T A T I O M
V G V R A
D E
QJJ A M,
AUSPICE DEO OPT. MAX.
^u^oritate CMagnifict Ti. ReEtoris,
i s P u
1 N A
Politices , Eloquentiae amp;c Hiftoriarum Profeflb-
ris Ordinarii.
NEC NON
AmfUJfmi Senatus Academici Confenftt , NobiliJJimique
Faculmis M E Igt; I C Decreto
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in MEDICINA Honoribus amp; Privilegiis
rité amp; legitime confequendis,
Erudiâorum examim fulgt;jfcit
SAMUEL clay.Anglus.
A' D. 20. Aug. horis locoque folitis.
ExOfficina Francisci Halma, Academix
Typographi , do bc xc.
Hane fuam Difputationem
Inauguralem
Dicat Dedicatque
SAMUEL CLAV,
Auth, amp; Refpond.
Vm de componenda Difputatione Inaugurait
filicitm eßm, (3 in evolvendo Morborum
Catalogo verfarer, ut materiam aliquammi^
hi eligerem : ecce tanta morhorum utrumqae
ßmiliter fexum hummi generis affligentiutit
occurrebat caterva , ut ea cirmmcirca qnaß
flifatus, ejm me verteren* aut quem cafrm
[eligerem, prima fronte non apparuit Sexus
vera tandem multebris proclivitas ad certos
morbos in propatulo fuit. Sicut enim viri fiios patiuntur manes ^ itaamp;
faemns , licet autem hdi variis k natura ßnt exornatamp; dotibus, inter
^uas, venußa corporis (3 membrorum compoftio, atque elegantia tan*
fxcelüt, ut (fuaviterßc canente AnacreonteS Et flamma cedat il-
li » ferrumquefi qua pulchra camp;-.propterea tarnen a morbis adeo
non funt immunes, ut non folum iis, cjuos cum viris habent commu-
nes , [ed etiam Sexuifuo propriis frequentißime laborant. Heu, qmt
'i'ariis cajubus, quot difcriminibus vktt obnoxtA fant mißra mulieres !
.Quot in tenera muliebrisfixus corpora y mollefve habitus famp;vtHnt mala,
flruBuram eorum multotes invertentia , fi non penitus evertentik , (S
corrumpentia'i QuaUm Tyrannidem agat in eas tempore yirginitatü
Chloroßs, ipfi tefimtur mtfer£. Qumis vero malis funt expoßtd ma-
nt au? Xempore imprägnationii adfunt infolitarum rerum deßderium0
appetitHs,nunc naufeabundus earumventriculus refpuit céum-^ nunc
Ipafmodtce afficitur Ö evertitur , hinc vomere coguntm, vel toto die,
quot;^elflatii quibufdam diei horis, ultimis dein impragnationis menftbus,
'dum f£tus fortiori jamgaudet motu atrocißimos experiuntur dolores, (3
»'» pmu de vita ipsa periclitmtur. Nee adhuc hic fubßflit malorum
iA 7.nbsp;finis
-ocr page 4-etJtPmpeu omnemCharyhdem fefe evajtjji amp; plane evkaffèjam
(fiil. pofipamm) confifi, ehen! in Scylkm hand raro mam alteram-
ve deplorabtlem incidmt, put a in Injlammationem Adammamm, Fe-
hrem laÜeam , D)/fenteriam amp;c. Compkres prefeBo amp; fere infiniti
ptnt morbi, quibus delicatuk teneraque J^irgtnes aque ac multeres ,
.meliori fine dign£ , macerari cmciarique filent, qmd facile patebit,
Jt noftris modo oculis morborum feriem cerneremm , qmm Riveritis
exceptie Cdteris, ratione folim Vteri, extendit ad fixcentos. Et Hipp,
in princip. l. de morb. muiier. partem ilkm , cujm vitto tkm fipè
x,grotarefilent {uterttm intelligimm) non abfque çahsâ , -ntlvrm -rm
»»«•«jMïiTW)' «n't«y , omnium morborum mulielrnum caufiam {fitl. vel
efficientem vel materialem f, fubje^lum ) pronmciavit. Et certe uti
numero quin nimium multd, junt mulierum öigritudmes, fa ettam funt
perimlofts, atqtie curatu difficiles, licet extent de earum morbis traEla-
tiones vmamp;, tarnen vix ulLim abfolutam inveniemus : unde efl ^juod
fœmina de nobis conqueruntur , amp; mm Sorano exclamant: O ma-
le occupatum virorum genus , occidimur nos , non mori-
mur, amp; ab illis, qui inter vos peritiflimiexiftimantur, per-
peram curat« , vos vero de qualibet vel leviffima veftra-
rum afFeftionum , libros , ex libris facientes Bibliothecas
voliiminibus oneratis, de noftris interea diris ac difficil-
mis cruciatibus , nulla vel exigua , 8c ea quidem fatis ofci-
tanter, mentione fafta. Non efi autem mthi animus omnes mar~
bos mulierum in Scenam nmc froducere, adeoque de hifce confirtbere
traElatum : fid potius ex tanta horum varietate Ö numero , unum
duntaxat affectum, in Difputationü gratiam filigere. Quandoqui-
dem vero menfirmrum Supprejfto , gravifftmorum morborum fiecun-
dijjima efi mater , ö multorum infortuniorum femina in totum cor-
pus Jpargit, ita ut monente Galen. lib. 15*. de loc^ ajf. c. 6. commu-
»ique TraBicorum fitjfragio, amp; fintentià, in quovis mulierum ajfeSh*
p. n. ad uteri excretionem , menfes fcüicet, femper diligenti fiudio re-
Jpicere oporteat. Hâc de caufà Supprejjtonis Menfirmrum, jam pT£
ceteris habendam duxi rationem , quo hujus natma caups probe
invefiigatü, faciltorem Aque ac fidiciorem , turn prafintk, tum alia-
rum , hinc dependentium malorum curationem Jperare non modff^
'iierum etiam peragcre liceat,nbsp;^
DIS-
-ocr page 5-DISPUTATIO MEDICA
INAVGRAhlS^
D E
Ntequam ad ulteriorem affedus hujus amp;
exaftiorem analyfin faciamus progreflum,
operaï prstium erit, inipfoprincipio ver-
bum unum aut alterum de naturali San-
guinis Menftrui cvacuatione, prasmittere.
II. Denominibus amp;appellationibus va-
rils menftrui fluxus imprimis dicendum eft.
Hujus itaque fanguinis profluvium Grae-
ci \[JL(/.mci., Latini Menfes, Menftrua amp;
Ivlenftruumfanguinem vocant. Menftrui vero nomen non à pro-
pria fubftantiâ, fed ab accidenti inditum eft, quod fingulis menfibus
ejus excretionem natura moliatur. Noftrates mulierculaîhoneftiore
ac vericundiore vocabulo flores (Anglice jplotoet^) nominant. Non
immérité forfan ingeniofus quifpiam de hujufmodi onomatopxiâ
fcifcitabitur. Cui primo refponfum velim, ideo flores nüncuparï
quoniam in ipfo primo juventae floreapparent. Secundo quod veluti
arbor, è qua flores erumpunt, non fterilis , fed faecunda cenfe-
tur : ita mulierilla faecunda audit utplurimùm cui MenftrualisCa-
tharfis debitomodo, tempore, acmenfura accidit. Floresinfuper
vocari poffunt, quod floridus hie fanguis non faetidusefledebeat.
Vel tandem, fi mavis appelles flores, quod floridaspuellasfangui-
neus ilkreddatfluxus, quod adco verum eft, ut qus illodefrau-
dantur compendio labantur in Chlorolîn, Cachexiam, Phthyfin,
Hydropem, amp;fimilesnon minus perniciofas quam deformes aegri-
tudines, formam videlicet, fpeciem atque omnem vitœ floriduna
«fccoremdeturpantes, ac deftruentes.
III.nbsp;Quid èutem fanguis Meaftruus tfk , cuiqüe n otiffimum
autumo, nempe efl: fangais in muliere fuperfluus, qui fingu-
lis praeter propter Menfibus per Uteri vafa expurgari fokt, quan-
do mulieres nec laflent, nec Utero geftent , exempla tamen con-
firmant, amp; in contrarium teftantur ladantes amp; Utero geftantes
Menftrua habuifle, fed ut plurimüm hoc evenit cum faetus detri-
mento fecunduiH Hipp. Aphor. 60. l. 5. mulieri ß Vtera gmmi
mreatioftes tarn , fxtum bene valtre fieri mnp9tefi.
IV.nbsp;Menfes in falubribus amp; bene temperatis corporibüs virgi-
num fluere incipiunt in hifce borealibus regionibus, plerumquc
circa annum aetatis 14. amp; fluere definunt, anno aetatis 50. verum
hsc regula fsepè fallit. Nam pro ratione temperamenti, viäus amp;
vitae genere aliis citius, aliis tardius fluere incipiunt amp; definunt.
V.nbsp;Ordinariomenftruatio proccdit cum aüqua corporis pertur-
bationc praecedanea, menftruandis molefta, idque inlun:.bis prae-
cipes. . . r
VI.nbsp;Viae per quas praedida evacuatio contmgit, funtrami,
exarteriis feminalibus (antcquam vafa pr^parantia conftituant)
oriundi, amp; totum Uteri corpus, fed fundum praecipuè perre-
ptantes, atque etiam arteris, quae ab Aortae ramis hypogaftricis
oriuntur, amp; Uteri Collum , infimamque fundi partem perre-
ptant. Veteres putaverunt fanguinem fluere per yenas, fed hoc
refeilit fanguinis circulatio , nam venae modo aliquid referunt, 8d
arteriae aliquid deferunt.
VII.nbsp;Quantitas fanguinis Menflrui profluentis non eft in omni-
bus sequalis , fed pro temperamenti ratione , in aliis plus in aliis
minusexcernitur. In genere tarnen cum Hippocrate ftatuere poffu-
mus, uncias circiter oftodecim fingulis menfibus expurgari. Ve-
lim autem notatum, quod purgatio Menftrua ad statis ufque vi-
goremaugetur, florentejam aetate ^qualis perfeverat, vel paruni
aufta , aut diminuta , aetate jam declinante paulatim minuitur,
donec omnino definat.
VIII.nbsp;Quantitatem in genere determinavimus, reftat ut fcrutc-
mur, quibus qualitatibus fanguinem Menftruum laudabilem»
praeditum effe oportet. Requiritur itaque ut fit confiftentias mequot;-
diocrisnon nimis tenuis, nec craflae. Odor omnisabfit, color fit
vividus amp; floridus, fimilis fanguini madatorum recenter anima-
lium,
-ocr page 7-iium , is tarnen pro temperamento, aliquo modo mutari poteft.
Quod medum effluxus naturalem fpelt;äat, Menftrua libéré debent
effluere, amp; non habere fibi concomitantia gravia fymptomata.
IX.nbsp;Menftrua purgatio in omnibus non abfolvitur iifdem de-
terminatis diebus quibafdara enim per duos rquod Hippocratis
tempore familiare fuit) aliis ad tertium, quartum, amp; quintum ,
amp; aliis diutius continuatur. Quod fanguis in aliquibus breviori
tempore effluat, oritur, vel propter ejus fuperflui naturalempe-
nuriam , vel propter viarum per quas effluit, amplitudinem,
propter quam contingit, ut magis libere amp; citius efflyere poffit,
quam alias : ac denique etiam brevius Menftrua fluunt iis , qu®
corpus fuum quotidiè valdè exercent, quam quœ magis in otio
vivunt; ratio eft), quia ha: non tantâ copia fanguinis ad nutritio-
nemcorporis, indigent, (quam quibus continué propter exerci,
tiorum vehementiamfitpai-tium confumptio) ac proinde plus fan-
guinis fuperflui générant, ad quem excernendum temporis fpatium
requiritur majus.
X.nbsp;Maxima difficultas adhuc reftat, qus fit cauiâ hujus Gngu-
lis Menfibus excretionisj, id profeâo multorum torfit ingénia,
amp; fi quidfatendum eft, fateri volumus, res fané ardua eft, cau-
fam invenire cur prïcisè fingulis Menfibus, fanguis ab Uteris vafis
deponatur. Hos verô conceptus fequentes de eâ re, forte non
omnino à ratione alienos accipiat benevolus Ledor. Nimirimi
fuppono quod Deus mirificus, humani generis, primum domi-
cilium, voluit efle Uterum, amp; non ut generi humano propagan-
do faltem, fed amp; ut conièrvet, amp; foveat conceptum femel fœtum,
augeatque ad maturitatem ufque debitam, Requirebatur propte-
reà talis Uteri amp; vaforum ejus ftruóliira , quae apta eflèt, quo-
vis tempore, Bâtx conception! , conveniens fuppeditare nutri-
nientum. Ideoque arterias (quarum ope femper ad corporisquaf-
vis partes nutriendas, Chylus, five laûea nutritia, circulantium
humorum pars alias pervenit) Utérins, plurimam partem ita fa-
bricatae extant, in Utero ad perfefèionem perdudto, amp;conceptio-
ßi idoneo, ut femper difpofitaî fint conceptioni fadae fuos implt-
care ramos, fubtiliffimos ab initio, ut fic cum umbilicalibus fae-
tus vafis Placentam formare, communicatifque ita canaliculis,
femper nutrimentura adducere valeant. Hoc fané eft negotium in
quo
-ocr page 8-quoomnis rei cardo vertïtur, amp; hinC eft, quodftatuto tempore
adeo exadè redeat fanguinis Menftrui fluxus ; fleque ad lunarera
quendam motum , aut fermentum aliquod Uterinum fermentatio-
nem fingulis menfibus inftituentem , velut inanes faltem conce-
ptus , recurrere opus habemus, cum longè fimplicius conftitua-
tur hoe opns. Dum enim Uteri plures arterias huic negotio defti-
natas, fcmper expedare oportet, conceptionem , atque huic ferè
obviam quafi Temper eundo, à fanguine feil. propulfo, fubtiles hae
arteriole excrefcere opus habent ; hinc fenfim cumulatus fanguis
amp; arteriolar longius ferpentes, amp; excrefcentes tandem dilatat, amp; fibi
effluenti rimas efficit : fieque fanguinis fliixuminftituit: donee fic
fenfim majori copia excreta , fubtiles has artsriols in concinnos
refilientes clauduntur rurfus, de novo|affluxum amp; repletionem ex-
pe6tanlesamp; excrefcentes, donee tandem conceptione fada, inten-
tionem fuam confequiturfanguis, nutrimento advehendo deftina-
tus: ubi tum effluxus ille naturaliter emanet, amp; vel in integrum,
vel pro parte: Lateralibus namque arteriis nonomnino adhuc Pia-
cents implicatis , per tempus aliquando, coneeptione faâaj du-
rat effluxus ftatuto tempore , donee tandem omnes in Placentam
femper crefcentem amp; audam exeurrunt, amp; ei implicate extant.
XI.nbsp;Hisdifcuffis, ordo nunc poftulat, ut ad fuppreffionem
Menftruorum deveniamus, amp; primo de Definitione. Suppreffio
Menftruorum, mihi eft, fanguinis in fœminis aetatem juftam ha-
bentibus, fingulis Menfibus naturae legibus ex Uteri arteriis ef-
fluere foliti, praeternaturalis retentio.
XII.nbsp;Propriè fupprimi non dicitur fanguis Menftruus, nifire-
tineatur, quando naturae lege fluere debet, ficut canis cîecus non
eft ante nonum diem , omnis enim privatio , intelligi debet de
Subjeflro apto, amp; tempore à natura prsftituto. Nec enimpuellis
ante annos pubertatis , nec vetulis poft annum quinquageffimuni
propriè fuppreflbs Menfes dixeris, nec de illis provocandis tunc
cogitandum. Prioribus vafa funtanguftiora , amp;totus fanguis abit
in corporis nutrimentum ; Pofterioribus calor imbeciiior excre-
mentahaec, aut parcius generat, aut expellere nonpoteft. Defunt
quoqne naturaliter Menftrua praegnantibus poft 40. diem, nam ad
huncufque diem, finefaetus olFenfione poffunt efle Menftruales.
At fi poftea menfes ilJis fundantur, ferè impoffibile eft , fsrum
eflè
-ocr page 9-«ffe fanum (ut dixiîn fineThcf.jO quiafup dcfraudatut gcnio.
Laftantibus pariter abfumuntur, quiaChylus ex quo laçconfici-
tur , copiofè jam fluit in mammas ad fstus editi nutritionem, amp;
ita fanguinis abundantia non generatur. De his Menftruorum
fuppreffionibus hoc loco non loquimur, de afFedu enim prêter
naturam tradamus, at in praediâis cafubus, Menftruorum fup.
prcffio eft naturalis, vacuatio verô omninô praeter naturam.
XIII.nbsp;Accedimus nunc ad caufas explicandas, quia cognira, amp;
remota caufa , ipfe affedus cognofcitur amp; removetur. Menftruo-
rum itaquej Suppreffio oritur , i. ab arteriis uterinis occlufis. i.
à fanguine jufto craffiori vel ejufdem defeâu.
XIV.nbsp;Occluduntur arteriae ex vitio naturae dum vel nimis cal-
lofs , vel minus îdoneae funt, ut per eas fanguis fluere nequeat ,
fcil. ex tumore , Scirrho , alioque vitio partis Uteri adjacentis,
cafque prementis.
XV.nbsp;Craflior redditur fanguis à quolibet acido fanguinis flui-
ditatem tollente : Cui occafionem dat temperamentum frigidum
amp; humidum. Aër frigidus amp;pluviofus. Cibi vifcidi, duri, fa-
liti , fumo indurati, acidi, frigidi, humidi, amp; noxii ex mala
confuetudine in ufum vel potius in abufum revocatis, ut futit
Creta , Carbones, Cefpitesamp; fimilia. Etiam hic fuum fymbo-
lum conferunt vita otiofa , fomnus nimius, triftitia, msror amp;c.
Defcâus fanguinis fit à Chyli inopiâ à morbo prsgreflb gravi gt;
Hsmorrhagiâ amp;c.
XVI.nbsp;His praemiffis , properamus ad figna tum Diagnoftica,
tum Prognoftica. Diagnofin hujus affeâus quod attinet, illa ex
ipfms aegrae relatione mutuanda eft , propterea femper diligentes
efle debemus ut primum quod petimus ab aegrâ fit, an menftrua
fint retenta nec ne ? Deinde in praegreffam viâûs rationem aliafque
caufas ftatim inquirere debemus. Sed proh dolor ! eo nequitis
devenere gravidas meretriculae, ut medicorum opera implorent,
fe pati fuppreflîonem fimulantes , quarum fraudem , ut detegerc
poffint , amp; praecavere Medicorum fiiii , quaîdam figna quibus
■gravidsE , à Menftruorum Suppreflîonem patientibus, hic com-
raemorare lubet.
XVII.nbsp;Ac primo quidem Gravidae naturalem ut plurimum re-
tinet colorem, in aliis contra faedus amp; pallidus apparet, imô amp;
Bnbsp;corpus
-ocr page 10-corpus aliquando propter diutinam fuppreffionem virerdt. Se-
cundo , Symptomata quas Gravidis in principio geftationis acci-
dere folent, indiesmitioraevadunt, aliis non item, in quibus in-
dies graviora fiunt. Tertio, Gravidae ut plurimum hilares funt :
alise contra maeft«, vexantur naufea , ciborum faftidio, lumbo-
ruiTi, fcapularum, capitis dolore, atque totius corporis gravitate
See. Quarto, in Gravidis pofl: tertium à conccptione menfern,
motus infantis admotâ manu Ventri inferiori percipitur, quodin
aliis neutiquam locum habet. Plura de hâc materia videri poflunt,
apud Cl. Sennerwm amp; Riverium in Praxi eorum.
XVIII.nbsp;Signis Diagnofticis elucidatis, jam progredior ad Pro-
gnofin. Primo notandum eft, quod quibufdam faeminis perpe-
tuus Menftruorum defeftus , familiaris efle foleat, confiante in-
terim intégra valetudine , in illis autem quibus femel fluere con-
fueverunt menftrua amp; nunc rurfus émanant, graviffimorummor-
borum , caufa exiftant. Oriuntur namque inde Vertigines, ca-
pitis varii dolores, refpiratio difficilis, Palpitationes cordis , amp;
non raro graves amp; mirabiles convulfiones amp;c. imo Cachexia con-
fîrmata inde reddita , Hydropis tandem prodromus eft : Sic amp;
Gangraena, tefte Fabr. Hildano, inde nonnunquam oritur , quae
triftem mortis Cataftrophen accelerat. Hipp. I. i. de morb. mu-
lier. expurgationem Menftruorum fexto menfe tranfaóto irrevoca-
bilem pronunciavit. Contrarium tamen exemplum apud ipfum
occurrit Hippocr. lib. 4. Epidem. ubi ancillae menfes, qui per
Sextennium erant fuppreffi, iterum fluere caeperunt. tum lib. ç,
Epidem. ubi Gorgiaî uxori in larifla menfes quatuor annis fup-
preffi redierunt. Hinc Rodericusà Caftro part. 2. lib. i. de morb,
mulier. c. 4. f 17. non debere legi , Affeâiionem hanc menfe
fexto reddi incurabilem , fed curatu dilScilem monet.
XIX.nbsp;Ordo nunc pofcit, ut ad ipfam Curationem accedamus.
Primo , itaque ante omnia Ventriculi Chylofis corrigatur. Se-
cundo, circulantes humores cruditate, craffitieque peccantes, amp;
vafa uterina obftruentes, emendentur, amp; ad ftatumnaturalemre-
ducantur. Tertio, Medicamentis appropriatis Menfes ftimulen-
tur, amp; fluere cogantur.
XX.nbsp;Primariofcopo utfatisfaciamus, necefleeft utmateriaeex-
crementis faburra in Ventriculo congefta, exterminetur, amp; àc-
pravatum ftomachi fermentum reftituatur : in hunc finem primo
praefcribatur Vomitorium, praecipue fi naufea, faporingratusru-
äufveacidiadfint, habito enimrefpeftu ad vires, an not. Cl. Will.
Vomitorium unum plufquam purgatio deciesrepetitaprodefie folet,
quod fieri poteft, ex Croc. Metall, infuf. Oxymel.fimpl. vel ex
rad. aut foliis Afari. Si verô œgra non facile vomat, purgans prae-
fcribatur, quod ex fequentibus vel fimilibus elegi poteft ut Spec.
Hier. picr. aut Diaturb. Pil. Cathol. Aloëphangin. Extraâ:. Helleb.
8fc, additis falibus convenientibus, ut fale Artemif. Puleg. Succini »
amp; ol. Sabinae: vel Pil. Coch. minor, fœtid. additis Caftor. Dia-
gryd. Extrad. Bryon. Chryftall. Tartar, vel ex Antimoniatis quae
in formam Pilul. pulv. velcumaquisappropriatisinpotionem redigi
poflunt : haec quam non tantum profunt quatenus faburram in
primis viis colleàam évacuant, fed etiam quatenus inteftina, par-
tefque adjacentes irritando vafa obftruâa magna eorum fuccuf-
fione fadâ ab infartione libérant.
XXI.nbsp;Ad fecundam intentionem perfolvendam partim à Chy-
rurgiâ, partim à Pharmacia auxilia peti debent. i. Ergo vena fe-
cetur fi vires conftant, maxima fi Plethora adfit. i. Adfangui-
nera craffum nimis incidendum , attenuandum amp; refolvendura ,
commendamus omnia aromatica, item falia lixivia, tamvolatilia,
quam fixa quae fi fudorifera amp; diureticâ vi fimul praedita fuerint,
lalia per angufta vaforum orificia facilius ferantur plus praeftabunt,
jlla tamen fcligenda funt, quaî quotidianâ experientiâ obfervamus
in hoc vel illo affeâu magis conducere; Quai, funt Rad. Ariftol.
rotud. Angelic. Gentian. Imperator. Galang. Apii, Fœnic. Afpi-
rag. Ononid. Eryng. Petafitid. Bryon. Ireos noftrat. 8c Florent.
Fol. Puleg. MalifT. Sabinae, Salviae, Artemif Matt icar. Didamn.
Cratic. Majoran. Rorifmar. Menth. Rut. hortenf. Calaminth.
Montan.amp;c. Cign. Guajaci. Saffafr. Lign. Juniper, ut amp; cort.
eorum, amp;Litri, Cinnam.Aurant.amp;c. flor.Croc.Oriental. An-
thos, Cheiri, velLeucoji, Sambuc.Matricar,amp;c. Sem.Leviftic.
Anif. Fœnic. Carvi, Nafturt.Dauc.Bacc Laur. Junip.amp;'c. Gum.
Aloes, Myrrh. Galb. Sagapen. Afa fxtid. Bdellium , Succinum
amp;c. ut amp; Borrax Caftoreum amp;c.
XXII.nbsp;Tertia intentio fuit, ut Medicamentis appropriatis men-
fes ftimularentur amp; fluere cogerentur , qu« partim à praecedenti
B 2nbsp;Thefi,
-ocr page 12-Thefi , partim hic peti poflunt. Hic vcrô prasftantiffima funt,
atquênonfatisextollenda, Medicamenta ignis ope praeparata, non
tantum enim facilius quam estera ab aïgris affumuntur, fed etiam
majori cum efficaciâ agunt. Sequentes Spiritus volatiles magni ufus
funt, ex. gr. Spir. falis armoniaci aromatizat. Spir. Corn. Cerv.
Fuliginis, Secundins humanx , Liquor. C.C. fuccinat. Tinft.
Caftorei, Elix. Proprietät, c. alkali, imprimis volatilis. Etiam
hicEflentiaMyrrse, amp; Sabinas oleum, fuas merentur laudes. Nec
omittenda funt remediaChalybeata, inhoccafu plerumque maxi-
me proficua, modo poft eorum afïumptionem corporis exercitia
non negligantur.
XXin. PolTuntigiturfub diverfâ forma Medicamenta à nobis
memorata prasfcribi, prout aegra hoc vél illud appetat, ex.gr.
çt. Infuf. Croc. Metall, ^vj.
Aqm Puleg. Card. Benediä. an.
M. F. Vomitormm.
Vel
91. Rad. Afar. Sii?. OKjmel,
Simpl. |j. F. Vomimiath.
XXVI. Ubi verô cruditates nimis tenaces Vomitoriorum vim
eludere hariolamur, prius digeftiva amp; alteranftia praemittantur cum
Marte combinata. Ex.giquot;.
I^. Croc.Martis gr.-x.v.
Salis Tartan gr. v.
Cimam. Amt.
M. F. Vttlvis,
XXV. Ad fanguinis craflitiem aut vîfcofitatem incidendam at-
que attenuandam, talevinumMedicatumprsefcribatur. v.gr.
çi. Rad. Angelic. Jij.
Gdang.
Matricar. Rorifmar.
Sabin* a». Mß.
Bacc. Junip. §il5.
Sm. Dauciy
Leviflic. an. gij.
Cinnam. actif, giij.
Croc. Oriental, gjj.
Salis Tmariinbsp;Iquot;quot;!«
-ocr page 13-Incifä^-contufa indantur Saccule cui in Cantharo aiïunde vini
albi tfeij. bibat aegfa hauftulutn mane amp; vefperi ante paftum,
XXVI.nbsp;Vinoprscedentivelfimili, per tempus propinato,tum
purgante quodam cohvenienti, humores craffi amp; vifcofi rejician-
lur. Ex.gr.
PH. de Aloe lot.
ExtraB. Colocymhid.gr. ix.
Ol. defiill. Cimam. Vel ,
Sabin, gutt. vij.
M. F.PilüU, qaarum repetitis vicibm , ß opw % dettir pra
doß U-
Corpore purgato, fi plethora adfit, in Brachio vena fecetur. In-
terim hsEc venïfeftio , non eft inftituenda inftanti illo tempore,
quo aegra folebat Menftruam pati evacuationem , fed odtiduum
ante illud tempus admitti debet.
XXVII.nbsp;Inftanti jam tempore fluxus^ Balneum fiat ex herbis
Uterinis aromaticis amp;c. v. gr.
Herb. Meliff.
Origan.
Rorifmarin.
Sabine m. MjJ»
Artemif.
?Hleg.
Serpill. an. Mj.
Flor. Cbamom.
Hyperic.
Centaur, min. an. P. iv.
Coquein f. q. aquae pro Balneo, quod matutlno tempore , ingre-
diatur , amp; commoretur ad horam in co , herbae duobus Sacculis
ificludantur quorum uni fuperfedeat, a'tero foveatur venter in-
ferior. Poft Balneum vicinae Uteri partes inungantur Oleo Fl.
Cheiri, cum Oleo Bacc. Lauri, Sabinas deftillat. Spies amp;c.
Aperiatur vena Saphena pedis utriufque die fecundo, poft egref-
fum è Balneo.
XXVII, Deinde talia Medicamenta ftimulantia praefcribantur.
Ex. gr,
B 5
-ocr page 14-iji. Gummi Ammoniac.
Croc. Oriental, gr. v.
Trochifi. Alhand. gr. iij.
Caßor. gr. v. M. F. PiiuU.
Caßgr. Jij. Sal. Succin. gi?.
F. Pfthis , ad tres dofes,
Capiendus ex Aqua Cinnamomi.
Liquor. C. C.ßiccinat. ^
Caßor. cohobat. cum Mjrrhh,
Vel Tina. Myrrha
Borrac. Fenet. gr. xv.
01. Sabin, gm. iij.
S)r. Artcmif. ^ij. F. Mixtura.
Efent. Caßor.Croc. an. Jj.
Cape ßngulis diebus bisagutt. xxx.adt.
Vel
Vel
Vel
Vel
Cinnam. 3j.
Borrac. gr. x.
01. Cinnam. gm. j.
F. Pulvis.
XXIX.nbsp;In cafu defperatiffimo Chymid admodum extollunt
Suffitum Scor. Regul. Antimon. Ex. gr.
15t. Scor. Regul. Antimon.
Coq. in f. q. Lixiv. e
Cineribus Artemißa, tum
«d Colat. hujus decoEl, Jvj.
add. vin. Malvat. Aïifi.
Silicibus vel ferro ignito duo cochlearia hujus liquoris affundan-
tur , fumufque per infundibulum ab Utero accipiatur. Poflunt
amp; inftitui SufEtus ex Sabin«, Colocynthido, Myrrhä, Styrace,
aliifque (imilibus.
XXX.nbsp;Hic etiam Pcfli Uterini applicari poflunt. Ex. gr.
Rad. Helleb. Nigr.
Myrrh. rubr.
Sabina an. Zhnbsp;^^
-ocr page 15-Ex pulverifatls cum Mucilagine Tragacanthi fiant PefTaria duo,
qua nodulo ferico, exctpiantur , amp; applicentur, fed diu haud
retineantur, ne inflamment, aut exulcerent Vaginam Uteri. Si
vero inflammatio aut exulceratio contigerit , optimum erit la-
âe aut Sero , aut Decofto leniente cum Butyro partem abluere
aqua rofar. plantag. album, ovi, ol. rof. viol.pannoexcepta, collo
Uteri imponi poflunt.
XXXI In Diaeta, fugiantur carnes falits, fumo induratae, Pi.
fees amp;c. ut amp; Lafticinia , fruétus horarii , amp; fimilia , vel acef-
centia vel adu acida , cibi fint incidentes amp; aperientes, condian-
tur cum Rhaphano rufticano , Petrofelino, Nafturtio, Croco,
feminibus carminativis amp;c. Potus fit Cerevifia bené defïcata, vel
vinumtenue. Corpusmodicèexerceatur, fomnus non fitlongus,
alvus aperta fit, amp; fugiantur, animi Pathemata.
XXXII.nbsp;Denique his omnibus fruftra adhibitis Veneris nfum
moderatum amp; legitimum commendamus, imo nullum remedium
hoe in cafu eft melius marito; Coitus enim, id, quod Medica-
menta afFedum plane reddere non poterunt, fuppleat, quia pri-
mo , à mutuo cum viro congreflu confricantur partes, fpirituf-
queuberius in easinfluunt, hincdilatanturvafa, partefqueobftru-
âaï referantur amp; relaxantur. Secundo, ab eodem fonte/pirituo-
fa Mafculini feminis aura per poros Uteri amp; vaforum tranfiens,
amp; ad maflam fanguineam advolans, molem ejus exagitat, majo-
remque in eo fermentationem excitât. Hinc Platerus non fine ra-
tione dixit, quod f^trgines pallida, ^ morboft, ß tempore virgi-
nitath menfirmrum defeäu laborant, ß nttbant, inter dum prima
Moäe eorumfluxHs commoueatur, ^in certum ordinem y cum colo-
re vivido, amp; incolumitate reflituatur.
XXXIII.nbsp;His itaque auxilio divino ad finemperdiiftis, Deo
Optimo maximo, prohoealiifqueinnumerabilibus bencficiis gratias
agimus maximas, toto corde orantes ut ftudiisnoftrisquibusha-
ftenusbenedixit, impofterum benedicat, utvergeant unice inno-
jninis fui gloriam amp; honorem, proximique falutem ; propterea
huic Difputationi ( quam praeter expeâationem excrevifTe obfervo)
nnem impono verbis Lipfianis : mihi quidem mens ubique bona ,
amp;ßaliculgt;i humana h(tc lingua aut calamm titubm/it , ne a ferè
nimis luam.nbsp;'
Castis omnia casta.
-ocr page 16-xyiloes ßagnantemfanguinemredditfluxilem.
Tiiehus canicular thus pur gäre licet.
Frigidaomnianervisinimica.
Chimia Studium fJMedico futuro neceffariumeß.
CMetalla probe praparatatuto Medicamentorumloce
ajfumuntur.
differentia inter Empyricum^CHedicMmineocon-
Jiflit quod iMedicus ratione agat, Empyricus vero
non.