QJU A M,
Favente Deo Ter Opt. Max.
Ex auBoritate CMagnifici ReBoris,
Rei^ Ultra,eftin^ Poliatri , atque in inclytä ejufdem Academie
Median® , Anatoi^s amp; Bot^ic^s Profeflqris Ordinarii.
Amplißnü Semtm Academici conrenßi ^Ima.
Sumraifque m utroque jure Honoribus
amp; Privilegiis rité confequendis,
T ^ TTnbsp;^^'^»orum cenfum exhihet
^ ® quot; N E S Z O B E L, Bremenfis.
dtem 19. Jmii, hora locoque filitis.
-ocr page 2-(^a^îfich y JSlohilispmis, oAmplrsfimrSy
Confultisfimis , Prudentisfimis,
CONSULIBUS,
SYNDICO ^
SENATORIBUS
Imperialis Reipublic^ Breman^
PATRIE PATRIBUS vigilantiffi-
mis^ meritiffimis, Fautoribus per-
petuo colendis
Hoc exercitium Inanguraîe
Ofert @ Infcribit
J O H- Z O B E U
A u c T O R,
DISPUTATIO JURIDICA
I N A'ü GV R A L I S
thesis i,
Emoriae proditum eft vetuftilTimis tem-
poribus, Rhadamantum Graecorum le-
giflatorem famofiffimum , aé juftitiœ
laude omni aevo celeberrimum Tribuna-
lia hunc in morem formafle, caufarum-
quedecidendarum rationem ita inftituiH
fe, ut fi quid dubii aut controverfi exi-
fteret, de quo necellâriô judex adeun-
raufa nrnliv^ ^Tnbsp;ai'gumentis aut teftibus
caula prolixe difceptaretur , fed folis affertionibus litiPantium ,
determfnaSur
C^iem expermndshtis morem utfimplicèm ac facilem , fic ge-
nio ilhus fecuh apprime utilem , hodie verô nullatenus imitan-
dum faniores judicarunt , quippe ut Ozidtiis de integritate il
liustemporis teftatur : Sporn fuâ tmc qmfqHefidem reanrnque cl
Ubf ,xxnàtBcPkto l,kii.de II. itafcribit; RhadammtMmfHm.
ma lande vtden digmm , quod cum leges eo tempore firiberet auo
plerique mortales Deum eße crederent, Deo potim, quam hominibus
3Hdtcgt;a committere maluerit : ex quo accidéat, m judicia celeriter
A ^nbsp;àc
-ocr page 4-rfc nullo negetio difieptarentar , nctm jurejurando inßngulis (hibus
à litig4torihm exqmßto celeriter ac tutttm judicahamr ; at vero ubi
comemta religione vigere impietas cepit, tunc a Rhadamaminis ju-
diciis abfiinendum. Hottont, inDifp. de Feud. cap.^o.
Exinde fide dignis Tefl:ibus, aut liquidiffimis probationibus
forenfes controverfiae agi ac inftrui cepcre, adeo ut etfi quis ad
judicium provocans non injuftè ageret, judicibus vero fidem
facere non poflet ^ fuccumbens ac viólus audire cogeretur ,
non tibi jus, fed probatio deficit /. duo funt. lo.deT^am.tut.
Quamobrem fummo fl:udio juris noftri tum conditores , tum
interprétés id egerunt, ut pleniffimè conftaret quantum fidei
teftibus, aliifqueprobationibus habendum , utpote in cujus co-
gnitione judiciorum cardo vertitur, ut ait Baldm ad l. z. de
Epifcop. aud-
Probationum vero ut varias funt fpecies, quas prolixe recenfêc
Specul. in tit, de probat. §. videndum Jul. Pac. de probat, l.i.c.
amp; paffim Dd. ita potiffima ferè eft, quas per vivam vocem eo-
rum , qui negotio ,de quo in judicio controvertitur, praefêntès
inter fuerunt, ad judicis interrogationem fieri conÇaeviX.Mafiard.
de probat, inprafat. qumfi. 5.». 5. Cum enim in ore duorum con-
fiftat omne verbum, omni jure receptum eft, duosteftes, quo-
rum fides non vacillat plenè probare , fieri enim vix potent,
quin accurato ac commodo teftium examine à judice, rerum non
imperito , inftituto , variifque qusftionum articulis formatis,
Veritas quamvis abdita à tefte non cxt0t(\\xc3xux Mcol-de Léfcut^
mtr.deexamin. tefiium. c. z. in fin. Adde quod circumftantiœ
jus variant, illae verô plerumque ita plene ex inftrumentis aut
aliis prôbationibus hauriri nequeunt, quam ab iis, quibus pr$-
fêntibus videntibufque contradus initus, vel delidum commit
fumeft, prseterea quîedam etiam fefe offerunt, non inftrumen-
torum ope, fed teftibus demum probanda, prout Mafcard-ind.
praf. c. 5. ». 13. 14. ex Baldo aliifque colligit.
Hanc itaque de TESTIBUS materiam, non raritate fed
ipsa
-ocr page 5-ipsa frequentià , se continuo ufu fori commendatiffimam,
ficut Vlfianus 'ml. i- pr. f. de teflib. tejlimomorum ufum fre-
quentem ac fumnü neeejfarmm diredô docet , pro inaueu-
rali laborandana , atque ex ingenii modulo exafciandam fum-
fï. Quamvis enim à plurimis Excellentiffim'is, tum hujus, tum
praeterlapfi feculi ingeniis taftam eam , atque pertradatam non
ignorem , ut ijlud Terentianum Nthil dianm quod non diïlum
prim, aut illud mepofl Homevum Ilias tentare, objici mihi pos-
fit, tamen, cùm amp; Ariftotelem , amp; Ciceronem in arte orato-
ria eundem morem , approbantibus eruditis omnibus tenuiflè
noverim, quorum ille antiquos ^rtis autores ufque à Thyfia ,
qui illius inventor dicitur à Cicer. de ar at, Ié. i. repetens, fin-
guloi-um inventa lucubrationefque fumma diligentia notavit, hic
^ei-o poft illum eandem materiam pertraftans, fimiliter omni-
i»us in unum coadis fcriptoribus, ex variis excellentiffima quae-
quelibalTe, atque in unum collegiffe profeflus eft , unde per-
feftus ille orator prodiit ; quis nobis vitio duxerit, fi horura
exemplo fimile quid Wc tentemus , qua in re fi non tantum
praeftiterirous , quantum illi, quod fibi promittere tenuitas
noftra non audet, faltem dum veftigia aflequinonliceat, legere
ea ac fubfequi fufficiat.
Tefiari vox generaliter fignificat, fèntentiam fuam exprimere
unde Tefiimonium Sc Tefiamentum persque deduâum eft, amp;
utrumque teftationem mentis, feu expreffionem fententis in.
digitat, inde inteftabilis ih ll.xii. tab. qui nec teftamenti con,
dendi, nec teftimonii dicendi jus habebat , prout ita explicat
mnbsp;Omteftam.fac. Specialius verô
dénotât teftamentum facere , teft^ento haeredcm fcribere , ut
nemmem polle pro parte teftatô pro parte inteftatô dccedere
I. Jus nolhum j.f. de R.J. Et quœ fignificatio à nobis maxime at-
tendenda eft: Teflari notât teftimonium dicere vel teftificari, tefti-
bus probare, teftes facere, quod olim Anteftari dici folebat. Unde
amp; teftando denunciare in /. i.§. 3./. de peric. é-comm. 'reivend
Teftato l. i.ff.qmdjufi. Teftatô convenire /. ult.f.proderel. nihil
aliud eft, quam teftibus adhibitis denunciare , jubere Sic Sc
i!
A3
in
Hl
• l'l
iï'l
-ocr page 6-in teftatum redigere i. -e: in inventarium feu fcripturam teftibus
munitam transferre Vlfian. inl. i. ^.Vfufr.quemadm. cav. Et
breve teftatum cujus fit mentio i.Feud.c.lt;\.pr,z.F.c-iz. eftfcri-
ptum, breviter remgefl:am continens, quodteftis auttatólionis
fubfcriptionem habet. Quin amp; Teßari eft pro obteitan amp;
jurare :
Vos aterni ignes, amp; non violabile veftmm
Teßor Nnmm-
.Vtrg. z. ^n. ubi Servm plura notât.
Teftem olim ßttperßirem vocabant , quafi qui fuper re fteti^
velquod fuper caufe ftatu proferebatur C.Forus lo. X. deteßib,
Jßodor:U%. EtjmoU.vs. Plant. Nunc mihi Ucet quodvts loqut,ne-
mo hic adeß fuperßes. Vide Feßum in voce fuf erßes. Sic /. x i r.
Tab. c. 44. fuperfiitibta praßentibus vindicia ßumuntor ab m, tnter
lt;»uos controverßa efl-, aut quod rei prsfens fuerit, ßuperßes enim
pro praefente eft. Plaut. Superßitem utrumque monut, ne tnjuffl
abeant, amp; porrô fupereffe eft pro adeffe ., prseffe amp; prxfentem
elTc in i. I. §. 2. f. de procurât. 1. Hu qui 12 pr.ff. de tut. amp; curat,
dat l: Sed amp; i.f-de curat, fur. Item Antißes vel Anttßitor. Item
Mvocati Plaut, in pœnul. Cic. pro Ucin. amp; pro Cluent. quod ad
oufam advocarentur. Item Juratores , quia mjurati non
teftabantur apud Senec. Si libuerit reßpondere dtcam quod
mihi in buccam venerit , quis unquam ab hißortco juratores
exeg-it. Ubi fcriptura adhibetur fignatores vocantur. l. Curent
iz.f'.detcßib. l.Locum habcfi,. %9.ff.de tab.exhib. Germanicè
ein Zeu.e unde itanbsp;v\lt;i.Hehvigium inLexic. Germ.vocab.
■Spaten. 1n trait. Pen Teutfchen Advocat. l.z.c. 6.n. 5.
^nbsp;VII.
Teftis autem eft perfona, qusde faâro aliquo veritatis tefti-
monium perhibet I.Eos qui 5. C.deteßib. vel, qus de re dubia
ad fidem judici fadendam vocatur amp; exammatur Struv.Exerctt.
i8 S Lauterb. comp, jur.h.t. Romanis autem m more pofi-
tum fuit, quando teftibus uti , vel aliquem teftem conftituerc
vellent, aurcm illius ut tangerent, prout ex Plaut, videre eft «
Perßa.
-ocr page 7-Perfa. Ubi Jeno ad parafitum. Nome ameftarül Et parafitus
Tmne cgo captfa, Carnifcx, cuiqmm monali libero mres atteram-.
Et Hor at im Serm, Sat. 9.
quo tu turpijßme, magna
Exclamat voce ^ licet anteftariX Ego vero
Oppono anriculam.
Ubi eleganter Acron. idexplicat amp; veterem iftamconfuetudinem'
depingit his verbis, Demmiantes litem anteflatos hakbant, qtitbm
frxfentibm eonveniebant ita, ut amem ejus tertio vellerent. Sole-
bant enim teftium aures tenere, amp; ita dicere Memento, qmdtH
mihi in illa caufa teftis eris. Quod apud Germanos noftros in
ufu quoque fuit, in legibus enim Bojoar. tit. 2. hoc caput hac de
re reperitur. Si quis teflem habnerit per aurem, traclmn de qua-
übet caufa finita ratione , amp; hoc confirmât per teftes pofi hac non
debet repetere, nec inquirere illum à quo finivit rationem fmm. Et
ß voluerit, tunc perteftesdefendatfe, illi tefles tefiificeni, ßcut feit,
unde ad tefiemper aurem tragus fuit. Et m legik RipJr tit 6z
in eundemferemodum. Etunicuique alapas donet ^-torqucat au-
riculas, m ei pofimodum tefiimonium prabeat. Hujus atteftationis
rationem redditP//«.L.ii.c.45. Eftinaure, inquit, mame-
mria locus, quem proinde tangentes meflamur.
Dividuntur teftes in Omni exceptions majores, quorum diftis
nihil quod fidem illorum diminuât , poteft objici l. Optimam
«S n ; r '^'^'^^^quot;^^quot;ffidui Geli:Ukx6.c.2. ^ildo-
«m, quales Intelhguntur , qui teftimonium dicere non prohi-
bentur arg.l.Nec non z8.§. exquik cauf.maj.l. i.^TA
d^tefiik proinde hiscognitis, üli igJorarinonpotiunt.^
I X!«
Eft veroteftimonii didio prohibita quibufdam fimplidterob
folam conditionem perfonae, Servis l. Eos tefies^. l.ServosS G
de tefiik l. Quitefiamento 20. §. 7. Qm tefi.fac.pof defafto verô
proprio interroganpoterunt l.Interrogarii^. C.deqmfiion. ut amp;
de cnminibus dominorum adulterii, laefs Majeftatis, fraudati
cenfus l,i,C.de quafiion., wl fi alia probatio ad eruendam veri-
tarem
-ocr page 8-tatcm non cûl.Sêrvi7.f. deteflib. Quaeritur, fidubiteturnurti
liber quis fit, vel fervus; amp; audiendus is erit pofteâ habita di-
fputatione, amp; fi libertatem probaverit ejus, difto ftandum, quodfi
fervus apparuerit ejus teftimonium pro non dido habetur., Nov,
90. c. 6.
Imtukrlbiis §• 5-/- ^^ b
y.deteflam. propter infirmum confilium l.ï.fr.f. deminoxib,
amp;' quia haec aetas ad mentiendum eft facilis L Ex libero 15. §. i.f.
de qmßion. tum etiam, quod juramentum praeftare nequeant.
/. 54. §. 2. de jftrej. quo non praeftito rtulli fides habetur. Pubertät!
proximus poteft teftari, ut qui dolieftcapax. §.
€x del. L m. de Reg. Jur. Impuberum aliquando teftimonium
, operatur, ut fi pubères fafti teftentur de eo, quod m pupiUan state
viderint, eaque œtate in eorum intelledum potuit cadere arg.l.
i. §. Imfuberes C. d.falf.mon. Quodfi quid admiffum ubi fortè
praeter impuberem nemo adfuerit ; prudentiae judicis id relinquen-
dum puto , qui caveat, ne vel ei credat nimis facilè , vel eum
prorfus rejiciat,nbsp;^
XI.
Mente captis amp; furioßs l. in negotii^ 5. /. 40. de Reg. Jur. qui,
cbm animi judicio amp; reditudine mentis deftituantur , abfentis
vel quiefcentis loco habentur l.Si ei t.^.i.f.dejur.codicill. Lu
§.furiofus. 3./. d.acqmr. vel amitt. pof Quod intelligendum de
illis, qui non habent intermiffionem , vel dilucida intervalla /.
Oui teftamento zo. §. 4./: Qm teft.fac.pojf. L Cum aliis 6. C.de Cu-
rat. furiof.
Infamia laborantibus, quorum in numero funt, quiinvincu-
lis cuftodiave publica , qui ad beftias ut depugnarent fe locave-
runt, quîepalam qUaeftum faciunt, qui ob teftimonium dicen-
dum vel non dicendum pecuniam accepilfe judicati vel convidi
l.l.^.^.f.deteftib. KepetMndamm Li'i.f.deteftib. ob carmen
famofum /. 2 i.pr.f. de teßib. Furti damnati l.i.L 4. §. 5 .f. de hts
Cj.mt.l. ôi.f.furt.Lj.f.depubl.jud. Imôdamnad, fiappellave-
rint pendente appellatione, utpote cùm non inter infames habean-
tur.
-ocr page 9-tur,teftaripofrunt. U6'%'}'ff.àehi5q.mt. Indiredlsadionibus
profocio, tutel3e,mandati, depofitipropterdolumcondemnatî
I. i.dehüq.mt. propter turpitudinem fenatu moti /. z. de Senat.
quique jure notati funt ; infamia faéti, qui laborant in criminalibus
repelluntur.
Hamids, inufitatâ hasrefi qui infedi, ut funt quos vel pagana
fuperftitio, velManichaicus furordetinet/. Omniamzi.C.deha-
ret.amp;Manich. Item arcentur viles, inopesT^cùm hi fàdlècor-
rumpi fe patiantur, ut quos fames magis, quam fama incitât, hoc
minimè extendendum ad pauperes, ut ii repellantur fi modo pro-
bats vitae, nec fulpedi quod lucri caufa contra veritatem de-
ponant.
Prohibentur alii fecundùm quid , ut minores viginti annis in
caufis criminalibus Llntefiimonium zo.jf.deTefiib. excepta cauß
qu3î adprincipem pertinet /. lo. §. i .ff. de quaßion. Prodigi in te-
ftamentis l.Is cm i^.ff. Oui teß.fac.pojf. qui non generaliter furiofis
affimilantur, fed folùm refpedu adminiftrationis ac diffipationis
bonorum, proinde eos poiTe teftari de aliisnegotiis, cùmplene
cognofcant, quasab aliis geruntur, Dd. putant. Cad in tefta-
mentis, videre namque debent teftatorem difponentem de bonis
fuis /. Si non 9, C. d. tefiam. in aliis negotiis, fi contrahentium vo-
ces riotas habeant, admitti polfunt; eorum tefl:imonio quoque
ftandum, fi deponant de his, quae ante caecitatem viderunt.
MuUeres m teftamento folenni§. 6. J.deTefiam. L 20. S. 6.ff.
Om teß.fac poff Item in inveftitura feudi probanda//.M-s 2.
m ahiscauhs etfifintcriminales teftaripoffunt. l.ExeoiS ff.de
teflib. d. /. 20. Qui tefl.f. ^ Judai amp; h^retid in caufis Orthodoxo-
rum, teftamentaria yerô eorum teftimonia amp; quae in ultimis elo-
giis, vel in contradibus confiftunt propter utilitatem neceflàrif
ufus iis permiffa funt, ne probationum facultas coanguftetur l.
Omniam ii.C. dehlt;tret. amp; Manich.
Adhuc alii removentur à teftimonii didîone ob perfonam eo-
ßnbsp;rum
-ocr page 10-rum pro quibus vel in quos dicunt, amp; eo i^pfo fufpeélum reddi^
turteftimonium. Facit verô teftimonium fufpedum, Conjun-
aio vel magna amicitia , inimicitia, lucrum tefti propofitum,,.
incommodi metus, fortuitus teftis interventus, de qmbus fin-
gulis ordine agendum.nbsp;v I I
ConjmBio quando intercedit inter'teftem^-amp; iiïum proquote,
fiimoniumdicit, fufpeaumideft Promde prohibenturparen-
t^sTliberi invicem /. 9./. de teftik L 6. C.eod. omnefque ad^
fcendentes an. l. Quique lingmdi 4. §. z. de in jus voc. ne pietas
amorque naturalis teftimonio violetur, affines, qux parentum amp;
liberorum loco funt. Exceptio eft in state probanda L 16./. dc
Tabat. amp; in caufa matrimoniali, ut fi dubmm fit an matnmomum.
Wer cognationem velaffinitatem poffit contrahi c.fufer eoii.
X.denbsp;poteft quoque pater adhiberi in teftameMofilu teftan-
tis de peculio caflu:enfi I. qui teftamento 20. §.nbsp;qw W. ƒ..
toß..
Quxritur num Pater debeat à teftimonio renelU,fimtadu^^^
fili^ut teftis producatur: amp; dicunt parem affeaionem omnem-
fraudis fufpicionem tollere , amp; propterea ejus teftim^wm vde-
I. am L Non folum 67. §. i./. de Rit. nupt. De duobus
LlL folet etilm quxri an admittendi , ut alter pro altero
teftimonium dicat, ubiDd. diftinguunt, utmm ambo em^ci-
pati, vel alteruter , vel nullus . quibus poftenoribus cafibus
non funt admittendi, nifi teftetur de peculio caftraifi, prion vero
cafu econtra, quamvis eorum teftimonmm ad fidem faciendam.
non magnum adferat momentum , cum neceffitudo amp; gratia
eorum teftimonium reddat fufpedum /. 5. C.de teflib. Et quod
-de amico in M- pr. f de teßb. dicitur, merito ad fratrem ex-
tendi debet , ut quiarftiori longé vinculo fi-atri conjungitur.
Inter duos fi-atres ob paritatem afFeftionis admitti poterit frater.
Et nihil prohiber patrem, filium, vel fratres duos, qui funt m
ejufdem patris poteftate in eadem caufa teftimonium dicerc, ni-
hil namque nocet ex una domo plures teftes alieno negotio ad.
hibere 5; ceflat enim affeaionis prsfumtio /. iJ-i-def'M:^
InimkiHa non levis, fed capitalis /. ^.ff.deteftib. l. Siqulsxj,
C.cod.l.ßqmsl.%'^lt.ff.ikadim.amp; tramf. leg. fufpedum reddit
teflimonium , puta fi quis vits alicujus infidiatus , apertè ali-
cui maledixerit, infauftas voces jadaverit l. Si immicitia p.
ff. de his qua m indign. fi de omnibus bonis, aut de plurima eo-
rum parte controverfia arg. l. ii. pr.deexcufat. fi ini'micis ami-
citiamcopulaverit fiiam. /. liberi 28. C. de inojf. teftam. c.ß inimi-
Cffs I. Biß. 5gt;3. , nam amicus inimici mei amp; meus inimicus eft
firg. /.!.§. cumpatronus 10. de offic, praf. urb. c. repellantur 7. X.
de acctif. c. cum oporteat. i^. eod. Qui in caufa criminali in alium
teftatus eft non poteft in eundem teftimonium dicere I. %i. ff.
deteftib. Cothofr.innot. JVov.^o.c.j. Extendunt hoc ipfum Dd.
ad inimicum prsfumtiim Memch. L. x. arbitr. jud. cauf. quafi.
z8. Limitantur praedióta , fi quis fraudulenter caufam inimici-
tiae teftibus dediffet , ne contra eum teftimonia dicere poffent,
nulh enim fraus vel dolus debet efTe lucrofus I.ß is z.C.ß min.fi
major. l.Trandis 79. de Reg. Jur. vel etiam fi quis paflus inimi-
cum produci amp; examinari nec de eo opponat, videtur enim fi-
dem ejus approbaflè. Convido quoque non creditur quoties
ad focietatem fceleris eum vocat à quo oblatus I. i. § ww quit
26. jf. de quafiion. l.ßcuti 4. C. tod.
Lucrum vel commodum tefti propofitum , proinde prohi-
bentur omnes in re propria effe teftes 1.10.ff. de tefiib. L lo.C.
«rf. Propria verô caufa dicitur, cujus emolumentum vel damnum
ad ahquem fuo nomine pertinet /. i. §. ƒ« propria i x.ff. Quand,
appell. lecunianum vero commodum rem propriam facit i Hinc
repelluntur haeres in teftamento in quo inftitutus §. 10. J. de
teßam. ord. I. zo. pr. ff. Om tefiam. f.poff. Bonorum poifelfor
/. z.ff. de bon. pojfef Singuli in caufa focietatis vel collegii, fi ali-
quo modo focietatem caufa tangat, five fint focii omnium bo-
norum, five focii ejus negotiationis vel rei de qua lis agitatur;
cives in caufa civitatis, ex qua direfto commodum accipiunt
finguli , ut fi agatur de pafcuis in quibus pafcendi jus fingulis
eft i in aliis caufis quse quidem ad civitatem pertinent, fingulis
B 2,nbsp;tamen
-ocr page 12-tamen direao commodum non ferant, teftari p^unt, quia
vel finibus feu limitibus probandis^
Ex eadem ratione nec fid^uL poteft teftari în_ caufa debi-
tor? StS in caufa emtoris , cedens m caufa ejus cut ced -
u tutoV a caufa pupilU /. quifrndum. 7, §• 5- f-Fquot;
Iff de tepb. Nec patronus in caufa cui patrocinium praefti-
tit , exinde namque famam amp; exiftimationem fperat d L fin. dc
ik ab adveilio contra clientem etiam mvitus produci po-
Nec P—^
ne contraftus lucrumnbsp;amp; invitustefta-
vocant, mft partibus confentientibus,
ri cogitur Mv.90. c. 8. Qui caufam confimilem habet etiam
non Sm ttkui, ut fi ego mTfundarem in mea caufa in confue-
'tu in alii caufa eandem
eammeolftimonio velles probare Necnbsp;^
ejufdem criminis pro reo auditur, hu)us namqu^ abfoW ill
nrodeffe ooteft. I. qmniam liberi n- C.de ufith. I. ult. C. de ac
neus teftis non eft.
Exccptio eft in legatario , qui in teftamento ex quo quid
capit reâè teftis adhibetur legatarits 11. J. de tefiam. ord.L
Oui tefiammto zo.ff qm tefiam. f.fofi. Lfiqms m x^.ff.dereb.
Td.Ldiaantibus zz. C.de tefiam. Hsreditas namque jus um-
verfumeft. 1.119. ff-Reverb, fign. legatum res fingulans, unde
Lgatarius non tam de fuo legato, quam de toto teft— lt;î quot;
ponit, licet per confequcntiam lucrum ad eum pervemat §1.
J de legat. quae verô per confequentiam fiunt fpedari non fo-
lent. arg. /. i. pr.de a»Bor. tutor.
Incommodi metusy proinde non admittitur eorum teftimonium
-ocr page 13-quibus imperari poteft» ut funt fubditi alicujus Potentis, I.eos
telles C.de teflib. /. eod. Sed hac ratione Principi aufe-
retur occafio. rei fuse probands , ideoque Dd. reftringunt ad
talem Principem, quicrudelitateinfignis, vel vindiftœ cupidus,
ut merito ejus iram fubditi metuant, vel etiam fubditos ido-
neos elfe teftes turn, cum jusjurandum fubjedionis iisremilTum
Sichard. h.t. Nec domefticorum /. i^.f. de teftib. /.5.C. eod.-,
domeftici autem funt, qui cum eodem habitant, amp; quibus im-
perari poteft, utfervis, libertis, bona fide fervientibus l.Per-
Jptciendtfm 11. §. i.ffquot;. de funis. I. ft UbertHS 89,/. defurt. I. t^di-
les 2f.§. z.ff. dez/£dil. edtB. I. Prafenti lege 6. §. 5. C. de hii
q. ad ecclef. /. 12. C. de teftib. Uxor quoque dicitur de familia
mariti effe. l.Pronuntiatio x^-^.^.z-ffquot;. de Verb. Jignif. I. quicunqne
ID. C. de re milit. I. Adverfus 4. C. de crim. exf. hared. I. i- § fi
■vir. ï-y.f. de SB, Silan. I, i. ff. de Eit. nuft. Ideo teftis effe
non poteft in caufa mariti , nec contra maritus in caufa uxoris.
Paf on. arreft. L. p. 1.1. arr. 21. amp; eft ratio, cur domefticorum
teftimonium non admittatur , quia credibile eft eos facilè nihil
difturos contra dominum vel patronum ne abeo maîè accipian-
tur amp; domo ejiciantur. Hoc autem reftringitur ut fi lis inter
conjuges, vel negotium domefticum probandum Gtl.Confenfn
8. §. 6. C. de repud. qux enim domi geruntur non facile per
alienos polfunt confiteri , vel fi una amp; alii teftes adfint, qui
defelt;5lum familiaritatis poffint fupplere.
Fortuit!4s teftis interventus, in illis nempe negotiis , ubi ne-
ceffario rogari debent, ut in teftamentis l.haredeszi.ff.Omteft.
f,poff. amh. Rogati C. de teflib. in folutionibus d. auth. N. 90. c. 2.
l.Teftium facilitatem 18. C.de teflib. in aliis negotiis etiam teftes
non rogati fidem faciunt. 1.ff.deteftib. Ingenere de teftibus
notandum , quod eorum habilitas tempore depofitionis amp; exa-
minis fit fpeftanda ; turn quod etiam inhabiles admittantur, fi
non adfint idonei, vel fi Veritas aliter explorari non polfit. /. 7.
I. zi.Çi.ff. de teftib. 1.2.1.9.ff.de quaftion. Reipublicse enim in-
tereft ne Veritas occultetur.
B ^
XXV. Ad-
-ocr page 14-Adhibcntur teftes tam in caufiscivilibus, quam crimmalibus,
quanquam in his magis idonei amp; integri requirantur. /. i. §.i.
k de teßib. c. teftimonium 54. X. de teftib. Hinc quaeritur , an m-
genuitas folis teftibus poftît probari, vel an alis probationes hnt
neceflärisai deciditur in l.ß tiH 2. C. de teftib. quam Dd. ex-
plicant particnlam non minimè refetaites ad fufficiunt fed ad fili y
ut fenfus fit, non fol lim teftibus, fed amp; inftrumentis vel argu-
mentis ingenuitas poteft- probari. Gothofr.Adl.d.
Non raro ctim eveniat, ut quod quis in judicio fe probaturum
fperaverat, id adimplere non poffir propter defé(aum legitimi Hu-
meri , ideoque poft perfonas teftiUm jam de eorum numero di-
cendum. Ad fidem itaque judici fadendam amp; fecundum jus Di-
vinum duo fufSciunt Num. 5 ^Tf/T 30. Veut. ij. ff. 6. 19. ffi 5-
Matth. iZ. ff 16. z.Corinth. i^.ffi. l.Vbi numerus ii. ff. de
teftib. In iis nempe negotiis ubi_majorem numerum leges non
defiderant. Requirunt verô leges feptem, duabusincaufis, in
teftamentis §.3.7. de teft-ordin. l. ^.ff. unde lib. l. Si unm ix. C. de
teftam. l.Hac conßtltißmazi. pr. eod. ut per ampliores homines
perfeftiffima rei veritas revelaretur. l.quaftionem ult. in fin. C.de
fideicomm. ac indivortiis amp;repudiis l. Nullum9. ff.de Svort. in
aliis verô ultimis voluntatibus quinque teftes fufHciunt. /. Si quis 8.
^.ult.C. de Codic. l. ult. C. de donat.mort.cauf. ut amp; in negotiis
inter vivos, fic folutio probatur apochâ, quodfi hanc faipturam
liberationis non habeat debitor, quinque teftibus debet probare
folutionem effe faftam l. Teßum facilitatem 18. C. de teftib. Sed
il apocha cafu deperdita, etiam duobus teftibus id poteft. In aliis
negotiis numerus trium teftium eft legitimus l. comfarationes 20.
C. d.fid. inftrum. l.fcripturas 11. C. Qmpot. inpign. Nov. 75. c. 1.2,
I.Super éhirographariis ij.C'Si cert.pet. l.Sancimus 27. C. de te-
ftam.
Uni tefti non habetur fides, etfi fit illuftris l. maritns lo. ff.
de quaftion. l. jurisjurandi 9. §. i. C. de teftib. c. veniens 10. c. licet
25, X. de teftib. ut judex fecundum ejus afferta judicet , nam
vox unius vox nullius. Laudatur proinde modeflia Q^Scœvoli,
qui ciim in reum produftus, refpondit, quod falutern peridi-
tantis magnoperè lœfurum videbatur, difcedens adjedt, ita fibi
credi oportere, fi amp; alii idem afleveraflent, quoniam unius te-
ftimonio aliquem credere , res peffimi effet exempli Fkl. Max.-
Uh.^-c. Aliquando tamen amp; unius affertio fidem fadt, ut fi
ille folus fit inftrudus de negotio de quo quaeritur l.Tkopompm
Jnbsp;^^^ ^nbsp;concurrant L Non omnes
5- de re miUt. vdfi de terminis fiindi controvertitur I.Eos
termmos 11.f.fi„,regmd. Executoris vd nuncii relationi creditur
in his quaî diëi affignationem vel partis citationem concernunt,
quaeque ad officii fiji executionem pertinent.
XXVIII.
Ampliffimus nnmerus teftium quanquam legibus fit definitus,
judiccs tot poteruntadmittere, quot fufiicere putant, neeffrje-
nata poteftate ad vexandos homines fuperflua multitudo teftium
protrahatur /. r. §.2.f. de teftik Effrsnata verô multitudo eft
cum plus quam quadraginta fint teftes c. cum caufim 37. X de
tejtih. In lege Serviha repetundarum centum atque viginti ho-
minibus teftimonium dicere licuit. Jure Gallis cautum, ne in
Ijngda capitula plures quàm decem teftes audiantur ^rrefl. Tä-
pon.L.w arr. i. Hinc fiduo litis confortes fint, qui unàeof-
téftnbsp;illorum fuper quolibet articulo-
'nbsp;P-^nbsp;VI.
X X I X
_ Produftio teftium fit regulariterp^ft litemconteftatam c.aue.
mmyX.utUt. nonconreft. Sedf^c cum contingat, utJofea
mter fit , ne teftium examinatio differatur j exdfiumur 2afu7,
quibus amp; ante litis conteftationem teftes producere licet ut fi
valetudinani, fenes, peregrini, quorum copia poftfacilè'haberi
nequit, qui ad aeternam rei meraoriam tum produd amp; exami-
mri poffunt, partis tamen adverfae. citatione interveniente..
XXX. Pro-
-ocr page 16-Pioduci poflunt teftes femel, bis, ter fine conditione, quarta
verô produdio non admittitur , nifi praeftito ab eo , qui hoc
poftulat, juramento, quod neque per fe neque per alium tefti-
ificata fubtraxerit, vel fiierit percundatus, neque per dolum,
aut artem aliquam quartam produdionem repofcat , fed quia,
quos defiderat de novo producere, prius habere nequivit auth.
At qni femel. C. de probat. Nov. 90. c. 4. c. ultra X. de te-
fiib. Is qui femel vel iterum vel tertio teftes produxit amp; ulte-
riori produdioni renunciavit, vel fi dida teftium jam produ-
dorum , aut adverfarii exceptiones cognoverit , ad aliam pro-
dudionem non admittitur. Quasritur utrum poflim producere
eum quem in alia caufa reprobavi? amp; diftinguendum, aut eum
reprobavi ex caufa quae ilium in totum reddit inhabilem ad te-
ftimonium dicendum , ut fi criminofum , infamem , infamia
juriselfe probaverim : aut eum reprobavi, quod fortèaffedionem
gefferit , vel erga producentem , vel erga caufam , quo cafu
abfque dubio in aliis negotiis rede producitur, priori vero ca-
fu non.
Per teftes itaque quid probaturusvideat,utidoneosproducat,
côfque nominet, necefle namque eft eos nominate , ut judici
quinam citandi fint conftet, non citati qui accedunt fufpedi
funt, amp; fidem non faciunt arg. l. Qua omnia 25. ff. de procur.
nifi pars de hoe non opponat, vel etiam res ipfa ob inopiam
probationis aliud fuadeat. Citatio ergo ut fit valida contineat
nomen teftis citati, nomen ejus cujus rogatu fit, nomen ju-
dicis citantis , locum amp; tempus. Juffu judicis competentis illa
fit per apparitorem feu nuncium ipfi tefti, vel fi ille ablêns, ad
ejus domum domefticis, vel etiam vicinis. In termino itaque
quem judex ad hocaflîgnavit funt coram judice , aut fi ille oc-
cupatus coram eo, cui hoe commifit, qui aliis hoe committere
sequit, nifi partes confentiant, amp; una parte reclamante ejus
examen nullum eft, producendi.
Nominati pofliint cogi ut veniant , etiam inviti /. Conflitutïo
iö. C. de teftib. l.Siqmndo. i^.eod.l.locumhabetl.^.^.ff-^^g^^y^
exhib. muia® indidione vel captis pignoribus /, i. §. Quid er^o
I.de inff.-vent, Haec vero neceffitas veniendi remiffa eiTcognatis
amp; affinibus /. lege Julia, a^f. de teftib. ut amp; iis qui non judicii
dctredandi caufa non veniunt, abfendbus Reipublicae caufa,
militibus, tempeftate, vi fluminis, vel funere domeftico impe-
dms Unviti^.f. deteftib.l.i^.eoll. Non exigimm i.§. Sed
etfi§.fieqq.ff-.fi qttis cam. Sacerdotibus U In jmmcari i.ff.
de tn jm voc. I. Prator ait i7,.ff. de vacat. muner. I.Nec honore
7. C. de epific. amp; cler. Perfonis egregiis I. adperfionas i'^. ff. de
jurej. I. Cumjudices. z. §. i. C. de jurej.propt. cal. Valetudina-
riis, fenibus, qui verôproprièfenes fint quidem arbitrarium efle
volunt^r^. I. JVon aliter 69. de Leg. I. quidam feptuaginta annis
majores intelJigunt^r^. /. Majores 3.ff. dejur. imZuni!^. I.Mani-
feft. Hlt.C. qm atat.fi exc. Hi excufantur quoad hoc, ut inviti
non poffint cogi venire ad judicem , fed judex ad eos mittit,
domique erunt mtmogmdic.Siqmteftium^.X.deteftib.
Sspe verô contingit quod teftes quibus quis uti vult fubalia
imtjunsdidione, amp; tum aliud fervatur in caufis civilibus, aliud
m crimmalibus , m civilibus mittit judex literas ad magiftra-
rTJ'Z rnbsp;commoratur, requiritque ut teftes ibi
quofaâo eorum depofitionem diligenter defcriptam ac
iLriminalibu^ ubi
Sunt^ utnbsp;Provinciam evocari
d. Nov. DC quo dubitandum an hodierms moribus id obfer-
vetur, utpote cum Principes ac Domini provinciarum non adeo
fint fubjedi jurifdidioni Imperatorum ut olim, qui tenebantur
conftitutionem Domini fui obfervare tranfmittendo teftem ad
• requifitionem judicis de caufa cognofcentis de fua provincia ad
prsfentiam judicis requirentis, poffie itaque examinationem in
caufis crimmalibus committi, volunt.
Cnbsp;XXIV. Quce
-ocr page 18-Quae neceffitas eft veniendi, eadem eft manendi donee exami-
nati : debent verô exfpedare per quindeeim dies /. fi quando
19. §. Sed cum C. de tejhb. Quia verô fepe eum magna captio-
ne à rebus noftris revocamur , ae iniquum fit offieium fuum
cuique elTe damnofum, Ltis eiTe volunt, fi fe judiei obtulerint
teftes , eo^que tum licere difcedere , domumque repetere L
Sed fi 7. ff. teftam. q. aper. Pertz,. h. Sumtus in iter amp; alia ipfis
à producente erunt reftituendi. /. 3. §. ^.ff. de teftib. l. quoniam
liberi 11. C. eod. L eos qui 6. §.2. C. de appcll.
Produeens teftes offert fcripturam , qua continentur articulï
quibus examinari teftes defidcrat , in feriptis ut fiat utile eft,
tum ratione produeentis , ut eô eertior fit teftes interrogari de
his, quse ad eaufam pertineant, eum faepe judiees non interro-
gent de iis, quïE tamen perneeeffaria effent , vel quod non ita
inftrudi fint aut in jure aut in fado ; tum ratione adverfarii,
ut fe eontra intentioncm produeentis eô eautius prsmunire pof.
fit, formareque interrogatoria, quae ad hune potiftimum fiunt
effeftum, ut per ambages dcprehendi poffit, an teftes de nego-
tio de quo quaeritur plenam habeant cognitionem , nec ne,
hsecque formanda funt j ne quid amplius contineant, quam
quod aliquo modo ad articulos pertineat, fi quid extraneum
aut fupervaeuum judex invenerit id eancellabit, nec horum co-
pia danda eft parti adverfae , ne producent! occafio fit teftes
fubornare.
Antequam verô ad examen teftes admittuntur, Judex parti-
bus prsfentibus jubebit teftes jursre, quôd non amicitiâ, non
odio , non prxmio adduóti fed amore veritatis moti ad dicen-
dum teftimonium venerint, amp; quôd ad ea omnia de quibus in-
terrogabuntur fecundîim fcientiam amp; confcientiam refpondere,
ac atteftationes non revelare velint. Haec juramenti praeftatio
fiimmè neceffaria eft /. 9. C. de teftib. adeô utlnjurati ne indi-
cium quidem faciant. Singulare quid refert Fal. Äfax. L. ZyC.
Mit. in f. de Xenoerate, qui cùm more civitatis accederet, vel-
letquc
-ocr page 19-letque jurare vera eflequs retuliffet, furrexerunt judices ac pro.
clamarunt , ne jusjurandum diceret , eique fides fuit habita.
Nullum verô dubium efi: jusjurandum à parte adverfa poffe re-
mitti arg^l.paBum^ó.f.dipaB. l. Si qnis in 19, C. eod. Dubi-
tatur an poft teftimonium diólum teftes jurare polfint amp; /. p.
C.dsteflib.^ j quot;t prius jurejurando teftes aftringantur,
ciàm alias facile jurarent vera effe qux dixerint, ne vidVrentur
mentitos effe. Sed hodie etiam juratur poft didum teftimo-
nium, modo fiat in continenti. Gail.i.ohf.ioi.
Hoe juramento prxftito teftes examinantur; fit vero exami-
natio à judice-, is namque cognofcere debet quanta iis fides ha-
benda , proinde prsfentes interroger , teftibus enim non tefti-
monus credendum /.j.Ç. 7,. ff. de teflib., ut ex voce , ex vultu.
qua trepidatione, quâ conftantiâ quid dicant cognofcat , feor^
ßm ö-ficreto , ne alter alterius fciat teftimonium , adhibito ta-
men no tario , qui dida confignet, in quo difcrepare volunt
qmdam ufum fori à /. Judices 18. C. tk fid. mfir. quae jubet ut
teltes interrogentur utraque parte praefente vel altero ob contu-
maaam abfente, alii hune textum intelligunt, fi ulteriori pro-
äuttionirenunciatum fit. Interrogantur autem fuper articu-
. propofitis, cum enim fuper his tantum jurent, iis velutiin-
quam quœ articulis com-
'nbsp;^efiibJ X. de tefiib. ideoque
t:nbsp;xxxviii.
hxpedito exammis adu , judex convocatis partibus atte-
ftationes publicat , quod fit chm judex in prœfentia par-
tium pronunciat atteftariones in caufa receptas pro publicatis ha-
beri , permittendo partibus earum copiam fieri, tum fequitur
difputatio atteftationum, ubi excipitur contra dida teftium, vel
examen non ritè peradum, ut fi quis non citatus, non juratus,
non jejunus examinatus c.i.X. de teflib. quamquam hoc hone-
ftatis magis quam neceffitatis fit, fi pars adverfa non fucrit ci-
■■il
tata ad videndum produci, amp; jurare teftes, fi non fecretö exa-
minatus.
XXXI X.
Contra perfonas teftium excipitur, quôd fint impuberes, in-
fames, criminofi, hic qu^ritur, an is qui cnmen
idipfum probat, teneatur adtione mjuriarum , ubi diftinguunt
Dd an agatur de crimine quod fangumis pcgnam irrogat, vel
traftetur de exiftimatione aut fama alicujus , m quibus amp; fimi-
libus cafibus fi teftibus contra me allatis injuriam fecerim non
tenebor , fin verô de bonis quaeftio eft , amp; talia objecerim te-
nebor , fanguinem enim meum qualitercunque redimere pof-
fum / I. f- de bon. eor. quod etiam ad famam extenditur. l.IJH
.uidemA^-f- Ql^od»^^^-nbsp;P I
quivult id facere^ebet ante publicationem atteftationum , vel
iurare has caufas reprobandi teftes poft atteftationes publicatas ad
fuam pervenilfe notitiam , vel ab initio proteftari c.pr^enmm
XI. X. de teftib.
^nbsp;XL.
Contra difta teftium objicitur , quôd teftis non reddat
rationem dim fui, amp; idéo non probet l Sola t^at,one C. de
teßib vel quôd reddat quidem caufam, fed infufficientem, utü
interrogatus teftis unde fciat dicat quia fcio, vel quia nemo du-
bitat, fi verô dicat fcio quia vidi, audivi, rede probat, con-
cludere enim debet per aliquem fenfum corporis, aptum adper-
cipiendum hoc quoddeponit teftis, quididorumnullamreddit
rationem dicitur teftari tanquam pecus Melibsi Jafon ad l. 8.
f.detranfaä. Non tamen tenetur teftis motu proprio eaufam
didi fui reddere, fed ad interrogationem judieis, m eaufis ei-
vilibus ; in eaufis verô eriminalibus etiam non interrogante judice
Salic, ad I. ult. C.de probat.
X L L
Quod non deponat de proprio auditu fe nempe à contrahenti-
bus audivilfe , fed ex auditu aliorum , fe ab aliis audiviffe ne-
gotium fie geftum ; limitatur hoc verô in rebus antiquis, ubi
etiam admittitur probatio de auditu alieno l.fi arbiter 28. ff.de
probat. I. In fumma z. §. 8. ƒ. de aq. amp; aq. pluv. ifti autem.
à quibus teftes dicunt fe audiviffe , debentvel longé elfe abfen-
tes vel alias tales, qui examinari non poffint , alias ifti erunt
audiendi. Quod deponant de credulitate teftes , fe nempe cre-
dere negotium fic fuiife geftum : deponere etiam debent de lo-
co amp; tempore , alias non concludenter probarent , ciim alius
adus, diverfus ab eo fuper quo litigatur, poffit is effe de quo
interrogantur; ejus tamen teftimonium qui de tempore nonre-
cordatur, inutile non eft.
X L I L
Certis in negotiis teftis etiam debet videre aftum agentis, ut
in teftamentis , in quo non fufficit quod audiverit loquentem
teftatorem , fed eum videre neceffe eft , Item quod deponant
ambigna-, quod limitatur, fi intentio producentis eo probetur,
ut fi ambigua deponant circa genus aimorum quo quis occi-
fus. Obfiura , quo cafu judex ex officio teftes poteft repete-
re, ac denuo examinare c. cum clamor 53. X. de teftib. Contra-
ria , amp; volunt Dd. in caufis civilibus priori depofitioni ftan-
dum effe , in criminalibus pofteriori majorem rationem haben-
dam , fed neutri poîiïis ftandum in criminalibus namque pro-
bationes luce meridianâ debent effe clariores /. Sciant ult. C. de
probat. Si ex contrariis depofitionibus prior extra judicium ,
altera judicialiter fada fit, abfque dubio pofterior valebit.
Quod deponant, in quos judex pro qualitate delidi
animadvertendi habet licentiam , omni illis adernta praefcriptio-
ne , feu exceptione fori , duplexque via ad faffos pUniendos
conftituta eft , ordinaria ex lege Cornelia de fallls §. y. J-. de
publ.judic. I. eos zj.jf. ad leg. Corn, defalf extraordinaria , iit
poffint pro qualitate deliâi coërceri à judice apud quem faj-
fum dixerunt. I. Qui falfh i8. e^ /. nullum penitiis 14. C. de
teftib. Falfi poena etiam affici poffe eum , qui veri teftimon:i
dicendi gratia pe'cuniam acceperit , volunt quidam generalitate
/. i. §. i.ff. ad Leg. Corn.de falf.motu Diffentit Menoch.L.
II. cent. caf. ^10.
Quod teftium dida fint ßngularia , amp; ideo nullam faciant
C 3nbsp;pro-
il
Ifll
probatlonem, dicitur autem fingularis teftis refpeftu aliorum
teftium de eodem negotio aliter deponentiuir., .ed quia eorum
depofitiones fimul ftai^e^^ion poffunt, ob contradittionem fefe
mutuo débilitant. Eft fingu aritas verô alia ohftanvA.^do
didum unius teftis fic obftat alterius dido ut ejus fadem m-
fringat , alia diverfificativa , alia mmulativa. Srruv. Exerc. 18.
Officio judicis denique incumbit perpendere ex qua ratione
amp; fide talia adverfus teftes objiciantur, amp; fi teftes in judicio dis-
fentiant, attendat , utrum unus pluribus , amp; hoc reliquorum
teftimonio non deroget fidem , aut plures pluribus , amp; fi fieri
tum poterit concordia tentanda per commodam interpretatio-
nem , fi hoc fruftraneum, teftimonium feniorum prsfbrtur ju-
niorum , mafculorum , fixminarum , nifi us verifimiliter rei
Veritas magis comperta fit, vel etiam fi fœminx fint nobiles,
mares non , digniorum , humiliorum , etiamfi digniores fint
pauciores numero c. in noflraX.de teflib.^ Si omnes fint ejuf-
dem honcftatis amp; dignitatis , judex judicabit fecundum ea quae
rei aptiora veroque proximiora effe compcrit, litemquc fuâ pro-
nunciatione decider.
(I.)
Viro - Juveni
Eruditionis Teftimomum deTESTlBUS edenti
Contecraneo amp; Amico Veteri,
Ex debito honoris amp; Amoris officio pofuit
H E N R. I K E N. B. M. Tgt;.
On op m efi njerhis , uhi jam res
efi manifefia:
Sic doBe nobis regula prifca
tulit.
Hoc ^erum efi etiam, quando de TE-
sriBvs. ore
DoBo pro fummo fcrihis , oAmice,
Gradu»
Princi-
-ocr page 24-Rincipium Juris docuit Te Brema , pro-
ereflumnbsp;^
Leida dédit, finem Trajeftum denique
tradit
Ad Rhenum, viridi dum cingit tempora
Lauru
Ac te Doftorem declarat Juris amp; ^qui
Quid mirum? tibi cùm poft tot tantofque Labores
Praemia digna feras? cùm fmt VenaliaDivis.
CnnUa Labore.
Has lineas, tanquam J. Amicitias teftes
producere voluit, debuit
FRANTZ ALBRECHT SCHONE,
Bremmtu L. L. R- S.
' ( III. )
Jndite nunc Helicona Tgt;ea , cytharafque
movete.
Et tu dulciloquum frome Thalia me-
«'ti^^^v^-vvv»^ los.
njndique Zobelii noßri diffiindite laudes,
lp fum et enim Laurojam Themis alma beat.
^am fludiis dudum meruit capït ecce coronam-,
quot;DoBoris titulus Jure in Vtroque datur.
Tlaudite Tierides, veßer praludat tylpoUo,
Ex animo mecum Tlaudite quifquis ades.
In 'certum amoris fui Pignus erga No-
' biliflïmum D. Candidatum, Cogna-
tum dileótiffimum adfcripfit