DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRAL IS,
Q^ V A My
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
» . JuBoritate ^Magnifici D. Redt or is, y
PoUtices J Eloquentiae amp; Hiftoriaram Profeflb-
r^sPrdinarii,
N E C î^ JO N
AmpliJJlmi Senam Academici confenfu , NobiliffimttiHC
Facultatis JVRIDIClt;iy£ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE Honpribus amp; Privilegüs
■ *nbsp;ritè amp; legitime confequendis, - ^
Eruditorum examini fubjicit
RUT a HENR. WYCHGEL^ Altenâ-Marcanus.
A. D. 4 Auguft, horis locoque folitis.
Ex Officina Francisci-Halma, Academic'
Typographi , cb be xc.
A O i C ) y / ] O ï T A T.IJ ^ i Cl
• . l K X ^ x:- y. i
; C ■
PARENTIBUS,
-O/' '-il r;quot;:!;:;'
sii'
,0 Vv jCi gt;gt;5
. V-
fy
t ij M a H ji LL i 1 j H ' quot;quot; '
t A M J A H I D 2 î 3 gt;r A Ji LrÛjJ,.
.ox DcI ch , îfîqcfgoqYT
D I s PUTATJD JURIDICA
I N A V 'G V R ALIS,
DE
Uoniam omnis materia à definitio-'
ne incipere debet, ideo definitio'^
ufiisfruânis praemittenda eft, damp;.
finitur autem ufusfruftus , qucxî
fit jusalienis rebus utendi fruendi
lalvarerum fiibftantia/.i.Ä././r^.
I eod.
Per JMS in hac definitione ^^
quia verbum juris adjungitur verbo faciendi, intelli».
gendum facul^ amp; poteftas légitima alicuicompetens,
non vero ferviuis.-quippecum fervitus fit inferviente,
uti autem amp; frui ejus fît, cui fervitus debetur, jus vim
agendi, fervitus patiendi fignificationem habet : fervi-
tus enim reguiariter non in agendo fed in patiendocoû-
III.
x^liems rebus : materia , qux ufumfraaiun
conftituit funtres-alienae, idque commune omniurii fcr-
vitutum : n^ue enim res fua ulli fervit. /. ß ferv.fei.
i 26. de S. T.V. Unde patet üéfiniri hic uftHiifhi-
^um quam vocant DD. formalem, non vero caïufalem,
quam diftindionem non tanquam generis m fpecies ,
fednbsp;döttrinx caufâ,
tollerandamcenieo. Indieantur autem eadiverfa genera
ufusfrudus ml.ii.^.^-de except, ret jud. /. 126.i.
de Verb. Obl. Et ufusfruftus quidem formalis eft, qui
confideratur in abftrado fejunftus amp; feparatus à pro-
prietäre, undeqùod per fe fubfiftat, amp; formam pro-
priam habeat, formalis dicitur : Caufalis vero eft qm
confideratur in concreto conjundus amp;: immixtus pro-
prietatifux, quafi-caufe fuae, unde illi nomen, cum
fcilicet penes ununi eundemque eft proprietas Sc ufus-
fhi£tus, fed tunc ufusfruftus fervitus dici non poteft,
cum rebus noftris potius utamur jure dominii quam fer-
quot;quot; vitutis : dllum igitur habet qui dominus non eft m re
-aliéna ; hunc autem dominus in refuä : Vid. hancquaß-
quot;apudVngepaur Exerc.nbsp;8 .Vinn.pr.j. h. t.
Vtendi fruendi. Quo indicatur fruduarium
non tantum poffe rem fruduariam tradare amp; exercere
ad neceffitatem amp; ufum quotidianum , fed etiam ut
omnes frudus , tam naturales, qui ex re fruduaria pro-
veniunt, five fponte five opera , quam civiles, qui per
caufam rei obveniunt,, percipere poffit 7. /. 9./ 59-
i I h.t. Caeterumfruduarii non aliter frudus hunt,
quam fi ipfe, vel alius ejus nomine perceperit/. 12.^.
îlt h 1.1.25. §. I deufur. /. 13• qmb. mod. ujusfr.am.
hitic heres in frudibus Ucet maturis nondum tamen per-
ceptis amp; qui terra tenentumihiljurishabet^/. il-quit^-
mUußisfr.am.l de rer. divif quid juris fit m
eivilibus fnidibus docet / 58- I 26. h.t.Vim. add.^-
■^S.j. de rer. divif. Struv. Exerc. 12. thef 19.
-n'Sahm rerum ßbßantia. His verbis non fo)um-
gt;inodo indicatur j Ut Uceat uti frui, quandiu res lalvae
. ..nbsp;man-
INAUGURALIS. 5
manferint, cum fit jus in corpore quo fablato Sc ipfiim
tolli necefleiit/. 2. k t.pr.j eod. fedetiam modum quo
fruduarius uti debeat j fignificari arbitror, ut fcilket
fruduarius ita re uti amp; frui debere, ne qualitatem rei mu-
tet, amp; ita caufam proprietatis reddat deteriorem /. 13.
y.h.t. rede enimcolere rem8ccuram ac di-
ligentiam adhibere debet, amp; quidem talem, qualem
bonus ac diligens paterfamilias in fuis rebus adhibere fo-
iet §.nbsp;rer. diviß l. 9. 2 h. t.li. §. ^
7.1.2. ußifr. quem. cav. ^ ^
Unde jam confequitur , ufumfruftum conftitui
nonpofle in iis rebus quiEufu confumuntur,cujufmodi
funt vinum, oleum, frumentum, cseterxque res flingi-
biles, quse pondéré, numero, menfurâ confiant 8c in ge-
nerèfuofunftionemrecipiunt, namhsres ait Impera-
tor in §.2.7 h.t. neque naturali neque civili ratione re-
cipunt ufumfruftum. Sed utilitatis caufa ôc ob favo-
rem ultimce voluntatis Senatus earum rerum quafi ufum-
frutShim conftituit, ita tamen, ut eo nomine heredida-
tis fidejuflbribus caveatur 8. § 2 j. eod-1.7 §. i.
ußiß-,quem cav.
VII.
Hic optitnè quœritur , an veftimentorum fit ve-
rus, an vero quafi ufusfruétus ? illorum verum ufum-
fruâum eflleob fequentes rationes arbitror ( i. ) quia
veftimenta in rebus, qux ipfo ufu tolluntur numeranda
non eflfe, patet exinde ^ quod veftimenta alteri locari
amp; commodari pofllmti quod fecuseft in iis quas ipfo
ufu tolluntur §. pen.j. de locat. ^ cond. l. 3. i-ßn. Com-
^od. ( 2 )ufufru£i;u veftimentorum legato non dantur
ea legatario, ut ejus fiant, ut pro libitu ea confumere
poflît, quod fit legato ufiifruâru rerum fungibilium ,
fed ut Üamp; utatur, quomodo vir bonus uteretur /. 15. §. 4.
A3nbsp;.
-ocr page 6-^.)f.neqHccav^le^arkîs!fe«5iiifdem geßeris veft« mt
earum xftimationcm finitouftifrudureftituturum, uti
fit in quafi ufufrudu l 7 de ufufr ear. rer. fed ipfam
rem 8c fpeciem fcilicet veftes quas accepit. /.9 ^ fen.
ufufr quem.cav. 8c qxiodhîec propria veri ufusfnidbus
fint, oftendit prima ic fecunda claufula cautionis in ve-
ro ufofriidu recepta 1.1. ufufr. quem. cav.
V I IX
Conftituitur ufusfrudus vel à lege , judice amp;
Domino. A lege ut ( i. ) Patri in bonis liberorum adr
ventitiis 16. luR. C. de bon. qua lib. §. i.j.per quas per f.
nifi exprefle liberis rdi£tum fit, ne pater habeat ufum-
fruftum Nov. iiquot;].c.i.auth.excifitur C. de bon qua
Hb. ( 2 ) Patri emancipatori in bonis adventitiK filii
emancipati pro parte dimidia , quafi rémunéra-
tionis gratia pro pricmio delatse emancipationis d. 16.
3. C. de bon. qua Hb 2 j. d.t. ( 3 } Conjugi ad fe-
cunda vota tranfeunti, fuperftitibus liberis , in bonis
quœ à defiindo conjuge five titulo inftitutionis, legati,
donationis propter nuptias, five alio quovis titulo lu-
cratorio, velqu£E ex fucceffione liberorum prions ma-
trimonii ad eum pervenerunt A 3^ auth.feq. I ^. C de
fecund, nupt. Nov. 2 2.r. 46. § 2. Nov. 127. r, 3. Cx-
terum pr^fcriptione longi temporis exemplo rerum
corporalium ufusfrudtus nobis acquiritur I fin. C. de
prafcrip. long temp I2.C. de ferv. amp; aq.
I X.
• A judice in judiciis diviforiis , ut familije ercif-
cundx 8c communi dividundo: ubi judex fi resdivi-
fionemcommodènonrecipiat, uni ufumfrudum, al-
teri vero propriétatem reiadjudicat /. 6. 10. com. div.
I iG.§.i.fam.erc. ahquàndo etiam in hifce judiciis, fi
impar adjudicatio eft, is cujus pars pracponderat viciflîm
in certampecuniam confort! condemnatüfr , 4. ^^ 5.
j. de off.j /. 5 2. ƒ. 2. /. 5 5 .fam. ere.nbsp;X.
vf deniqne conftituitur ufusfruaiis non fo-
™ contraftibus inter vivos, ut ftipulationibusamp;pa-
ftionibus non autem nudis , fed ut loquuntiw veftids
b. t. imo nuda paftione ufusfrudus redè con-
ceditur, fi ea contra£hIi vel legitim® conventioni aut
traditioni, divifionive in continenti adjiciatur /
don. Requiritur autem hoc cafu ad ipfam acquifitio-
nem ufusfruaus, à concedente vel traditio rei in qua
ufi^fruaus conftituitur l. j.nfufr. quem, cav ly h ^
velahquod fadum quod traditionem reprsefentet 11
h.tJ. II.I i.depttUinrem.aB. kfin. de fervh l 1
Ißu.S.T.R. Verum etiam ultima voluntate, legato.
mortis caufa donatione l.i.^ tot. tit. de ußifr l. 2
prJ 6. . ^ §. 1b.t. Cœterum ftiperficiariiw
öd^phyteutanondiredo fedprsetoris tuitione ufum-
rrudum conftituunt 11. quib. mod ufus fr IqUMfufr
quem.cav.L t.%^.ïâfin.de fuPerfic,nbsp;^
XL
Poteft autem conftitui ufusfruftus in rekïs om-
^us a quibus utihtatas aut commoditas aliqua redunu
■nbsp;'^^^ßfr. ear. rer. immobUhbtu amp;
mobthbus l. 3 f.nbsp;h.t.parte bonorum yit\bonis
ommbns Li^.L^-^.eod. Jiurevelfub conditional
adexhib. k iG.quib. med. ufus fr. / 16. §. z. fam. e^
tam proparte divifa quam indivifa l-'s-l /LX h tl ia.
9uib.mod^ufusfr. am.L 8r, ad L Faki'd ^ enim u quot;
lüsfruaus dividuusi^us autem individuus 1.19 deufit
All..
C^Etemm antequam ufumfruftum ita conftitu-
confequamr ufufiiiauarius cautionem pneftabit,
«iveroufuÛuOu quidemfeufurumboni viri arbitratu.^
amp;
-ocr page 8-Sc cum pertinere ad eum defmet, reftituturum quod
indeexitabit 13 J»' t l. 1. tot tit: ufitfr. quem fcav. in
quafi ufufrudu vero, quoniam proprietas tranfit in fru-
duarium, non prceftat fruftuarius cautionem de re bo-
ni viri arbitratu utenda , amp; finito ufufrudu eadem re
reftituenda , fed fe reftituturum tantundem 'in genere
aut ejus îEftimationem fi res aeftimatx fruduario datae
fint l 7- /. 9- de ufufr. ear. rer.
Utraque cautio cum fit fatisdatio / 13. pr.jf. l ^C.
h t Sc quidem prsetoria l. i./r. de ufufr. quem. cav.
fidejiifibribus praeftari debet l. 7- de prat. (tipul. l. r.
/. 8 § 4 quifatifd. cog. non vero pignoribus, vel au-
ri argentive depofitione d Ij deprat. ftip. fi vero ufu-
fruduarius propter inopiam idoneum fidejuflbrem in-
venire non poteft, tune eum ad juratoriam cautioneni
admittendumeflfebenignior eft fententia arg. l. 6 fi cui
plus qnamper leg Falc. Gail. 2. obf 47. fi tamen per-
fona fruduarii, fit frugi honeftx ôcprobse vitx: alias
arbitrio boni judicis , res fruduaria , vel penes hone-
ftum viram fequeftranda, qui refpondeat fruftuario de
frudibus, vel penes proprietarium relinquenda , qui
contra fruduarioredè caveat, ne pereat ultima volun-
tas defundi, 8c ut in omnem eventumproprietariofa-
tis confultum , 8c fruduarius commodum percipiat
Vinn. Comm i h. t. Zoefi ad tit de ufufr. quem cav.
Cautio autem hasc fidejuflbria in omni ufiifru-
du ab omnique fruduario praeftanda eft /. 13 de ufufr-
1.1.$. I.amp;2. l §-i. ufufr. quem. cav. Excipiuntur
tamen (i}pater in bonis filii adventitiis ob reverentiam
paternam l. 8. $ 4 verfu fin autem. C. de bon. qua lib-
(2)fifcus, quia prcefumitur efl^edives/, i. §. ï%.utleg,
nom. cav. 'C-^ doïi-à-toï, omnium aut partis bónörum
retento
-ocr page 9-retento ufufru£hi, quia mitius agendum cum eo qui ex
liberalitateconveniturnbsp;de re.jud. 1.2%. de R.
J. Strav. Exerc. 12. thef, 71. (4) is cui ufusfrudus pure,
proprietasex die debenir, quia certum eft proprietä-
rem ad eum perventuram9 § i.ufiifr.quem cav.
• ^
Qiiaeritur autem hic an cautio à teftatore
remitti queat ? quod negatur per /. 7. C. ut in pojf. le gat.
I. I.e. de ufufr. Gail. 2. obf. 145. quod ad primam
claufulam cautionis fruftuarise, quse eft de utendo fru-
endoboniviriarbitratu, pertinere puto arg d I. i-C.
ut in poff. legat. ne remoto hujus cautionis metu, fru-
ftuarius invitetur ad delinquendum grafTandumquein
re aliéna, quod fieri non debet arg. / 27- 3. de pa£f.
Gail. 2. obf 145. amp; quamvis hoc cafu heres habiturus
fit adionem contra fruduarium , ubi res negligentia
ejus deterior fada eft /, 13. §, 2 de ufufr. hsec tamen ei
inutilis futura, fi forte finito ufufrudu fruduarius ad
inopiamredadusfuerit; quodfi vero de fado teftator
cautionem remiferit legatum minimè vitiatur, fed non
obftante hac remiflione legatarius cautione oblata ufum-
faidum petere poteft l%.ut in pof. legat. I i C. de
ufufr.
CsEterum , quoniam in quafi ufufrudu frudua-
rius , cum in eum tranfeat proprietas , non prseftat
cautionem de re boni viri arbitratu utenda, amp; de eadem
re finito ufufrudu reftituenda, fed fereftituturumtan-
tundem in genere, aut ej us seftimationem I. f. de ufufr.
ear. rer. hxc tamen non minus in hoc ufufrudu ne-
ÇefTariaeft, quam alia illa in vero, neque magis quam
lila â teftatore remitti poteft/. i.C de ufufr. l.G.ut in
poJf. legat. cum hac faltem via proprietarius fecurita-
tem fibi addere pofiitj quippe qui hic finito ufufrudu
Bnbsp;nullam
-ocr page 10-nullam a£tionem in rem adverfus fru£tuarium habeat,
fed perfonalem fcilicet quantitatis condiftionem /. 5.
§. 1. de ufufr. ear. rer quae proprietario inutilis fo-
foret, fi finito ufufruftu debitor inops reperiatur Struv.
D.Exorc. 12. thef 70.
Verum enim vero, quanquam hxc ita fefehabeant,
quod hxc cautio ufufruduaria à teftatore remitti ne-
queat , amp; fa£ta ejus remilTione non obftante necefla-
rio ab ufufruduario illa praeflranda fit -, inde tamen
minimè fequitur hanc cautionem efl^e de fubfliantia veri
vel quafi ufusfrudus j quippe qux alias juxta thef prae-
ced. 14 nonabeflTe pofl^et, unde etiam ea non interve-
niente nihilominus ufusfru£tus confifl:it, atque interim
jus exigendi cautionem, amp; finito eo,condicendi quanti-
tatem locoproprietatishabetur l.'j.§.deufufr. ear.rer-
Heredem autem hanc cautionem remittere pofl^e certum
efl:, cum fuum jus diminuere poflit /. 71. ad Leg Falc.
x v 1 i i.
Ufufrudu ita confliituto competit ufufruftuario
aftio in rem confeflbria , qua contra quemvis pof-
feflbrem aut qualibet ratione hberum ufumfnu^im
impedientem, agit fibi jus eflfe re utendi fruendi /. 5 .
i.Lult.ßufusfr.pet. l 10 §.1.ß ferv. vind. § 3./
de aUtion. E contrario datur domino adio in rem ne-
gatoria , quâ dominus negat, ei, qui ufumfru(£tLim
ufurpat, competere JUS utendi fhiendi d. %.^.j.de aBion.
l 5 .fr. amp; §. uit fi ujüsfr.pet. incumbit vero in utraque
hac aftione ei onus probandi qui intendit vel arrogat
fibi ufumfi-uftum eflTe confl:itutum, five fit in pofl^eflione
ufusfruftus five non, cum quaehbet res praefumatur li-
beraler^- Q-de ferv, amp; aq. nifiaâror in libello afl^e-
rat, reumufufruftuvi, clam, autprecariusuti, fruij
tune hoc ipfi probandumcrit^ïr^ l i.deßrob.C^r^z i-
Refp.6i.ôc68.nbsp;-nbsp;Hifce
XIX.
Hifce omnibus ita perfpe£tis } reftat nunc ut
videamus, quibus modis ufufrudus amittatur. Finitur
autem uilisfruftus. Aut folutojure conftituentis 1.16.
quib. mod. ufusfr. am. Aut lege Conftitutionis /. 5.
I 12. C. de ufusfr. Aut natura fua , idque vel ex
perfona fruduarii, vel ex re ipfa. Ex perfona frudua-
riiextinguitur (i) morte naturali ufusfruftus uni reli-
dus : nam fi pluribus, non extinguitur morte unius,
fedaltericonjundoaccrefcit/. i./r.nbsp;ufufr.
accrefc. Sed an inter verbis conjundos hoc obtineat dif-
ficilis diquifitionis eft j mihi tamen affirmantium fenten-
tia magisarridetpropter /. 16 % ult.deleg.i.l%^.deleg.-^.
Ç2) morte civili, quam inducit maxima amp; media capi-
tis diminutio, dum illa libertatem, haec civdtatem adi-
mit I. fen. %fin. C. de ufufr. Singulare eft in ufufrudu
fervo vel filio relido, ubi in illo mors domini, in hoc
poft obitum filii, ipfius patris, amp; contra poft obitum
patris fuperftitis filii fpedatur, quafi duphci ufufrudu
conftituto/. 15./ fin.C. de ufufr.
X X.
Tertio finitur ufurfrudus ex perfona ufufruduarii
non utendo per modum : amp; fi quidem omnino ufus
non fit, dubium non eft , quin amittatur I. pen.
pr. C. de ufufr Hoc tamen ita accipiendum, fi nec ipfe
utatur, nec alius ejus nomine, aut quibus vendidit, lo-
cavit, donavit, de ufufr. (^lid vero fi nec ifti
utantur ? amp; interes, donatarius an emptor condudor-
ve non utatur : nam illo cafu perit ufusfrudus, hoc vero
propter fruitioBcm pretii autmercedisretinetur^/ / 38.
^• 39 1.40 de ufufr. Requiritur autem ut ufufrudua-
rius non fit ufus per tempus conft:itutum, quod terhpus
Juftinianus adea fpatiarevocavit, quce ufucapionibus
praefinivit/ pèn. §. rC de ufufr. I pen.C.deferv.?otcamp;'
B 2nbsp;etiam
-ocr page 12-etiam amp; pro parte amitti ufusfradus non utendo t.K^.de
ufufr. /. 14. /. 25. quib. mod. ufusfr. am. Cseterumfi ad
modum prsefcriptum ufiis non fituflifru6tuarius, non
dubito quin etiam ufiisfiquot;u£tus pereat per /. t .de aqua
quot.l. io§.i./ii./. -L%.quemad.feruit.am.
XXI
- Ex refinitur ufiisfruftus (i) ipfius rei interitu,
quia efl: jus in corpore, quofiiblato amp; ipfiim tolli ne-
cefle efl: / 2. de ufufr. in tantum ut ufiisfmftus domus re-
liftus, ea diruta aut collapfa, ne quidem arese ufijisfiru-
£lus debeatiir /. 5. §. 2. quib. mod. ufusfr. am § 3.J. h. t.
Idem obtinet, fi res in aliam fpeciem feu formam muta-
ts-ixt.d.l.i^.§.2ulti-i^G quib.mod nfusfr■am.(2)Qoxv-
folidationCjfi nimiaim ufufruftuario proprietas obvene-
rit, velfiufufru6h.iariusrurfus cedatufumfrudumpro-
prietario §. 3 .j. h. t. Nam fi extraneo cedatur, non re-
verti ufumfruftum ad proprietarium , fed in perfona
ufufruftuarii durare amp; remanere verius efl: d. §. 3. h. t.
Verum hxc de hac materia difquififfe fufficiant.
t.
Dolus dans eattfam contraBm bona fidei turn reddit ipfo jure nullum.
Remedium I. 2. Cod. de refcind. Vend, non habet locum in tranS'
aüionibus.
Filio herede inßituto eique fubflituto dato , répudiante filio fubßi'
tus non pater admit tendus eß.
Juri luendi pignoris praßribitur longißlmo tempore,