QJV A M
Sub Preside Deo Ter Opt. Max.
Ex aucforitaie CMagnifict Reports,
Reip. Ultrajedins Poliatri , atque in inclyta ejufdem Academia
Medicmae Anatomes amp; Botanices AntecelToris Ordinarii,
NEC NON
AmpliJJimi SenatHS Academici confenfit amp; Alma
FacHliatis juridica Decreto ,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp;
Privilegiis rite confequendis,
Erudirorum examini fubjicit
JOAN AB EIBERGEN, Diepenh. Tranfiful.
Ad dtem i. Julii , hora locoque folitu.
TRAJECTI AD RHENUM,
lypographi Ordinarii, do loc Lxxxv. quot;
/
J^ohiîtsfmo , Illufirîsfmo Generofisfmo,
Stremisfîmo , omni minute ac
Safienm Confpicm VIRO;,
Domino h^ereditario in Diepenheim
Satrapae Tubantias amp; legionis
equeftris Tribuno. Uni ex Patribus
Patrice meae amp;c. Domino, Patrono,
Fautori ac Promotori fuo
I ;
i'l' ''
il. s
Hanc Difpmationem Inauguralem
^ femetipfum
In obfervantiae fignum
D. O. C.
JOAN. A B E I B E K G E N;
Avctor.
-ocr page 3-Oflqmm conâitor ^ creater hujiu univerfi
ommt. creajfet , ^ mhii hmc operi deejsety
qmm altqmd animal excelkm, quodDeum
Ijuper omnia laudaret ^ magnifaceret, fit-
pmnÀHxit hominem prlt;edtmm non tantum
terrena cognitione, Jed prafertim JpmtHali
amp; Loelejti, quoniam ad imaginem ipßm
creatoris erat conàtm y conßßentemin fan.
Bit ate , juftitia, ^ dominio, ita ut cum
Deo fuo fanäe, cum homine jufle , cum ceteris omnihtu rebm do-
minice vivere pojfet. Dem praterea terra mandatum omnia ad fuß-
cientiam homini proferenda fme ipfitu labore , ^ opera dederat.
Homo tamen varits illis virtutibtu ^ dotibus animi excellens , ^
divitiis totius mundi enuflus , non diu fe in illo gloriofo flatu con-
tinuit, fed inßigatus a Diabolo, ^ inflatus nimta ambitione rejecit
ab humeris futs duke amp; lene illud jugum Dei, fpoliavit fe
omnibus illü donis , adeo ut jam non amp I,us cum Deo fuo f-inEle ,
cum homine jufle cum ceteris rebus dominice converfari poßit. Sed
e contra accepit Deum inimicum, qui ipfi injunxit alia mandata amp;
pracepta, inter qua etiam fuit illud de terra colenda labore manuum
amp; fudore vultus ad viBum ^ amiBum fibt quarendum. Cum jam
homo omnia labore fibi acquirere deberet , ^ terra ipfi ad fuffrcien-
tiam quotidie non produceret , fiatim avarus efe cœpit, tHa avari-
tia motm fibi omnia refervare voluit, ^ aliis invidcre cœpit, alii
econtra iterum fibi omnia acquirere volent es : franrea ille jit avis
flatus primœvus me oculos verfabatur , in qm flattt omnia erant
A 2nbsp;ACCi'
-ocr page 4-(tccfpîenti, faEinm efi, lt;jHod mufquifque non jure, fed -vi omnia,
qua poterat , ad fe trahebat, mde mm quolidte cœdes , vulnera^
rapine , diffidt^. Dome tandem homines laß ifiis mfortunrnpacem
iniermt, amp; terram inter fe divifermt, huic illam partem, tjh aUam
adjudicantes, ex qu.t dtvißdne homines tum Dominmm acqmßve-
runt. Dommio jam mukarum rerum acquißto homo videns ex-
perientia fi non pojfe in hifce terris femper manere, fed ipfi femel ad
alium locum migrandum eße , cogitavit de boms Juis reLnquendis
fuis liberis, amp; poßeris, unde tunc quAfi communi confenfu omnium
faSla efi jitccejjîo ab inteßato, qua liberi, hifce non exifientibus,
proximi in fangume conflit uti, omnia, qua defunBi er am , accipe-
rent. Sedcum jam male meriti aliquando ad fuccefßonem vocarentur,
amp; bene meriti nullo commodo afficerentur , nec ullo bono remune-
rantur , infecma denique efi teßamenti faclio , in qua non tantum
trat primi heredts inflitutio , {qu£ eß defignatio heredis in univer-
fum jus , quod defunam tempore mortis habuit) fed amp; fecundt,
(»e forte tanquam tnteftati decederent) heredts inflitutio n-.ß primus
ille heres aut nokbat aut non poterat eße heres , qua vulgo fubflitu-
tio vocatur. In qua materia jam pertraäanda mihi infpiciendum
erit. ÖHidßt ßibflitutio, qmnam fubßituere poffint , quibus fubfli-:
tui, quomodo fubflituMur, effeäus amp;ßms ftibflitutioms^
DISPUTATIO JURIDICA
J N JV G V R J L1 S
DE
r.
Da eß ma ex quatuor materns, nempe de
fojfeßone , Trobatione , jure Fifa , ïê
fiibßitutione à Qlarijfmo Senatu
demico mihi prafcriptis.
THESIS
Ubftitutionis verbum generale eft figni-
£iC3.ns [mrogationem amp; fr.feäionem in h'
cum alterius, fic Judex in l. 20. f. judic.
folv. fuhftit'ui , amp; fic milita cxempla oc-
cuiTunt, ut procurator , ai-bor, pecus
fiibftitui. Sed fpecialius ad ultimas vo-
luntates refertur, in quibus heredi hercs,
fideicommiflarius heredi /.41. §.i. h. t. L
fiàf.l.jj.^.fen.L^rj.^.z.deleg.i. Atquc
hinc vulgo Doftores fiibftitutionem dividunt in fideicommifTa-
nam amp; du-edam. FideicommilTaria, qua hcres directus verbis
precanis rogatur ut hereditärem reftituat : did. textt. Direda oike
fit verbis du-edisamp;civilibus, exempli gratia : Ttti^is hcres eßo, fi
Tttius Iseres non erit, Cajm heres efio. Etfic non tantum hcres
heredi, fed amp; legatarius legatario fubftituitur. /. 50. de leg. 2. Hï;c
ultima proprie fubftitutio tftr fideicommilfaria tantum improprie,
quia fubftitutio eft heredis inftitutio l.i6. ult.ff decondit. amp;
fit in locum deficientis hcredis /. /. de acq. e^ omitt. hered.
Sed ut fideicommiflaria à direda feparctur, nonnuüas ftatimdif-
ferentias oftendam. Direfta valet ipfo jure , precaria preci-
bus 1.1^. ff. de teftam. mtl. Direda fit verbis diredis, fidecom.
A 3nbsp;verbis
-ocr page 6-6 DISPUTATIO JURIDICA '
verbis precariis, 5. Dire^a facit heredem teftatoris , fideicom-
milfaria non.
I L
Subftitutio autem direda eft fecundi heredis mftitutio /.4?. §-9.
f.b.t. amp;c nihü obftat quod dicitur inftitutionempofle herinon
tantum primafed amp; 2,5,4- amp; quot;l^eriori gradu. eft tarnen fecundi he-
redis inftitutio , quia refpedu ei, cui fubftituitur, femper elt le-
cunda , fic fecundx nuptiae vocantur, quaecunque contrahuntur
poft primas. m.tit.C.defecmd.mpt. Haec jam Subftitutio varie
à Dolt;a. dividitur, nempe in vulgarem, pupillarem, exemplarem,
breviloquam , cum heredes inftituti invicem fubftituunmr; com-
pendiofam, quae fit his verbis qmndacmcpte deceiferit, amp; mihta-
i-em. Sed quoniam tantum duo funt cafus fubftituendi,merito alu
duas tantum dari ftatuunt, n: Vulgarem,nbsp;«0« mr, amp; Pu-
pillarem ,ßheres erit, /. 4. /. 45• t-l-^-C-eod. fub quibus rede com-
prehendi caetera poffunt, amp; compendioÊ amp; breviloqua funt modi
fubftituendi, fed non fpecies feparats, Militarismodo eft vulga-
ris , modo eft pupillaris, amp; ob exoi'bitantiam, quae eft m miht. non
eft alia ftatuenda, nempc quod ultra pubertatem adhuc pollit mo-
ftituere, non jure fubftitutionis, fed jure fideicomm. Sed quia
in quafi pupillari aliqus differentiae funt diverfs à pupillari, fepa-
ratim de ea agemus. Si aliquis tamen vellet dicere, dare tantum fim-
plicemfubftitutionem Vulgarem fc:, non aberrabit, quoniam ea
tantum eft fubftitutio , alia proprie cft duorum heredum inlti-
tutio. Lz.Znft.deP.S.
Vulgaris, à vulgari amp; ufitato fubftituendi modo, vel quia vulgo
amp; promifcue fit omnibus heredibus, à quovis teftatore, fubftitutio
eft,qua teftator primo heredi in caüimßheres non erit^xx teftamento,
non tantum unum/cdâr plures fubftituit C. h. t. Dixi teftator
i. e. habüis ad tcftandum. Habilis ad teftandum eft omnis is qui
non prohibetur. Prohibentur autem filiusfamil. L6.jf. qmteit.
fac nifi tantum de bods cafti'cnifibusamp; quafi, /. i^.Cod. q teflam.
fac in quibus etiam bonis fubftituere. Obfidespopulo K.Mt Ur-
ff.eod. nifi ipfis fpecialitcr concefftim. Impubes §.i.
Mud amp;furdi/.ö.§a.#:«ii. fed tamen à principe impctrare ponunt
-ocr page 7-1.7. eod. per accidensfiâi pofTunt /.lo. C. eod. Cœcusfecund. /. 8.
C.eod. De ftatu fuo dubitantes amp; errantes L i^. ff. eod. Captiab
hoftibus nifi à iatronibus, l. i^.ff. cod. Relegati vero pofTunt l. 8.
fin. ff. eod. Damnati ad mortem, ad metalla, Peregrini, Monachi
Prodigi, Carminis fàmofi damnati, Apoftatae, hsretici, inceftis
nuptiis fe polluentes, amp; uno verbö omnes, qui non poffunt te-
ftamentum facere, non poffunt fublHtuere, quia omnis fubftitutio
ab inltitutione pendet.
Cuivis haeredi fc. inftätuto, omnibusenimhseredibtisfubftittii
poteft, non tantum fuis, i. e. iiberis proxrme inpoteftate confti-
tutis princip. infi. P. S. Sed amp; extraneis, t. n. t. Imo etiam fervo
l. ff.de hered.infi. Imo etiam incapaci, utrelegato, nam ideo
teftator fubftituit, ut habeat heredcm teftamentarium , quinam
vero incapaces funt facile videri eft ex ff. Sed quaeritur , fi in-
dignus aljquis fit inftitutus , amp; poftea tali indigno fubftitutus
datus {dehMvidetit. ff. de his qm ut indign. auf er. ) an jam tali
cafu fifco adjudicanda fit hereditas, an fubftituto. Mihi videtur
diftinguendum effe. Num talis indignus adiit hireditatem,
putansfepoffeeffeheredemj num repudiavit amp; heres effe noluit.
Priori cafu Fifco hereditatemdeferri, quia ipfe indignus adeundo
exdudit fubftitutum /. 5. C.deimpub. amp; ah fkhfi. amp; tum fifco non
tantum bona, fed etiam adiones addicuntur 1.ff. ad Senat. Silan.
At in pofteriore cafu culpa heredis inftitutinon debet nocere fub-
ftituto. l. 8. §. 14./. de inoff. tefi. praetcrea conditio illa jam
exiftit, quae admittit fubftitutum , nempe, fi alius heres non erit.
Elimincafum, fi heres non erit in fuo fignificat, fi fenonim-
mifcuerit bonis paternis, vel fe hereditate pa'tcrna abftinuerit, cum
enim fuus ipfo jure exiftat heres L 11 .ff. de Uber. ^ pofi. hered. Infi.
quia vivopatre quodammodo eft dominus rerum patern:, amp; in
ipfo prsfumitur continuatie dominii ead.l. amp; cum ipfi nulla erat
libertas abftinendi, nifi à prstore conceffa effet, pater ipfi fub-
ftituendo conceffiffe videtur jus abftinendi, ut ipfi non opus fit
bencfiäo Prstoris abftinere , nam conditio ifta facit heredem
Voluntarium ex neceffario/.12./.i/ecoW/w»./»/. n. ratione adus
fecun-
-ocr page 8-fecundi, quoaâu fecundo fiiihercdcs exercent jus hereditarium
ipfis acquifitum, amp;commodaamp; incommodapercipiunt. Sed m
aótu primo Amt ipfi heredes, etiam ignan, propter/. 11 ■M-ff^-f;
pof}. amp; ipfo jure amp; per nudamexiftcntiam, l.-^o.^.io.Jf.depd^-
comm.lim. Jam nunquam ipfis remitti poteft illud,us exadu
primo profluens, propter rationes allegatas, fed ipfis remittitur
exercitium ex adu fecundo emanans. Unde jam facile liquet an
fuitas per fubftitutionem tollatur. Quod audader negatur : Quia
elfentia fuitatis confiftens in eo, quod quis primum amp; proximum
gi-aduminfamilia obtineat immutarinequit, amp; quod fuus fciens
. ignarufve heres fit amp; maneat. Nam habet heredem, ut régula juris,
, qui habet fuum etiamfi abftinentem. In necelTario vero fc fervo
hscadeundi neceffitas etiam fublata videturper l^-emà. quod
ipfa ratio indicate videtur, quia dominus dans fubftitutum non
. videatur ludere cum fubftituto, amp; quia teftatoiquot; ipfo fado prsfu-
matur renunciarefavori fuo, nempe qui erat introdudus per §.! i.
, Inß. de hered. qmlit. amp; dif. Sed fi tamen aliquis velit, poteft dicere,
fervum ad aditioncm non cogi. fi fubftitutus velit adire , at.con-
trarium effe , fi fubftitutus nolit adire , ne teftator moreretur
fine herede. In extraneo vero fui juris fignificat, finonadierit
hereditatem, nec mutato forte ftatu alii acquifierit §. ule. Inß. h. t.
In alieno veto juri fubjeo^o, ft ipfe interea temporis aut liber fa-
dus non heres exftiterit, vel alium heredem non fecent. §. ult. Infl.
h.t Hoc quidam jam fic ftatutum eft in eo, quem teftator alieno
juri fubjedumfcit, quid tamen dicendum, fi ignoraveritexifti-
mans eum liberum. Imperator refpond. hereditatem dividendam
effe inter Dominum fervi amp; fubftitutum, ita ut dimidium unicui-
que adjudicetur. Et tuncnonobftat lex^.f.dehered.Inft.qnh
ibi vel duo heredes funtinftituti, vel }pvo alterfemis, legendum
^s In alterius poteftati fubjedo n: filiofam: fignificat fi ipfe pater
fam: ftdus non adierit hereditatem, vel patrem heredem fecent.
Quid tamen dicendum fi filiusrepudiavit 'hœreditatem an pater
poteft adire. Aditioni oatris locumTore puto, quia films non po-
teft nocere patri repudiando /.nbsp;ult. f. de accj.. omitt.her.
jus adeundi patri datur /. tdt. C. 'de hon. q. Uh. amp; pater amp; films funt
una eademque pcrfona. Aliiiùcd:ftindionemcudunt, an mm;
films fit inftitutus refpefitupatris , quod tum valet opinio pro pa-
tre: fi non, fedrelpeâu filii, minime : Ad ha;c verbaprœterea he~
res non erit, magna controvertitur qusftio, n. fi teftatordixerit,
ß heres eße non potuit , am heres efçnolnit,, an cafus noluntatis fub
fe comprehendat, cafum impotentiae amp; vice verfa. Quia omnis fub-
ftitutio fit eum in finem ß h£res non erit^ alius heres erit, amp; confir-
mât/.}. C
fi heres eflenoluerit.aut nonpotuerit opponitur,fi heres efle volue-
rit , amp; voluntas intellgitur non nuda fed efficax.
V I.
Alium ßubßituit heredem. Poteft enim teftator non tantum
unum fubftituere fed amp; plures §. i.Inß. h.1.1.^6.ff.h.t. etiam
fibi mvicem heredes /. 37.§. i.ff.deheredih.infiituend. amp;hsc eft,
quam Modeftmus /. 4. §. i. reciprocam vocat fubftitutionem
Doârores vulgo breviloq uava. In teftamento : nam ficut heredisin-
flitutio, quia eft caput ac fundamentum totius teftamenti, de-
debet fieri in teftamento fic etiam fu bftitutio pr, Inß. h. t. Unde
quxritur, num fubftitutio fada in codicillis, valeat jure fideicom-
miffi, quod multi Doft. affirmant, fed negativa fententia mihi
aiTidet, amp;juri magis confentanea eft l.j.ff.h.t, quod tamen li-
mitandum, fi teftator adjccerit claufulam falutarem §.2. Inß. de
Cod. vel fi verba obliquari poflunt. Hsc fubftitutio eft velex-
prefla vel tacita. Expreflà quae fundata ell in exprefla voluntate
teftatoris: exempl.g. Tttius heres eßo yßluius heres non erit, Sejus
heres eßo. Tacita qua ex exprefltapupillari deducitur/. 4,/.^.?.
Effedus jam fubftitutionis eft quod déficiente inftituto admit-
tatur fubftitutus. §. ult. Infi. h. 1.l. 6p. ff Jeœcj. é- om. her,
qui tune m eafdem partes fuccedit, quashabiturus fuilfet inftitutus
/,5./.24. h. t. 1.1. Cod.eod. Etiamfi difparibus partibus inftituti
effent, amp; fibi invicem fubftituti videntur acquirere partes here-
ditarias, fed non viriles, ex. g. unusexuncia, feeundusexodo,
tertius exquadrante, répudiante tertio, in novem partes dividitur
hereditas; feratque oâo partes fecundus , primus unciam / 24
f.h. fi enim non evidens fuit diverfa voluntas teftatoris y eaedem
partes praefumuntur dat:e in fubftitutione qu® in inftitutione l.j^.
jf-deleg.i. fi vero teftator repetierit nomina heredum propria
^detur eos fubltitulflquot;e in partes viriles /.24./, ad Se. TrebelLl. 124.
ïï' leg. i. Si vero teftator Sempronio amp; Cajo heredibus inftitu-
Bnbsp;tis
-ocr page 10-tis Cajum fempronio , Cajo denique Marcum fubftituat, jam
veroSempronio primo déficiente poftea Cajo, JMarcus partes amp;
Sempronii amp; Caji Iiabebit ex fiibftitutione §. 5. Infi. h. t. fed non
jure accrefcendi quod quidam volunt. l.z-j. l.t\i. ff.h.t. Sed jure
fubftitutionis propter hanc regulam; Subftitutus ilibftituto etiam
fubftitutusinftituto. Sed fi fumaturquod Cajus prxmortuus,
pars deficientis Caji non ad Sempronium fed ad Marcum pcrtine-
bit. Sed pone alium cafum,Titius amp; Mxvius heredes funt inftituti,
Sejus Tido fubftitutus, jam quaeritur fi Titius deficiat: num pars
Tirii ad Maevium cohceredem jure accrefcendi, anadSejumjure
fubftituendi pertineat. Ad fubftitutum pertinere R. quia fubfti-
tutio fit ex voluntate teftatoris , jus accrefcendi ex lege. Nam
Provifio hominis facit ceffareprovifionem legis. Praeterea effeftus
fubftitutionis eft quod fubftitutus fuccedat teftatori, fed non he-
redi inftituto pr.Infi.h.f. quia heredi nunquamfuitheres,
VIII.
Finitur autem fubftitutio herede inftituto adeunte hereditatem
I. 5. Cod. de Inip ^ al. fitbfi. I. 3. I. 69. ff. de acqnir. ^ Omitt.
her. fuo vero fe immifcente /. 11. l.?gt;-j.ff. deacq.ber. Suo vero
mortuo ante immixtionem bonorum patern: locus fit here-
dibus ab inteftato vinientibus , idque vi folius exiftentiae ratio-
ne fuitatis §. 5. 13. Cod. de'Cad. toll. Sed ulterius quxritur
fi ante apertas tabulas teftamenti heres primo gradu inftitutus
mortuus fit, utrüm tranfmittatur hereditas ad heredes defundi,
ex conftitutione Theodof. I. nn. de his qai ante, aprert. tab. an ad
fubftitutum deferatur. R, Tranfraitti per d. I. an. §. 5. ^ 13.
Cod. de cad. tall Et quia non dici potcfl noluifte qui jus adeundi
falvum tranfmittit ad heredes. Ulteriùs quaeritur, utrum vul-
garis fubftiturio poffit impedire tranfmiflionem juris deliberan-
dii Quod ne^at : r. Quia vulgaris fubftitutio habet illam con-
ditionem fuheres non erit, aut alium heredem nonfecerit, at qui
jus deliberandi tranfmittit, facit alium heredem 2. Quia jus
accrefcendi non impedit jus deliberandi /. 3. C.d.e jure deliberandi
5. arg. I, un. §. 5. ^ T'. Cod. de cad. toil.~ Sed quid fi minori heredi
inftituto fit'datus fubftitutus,nimor adeuns hereditatem reftituitur
in integrum; num fubfTitutusadmittendus fit an non.Subftitutum
admitti doJèndi pofle puto. i. Quia per reftitutionem fit, ut minor
1-epudiet hereditatem, amp; fic exiftit conditio. 2. Quia mens
tefta-
-ocr page 11-INAUGURALIS.nbsp;xi
teftatoris eft déficiente primo hcrede inftituto admitti fiibfti-
tutum 5. Probant l.4^.ff.d€rejHd.(^l. 1. §. 10. adfenat. Ter-
tulL L z. §. 10. eod. Praeterea finitur fi heres bonorum pofTeffionem
fecundum tabulaspetierit, quia in omnibus viceheredum bonorum
poffefTores habentur, l.z.f.de èon. pofejf. fi pofTefTio bonorum
petita eft contra tabulas, fuftineturfubftitutio l.^. ^.z.f.h. t.
Sed quid, fi heres quidem adeundo exclufit fubftitutum, fed ta-
men non vult adimplere conditionem, in tali cafu iterum conva-
lefcere puto, quiareip. intereft voluntatem teftatorisexitum ha-
bere, fi modo fubftitutus adimplere velit uimh. hocamplius C.de
fideic. Interit; etiam fi fubftitutus moriaturante inftitutum, nec
aliquid fubftitutus ad fuos heredes tranfmittere poteft , quia jus
quod defundus non habuit, non poteft relinquere arg-, l-.mt-. §:
5: C: de Cad: toll: 5. Si deficiat conditio fub qua erat fubftitutus.
4. Si pater fubftituerit filio, cui poftea filius nafcitur, amp; ficagna-
tione nepotis tollitur fubftitutio /: 16: C: de fideicomi h 6: C: de Infi-,
amp;ßibfi. 5. Si ipfe fubftitutus repudiaverit. Atque hsec defub-
ftitutione fufEciant vulgari.
I X.
Pupillaris fubftitutio, quae non expreffa lege videtur ftabilita,
ficut vulgaris, qux firmaerat propter 1.12. tab. quae fic habebat,
prout quifquelegaffit fuper pecunia, tutelavefua, itajusefto, fed
tantum moribus intuitu patriae potefiatis. I: z:jf:h:t: eft qua pater
îiber fiberisfuis impuberibus in poteftate patria exiftentibus tefta-
mento fubftitutum dat eum in cafum, fi heredes erunt amp; intra
pubertatemdecefferint pr. Infl: h: l: i: ff: h: t: Pater enim folus vï
patnx poteftatis teftatur non tantum de fuis, fed amp; de liberis bonis
§: z:Infl:h:t:hz:ff:h:t: Solipatres talem poteftatemhabent §: 2:
^ y.depatr.pot : Mater ergo ftatim ad fubftituendum excluditur,
quia mater in fubftitutione eft extranea liberis, amp; liberi extraneï
niatri, refpetlu fc: illius poteftatis ; mcohUatl: ^:ff:h: ibi vo-
cantur tabula: pupillares non refp: fubftitutionis, fed refp: pupilli,
amp; quod dicitur valet fubftitutio fc: vulgaris. Liberis impuberibus
in poteftate exiftentibus l: z:ff:kt: Si vero pater duos filios im-
pubères heredes inftituat, amp; fubftituat, amp; poftea ipfis extraneum
iiibftituat, ille extraneus non admittitur, nifi uterque in pupillaii
ïtatedecefferit/: lO-.C: l:^z:ff:h:t: Etiam exheredatiSj
/: i:§:2: /: io:§: 5t: quia exheredatio non tollit jus fuita-
quia fuum effe, eftproximum in familia locum obtinere amp;
B znbsp;effe
-ocr page 12-cfle in patria poteftate ; de jure vero novo aiiquisdubitarepofTet,
fed refpond. jure novo pater poteft fubftituere exheredato, fed
caufa exheredationis vera exprefla , nam alias totum tefta-
mentum corrueret amp; fic etiam fubftitutio Nov: ny-cap'.
5: Filio vero praeterito fubftituere non poteft , quia ilie rumpit
totum teftamentum /: io:ff. de liber amp;pift- Adoptatis ab extraneo
fubftituit reéle, quia manet patria poteftas §. 2. Infi, de adopt, l.pen,
Çod. de adopt. Arrogato impuberi rede fubftituit non folum in
quarta, quam habet ab arrogante, fed etiam in omni illo quod ac-
cepit beneficio arrogatoris /.\o.^.6.h.t. Emancipato vero non
poteft, quia folvitur patria poteftas §.6. Infi. quib.ntod-juspatr.
Naturalibus propter eafdem rationes nequit. Hsreticis vero, cmn
etiam exheredatis fubftitui poteft. -Tgt;ofthumo vero refte pater fub-
ftituit l. z.f. h. quia quotiefcunque de ipforum utilitate agitur
habentur pro jam natis /: 7: l: pen. f. defiatuhom. pofthumo vero
non nato exfpirat fubftitutio l.ult.C. defitbfi. (quia non entis nullae
funt afFefHones. Cum jam nulla fubftitutio valet quin data fit pu-
pillo in patria poteftate exiftenti, nifi tantum nepoti/.z./'.^.r. ex
formula leg. Vellejœ l.zç.f.deliberamp;pofih.h. Quid dicendum, fi
Pater ultra pubeitatem fubftituerit, valetDeiurefideicommiffi.R.
non,fedftatiminteritpubertateexiftente/-14-/:%-Inß.h, nec
jure fideicommiffi valere poteft l.j .fh- per verba obliqua quidem
poteft §.9' Infi- h. Miles tamen ultra illam aetatem /• 15,/ h. t- ita ta-
men ut verba direda poft pubertatem fledantur in precaria l-î-Cod^
de impub- amp; al.fufi- Ut jam pupillus fit in poteftate requiritur non
folum tempus teftamenti fadi/ 49 ^ de hered- /»y?-§-4. Infi, de her.^
quai' Sci-egula juris eft, quod ab initio non valet, tradu temporis
non poteft convaIefcere-Acceditpr32terea/-4i-§-2.^. Sedetiammor-
tis iifdem legibus.
Teftamento. Ut omnis inftitutio debet fieri teftamento, îta
fubftitutio, fed pater fibi prius heredem fcribat /• i • §■ 3 h-1. nam
fine hseredis inftitutione nihil in teftamento fcriptum valet. §• ^ Inft.
h amp; foli filio non poteft fcribere heredem l-z-^-i-f h-1. ubi tamen
habetur exceptio n:inmilite. Et quia pupillaris fubftitutio eftpars
amp; fequelateftamenri paterni ^-^-h-t. ordo tamen fcrip^tursfî
conjundim, five ftatim heres inftituatur, amp; fubftitutus fubftitua-
tur non videtur requin /.2.§-5. ubi dicitur valere fubftitutionem
licet converfa fcriptura concipiatur, fecus fi ex intervallo /■ 2-§. 4-/;
h t- Poteft tamen pater iifdem tabulis teftamenti heredem filio amp;
fibi fcribere §.5. infi»- Infi- h- amp; §• 2- eod- ubi vocatur unum tefta-
mentum duarum caufarum feu hereditatum fic etiam in /. 2. §. 4.
ha- amp; refte unum dici poteft n; ratiöne caufœ efficientis, quia unum
habet auflorem : ratione forms, quia unica folemnitate fit I zo. jf.
h. t. ratione fubfiftentiœ, quia pupillare per fe non fubfiftit, l.Tß.^.
■^.f.h.t. fic rupto teftamento patris etiam rumpitur teftamentum
Ifilii- /.2.§.r./.io.§.4./;^ Atque hinc eft quod in patris amp; filii nna
falcidia fervatur/.ii.§. ^.ff-adl-Falcid. Quod juriaccrefcendilo-
cus eft inter legatarios pupilli amp; patris ut inter re conjunâos L 34.
^.lo.ff. de leg.i. Sed fi pater fcrupulofus fit, ut timeatpupillohoc
periculofum fore, non tantum poteft feparatim in inferioribus ta-
bulae partibus pupillo heredem fcribere, amp; feparatim confignare
§. 3. Infl. h. Sed poteft etiam pater alia hora feparatum teftamentum
filio facere/. i6.§. i.^.adhibitis iterum omnibus folemnitati-
bus. In teftamento minus folenni fubftituit reéte liberis fuis, fi
ipfi liberi fubftituantur /. 26. C.-fam. ercifc.
X L
Pupillaris jam fubftitutio cft vel exprefla vel tacita. ExprelTa
eft quae fit his verbis Tttim film mem heres fi in pupillari atate
deceferit, Cajits heres efto. Tacita quae ob vulgarem expreflam
producitur ad pupillarem /. 4. h. I. 2. Infi. h. idque ob prae-
fumptam voluntatem teftatoris. Subftitutio haec eft vel pura vel
conditionalis, pura vel pure concepta hoc modo Çitfifilius mem
intrapubertatemdeceßerit, Sejm heres efto, amp; in ifta fubftitutione
non requiritur , ut inftitutus fit heres patris. Sub conditione
autem fi mihi heres erit , fubftitutus non eft heres pupillo ,
nifi etiam fit heres patri /. 8. h.t. Vel fit nominatim, ut fic
J^iüu-sMem heres efto, fi impuhes deeejferit, Titus heres efto. Vel
ceneraliter Ouisquis mihi erit heres, filio meo impnberi erit heres,
L 1.10. f. hTCult. C.h. §. 7. Inft.h.
EfFedus fubftitutionis eft, quod fubftitutus fuccedat in om-*
nia bona defunfti pupilli /. /. 10. §. 5. ubi exceptionem vi-
deas. f.h. ut ipfius heredes pr. Inft. h.t. imo etiam ad patris, fi
filius impubesabftinuerit fe hereditate paterna, vi vulgaris fubft:
tacitae, ut modo demonft: fubftitutus admittitur ad heredita-
tem paternam. Vi autum pupillaris expreflae, quam tunc con-
firmât nuda fui heredis exiftentia, de qua ante, bona quoque
B 5nbsp;filii
-ocr page 14-lîlii ad fubftitutum veniunt./:
de reb:aH5l:jud:poffîd: Poteft tamen fubftitutus illam fubftitutionem
ex vi vulgaris tacitae profluentem omittere, amp; hanc ex fubftitu-
tione pupillari ampicdi l:izth:f. fi jam hereditas patris ita ob
arrata eft , ut non pofiit fatisfieri creditoribus ex hereditate pa-
tris repudiata, fubftitutus filio impuberi non tenetur iolvere
creditoribus ex hereditate filii ipfi poftea obveniente l-.z%:f:de
reb-.m^-.jtid\ fojßd. Pr^erca ille fubftitutus excludit omnes he-
redes ab inteftato venientes /: 8 :§: 5: de inoffquot;: tefiam. ita ut ma-
ter prxterita non habeat querelam in-officiofi §: eod: fed tamen
matri légitima adjudicanda eft ex bonis filii, fed non patris, quia
pater quidem uxorem excludere poteft ; fed filius non poteft ex-
cludere matrem propter debitum naturale, at quae juris naturae
funt nemo mutare poteft. Et praetereaeft /:4: Cod-.deemancip:
liber ubiexpreffe dicitur , quod nemo poteft in alterius injuriara
beneficia tribuere. Sed dicunt matri nu la adio data eft ad confe-
quendam legitimam, quod concedo, fed tamen ipfi data eft con-
dictio ex lege /: m. ff\ de condiB: ex lege. Jam omnes in hoccon-
fcndunt,matrem excludiper pupillarem expreffam à bonis pa-
ternis, fed quoad ad tacitam negantium opinio mihi magis placet
propter I: fin-.C-. defrbfl'. amp; »»ftit. Quasnam partes fubftitutus acqui-
rere poteft in vulgari fubftitutione didum.
Finitur fubftitutio variis modis, i. Pubertate i. e. anno
14. inmafculis, anno 12. in fsminis completo. /:i4:jf:^:§:
%-.Infl:h. fi tamen teftator brevius tempus praefcripfit eo tempore
finito /: 2i:jf: Sipupillopubertati proximo fuerit fubftitutum
pupillariter, amp; jam poft pubertatem pupillus abftineat fc bonis pat:
an jamfubllitutuspupillaris extacitavulgariadmitdpoffit, quod
puto, quia cafus exprefTus fub fecondnet cafum nonexpreffum
utante. 2. Quotiescunque patria poteilas tempore mortis fit folu-
ta /:4i:§: \ -.jf-.h-. vel principio teftamenti fadi non ad fuerit ut
ante demonftratum. 3. Subfiitutionis conditione deficiente /: 8:
f: h: f. 4. Teftamento infirmato, amp; fubftitutio infirmatur pn
Infi: h:nbsp;1: f: eod: 5. Non adita hereditate teftatoris
d: 1:2: §: i: /: 10: §: 4:/: h. Secus autem eft, fi partim refciffum lit/:
8: §: y.mfin- ff: deinojfteflam. vel fi bonorum poffeffio petita fit
fecundum tabulas /: 34: §: «/r:jf: Per bonorum pofTeffionem
vero contra tabulas non refcinditur fubftitutio, quia ilia eft à prs-
Il
m.
'i'i
tore, amp; haec à jure civile, nam praetor non poteft facere heredem,
ergo nec definere, §: z: I»ß: de ho»-, poffèf.
Quafi pupillaris feu exemplaris, (utvuîgoàDoât: vocatur)
quia ad exemplum pupillaris conftituta ^.z.y.h.t. amp; quia ea-
dem ratio obtinet, quae in pupillari, n:quodfibi non poffint facere
teftamentum, eft quaparentesliberisfuis mentecaptis, amp;furiofis
five in poteftate fint, five non, fubftituunt eum in cafum, fi fic
permaneant amp; décédant §. i. /»/?. ^/. C. r. Poffunt vero
fubftituere parentes utriufque fexus, non folum pater,, fed amp; mater,
non folum avuspaternus, fedamp;maternus, quianon patriapo-
teftas, fed folum humanitas attenditur l.^.C.h.t. Subftituitur
mente captis, furiofis I.9 Cod-h t amp; ob identitatem rationis
furdis, mutis:nim: fi ipfi non poffunt teftari, prodigis, liberis
naturaîibus amp; legitimis fimul, legitimaris, naturalibus-tantum,
nepotibus amp; neptibus, inftitutis vel exheredatis. arg- §. 2. 9-
Modus fubftitutendi fèrc idem eft ac in pupilJari, nifi quod. li-
beri ejus, cui fubftituitur, amp; fi pluresfunt liberi, omnes fub-
ftituendi, faltemin legithna, quia legitima liberis jure naturae
competit, fi non funt liberi, fratres vel certi, vel omnes fubfti-
tui debent /. 9. in fin- Cod- Mater vero à pâtre praeteriri amp; exhere-
dari poteft arg- eorum quae diâa funt ad pupill.' legitima falva
manen te.
X V.
Subftitutio hxc iterum eft vel expreflà vel tacita. Exprefla qux
fit verbis expreifis e. g. Si film mens in furore decedat , Titium
fubfiituo. Tacitam quam duplicem ftatuunt, prima qus fub ex-
preffa vulgari vel pupillari continetur ex: g: Pater filio impuberi_
fubftituens, quia teftari nequit, prxfumitur eodem filio fubfti-
tuiffe in eum cafum , fi furiofus decedat. Altera, quae mixta dici-
tur, eft, quando fub uno cafu praefumitur alius , exemp, gr. Si
teftator fubftituerit filio fuo,quatenus furiofo, filius ille furiofus fit
fan^ mentis, fed ex furiofo fit prodigus, jam cafus prodigalitatis
praîfumiturfub cafu furoris.
Effeâus fubftitutionis hujus eft, ut fubftitutus admittaturad
bona furiofi ve! prodigi amp;c. Si pluresparentes ilibftituerint, fub-
ftitutus admittitur ad bona à fubftituente profeda, quia utrique
parenti aequumjus eft l Sed in bonis aliunde quœfitis, volunt
Dodo-
-ocr page 16-DISPUT. JURTD. INAUGUR.
Dolores, prsferri fubftitutnm à patre datum, cm m cafu ,fto
potius jus effet ratione patrio poteftatis : fed fi.pter non fuoftt.
iueritbonaiflainterfubflitutosabaUisafcendentibusdivideadaeffe
Exfpirat hsc fubftitutio morbo vel vitio abfcedente m totum
quia tunc ipfe teftari poteft. /: 9: C: h:h 45:/: k redeuntc vero
morbo , fi interea temporis , dum fans mentis fuerit , non
fecerit teftamentum , fubftitutio convalefcit : utmultis placet.
Extinguitur prstererea liberorum fupervenientia l-.ä^y.h. praete-
rea iifdem modis, quibus exftinguitur pupillaris, exfpirat qua-
fi pupillaris.
X V I I I.
Poftquam jam vidimus quomodo fubftitutiones fiant ^^
vantur, non abfonum fore puto, fi infpic.amus diff^rentias vu -
garis. Pupillaris amp; quafi Pupillaris. Illa fit à quovis tefta^
t. Infi, de KS. iftaàfolopatre/^. If h. haec ab omni paren«,
i 1. Infi.de P. S. z. Illafit cuivis hxredi m. m.-f. amp; J-^
Ltum liberis impubenbu. in poteftate exiftentibus ƒ..
h^c furlofo §. I.V deP.S.l 9. C.eod. lUa fit ,ure eommum
pr.Infi.deKS. ifta moribus folius patri« PO^^^f/^
Wi h^c humanitatisratione 1-9. C h.tnbsp;rl /o
teftatoris fubftitutum, ifta amp; hsc heredem filii^.nbsp;9-
cTdX In illa teftatoris, in ifta amp; hac filii bona ad fubftitutum
Llunt; itfdem Hg- In illa amp; ifta quivis fubftitui poteft
/ t. n. in hac ordo fuBftituendi legibus prsfcriptus eft l 9' C-h.
7' In illa una eft hereditas 1.10 f h.t. in ifta amp; hac dus heredi-
tates ^.^.Infi.deR.SJ.7.l-x6.§.uf.h.t t. 9- C-eod. S- llh
finitur herede adeunte hereditatem /. 5. C h- ifta pubertate /. 7.
l iA.f h- lise morbo déficiente amp; liberorum fupei-venientw. /.9.
Ch l\x f.h Atqui'hsojamdefubftitutionibusdixiffefuttîCiant,
quamm tanta eft fubtiliras amp;alt.tudo, ut compendiana interpre-
tione exhauririnequeat. Tefte Wefcmbec.o m c«. ƒ. adhunc
titulum. Quare etiam leâ-orem benevolum rogatum velim, ut
csquoanimoferat, fi qusdamfcriptafint, qu3e palato ipfiusnon
fapiunt, aut fi ftilus ipfi non fatis cultus amp; ornatus cfTe videtui,
cogitetmehicnoneffelateratorem, fed tantum,uns tyr«quot;^^'
fi forte alia non rede pofita occurrant. imputet omnia penuu®
librorum amp; anguftiae temporis.
FINIS,