Q^v A M,
PRiESIDE DEO TER OPT. MAX.
AuCioritate Magnifici 2). ReBoris ^
Politices ^ Eloquentiae amp; Hiftoriaram Profeflb-
ris Ordinarii.
NEC NON
Amplijßmi Senatus Academici confenfu , Nobilijfimaque
Facultatis JU RIDICz^ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque m UTROQJJE JURE honoribus amp; Privilegüs '
rité amp; legitime confequendis,
Erttditorum examim fubjicit
A. D. Maji, horis locoque folitis.
V
Ex Officina Francisci Halma, Academi«
Typographi , eb bc xc.
Pr^ceptoribus ac Studiorum
meorum promotoribus do-
• âiflimis ^ vigilantiffimis.
Parenti meo venerando, filiali
obfequio ac reverentiaad ex-
tremum vitse halitum profe-
quendo.
Omnibufque amicis meis fide-
liflimis, dilediflimis , fangui-
ne affinitate ac familiaritate
mihi junétis.
In gratitudînis J anîmi fubmtjjionis ^ ferpetna
amicitia tefferam fe atque primum hune inge~
nït fui partum ^ dévotâ humilique mente
Dedicat amp; Offert
JACOBUS SYLMAN,
-ocr page 3-EXERCITATIO JÜRIDICA
IN AVGVKALl St
D E
Uemadmodum eontraauum in genere
confideratorum ab Imperatore Jufti-
niano commode diftributio faäa eft
in duas fpecies , vtrorum fc. contra-
aum amp; quafi , §. Z. inftit. d. obl, Sic
^ prima fpecies ru fus ab eodem Impe-
' ratore fubdividitur in quatuor fpecies
contraauum, quorum quidam fiunt
re, quidam wrtó, MUteris, nonnulli
folo confenfu: Eorum autem quifolo confenfu fiunt, tanquam
poftrema contraauum verorum fpecies, ultimus nec dignitate
minimus eft Mandatum, j,r. J. d.ohl. ex conf. l.i.ff. d. obU
aU. Cujus materia ita ftatim occupavit animum meum, ut
fepofitis, quaedealiiseraergebant, cogitationibus, adhancme
verterim ejufque eledionem faciendam effe cenfuerim, ut in-
dagando ac exponendo ejus naturam utilitatemque ingenium
meum exerceam : in cujus exegefi ut ordine procedam prae-
mittam primo Etymologiam vocabuli Mandati, mox ejus de-
finitionemamp; nonnullas divifiones inperfonas hunc contraaura
ineuntes amp;in modum feu formam contrahendi, deindeexecu-
tionem amp; efFeaum hujus contraaus, denique refolutionem
feu modos finiendi hunc contraaum exponam.
Non improbandum eft eorum inftltutum qui in vocabulo-
-ocr page 4-rum originem eorumquevariarn fignificationem prius quamï»
rem ipfam inquirunt, fecundum 1.1. ff.deReb.cred. id nec itï
re nobis propofita abfonum fore duco, ut inanteceffum inve-
ftigem unde Mandatum dicatur. Plerifque juris interpretibus
non infulfe, illud deduólum videtur quafi manu datum, fiqui-
dem in mandatis dandis accipiendifque , manus fibi invicen»
dari mos antiqüitus erat, quod adhuc in mutuis promiflibni-
bus obfervari videmus quia manus fidei fymbolum efle, un-
de fallere dextram, pro fidem fallere dicitur. Differt vero^ïi^»-
dAtum\ commenda'ioney qua non committitur geftio, proin-
de nec fimpliciter commendantem obligat , etiamfi quid in
eum propter commendationem iftamcollatum fuerit, fac l. iz.
§. 11. f. h. t. unde vulgo dicitur, verba aut firipta commendatU
tia m» inducere obligationem mandati, l.ii. §.z. ff. d. Leg.^.
nifi commendator literis fuis fpecialiter fe adaliquid obligaflet,
haud dubie tum teneretur, /. uit. C. Qmd cum eo qui ^c.,
/. 7. C. h. t. item differt à confilio amp; exhortatione , quae actione
mandati quoque nonobligant, l.z.^.ult.d.l. iz.^.iz. ff.h.t.
l.zo.ff.d.hüquinot.inf. DifFert etiam ^ jujfu , qui proprie ad
eos referturqui in poteftate noftra funt, ut filiifamiliasamp;fervi,
§.1' y. Quod cumeo qui in alt amp;c. Mandatum vero ad iftas
perfonas proprie refertur qui extra poteftatem noftram funt,
quibus plêrumque res Se negotia aliéna gerenda mandantur.
Quoniam omnïs quitde nlicte^a re infiituitur difputath, à defi~
nitione proficifci débet, ut intelligätur quid fit de quo difputatur, ut
docet Cic. Lib. i.d.oßc. Igitur itadefinio Afandatum quod fit
ContraUm mminatm , juris Gentium, bonafidei , foto confenftt
conflans, quo aliqutd gerendum ab uno committitur amp; gratis ab
altera fitfcipitur : X^uodMandatum contraäus eft, facile conftat
ex §. ult.J. d. obi. jutl. pr.J.h.t. amp; pr.J. deobl. qua ex del.
l.z.^.^.l.z.ff.h.t. ni enim contraâus effet, unde tum obli-
gatio mandati daretur, l.i.ff^.h. t. nam obligatio ilia ex deliflio
non eft, excontraftu igitur ut fit oportet, d.l.z.hit, CJaod
fit
-ocr page 5-lit contrarius mminatus, evincit arg.L j,%.i.ff.ä. PaH. 1.1.
^.i.ff.d.rer. permttt,, nam amp; peculiare ac fpecificum nomen
habet, producitqueaftionem nomini fuo convenientem, §.8.
ÏO.II. i^.J.h.t. ad difFerentiam contraduum innomina-
torum, fpeciale ejufmodi nomen non habentium, fed tantum
civilem obligandi caufam , id eft , dationem vel fadum, Lj.
§■ 2. d. Paß. undc adionem nomini contraftus refponden-
tem non producunt, fed vel condióèionsm, i. §.4. f. d. nr.
permm. /.?.§. quot;t-.ff.d. candiä. caufa dat. caufa non fee, vel a£lio-
nem praefcriptis verbis, d. l.-j. §. ^.ff. d. ?aSi. I. 5. §. 2. f. d.
prafc. verb., cum tamen regulariter nominati contradus pro-
ducant adionem nomini fuo conuenientem,.
Sequitur jam ut fit Juris Gentium amp; bonafidei, nullus nam
juris civilis contradus eft qui ultro citroque obligatorius eft,
ut hic contradus, quodpofteathefi 15.amp; 16. videbimus, nec
qui bonifidei eft: Quod vero hic contradus Jurii Gentiamfit,
patet ex §. z. J. d. J. N. G. amp; Civ. 1.7. pr.amp;^.i.f. de PaB.
I, I.b. t. junB. /. I. infin. d. contr, empt. Quod autem bonafidei
fit, docet expreffe §. un. J. d. obi. ex conf. §. 28. J. d. ail., amp;
hoc verum eft ratione formulae quE judici dabaturapraetore,
alias enim mandatum pofletvideri ftridi juris, quia ejus fines
praecife cuftodiendi funt. /. 5 ff. h. t.
Porro folo confenfu conftaredixi, quia ut fubftantiam capiat'
haec obligatio, fufficit eos qui hunc contradumineunt, con-
fentire, §.un. J. d. obi. ex confenf, nulla enim datione ut in con-
tradibus realibus hic opus eft, pr.nbsp;J. d. obi- qm re
contr., nullaque hic opus eft/)r«cyf«/w ut in ftipulatione, §. li-
J. d. verb.obi.nbsp;inut. flip., nec ulla fcriptttra ut in li-
terarum obligatione, §. «»• J- d. lit. obU adeo ut mandatunt
recipiens etfi nihil geflferit, ex fola tamen conventione oblig?'-
6 BXERCITATIO JURIDICA
tur, l. 6,^.1. ff. h,t. Habent quidem etiam caeterx obligationes
quaere, autwrtó, iut litem ant confinfu, contrahuntur, infe
confenfum utpote qui omnium contraduum communis fpiritus
eft, /. I. §. ff. d.PaEl. fed ad perfedionem fuam amp;obliga-
tionis fubftantiam adhuc requirunt vel rei interventum vel ver-
ba vel literas qus cum confenfu concurrant, ut fupra oftendi :
Obligationes autem ex confenfu ideo dicuntur, quia confenfu
folo perficiuntur amp; conftant, nihilque defiderant praeter mu-
tuam contrahentium voluntatem, d. §. m. J. d. obl. ex conf.
Confenfus hic à contrahentibus declaratur vel exprejfe vel etiam
tacitey l.6.§.z.l.i\i.l.')^.ff.h t. confenfusexprefl'uscolligitur
ex certis indiciis inter praeféntes verbis, inter abfentes nuncio
aut epiftola, ^.un.y d.obl.exconf. l.^.ff. p.Soc.l.nbsp;h.t.
l. z.ff.d.PaEl. Tacitus vero confenfus fit re vel fado aliquo,
tanquam ex claris amp; perfpicuis circumftantiis, vel uti qui prae-
fens patitur nomine ejus quid geri, l.Co.d.R.J. e.g. fiquis
vendidit praedium meum me praefente nec tamen expreffe con-
fentiente, fi pretium ex ea caufa accepero, videbor ipfe vendi-
difïe, /. la ff.d. eviB. ratio eft quia patientis mei utilitas hic
vertitur, ideoque mandati teneor, ut not. Goth, ad d. l. i8.
nam alioqui tacens pro confentiente non habetur, /. 8. §. i.ff.
d. Pm. Imo etiam folo nutu de mandato conveniri poteft ,
arg. quod fideicommifla nutu relinqui poflunt, quamvis non
relinquantur nifi ex voluntate, l.zx.ff. d. leg.^. Mandatum
qnoque in diem differri vel fub conditione contrahi poteft, iz.
J.h.t.l. i. ^.pen.ff.eod. nec refert quibus verbis mandatum in-
terponatur, five quis dicat ro^o, volo, wäWo five quocunque
alio modo ex quo mandatum intellegi poteft. 1.1.§. i.ff.h.t.
V I.
Interpofito confenfu committuntur negotia gerenda id eft
fada futur», tarnen negotii jam gefti ratihabitio, mandatum
quoque indu cit, /. 6o. d. R. y. l. 56. d. Judicis, l.fin. C. ad
SCtum Macedon. t. 50. pr. ff. h. 1.1.ult. ff. rem. rat. dont, habit.,
cap, lO.d. R. J. in lt;S. Committi negotium dicitur, cum quis man-
dat
dat amp; rogat ut alter negotia fua gerat : Hinc qui mandat five ge-
rendum offert, ?ytandans vel mandator dicitur, l.io. §, u. /.
z6.zS.6o.f.h.r. ittm negotiorum dominus, l.i.ff.dProc.tthxn
fidejulforis nomine mandans fipecomprehenditur ,%.6.J.h. f.
Differunt tamen in eo quod mandatur femper
ante obligationem , l. iz.§. T^.f.b.t. amp; quoque abfens rec'ie
mandat, /.i. §. i.f.h.t. fidejuffor vero fequitur obligationem
amp; accedit ei qus jam contraâa eft, quia fidejulforia obligatio
eft acceffio obligationis principalis qus fine eo confiftere ne-
quit, l.'ij.f.d. ßdejuf licet fidejuflor antereum principalem
promittere quidem poffit, L6.^.ult. jf. d.Fidejuf tamenob-
ligatio ejus non tenet antequam principalis debeat amp; tam diu
m fufpenfoeft,/.35./. de judiciù, nec ante convenir! poteft
quam reus principalis debeat, d. l. ^j.ff.d.Fidejuff. Qui vero
manum dat five gerendum fufcipit, dicitur procurator, Lj. 8.
ïo.^'i.f.h.t. k\x mandataris, à quo potiffimum hic contra-
dus deducitur : poftquam enim recepit, fufceptum negotium
implere cogitur, quia non fufcipere cuilibet liberum eft, fu-
fceptum vero confumandum aut primura renunciandum eft »
§.u.J.h. t.l.zi.^. II. f eod.
V I I.
Et quidem ha:c fufceptio debet fieri gratü-, mandatum enim
nifigratuitumfit, mquit Imperat. in aliam formam contradus
cadit,nbsp;nam hoc conventionis genus originem ex
othcio atque amicitia traxit , quibus contraria eft merces, l. i.
§.4. amp; /. 56. §.i. f.h.t. Si enim merces certa confiftens in pecunia
numerataintervenu, incipitlocatioamp;conduaio effe.^/.^.ij.Sc
L i. §.4. f. eod. fc. fi faâum fit quod locari fokt i qu'aie'eft
quod mercedefaâo proportionata aeftimari folet, qualia funt
omnia opera mechanica, ut foffam fodere , infulam œdificare
amp;c. nam fi fadum locabile non fit, unde nil commodi pecu-
niani ad alterum redit, aut fi merces quidem fed incertapro-
mifla fit, tum in contraâum innominatum incidit, /.5.
amp;Lzi.ff.d.prafcr.^erh. operas vero liberales pretio nummario
afti-
-ocr page 8-«ftimariindignumeft, d.extr.cognit. HonorArium tamen
five animi gratiämandante erga mandatarium ßda remunera-
tio, contraftui huic accedere poteft, eumquenon vitiat, fed
nilominus mandatum effe dicitur, /. ó.f.h.t. proque eo pro-
miffo mandatarius jure experiri nequit, nifi ei certum promif-
fumfit, quod vel condiftionecerti, pr. J. d. K O. vel extra
ordinem apud praetorem vel praefidem provinciae petere poteft
cx refcriptoImpp.in Li.infin.C.h.t. 8cl.j.ff,eod. quam fen-
tentiam ampleäitur quoque Confnltiffimw amp; celeherr'mm Do-
minui Weff. BertlingimJ. V.D. amp; in Lyuo Groningano-Omlandico
Anteceßhr eminentijjimus, fre tempore ReBor Magnif. olim pra-
ceptor mem ac de fludiis meis meritiJßmM , Ajfert. jurid.
Dodec. iz. th. 8. Salarium vero incertae pollicitationis nequidem
extra ordinem peti poifTe conftat l.^ó.^.pen.f.h.t.l, xj.C.eod.
ut fi dixerit mandator. Non experieris me ingratum , incerti-
tude enim ifta promiftionem vitiat, nam qui tantum
fe fore promifit, rem minimam pr«ftare vel tantum oretenus
gratus effe poteft, nec dfl.l.i.^. lo. ff. d.extr. cog. l.i. C.h.t.
ubi certum falarium cautum vel promilfum eft: nec pr. J. locat.
l.iz.ff. d. prafir. verh. quia in iftis locis eft pollicitatio certa
per relationem. Speciale vero eft in re quae aliquam dignitatem
aut favorem habet, veluti ob ftudia liberalia , quorum caufa
five quid five nihil promiffum fit, extra ordinem deeocogno-
ïci ac falarium peti poteft, l. ^ ff. d. extr. cog. l. 58. §. i .ff. locat.
l. i.infin. f.ßmenf.falf.mod., nifi forte advocati fint aut pro-
curatores ad lites qui operamgratis praeftare foliti funt, quod
olim obtinuifle colliglcur ex L15. C. d, Prtc. ihxc^z Goth.ad
lit.-c.
Poft fingulas definitionis partes explicatas amp; ex jure demon-
firatas, videamus porro hujus contradus objedum feu mate-
riam amp; quid fit quod gerendum committi poteft. Sunt uti-
que res feu fada honefta amp; licita , nam contra bonos mores
quemadmodum nulla obligatio eft, l.-j.^.'^.ff.d.paU.l.^'j.ff.
pnt
-ocr page 9-fro Soc. Lzi.L z6.1. 27. ƒ. d.KO.nbsp;h. t. ita nec man-
datum tale contrahi poteft, §. 7. J. h. t. adeo ut nulla inde
aöio inter contrahentes oriatur, ne quidem etfi poena cjusfafti
nomine a mandario promifla fit , nam quod turpi ex caufa
promifTumeft, non valet §. 25-nec mandatarius
propter turpitudinem mandati confummati, forte ob illationem
injuris, paenam quam praeftitit, neque impenfas in quas propter
vulnus condemnatuseft, judicio mandati confequi poteft, quia
proprii delifti pajnam praeftitit , imputet enim fibi fe id fufce-
piffe quod non debuerat, /. 22. 6.f. h.t. vel cui ex turpi
mandato nocitum eft , ei in mandantem aftio eft , cum per
alium agens , per fe agere videtur, ac damnum dat qui jubet
dare, /. 169. D.R.I. Uterque enim amp; is qui turpe mandatum de-
dit amp; qui id exfecutus eft , obligatur ex delifto illis quibus
nocitum eft , nec mandantem excufat quod mandatarius faci-
nus perpetravit, neque mandatarium, quod ab alio ipfi man-
datum eft, § pen. I.D, injur. 1.11.§, ^.ff.eod I. -^.C.de Accuf.
nec minus fevere puniendus qui mandavit quam qui facinus
perpetravit. /. i5.§, i.f.adlCorn.d.Sicar.l.'j.^.uk.f.d.Ju-
rifd. I. 7. §. I. ff. d. eo per quem faU. é'C. quod amp; proba-
ri poteft; ex Sachs literis. zSam.i^.v. 28. équot; i Reg. 21 v. 10.
Et hoc adeo verum eft ut nec mandatarius poteftati mandan-
tis fubjeftus excufetur a paena fi mandato domini deliquit in
atrocioribus , in quibus domini dido audiens efle non tene-
tur /. ir. §. y. ff. quod viaut clam. I. 20. d.Obl.draU.l.i^j.
d.R.I. non utique in minus atrocioribus, /. 57. ad I. Aquil.
/.157.^ 169. d. R.I. quas fc. non habent atrocitatem facino-
ris vel Tceleris, in quibus faSis fervis ignofcitur fi dominis
fuis obtemperaverint.
Flagitiofo mandato fimile eft illud quod inhoneftum eft;
nec ex eo ulla mandati adio oritur , I. 6. §. \.ff.h. t. veluti fi
adolefcens luxuroifus mandetalicui ut promeretrice fidejubeat,
amp; illcfcicns mandatum fufceperit, non habebit mandati aftio-
XO EXERCITATIO JURIDICA
nem non magis quam fi mandatum fufcepiflet à tali ut mere-
trici pecuniam crederct, quia fimile eft ac fi perdituro fciens
credidifTet , /. iz.§.ii.ff.h.t. l. 8. pro empt. Qusftio jam eft
anmandans qui limitatum deliâum demandavit, cum manda-
tarius prasfcriptum modum exceffit, homicidii an vulnerisps-
na teneatur , veluti fi vulnerari tantum mandaverit , amp; man-
datariusoccident: Quidam dicunt eum a paena homicidii non
excufandum, quia fufficit quod caufam mortis praebuerit man-
dando vulnerari, cap. fin. d. homic, in 6. nec ei prodeffeÜmitatio-
nem adjedam tanquam mandato contrariam, non magis quam
proteftatio fado contraria, licet enim mandans animum cœdis
faciendae non habeat , verum tamen eft eum qui verfatur in
fado illicito , de toto eventu ejus fadi teneri , quem exinde
fequi poffe cogitare debuit, /. 58. §. 5./. 16. §.nbsp;ita
amp; mandans cogitare poterat , ex vulnere mortem fequi pofle
pee vulnera dari ad menfuram : Verum aliis diftindio placet,
utrum mandatarius exceflum data opera tommiferit, an per
imprudentiam : cafu priori mandantem de vulnere tantum te-
neri dicunt, eo quod mandarius non deliquit per caufam man-
dat! fed per exceflum ex proprio dolo : at pofteriori cafu
mandatum vere efle in caufa caedis admiflae, arg.Li^. f.adl.
com, d fiC. quia eventum mandans fpedare debuerat, ut fup.
oftendi. Praeter fada flagitiofa amp; inhonefla, à mandato quo-
que excipiuntur aftus legitimi, id eft qui per folennes legis
adiones coram judice, cui id fpecialiter lege indultum eft , ex-
pediendi, arg.Lz.amp;^.d. off.proconf. qualis eft Aditio haredi..
tatü, l.zo.f.d.acqmr, hared.ktm Emanci^aiio, §. w.J.d,
hlt;tred. qu* ab int. def. Moptio, /. 24. fefff. d. Adopt. Ac-
ceptiUtio, l. ï^.§.pen. d. Accept. Tutoris datio. L 6. ï.ff.d.
i.l.d.Attil. tut. Ratio eft quia ifti adus per alium ex-
pediri non poflunt.
Antequam ad modos contrahendi tranfëam, prius videre pïa-
icet perfonas huic contradui insundo idoneas, quales funt omnes
I
illi J qui contrahendo fefe obligere amp; procurare valent, nec
fpecialiter ab hoc contradu exciuduntur , arg. I. ^^.pr. ^ §.i.
ff.d.Pïoc. Amandato tamen committendoarcetur/m'o/ÏMquia
non confentire nec ullum negotium refte gerere poteft, nam non
intelligit quod agit, ^.'i.J.d. imt.fiip. I. 5. D. R. J. nec pn~
pains abfque tutoris aurhoritate ; minor tamen procurator efle
poteft, nonfolumad negotia extrajudicialiaquot; l.i.§,^.d.Exerc.
act. /./.§. ult. 1.8. d. infiit. ail. fed etiam ad lites, modo major
17. annis fit, arg. §. 5. l. qui ^ quib. ex cauf. manumitt. non
lic.junä.l. 11. d. minor, (licet fecus fit de jure C^n.cap. 5. d.
Proc. in 6.) tamen defenfor in iis caufis ex quibus poffit
reftitui in integrum, idoneus non eft, /. ')i.ff.d.Proc.l. 12.C.
eod. Nec mulier in caufa aliena, ne intercedere videatur contra
mentemSCti Vellejani, I. y.adSCtuveil.l.j.^ i.d. inßit.aEl.,
tamen rede mulieri mandatur, modo mandatum tale fit quod
perfonx mulieris conveniat, id eft, non contineat virile aliquod
officium a quo mulieres removentur, I. i8. C. d. Proc.1.2..d.
R. J. excepto cafu fpeciali in L^i.f.d. Proc. De deportatojim
quaeritur an ille etiam mandate poffit ? quod ä nonnullis ne-
gatur ob hanc rationem quod nil proprii habere poteft cum
omnia quaecunque acquirit fifco cedant./. 1. C, d. bon. profcript.
contraria vero fententia ampledenda videtur , fi huic legi z.
jungatur I. i^.f.d.interd. ^releg.l. 17.§.nbsp;exqui-,
bus patet deportatum ea tantum qui juris Civ. non tamen qui
juris gentium funt, amittere , amp; quspoftea fibi acquirit, pofl
mortem demum fifco cedere, dd.ll.
Quemadmodura mandatum non fijfcipere cuilibet liberum
eft, §. ir. I. h. t. ita fufceptum negotium mandatariusrurfus
alii mandate amp; fubdelegare poteft, l-i.^.i.f.h.t. I. i^. C. d.
contr.fiip. / 5 §. 5. d.admintß. ^peric. tut. 1.12. C. qui dare tut.
vel curM. poff. modo nihil mandantis interfit. /.8. §. \. ff.h.t.
aut nifi diferte prohibitum fit , /. i. §. 5, verf. quod tamen d.
Bxerc.aB, Ratio licicae fubftitutionis habetur in d.i. 15. C. d..
B anbsp;eomr.
-ocr page 12-contr. flip. Ut amp; procurator ad litem , poft conteftationem li-
tis, cum ejus dominus eft fadus, fubftituendi poteftatem ha-
bet, LS.^.lf.d. Proc. / 8. /. 11. /■«ƒ. C. eod. Cap.i. verf. licet d.
Proc. in 6. Non movet juris reg. in contrarium , quod quo-
ties eleda eft fingularis perfons^fides induftria , per aliam
perfonam id expediri nequeat; nam ea reg. poß confl, jußin.in
I. i^.C.d. cont.fiip. non ufque quaque obfervatur , liquidem
poffibile eft , fadum aiii impofitum ab alio impleri pofle,
nam quod quis per alium facit dum ei mandat ut faciat, id
ipfe fecifie videcur , /. 5,§. ^.ff. deadmia.tm.
Ratione objedi dividitur mandatum quod fit velgenerale^
univerfa alicujus negotia amp; pro conditione negotiorum velju-
dicialia vel extrajudicialia compledens, /. 6. §. 6. ff. h. t. vel
fpeciale, quo quaedam autcertum aliquod negotium gerendum
committitur, l.^.^-ul-ly. ff. h.t.l.n -y.f.d Fmrt. IJlud
generale rurfus fubdividi a DD. folet in generale fimplex feu
cum libera fc. adminiftrandi poteftate , /. 6o. fin, h. t, l.
§. 4. d. A. R. D. , l. 58. d. Proc. §. 42. I. d. R. D. l'. 7*
§. r. in f. d. Pecul. l. )0. C. quod cum eo qui m al. pot.
i\it ßne libera , feu cum reftrifta (forte confervationem tan-
tum aut adminiftrationem refpiciente) gerendi poteftate , t.
65. ff. d. Proc. l. I. §. t. d. offic. proc. Caf. Cap. 4, d. Proc.
in ö. Quanquam in tali fubdivifione parum fitum eft nam cui
omnium bonorum adminiftratio permiffa eft , illa utique fatis
libera eft, nec quo ad effeda multum differunt ut communi-
ter DD. oftendunt. Alia etiam proponiturfubdivifio quinque
partita fumta ä fine, fc. quod mandatum contrahitur vel man-,
dantü tamum caufa, utfimandem aücuiut mihi fundumemat,
l.I.b.t.i 2. §. r. eod. vel mandantis é' mandata, iigratia^
ut fi mandem alicui ut procuratori meo pecuniam fub ufuris
crcdat, §.i. I.h.t.l.z. §.4./'. h. t. alia exempla videre licet in
/. 22. 2. /. 45. %.pen, ^ uit. eod. jung. l. 58. §. 20. ^ 22. d. F.
O. §. 19./. d, inm.ßip. vel fit extranet tantum cat^a , fi man-
dem
dem alicui ut Titii negotia gerat, §. j. I.h.t.l. 1. §. 2. ff. eod-
verum dicat aliquis talc mandatum nullius momentielTe, quia
mea non intereft Titii negotia geri, §. t8. ƒ. d.innt.ftif.
§. ij.ff.d. KO. explorati juris effe nemini aäionem com-
petere nifi ei cujus intereft, /. 32. ff. locat. cond. Quod etiam
Ulp. in caufa mandati nominatim expreflit, /. 8. §. 6,/. 6. §.4,
ff. h. t. Ad qu3î refponderi poteft , mandatum Titii tantum
gratia intervenire videri, quatenus Titius ut Titius amp; negotia
ipfius qua aliéna confiderantur , amp; eatenus mea ut mandantis
nil quoque interefle nec mandati aiäionem mihi daripolTe, d.
verum non requiritur ut ftatim amp;ab initio mandantis
interfit quo tempore mandatum interponitur , at fufficit ex
poftfado mandantis incipere intereffe , v. g. qui Titii negotia
mandatu meo geint quidem fed non ut oportet, inde ego
quippe cujus propter mandatum geffit , teneor domino rei ge-
fti aólione negotiorum geftorum, l. 21. /. z%.ff d. ncgot.
gefl. mihique mandanti tum merito objicitur régula juris quae
docet in culpa ejfe eum qui fe mifcet rehm ad fe non pertinen.
tibui, I. 36. d. R. I. jam utique mea intereft ut mandatarium
ob male gefta conveniam aâione mandati, d. 1.6, S. 4. et I.
8. §. 6.ff. b.t. ^ ^ ^ '
Contrahitur quoque Mandatum ad utilitatem mandantis ^
altem, ut fi roandem alicui, ut negotia mihi cumTitiocom-
munia gerat, §. 4. /. h. t. I. 2. §.ff. eod. vet ad commodum
fffandatarii Calient, v.c.wandemalkui ut fub ufuris pecuniam
Titio credat ; Mandatarii enim hic intereft propter qusftum
ufurarum, Titii vero propter ufum pecunias, I.h.t.l.i.
§. ^.ff.eod. Haec fpecies in eandem quïftionem incidere poteft,
quam habet fpecies tertia , praecedenti th. propofita , ex d. §.
5« ubi dubitationem quantum potui, fuftuli. Verum foliiu
mandatarii gratia mandatum contrahi nequit, nam forma tan-
tum externa tale videtur amp; potius confiliumquam mandatum eft,
nec proinde Obligatorium, etiamfi nonexpediat ei cui manda-
B 5nbsp;dâtuna
-ocr page 14-tum eft , cum liberum cuifjue fit apud fe explorare an fibi
taleconfilium expediat nec ne,/r. amp; §, 6.l.h. 1.1. z.§.fitgt;. /.48.
eod.l.z.d. Praxen. Excipitur pimo fi dolus arguatur,
quem ne confilii quidem praetextu quifquam impune fert,
§. 6. /. h. t.l.z. § Mit. ff. eod. l.S.l.zl.amp;Lli .f. d. DoL mal. l.äfj.
d.R.I. Secundo Ç\(\\i\% non fimpliciter rem alteri commendarit,
/. 12. §. ff- h.t. fed fpecialiter perfuaferit acinduxerit, no,
minando V. C. certam perfonam cui mandatarius fseneraret,
quamvis ipfius cui mandat commodum principaliter intendat,
is enim fadurus non fuilfet , nifi mandatu ifto tam fingulari-
ter indudus fuilTet, d. fin. I.h. t. l. 6. §. 5. ff. eod. vel
tertio fi mandans periculum in fe rufceperit. /. 52 ff.h.t. De-
nique his fpeciebusfextamandati fpecies addenda eft, ciim quis
mandat, mandantü ^aliéna caufa , ut fi tutor contutori
fuo mandat ut fervum necefTarium pupillo emat, /. 8.
ff. h, t,
X I V.
Vifo mandati objedo feu materia amp; forma, fequitur ut vi-
d:eamus ejus executionem amp; efFedum qui confiftit in obliga-
tione amp; adione : executio enim requirit ut diligenter fines
mandati cuftodiantur non vero egrediantur, amp; ut à mandata-
rio ad prsfcriptum agatur , ne aliud quid feciflTe videatur
quam quod ei mandatum eft, l^.pr.h.t. aÜoqui tanquam
non impleto mandato, repetitionem impenfarum contrario
judicio non habebit, fed tantum quatenus intra mandati fines
fecontinuit, §.8._7. h.t. /.4-/.W. quamvis ipfe diredo judicio
mandati teneatur, l.^i.ff.eod. Et nil refert utrum excefTus
mandati fiat in re, fc.unampro altera emendo, l. 5. ^.z.ff.h.t.
five in quantitate, eamaugendovelminuendo, d.i. eod.
five in qualitate obligandi, utfialicui mandaverout pro mein
diem fidejuberet , ille vero pure fidejuflerit amp; folverit, fed
quoniam mandati fines egreflus eft , illi mecum mandati adio
non erit , l.zt.ff.h.t. Sive quocunque alio modo mandati
fines egreflus fit quo caufa mandantis deterior fiat, quod fieri
non
-ocr page 15-non debet, /. i.fr. 1. ^.^.etlt. ff.h.t. Hinc jam qusHtur fi
mandatarius certam mandati formam prsfcriptam non fervave-
rit, an amp; quatenus ei adio mandati competat ? V.C. manda-
tarius mihi emit fundum majori pretio quam ipfi mandaveram :
Et Sabino ac Caffio pbcebat, ut ne quidem ad fummam man-
dato comprehenfam ei aftio daretur, quafi plane aliud quam
quod rogatus erat, fecerit, licet paratus fit id quod excedit
remittere, 1.3. §. ult. ff. h. t. Verum Nerva amp; Proculusquo,
rum fententia prxvaluit, reftius ac benignius exiftimabant, ad^
fummam concurrentem , mandatario adionem mandati non
elfe denegandam, d. ^.'^J.h.t.amp;c I./^.eod, quia nil iniqui ha-
bet , ut ego tenear fundum recipere eo pretio quo eum mihi
emtum volui, licet mandatarius eum pluris emerit, quireliquo
remiffo mihi gratificatur. Porro quaeritur an non etiam ratione
exceffus, aftio non quidem mandati fed fakem utilis negotio-
rum geftorum mandatario danda fic? Quod ä nonnullis affir-
matur, inter quos Perez,, ad tit. Cod. Mand. num. 14. ^ Bronch.
I. Mifcell. 66. Mjnf.aUique, hac nitentes ratione quod res quam
mandatarius pluris emerit, forte tanti quoque valeat, amp; fic
utiliter negotium domini licet abfquemandatogelferit, I. 2. ^
/. 45 .ff. d. Negot-gefl. Verum illi repelluntur ex /. 51. §. 4. d. tit.
1.57. §. i.ff. d. Pecul. amp; apte ex 1.40. ƒƒ. h. t. amp; arg. I. ult. C. d.
N.g' geß. Quod enim fpecialiter praefcriptum eft, merito ex-
preffae prohibitionis loco habendum eft, fi contra quam manda-
tumeft, fiat: Idque eft quod generaliter Paulus definit, dili-
genfer mendatifines cußodicndosejfe, eosenim quatenus exceffit,
a'iud quid feciffe videtur, I. ^.mpr.ff.h.r. nam voluntas man-
dantis , modum amp; finem erogationi imponit, d. I 51. § ^.d,
Negot. gefl. Alioqui fi mandatorem , ultra id quod ä manda-
tario impendi voluit,obligari dicimus, manifefteei injuriafie-
ret, amp; aperiretur feneftra improbis hominibus callide excedendi
fines mandati. Si tamen res quae pluris emta eft, revera pluris
Valeat, tum non tenetur mandatarius eam aliter mandantiprse-
ftare , quam fi paratus fit totum pretium quod pro eaerogavit;
refundere, arg. 1.3. in fin. I. 5. /. 17. §. i.ff, h t. quia naturalis
aequitasj non Jfert ut quis ex alieno locupletior fiat, /. 14. d.
Con'
-ocr page 16-Condtä. indeb.l. r.'^. i. d. Dol. mal. ^ met.exc. Non praeter-
eundutn eft, eum qui minoris rem emit vel pluris vendidit,
non excedere fines mandati, nec qui aequipoliens mandatum
impletnon habendum effe pro excedente, fed media ad id ido-
nea pro ufu negotii eligere poffe, l. ult. §. ult. f. h. t. nam in
hoe bonaefidei contradu , tacite mandata videntur fine quibus
mandatumproduciadexitum non poteft, /. 56 l.6i.f.d.Proc.
arg. l. i.ff. d. Jurifd. l. 20. §.i.d.S.P.V.l.l. ult. d. S. P. R.
l. luff.commu». prad, (jrc.
/
Ex hoe contractu oritur jam duplex aftio fc. direBa amp; con-
traria, ubiconfidevandum cui denter, contra quemamp;ad quid.
Aftio igitur mandatinbsp;eft perfonalis quae datur mandanti
cujus intereft, /. 8. §. 6. kt. ejufque heredi, quia civilis eft
amp; rei perfecutoria , §.17. J. d. AB.nbsp;d. Perpet. amp; temp.
aEi. item bonifidei, §. 28. J. d.Aä. interdum famofa, 1.1.
1.6. §. ^.ffd. his qui not. inf. I. xx. C.h.t. fi fc. propter dolum
quis condemnatus fit, arg. d. 1.6.^.fin. Porro datur contra
mandatarium amp; ejus heredes, /, 12./. 49.0. ö'^.amp;fi plures
fint, contra fingulos in folidum, 1.60. §. i.f.h.t. verum ho-
die exceptionem divifionishabent, ut not. Groenew. ad d. 1.60.
§. 2. at fi unus tantum geflent, reliquis beneficium ordtnisex
aequitate conceditur ut adminiftratorpriusexcutiatur, I ult. C.
d. divid.tutel. Datur haec aftioadid ut mandatarius exfequatur
mandatum juxta prsfcriptum modum , vel fi eo modo non
impleatur, ad praeftandum id quod mandantis intereft, /.5.§.i.
/.6.§. I./.8. §.ö. l.iy. §.2. /.41, h. t. l.\6. C. eod.juna.
l.il.^.ult.d. Rejud. l.zz.%. ii. ffh.t.J. eod. Item
Ut reftituat quod penes eum ex adminiftratione refidet, I. 10.
^.z.l.zo.h.t. licet contra mandantis voluntatem d. 1.10. §,5.
é- 8. /. 10. eod. Etaftiones cedat quas occafione rnandati acqui-
fivit, l.S.§.lt;i. amp; ult. l.^i.^'j.pr.^^.'j.h.t. l.p. ^.fin.d A.
vel A. P. Utamp;adufuras ob mor am in reftituendisnummisquos
ex diftradione rerum mandantis fibi comparavit, /, jz. %.z.ff.
d.V/nr.
-ocr page 17-d.Vfur. Sc obcalpam, v.c. fi contra mandantis confuetudinem
pecuniam ejus fœnori, cum potuiflèt, non expofiierit, 13.
§.i. eod. PrsEterea in exfequendo mandato , bonamfidem prœ-
ftare tenetur, 1.10. pr.l.')9.§. i.h.t. quae in hoc contradu quo
res alienae adminiftrantur, in eo confiftit, ut non tantum de
dolo teneatur, L â^.h.t. fed amp; de omni culpa, etiamleviffi-
ma ob non adhibitam diligentiam exadiffimam, de qua fidem
dare amico videtur, fufcipiens ejus negotia curanda, nam ne-
mo fere mandat nifi amico , nec quifque credit nifi ei quem
putat fidelem, /. 13.amp;21, C.h.t. ubi diferte Imp. Conftanti-
tinusait, quod aliéna negotia exaUo officiogermtnr, nec quicquam
in eorum adminiflratione negleäum ac declinatum culpa vacuum
efi. Quo] pertinent etiam loca prsclara ex Cic. pro Roß. à Pe-
rez,. in C. h. t. num. à D. Hubero in pra!e£l. ad J. h. t.
num.-]. mtata. Ab hac tamen praeftatione excipitur \Lauterb.
étdh.t.i^ Struv. Exerc. zz. th. 10. h. t. fi negotium tale fit quod
induftriam non requirit, adeo ut in eo negotio non nifi dolo
aut diflblutâ negligentia fides violetur vel mandatum negliga-
tur : puta fi fidejuflbr conventus, fciens praetermifit exceptio-
nem doli vel non numeratae pecunia, fi enim ignoravit, nihil
eft quod ei imputetur, l. 29. §.4, h.t. item fi quisomifiteme-
re rem quam facile potuit, /. B. §. uit. eod. ibique Gothof. ad Ut. G.
De cafu vero fortuito mandatarium teneri non placet, nifi ipfius
culpa cafumpraeceffit aut ad illum feoblïgavit,~rfrf.//. ij. ^ 21.
C. h. t. ubi exclufio cafus fortuitj, levilTimae culpae inclufionem
fatis inducit.
Aôio mandati contraria competit mandatario ejufque here-
dibus, /. X2. §.7. amp; 9./. ff.h.t. vel fi filiusfamilias manda-
tarius fuit, ejus patri, at non nifi contemplatione filii fui adhuc
in poteftate conftituti mandatum perfecerit, ut ejus fidcm im-
pleret, d.i. 12. §. ^.eod. fecus enim obtinet fi pater id egerit
mandantis intuitu, vel filii quidem fed poft emancipationem,
quibus cafibus patri negotiorum geftorum adionem dari con-
ftat, ex d. l. II. §. 6.h.t. /.4lt;5. d, uegot. geß. Competit fc.
haec aétio contra mandatorem ejufque heredes, pr. h. t.
ad id ut mandans durante adminiftratione neceflaria fubminiftret,
/. 12. §. uit.h.t., eaque finita agnofcat amp; ratum habeat quod
fiio nomine geftum eft , amp; ad confequendam indemnitatem
ratione mandati, /. 15. ^ h. t. id eft ut mandans vel ejus
heredes reftituant fumptus amp; impenfas mandati exfequendi gra-
tia factas , non tantum neceOTarias fed amp; utiles, licet tales ellc
defierint, vel inde non extiteritfperata utilitas, l.i.l.^. C.h.t.
urg. 1.10, §. i.ff.d.negot.geß. nam eventum praeftare mandata-
rius non debet, fed fufficit fi diligentiam adhibuerit quam de-
buit; licet mandans minus forte impenfarum feciffet fi ipfe
negotium geffiffet,27. §. 4. Ä.Tenetur praeterea mandans
Ut damnum refarciat, quod mandatarius in rebus propriis oc-
cafione.mandati paflus eft, modo id non cafu fed aliqua man-
dantis culpa contigerit, /. 26. §. 6. ff. h. t. exemplum culpae
vid. 1.61. §. ^.ff.d.Furt. quae fi jungatur cum /. i6.§.j.h.t.
patebit mandantem, fi fervum in genere tantum fine certas per-
fonae defignatione emi mandalfet, ad reparationem furti faäiä
fervo fuo nomine emto , mandatario non teneri, fed fervum
noxs dedendo defungi pofTe: Secus tamen eft contra d. l. 26,
§. 6. in judicio focietatis etiam particulari, ubi propter com-
munionem lucri atque damni , talia invicem imputari folent,
l. 52,§.4. ff.prosoc. Mandatarium adione fua rrandati contra-
ria non ulterius quatenus mandati fines fervavit, §. ii.J.h.t.
necullo remedio quatenus exorbitavit, experiri poffe, ex ante
didis th. II. fup. colligipoteft. Obligatus praeterea eft mandans
adufurarum praeftationem praeter impendiorum refufionem, amp;
quidem earum quae poft moram currunt, vel etiam ante , fi
pecuniam quam mandatarius impendit, vel ab alio fub ufuris
fumfit, vel ab eo qui eam ipfi fub ufurisdebebat exegit, /. 1.18.
^20. in fa. C. h, r. /. 20. §. pen. ff. d. negot. geft.
lt;^oniam mandatarius conjmunitersdionem fuam non infti-
tuit
-ocr page 19-tuit nifi finito negotio , aâurus enim a fiia parte prius fatisfa-
ceredebet, arg.l. 15. §. %.f. d. aÜ. emt., quanquam fidejuflb.
ri quatuor calibus permittatur ante folutionem experiri, quos
videre licet apud Psj-fx.. Cod. h. t. num iz. Ideoque placet mi-
hi in parte divifionis qux adhuc ex reliquis fupra expofitis re-
ftat, oftendere qua ratione amp; quot modis negotium hoc ev«-
nefcat aut finiatur; qui confiderari poflunt vel quatenus huic
negotio Mandati finiendo proprii, vel quatenus communes
funt, ad omnes obligationes pertinentes, de quibus r«. »/r. j'.
l.z. Modos quibus proprio jure mandatum folvitur, recenfe-
botres, i. à parte mandantis tantum , 2. à parte mandantis amp;
mandatarii, 3. à parte mandatarii tantum , quos jam paucis
fubjungam,
Solvitur mandatum à parte mandantis tantum.' Revocatione
feu voluntatis mutatione, non tantum expreffa fed interdum
quoque tacita, ut in fpecie l.pen.ff. d. Reb.cred.amp;Arg.^. 10.
inf. J.h.t. dr I. iS.ff.d.Solptt. quia mandatum utpote contra-
âus gratuitus plerumque mandantis caufa fiat, i a. §. 16. i j.
h.t. amp; quifque fuo favori renuntiarepoflit, l.pen. C.d.PaB.
atque opera amp; officio fibi oblato non uti, aut quod fua caufa
fufceptum efl, repudiate, dummodo revocatio ifta re adhuc
intégra fiat, §.9. y. h.t. id eft fi mandatarii nondum csperit
interefle mandatum retradari: ejus vero intereft cum jam per-
venil ad aliquem mandati adrum amp; fe prasparavit ad mandatum
exfequendum , impenfis nonnullis fadis, fuifque negotiis
omilTis, arg.l.iz.ff.h.t. Re enim non amplius intégra, nemo
poteft renuntiare femel contrads obligationi, adverfario non
confentiente, /. 5. C. d. O. amp; A. nec mutare confilium fuum
in alterius injuriam , l.j^.d.R.J. amp;quam primum mandata-
rii interefle caepit, poftea revocans, adione mandati ex ante-
gefto , id eft gefto antequam mandatarius fciret mandantem
revocafle, mandatario tenetur ut confequatur quod ei propter
mandatum abeft, ne damnoafficiatur, l.iK.c^zó.f.h.t.
A parte utriufque folvitur mandatum mme vel naturali vel
eivili , fed quia bomini cuique curfus mus vita ab opifice datus
eß, cujm ßnis ommno mors efi, /. uit. C. d. Efift. amp; Cler. à mor-
te naturali tanquam principali incipiam. Mandatum igitur mort«
folvitur , 1.16. ij.p. amp; §. 3. l. 37. amp; feq. f h. 1.1. 15. C. eod.
tam mandantis quam mandatarii, §. 10. I. h. t. i. motte man-
dantis integro adhuc mandato, §. 10. mortuus enim veile
définit, neque eadem voluntas cenfetur in herede mandatons,
quia mandati natura tacite continetur ut neutrius egrediatur
perfonam, amp; praeftatio officii in mandato , vel ratione ejus cui
praeftatur, vel ejus qui prsftat, tota perfonalis eft, /. 57.^.
Lt.l Ó.d.Curat.fur.dat. Cap. uit. extr. d. Offic. deleg. Verum
utilitatis caufa id eft ex aequo amp; bono receptum eft, ut, fi
quis exfecutus fuerit mandatum , ignorata probabiiiter morte
mandantis, ei aflio mandati detur adverfus heredes mandantis,
ne mandatarius ex officio fuo damnum fentiat, §. lo. 1. h. t,
l.i6. ■^?,.ff.eod. quippe in hoe judicio de bonafide agitur, cuinon
congruit de apicibus juris difputare , ut eleganter Ulp. ait in /.
f.h.t. Similiter fi ab ignorante extindum efle mandat
tum , folutio fada fit , fuftinetur hoc ex squitate contra ra-
tionem ftrifti juris, eique mandati adio datur, l.ïi.inf.
Depof l.pen. d. Reb. cred. /. 18. 34. §. 5. /. 5 «. ƒ. d. Sohlt. Vel nifi
mandatum alicui fit uî hxredibus mandatoris poft mortem ejus
fundum emat, vel ei monumentum exftruat, 1.14. §. z..Kdig.
vel quid aliud faciat quod poft mortem mandantis demum in-
cipit , amp; tum mandati adio heredi amp; in heredem mandantis
eompetit, I. z. §. ult. 1.1 h. t. idem ab Ulp. in dote benigne
receptum eflt dicitur ob favorem dotium, /.p. §. i, f.d.jure
dot. Ejufmodi exceptiones plures cui videre placet, ubi fc. he-
res mandataris utiliter conveniri poteft , evolvat l.i.C.d.0.
t!r A. 1.-ff. d. A. velA.P.l.i-J.^.z.l'ff'd^ ifft- aB.drL 49'
I. ff. d. Judkiis.
-ocr page 21-2. Morte mandatarii etiam re adhuc integu, d.§.io.I.h.t.
l.^j.f. eod. quia in hoe negotio eleda eft certa hominis fides
atque induftria , qas non eadem eft in hasrede mandatarii,
quia tales qualitates amp; virtutes jure hereditario non acquirun-
tur, ut notatur ex I.9. f. d.Cur.fur.dat. kDn.W. Berti. jCta
confummaiijjimo, AJfert.jurid.Dodec.zz. th.9. amp; ob id fi ille
haeres executus ftierit mandatum , non habebit mandati adio-
nem, /. 27. §. 3. ff. h. t. licet ad id quod ipfius intereft aftio-
nem habeat ex faâo feu antegefto defundi, l. 15. amp; i6.h.t.
amp; ea qus jam a defundo caepta erant, dummodo quae agen-
da fuperfunt cum prioribus connexa fint, perficere poffit,
ar^. d.l.Z7.§.l'h.t.l.^.§. l.ij.^.i.adwm. tut. l. 13. d.tut.
^ rat. dißr. l. 3. §, feu. d. contr. tut. aEl. l. w.arbitr.tut. His
convenir illud Cic. pro Rofc. quod nemo mandat nißamico amp;
fideli. ./l/or/f quoque utriufque «w'/i hoe negotium folvi, mo-'
nui fup.fh. 19. quodintelligitur de^maximaamp;media capitis de-
ininutione, arg. l. ij.ff. d. Proc. qua homines non minus quam
morte intereunt, /. 63. §. uit. ff. pro Soc. Illam enim paffi,
pro mortuis habentur, l. i.^.pen.d.bon.pojf.contr.tab. l.z^. §.
5. d. lib. époßh.l. 4. §. 2. de bon. lihert.
X X I.
y
Denique a parte mandatarii tantum folvitur hic contracftus
'Renmciatione , modo illa re adhuc intégra fiat , nam mandati
adio nafcitur demum ex quo intereflê caepit, /. 8. §. 6. h. t.
Mandatarius quidem fufceptum femel negotium confumare te-
netur, §.ii././gt;.r./. 22.§.«/r./. zj.%.z.ff.eod. tamen ut
mandanti conceditur revocare, re adhuc intégra , §.9.!. h. t.
ita amp; mandatario liberum effe debet renuntiare ne contradus
claudicet, dummodo fiat tempeftive ut intégra caufa manda-
tori confervetur , negotium per (è vel per alium expediendi
^d.ll. intempeftiva enim renunciatio mandatarium non libérât
ab obligatione , non quidem ad mandatum praecife implen-
dum , fed ut praeftet adione mandati id quod mandantis in-
tereft, negotium impletum non effe, d. l. 27. §. z.h.t. juxta
naturam aliarum obligationum faciendi, /. 15. §. i. «î. Rejud. §.
ult.I.d.y.O. nifi mandatarius jufta caufa quam judex exami-
nai , impeditus fuerit, aut non aut intempeftive renuntiandi,
l. Z2.§. ult. amp; i-feqq-t'P'^oquot;'
Vifis Mandati finiendi modis propriis amp; remotis à commu-
ni lege diffolvendarum obligationum in 4. proxime prsciden-
tibus tthh. propofitis, quomodo fc. vcl folius mandantis vel
folius mandatarii voluntate , re adhuc intégra , a contradu
mandati jam perfedo recedere liceat, §.9.amp;i i. /. h. 1.1. iz.
^.fen.l. i-j.ff. eod. quod hic contraßus cum Societate commu-
ne habet, §. 4. ƒ.d. See. 1.6^.%. ult. l. 65. 7. jf. eod. cum ab
aliis conttadibus pcrfedis ut Empt. vel Locat. unius partis
contrahentium, placito difcedi nequeat, contra reg. commu-
nem in /. 5. C. d. 0. dr neminem ah ohligatione femel conßitH-
ta, adverfario non confentiente, recedere poffe : Rationem diver-
fitatis hancdari poffe exiftimo, fc. quia Societas amp; Mandatum
contradus gratuiti funt , in quibus quamdiu nullius interefle
caepit, pxnitentiae locus eft, /. ff-.h. t.junü.^.^.^n.
J.eod. At contra in aliis contradibus mox poft utriufque con-
fenfum editum , alterutrius intereft. Secundus Societatis amp;
mandati finiendi modus proprius eft , quod unius è fociis vel
mandantis veî mandatarii morte , totus finiatur contradus, §.
5. /. d. Soc.l.âf. §. i.9. ult.f. eod. ^.10. l.
h.t.l.iö.zy.^. 3. 57. 58. f. eod. contra communem quoque
regulam quas docet nos contrahendo non tantum nobis ipfis fid (fr
heredihus mflris profpieere ^ haredes in univerfum jus defunBi
fuccedere, /. 9. d. Vrohat, l. 57. d. Acquir.hared. l,6z.d.R.J.
Reliquum efl oftendere ex Th. i6. fup. Mandatum quoque
extingui jure communi feu communibus illis amp; ad omnem
obligationem pertinentibus modis, de quibus tit. ult. /. /. 2.
quorum ultimum locum fibi vindicat contraria utriufque vo-
luntas contrahentium feu mutuus eorum diflenfus , quo etiam
re adhuc intégra a Mandato receditur, §,)î». I. d. lit. 1.6.^.y.
i. ^^.f.d.Paa.l.i.z.C.Q^and. licet ab emt. difc.l.^.^.i.f.d.
Refc. -Vend. Omnes enim obligationes qua confenfu contrahantur t
contraria voluntate dijfolvmtur, d. %. fin. Atque naturali ratio-
ni conveniens eft, arg. l,i^.(^ilt;ji.d.R.J.l.So.ff.d. Salut.
Ultimo denique loco mandatum quoque finitur jure commu-
ni ratione rerum, cum finis negotio impofitus eft, quod col-
ligendum ex forma contradus , veluti fi quis ad certum ali-
quod tempus negotia alicujus adminiftranda fufceperat, lapfo
eo tempore, contraólusdirimitur, art.nbsp;6. ff. pro Soc.
vel fi fuper re aliqua aut negotio fingulari mandatum contra-
âum fit, negotio ifto peraào , finitur quoque contraftus,
arg. §. 6. /. d. Soc. i 65. §. 10. /. Ö5. §. ult. ff. eod. Itaque huic
meo negotio in me fufcepto amp; qualiquali confummato finem
impono.
Ad ^oäißmum
MANDATI materiam
folide enodantem.
Oneßa mandavit tibi negotia.
Aßr/za , gratis Ç^ dedifli tu
manum ^
Hlc commodum verfatur ejus
çf tuum.
Tu fortiter Çummâque diligentia
Hac executus, facile mandanti pot es,
Si cupiat} aäi rationes reddere :
Ingrat a, credas, nec erit tibi Themis,
Afii ßcutincipit 3 dabit falarium,
Tit los y honores ^ permanens femper nomen,
%)t fint laboris anteaBi prxmia.
Hxc, fortefortunaUltrajefti prsefensjfamiliari
amico raptim fcribere voluit amp;debiiit
P. LAM AN, j.u.D.