van fijn fin verkregen.
Niet fonder grote moeyt, en pijn.

Hy pat fig tot Stüde er en fetten
Hy heeft doorbladerd vele Wetten^

En alles vlijtig onderfogt,
't Geen door de naarftigheyd der genen.
Wiens fterre lang heeft uytgefchenen.
Was op 't papier in 't ligt gebrogt.

Nu krijgd hy prijs. De twe Godinnen,
Astraea en Themis hem beminnen,

En geven hem de regterhand. '
Dit is het loon voor al zijn ploegen,
Dus 'volgd 7ta moeyte vergenoegen.
Dus flapmeit ityt de Zee o^ 't Land,

Verftrekt dan door uw' wijfe raden
Hun, die met laften fijn beladen
Een Voorfpaak ^ met de pen, en woord
C 2nbsp;Be.

Bevlijtigd uw , in al uw leven
Om yder een, het fijn te geven.
Dat is j 't regt dat hem toebehoort.

So gunn' u GOD een reex van jaren.
En wil u in het leven fparen

Ten befte voor het Chriftenrijck,
Ten voordeel der bedrukte menfchen.
So ga het alles naar uw wenfchen.
Hier , en hier namaals eeuwiglij k.

Kon ut vohi, fed ut potui.

D. H.