Q. A n. r.
DISPUTATIO MEDICA
IN AVG V R A L l S
QJJ A M
SuMMO Favente Numine
Ex auSioritate CMagnifici ReBoris,
Reip. Ultrajeftinae Poliatri, atque in inclytâ ejußiem Academiâ
Medicinaî, Anatomes amp; Botanices ProftfToris Ordinarii.
NEC NONnbsp;'
Amplijßmi Senatns Academici confenfu, ut ^ Gratiof«
Facultatis M E D I C të Decreto ,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in arte MEDICA Honoribus ac
Privilegiis légitimé confequendis,
Examini Publico fubmittit
JOHAN CAROLUSSPIES, Wernigerodenfis.
Ad diem 25. Februarii , horâ locoqm folitis.
Ex Officinâ FRANCISCI HALMA , Academiîe
Typographi , cl3 bc Lxxxvi.
ïüufinsfmo Comiü ac Domim
DOMINO
1
Comiti de Stolberg,
Koenigftein, RutfcS-
fort, Wernigerodaamp;
Hohnftein, Domino
in Epftein, Muntz-
berg, Brayberg, Aig-
mont, Lora amp; Klet-
tenberg, amp;c.
Comiti ac Domino meo clementisjïmo.
-ocr page 3-ILLV STRISSIME COMES
DOMINE clementïsfime.
œlitus âd mortales' deve-
nifTeNOSCETE IP-
SUM haud incongrue
dixerunt Veteres , ac
______ proinde omnibus omninb
fuit facratiflîmum, quodque mihi, cùm
alioquin culpa dignus efTem maxima,
quo vis tempore , quolibet in loco de
meliori, quod ajunt, nota commendavî.
Atque ideb, dum memet ipfum novi,
fcio fateorque lubentifTim^, longe me
efle inferiorem, quam ut ILLUSTRIS-
SIME EXCELLENTIE TUM ali-
quid Eâdem dignum ofFerre meis infit
viribus, maximum hac meä inexcufabi-
Ii audacia peccatum me commifiiîe ,
nullus nego ; Clementi tamen oculo ut
ILLUSTRISS. EXCELL. TUA illud
ipfum jam nominatum afpiciat deli^
A 2 dum
1
|Vl
\ I
6him,fupplexrogooroque. Vilitatem
interim doni, quod offero, venerationis
Veritas, quâEXCELLENTlAM
TUAM fufpicio atque deveneror
maxima, compenfet. Accipe igitur,
ILLUSTRISSIME COMES , accipe
hunc parvum quidem, fed magno cum
iabore enixum foetum , admitte eun-
dem fub tutelam, ut de benignitatis
TU^ Magnitudine profpedus , nulla
à momö , quicquid etiam conetur, affi-
ficiatur injuria ^ fed diu maneat fuper-
ftes. Infuper amp; me confueta TUA
connataque amp; verè ILLUSTRI de-
mentia in numerum eorum, quos Pa-
trocinio dignaris, recipe, ac denique
permitte gt; ut Angularis illa mihi femper
afFulgeat gratia, qua ad ultimum ufque
vit^emese halitum appellari poflim
ILLUSTRISSlMiE EXCELLENTIE TU^
VltrajeBi die 15. Feb.
m. dc. lxxxv j.
SdjeBißmh obfervantia addiBm ferms.
JOH. CAROLUS SPIES.
-ocr page 5-I. N. L
Vm multifint 3 qui ex prdconce-
pta quadam, quod ßpe fieri fi-
let ah iis, qui rem non reâè ac
minus accurate perpendunt, opi-
nione Fehris Quotidiana exiflentiam pUne
negent i illam pro non-ente habeant ^ po-
tim tertianam dupUcem TJel quartanam tri-
plicemnominandam effe contendant ; melio-
rihm infifiens mis, firmioribmque infiruôîm
fundamentis 'Difiputationem pramp;Çentem înau-
guralem de Febre Quotidiana Intermittente
confieribere fium arbitratm, ^ quidem ideo po-
ttfiimùm, quoniam ipfie eandem tum IVitten-
hergamp; in fœmina gt; tum Lugduni Bata^uorum in
]Sfoficomio it idem in fiœmina bis obfirqja'ui.
Experientia igitur munitm, negandam non
omnino eß fiebrim hanc cum Horftio in ob-
ferv.p.2î,. y B. Etmullero in oper.theor.
amp; pracl.1.1. p.i6p, opinor, ac fiolùm illam ter-
tianam duplicem, ^el quartanam triplicem
tune demum appellandam, quando tertiana
'Uel quartana prAcefiït, ifiam vero reBius quo-
tidia-
-ocr page 6-tiâïamm dîcêndam, qu^z ftatim a morhi prin-
cipio quotidie invaßt, autumo:qmm dißwäio-
nem elegahtißimam notavit NobilifT. atque
Exp crient ifT Dn. D. Sperling, Praéticus
VVittenbergeufis ut feliciflîmus fic defi-
deratiffimus , Prseceptor meus ob fideli-
tatem informationis incomparabilem
nunquam fatis deprasdicandus, in C.M.
S. de Febr. tituL de Quotidiana. Conferatur
etiam Hoferus in Here. Medic. 1. lt;^.p.353.
uhi nonnuUas diäarum fehrium differentias do-
cîè fatis adducit. Nunquam tamen cum Joele
in Oper. med. T. 5. S. 2. p. lo.fehrim quoti-
âianam pronunciabo -vulgafißimam 3 rarißi-
mam potius eße cum Horftio 1. c. Hollerio
de morb. intern. 1. z. p. 719. Fernelio l.de
different, febr. cap. 12. Timseo à Gul-
denklee cafib. medic. 1. 8. p. 358. aliißque
concedo lubentißßme, rarst as interim rei non
tollit rei exißentiam. Faucis hifce de Fehris
Qjfotidiana exißentia Proœmii loco pnamp;mif-
ßs, .ad naturam ejusdem pro quot;uirium ac judi-
cii debilitate explicandam progrediar. Faxit
VEV S ut fiat feliciter.nbsp;DIS-
DISPUTATIO MEDICÄ
I N AVG V R A LI S,
D E
FEBRiE QJJOTIDjIANA
INTERMITTENTE,
THESIS I.
)Ebrü juxta nonnullos Ifirveo feuferko, fecundum
j alios à februo, Grsecis uxd-ulpu expurgo , deduci-
■ tur, unde etiam à quibusdam vocatur SanguipHr-
fgmm. Capriliolih.defebr.p.iSz. dkkmpitmoßt,
aliis phlegmatica. Grscis vrvfirknbsp;; Ger-
manis das tagliche fieber audit. Ouotidiana appellatur, quia quo-
tidie invadit, ficut tertianae vel quartans nominantur illae, quje
tertio vel quarto die inclufivè fumto novo affligunt paroxyfmo.
Intermittens denique infignitur, ut diftinguatur à quotidiana
continua, quae quidem remittit, nunquam tarnen incermittit»
I L
Inter plurimas ab Autoribus traditas febris noftrs definitio-
nes fequens praecipue nobis arridet, quod üt fermentatio fan^'-
gmnis p.n., a commißione fer menti febrilis ( Th vi. defcriben-
di) cum fangitine orta y variis ftipata fymtomatibus, quotidie ho-
ris potifßmum pomeridianis circa vefperam invadens ^ pofimodum ,
fermenta febrili difcufso vel f»baBô, ad plenariam intermifßonem
veniem, Defcriptio hujus febris per affeBum, quod facit Piens
Tr. de febr., nimis longe eft petita, non minus ac illa, quan-
do ttilTis per irritätionem fpirituum eft explicata, quippe quae
de plurimis aliis alfedibus quoque prasdicari poteft.
.■S
J
Spedat in febrium dafle ad febres putridas, dum à pituita
putrefcente ortum fuum trahit juxta veteres, alias quoque ad
tnorbos intemperiei referri poteft.
SUBJECTUM paroxyfmorum eft Cor; fubjedum caufae vero
funt primae vise amp; inter has potilTimum ventriculus, quod ex
conjundis fymtomatibus facile eft colligere , unde Helmontius
redilTimè ftomachum nominavit certaminis febrilis palaeftram.
De ftrudura ftomachi confulantur Bmholmm , Dicmerbroek,
aliique Anatomici. Fermentum ftomachale autem fimul intel-
Ifgimus, dum de ventriculo loquimur, quatenus illud ipfum
à natura fua acido-volatili defcifcit amp; verfus fixiorem acidio-
remque amp; admodum debilem ftatum vergit, ut ingeftorum cen-
tra legitime folvere non valeat, fed loco chyli laudabilis crudi-
tates pituitofas producat. Mafia fanguinea, quod quidam vo-
lunt, propria materiae febrilis fedes non eft , fi enim in eadem
materia peccans hsreret, tune lege circulationis cordi femper
commun icaretur, atque fic non intermittens, fed continua fo-
ret febris, quod accuratiffime notarunt laudatus Bn.I). Sperling
Le. Jldarggravitisinprodrom. medic.praà. p.jj- amp; Sacchus in
Irid.Fehril.c. iz.p. 210. Quod fi vero diu duret malum, tunc
fanguinem quoque inquinari amp; ficfubjedi vice fungi pollè nul-
lus nego. Obftrudionesamp;tumoresinhepate, liene amp; pancrea-
tc interdum notabiles efFedus potius funt quam fcaturigo ma-
li , ut inde pro vero fubjedo haberi non poffint. Senes aliique
tcmperamento humido ac ftrigido donati, mulieres, obefi, ut amp;
mucofa ac fuccida pneritia ad noftrae fèbris fulceptionem maxi-
mè funt difpofiti. Remote etiamlt;caput juxta Schneiderum
afficitur.
Causa immediata proxima eft fermentatio fanguinis p.
n. orta à fermenti febrilis cum fanguine commiftione. Quam-
primum enim chylus vitium in primis viisnadusfanguiniafFun-
ditur , illico dida fermentatio ob liberum materia primi ele-
fflsnti interclufum curfum fubfequitur , hac enim [ratione
major
-ocr page 9-ïïiajör vel minor oritur fermentatio , prout particuk hetero-
genes magis vel minus refiftunt jam nominate primi dementi
materis.
V I.
Causa Materialis, quam fub fermenti febrilis nomine in
definitione propofuimus, ^ik humor c^màzm ferofus, excremmi-
tim amp;c fubacidus, qui in ventriculo amp; intefl:inis copiofe genitus
cum chylo mediantibus mefenterii dudibus ladeis ac thoracico la-
terali maflsfanguines infunditur,ubifermentationem p. n.dido
modo excitât, paroxyfmumque inducit. Syhim in Prax.
cap. zB. §. lo.amp;cap. 30. §. 58. ut amp; Regnerns de Graefdefucc.pan-
creat.c.^.c^ ii. omnium omninofebriumintermittentium cau-
fam efle fuccum pancreaticum aflerunt, quod an credendüm fit,
prudentioribus judicandum linquo, hoc tamen adhuc femel mo-
neo, quod obftruäiones ac tumoresin pancreate febricitantium
reperts pro effedis reflius fint habends; diäus infuper liquor
non eft acidus, ut volunt, fed merè infipidus, neque ad fer-
mentationem cum bile in inteftinis,chylique depurationem, fed
quod obiter addo, ad chylum amp; excrementa fluidiora redden-
da, ut chylus eo melius tenuiflîmos anguftiffimofquekaeorum
tubulos intrare, excrementa vero commodius per longos inte-
ftinorum anfradus delabi queant.
Ut delNTERMissioNE jam qusdam afferam, contin-
git eadem tum vaforum lafteorum, tum ipfius dudiis Pecqne-
tiani (vel ut alii volunt Bilßani ) obftruftione ( ab alio enim
deduci non poteft intermiflio, inquit Clariflquot;. JD.Sacchus I.e.p.
212. nifi ab obftruâione, qus liberum materis curfum inter-
dicit ) tum denique à materis peccantis quantitate infuflîcientî
amp; ineptitudine ad movendum, Quemadmodum enim in deflu-
xionibus catarrhalibus non quovis tempore peccantem eliminiarr
materiam conftat, fed tunc demum, quando tanta eft materiae
colleda quantitas, ut vafa nihil infuper recipere, naturaque nil
prsterea tolerare valeant, aft eandem potius à novo fupervenien-
te humore propulfam éliminent : ita in prsfenti quoque afièéèu
res fefe habet cum intermiflSoue, quando fcilicet fspe memora-
ratavafamateria paroxyfroumindudurarepleta funt, natura hoc
modo gravata ab illo ipfo onere fe liberandi munusaggreditur.
Quod autem quotidie ac flato quidem tempore recurrat, res al-
tioris ell: indaginis, fpero tamen meam in fequentibus duabus the-
fibus proponendam hac de re fententiam quibufdam ( omnibus
enim placere eft impoffibile) aliquo modo fore fatisfaiäuram.
I X.
Tim vero qmtidiamm febris iavaßonem puto (O oh materia
feccantis copiam, in hac febre enim plura ad iftius materiae gene-
rationem concurrunt vifcera, unde majorem ejus oriri quantitatem
neceffe eft, multi fimul amp; plures quam in ulla alia intermittente
hîc obftruuntur duduslaftei, (quod ex virium lapfu patet,
qui major in hac quam nulla alia febre ad drnfit^tttv perveniente
notatur ) in quibus proinde copiofius colligitur, hinc mole fua ac
vitio illos ipfos irritât, citiufque quam in aliis fieri folet fui eli-
minationem expofcit. (2) Propter materia peccantis fiuxilitatem,
lerum enim omnium maximè ad fluxum eft difpofitum, jam quia
febris noftra eft ferofa, ferumque hîc peccatcopia, mirumnon
eft, quod paroxyfmi quotidie affligant. Hifce dodiffimus Piem
tr.defebr.p.nbsp;(3) foci conditionem, fi fcilicet aptus exi-
ftat amp; commodus habeat meatus, ut facili indeeffluere negotio
queat materia, fi quoque fenfibilis valdefit, ut particulas febri-
les diu ibidem nequeant remorari, verîim fingulis exindediebus
pellantur ac moveantur.
Stato tempore quod fabulam repetat, à confuetudine potiffi-
mum elfe deducendum arbitror; quemadmodum enim, qui ve-
nasfedionem vel cucurbitulas cum fcarificatione in ufum* vocare
confueverunt, nec juftum debitumque tempus obfervant, na-
tura eorum fanguinis quantitate gravata ab eadem ad excretionero
ftimulatur, pruritufque exfurgunt maximè molefti;: fic quoque
fi natura femel vel bis certo temporis intervallo fuftinuit paro-
xyfmum, alTueta quafi eodem tempore, quje fibi molefta funt,
cxcernit, novamque hoc pafto producit invafionem.
Causae Pro catarcti cä, quae ad noftrœ febris pro-
duaionempoifuntconcurrere,funt varia. Sic aer hybernusW
midus ac frigidus infpiratus, amp; quatenus infenfibilem tranfpira-
tionem impedit, venit accufandus. Cibi flatulent!, humidi,
Codu difiîciles, crudi ut amp; in nimia aflîumti copia plurimum
conferunt. p o t u s largior, potus acjuç frigidce in nonadfuetig
codionem vitiat amp; cruditates cumulât aquofas. Motus poft pa-
ftum nimius animales exhaurit fpiritus, ut coâio negligatur.
.Qui ES contra excedens, dum partes chyli optims explicari
non poflunt, excrementis vero admifts remanent, cruditates
producit. Eadem eft S o m n i immodici ratio. Vigilie in
feram ufque noftem protraâs, quatenus fpiritus animales difli-
pantur, ut codionis ofEcio adefle nequeant, cruditatem autores
funt communiflimi. excernendafi retineantur, amp; R e-
tinenda fi excernantur, multum contribuunt. Animi Pa-
themata, quatenus partim humores nimis movent, partim
Ipiritusamp;caloremdeprimunt, cruditatum proventui bonamdant
occafionem. Multi infuper morbi prsgrefli, fuum ad noftram
febrim inducendam conferunt fymbolum, ut defluxiones catar-
rhales, obftrudio menfium, febres continua, cujus rei exem-
plum notare licuit in Nofocomio Lugdunenfi anno 1685. menC
Decembr. amp; ilmUes.
Alia ab AutoribusnuncupaturfAf^//j/{gt;4, alk/paria, licet hfc
difèrentia in noftro affedu accuratè notari non poflit. Primaria
quoque amp; ejfentialis eft alia, ûh fecmdaria amp; fymtomatica. Sim-
flex Sc compoßta; Epidemia deniqne, ut quidam volunt
radica.
X I I L
Signum noftrae febris Pathognomonicum eft quotidian»
invafio cum frigore amp; infequente calore, ad plenariam intermit
fionem veniens. Varia infuper in hac febre occurrunt, quorum
in fequentibus danda eft ratio, ir/^ot refpedivè lene eft, acidum
enim hîc debilius fulphur fanguinis, utpote caufam noftri caloris,
non tantopere deprimit, utin tertiana vel quartana fiaiconfue-
IÎ DISPUTATIO M È DT C A
vit. Crfî/or eft lentus, quia ferum copia peccans non cito poteft
fubigi. Circa vejperam ingrm, quia eft morbus ferofus, ferofî
autem morbi noftu propter aërem tune magis humidum ac fri-
gidum fumunt incrementa. Vomitus fimitoß modo ante, modo
in paroxyfmo faepiffimè adfunt, ob materiae contentas vitium
amp; copiam , quae fibras ventriculi irritât amp; motum fpafticum pro-
ducit; Eadern qvLoqnc. dolorisgravativi in ftomacho autor eft,
amp; quatenus principium fermentiftomachalisaccido-falfumamp; vo-
latile diflbciat, enervat ac figit, fibras ventriculi laxat, vimque
fpirituum fermentum illud aftuantium obtundit , appetitum de-
ftruit. Cms eft pallida , ptilfns tardpts, ob legitimam fanguinis
circulationem impeditam. Vrina emittitur alba équot; crttda in prin^
eipio, ob calorem depreffum amp; coftionem vitiatam, unde fal amp;
fulphur non eliciuntur nec expanduntur, color autem urinas ra-
dicaliter à fulphure, explicativè à falibus e^tmcpitExcell.D.We'
delius in theoremat.rubicmdior vtxbßtin progrept, quiacalor au-
getur amp; codio melioratur. Ingruente paroxyfmo frigus in cor-
poris extremitatibus eft notabile ob calorem tunc magis imminu-
tum, in mßo juxta quofdam potiffimum obfervatur, quia eft
pars ferofâ, amp; quia mucus etiam in ftatu naturali eft frigidus.
Dormiendi adeft in paroxyßrto cupiditas, quoniam pauciores lecer-
nuntur fpiritus , qui infuper partibus aqueis irnmerguntur^ ut
libéré per cerebrum ac nervofum genus meare non poffint. Z)e-
liqmum animi lene quandoque notatur in paroxyfmo, amp; vel pro-
pter confenfum ventriculi, inprimis li cardialgia adfit, vel pro-
pter fpirituum cor influxurorum fuppreffionem, vel denique ob
ipfum eorundem defedum in debilioribus contingit. Vtresvalde
froflernrnmr, quia fuccus nutritius non redè diftribuitur, nec ob
heterogeneitatem affimilatur. CamßudoreßnimtHr paroxyßmi, quia
pituita tunc temporis multum eft attenuata. Dimins karat paro-
xyfmtts quam in ulla alia intermittente, utplurimum enim ad 12»
14 vel 18 horas amp; ultra extenditur, tamdiu fcilicet durât paro-
xyfmus, ufque dum materia peccans, quae paroxyfmum inducir»
vel infénfibiliter in auras eliminetur, vel aliquantifper domiw ac
mitior fada fubigatur, debitifque viis per fudorem aut urinam
evacuetur; Hinc cum in febre quotidiana hum oris ferofi excre-
mentitu
/
U R A E I S.nbsp;^
oppidô conftat J quod, dum
mentitii copia peccet maxima
cito fubigi nequit, afHidio duret longiiis.
Circa Prognosin notandum, quodpraefcns febris fit mor-
bus chronicus , amp; duret ad 40. ac juxta Franc. Gre?nhs in arbor,
integr. ^rmn,hömin.f .i%%. ad (S4. dies , imô ad aliquot menfes
amp; ulterius. Urina (î nullum habet fedimentum, fi paroxyfmi
longius affligunt, fi anticipant, diutius durabit febris. Si diu
durât, in cachexiam imo ipfam hydropem œgrum dare poteft
prscipitem, quia traftu temporis fanguis crudus amp; aquofus eva-
dit, in iethargum quoque amp; carum mutari poteft , fi pituita
in capite cumulata poros cerebri vel illapfu in eofdem, vel com-
preffione occludit, atque hinc fpirituum animalium motum per
didos poros amp; nervofum genus modo minîis ut in lethargo,
modo magis ut in caro inhibet, ut alia malafilentiopraeteream.
DifScillime infuper cedit remediis inveterata amp; Medicorum fa-
mae infidias ftruit haud exiguas. Alias juxta Hippocr. libr. iv.
Aphor. 43. febres, quocunque modo intermittant, periculo
vacant , quamobrem idem de febre noftra, utpote quse
intermittens eft, erit dicendum. Invafio, qus circa vefpe-
ram accidit, non tam periculofam reddit febrim, diurna enim
nofturnâ cft periculofior , ut docet Hippocrates 3. epidem. quia
longiores habet acceffiones, vid. ctiaxn de\\ocRiveripts in Prdx.
I, xj. B.Etnjiillerus I. c. Sc Piens tr. de febr. p. 244. C^o citius
apparet fedimentum in urina, eo citius judicatur, amp; quo bre-
viores funt paroxyfmi, quo magis quoquepoftponunt, eo
brevior erit febris, notât enim materiam febrilem nec in magna
generari copia , nec cito moveri. Bonum etiam licet non in-
fallax fignum eft labiorum efflorefcentia , abfceflus quoque in-
terdum folvunt febrim ut amp; alvifluxiones.
Theoria breviter delineatâ, ad Curationem progredimur,
qus vel in proxyfmo, vel extra ilium inftituitur.
In Paroxysmo quidem fola diluentia ac fitim fedantia ex
aq. card, bened, centaur, minor, decod. hord. ceraf. nigror. amp;
B 3nbsp;fimili-
-ocr page 14-fimilibus cum firup. corallor. Ouerc de card, bened. parce, Tmd.
rofar. fpir. fal. vitriol, in réfracta dofi maritata locum inveniunt,
quae tamen etiam reäius, fi fieri poteft, omittuntur. Si ve-
ro lipothymiaî fiiperveniant, interné cinamomum , fpec. cor-
dial. tempérât, confed. alkerm. elfent ambr. tind. cinamom- V.
cinamom.cydon; externe facculi adpulfus ex cordialibus parati
amp; fpiritu theriacali camphorato irrigati, it. balfam. apopled.
Croll.aq, apopled.amp;: fimilia in ufiim vocari pofTunt.
Extra Paroxysmum inftituitur curatio remediis ad indi-
cationes diredis. Indicationes vero hs fiint, m humores
fitMitoß evACuentm , chyli vitium conigatur ^ tertio denique ut
ßomachm ac reliqua vifcera rohorentur. Non vero conducit hîc
cvacuatio per VenjEsectionem inftituta , imô , licet à mul-
tis fine caufa commendetur , plus nocet quam prodeft in hac
febre , quia primo materia peccans non hsret in fanguine , ut
Th. iv. diüum efi, poftea calorem deprimit, fanguinis tonum
deftruit, fpiritus animales cum viribus abfumit amp; materis in
primis viis haerenti liberiorem in maffam fanguineam concedit
aditum, quo fit ut paroxyfmus prolongetur, quod aliquando,
dum quidam genium hujus morbi forte ignorans venf fedionem
adminiftrari j ulferat, obfervare licuit. Negligendam igitur om«
nino effe in hac febre venaeledionem cum B Re^o Medico quon^
dam hujus loci.accuratißmo ^ Philofopho fuhtilißimo in Prax, Me-
dic. p. 192. exiftimo , nifi à menfium vel haemorrhoidum ob-
ftrudione oriatur, tunc enim in pede celebrari cum frudu polfe,
nullus nego. Nec locum hîc habent Cucuritul.® Scarifi-
CATiE , omnis enim fanguinis evacuatio ob jam datas rationes
nocet. Vesicatoria , quia faepius, quod Autores annota-
runt, ulcéra relinquunt rebellia, non omninô funt tuta. Qui
cvacuationem per Fonitculos impetrare defiderat, defidera-
tum effedum non femper impetrabit. Frictiones in toto cor-
pore poflunt inftitui, ferum enim ftagnans redduntftuxile, po-
ros corporis aperiunt amp; tranfpirationem promovent.
Longè meliorem ac tutiorem edunt effedum evacuantia m-
-ocr page 15-terna , qua? quidem varia funt, non tamen contemnenda, fed
potius ufurpanda. Inter hac primo confideranda veniunt Dr.
GESTivA, quç , heet non tam manifeftè evacuent ut purgantia
aliaque in fequentibus proferenda , non vero prstereunda eflè
judico , quatenus enim humores in corpore ftagnantes obftru-
dionum autores reddunt fluxiles amp; ad meliorem difponunteva-
cuationem, eatenus valde conveniunt. Faciuntautem hoe flor.
fal. ammon. f. amp; martial- tartar, tartarif.fal. digeftiv, Syh. amp;alia
felia, tind. tartar, comp. antimon. tartarif. mart. cydoneat. eflquot;enr.
^triol. mart. antifcorbut. elixir propr. rhabar. miftur. fimph
Evacuant fecundo Purgantia , quae in hac febre maxime
funt proficua, dum irritando humores jam fluxiliores edueunt.
fint tamen non nimis fortia amp; cum judicio adhibeantur , pa-
renturqueex phiegmagogis, qualiafunt fibr. helleb.nigr. rhabarb.
rad.mechoac.alb.fol. fen. agaric, in infufis cuni aliis khibenda,
M. Pil. tartar. Bom. extr. phlegmag. trochifc. agaric, refin.galap.
magifl:. g. g. fpec. diagalap. A/jnf Sc fimilia cum ftomachicis
maritata.
X X.
Evacuant etiam vomitoria, quae purgantibus hîc lociprç-
ferimus , nifi adfint contraindicantia. Ideo autem praecipuè
prodeffe dicimus, quia materia peccans in ftomacho colleda op-
timè per eadem evacuatur. Inter innumera vero ab Autori-
bus defcripta ufitatiora ac tutiora hodie funt tartarus emeticus à
gr.iij. ad iv- cum rhabarb. radic. ari Sc cryftall. tartar, infufum.
croc, metall- vitri antimon. aq. benedid. Hulaad. ad §ij. vel
giij. pro ratione fubjedi.
XXL
Evacuant porrô Sudorifera , quç poff purgatos humores
craflïores magni funt ufus, quatenusminutiflïma vafa tranfeun-
do ferum adhuc in quibufdam partibus hfrens diflrpant amp; ad
corporis peripheriam pellunt ac per cutis poros éliminant. Non
cxcedatur vero in illorum ufu , facile enim noxa poteft fubfe-
qui, quam gt; nopnuUo fudorifera fœmins cuidam hoe afièda
labcK
-ocr page 16-laborant! exceffivè amp; inconlideratè propinantefecutam fuilfeno-
tavi. Sunt autem vel volatilia , vel fixa; Ex his pulverem Be-
zoard. WideLD.D. Sperling, fpecif. cephal. .^/cÄ. unicorn, foflquot;.
amp;c. commendamus, quo ä quibufdam radix'ca va ad 3). data
refertur. Ex illis fp. bezoard. Bujf.fadorif. Schneider. (3.1. miraoa.
f. amp; fuccin. liquor, o.e. fuccinat. tinftur. Bezoard. Wedel.PM.
Sperl. laudamus.
Pertinent denique ad evacuantia Diuretica amp; parari pof-
funt ex afell. prxp. lapid. cancr. magift. teftar. ovor. ftrut. fale
fuccin. volat.ononid.M. Pil. de terebinth, tindtir.filic. Glauber.
tartar, comp, effent fuccin. fpir. tartar, redif.amp;fimilibus.
Chyli vitium tollunt, vifciditatemque amp; fubaciditatem remo-
vent Specifica. Talia funt pulv. febrifug. 2?. D. ftoma-
chal.Ejufd. fpecif. antifcbr. Cro//. mater perlar. perlf, lapid. pre-
tiof. in ditioribus , corall. rubra, alba, smkhv-Wedel, ca-
ryophyll., cinamom.effent.ftomach.faepelaudati D.D. Sperl.
quae certè in hoe affedu eft egregia, effent, abfinth. comp. elix.
propriet, fp. fal.ammon. fuccinat. extr. gentian, falia herbar. amp;c.
ex quibus varig confici polfunt formulae, ut:
l^. Pulv. antifèbr. Croll. §1$. perlar. pulv. ftomach. D. Sper-
ling. a. gr. xv. ol. antifebr. Wedel, gt. j. M. F. 1. a. pulvis
D. in charta pro dofi.
MPil. de fuccin. 3ß. extr. gentian, gr. xv. ol. caryophyll. gt.
j. M. F. 1. a. pilulas D, pro dofi.
Vf. Effent ftomach. D. Sperling. Sij. fp. fal. ammon. fuccin.
3j. M. D. in vitro §o- gt. pro dofi.
Tertif indicationi fatisfacere poterimus remediis ftomachum
aliaquevifcera Confortantibus amp;co6i:ionempromoventibus;
qualia funt conferv. pulp. citr. eleduar. diacor. confed. alkerm.
Zingib.nux mofch. in Ind. condit. cortic. citr. aurant.acor. ver.
condit. fpec.aroraat. rofat, diambr, extr. lign. aloës, acor. ver.
effent,.
-ocr page 17-eflent' ambr- lign- aloës, emulfio eordialis chimica D. D- Wedeln,
olea aromatica, radices, herbae amp; llores ftomachales, lemina
aromatica, cinamomum amp; omnia aromata- Formulas addimus
fequentes.
9/. conferv. flor.antii- meliflgt; a- 3). confeft- alkerm.jß. fpec ro-
fat. novell. diambr- a- Bj. firup. conllor- q- f M. F.
1- a. Bolus.
Spec-,diambr- aromat. rofat- a. gjß- conferv,cortic- citr. faiv.
a-3iij.nuc. mofch-Zingibinlnd. condit- a-pulv. fto-
mach- £)■ Sperling. 3j. cinamom- femin- anif cubebar. a-
ext-ligti.aloes- acor. ver._a- gr.xxiv-confed-alkerm.com-
pl.Siij' ol. cinamom- gt- iv- eflfent- ftomachal. D. D. Sperl.
facchar. canar. in aq. cinamom-cydon- aq- meliflquot;. foe-
nic. a. q. f folut. |v- M- F. 1. a- morfuli-
Rad- gentian, gij. meliff m-ij. flor-fpic-m-j. femin. anif.
cortic- aurant. a- 3ij. galang- cinamom. a- fjS.nuc- mofch.
3nj-caryoph- 9ij. falis foenicul. sj. M. concif. cont. g,m.
D- S. fpecies pro vino- , ,
Externa amp; topica apponere hic voluimus, licet bis ipfis
in curanda febre noflira non nimium tribuamus, unde poft in-
terna demum eadem recenfemus. Applicantur autem partim regio-
ni ftomachali,partim pulfibusmanuum, partimdorfo. Stomacho
qiiidem emplaftra, cataplafmataamp;linimenta ex flromachicis, car-
mmativis amp; aromaticis parata, qualia funt empl. de cruft. pan.
de quo notandum, quod poft applicationem aliquos producat
dolores, empl. de bacc.laur., fpec.procataplafmatedefermento
myrrha, Zedoaria, caryophylli, NMta, olea aromatica amp;c.
Pulfibus imponuntur epithemata ex radice urticae cum aceto amp;
fimilibus. Singulare experimentum vid. apud Petrunt Borell.cen-
tm. I- obfervliz. p.é^o. item apud Robert. Boyle lib. de utilit. na-
tural. fhilefoph. c. lo.ftB- 5.part. z. Dorfo linimenta ex unguent.
Cnbsp;ner-
-ocr page 18-nervin. pingved. human, caftor. amp; oleis aromaticis, it. ex fpu*.
fal.ammon. cum fpirit-C C- parata poflunt inungi.
XXVI-
Ordinem vivendi quod attinet, fit in eo aer purus, tem-
peratus amp; ad caliditatem vergens. Cibi fint facilis codionis ac
fiiccipuri, condiri poflfunt rosmarino , anifo, fi^eniculo, ca-
ryophyllis amp; fimihbus, vitentur nimis humidi, codu difficiles
amp; chylum vifcidum'générantes, ut frudus horarii, carnes fumo
indurata, nimis pingues ac falitae, lac, dulcia faccharata, fla-
tulenta amp; fimilia. Potus fit cerevifiabenè defaecata, vini quo-
que moderatus ufus convenit, potus thes etiam conducitamp;hic
non exiguumpraeberepoteft commodum- Somno indulgendum
eft moderato. ViGiLiiE nimiae abfint. Morus fit ante amp; poft
paftum conveniens, non exceflivus- Quiete utendum non ve-
ro nimia- Venus fit modica. Anïmi pathemata plane rele-
gentur.
Habes jam L- B- mea de praefenti affedu cogitata, quaefipla-
cuerint, mihi gratulor, fin minus, corrige, meliora lubensaC.
furno. DEO interim ter maxime, cujus clementiffima benedï-
dione mea hadenus tradavi ftudia, gratias pro conceflis viribus
perfolvo sternas, Illi fit
I.
Artes humani corporisJucco per nervos
ad eas dem de lat o nutriri, qui nobis ob-
trudunt y fua potius figment a, c^uam
ueritatisfundament a prof erunt.
I I.
Clyßeres 'U er e^ nutrient es non dantur y la^
Beis enim omnino car ent crajfa int efii~
na; ^ pramp;terea EX CLOACA NON
COMMODE BOTEST FIERI
CVLINA.
I I t
P
Mania caufam materialem ejje principium
falinum acidum exaltatum tamen ^
'uolatilifatum, tam exßgnis ^ ßmto^
matihus, quam curatione patet.
IV.
i iCv I V.:nbsp;. j
Vermlum juxta Veteres generatio homoge-
nea rifit merito efl-explodenda,
TinStunz folis ßve auri ver a ac irre ducihi-
les an a quodam farari poßint y maxi-
mè duhiioV ' ~ ' ^
'Flures ah excejfu^n hihendo quam edendo
quot; oriuntur
Infantes ex mammis lac ' elkere per fu-*
Bionem gt; [aniori rationi efi contra-
rium, , . '
tnbsp;T •nbsp;■ quot;
- '. -v; - ^ quot; ' ■ ■ r ■ ■
. ' - • , ^........... ■
^Tï
X.