DISSErtatio jurinrra

DE

Inofficioso Testamento,

Q^ A M,
DIVINO FAVENTE NUMINE

Ex Moritate Magnifici ReBoris '

D. M. JOANNIS LUYTS,

u t e t

AmpÜffïmi Semtpu Academici confenfit , NobiliJJtm^^ae
Facultatis JVRIDIC^ Decreto,

licentiatu«;

Erudttorum examini ftibjidt, '

ISAACUS lh m a I R e . Hafhienn..

A.D.z^, Febf. hora locoque folitis.

_Trajecti ad Rhenum.

Ex Officina Francisci Halma, Academia:
Typographi , cb bc Lxxxix.

îUuJînJJimo , KoUUfmo j DoUiJjîmoque
VIRO ac DOMINO

D. D. JACOBO LE MAIRE,

Juris Utriufque Licentiato, olim ad Sereniflimum
Regem Dani^ Norvegi^e amp;c. delegato fideliflimo
Patri fuo , in xternum debito honore amp;c amore
pro{è(][uendo 5

U T E T
Vîro NoUliffimo DoBiJjtmo Piijpmoque

D.D. ISAACO LE MAIRE,

Ecclefias Amftelodamenfis Paftori fcniori , Patruo
fuo débita reverentia atque honore fèmper colen-
do.

NEC NON
Urudîtijpmo DoBiJJîmo Celeherrimoque Vîro

D.D.MARCO MEYBOMIO

olirn a Confiliis Régis Dani^ Norvegi^e amp;c. amp; in
Illuftri Amftelodamenfi Athenceo Profeflbri extra-
ordinario, avunculo fuo plurimum honorando.

Hafce The fes Inaugurales ea qua
pax eft reverentia

OfFert amp; dedicat
ISAACUS LE MAIRE.

x^uBMRefp.

DISSERTATIO JURIDICA
INAUGURALIS,

D

InofficiosoTestamento.

THESIS I.

Urn eveniat uc Teftaménta ali-
quando exitum fuum non for-
tiantur , amp; quidem ob quatuor
cafus , quando vel rumpuntur,
vel irrita fiunt, vel deftituuntur'
vel refcinduntur; non incongrue
fadurum me autumo, fi omiffis
tribus prioribus , ad altimum fe

de Inofficiofo Teftamento ejufque querela pro captui
ingenii mei breviter fecundum Jurisconfultorum ordi
ncm me accingam.

I I.

Antequam autem deftinatara matefîàm aggrediar,

A Xnbsp;in

in tranfitu lioc primum de nomine Inofïiciofi moneti-
di fumus , quod, quamvisomneTeftamentum rede
dicatur Inofficiollim, in quo teftator contra officium,
id eft, pietatem fecit , Verbi caufa , fi cognatis vel
aliis perfonis de fe bene rnerentibus nihil in fuo tefta-
mento reliquerit, tamen per excellentiam illa demum
Inofficiofa Teftamentadida funt, in quibusliberi vel
parentes aut fratces inique funt exlieredati vel pra-
teriti,

III.

Inofficiofim itaque Teftamentum diccre , eft alle-
eare quare quis exheredari vel praeteriri non debuerit:
quod plerumque accidit, cum falfo parentes inftimU'
lati liberos fuos vel exheredant vel prsetereant l'-j-ff-
de'moff.tefl. Qui autem hoe Teftamentum Inomcio-
fum indicat, proptie habet querelam.

IV.

Eftque querela Inofficiofi Teftamenti aftio in rem,
quse competit inique exheredatis praeteritifve , adver-
fus hsredem fcriptum , ut Teftamentum refcindatur,
amp;haereditas ab inteftato deferatur. Dico adtioinrein
idque patet ex eo, quod, qui hanc querelam inftituit,
agit ut heres, quodque inique fit exheredatus, adeo-
que non folum petit, ut Teftamentum Inofficiofuni

refcindatur, fed ut fimulhereditasreftituatur, imoex-

preffitextus idmanifefte confirmant, fic Scevola ait,
€um , qui dicit Inofficiofum , petitionem hasreditatis

exer^

exercere mnbsp;amp; Paulus /.ii.^. x. eod «er

querelam Inofficiofi , evinci hsreditatem : chriffime
àtitem hoc traditum efl in l.xsSr.ff.h.h.t ubi^!

atur, fihum, fi querela Inofïiciofi Teftamenti egerit

amp; vicerit, legitimum heredem fa^um efTe. ImL-
banda itaque fententia exiftimantium, querelam hanc
elle praeparatorium remedium , non ipfam hereditatis

petitionem, ut jam probavimus.

V.

Videamus nunc quibus competat hxc Inofficiofr
querela, datur iis quibus debetur légitima , quorum
tres funt gradus primo liberi fecundo parentes tertio

amp;nbsp;Pquot;»quot;® cornpetit liberis

ôc merito-, cum ratio naturalis quafi levm.^J ^ljcii!, ,

ta liberis parentumhereditatem?dtit!\quot;eamp;^^^^^
bitam fucceffionem eos vocando, propter quod ne
dicio quidem parentis, nifi meritis de caufisfubmoveri
ab ea fucceflîone poffint l. j.ff. de bon. damn Nihil
autem intereft qualis fexus aut gradus fint, an eman
dpati an in poteftate conftituti , five naturales five
adoptivi f.x. inft.h.t. nati an pofthumi l 6 ff h t
competit quoque fpuriis refpedu matris l xg s'r 'ff
h.t. exceptio tamen eft in l.penult.Q. adSCtumOr
phic. fi fc. mater fit fœmina illuftris amp; liberos habeat
legitimos.

V L

Poft libères fecundo loco veniunt parentes, r

A 3nbsp;' ini

Inß.h.t.lA.ff. eod. qui turn demum Teftamentum
impugnant, ft libcri non fintfuperftites, a^t quidem
fuperftites, fed tamen non querantur ; tumque ratio
miferationi's illos admittit, ne a luftuofa liberorum fuo-
rum hereditate excludantur. Datur autem querela pa-
rentibus tam mafculis quam fceminis l.i.ff.h.t. I. 17.
C eod. qui modo ad fucceflionem liberorum vel legi-
timo jure vel honorario venturi fuiftent five fintexhe-
redati five filentio praeteriti. Competit, autem contra
emancipatorum liberorum Teftamenta , cum fuis te-
ftandi licentia denegetur. Tr. inß. ^ib. non eß per-
ms', fac. Tefl. l.(gt;.ff qui teß. fac. pof. Quod fi fi-
lius de his bonis, de quibus ipfi permiflum erat, Te-
ftamentum feciffet , id querelx non erat obnoxium;

quod jus etiam Juftinianus confirmavit /. ult. C. h. t.
Suftulit tamen Rov. 11^. cap. 4. in. pr. in verbis, in
quibus habent tefiandi licentiam.

V I I.

Tertio defertur fratribus amp; fororibus germanis , amp;
his deficientibus conlanguineis non vero uterinis, fed
tum demum , fi turpes perfonae aut levis notx macu-
la adfperfi, fcripti fint heredes l.zj.Qh.t. abfurdum
enim efTet turpitudine notatos prarferri fratribus hone-
fte viventibus. Quod fi ipfe ftater eadem turpitudi-
ne , qua fcriptus heres, laborer, nihil hic habet frater
quod heredi objiciat l.u.C.h.t. Ultra fratres igitur
amp;foreres cognati nullo modo aut agere pofTunt , aut
agentes vincere §. i.inji.h.t. adeout nec cum fratri-
bus

I s.

bus admittatur fratris defunai filius nifi jam d^op
rata fit.nbsp;F^'^pa-

VIII.

Vidimus haftenus quibus competat querela Inoffi-
ciofi, notandum porro contra quos detur amp; comoetit
tam contra heredes in Teflamento fcriptos, quam vi
va voce pronunciatos l.^i.infin.Q.t. non tantumdi-
re^os fed etiam fideicommifTarios l.x.C.h t nec non
admfus eos, qui heredi fuccefferunt, aut loco herc-
dis funt, adeoqueadverfus fifcum bonautpotevacan
tia occupantem l.io.Ch.t. Datur autem turn del
mum. fi efFeftu jam heredes fafti fint amp; fe tales de.
claravennt quod facere intra fex menfium fbatium
coguntur, fi fc. in eadem provincia fint ftcaf fi S
divcrfis provmciis degant, tum enim intra annale fn.
tium, a morte teftatoris computandum §.ult.
C- h. t,

I X.

Fffeftus hujus judicii dupliciter confiderandus atrt
enim aftor obtinet viftoriam aut fuccumbit. Priori
cafu Teftamentum olim totum cadebat, amp; fi lega-
ta aut libertates datœ eflènt, corruebant /. z8 I 8 /
16./ h. t. amp; reftc , auia inferebatur , Teftatorem
mente captum, amp; per hoc plane ineptum ad teftan-
dum fuifie ; excepto tamen cafu fingulari , in quo
legata amp; libertates datae valent, nempe ft mater pu-
tans filium fuum militem deceflifîè, alios heredes Te-

ftamen-

ftamento inftituerit, refciffo poftea Teftamento tan-
quam Inofficiofo , tamen libertates amp; legata prseftari
debent Lxo.f.h.t. idque fuit de jure veteri,, hodie
autem fola heredis inftitutio per querelam Inofficiofi
evertitur, reliqua firma manent lyîiith. ex caufa C.
delib.fraf Nov. 115-. Cap. 3. Confequens itaque
Line, quod querela Inofficiofi quoadfucceffionemfo-
lam rem redigat ad caufam inteftati ; nonnunquam
tamen cafus emergunt, quibus Teftamentum quoad
inftitutionem tantum pro parte refcinditur. i. Si a-
genti tantum debeatur pars hereditatis /. 19. pr.ff. b. t.

X. Si agens, qui contra duos heredes experitur, unum
vicit ab alio fuperatus eft I.nbsp;3. Si fratre

agente pro pacte tantum , qua turpis perfona lieres
infticuta eft, Teftamentum deftruitur l. lO. ff. h. t.
Poftcriori cafu , nempe fi fuccumbat aftor , amp; con-
tra eum judicetur , omne illud , quod ei illo Tefta-
mento reliftum eft, tanquamindignoauferturamp;fifco
applicatur /. 8-§.nbsp;Nifi tamen ante fenten-

tiam decedat (^.§.14./. 8. aut fi proprie non ideb fuit
condemnatus quia habebat malam caufam , fed quia
per contumaciam aberat d. §. 14- fi folennia Tefta-
menti duntaxat inpugnaverit l. Ten.ff.de his qua ut
indign.

X.

Poftquam expofitum eft quid fit querela Inofficio-
fi , quibus detur, adverfus quos , amp;quis fiteffeftus,
non abfonum fore puto fi ultimo loco infpidamus
quemadmodum cefTet. Ceflat autem variis cafibus.

I. Si

Anbsp;Wquot;omodo agnovérit voluntatem

defuna.nbsp;ideo etiam, û exheredat^^

kgatum fibi relidum acceperit. approbate videtur
Teftamentum amp; tune ceftabk quer4, quod tamen

n una fpecie fallit , m hoc nempe cafu, fi tutor ex
heredatus petierit legatum pupil o fuo ex illo Tefta
niento rdidum nam tum non petit nomine proprio

t. ^ $ 4. If. eod. X. Si aliudquot;remedium fupeffit
quo exlieredaïus vel prxteritus ad defundi bol perl
venire pomtnbsp;u. dl enim odiofa quc^el amp;

m fubridium mventa. Uid. 3. Morte filii exhTredatï
lite fc non conteftata nec prsparata, hoc eft nondum
oltenla quaerendi voluntate, fi enim lis conteftata ef-
let , habet enim litis conteftatio quafi novationpm
quandam tune tranfinictit qucrelai ad Se^S
/. 34- e.h.t. quod tamen mutatum , amp; voSt jift°!
nianus competere filio exheredati querelam quam
Vis a pâtre fuo exheredato praeparata non foerit d
l. 34. Ci', t. 4. Non poteft Inofficiofum did Te'
ftamentum , fi jufta fuerit exheredatio , id eft ex
jufta caula, quae caufae jure veteri legibus definite non
étant, fed ab arbitrio judicum pendebat I ^ § c ff
de bon.poJf.contr. tab. poftea vero Juftinianus cxar^
bitranis eas certas fecit, amp; nominatim Nov.xi. c ,
complexus eft ^ Tempore , fi fc. intra quinquen
nium ab adita hereditate querela non fit mota ? 8 5
ult.ff.h.t.l.fen.l-L. c.eod. idque etiam verum eft quot;in
fupplemento quarts /.nbsp;6. Immune Tefta-

mentum eft a querela inofficiofi , fi teftator teftatult;;
fit de peculio caftrenfi /. 8. 4.^. h. t. imo amp; de

^nbsp;quafi

quafi caftrenfi /. iilt. i i. C. eod. quod tamen cor-
reftum eft /»^r U. nj- C. 4. fr.

XI.

Denique ceflat querela, légitima relifta, quse olim
erat quarta pats hereditatis ab inteftato débitas amp; quo-
cunque titulo relinqui poterat uit. inß. h. t. imofi
inter yivos donata fit quarta , dummodo tamen hac
contemplatione, ut in quartam habeatur l. z^.Jf. h.
t. amp; fl minus quartae relifta fit fupplenda erat boni
viri arbitratu.diftai.x^. fi vero teftator inTeftamen-
to nihil de fupplenda, quarta caviflet, non fuppleba-
tur jure antique , quod tamen mutavit Juftinianus ,
voluitque ut ad fupplendam quartam agere poffint,.
five teftator de eo aliquid adjeciffet in Teftamento five
non l'io.inpr.W§.i.C.h.t. imo in tantum ut, etfi
filius acceperit quod fibireliftum eft, tamen agercad
fupplendum poffit, nifi hoe fpecialiter vel in apocha-
vel in tranfaftione fcripferit /. 35-. §. x. C. h. t. Légitima
autem illa tempore mortis computari debet amp; fine ullo
gravamine relinqui l.^z.C.eod. Diximus hanc legiti-
mam jure veteri quovis titulo potuiffe relinqui , jure
novo autem titulo inftitutionis linquenda eft N. 115-.
C. 3. Porro haec légitima jure veteri fuit quarta eorum
quae ab inteftato ad ilium pervenirent /. 8.^. ô.ff.h-t.
hodie tamen mutata eft a Juftiniano per Nov. 18. C.
i. qui voluit , ut fi quidem unius, aut duorum , vel
trium vel quatuor liberorum parens effet, non triun-
cium eis relinqui folum fed etiam tertiam proprie fub-
ftanoae partem hoc eft quatuor undas , fi vero ultra

qua-

quatuor habuerit liberos, mediam eis totius fubftantije
partem relinqui ut fexuncium fit omnino quod debe-
tur d.Nov.i^.C.i. cujus capitis ultima verba etiam
ad patres amp; fratres extendenda funt, quia genera-
liter verba textus loquuntur.

N

COROLLARIA.

I.

pi/w famiUas non poteß condere Teßamen-
tum de pleno adventitio peculio.

I I.

Teßator non poteß prohihere jm accrefcendi in-
ter heredes.

I I L

Fœmina in Codkillis poteß efe teßis.

Re*

Res alUna non pufi pignon dari,

V.

Fidejujfor reïie -^ccedit ad ormem oWgatio'
nem.

V I.

Pericuîmreî vendit se pertinet ad emtorem.