I N A quot;J G Z)
D E
QJU A M,
DIVINA FAVENTE GRATIA,
Ex auBoritate CMagnifici D. ReBoris,
O MEDICA
R A L I s ,
Philofophis Dodoris , ejufdemque Facultatis in Inclytâ Academiâ
Ultrajedinâ Profefloris Ordinarii ,
NEC NON
Amplijfml Semtus Academici confenfu , NobiliJJmiequc
Facultatis M E V I C lyE Décréta,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in MEDICINA honoribus amp; Privilegiis
ritè confequendis,
Eruditorfim Examini fubjicit
LAMBERTUS BLOEMENDAL. Amstelod.
Ad diem 7. Martii, horis locoque folitis.
m
Ex Officinâ Francisci Halma, Academic
Typographi , cb bc Lxxxix,
Expertijjïmo Clarijjimoque
FIR O,
Medicina Dodori, ac in par-
tibus borealibus Pradico vi-
gilantiffimo, felicifTimo.
U T E T
Apud Amftelodamenfes Mer-
catori fagaciffimo,
Avunculis , amp; nuper curatori-
bus meis fideliffamis, iifque no-
ininibus dum vivo honorandis,
colendis.
Hafte Thefis Inmgurales
OfFert
LAMBERTUS bloemendal,
Auctor.
-ocr page 3-Orïhm ac ritihus aÀcade-
micü fatisfaäurusjfpeci-
men aliquo dmeomm pro-
feäuum in publicum ut
proferam necejfeeß, qua
propter mihi dudum heßtanti pr^ ceteris ,
quibus machina noßra pramitur affeäi-
bus, tanquam navis imbribus procellofis
expofita arrißt Lf^morrhagia , quam
quantum ingenii mei tenmaspatitur, eno~
dandam fufcepi, utpote qu£ plurium äf-
fe Buumf ons'origo ejfe confuevit, ho-
minem enim fanguine fine quo vivere
nos non pojfe nemo ibit inficias, deßitui
non oportet y quod ut ad nutum fuccedat
Veum ter Opt: Max:pruor ut ceptis meis
mnuere non dedignetur.
}
A i
DIS-
-ocr page 4-THESIS L
E vero hxc mea Thefis extra ordi-
nein incepta videatur, à vocis ety-
mologia exordiri placuit , etiamfi
non multum noftri interfithanc eno-
dare , quia qusftio vocis eft , quas
potius grammaticis reünquenda quam
Medicis indaganda cenfetur, Sed equi-
dem cum Scaliger optime dicat alibi,
vocis expiicatio ad eogniüonem rei eß
qrnfi cjmdamfraparatio, ^ mminafmt fymbolarerHm. Sic ejus
prolatum fequens vocem Hasmorrhagix puto oriri ex voce
GraîcaAV« fanguis amp; pwup rumpo.
^od autem ad'ulteriorem Hsemorrhagi^ enodationem
fpeäat, tiva fanguinis extra fua vask profluvium effe dicimus.
III.
__ Vans apud Audores ejus cenfentur differentiae pro ut va-
ms m locis accidit, ita etiam inde varia fortitur nomina.
Sanguinis è nafo profluvium Haemorrbgia narium dicitur.
Vafa pulmonum fi diffringantur , exoritur Hsemoptyfis.
Dum dilaceratis vafis ventriculi fanguis ejicitur vomitus fan-
gumis appellatur.
Mixtio fanguinis nuncupatur dum fanguis prodit ex renibus
vel veficâ per vias urinarias.
In inteftinis ubi vafa fanguinea corrofa amp; feces cruentœ recj-
duntur Dyfenteriam conftituunt.
Hsemorrhoides nominantur cum venx anum alluentes He-
morrhoidales didse fuum erudant fanguinem.
Sanguis qui ex vafis uterinis in mulieribus fanis, amp; äetate
conveniente praeditis, profluit, fluxus menftruus feu menfes
appellandus eft, eo quod fingulis fere menfibus redire foleat.
Qui dum poft enixum faetunaab utero prodit lochia di-^
cenda funt.
Nonnunquam etîam contingit ut fanguis fub forma fudoris
erumpat ut in fudore anglico apparet.
Variae prsterea inveniuntur adhuc difFerentix , quas inter
funt Hsmorrbagia fpontanea amp; violenta.
Spontanea vocatur, cum abfque ullâ causa fenfibus obviam
fada accidit fanguinem fua vafa perrumpere.
Violenta vero dicitur dum à causâ externa in fenfus incur-
rente contingit ut abiau, contufione , vel ab aliis caufis ex-
ternis quae unitatem vaforum fanguineorum diflbivere poflunt.
Spontaneam Haemorrhagiam denuo diftinguunt in morbo:
fam, amp;non morbofam; morbofamfc. quœoriginem fuam ali-
cui praegrefTo morbo debet , eumque comitatur non morbo-
fam qusE propriis fuis caufis fuit excitata amp; naturalis nuncu-
patur.
Ad ulteriores Hsemorrhagiae difFerentias accedamus, quaéex
eo defumuntur quod fit critica alia, alia fymptomatica.
Criticam videre eft in Febribus acucis vi naturae caufam
inortificam expellere conantis aliquando etiam fine Febri, na-
tura fefe à fuperfluo fanguine exonerante, unde vifi funt apud
Audores quam plurimi œtate juvenili Periodicam Haemorrha-
giam pati amp; alios etiam per alias vias fanguinem utiliter ef-
fundere.
Symptomatica autem m morbis Chronicis prscipue con-
A 5nbsp;tingit
-ocr page 6-tiîigit in quibus fanguis vitiofus ab hepate debiliori amp; infigni
quâdam intemperie laborante producitur qui vel ob retentricis
facultatis imbecillitatem per venas illas eflSuit vel ab expultrice
eijcitur tanquam onus inutile cum fanguis impurus amp; vitiofus
corpori alendo non fit aptus natus.
Subfequitur caufa interna proxima qua pofita neceflärio
ponitur effeftus, quâque rcmotâ tollitur, quae eft fanguis
quantitate vel qualitate peccans.
Sanguis quantitate peccans venas rumpere amp; orificia illarum
aperire poteft, ut in plethora, amp; qualitate peccans fi fuerit ca-
lidior jufto amp; tenuior per Anaftomofim efBcit, quia calor ori-
ficia dilatat amp; tenuitas efficit quo facilius cfHuat. Eaî ipfae
qualitates diapedefim quoque efficiunt, calor enim rarefacit
tunicas vaforum amp; fanguinem tenuiorem reddit ut per poros
illarum tunicarum tranfudare poflît, fanguis denique acrimo.
nia venarum tunicas exedic, sc exulcerat diabrofim parit.
,V I l l.
Caufis internis expofitis neceflum eft ut mc ad externas ac-
cingam, quae extra corpus exiftentes internarum caufae effe
poffunt, inter quas non infimum locum obtinent omnia illa
quibus vaforum unitas immediate diflblvitur quemadmodum
infortuniis, idibus, cafibus, vulneribus amp;c.
Aërem non eft quod praeteream fi à rebus non naturalibus
exordium fumendum fit cum abfque eo fuper effe nemo pof-
fit , nonne aër quem continua refperatione in fangamp;inem ad-
mittimus , quemque per poros corporis infenfibiles recipimus
fuis particulis craffioribus admiftis fanguinem incraffare poteft?
acribus in eo acredinem efficiendo ? fubtilibus amp; fumme agi-
tatis majorem introducendo motum ? atque ita bis nominibus
Haemorrhagiam efScere?
Alimenta quibus nutrimur tam folida quam liquida etiam
fanguinem vitiare poffunt, ita videmuspoftabufuni fpirituofo-
rum, amp; pEf quam acrium crebras evenire Hscmorrhagias, fie
amp; poft prseviamcrapulam frequentem, Haemorrhagia non eft
infrequcns.
De nimÜs vigiliis quoque non eft fubtlcendum cum fari-
guis ex iis nimiam acredinem Contrahere potis fit.
Idem per corporis exercitia vehementiora fit, cum fanguini
motum inordinatum inducant.
De animi pathematis calidioribus nemo ibit inficias cum
nil fit quod fpiritus amp; fanguinem impetu majori per Corpus
rapere valeat, amp; per confequens Haemorrhagiam caufarc pof-
fit.
Excernenda quoque dum retinentur hunc affedum indu-
cunt praefertim ipfe fanguis excernendus per deftinatâ ad id
locâ dum retinetur, ut dum mulieribus menftrua fubfiftunt
fanguis faepe naribus amp; canthis oculorum amp;c. eflauere fo-
let.
Conducunt quoque multum fymptomata quae Haemor-
rhagiam concomitantur, ut dum hasmoptoe oritur a tuffi ve-
hementiori, nares a forti fternutatione fanguinem fundunt,
ventriculus a vomitu eadem patitur quatenus fc. hac ratione
partes illae, amp; in ipfis contenta vafa fanguinea agitantur amp; con-
cutiuntur vehementer.
Reperitur quandoque etiam origo penes ipfa vafa dum a varia
materiâ obftruuntur five ab ipfo fanguine grumofo alibi col-
ledo five a materia calculofà five à quâcumque demum aliâ,
dum a partium incumbentium tumoribus aliquâ in parte
comprimuntur , dum poft perpciTa ulcéra vel vulnera hic aut
illic coalefcunt, non difficulter fanguini viam quâeffluatpan-
dere poffunt, quippe fanguis qui perenni motu per corpus
circo-
-ocr page 8-circulatur obflaculum ofFendens quo minus liberum curfum
continuare valeat retro cedere cogitur j amp; via quâ rétrocé-
dât cum ipfi denegetur, ob fanguinem continuo a tergo alla-
bentem vafa fua eo loco ita diftendit ut prae neceffitate rum-
pantur.
Quod vero de prognofi dicendum venit facile ex recenfitis
Hsmorrhagix fpeciebus amp; differentiis innotefcet.
Sanguinis effluxus quamvis in genere nil boni in corpore
noftro producat cum fc. fine virium noftrarum difpendio fie.
ri non polfit pro locorum tamen quibus accidit ratione varie
culpandus eft ita ut hic noxiusfumme,illic minus, imo alibi
prohcuus fit.
Sic in pulmonibus obortâ hsmoptoe , fanguine extra vafa
Èftufo amp; in pus converfo teneram membraneamque pulmo-
num fubftantiam fummopere infeftat.
Minus nocet ea quai; naribus frequcntiffima eft emiffio nifii
gravior fuerit amp; Copiofior.
Imo proficuum eft amp; natura inftitutis confentaneum fan-
gumem fingulis menfibus ex vafis uterinisprofluerein i'lismu
heribus quarum aetati illud confentaneum eft , uti amp; perada
fetus exclufione puerperas fua amp; vocant lochia pati, dummo-
do debitse quantitatis limites non excedant.
Haemorrhagia fymptomatica femper eft mêtuenda amp; curatu
nonnunquam adeo facilis , critica vero nil fere periculi ha-
bet fed ut medicus certo de eventu quidpiam determiner
confideranda (i) eft H^morrhagia num fpontanea, num ar'
tefaóla. num critica fit. Spontaneam non naturalem etiam
lams evemffe pluribus quotidiana docet experientia. (z) Ad
caufam attendendum. (5) ad quantitatem Haemorrha^ia/quo-
niam inde onri polfunt fyncope, convulfiones, amp; varii morbi
frigidi veluti cachexia, leucophlegmatia, hydropsamp;fi quae alia
quod de quantitate dixi idem de diuturnitate diftui puta
(4; Frequentia Hxmorrhagi» non eft omittenda cura vires
val-
-ocr page 9--valdopere debilitet. ( 5 ) cum his omnibus ratio fubjeiSti amp;
circumftantix habenda eft veluti circumftantia loci , tempo-
ris, ftjbjeâi, nam pueris amp; adolefcentibus(ca2terisparibus)
haud molefta eft ubi e contra fenibus fi fijperveniatevadatmo-
leftior. Id ipfum etiam dicendum ratione fexus cum utero
gerentibus dum hic morbus eas Invadit fit periculofior.
X I X.
Ordo nunc poftulat ut ad curationem properemus in qua
advertendum ( i ) utrum critica , utrum fit fymptomatica,
critica enim falvis viribus inhibenda non eft, fymptomaticam
vero cohibere feduli eft medici amp; curatio fecundum hos fco-
)os eft inftituenda ( i ) amotis evitatifque caufis externis amp;
lumor-um vitiis, quç Haemorrhagias occafionem dedere, ut
vifcopitate falfa acidaque acredine, fanguis non nihil incraftan-
dus amp; grumefacienduseft. {i) Vafa aperta adftringenda, con-
folidanda, amp;conglutinanda. (5) Symptomata prœvenienda vel
mitiganda. (4) Vires confervandas. (5) Si prudentiori medi-
co bonum videatur vafa fanguinea per venae feaionem de-
plenda funt.
X X.
His autem fcopis omnibus infervire polfunt tum interna,
tum externa , amp; interna quidem ea qus modice incraflandi,
coagulandi, adftringendi, confolidandique vi praedita funt ut
quae acido auftcra vocantur veluti fpiritus nitri, falis, fulph.
vitriol., vel fpiritus ex mineralibus deftillati alii, vel fucci ex
vegetabilibus expreflî ut fuccus limonum , berberorum , ri-
befior., granatorum amp;c.
Eandem paginam adimplere polTunt terrea quxvis adftrin-
gentia, amp; fanguinem in fuo motu particuiis fuis minus mobi-
iibus refraenantia ut funt corallia rubra , bolus armena , terra
figillata, fang, draconis, lap. haemathitidis, vel ex iis praepa-
ratœ tindurae, ut amp; tindura martis amp;c. fuccus acacis, hy.;
pociftidisamp;c. rad. biflortœ, tormentillae, plantaginis, amp; quae
«jus generis reperiuntur apud Medicos Pradicos amp; botanicos.
Bnbsp;XXII. Id
-ocr page 10-Id etiam efficiunt omnia medicamenta vulneraria nec non
balfamica particulis terreis adftringentibus mucilaginofis amp; de-
mulcentibus conftantia ut funt rad. confoüdaeutriufque.figilli
falamonis, herb, plantaginis, equifet,alchimills, pirol£,ve-
ronicae, pimpinellE amp; id genus alia.
X X I 1 I.
Deinde balfama qua^cunque refinofa, gummatofa , vulne-
raria, five naturalia five arteficialia fuerint, veluti vitell. ovo-
rum cum balf. peruviano , de Copaivâ , gelatina carnium amp;
offium pinguium amp; mollium.
Quibus non detrahenda funt anodina narcotica qu32 motum
fanguinis inteftinum vel progreffivum minuunt ut el. ex opio
conftantia, laud, opiatum, tinftura ejufdem , pilulas de fty-
race, de cynogloflli amp; ejus generis alia quam plurima ex qui-
bus omnibus vel aliquibus pro re natâ , diverfae concinnari
poflunt formula ut hoc fimileve aliud Apozema,
Ri. KaL Wißort.
Tormentill.
Vlmtcig, m.
Cort. Quere.
Gramtor. an.
Herb. Equifet.
Acerof.
Mille Fol. an. mj.
Flor. Rafar. Rubr.
Balaußite an. m^.
Cap. Pap. Alb. no. ij.
Sem. Plantag.
Sumach, an.
Coquantur in aq. chalibeatâ vel vino rubro, galHco q. s. co-
laturaî 2xxx. adde
Aq.
-ocr page 11-Aq. Cinamonï
Prophylaai Amfl. §vj.
7inEinr. Marlis
M. F. Apez^ema.
Aut decofti loco mixtura h®c a Dno Sylvio commendata
Aq, Rofar.
Plantag, an. |iij.
Cinamoni. §j.
ProphylaB.Amfl.lCs.
Lap. Hemathitid.
Sang. Draconis an. ^j.
Lanà. Opiat, gr. ij. ad ilj.
Sjr. Mjrtin fiR.
M.
çt. Conf Rofar. Ruhr.
Miva Cydonior. an. f j.
Diafcord. Fracaft. ^v].
Rob. Ribeftor.
Corail. Rnbr. fp.
Sang. Dracon.
Bol. Armen, an. ^ij.
Balf. Peruvian, gr. xx.
S'jr. Rofar. Siccatar. q, ß
M. F. Conditum.
C^lhus addl poffunt cardiaca fi vires langueant ut confed al.
chermes, hyacinthorumamp;c.
Qui mlulas vel pulveres malunt ex fupradidis facile concin-
mri poffunt.
Externe vero poffunt adhiberi omnia adu frigida vel in-
Jï'affantia aut amp; adflringentia quaî variis in locis applicandâ
J.quot;nt amp; fub formulis praefcribi poffunt ut ex vitriolo alb.
tungo bovis farcocollâ, mirrhà, pulvere magnetis, fucco aca-
■i
\
cix hypociftid. flor. balaufl:i2 , alumine amp;c. vel fucco herb,'
millefo plantagin. , acetofs chelidoniae majoris amp;c.
Ex fonte chyrürgico commendantur omnia revellentia, cu-
curbitulœ , fcarificationes, fridiones, venaefeftiones, amp; in
cafu deplorabili cauteria potentialia.
Dieta ultimo loco pro coronide fubfequitur adjungenda
amp; ab ipfo curationis principio fedulo inftituenda , atque ita
sër in quo sger decumbit fubfrigidus fit , amp; fi tempus fit
seftivum alteretur irrovando pavimentum aceto amp; aq. Rofarum;
vel fternendis foliis falicis, vitis, Nympheae amp;c. Cibi fint
incraflantes amp; pauci nutrimenti, potus fit aq. chalibeata, evi-
tentur animi pathemata calidafortiora ut amp; vigiliç immodicae
quia fanguinem acriorem amp; magis biliofum hincque fluido-
rem efiiciunt ubi e contra fomnus humores contemperat eo-
rumque motum cohibet.
Haec itaque cura abfoluta faxit Deus Ter. Opt. Max. ut
cedat in fui gloriam, proximi falutem , amp;ftudiorum meorum
incrementum.