DISSERTATIO JURIDICA
INAVGVRAL I S^
D E
V A M,
favente deo ter opt. max.
AuBoritate Magnifici 2). ReBoris ^
Politices j Eloquentiae amp; Hiftoriamm Profeflb-
ris Ordinarii.
NEC NON
Ampliffimi Senatm Acadentici confenfa , NobiGjftmaque
Facultatü JVRIVIC^ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE honoribus amp; Privilegüs
rité amp; legitime confequendis,
Bruditorum examini fubjicit
R.EGNERUS GERARD US à RUYTENBURGH, PURM.BAT;
A. D, 21. Julii, horis locoque folitis.
Ex Officina Francisci Halma, Academia:
Typographi , cb bc xc.
JO
Vins anticjua atque lüuflrißirpe [ummomm-
que honomm genere conjpicuis,
Reipublic^ Purmerendan^e Confuli,
ejufdemque Civitatis ut amp; Bameftrie ac
Wormerae Praetori fummo , Purmeras
Chomarcho, ad ConfelTum Nobilifli-
morum amp; Prsepotentum Ordinum Hól-
landise amp; Weft-Frifia2, Deputato Pareiv
ti, in perpetuum colendo,
NEC NON
V
Patruo, Avunculis, Avunculo magno, cx-
terifque Cognatis mihi agnatione co-
gnationeque junélis.
Hanc T^ijfertationm Inauguralem
fubmifle oiFert
R.G. ä RUYTENBURGH,
K^u^. amp; Refp.
DISSERTATIO JURIDICA
INAVGVRALIS^
D E
Vmßtfrequens ^ necefarius pigno-
rum ußis, in animum induxi hanc mate-
riam fe liger e 3 leBorumque animisprO'^
. ponere. Non omnia tamen, qua hue per-
tinent conger ere volui y neque omnia du-
bia circa hanc materiam occurentia huic
dijfertationi in fer er e^ hoe enim nimis fcopum egrede-
retur. Omißs igitur ambagibus noßram fententiam
brevibus declarabimus.
^0 traditur vocis origo ejufque varia notatio.
§• I. pignus appclIatumapugno,quiaresquxpignori
dantur manu traduntur fecund. Caj.inl.zi%.%.
z. de verb.ßg.
§. 2. Vox pignoris ambigua eft. Pignus generaliter
fumptumcomprehendit hypothecam, atque ita pignus
in genere notât omnem fecuritatem, quam debitor prx-
ftat creditori : quo fenfu pignus amp; hypotheca tantum
Hominis fono difFerre dicuntur, /.lt;.§. ï. deTign.
^ hyp.
§• 3. Specialiter vero acceptum difFert ab hypotheca
variis modis. Pignus plentmque conftituitur in rebus
niobilibus, quarum poffeflio tranlit ad créditorés. Hy-
potheca vero ia rebus immobilibus, quarum poflefllo
manet apud debitorem /. 9. §. 2. depg.
§.4. Hinc novum difcrimen : pignori non pracfcri-
bitur, cum creditor illud poflideat. Hypothecs vero
pr^efcribitur non tantum per tertium penes quem res eft,
ëd 8c per ipfum debitorem apud quem res Hypothecae
obnoxia manet , atque ita creditorem non agentem
aftione hypothecariâintra 40 annos excludit I. j. Co. de
50 ann.
§.5. Deinde pignus contractu civili, Hypotlieca
vero pafto pr^etorio conftituitur.
§.6. Moribus hy potheca rei immobilis noncontra-
hitur , nifi in fidem rei geft^ fcriptura conficiatur co-
ram magiftratu rei fit«, fi allodialis fit, aut coram pari-
bus Curice, fifeudalis fit. Pignus vero fola traditione
rei immobilis, hac lege creditori fa£ta, ut pignori fit,
conftituitur. DD. vulga.
§. 7. Tandemquot;pignus injure noftro quadrupliciter
accipitur. Nam amp; rem notât pro debito creditori obli-
a-zt2tm,ntin\ioto tit.Cod.dediji.pig. Et jus inrecon-
Situtum ut in tit. qui pot. in pig. amp; hyp. Et hypothe-
cam I. If.de TaÊ. I. 11. de pign. aB. Et denique
contraftum quo jus illud conftituitur §. ult. q. m. re
cout.obl.l.!^. Quae fignificatio hujus loci eft.
' ^10 tr aditur atque expUcatur pignoris definitio.
§. I. ^J)ignus efi contraBus jurisgentium ^ nomi-
^ natus J bonafidei re confians ^ quo debitor
creditori rem tradit hac lege ut eadem res foluto
debito refiituatur.
Tknus eft contrains ^ eft enim conventio duo-
rum ; habens nomen legitimum , fuaque naturâ pro-
ducens aftionem. Jurisgentium cum ceteris genti-
busfiieritfolenne atque ufitawm creditoribus dare pi-
gnora ut creditum magis intuto fit: fuadet hoc ipfum
ratio, ufufque commercioram communis. Hominatus:
nomen enim hoc ipfunditum eftàlege atque inter no-
minatos recenfetur /. i. ƒ». de 'Taöt.juntt. L 7. §. i.
eodem tit.nbsp;. ^ , r r c. •
§. 2. Re conft ans : neque enim folo conleniu perhci-
tur, fedreitraditione %.âf.q.m.r.cont.obl. Dilfentiunt
nonnuUi per L\.%\.de 'Fi^. aöf. Ubi pigrtus non fold
traditïone ,fed etiam nudd convent tone dicitur con-
trahi, etfitraditum non fit, At facihs Refp. Pignons
vox ibi late fumitur ôc in genere ^ ut hypothecam com-
prehendat, quce pafto pîraetorio conftituitur vid. /. 4.
de pig. amp; hyp.
§.3. Exeo, quodcontradum effe diximus, fequi-
tur, pignus nec coadionem , nec dolum ferre , cum
nihil magis contrarium fit confenfui, quam dolus, nie-
tus, Sc error. Pignus metu contradum , five per vim
extortum, prxtorio jure eft refcindendum, uti castéra
negotia per metum gefta. Pignus cui dolus caufam de-
dit ipfo jure non valet, cum fit boniefidei contraftuS}
quod fi dolus inciderit in contradum pignoris , Lxfio
per dolum fada per adionem pignoratitiamreparatur.
4. Quod ad errorem attinet, fic habendum, fi erra-
tum fuerit in perfona, non valebit pignus, veluti fi pu-
teni me Sempronio pignorare, cum fit Cajus arg. de
her. inftit. Pari modo non valet pignus fi erratum fit
in corporefive re qux pignori datur, veluti fi conve-
nir ut aurum quod oftendebatur effet pignori, ôc.non
^nbsp;2nbsp;illud
illud aurum debitor, fed xs i^oranti creditori dedit,
non xs illud, quod datum fuit, erranti creditori, fed
aurum oftenfum pignori obligatur. I. i. §. i. depgn.
aB.
§. 5. debitor. Ab eo enim qui ex contra£hi ve-
ro vel quafi vel aliâ causa alicui debitor exiftit res pi-
gnori datur. N ihil tamen impedit, quo minus tertius,
qui debitor non eft , rem fuam pro debito alieno fup-
ponat, pari modo, quo alius pro alio etiam invito
lolvere poteft; Jura enim magis prona funt ad liberan-
dum quam ad obligandum. Illud quidem indubium
eft per filiumfamilias patri acquiri pignus, ôcvice ver-
sa 1.2%. de fiq^. ^hyp. filius enim cum patre eandem
perfonam conftituit per fi£tionem juris. Sic quoque per
îervum domino arg.l. i.C.per q.perf. five autem do-
minus ipfe pignus conftituat, five alius nomine atque
mandato ejus, idem erit, quod enim quis per alium
facit ipfe fecifle videtur. Ratihabitio quoque hoc loco
idem operatur quod mandatum. I. ii. in pr. de pig,
GJ hyp.
§.6. Creditori rem tr adit J fc. mobilem, quse pro-
prie à manu in manum transferri, id eft tradi poteft.
Vocem traditionis accipe in fenfu minus pleno, non
enim tradere hoc loco eft dominium transferre , cum
défit idoneus transferendititulus, fed nudam atque na-
turalem pofleflionem, hoc eft detinendi facultatem /. 3 5.
infin.depignor.aB. Ubi: Tignm, manenteproprie-
tate debitoris, folam poßejjionem transfert ad cre-
ditorcm.
In fecuritatem. Quibus verbis partim forma
efl!entialis, partim finis amp; efledus pignoris notatur. Sci-
licet, pignus datur, ut creditori m tuto fit creditum
atque
-ocr page 7-atque ille tandem ex pignore cujus diftrahendi faculta-
tem habet, ubi debitor in folutione moram facit,
fuum confequatur, atque ita plus cautionis eft in re quam
in perfona l.z^. de R.J.
§.8. Crediti. Qualecumque illud fît creditum, ni-
hil intereft i five obligatio fubfit plena, hoc eft natura-
lis amp; civilis fimul, five minus plena, aut naturalis tan-
tum ; Debito enim naturali pignus quoque accedere
poteft, pari modo, quo fidejuflbr pro debitore natu-
rali tantum validé amp; civiliter obligatur. Modo debi-
tum fit verum amp; prxfens j etenim pro debito condi-
tionaliôc nondum nato pignus dari nequit gt; faltem non
cum eo efFe6tu, ut ftatim obligetur , cum pignus ac-
ceflbrium fit , adeoque ante principale debitum fubfi-
ftere non poteft . convalefcit tamen fimul ac conditio
exftiterit, atque obligatio principalis nata fuerit.
§.9. Hac legeut eadem res fokito pretio reßitua-
tur. Ex eo, quod diximus pignus in fecuritatem cre-
diti dari, illud fequitur, non poffe repeti, nifi totum
creditum fit folutum /.9.§. '^.depign.aEi. Nullibi ta-
men legimus definitum illud tempus, quo debitorfol-
vere debitum atque hac attione pignus repetere poffit, amp;
facultati luendi pignus ne quidem longiffimo tempore
praefcribitur , cum praefcriptio non poffit operari nifi
contra aftionem aut jus jam natum gt; Illud enim, quod
non eft, tolli non poteft ^ At vero adio pignoratitia an-
te folutum debitum nondum eft l.^. l.-^.de pgn. aB.
Ubi Ulpianus diferte ajit. Omnempectmiam exolutam
ejfedebere ^ aut eo nomine fatisfaäum ^ ut nafcatar
pignoratitia aBio. Ergo non poteft tolli nili foluto de-
bito. 0^7?./. depign.aB. Refp. haec lex loquitur de
CO cafu quoadtio hxc jam nata erat per debiti folutio-
nem. 0pp. I. 4. Cod. de pign. aB. Vhi nullum eft jus
cui non périmât ur 40 annis. Refp. hoc eft accipien-
dum de aftione amp;: jure jam nato, non de jure luendi pi-
gnus, quod merae eft faculratis. Reftituendum vero pi-
gnus eft in fpecie cum omni caufa /. 6. ult. de pign. aB.
/. 33. ult. dediftr.pign. amp;ceo quod intereft debitoris
ob dolum amp; culpam, creditoris latam amp; levemj Uti
quoque ob moram in reftituendo in pignore. Culpam
leviflimam non prseftat creditor , multo minus cafum
fortuitum §. 4. q. m. r. cont. obi. /. 13. §. i. de pign. aB.
fed de his mox latius.
InquotraBatur de rebus qua in contraBum
pignoris quot;veniunt.
i.T Tbipignus generaliter accipimus ut fubeocom-
^ prehendamus hypothecam, dicendumomnes
res quse emptionem venditionemque recipiunt atque
in commercio funt pignori fubjici pofte. I. 9. i. de
§. z. Non minus res immobiles nta^n, l-jG. de
verb.Jignif. ubi pofleffionis appeliatione agri fignifi-
cantur, quam mobiles ut mancipia 1.26. §. 2. de pign.
têhyp.nbsp;, rnbsp;■
§. 3. Res corporales ^ incorporates, ut funt nomma
debitorum /. 4. Cod. q. r.pign. obi. Item fervitutes per-
fonales, utufus, ufusfruOus , ideft facultas utendi,
fruendi, quse apud debitorem eft. /. 11. 2. de pign.
§. 4. l^on folum respr a fentes fid iSfutur a, ut fru-
ftus pendentes , partus ancillarum , fxtus pecorum,
I. u. de pign. amp; h^p- Quod intellige dummodo res
principales, ex quibus res futures funt nafciturœ, fmt
in bonis debitoris.nbsp;q.pot.tnpign.
§.5. Res communis quatenus pars ejus pro indivifo
noftra eft , obligari poteft /- un. Cod. ß res com. pig.
dat. ßt, quia res aliéna oppignorari nequit. l.G Q. fi
alien, res. Militia quoque li talis fit, qux vendiamp;ad
heredes tranfmitti poflit I ult. C. de pign. amp; hyp. qualis
eft militia apparitorum vel adjutorum quxftoris oppi-
gnorari poteft. Nov. 5 3. Objici poflTet quœnam utilitas
hujus hypothecse. Refp. Qui habent militiam ferunt
commoda amp;: annonas ex Fifco ; haec cojnmoda fibi vin-
dicant creditores jure hypothec«. Vide Cujac.tnexpof.
Nov.iix.nbsp;. .
§ 6. Itaque pignus non recipiunt res commercio
cxemptse, ut funt facrx, fanftiE, religiof^, /. ^. Cod.
q. respign obi. n.pof.
§.7. Liberi homines^ ut filiusfamilias l.b.C.q.res
pig. obi. pof.
§. 8. Res pupilli immobiles non aliter quam ex de-
creto judicis obligantur, hac enim ratione demumven-
di poflTunt, fecus in rebus mobilibus, qiix aütore tutore
vendi,pignorique dari poflunt, fic cape l. i.inprinc.
qua re pig. dat.pof. .
§ 9 Res litijiofa , quia haec res aliéna fieri non
poteft ob eandem rationem 1.1. ^.fin. q. r.pig. ob pof
§ 10. Inßrimenta rußica parata ad agriculturam
ne agricolae fuis inftrumentis deftituti agriculturam dcfe^
rant magno cum detrimento reipublicae, amp; ja£tura tribu-
torum, l.y.%. ^ auth feq. Cod. q.r.pign.obl.pof-
§.11 Servitutes pradiorum urbanorumi oppi-
Bnbsp;gnorari
-ocr page 10-gnorarinonpofllmt Lii.§.^.deptgn. ^hyp. Vbijura
pradiorum urbmorumpignori dari non pojfunt, igitur
nec convenire pojfunt, ut hypothecsßnt. At de fervi-
tutibus pradiorum rufiicorum mea opinione prxva-
I'^-eomm fententia, qui ajunteas oppignorari pofle, per
t.it.depign. ^hyp.propter utilitatemcontrahentium^
fi vero ea defit ratio, nullaque fit utilitas oppignorari non
pofilmt.
§. 12. Kyirma militum, l. \^.de re mil. ne milites
armisexuti ä funftionibus, Scexercitiismilitaribusavo-
carentur.
§.13. Neque Athlet a fpem pramiorum oppignora-
repofunt, l.^.C. qua re pign. obl. ne forte dum
eoruni pra^miorum fpes adimitur, Athletarumvirtus,Sc
alacritas minuatur: Nihil tamen obftat, quo'miniis ju-
dicis autoritate pignori capi polTunt praemia obtentEC
vi£torise, /. 40. de re jud. n alio modo rei judicata^ fa-
tisfieri non poterit. l. 4. C. de exec, reijud^
utraque aBiopignoratitia traditur.
i.Uxcontractu pignoris duplex oritur a£tio dire(9a
amp; contraria. ABiopignoratitia dire6ia datur
debitoriadverßis er edit or em ^ ad hoc, utpignus foluto
debito , cum omni caufa reftituatur , ^ omni eo, quod
creditoris intereft oh culpam creditoris latam levem
Htque moram.
% 2. Datur debitor i, l. 4, de pign, aB. Etenim
tatip hujus contraftus iUud'pofliilat, ut debitor, qui
rem
-ocr page 11-. rem pignori tradit earn repetat exoluto debito, utpote
ceffante causa ob quam pignus creditori flierat datum.
/. 9 ^.pen. depign. aEt. Neque creditor debitori pignüs
repetenti rede dominii quseftionem opponet, cum ab
alio rem habens non refte eidem référât dominii quiç..
ftionem. Neque prsedoni, qui pignus dedit, haec adio
denegattir. Lzz.^.\.depign.aä.
§. 3.. Contra creditorem , qui rem accepit pi^nori,^
non item avderfus tertium pofleflbrem cumadiopigno-
ratitia dircda ex contradu nafcatur. op. 1.27. de pign.
oB. Refp. Ex hac lege conftat hunc contradum non-
efleinitum tantum inter debitorem , creditorem pri-
mum, fed 8c fecundum.
4. Solute debito j folutionis voce latius acceptl-
pro omni modo, atque ratione, quibus creditori fatis fit,
five illud quod debetur, vëre atque naturaliter fiierit
praeftitum, five creditordebimmacceptum tulerit, five
innovatum fiierit debitum, vel creditori fatisfadum, ut
ecce fufcipiendanovapignora in locum priorum /.50;
f. I. de jur. dot. vel fidejuflbrem /. 5. ult. q. m.r\^
cent. filv.
§. 5. Ad id ut refiituatur pignus cum omni caufa.
Hoc enim in contradu tantum agitur, ut creditor red-
datur fecurus, nihilque juris in creditorem tranfit, fed nu-'
dam confequitur pignoris cuftodiam. Itaque pertinet^
ad debitorem omnis pignoris acceffio , frudus atque
caufa. Venit quoque in hac adione pretium^ quod ex^
pignore vendito apud creditorem extat cum ufuris,i
^uas ex pretio fzenori refiduo percepit creditor , five;
ipfe ufus fiierit. five in.mora fuerit reûituendi, l.G.
depim. a£i.
6. Et omni eo^ quod debitoris intereft propter
creditoris culpam latamj, amp; levem^, atque moram. Me-
rito creditor damnum refarcit, quod pignori per cul-
pam fuam, vel moram dedit, neque enim licet re alienâ
a^uti impune. Pignus autem in gratiam utriufque con-
trahi palam eft in gratiam debitoris quidem, ut fidem
reperat, in gratiam creditoris, ut in tuto fit creditum
/. 5.§. Comm. Culpa hoc loco fignificat culpam lè-
vem fecundum communem interpretum opinionem.
Prseterquam enim, quod vox culpse fimpliciter pofita
mediam culpx fpeciem hoc eft levem notât j Ratio ju-
ris non patitur, ut majorem diligentiam requiramus,
quam bonus, atque diligens paterfamilias rebus fuis ad-
hibere folet vide l.\%.in fin.princ. comm. Opponunt
diffentientes imprimis l.iT,.§.i.depig.aöt. Dbi venit
in hac aStioue dolus, culpa j ut in commodato, Ve-
nit amp; cußodia : vis major non venit. Unde triplex lo-
let formari obejedio. i. In aftione pignoratitia veni-
re eandem culpam qux in commodato. 2. Prxftari
quoque cuftodiam. 3. Solam excludi vim majorem.
Ad I. fic Refp. In pignore venit eadem culpa qux
in commodato quoties pignus datum eft in gratiam
folius creditoris, Sic cape l.i^.C. depign.aB. 2. In
pignore venit eadem culpa,quamincommodato,quo-
ties commodatum initur in gratiam commodantis, amp;
commodatarii hoc enim cafu in commodato quoque
prxftatur culpa levis. Secundum regulam qux propo-
nitur i« /. 5. 2. Comm. Pofleautem commodatum ini-
ri in gratiam utriufque palam eft , ex eo quod poflît
commodatum in gratiam folius commodantis iniri /. 5.
f 10. Comrh,
Ad 2 Refp. Voce cuftodiîE, ut plurimum amp; regu-
lanter notari fummam diligentiam , qnx oppomtur
culpae leviirimx,quandoque tamen accipi pro medio-
cri diligentia culpae levi oppoüta.
Ad^ Refp. Ex eo, quod VIS major dicamr non
nire in hunc contraftum haud fequi quamcumque ciü-
pam etiam leviffimam prœftari, unius enim exclulio
non eft alterius inclufio. Nonnulli tamen leviculamu-
tatione textus nodum folvunt, fic enim legunt. F?-
nit autem in hac aBione dolus ^ culpa. At m com-
modato venit ^ cußodia, vis major non vemt _
$ 7 Aäio Tignoratitia contraria datur credttort
adver rus debitorem ad repetendasimfenßzs,akaque,
qua ratione f ignoris ei abfunt ^quitas enim po-
ftulat creditorem nullum occafione pignons damnum
pati debere, cum ex eo nullum lucrum percipiat. Da-
tur infuper hxc aftio heredibus créditons amp; fidejuüb-
ri, cui pignus traditum eft, ut fidejuberet /.9.§. i. de
pign. aB. Hxcadio adverfus debitorem datur, neque
tantum eo cafu quo ab initio res ejus fuit, fed amp; quo
poftea ejus eft fafta non tantum direfte, fedamp;utiüter
ne debitor improbe veniat adverfus fuum faOum. Cre-
ditor quoque hac adione confequitur illud, quod libi
abeft occafione pignoris, five illud evemat créditons
culpâ,vel dolo, five vitio ipfius rei, ut ecce; Si rem
vitiofam pignori acceperit, ut fe^um- morbofum fu-
rem, vel infeftum, five illud faftum fit fciente, aut
ignorante creditore 31. de pign. aB. fi œs pignon
dedit affirmans effe aurum, vel fi ses pro auro lubjcce-
fit l.-^^i, depict.dB.
B 3
C A-
-ocr page 14-traduntur paBa qu£ pgnori fubjmuntur,
§■ I. TMprimis qiii^emhuic contradui adjicitur, Ta-
^BumAntichrefeos, quoplacet, ut creditor pilt;r.
norisfruBus lucretur. Nam etfi frudus percepti ex
re fint imputandi in fortem ejufque minuant quantita-
tem /. I. i I. C. de pig. aB. amp; fi adxquent ipfo jure
extmguapt quantitatena li.§.i.C. de dtß.pim pado
tarnen, fieri poteft, yt cédant creditoris lucro l.iy.C.de
ußir. Ubißea lege poffejßonem mater tua apud cre^
dit or em fuum obligaverit ^ ut fruBus invicem ufu-
ranum confequeretur, obtentu majoris emolumenti
propter incertum fruBuum proventum reCcindi pla^
cita non pojfunt. 'nbsp;^
§. .2. 'BaBum commijforium eft paBum^ quo inter
debitor em, ^ creditor em, ita convenit, utfi tempore
ftatuto , debitum non fit folutum ^ res pignorata pro
quantitate debitâpleno jure acquiratur creditori.
Hoc padum plane eft prohibitum, quam prohibitio-
ns Conftantinus noviter repetit, l.fin. Q. de pim.
oB. Ne debitor egeftate preffus eo pado adduceretur
ab iniquo amp; avaro creditore in hanc duram legem at-
que conditionem , ut fi ftatuto die non folverit, pi-
gnore, quod magis valet quam débita quantitas, cave-
re cogatur, atque ita cum damno ejus, creditor lucai m
gciat, quod contra bonos-mores eft l. 206. de R J
Et quamyis pignus debitam quantitafem non excedat,
tamen adhuc iniqua cenferi debet ejufmodi conventio
quod
-ocr page 15-quod re fua carere cogatur debitor , ab non folutum
fua die debitum. Gum ergo oftendimus hanc impiam
efTe conventionem, amp; contra bonos mores non poterit
ea juramento, aut ftatuto firmari per /. 5. C. de leg.
§. 3. Valet tamen padum, quo convenir, ut, fi fuo
tempore non fit foluta quantitas débita ^ creditor rem
nexui pignoris obligatam pleno jure acquirat, fed ju-
fl:o pretio tune ieftimandam l. 16. §. uit. de pign. amp;
hyp. Ceflat enim hoe cafu iniquitas padti commiflb-
rii, cum neuter contrahentum Isedatur , paftumque
iftud cadat in emptionem conditionalem amp; juftum
pretium relinquatur arbitrió boni viriyaiit ad c-ommu-
nem, qu^ tune erit, seftimationem.
Re Certa ^ plane indubitata trans-
aäio non eß,
/
Error in perfona ^uitiat nuptias.
Tutor Exheredato dari poteft.
J^on locus fed ufus diftinguit pramp;dium ru-
fticum ah urhano.