U A M,
PR.£SlDEDEOTEROPT. MAX.
Automate Magnifici D. Recloris ,
Politices , Eloquentise amp; Hiftoriarum Profeflb-
ris Ordinarii.
NEC NON
Amflijfmi Sehatus Academici confenfu , Nohilijfimaque
Facultatis JU RIDl CM Decreto ,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque inUTROQUEJURE honoribus amp; Privilegüs
rité amp; legitime confequendis ,
Eruditorum examint fuhjich
WESSELUS RINGHELS, Groninganas.
\
A.D. 19. Maij, boris locoqtie folttts.
Ex Officina Francisci Halma, Academic
Typographi, cId Ioc xc.
D. JOHANNI van JULSINGHA Reip: Groning: Confuli Am-
pliffiinoamp;jam P.T. fupremi ejufdem. Provincie Tribunalis AdfefTori me-
litiffimo, Toparchoe in Sandeweer , Oofler Neylant , amp; Eppeahuifen ,
Societatis Indicce Occidentalis direöori prudentiffima ^ Pairi Patriae ve-
nerando.
D. RENATOBUSCH. J. UD. inclits urbis Groninganse Confuli
Graviffimo, Societatis Indiœ Occidentalis Direélori. Toparchse in Efin-
ge , Feerweft , Hardeweer , Grootcgaft , amp;c. Prœfeâo hasreditattia
Vulgö Erf-fchefper in Eftnge ^ Hardeurer.
D. GEB ES WERUMEUS, Civitatis Groningx Senatori, Societa-
tifque Indicae Occidentalis Adfeffori prndentiffimo, amp; jam ad Collegium!
Ill: amp;Praep: ordinumFsederatiBelgii (quodeftHagseComitum)deputato
meritilTimo, fpeâatifîimo , cognato fuo omni honore, amore amp; obfer-.
vantia in omne œvum dignando, diligendo j cokndo.
D. EVER.HARDO RINGHELS , Toparchœ in Hooghkerck,.
Leeghkerck, amp; Dorquert, nomine ordinumProvinciae, Gron.amp;Oml.,
ad Collegium Archithalailicum, (quod eft Harlingae) delegato meritilTi-
mo , Parenti fuo, omni veneratione in aeternum profequendo , amore
atque honore maâando.
D. BERNARDO C HR ISTOPHORI., Provïncialis^rariiGron-,
amp; Oml. prasfeäo generali fideliifimo , cognato fuo , omnigeno honore
nunquam non cokndo.
D. SIGER CRUDENER, J, U. D. Toparchœ in Lopperfum,,
Wirdum amp; Humfterlandt, ut amp; Civitatis Groningss, Tribuno plebis ju-~
rato prudentilîîmo , coram ejußlem fenatu caufarum Patrono difertilTi-
nao ac nitidiffimo,,cognato fuo, omni honore ac culta afißciendo.
Hoc exercimm inaugurde Sacrum ejfe vult
W E S S E L U $ RIN Gü E L S..
-ocr page 3-INAUGURALISt '
D E
Mtio vcnditio unus contradus eft, al-
terutrum tamen vocabulum pro toto
contradu ponitur. /. 19. de Aü. emt.
, amp; definitur., quod fit contradus con-
I fenfu conftans , quo agitur de re emtori
tradenda pro precio certo nummario.
pr. infi.nbsp;h.tit. perfedus ergo
hic contradus eft fimulatque de pretio
convenir, prim. infi. h. t. Sc conftat
X. Confenfu. z. Pretio. 3. Merce. /. i. h. t. l. i, ff. de rer.
ferm.
Confenfum excludït error, nihilque ei magis contrarium quam
mor l.i\6. uit. de reg.jur. l.i 5. de jurifd. 1.1. in fin. pr. D.de
judic. neque tamen quilibet error totum contradum ritiat ; im-
prinus error in fob nomine plane non vitiat. /.p.Ç.i.quia,
Anbsp;cum
-ocr page 4-cum remm explicandarum caufa nomina inventa funt fruflra dc
voce qucBritur j ubi de re conftat. 29. inß. de legat.
Si'vero error fit in re ipfa , diftindione varia opus. Vel'enim
in ipfa re tota erratur, uti, fi ego fentio de fiindo femproniano»
tu vero mihi vendas Majvianum, amp; totus contraßus eft opfo jure
nullus. 1.9. in pr. h. t. idemque eft fi erratum eft in fexu , /. 11.
i. h. t. vel non eft in re tota amp; tunc vel eft in ejus materia amp;
qualitate eflentiaü-, uti fi ass pro auro^ veneatamp; pariter contrar
âus jpfo jure nullus eft , t. 9. 2. Z. 14. d. h. t: quod in ftipu*
latione amp; pignore fecus eft, qux (non obftante errore in fpecie
aut qualitate effentiali) valent, I. ti. d. deverb. obLL i.^.fin..
deftgn. Aß. vid. Scotdn. in exam. jur. h. t. Sed fi pro vafe aureo
veneat vas ex orichaleo confeftum ut in/. 45. fc. f. velmenfa
citrea qua: non eft ^ l. 21. 2. de Aß. emti valet emptio ; fed
ex empto agitur, ut prjeftetur id quod venditum eft, interdum
omne illud quanti emtoris intereft, nempe fi venditor fcivit,
vel facile fcire potuit. d. 1.45. amp; arg. d. 2»
Si ergo in qualftate extrihfeca erratur, is error non vitiat em-
tionem, uti amp; fi quis virginem emere fe putet, qua; mulier eft,
I, u. 5i de Aß. emt. veJ-fi in fola bonitate rei erretur. I. lo.f.
h. t. amp; adione ex emto pra;ftari debet, quod abeft d.l.zj,§. 2..
de Aß. emt. fi tamen menfa argento cooperta pro folida vendatur,
emtio non valet, fed pecunia eo nomine data condicitur. /.41a
i.d.h. t.
Confenfus porro requiritur interipfos contrahentes ad emen-
dum
-ocr page 5-I N A u G U R ALIS.nbsp;j
tium amp; vendendum. l. 16. d. pro emt. Sc vitiat dilFenfus in
cmtione ipfa vel in ejus pretio, eo quod ad contradus fubftantiam
tequiritur. L9, d. in pr. h. t. requiritur item confenfus liber; vi enim
metuque extortus fi fit refcindetur emtio l. i. c. de refc. vend,
quamvis in quibufdam cogi aliquis poflît, ut vendat vel emat :
v. g. iter ad fepulcrum /. iz. in pr. dcrelig. amp; dominus vendat
fervum ob fsvitiaro ßn- infl, de his qui fut vel al : item propter
annona: caritatem aliamve juftam caufara. /. i. c.utnem,lic. in
emt. fpecier. fe exc. 1.1. II. de praf. mh. add./. 14. i,
■quemadm. ferv. m.
V L
Confenfus rcgulariter nudus fufficit, aliquando vero fcripturs
neceflaria eft, uti fi conventum, ut emtio in fcriptura fieret,
1.17. c. de fid. infl. princ. infl. h. t. unde emtio alia eft qua; nudo
confenfu, alia, qua? fcripto conftat : qusE non intelligitur con-
trada, donee aliquid fcripturae deeft. ibid, amp; eoufque femper
lecedi inde poteft amp; pcenitentia: locus eftj fi tamen arrhcE data:
funt, eas, qui recedit, vel perdit, fi dedit vel duplicatas prasftat,
fi accepit. d. t, princ, amp; d. L 17.
. .nbsp;VIL.
Praeter confenfum de.re amp; pretio, alia quoque padavaria
adjici huic contradui folent, quje in continenti adjeda produ-
cunt adionem emti venditi, quia contradus ille bon^ fidei eft.
I. 7. 5. d. de paß. Talia paöafunt addiéiio in diem ; qux efl
padum emtioni adjedum , quo res ea lege venditur, ut fi alius
intra certum diem meliorem conditionem attulerit, liceat jtunc
venditori ab emtione recedere, Sc pofteriori rem addicere.t tot.
tit.ff. de in di. add. item lex commiflbria, qus itidem eft padum
tale, quo res ea lege venditur, ut fi emtor precium intra certum
diem non folverit, res inemta fit. tot. tit. de leg. comm. de quibus
nunc plenius agere, inftituti noftri non eft.
A 2nbsp;VIII. Hade-
-ocr page 6-VIII. ■
Ha(5lenus de confenfu, fcquitur de altero requifito emtioniV
fcil : precio : in quo requiritur ut confjftat in pecunia numerata
§.z.wfi,h.t.l.i.ff.eod.l.pen.C.dererumperm. eoque difFert à
permutatione, in qua utrinque res venit,alterutrum autem precium
non eft l.i. in fr.ff.de rer.perm. I. i.d.de ajlim. Aéi. fed 8c fi
pecunia numerata interveniat, contradus tamen à datione ejus
incipiat, non eft emtio, fed contradus innominatus Do: ut DeC
I. fin. d. de cond. cauf. dat.
I X. .
Requiritnr ad precium 2. ut fit certum, five per fe five rela-
tione ad id fada quod certum eft, v. g. eo precio, quod in area
eft, quod in inftrumento exprelfum eft. I. 7. pen. I. 3 7. ff. h. t.
Unde etiam valet, fi res vendatur, quanti Titius a:ftimaverit; quo
tamen cafu ineft conditio, fi aeftimaverit adeoque fi aiftimare vel
nolit vel non polHt, tota emtio, quafi deficiente conditione eft
ipfo jure nulla, neque ad arbitrium boni viri res reduda intelligi-
tur. i. inft. h. t. I. ult. c. h, t. At in ipfius emtoris arbitrium
conferri res non poteft. /. 35. i. d. h.t. l.i^. c.h. t. etfi id
quod ad eflentiam contraâus non pertines, ut eft conditio, in
contrahentium quoque arbitrium confetti poiSt. pen. inff. h. t.
r
Requîritur3. ut precium fit juftum: juftum autem intelligi-
tur, quoties pars non eft in eo ix(a ultra dimidiura. I. 2. c. de
rejc. vend, dc caetero enim contrahentibus naturaliter licitum eft
fe circumvenire. 1.16.^. pen.de minor. 1.12. §.ult. l.z$. lecat.
modo dolus malus abfit. I. 7. j. ff.de paâ./^. ne fit fimula-
sum 1 uti fi. uno nuramo fada venditio rei, qua: majoris precii eft
/. lo. §. ult. d. de obi. amp; act. amp; argum. I. ƒ. de locat. quod ta-
men invenditione imaginaria , qua; utraque parte fciente, ob
juftam caufam contrahitur, valet. /. 66. ƒ. dejur. dot.
Hxc dc precio. Sequitur de re feu merce ; qua intelligitur res
qualibet, excepta pecunia numerata ; five fit corporalis five in-
corporalis. Nam amp; hajreditas, tot.tit.d.ér (.debet, vendi item
nomina, amp; fervitutes amp; alia jura vendi polTunt, /. i. c. deoH.,amp;
aü. tot. tit. ff. amp; c. de aü. vel her. vend, in nomniibus tamen re-
quiritur , at aâio fit, feu jus agendi competat, I. iz. c, mandat,
nec potentiori vendatur. L i. c. ne tic. pot. etiam fpes feu alea
vendi poteft, uti jaftus retis 1.12. ff. de Aöl. emt. amp; fi nihil captum
eft, nihil debetur à venditore, at emtor precium debet, d. I.
Sunt autem res quardam qua: vendi non poflunt, idque vel
fimpliciter, vel fecundum quid : fimpliciter vendi non poflunt,
res qua; non funt in commercio, uti res facra;, fandse amp; reli-
giof^ 1.9. ff. b. t, aliquando tamen pofllint, quoque vendi, v. g.
ob redemtionem captivorum , aliamque piam aut neceflariam
quoque caufam. /. 21. c. de S.S. ml. nov. iio.c.10. fed venditio
univerfitatis fafta valet, etfi locus facer aut religiofus continea-
tur. I. zz. 23. amp; 24. D. h.t. quin amp; jus ipfumfepeliendi vendi
Sc alienari poteft. I. y. I. 6. D. de relig. Si venditor fciens rem
qu£B eft in commercio, emtori ignoranti, vendiderit, adio ex
lt;mto datur propter dolum venditoris, ad id quod intereft. d. I.
45. ff, h. tit. idem eft, fi res publics, aliicque quse in commer-
cio non funt item liber homo ignoranti à fciente venditore
vendantur §.ult. I.h.t*
t
Idem eft in eis qus in rerura natura non funt, nec adèu nec
potentia: l. i'^.inprinc.jf.h.t. amp; hiscafibus, quibus emtio eft
ipfo jure nulla nec tes debetur, nec a»ftimatio, nec poena, l. 69.
y. ie verb. obl. neque ex poftfado convalefcit l. 29. de reg.jur. fi
vero futuric res fperantur, v. g. frudus nafcituri, venditioni con-
quot;ditioinefle videtur, fiamp;quot. nafcantur undefi nihil nafcitur,
emtio nulla eft, amp;preciumnon debetur, nifi pervenditorera
fteterit. /. 8. in princ. ff. h. t. fi vero nafcantur, retro venditi vi-
dentur a tempore contraftus d. l. 8. in pr.
•
Secundum quid vendi non poftiint, res qua; funt ipfius Em-
toris. I.16.amp; fqq.D.h.t. poffefGo tamen ejus, fiv.g. penes
venditorem fit, poteft. Item purpura privato vendi nequit. /. i.
c.quit res ven. non poff. ejufque ufus privatis interdicitur, d.l.i.
• amp; Barbaris fericum, /. 2. c. h. t. eo quod ferico amp; purpura foli
impaatores amp; fupremi magiftratus induerentur.
fl
1 -4;'
ContradjE perfedsque emtionis effeftus imprimis duo funt.
1. Tranftatio periculi in emtorem; ex eo enim omne periculum rei
'ad emtorem pertinetj §.3. infi.h.t. 'etfi traditio nondum fit
fada ibid. modo culpa aut txiora venditoris nulla prasccfterit:
eam enim ille prjeftare debet L 5. 2. commod. unde funul amp;
commodum ex eo tempore ad emtorem pertinet. l.i.c. de per. amp;
Sc licet dicatur res perire fuo domino, l. 9. c. depign. aci.
comm.
tamen fi dominus rem fuam alii debeat, magis perit creditori.
Aliud quoque eft; cum fundus publicatus eft, tunc enim diftin-
guunt, an publicatus fit ante traditionem, an poft eam; priore
cafu
I
cafu tradunt venditorem emtori tenerl ex emto, Z. 5 j, ff. locat.
pofteriore periculum emtoris effe gt; /. 11.i«princ. ff. de Eviil^
Hoc quod dixi de periculo perfeda emtione in emtorem ante
traditionem tranflato, verum eft, fi emtio pure coiitrada fî enim
vel conditio, vei dies adjeda, vel quantitas vendita fit, quas ad-
huc adroetienda, appendenda, vel adnumeranda eft gt; non tranfit
piriculum , nifi ex quo admenfioappenfio, amp; adnumeratio
fada fit, quia hxc quafi conditio ineflê contradui videtur. L S.
in princ. de per. amp; comnu rei vend. 3 5. 5. ƒ. fe. t.
Alter efFedus contradz emtionîs eft , quod duplex; adio
inde oritur, emti amp; venditi, qu£e utrinque direda eft j adio emti
eft, cpx datur emtori contra venditorem ad rem venditam cum
ftudibus tradendam, amp; prxftandum dolum amp; culpam. Ad-io
hïc datur emtori, ejufque haredibus L lo.l. ii.pr.deaa. emt.
non ftatim, fed fi offerat pretium integrum, non partem ; i j.
§.S. ff.de Aâ. emt. vel faltem fi^fatisfecerit venditori, aut is fi dem
de precio habuerit v. g. fi in diem folutio precii adjeda fuit,
/. J. c. depaâ. int. emt. fed etfi adu venditor tradiderit rem, non
tamen transfertur dominium, nifi vel fatisfadum vel fides de
precio habita fuerit, §.41. injl. de rer. div.
Datur adverfus venditorem, ejufque hyredes, /. 47. in fin:
de AÖI. emt. ubi D. D. controvertunt, an venditor teneatur rem
ipfam prîecife tradere, an. vero liberetur prœftando id quod in-
tereft; quod venditor, uti ex aliis rerum obligationibus, rem
ipfam , quœ venditaeft tradere teneatur rcommunem effe0. D.
fenten-
-ocr page 10-fententiam, eamque in foro receptam tradit Bochelm. ad tit. d.
de Aâ. emt. §, i. .quod fequor ; per 2. inß. de donat. i. inß, de
emt. vend. 11.^. 2. deaä.emt. amp;c.
r Sufficit vero, fi venditor prüftet habere licerc. i. 30. i^.fin. d.
de aä. emt. /. 57. ff.de eviä. prsterea tenetur hac adione ad
evidionem, re emtori riteevida, rof. r/f.nbsp;item dolum
amp; culpam I. 25. ff. de reg. jur.,§. 5. inft. de aS. emt. amp; alia qua; er
xquo amp; bono prasftanda.
X X.
C^terum qusenam rei vendit« accédant, quz onera, qua:-
ijue commoda fimul tranfeant, an fundus à fervitutibus penfi-
tationibus publicis ac colledis prxteritis item ab onere pigno-
m, aliifque liber'veneat, longura nimîs eft hic pertradare,
nemo accuratius diftinfliufqué id tradideffe videtur quam Lauter^
boih ad tit. ff. de Aä. emt. '
ciat, amp; dominrum in ipfum transferal, l. ii. §. z.in ßn. de Aä.
emt. arg. §. 2. injl. de ufufr. unde ß nommos alienos fofverit eaj-
tot» manet obligatio, L'j.c. de Aß. emt,
Porro tenetur qnoque ad ufuras ex mora, L iy.ff.ie
aä. emt. l. 32. §. 2. de ufur. l. 5. c, eed. cum ex eo tempore, quo
res emtori traditaeft, ipfeque inde frudus percipit sqüum me-
nto ut etiaro ufuras prasßet fed amp; impenfes neceflarias amp; utiles,
quas ipfe emtor fadurus fuiffe videtur, venditor hac adione repe-
tit, 13. §,22. d,h.t. amp; quicquid dolo vel culpa eiDtorisqao-
que dämm pafTus eft aut alias pra:ftari a;quum eft; tif.j. mß. deabl.
exconfenf. Denique, quoties ad refolvendum velrefcindendum
contradum agendum utrinque, id hac adione fieri poteö. l.^
ff.de legi comm, 111 :§. 5. ƒ. amp; emt.
X X r y.
Refcinditurh^c obligatio i. Mutuo confenfu réintégra, aut
utnnque in priorem ftatum reftituta. 1.1. l.i,c. quand,
emt. difc. l, 48. d. de paä, 2. Per reftitutiones in integrum e1
öpiK doli /. 5. /. 10. c,de refcind. vend. metus. /. ig? c. eod.
^ Vipadi adjedi, utin eventuabemtionerecedatur. tot.tit
depaa. mt.emt.amp;rend. 4. Oblafionem ultra dimidium./. z
c. derefc. vend, nifi vel fciens valorem ultro eo pretio contraxit
aTg.l.l^^. d.dereg.jur. vel jurejurando contraiSmi, firroaverit
1,1. authfacramenta, c.fi adv. vend, vel huic beneficio renun-
aavent. l. it. c. de reb. cred. fednehïc noftra difputatio pro-
pofitos egrederetur termines manum de tabula tollo.
I.
J^Egotiorum giftor fr^tftat culfam hv-£tmam.
h qui firm in fundo alimo, quem contra Dominipohibitmem erat i»-
grefiu, cepit. Nihihminm facit ßam.^
Teßamentum cui caufa ingratitudinü non eft inßrtapoft Nov. IIS-
ipß jure nullum eß arUtror.nbsp;^^
•UfutfruSfU extraneo ceii haudp^eß
' ^üio detigno jmBo femper ^^omnicafu eft in duphm.
THtorit dationon eft jurifdiüionU ordmari.t. fed legitim*.
Acngefteken ter eeren van den wel-geleerden Heer
Als fijn Ed: der beyder Rechten Dodoraat aennam.
WFrwaerts de vlugffc ïaem met haere lof-trompetten ?
En ™om mach het dernbsp;fich doch fetten
(sTo ptachtigh toegeruft; foo luyfterhjck gckleet)
Od d' fetel van \Apol! , behangen met tapeet ?
Is?nkt om Sr ^^ lof van RINGHELS te doen klmcken
Door 't fchkt'rend Firmament ? Hoe ftaet .Aftr.a bhneken
In Goudt en ecl-gefteent? 't is omhaer
Die door flin dapperheyt verdient heeft bul en rmgh.
Te^roonen met Suwrier. Soo fietmen dat die waerheyt
kroont) blinckt, als der f^nc klaerheyt:
^ ?Was WNGHELS, die in 't perck.van Tte« had geftaen,
Ak overwinnaer; die de letter-njcke blaen
v,nnbsp;foo gerolt had' ; maer de faeken
mcr felftï™^^^^nbsp;S«-quot; meer woorden maecken,
^HefB o?yfeWan fijn deugt, .y eer en kto^ ftof,
Waer uvt dat walTen mach een eyndeloofe lof.
Waer uyt aai Wnbsp;^^.„htuyte.BteedereHaru-genegenthcyt
T • V E E N c A M P.
SS: TkoJ: St
p I' N 1 S.