Reip. Ultrajcdinœ Poliatri , atqiie in inclyta ejufdcm Academiâ
Medicins Anatomes amp; Botanices Profeflbris Ordinarii,
NEC NON
u4mpli£îmi Senatns Academici confenfii ^ NobilifftnKt
Factiltatü JXJRIDIC^ Decreto,

PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque m UTROQUE JURE Honoribus, amp;
Privilegiis ritè confequendis,
Eruditomm examini exponit
GODARDUS WOUDENBERGH, Ultrajedinus.
Addiem Aprilis hom locoqtte folitis.

1 i\
1 i-l

Ei prsfcriptœ maatum antequam ag-
grediar, nonnulla de fervitutibus inge-
nerc praemittere animus eft. Vox ita-
f quefei-vitutis, eft vox homohyma, fed
ahquando fumitur pro fervitute prae-
dior: feureali, amp; definitur , quodfit

amp;eftconftitutioJurifgentium , qua quis alieno dominio contra
mturamfubjiatur /. 4 §. i Ug.dejlatu horrnn. §. i. Infi. de jure
perfomr. Rerum vero fervitus eft jus quo res alterius iteri rei
vel perfonœ utihtarem adfert contra dominii naturam, adeo ut qSs
infuoaliquidteneaturpativelnonagere Li^.pnncip.amp;L ^
^Jèrv^r fecenimfervitutumnaturaeft; 4quisquiLa iS

Servitus realis cft , qua fervit res rei, didturque amp; fei'vitus
praedialis, eo quod in realibus fervitutibus praedia defiderentur amp;
finepraediisconftituinonpoffint ^.ideoinß. de fervit.1.1. §. \.T)ig.
comm. fr Cid. tarn urban- qmmrtifl. amp; nihil aliud eft fervitus realis,
quam jus praediis inhsrens , utilitatem unius adaugens , amp; al-
terius diminuens. /. i. Dig. de fervit.

Inrealifervitute,feu praediali, duo fpec^antur praedia, unum
dominans , ( undo fempeiquot; fit denominatio ) alterum ferviens r
dominans itaque eft, cui praeftatur fervitus, amp; ferviens, quod
praeftare debet fervitutem /. 34. Dig. de fervit. rufiic. Prxdium
vel eft Urbanum vel rufticum : utrumque res coi-poralis immobi-
lis. Urbanum prsdium eft , omne aedifidum habitandi causa
extrudum, five in urbe five extra urbem. l. i. Dig. comm. fr^d.
tarn urban, cjmmrtift.^. i. Infi, de fervit. Rufticum eft, quod rei
rufticae causa facäum eft , vduti fruduum pecorumve percipien-
dorum amp; colligendorum, ut ftabulum, hortus /. urbana Dig.
de verh.ßgn., quemadmodum igitur prasdium vd urbanum eft
vel rufticum ita amp; fervitus duplex cft, urbana vel ruftica. Vari^
funt fervitutes urbanae, utpote oneris ferendi, altius non tollendi,
neluminibusofficiatur, amp;immittendi tigni §. i. Infi, de fervit.
ruß. amp; urban. prlt;ed. Rufticarum fervitutum fpecies funt, iter,
adus, via amp; aqus duäus primp. Infi, defervit. prad.rufi. Qus-
ritur, an ille qui aftum habet etiam vehiculi jus habeat, amp;di-
dmus etiam vehiculi jus habere, princ. Inß. de fervit. 1.1. §. aB/is.
l. 7. §. qui Mftm l. 11. Dig. de fervit. prM. ruß. l. iz. quemadm._
fervit.amitit. Amittuntur fervitutes variis modis, ut confufione,
rd intcritu, non utendo per ftatutum tempus, 10. annisinter
praefentes amp; lo. inter abfentcs..

appellatur fervitus fimpliciter perfonalis I. i. m. defervit. quia
perionsinfemt , amp; cum perfonâ extinguitur/. 8. §.3. Dig. de
Itberat. kgat. Servitutes autem perfonales funt, ufus , ufuf-
li-ult;aus, amp;habitatio l.i. Dig. de fervit. Variifque fervitus con-
Itituiturmodis, ut paéiionibus amp; ftipulationibus ult. Infi, de
fervtt.-prlt;td.rHfi.amp;l. i.mfin.Difr. de ufufruêi. Judicis audorita-
te, quando alten ufumfr, alteri proprietatem adjudicat./. 6. §. i.
Dig. inßn. deufufr. Sed ne his videamurnipiisinhsErere, progre-
diemur ad ipfum ufufruétum.

UfufFrudusitaqueeft.jus (fcil.perfonale) alienus rebus uten-
di,fruendi,falva rerumfubftantia. princ.Inß. deufufr. l.i.Di^.
h.t. Jusperfonalc, quiadefinitioufusfr. non poteftapplicarifeu-
cfo, vel emphytcufî. Reale, refpeftu rei,qus debet^.Digßnfuffr.
pet. Verba alienis rebus rede adduntur, quia ufuffruét. hic acci.-
pitur, uteftàproprietatefeparatus quum res fua nemini ferviat
Dig.ßufiiffrna.pet. l.i.h.t.l.^^. i»fm. Dig. defervit. ruß.
prad pi-opnae enim rei ufusfrudus confiderari non poteft, nifi
ufusfrudus fit caufalis , pcrpetuo proprietatis comes Minßna.
^dm.Inß.deufufr. Verbum utendi addifFerentiam jurisaddituTv
quod creditor habet in pignorc, ille enim non poteft uti re pigno-
rata , quia furtum utendo committeret. Mynfin^. ad die. tit.
furtum 6. Inß. de ohUgat. qmex delUl. na.fi. (^.fin. Inß. quib. mod.
re contrah. ollig, Additur amp; fruendi, ut excludatur à nudo ufu amp;
habitatione, quoniam uti minus eft quam frui. §.i../»fi.deitfH^
habitat. Poteft enim ufijfruduarius, jus quod habet, Iocarc,ven-
dere, amp; concedere gratis. Adjungitur denique falva rerumfub-
• ftantia. Hsc verba ideo adjeda putamus, ut verus ufufruâus
diftinguatur à quafî ufufr., amp;per hoc EmpEyteutx fimiîéfqne

pcrfonse exciuduntur , quibus neceffe non eft , rerum fubftan-
tiam falvam fervare , Ufufrii6hiarius vero cogitur fatifdare fe
ufunim boni viri arbitrio. l. i- ufitfrHÜ. quemadmod.

Qui ufum habet , minus juris habet quam qui ufum frudum,
§. i. Infl. De ifßi amp; habitat. Ille uti tantum poteft fru6èibu$
adufumquotidianum fibi fuisqueneceflariisiz.inpr. i.
Dig.deußf habitat. Hicomnes fmduspercipit l. j.Dig. h. t.
L 9. Dig. eod. Ufuarius ufum fuum alteri locare , vendere aut
gratis conccdere non poteft §. i. Infi, deufu^habit. 1.11. iz.
§. 6. Dig. eod. fi tarnen Domus fpatiofs ufus relidus fit, par-
tem ejus alteri locare poteft /. 2. ^ 4. Dig. de ufa ^ habit at.
h. t. Fruäuarius vero liberam perceptionem fruduum habet,
amp; jus fuum feucommoditatemfruftuspercipiendialijs^m« po-
teft concedere amp; vendere amp;c. l. 38. h. 1.1.72. Dig. de reg. juris Ufu-
ariuscuireliâus eftoviumufus, habebit ftercora ad agrum fter-
corandum , lanâ amp; faetu non poteft uti ; laâe tamen modico po-
terit, cum non tamftrifte interpretanda fint defundorum ultimae
voluntates /. 12. §. 2, Dig. de ufit équot; habit. Secus in fi-uóluario
qui pleno jure omnesfruâuspercipit. §.38. inft.de rer. divis.

Sequitur jam ufuffruftus divifio. Et dividitur in verum amp;
quafi ufum fruftum. Verus confiftit in rebus quae ipfo ufu non
confumuntur §. 2. infl. h. t. verfatur tam circa res mobiles
quam immobiles , ut fundum amp; sedes l. 14. Cod. de ftßtfrH^l.
Quafi ufusfruiäus confiftit in illis quas ipfo ufu confumuntur §. 2.
mft. h. t,l. 2. §. i. amp; l. 7. Dig-deftßtfr.ear.rer. qmnfaeonjkm.

Quarum ufus in abufu confiftit, amp; non reftituuntur in fpecie fed
tantum ingenere aut carum sftimatio /. 7. Dig. de ufafr. ear. rer ^rc
Cujufinodi funt, oleum, vinüm frumentum , de cjeteres rf,'

deficmd.mpt AJndkc, cum Judex uni proprietatem , alteri
ufumfr. adjudicat /. 6. §. i.Drg.deufufr.l.i6.§. i.D.g. famL
erctfcHgt;u Perez., ad kt. mm. 1. A Domino: acquiritur amp; fado
iplius ^mim: modo de re fuä difponendi liberum habeat arbitri-
um. Zoef.adttt.detifufr.n.J. Conftituiturinfuperultimavolun-
tate, putateftamento§. i.inft.h.t.l.i7,.i^.Dig.h.t.l.A.Bi,.ß
ufusfr.pet. etiam padionibus amp; ftipulationibus i. /»/?. h.7. 2.

leg. ced. Acqumtur amp; deniquepraefcriptionc longi temporis, per
quam etiam acquiri ufumfr. remanente proprietate penes Domi-
num habet, l.finaltsinfi». Codideprlt;zfcript. longi tempi

De ufufi}uö:us conftitutione diöum fatis, videndum ergo quid
ordo de ejus efFedu poftulat. Ufusfrud:. efFc(äus itaqueeft, ut
fruéluanus omne commodum amp; in commodum percipiat l.-j. ^ 9..
Lt. l. 5. Cod. h, t. amp; oranes frudus percipiendo faciat fuos'/. 62.'

Dig. de ufufr.Tmäns, tempore quo, ufulFrudus conftituitur,pen-
dcntes ad fruâuarium pertinent I. zj. in fr.Dig.h.t. Pendentes
vero tempore, quo ufuiFr. finitur, adproprietariumpertinent.
1. II. Dig. qMb.mod.iiftiffr.amitt:. amp; vero i6.Inft. derer, divif.
Fruduarius omnes firult;äas tarn naturales quam induftriales amp; civi-
les , qui occafione rei percipiuntur , ut penfiones sdium , na-
vium amp;c. fuos facit /. 12. §. i. Dig. h. t. Qusftio hie moveri folet.
Anfruduspendentes finito ufufi-udu ad fi-uftuarium ejusque ha:-
redem pertincant ? Et dicimus non pertinere §. is vero 36. i»fl. de
rer. divis. I. iquot;).^- pratereade ufufr.l. i^.quib.mod.xfuffr. annitt.
Donell. \o.com.9.Horom. z.fend. 28. §.4.

Refi uâuaria , non modoipfe fi'ui poteft fruduarius, fcdamp;
alteri locare, modo res fit, quae locari folet, puta fundi ufumfiquot;.
quihabet, redeeumfundumlocat /. 12. §. z.l.zj.^. 1.1. ^t.in
pr.Dig.deufufr. quemadm. §. i. inft. de ujk amp; habit. 1.19. Dig. de
ufurts, poteft amp; venderc ufumfruaum /. 66. Dig. quib. mod. ufuffr.
amitt.l.i^. h.t. donare, gradsqueconcedere/.nbsp;i.

infi. de ufu. amp; habit. Ut autem commoda fequuntur firuftuanum,
ita amp; onera fequi necefTeeft /. lo.Dig.dereg.jur. Stipendia amp; tn-
buta modica pendere debet, non tamen qux ufumfr. abforbent, ut
hxhctBartol.adl.lo.^. i. Dig. de légat. 3. l. 52. Dig. de ufufr. amp;
qtiemadm. Sarta teda omnia prsftat fuis fumptibus/. 7. §.ƒ«. h. f.
Ea quae vetuftate corruere reficere nontenetur, d.l.j.^.j. uti
nec adeos fumptus, qui ad perpetuam rei utilitatem pertinent.
Zoef. ad tit. de ufufr. num. 29.quot; -Arljores in locum demortuarum
fubftituerecogitur, exfeminario, fi quod fit18./). non
vero in locum evulfarum vel vento dejedarum /, arboris i^^.h.t.
quiaceduntDomino /.7. §. ii.Dig.filut.-matrim ; utiamp;gregem

locum defunâorum l.6%.^.z.h.t.amp;l.vetm infin.h.t.J£s alienum amp;
•keata fruduarium non gravant ,quia non fequuntur fundum, fed
®nbsp;haere-

lilii.

( Ï

rï

iÄ:

haeredem/.i.§. 16.Dig. adSCmmTrebell.Zoef. add.tit.deufufr.
num. 50. An Ufufruftuai'ius omnium bonorum teneatur exfolvere
2ES alienum ? magna inter DD. pugna. Negantium tamen caftra fe-
quor, quia hseres ante deducit aes alienum, amp; legata prseftat,
quod reliquum eft, ufufruftuario tradit. 1.69. Dig. adleg.falcid.
l.i. ^.Jihares 16. adSCtfimTrebell. I. ult. §./» amern Cod. de bonis
qua liber. 1.1. Cod.Jicert. fet. Gail. 2. obf. 146. fachin. 4. controverf.
19. Et ideo ad hsredem peitinere extra dubium eft d.l.i. Cod.Ji
ctrtHmptt. I. 2(5. Cod. de pa£l. Onera enim hereditaria ab hxredc
folven^funt, /. 33. Dig. de Ugat. 2., quia haeres in univcrfum
)us defunfti fuccedit, 1.6i. Dig. de reg.jur.

Poftquam deefFeaufatisdiâumfit, deaftionibus, intranfî-
tu, qu£ in defenfionem ufufFrudus fruauario competunt,
pauca dicenda. Dus ergo adiones occafionc ufufFruaus pro-
ditae funt. Aftio fcil. confeflbria amp; negatoria. §. 2. /nft.
deaä. Confefforia itaque eft civilis §. 3. /nß. de aB. da-
turque fruftuario , vindicanti ufumfrudum in quo turbatur
I. pen. §. Hit. Dig.ßufitffrua.pet. -vel. ad amp;c. In rem /. 5. §. i. ^
nit.Dip d. tit. Appellatur amp; vindicatio I. i.Dig.ßttfkffr.pet.l.
uft. Dig.deuß/iJfr. accreft. Reâe movetur etiam contra eum qui
fehtiobtulit, quafi poffideat, licetrevera nonpoffideat, ad hoc
ut Judex declaret jus ufuffr. agenti competere, adverfariumque
condernnet, patiatur agentem utifruiretotâ , amp;inpofterumim-
pediredehnat , eoque nomine caveat, ac praeterea frudus à fc
pcrceptosreltituat, damna amp;interefferefarciat : reftituenda enim
vmcentiomnis caufa I. i.j/.frttEluarioDig.ßufMfr.pet.Zoeßadh.
t. ». 2. Habenda tamen ratio eo cafu prœteritorum fruduum d. I.
•)'%ßpofiUtem_df. é-nbsp;nequislocupleteturjadurâ aliénaquot;.

Contraria feu negatoria , datur domino proprietatis, vindicanti
libemtem in quâ turbatur , tendens ad id, ut declaretur libera ab
ufufmausonere, amp;caveaturabadvet-fario, nein pofterum jus

iftudufurpet, amp;feturbaredefinat, interefle refundat, fruftus-
quc perceptos reftituat. d. 1. 5. §. »lt. Igt;ig.fitifi(sfrHC.fet,l. 12.
hig.ßfervit. vhdic. Zoef. ad d. tit. mm. 3.

Contraria funt modi, quibus ufuffi-uétus finitur amp; extingui-
_ r, amp; imprimis iifdem, quibus amp; conftituitur l. nihil tam natu-
rale 3 5. l.fere 135. Dig. de reg. jur. l. quemadm. 8. Dig.de acquir. pojf.
Finituritaqueufusfrudus morte naturalifruäuarii /, j. Dig. de
aEl.empt.l. 3. Cod. quib. mod. ufusfr. l. ^.Dig. de annuis legat. §. 3.
Infi, de tifufr. nam eft fervitus adhaerens perfonae /. 32. Dig. de
ftßfr. amp; quemad. nec ad haeredes tranfit l.i.^.i.Dig.qmb.mod.
ufusfr. amitt. fed cum perfonâ extinguitur, nifi tamen aliter ex-
prefle aftum fit l. 5. Dig- quib. mod. l.z^.de ufu vel ufufr. legat. l.
38. §. ÏZ. Dig. de verb, obligat. Civitati aut Municipibus ufumfr.
reliâum'placuit centum annos durare, quia is finis vitae eft hominis
longsvi. /.8. Dig.de ufufr. legat.de ufusfr. eod. Sed interim fi ci-
vitas everfa fit, aut aratrum pafla, id eft folo aequata, quafi morte
ufufrudum habere définit./, a i. Dig.quib. mod. ufusfr. amitt. Amit-
titur amp; morte civili, feil, maxima amp; media capitis diminutione /. 4.
Dig. de ufusfr^ accrefc.%. 3. Inft. de ufufr. Etiam non utendo per
moduin amp; tempus à teftatore praefcriptum, deccnnio inter prae-
fentcs, amp;vicennio inter abfentes arg. 1.16.^. i. Cod, quib. mod,
fjc. 13. Cod. de fervit. amp; aqua.

Ufusfruftus infuperamittiturceffione faftä proprietario §, 5.'
Infi. qmb. mod. 8cc. non item ceffione fadä extraneo, quia eft jus
perfonale, quod perfonam non egrediturgt; amp; quia cedendo extra-
neo

neo nihil agitur dift. §• 5* Confolidatione extinguitur, fi
fruâuai-ius proprietatem rei fruéluaris acquifierit /. 7.'
/, 27. Dig-nbsp;item inundatione l. 2,5.

ufusfrudus fit circa corpus, quo fublato, amp; ipfum tolli necelTc
eft Mpfiger. ad tit. de ufifr. L z. Di.g.quib.mod.amp;fr.Inß.de
ttßifr. Hinc domo firuduariâ dirutâ aut collapsâ, ne quidem
arenae ufusfruâusdebetur L'y.h.t.Dig. , quia tantum reli-
âuseft ufusfruftusdomus, quaeperiit. Si vero pars tantum do-
mus coUapfa fit, manetufusfiuftusineoquodrefiduum eft/.53.
THg-deufufr. Sic quotiefcunque res mutât formam, ufusfi-ucäus
finitur : velutifiexdomofiatarea, vel ex areâ domus l. pen. ^
ult. Dig. Hfusfir. quemadm. amitt. l, 10. in pr, Dig.fifervit.
vindic.

Fruftuarius praeftare debet cautionem fe ufurum, fruitmum
boni viriarbitratu, priufquamrefruftuariâ uti, frui poteft, id
eft non deteriorem fadurum, quam in re fua fàceret /. i. §. 5. Dig.
ujksfr. quermdm. caveat. amp; bonum pàtremfàm. decet d. Et cum
ufusfi-uâus ad eum pertinere defierit, reftituturum, quod inde
extabit /. 4. Cod. de ufiefr. Quafi Fruftuarius fe eandem rem in
generevcl ejus œftimationem reftituturum cavere debet. /. 7. Dig.
de ttfftfr.dat. ear. qua ufftconfimt. Et fi quis nolit cavere, tamdiu
caret fervitutis commodo , donee cavei-it I. i^. Dig. deuji^r.,
nifieiremifla fit cautionis prsftandae neceffitas , ut patri, in
bonis adventitiis filiifamilias, ufumfrudum habenti. /.»//■. §.4.
iftfin. Cod. de bonpi qm liber.

Coronidis denique loco , ut finiam , difcutienda nobilis illa
quaeftioeft. Ancautiofruduaria à teftatore remitti poffit ? Et
negantiumfententiamihiarridet, propter l. 6. Dig. m in pofejf.
légat, l. pen. Cod. eod. 1.1. Cod. de ufufr. amp; habit. Ab hxrede re-
mitti poteft, quiahœccautio in favorem haeredis introdudaeft,
amp; quilibet favori fuo pro fe introdudo renunciare poteft /. 51.
Cod. de Epifcop. amp; Cleric, l.pen. Cod. de pa£i. Branch, centu. i. affert.
89. Sed ne haec raea difputatio taedium iedori adfèrat. Plura non
addam.

C O-

flamento.

tradatus quifpiam fe prelo line men-
dis furripiat, nee eft quod glorior,
quibus in ii^c difputatione multa
menda typographica , ob fummam

aécelerationem, fubterfugerant ^ id
vel oculatiflîmis contingere obfervo,
ea ergo benevolus Ledor benignè'
corrigat. Vale.

i f ■ -
' t