^V A M
PRiESIDE DEO TER OPT. MAX,
Ex autorit ate CHagnifici ReBoris,
Reip. Ultrajeftins Poliatri , atque in inclytâ ejufdem Academiâ
Medicins Anatomes amp; Botanices Profelforis Ordinarii,
NEC NON
Amplifpmi Senatm Academici Confenfit ^ JVohiliJJtma
Facnltatis JV RIB ICS, Demto ,
PRO GRADU DOCTORXTUS
Summifque inUTRocyjEjuRE Honoribus, amp; '
Pnvilegiis rité confequendis,
Pdlice defenders condimr
RUDOLPHUS ANTHONIUS van MUYDEN, Ultrajeainus,
Ad diem 20. OBobris, hora locoque folitis.
Ex Officinâ FRANCISCIHALMJ, Academic
-ocr page 2-Milisfimq, Speäatisßmo , oJmpiisßmo, omn^
quot;uirtute ac faplentia confpicm VI ,
J.U.D. Reipublicae Ultrajedinse Ex-
confuli ejufdemque nomine ad co-
mitia celfiflimorum ac pr^potentium
D. D. Ordinum Generalium foederati
Belgii Hagse Comitum haberi folita
quondam Deputato nunc autem illu-
ftriifimis D. D. Ordinibus Provincie
Rheno Trajedin^ a Secretis.
lt;
Hanc tfifpumionem Inauguralem
^ femet ipfrm
In- obfervantisß fignum
Ofert ^ infcribif
RUDOLHHUS AKTHONIUS van MUYDEN-
Author.
-ocr page 3-DISPUTATIO J U R I D I CA
I NJVGVRJLIS
D E
I.
THESIS
Ntequam ipfam hanc materiam cxplicare incipiam,
prius aliquid dicendum -, unde emptio diâa fit
venditio , amp; quomodo hx voces apud veteres
JCtos ufurpentur. Emptio ergo dicäa videtur ab
eVsV. id eft. meum. quia in emptione id agitur ut res
mea fiat, unde nemo poteft videri eam rem vendidifle
de cujus dominio id agitur ne ad emptorem tranfeat,
quamvis Veteribus dicebantur emere tam qui rem,
quam qui ufum rei fuum faciebant, amp;quiIocabant
quot;^^endere dicebantur,poft emere dicicxpit quimercatur. Lex autem iz.tak
oninem alienationem emptionis verbo complexa eft ut ait Pomponius in /.
de flat.lib. aliquando hie contradus denotatur duobus vocabulis, ut
^mptio venditio, qùiaduobus hifcefadis feuduabus partibus hiccontradus
cpnftat, fadum enim ejus à quo pecunia datur emptio, amp; ipfe dans emptor,
^ius autem à quo res proficifcitur venditio, amp; ipfe venditor dicitur, amp; licet
alterum fine altero effe non polTit, maxime tamen haec' fada differunt L. i.
^•decont.empt. quamvis uno verbo five emptionis five venditionis veteres
fepiffime totum contradum fignificant ut patet ex infcriptione Imim Rubri-
in Pandetlü,nbsp;- ^ j
A 2nbsp;n.Em.
-ocr page 4-Emptio Venditio efi contraria Juris Gentium nomtnatus bonis fidei confenfi^
Conftans de re acquirenda certo pretio. hic contradus eft Juris Gentium quo^
videre eft ex /. i. fin. ff.h. amp; originem fumpfit à permutatione (ratio eft
vel quia in permutationis, locum quafi fiicceffit, vel quia defedus permu-
tationis caufam praebuit invention! nummi amp; introdudioni emptionis, quo-
niam non femper nec facile concurrebat, ut cum tu haberes, quod ego de-
fiderarem , invicem haberem quod tu accipere velles amp;c, ut eleganter tradit
Pauhis in l. x.ff-h. Sc elegantiffime Arifi. ^.Ethicor. nummum appellat fpon-
forem futurx indigentiae, quoniam venditor pro nummo quem accipit fe-
curus fit, fe viciitim re qua indiget , quandocunque potiri polfe ) à qua
tamen maxime differt, funt qui dant plurimas differentias, fed dififerentiam
elfentialem amp; prae aliismaximam puto hanc elFe, quod in emptione prastium
interveniat, permutatio vero re contrahatur; quod hic contradus fit nomi-
natus , per fe patet quia habet fpeciale nomen , amp; producit adionem ejuf-
dem nominis. Eft hic contradus quoque bonlt;e fidei. Quod inde manifeftum
eft, quia inter eos in ^.iamp;.J.deaä. enumeratur. Reliqua verba defini-
tionis dénotant triafubftantialia emptionis quas funt, i. confenfus ab utraque
parte l.^.pr.ff.h. i. res à parte venditoris /.8. eod. 5. prastium à parte
emptoris L z. §. i. ff. h. amp; quidem fingulatim de fingulis aliquid dicen-
dum erit.
Quod ad i.attinet didtur hic contradus conftnßi confiare. Quia folocon»
fenfu perficitur. d.l.i.^.fin.ff.h. Attamen confenfus intelligi nequit, nifi
etiam fit id fuper quo conlentiendum eft, id eft, res amp; prastium, quamvis
res amp; praetium hic non requirantur, ut in contradibus,. qui re ineuntur,
îibi rei amp; pecuniae .traditio formam negotio dat idque perficit , nam quod
ad perfedionem hujus contradus non defideretur rei interventus inde mani-
feftum eft, quod ftatim quando convenir licet res non fit tradita, nec pras-
tium numeratum , nafcitur utrimque naturalis amp; civilis obligatio, pr. J.de
empt. vend, nec verboruminterventus, neque fcriptura in hoc contradu de-
fideratur , nifi expreffe convenir, ut in fcriptis fiat emptio : qquot;0 cafu hoc
adum videtur, ut non prius fit perfecta emptio, nifi fcriptura fuerit fubfe-
cuta, amp; fubfcriptiones accelferint, quodquoufqueperadum non fit,quum
arrharum amiffione ejus quidedit, vd duplicata ejus qui accepit reftitutionc,
utrique pcenitere licet d.pr.J. quorundam tamen locorum ftatutis, circa
immo-
-ocr page 5-immobiliurn rerum commercia cautum efl ; ut antequam coram maeiftratu
loci ipfa emptio recognita , amp; in fcriptis fuerit redada , non fubfiftat at-
que interim utrique partium cum an-harum amiffione pœnitere liceat'vidë-
fiat.Lej/d.art. 112. Et in casteris per totam Rhenolandiam ruri fervaturcon-
fuetudo ut emptio venditio inrabernapotatoria inter pocula celebrata, haud
fubfiflat, nifi 24 horarum lapfus pro confirmatione interceOerit, intra
quem utrique etiam contrahentium liberum eft ab emptione cum arrharum
amp; fymboli amiffione recedere. quod etiam per totam fere Handriam obfer.
van refert Bmgmd. ad Confmtid.fla»d. inproam. num. f. 2. Exceptio eft
li venditae res fuerint qux pondéré numero amp;menfura confiant iftis cafibus
non ahter perfeda eft emptio, quam fi ifte res fuerint apponderatse numera-
te vel menfuratx/. 55.nbsp;3. Emptio conditionalis non aliter eft
perfeda . quam fi ifta conditio exiftat /. 7. ffl eod. amp; I. 8, C. de perk. amp;
comm. rer. vend.
Qualitas confenfus praecipue confiftit in eo , quod debet elTe liber , un-
de hxcfada eft régula, quod nemo invitus emere vendere cogitur. L.m
amp; 15 C. h. etfi eontraftus ejufmodi vi aut metu fit extortus, non quil
dem ipfo jure nullus eft fed tamen refdnditur à prsetore 1.1. C.derefc.vend.
hxc tamen régula quoque patitur exceptionem, amp; invitus cogitur quis rem
luam vendere, amp; quidem i.ob caufam religionis, iter ad fepulchrum/. 12.
T^.f. de rel. amp; frmp. fa». 2. ob utilitatem publicam , dominus fervos in
quos nimium fsvit. Intereft enim Reip. ne quis ne fiia male utatur.
Ob neceiTitatem publicam, forte annonam amp; fimilia. vel forte agrum
ad viam publicam L 14. §. 2./: quemadm. ferv. amitt. Ejufmodi enim cafi-
ous, amp; fi quis alius hifce fimilis inveniatur, majeftas pro fuo eminenti do-
quot;gt;inio, quod in fingulorum Civium res habet rede de illis ftatuit,
v.-
tibertatem, confenfus maxime impediunt dolus metus amp; error, de quibusi
«a tenendum; amp; quidem i. de dolo, drca quem hoc modo diftinguendum, aut
incidit in emptionem aut dedit emptioni caufam ( inddcre dicitur dolus in
etnptionem^cum aliquisindudtur ad pluris emendum vd minoris vendendura
^^ Ï3- Ö- \^ff.de aamp;. empt. Contra dolus dicitur darè caufam emptioni, quan-
go ahquis ad emendum vel vendendum inducitur, quod alias empturus aut
venditurus non elTet) i. cafu quandoinddit in emptionem^ eroptiolt; quidem
ipfo jure valet, fed refcinditur per aaionem ex
Pofteriori cafu quando dolus dat caufam huic contradui, contradus eft ipfo
jure nuüus, L j.f. de dolo. Quod ad vim,amp; metum attinet nulla di^ren-
tia ftatuenda eft, utrum in emptionem inciderit, an emptioni caufamdcde-
rit, fed femper emptio vi aut metu contrafta ipfo jure valet, fed ex edifto
praetoris I'eftituitur. /. ult. §.i. ^ 5./quot;. quodmet.cauf.amp; I. 5. C.eod. uti jam
femel dißum. Diximus 5. errorem quoque confenfui contrarium elTe ,
de quo dubium non eft , quippe qui confenfum exdudit I. i^.ff.dejmfd.
unde etiam emptionem quandoque nullam facit quandöque facit , ut falva
emptione, errans, interelfe confequatur , quandoque prorfus non attendi-
tur. Itaque hic diftingiiendum , an erratum fit in corpore , vel in tota
materia, quo cafu ipfo jure nulla eft emptio 1.9.fr. /quot;.ä. in corpo-
re ut fi putem me fundum Cornelianum vendere , tu vero pûtes te Sem-
pronianum emere, amp; non dubium eft emptionem imperfedam efle d. l. 9.
f. h. aut in tota materia , ut puta fi acetum quod non habet fubftantiam
vini pro vino veneat, vel xs pro auro , vel plumbum pro argento , qui-
bus cafibus quoque venditio nulla eft tefte Ulp. d. l. 9. §. z.ff. h. Idem
obtinet fiin fexuerretur. L.ii.^.i.f.h. Si è contrario inqualitate rei tan-
tum eiTatum fit, emptio confiftit l.zi.^.z.deaSl.empt.
Didum eft errcrem in materia tota vitiare emptionem, quod tarnen non
obtinet in pignore , ubi fi de corpore conftet licet erratum fit in tota ma-
tei-ia, tamen pignus valet Li. ult.ff. depign.aä. idem etiam eft in ftipu-
latione. l.zz. f..de flip, ratio diverfitatis eft, quia in pignore amp; ftipulatione
créditons inter eft aliquid potius habere quam nihil , fed natura emptionis
requirit ut prstium quodammodo fit aequale cum re vendita,
Ex prscedentibus non obfcure colligi poteft quinam emere vendere pof-
funt, ilH nempe qui confenrire inter fe convenire obligarique poflunt, nec
Ipeciali lege ob fpeciales rationes prohibentur. Unde fecundum con^u-
nes régulas non valet emptio inter eos, quorum alter eft in alterius poteftate,
ut inter patrem amp; filium nifi de rebus caftrenfibus I. ^.f.h. vel inter domi-
num amp; fervum 1.14. /. de obi. amp; aSl. Similiter non valet emptio inter eos
qui nequeunt confcntire , ut furiofi , mente capti , infantes. Sunt amp; alii
qui confentire quidem poflunt, fed tamen ex fpeciali ratione emere^non
poflunt, quales i. funt tutores,curatores, amp; alii adminiftratores,ex officio'
quod gerunt, idque , ob metum finiftras adminiftrationis. I. 54. ^.ßn.ff.h.
tales quoque 2. funt Magiftratus, qui emere nOnpolfunt eo tempore, quo-
funt magiftratus, idque ob metum concuffiotiis 1.^6.f.h.nbsp;Lumc.C.
de cont.jnd. ex qua i. patet quod ifta prohibitio tantum pertinet ad magi-
ftratus provinciales. 2. quod tantum habet locum in rebus immobilibus aut-
mobilibu^, quae non pertinent ad vidum aut amidum Lóz.f.h. Ratio eft
quia Veteribus hanc ereptionem potius , quam emptionem efle vifum eft.
Tefle Cicerone fi quis contra didam prohibitionem emerit rem , ex officio
non tantum rem ipfam amittit, fed amp; in quadruplum conveniturquot;, fecûn-
dum conftitutionem Severi amp; Anthonini d. l.^6.jf.h. quod jus tamen mo-
ribus noftris antiquitatum eft. 3, Ex fpeciali ratione emere vendcre pro-
hibentur Manich^i /. 4. §. 5 .f. de h^reth. q. Apoftatae /. 4. C. de Apofi. Ad-
duntur ab interpretibus medici amp; advocati , qui non poflîunt emere , ab
aegroto vel diente, excipiunt etiam nobiles amp; in dignitate conftitutos, ve-
rum perperam hi adduntur, quia nulla fpeciali lege prohibentur. Quod ad
Medicos attinet conantur illud probare ex 1.1-jf.de extraord. cogn. amp;
C.de prof. amp; med. quod tamen ut puto minime his legibus probatur,/e'.v 5!
enim tantum loquitur de medicis, qui aegrotos compulerunt, per adverfa
medicamenta, i. vulneribus inferenda, ut pofleffiones fic fibi ipfis acquire-
rent, amp; per confequens de iis medicis, qui volunt emere mala fide. Nec
2. /.p. facit ad qusftionem , nam illud quidem certum eft , id quod pro
falute à periditantibus promifTum eft, nqn poffe exigi, ca'vero effe acci-
pienda, qus fani offerunt. d.l:^. quod amp;hodie moribus obfervatur. Quod
ad Advocatos attinet illud dilf: conantur probare ex l,6.^.z.C. de poflul.
fed admodum male, quia ilia loquitur de pado de quota litis amp;il!icita mer-
ende. 5. Dicunt nobilibus non licepe mercaturam exercere , quod rurfus
nullo fundamento nititur , nam nec ratio naturalis, cui non contrariatur
niercatura, diftinguit inter nobiles amp; alios , nec lex avilis, nec mós hodièr-
quot;Us, quamquam hodie frequentius militias aulaeq ue le dedant, quam ne-
gotiationi , idque fere honorificum magis habeatur. Certae hoc dicendum
à negotiatione fbrdiori ni abftinuerint, vix nobilium honorem tueri pote-
^unt : quorum numero habendi funt trapefitas , veftium venditores, apo-
ïfeecarii amp; hifce fimües 1.11. fin. C.decohort. ratio eft quia omnis honor
^contagione hujufmodi fegregari debet d.l.iz.
V I L L
Dixi'porro in definitione de re acqnirenda ; Ex quibus ver.bis fecundum -
emptio-
-ocr page 8-emptionis fubftantiale videre eft , res nempe, qusamp;merx vocatur, quam-
vis proprie loquendo, hoc verbum pertineat tantum ad res mobiles, i. oo.
f. de KS, l.ioT.f.eod. tamen hoc cafu latior ejus verbi fignificatio eit. K
dénotât res mobiles amp; immobiles, corporales amp; incoi-porales,
tutes,tum pr3ediales./.8o.§.i.#:Ä.tumperfonales.l.to.^.Hh.ffdepn.amp;com.
rei.vend, in genere mercisnomine, veniunt, omnia ea qu$ vendi pollunt.
I X.
Videamus jam qusenam res vendi polTunt, amp; quidem vendi omnes res
polTunt, quas quis habere poffidere vel perfequi poteft /. 54. §. i./.ä. non
tantum ergo propria res,fed etiam aliéna vendi poteft. l.z%.f.eod. ratio elt
quia venditor non tenetur rem emptoris facere, fed tantum facere ut liceat
habere. /.25. ƒ. h. amp;c L jo. §. i.f. dedl empt. Ut autem habere liceat, aquc
in re aliéna, atque in propria prsftaripoteft. Rei ahense tamen venditio ea-
tenus rurfus non valet, quatenus dominium transferri nequit, nemo enim
plus juris in alium transferre poteft, quam ipfe habet. /. 54. deR. J. h enim
verus dominus fuperveniat, poteft rem evincere. 1.%.^. z. f. de aä. empt.
1. C. de reb. alien, non alien. Si emptor fciens rem ahenam emit,
non valet venditio /.54.§. 5./.^. Uti etiam non valet emptio rei qus jam
Tioftra eft, ratio eft, quia quod noftrum eft amplius noftrum faen nequit,
nifi fortè quis emat jus, quod aliquis in re noftra habet, ut cum ab mitio
hoc agatur , ut polfeifionem emas, quam forte venditor habuit, amp; m ju-
dicio poffeffionis forte potior eifet. /. 54. ^.^.f.h. aut fi id emam fub con-
ditione, quod forte meum elfe definere fperatur./.öi./'.Ä,
X,
Sed ut res, quae in venditionem venit, faciat eam fubfiftere requîrîtur
t. ut exiftat : rerum vero non exiftentium contradus adeo nullus eft , ut
nec aeftimatio, nec paena inde debeatur, unde fi quis duos fervosunoprsf-
îio pariter emerit, quorum alter ante venditionem mortuus eft , neque in
vivo conftat emptio.nbsp;fi domus exufta vendatur, nil agitur, nj;
hilque confenfus circa eam operatur , non tantum fi uterque ^quot;vent ci
exuftam, quia dolus utrimque compenfatur, qui facit judicium bonae na i
non fubfiftere. l. fj.^. ult.ff. k fed amp; fi uterque ignoravent,
extra dubium, quia deeft confenfus, fi nempe major pars fit combuita. ^
vero dimidia aut minor pars fuerit tantum combufta , emptor coarCtanau
cft venditionem implere , habita tamen boni viri arbitratu rauone, ut quo^
ex prjetio propter incendium decrevit, ab ejus prsftatione liberëtdr; d. l.
57. in fine pr. nifi ea pars rurfus deftrufta fiierit , cujus contemplatione
emptio inita efl: l. 58./. h. ratio efl:, quia tum videtur deefle confenfus,
fine quo emptio effe non poteft. Si folus venditor hoc fciverit, tota doma
confumpta, venditio eft nulla, fivero tantum pars aedificii remanferit, cer-
ium eft ftare venditionem , amp; venditorem emptori quod inter eft , debere
reftituere , amp; hoc ob deceptionem d.l. 57. §. i. Ex diverfo emptoris folius
fcientia facit venditionem fine ulla diftindione fubfiftere, amp; praetium omne
ab emptore , fi non eft depenfum, debere folvi, vel fi folutum fit non re-
peti. d.l.$j.f.^.pen. ex ratione, quod cum fciret rem periilFe, confenferit
tamen emptam habere , amp; ad pretii folutionem Iponte fe obligaverit,
Diftum eft rem, quae venditur debere exiftere, quod ita ftride non eft:
intelligendum , quafi aftu jam exiftere deberet, fed fufBcit ut exiftere pof-
fit, hinc rei future emptio procedit, ut fruduum qui nafcentur, fi tamen
poftea exftiterint, quia ifta conditio ineft /. i.infineff. de cond. dem. cu-
jus defedius etiam faciet deficere emptionem , nifi per venditorem fteterit,
quo minus nafcantur , quo cafu emptor poteft agere ad interefle I %.pr.f.
h. nihil refert an plures an vero pauciores fructus nafcantur , fi tantum ali-
qui nafcantur, totum prstium debetur , nifi prxtium in certam quantita-
tem fit conftitutum. I. 39. §. i.ff. h. Imo amp; fpei amp; aleas amp; incerti even-
tus emptio rede fit , quas emptio dicitur confiftere fine re , fcilicet certa
praefenteque. /• 8. §• i.ff-h. Alias fpes eft loco mercis, unde emptio pura
«ft , amp; praetium debetur , amp; fi praeter fpem nihil ad emptorem pervenerit
Nifi per venditorem iterum hoc fteterit, quo cafu tenetur
adintereffe. i.ia.^ai. ^.^.ff.deaa.empt.
Ut venditio poflït exitum habere , requiritur a, ut res quas venditur
certa fit amp; determinata ; determinatur res, vd in genere ad corpus, cum
certa res venditur , nulla fada mentione quantitatis, aut faltem tantum de-
monflrationis caufa: V. G. Vendo tibi fundum his finibus circumfcriptum,
quod eft ID. jugerum, quod a quibufdam dicitur, emere per averfionem,
apud noftrates, iJoopcnfip öcnnbsp;Quo cafu venditio eft perfeda , fi-
mulac contrahentes de re amp; praetio confenferint, arg. pr. J.h. I. 15. f. de
feric, ^ (om, rei vend. Vel oeteiTninatur res in fpecie, ut cum venditur ad
■ Bnbsp;-nbsp;certam
-ocr page 10-certam menfuram , ut fi in jugera alicujus prsedii vel fingula , vel univerfa-
praetium conftitutum fit, ut vendo tibi lo. jugera, vel vendo tibi rundum-
10. jugerum, tanto praetio pro unoquoque jugero, hoc cafu fi^major quan-
titas inveniatur , venditor fibi retinet illud , qued fiipa-fluum eft, vel
emptor, praetium auget, fi è contrario minor quantitas inveniatur, quam
vendita fit, venditor id quod deefl: debet fijpplere vel patrem praetii remit-
terenbsp;8c l.ó.pr.fdea^i.empt.,
Tertium requifitum eft ut res fit in commercio /. 34. §. i.f. h. alias enini'
emivendi non poteft , nam commercium nihil aliud eft , quam emendi
vendendique invicem jus, fi tamen de fafto res extra commercium venda-
tur, contradus eft ipfo jure nullus, nifi quod emptori adverfus eum , qui
fciens talem rem vendidit, datur adio in id quod intereft §. ult.J Jo. atque
hoc fenfu amp; effedu liberi hominis rerumque facrarum dicitur emptio con-
fiftere inl.^.amp;'jo.f.h. cum ergo generaliter nullitas contradus de ejufmo-
di rebus certa fit /.34. §. i.^.Ä. Nunquamadio ad implemçntum contradus
de his rebus datur , fed emptor ignorans contra venditorem fcientem agit
(ut didum) in id quod intereft, contra ignorantem duntaxat ad praatium
repetendum arg. L lt;,-j.f. h. amp; I. ri. %.fin. immed ff. de aSb. empt. Si emptor
vero fciverit, venditor ignoraverit rei conditionem , non modo folutuni
non repetet prsetium, fedamp; non folutum- exigi poterit /. 57. §. i.ff. h. Sr
Hterque fciverit folutum quidem non repetetur , fed nec emptor agere po-
teft /. 57-§•
Defpiciamus jam de rebus, quae non funt in commercio, quae tales funt
vel natura fua vel Gentium, vel jure Civili. Natura extra commercium funty
fol, ftellalunaamp;c. item res quae nec funt in rerum natura nec elfe polfunt ut
chimaera, hypocentaurus §. x.J.deimt. flip, atque harum rerum contradus
adeo nullus eft, ut nec aeftimatio nec pœnaindedebeatur d,§.i. 8c l.ó^.ff'^
Verb. Obi. Jam ad res quae quidem haberi polfunt, fed tamen commercio jure
Gentiumeximuntur, qualis i. eftliberhomo. U.ff.h.ïAÛo i. eft quialibar
homo haberi non poteft. /. 4./. h. quia aeftimari liber homo non poteft, »
in tantum hoc procedit, ut ne talis quidem venditio valeat hberi hominis,
cum fervus erit, cum fas non fit ejufmodi cafus exfpedare. /. 34./: A. hu-
jus tamen venditio aliquot cafibus tenet, faltem jure Romano, amp; quiden-i
1. lisec venditio procedit, fi pater filium fanguinolentum , id eß , recens
natum ob nimiam inopiam vendiderit. l.i. C.de fatr. quifil. qux venditio
amp; fi fiberos faciat fervosj non prsjudicat tamen eorum ingenuitati, quam
oblato prstio ab ipfis venditis, vel eorum patre, vel alio quocunquc, vel
etiam dato vicario mancipio , recipiunt. d. l. z, Imo amp; cogi poteft pater
ditior faclus redimere venditos ob ceflantem caufam. Comrr. z. var. refil. c.
ïa[.n.^.infine videtur autem ifta venditio conceffa patri tantum, non etiam
avo, cumdJ.z. tantum mentionem faciat filii vel filiae , ut trahiad nepo-
tem nequeat, cum extenfio fit evitanda, maxime in cafibus quibus aliqua-
tenus videtur laedi naturalis ratio , uti nec videtur admittenda extenfio ul-
tra cafum egeftatis, quia odiofa potius funt reftringenda, quam amplianda.
Alia exceptio juris civilis eft in majore 20 annis , qui ad praetium partici-
pandum fe venundari paflus eft, quo cafu in pcenam fraudis fervus ejus fit,'
cui venditus eft. §. 4. J.^e jure perf amp; l.-^. §. i.f.deflat.hom. Verum hi
duo modi inter Chriftianos vix obtinent 2. Jure Gentium extra commer-
cium funt res faci-as fandas amp; reliof^. §. ult.J.h. amp; /. zz.jf.h. qus tameti
-emivendi poiTunt confiderats tanquam acceffiones aliarum rerum. l.z^.f.h,
ratio ejus eft in l.6z.f.de acq. rer. Jam. Imo amp; emptio eatenus valet, qua-
tenus ignoranti emptori datur aélioex empto adverfus venditorem, ut con-
fequatur illud quod fua intereft deceptum non efle. d. §. ult. J. k Jus ci-
vile 5. quafdamres fimpiiciter amp; abfo ute emi vendi prohibet, quafdam fe-
cundum quid. Simpliciter prohibentur i. res ufu publics, ut fora theatra,'
balnea. ^.z.J.Aeinm.fUp. venena mala l.ilt;,.%.%.ff.h. Res litigiofae./. »/f.
C.delitig. Quxdam denique res non polfunt vendi , nifi fub certo modo,
quales I. funt res minorum amp; pupillorum fine decreto jiidicis. l.zz. C. de
■adm.^peric.tut. 2. Res emphiteutica , cujus dominium diredum eft al-
terius, alienari non poteft, nifi fecundum formam prsfcriptam in l.fin.C,
de jure emph. 5. Feudum vafallusfine confenfu domini non poteft aliehare.
Cap. unic. de froh. feud, alien. 4. Arma hoftibus imperii ■/. 2. C. qu^e res export.
Jund. I. z.ff. ad Leg. Jd. Maj.
X V.
Dicitur denique indefinitione, pro certo pr£tio hic jam venit tertium
fubftantiale requifitum hujus contradus praetium nempe , fine quo
■nulla eft venditio l.z. §. i.jf.h. amp; §. z.J.eod. in cujus qualitate
i- requiritur, ut fit certum ^.i.J.h. amp; /. 35. §. i./. W. quamdiu
enim prastium eft incertum.amp; indeterminatum etiam venditio eft incerta
7' §. I. h. Certum autem dicitur prstium , cujus taxata eft quanti,
B 2nbsp;tas
-ocr page 12-tas, quod fit vel e^^preffe , vel demonftratione feu relatione ad aliud , e^-
prelfe veluti hunc fundum tibi vendo aureis tot, vel ^^^^''^'^'Zy^inlvcl
Lptus fit fundus mihi, quanto tu eum emiftt, vel quantum prstu m area
habeo , nihil enim refert utrum prxtium referatnr ad^prxteritum , an ad
tempus prxfens. /. y §• i- ^ti amp; pr^tmm poteft referri ad futurum
temLs , ut quo pmio ifto die in foro vendetur. I^mde prxtu deteim -
Tiatio DOteft conferri in arbitrium tertii nominati , veluti quanti sftimave-
Tit Titius, tanri res fit vendita. §. i. J. h. ratio cur valeat eft quia certam
quantitatem habere poteft contradus, quod fatis eft ad certitudinem , dico
iertii Quia in alterius contrahentium arbitrium collatum prœtmm tacit in-
utilem effe venditionem , quia non adftringit neceffitate contrahentes , amp;
nullam parit obligarionem. §. i.f.h.l.il.C.eod. diconbsp;Nul-
la enim perfona nominata, pro nullo erit emptio , propter mcertitudinem,
quxab initio ponitur, nempe quod polTunt contrahentes non convenire
fuper eligendo tertio. /. z^.pr.f.hc.cond. Non valet quoque emptio fi ex
po? fafto ille , qui nominatus eft nolit aut non poffit dicere prxtiuni ,
quia eo cafu videtur nullum elfe praetium , fine quo tamen emptio confi-
ftere non poteft. d. §. i. amp; /. dt. C. h. Sed è conmno fi ille tertius arbi-
tratus fuerit omnimodo ejus arbitrio eft ftandum. d. §. i. amp; I. uLt. iNiu
ita pravum fit ejus arbitrium^ ut manifefta appareat miquitas tunc poteit
iedigi ad arbitrium boni virinbsp;N'« id adum fit inter
contrahentes , ne à perfona ejus qui nommatus eft recederetur. l-J^-f-Fquot;'
ngt;c. quo cafu tamen videtur ejusarbitrio ftandum, propter mmis dûtadam
iontiahentium voluntatem , quo cafu fi alteruter injurietur aut damnum
fentiat, non habet quod queratur quia fua culpa fentit , fi laefio vero ita
{it enormis, ut excedat dimidiam partem jufti praetu , eo cafu corrigi po-
teft per remedium. /. l. c. de refc. vend.
In prxtio i. requiritur, quod debet confiftere In pecunia numerata fal-
tem qui numerari poteft , amp; fi forte quantitas ejus initio non expnmatur,
veluti fundus fit tibi emptus eo prstio , quod m area habeo. d.L 7'^- '
f.h. §. z.J.h. amp; I. I. §. I./- h. Unde funt qui putant non emptier
nem , fi quis emat rem nummis appenfis , non numeratis , qus lent nn
vera eft , fi appenfio fiatut tantum intelligatur pondusnbsp;'
non vero ut ex pondéré de numero nummorumnbsp;.
tamen venditori confentienti alia res pro pecunia poteft dan. l. 9. t.üerej -
-vend. amp;c I. 17. C. defilut. Si vero ab initio res, non pecunia pro re d»-
tur, non eft emptio venditio , fed permutatio five contradus do ut des,
cujus ufus olim frequentius fuit, fed nummis repertis rarior faólus eft
z.Sil. i.§. !• Quod fi contingat, quod partim pecunia, partum res pro re
detur , hoe modo diftinguendum erit , vel enim contrahentes hoe cafu ex-
preflerunt, quis contraólus a fe initus fit, vel non; priori cafu ftandum
cft voluntati contrahentium, talifque contradus intelligetur, qualem dixe-
runt /. 6. §. I./. de aoi. emft. Si id non expreflerunt, is erit contraduj,
qui praetio praevalet arg.l.i^.pr.f-h. Si xquale fit, pr^tium , m dubio
potius dicemus, efle emptionem, quia hic eft plenior amp; frequentior con-
tradus, amp; proinde facilius praefumitur. Sunt amp; aliae differentie inter hos
contradus, nam i. emptio (ut didum eft ) folo confenfu perficitur , amp;
ita producit adionem , fed plaöitum permutationis, nulla re fecuta , nul-
lam producit adionem : nifi ftipulatio fubjcda fit , amp; ita ex verborum
obligatione partes fibi quasfierint adionem. /. ^.C.de rer. perm. 2. In ven-
ditione aliud eft emcre , aliud vendere, alius emptor, alius venditor, aliud
prœtium , aliud merx, quae omnia in permutatione difcerni non pofliunt.
Li.^.ï.f.h. 3. In venditione venditor tenetur tantum tradere
Emptor vero debet nummos dare , id efi , dominium nummorum trans-
ferre. /. ii.§. z.ff. de aB. empt. Contra in permutatione fufficit ut uterque
tradat. 4. Emptio Veuditio eft contradus nominatus, ex quo certa ori-
tur adio , empti fcilicet, fed permutatio eft contradus innominatus, unde
oritur adio praefci'iptis vei'bis..
Tertium requifitum prastii eft , quod prstium debet eflfe verum amp; ju-
ftum , fi ergo prstium non rei aeftimandas, fed dicis caufa adjiciatur, non
eft vera venditio, fed fimulata. /. lt;j^.f.deO.amp;A.amp;cl. x6.ff.deR. J. Qu^i-
lis pro nulla habetur, unde nec alienatio ejus rei intelligitur. /. 55./.^. Ta-
lis etiam judicabitur fi praetium quidem ponatur fed dandi animo non
exigendum , quodfacit. non tam videri rem vendi , quam donari, nam
fimulata venditio donationis caufa , tranfit in donationem, eoque animo
tradita res nequit revocari. amp;9' C. h. Plus enim valet quod agitur,
quam quod fimulate concipitur. Venditiones ergo rerum alicujus mo-
menti non poflunt fieri uno nummo , qui prstio fere opponitur. l.io. §-.
^It.ff.deacq.veUmitt.pof. amp;cl.^6.ff.loc.co»d. Nee obftat, quod ufusfiudus,
in l.66.ff.dejHr.dot. uno nummo vendendus efle dicatur , eft enim cafus
fpccialis, fpeciaü remedio indigens, nam ufusfrudus , eo cafu , commode
ad mulierem pervenire non poterat, cui tamen ex aequo amp; bono debebatur.
B 3nbsp;Dixi
-ocr page 14-Dixi etïam prstium debere effe juftum , quod ita non eft intelligendum,
quafi nulla omnino inaequalitas poflet admitti, inter mercera amp; praetium,
hoe enim femper agit venditor , ut paulo carius vendat, amp; emptor ut vi-
llus emat. /. 8. C. de reft. vend. Qua ratione contrahentibusnbsp;td eß ,
pro ut inter mercatores obtinet. »W.97. C.1. fe invicem circumvenire licet
/. ff. de min. Si ergo alteruter inde Isfus fit , fiquidem infra dimi-
dium, non attenditur, fi ultra dimidium , valet venditio , fed refcinditur
per 1.1. C. de reft. -vend. Quod verum eft fi laefio dolo careat, cïterum quia
dolus dans caufam huic contradui, aut incidens in hunc contradum ope-
retur, didum eft ad thefin 5.
Atque hadenus expHcata eft definitio emptiotiis venditionis , amp; ejus re-
quifita fubftantialia. Sequuntur jam ejus divifiones , amp; quidem i. ratione
forms. Emptio poteft dividi, quod vel pura fit, vel in diem, vel con-
ditionalis. ^.pen. J. h. Hinc talis venditio valet ; Si Stichus intra certum
diem tibi placuerit erit tibi emptus aureis tot d. ^.pen. Poteft enim conditio
in arbitrium alterutrius contrahentiuin ad tempus conferri , non vero m
perpetuum. 1.%.ff.deoU. amp; a5i. Dies emptioni poteft addi vel tta , ut ad
lt;liem ceitum res ematur, utputa ad quinquennium, l.^o.^.z.ff. h. Vel ita,
ut ematur ex die certo , ut in /.41. fr. amp; §. i. ff. h. Qiii dies tamen non
fufpendit obligatiotttsi, fed tantum traditionem amp;implementum contradus..
Arg. %.z.J.deV.O. amp;c Ulli. ff. de F. S. Conditio vero fi emptioni adjeda,
fuerit, pendente ea etiam obligatio emptionis eft in pendenti. l.f.fr.ff-h-
Non tamen licet uni pxnitere, l.S.ff.deperic.amp; comm.reivend. Si pendente
conditione res tradita fuerit, emptor eam non poteft ufucapere pro empto-
3-e. d. /. 8. amp; /. 4. pr. ff. de in diem adj. Quod fi conditio exiftat emptio ab
initio cenfetur perfeda fuiife , fi contra conditio defidat, emptio ab initio
creditur efle nulla, d. l. 8. Emptio 2. poteft dividi, quod alia fi priv^a,
alia publica, de privata hadenus didum. Publica eft, qux publice fit fu»-
hafta, unde fubhaftatio dicitur, cum res prxconis voce venditur ereda h^
IIa , quod faspe fit, in rebus fifcalibus, minorum , ecclefioe, Reip: gt; ^
•cujufvis privati, qui rei judicata executionem patitur. l, ^-ff- ^^'
f ifcalis autem fubhaftatio ut procedat, requiritur i. Ut debitor coram ju-
dice interpellatus folvere ceflet. GUnl. i.C. deftde amp;jure hafl- fifi' ^^
fiat authoritate praefidis, vel procuratoris Caefaris. /.4-5- ^r^-
ßfi. 3. Ut venditio fiat decurfis haftis, id eft , poftquam 20 dies
knnes res venalis ftetifl'et, propofitis in cel«brioribus locis hbeUis, qui lem
venalem fignificabanr. 1.6. C.de fid. ix^.nbsp;Intra quos dies licitatores
poterant prstium offerre amp; licitando vincere. l.\. C.de vend. rer. civ. 4. Ut
venditio non fit rata, fi intra praefcriptum tempus quis plus, quam cui ad-
didaeftres, oSqï3X.- C.de fid.inßr,z!r jure haß. Quod Mores {
que fequuntur.
i plerum*.
Deoique tranfgrediendum ad effedusemptionls venditiom's, qut in co
praecipue confiftunt, quod venditortradat rem , non vero ut det, necefTe
enim non habet , rem emptoris facere , cum , ut fupra didum , venditio
etiam fit rei alienas, cujus dominium non poteft transferre is , qui rron eft
dominus , ex eo fundamento juris ; quod nemo plus juris in alium trans-
ferre poteft, quam ipfe habet, traditio tamen, fi faéta fuerit ä domino-venditore
faciet amp; emptorem dominum, l.ii.^.imprimis f.deaEt.emft. Et hoc ita fi
prxtium folutum fuerit , vel alias fatisfadum venditori. L i^.ffi.h, qyodi
non folum ^ tradendum, fed etiam dandumv
Uhimo cmptionis vetrditionis cffeduy pottffimus eft obKgatio , ex qua^
oritur duplex adio , ex parte emptoris, AElio empti qua eß aSlio perfomlis
bona fidei, qua dat fir emptori adverfiis venditorem , m rem venditam tradat
cam omni acceßme. Et ex parte venditoris, Aitio venditi, qm eß aäio per-'
fonalis bona fidei, qua datur venditori adverßis emptorem , ut folvat prlt;ttium
amp; omne id qmd ex natfira^ centraBus frafiandum eß. Qus tamen adiones
tum demnm cum effedu inftitui polfunt, cum alter conmhentium ex fua
parte-contradum impleverit, quod refpedu venditoris fit, tradendo rem.
I' z-y.ff. de aB. empt. Aut faltem id quod pro- tradftione habeimr, a parte
emptoris folvendo praetium, aut alio modo fatisfaciendoi De quibus adio-
nibus latius poflet difleri, fed aEa occafione melius.
Q:Mandaior njulneris de c^de tenetur.
II.
^llud pro alio invito creditori fohi non potefi,
III.
Si cjuis n)itiatam duxerit pro virgine nupti^ fub-
ßßunt.
Minores inviti tenentur accipere curatores.
Filiusfam. non poteß teßari de adventitiis plenis.
Vfucapio efi jufim legitimiis modus acquirendi,
Qui credidit in refeBionem nam non habet t^'
citam hypothecam.
Bon^ fidei poffefor ante litem côntefiatam ^ ff-
ceptos confumptos fruâus quoßcunque j
revocahiliter fuos facit,
FINIS.