DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRAL IS,

FAMIEIE ER'ISCUND^

I O N E.

T

Q^ V A M,
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
JuEforitate Magntfici T). Re Boris,

JOANNIS GEORGII GRAEVII

Politices ^ Eloquentiae amp; Hiftoriarum Profe/To-
ris Ordinarii,
NEC NON
AmpliJJïmi Senatm Academici confenfu, Nohiliffmacjue
FacultatU JV RID IClt;ty£ Decreto
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegiis
rité amp; légitimé confequendis,
Ernditorum examim fubjicit

J^ETRUS van ERP, Gorcomii-Batavus.

A. D. 25, Augufi. horis locoque folitis.

Trajecti ad Rhenum,

Ex Offidna Francisci Halma, Academie
Typographi , cb bc xc.

DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRALIS

D E

Famili^Ercifcund^Aélione

thesis L -

Ommunionem eflTe maxime difcordiarum
fomentum, non fine ratione cenfuit illu-
Are juris afylum, legalifque doârinae the-
faurus Papnianus nofter in /. 77. §. 20, de
Legat. 2. Quodamp; ex ipfis facris memora-
; bili confirmaturexemp o, Lothiamp;Abra-
hami : vix illi fimul inceperant indivifa
poffiderepraedia, vix in communia pafcua
promifcue fuos pecorum armentorumque
greges immiferant, quin illico gravis fuboriretur inter utriufque
paftores contentio. Genefioscaf. 13. verf.j. eamque efle negligen-
tiae matrem abunde, faeculorum omnium experientiâ comproba-
vit, utidifertis verbis imperatores teftantur: {mturale quippe Vi-
tium efl negligi quod commmiter poßdetttr utque fe nihil habere , qui
kok tot um haheat ; arbitretttr denique fuam qmque partem corrumpi
patiatur, dum tnvidet alien*) in 1.1. C. quand. amp;quih, quart.pars
Adevitandas ergo immenfas iJlas, qua metuunturex communio-
ns rixas, defidiaeque vitia, optima fane ratione , lex introduxit
^anc aâionem , quam Familia Ercifcundt JConfulti appella-
runt.

I I.

Ne autem in veftibulo ftatim difEcuItas ex ambiginitate voca-
quot;Uli Famililt;e refultetj fciendum eft illud multiplicem in jure noftro

A znbsp;figni-

fignificationem admittere , vel accipitur de rebus, vel de perfo-
nis; de perfonis quando intelligitur turn rurfus quinquc modis
accipitur, nl Aoztnx. Vlftanus^ Alciatus, quse (utbrevisfim )
hie non libet referre : quando vero accipitur de rebus, uti hie,
tunc rerum haereditariarura univerfitatem, aut rem familiarem fi-
gnificat, in lege namque 12 tabalarumi hunc in modum reperi-.
tur lex concepta preximus agmtus familiam habetol. 195.
^.eadem eft hujus verbi vis in Terentii verfu heantont:

Decern dternm vix erit mihi Familia.
Verbum autem Ercifcere eft antiquum olim fcriptum per adfpira-
tionem , hercifcere idemque defignans quod dividere ; indicat
illeapeete IJidorm origin, lib. 5. cap. 25. Familia hercifcundaincjiiit,
eft divijïo hareditatis inter hinder, hercifimda, apud veteres divi-
fio dicebatur.

Hi.

Hifcepremiffis; ad hujus aftionisdefinitioncm me accingo: de
definitur aftio Familia Ercifemdte quod Jit aÜio duplex, perjonalié,
civilü , bo»£ fidei , rei perfeculoria , qm datttr hteredi, a commu-
nione recedere dejideranti, adverfus coharedem, ad divijionem rerum
haredita rinrum ^ prmftationes Perfonales perluftremus fingula.

I V.

Dicitur, duplex , idque ad exemplum interdiiftorum dupli-
cMTRnti pojjidetis-, ^Z/trubi-y utieaenimappellanrurduplicia, quia
parutriufque litigatoris in his eft conditio ; nec quifquam prae-
cipue reus vel aftor intelligitur, fed unusquifquetamaftoris quam
rei partes fuftinet §. 7. inftit. de i»:erdi£l. I. i.ff. eod. fic amp; h$c adio
cademdecaufa diciturelFeduplex, cuuiineaquilibethïredumreus
amp; ador fimul efle videaturnbsp;eod. quo

fenfu etiam mixta hoc Ulpiano vocatur adio /. i.ff. deoblig.
(^aB. hinc eft quod utrique fit impofita neceffitas calumniaï prae-
ftandi jusjurandum conjunftis formulis, alias aftori amp; reo fepa-
ratim pronuntiandis 1.44. §. ^.ff. h. t. Ne tamen penitus judicio-
rum everteretur ordo , juxta quem ad ventilandas, ac terminan-
dascontroverfias, diftindae tres defideranturperfonx, Aöorputa
index amp; Reus; etiam magis placuitJConfultis, ut is potiffimum

adoris

I NAUGURALIS. 5

aftorisloco habeatur, qui primus ad divifionem provocavit, qui
veroprovocatus ell, rei munere fungi videatur /. 13. ff.de judic.
l. 2.§. uff. comm. divid. unde fi piures, cohseredes firaul provo-
caverint ad divifionem Ulpianus fuppeditat nobis ren-edium in /.
14. jy. de judic. utfortisarbitriodecidatur quiseo in judicio reusquis
aftorfitfuturus.

V.

Dicitur porro (^perfomlis) qtfia defcendit ex obligatione qu»
obligatiodefcenditexquaficontr3du§. 4. inßit. de oblig. quaquaf.
excontr. amp; etiam refertur hsc adio inter aftiones mere perfonales
/.§.!. C. de annul, except. amp;c. opponiturque aftioni reali, /. 5. C. in
quih. cef long. temp. prafc. Inde clare patet, quod haecaftio non
fit realis, neque mixta ^ nego enim tales aöiones fua natura ( quaz
seque funt in remac inperfonam) dari; fateor ex accidenti tales
elTe, quatenus aliquid admixtum habent ex reali aäione , amp; con-
trareales aliquid ex perfonali admixtum habent. CmV/V defcendit
enim ex legenbsp;bon* fidei hanc aftionem efle , non efl: •

quoddubitcmus, cum in ea jndici libera conceflät fit facultas, se-
ftimandi, quantuma(äoriy;ibuendum fit, 8i i^k Impemoresesm
inmuneroaftionuumbonE fidei coUocandam cenfuerint §. 28.«'«.
ßit.deaSl.l.^.C.b.t.

V I.

Caetera verba definitionis judicant i cui detur noftra adio 2 ad-
verfusquemjadquid,

Datur Haredi, qui vel civili vel praetorio jure univerfalis de-
fundi fucceflbr efl , /.48.nbsp;24.§. i./lfo^i.autalio, quo-

modo vicem haeredis fuflinet, qualis eft is , cui reftituta eft ex
Trebelliano Sconßilto haereditas /. 24. §. i. ff.h.t. l.^o. f.eod., aut
adrogatus filius, cuiexconftitutionePü, quarta eft debita / 2. jj-
§. i./:^.?. quibus tamen non competit direda fed utilis aftio d.i.
'^o.f.h.t.Lz.^.i.ff.eod. (acommmionerecederedeßderanti) tum
lit, conftaretneminem in haereditariarum rerum communione in-
vitumefle detinendum, fed quandocunque pro libitu divifionem
poje exigere I. fin. C. comm. dividmd. adeo quidem ut unusinvi-
tis eaeteris ad divifionem poflït provocate i. 43. f. h. t. licet

A 5nbsp;forte

6 DISPUTATIO JURIDIC A

forte paSutn interceflèrit, nea communione recedatur /. 14. §. z.ff.
comm.divià. propter rationem in Tiiefi prima didam.

V I I.

AcLvtrfuscohttredem, l.ï.f.h.t. cum in aperto fît inter cohaere-
des duntaxat huic aftioni efTe locum l. 36. ff.h.t. /. i. §. i. ff.h. t.
ufque adeo ut qui alium hac aftioneconveniunt, eundumeoipfo
fateri cenfeantur cohaeredem, amp;fufEcit ad impediendam repetitio-
nem, quodquisperjudicemfeputetcondemnatum«^./.56. Nihil
intereft five poflîdeant hsreditatem nec ne/. i. 25, z.ff.,h.t.
Nec dubitandum, efl, quin amp; inter pauciores haeredes ex pluri-
bus hoe judicium accipi polTit/. 2. §, 4. d.f h. r.,quod tarnen abfen-
tibus, aut ad divifionem non vocatis, nullum creat praej'udicium
/. ly.C.h.t. 1. 44./quot;. eod. cum jus quasfitum alterius faflo auferri
nequeat.

V 11 r.

Ad divifionem rernm hisreditaviarum , ( ipfa enim hsreditas,
-qux eft res incorporalis §. 2. inft. de reh. corp. amp; incorporai, di-
vidi non poteft l. 8. in fin. f '. de reivind. ) quo verbo deonatur
res dividendas debere defunfti cujus piam efTe patrimonium, nec
viventis facultates in hoe poffe judicium deduci cum nulla hxre-
ditas fit viventis l.i.f. deharedit.velaü:.vendit, ne alioquin cum
csteris devifioriis confundatur judiciis hsc aâio , qusquidem
etiam circa res communes verfari dubium non eft, non tamen cir-
ca res haereditarias, unde JConfultus prodidit in l. i.infin. princ.
f. h. t. generaliter eorum duntaxat hsreditatem dividi pofTe,
quorum peti poteft.

X.

Videamusde quibus rebus detur hase aâio, amp; qus res in hoc
judicium veniant, Pertinet hoe judicium ad omnem hsredita-
tem, five ex teftamento, five ab inteftato , vel alia lege devolu-
tam I. z.f. h. t. , fed amp; de pluribus hsreditatibus , quse inter
eofdem ex diverfis caufis communes funt, judicium familis Er-
cifcundasfumipoteft/. 25. §.5./.^. f. deque omnibus rebus hsre-
ditariis, tam mobilibus quam immobilibus, ram defunâi, pro-
priisquamalienis (etiam fub conditione abituris) quas bona fide

defun-

'ï N A U G U R A L I s. 7

defunâus pofledit. /. 9. cum fequent, f. h, t. aut pignons habuit
ap. ff, h. t.

X.

Hifce expofitis , fêries ordinis nos eo deduxit, ut videamus ,
quibus modis res hsreditariae inter cohsEredes dividantur ; per-
fici namque folet divifio potiflimum quatuor modis, vel ab
ipfo teftatore, vel ab ipfis cohsredibus inter fe, vel denique of-
ficio judicis amp; ope legis.

Per ipfum teftatorerh earn fieri pofle , fatis explorati juris eft
per /. 20. ^.ff. h. t. liberum enim eft cuique rerumfuarumar-
I.zi.C mandat', (nifi idlege, conventione, decreto Ju-
dicis teftamentovc fuerit ademptum) amp; res proprias arbitratu fuo
difponendi, alienamdique, non modo inter vivos, fed praefertim
ultima voluntate tit. infiit. de legefußa can. tollend, cum libera potiffi-
oiumdebeant efle morientium judicia, necquicquam magis debea-
tur hominibus quam ut fuprems voluntatis, poftquamjam aliud
velle non poflunt, liber eorum fit ftilus, amp; licitum quod iterum
non redit arbitrium /. i. C. de facrofanä. Ecclef.

Unde amp; Imperator Jafitniams in Nov. 48. in praf. unam fe
nanc habere intentionem profitctur, ut firms fint morientium di-
ipofitiones, nifirefultentlegi, amp;apertecontrariae funt iis quasipfi
placent. A qua divifionc , fi teftator cuivis haeredi intégras fu-
premo judicio dederit res hsreditarias , haeredes non poflunt re-
cedere I. 10. C. h. t. ifta rerum divifio , ita per ipfum teftatorem
««a, pleniffimumintercoheredes fortitur efFedum, omnium eft
firmiflîma, minimeque refciflioni obnoxia , quia de laefione ultra
aimidium, hicnullushaeredum jurepoffitconqueri, dumeofolo
^uod datum eft contentus efle jubetur /. 10. C.h. at longe difpar
cernitur ratio in liberis, quibus in omnem eventum falva faltetn
debet efl'e portio légitima 1.11. h t.} illam enim ipfis per fuem di-
vifionem pater nequit abfque jufta caufa minuere, velprorfusadi-
»nere §. 6. infl. de inoffic.teflam. Nov. iS. amp; Ncv. nj. Probanda
autem eft divifio a patre faéia ex fcriptura patris, aut faltem ex ejus
»ubfcnptione , aut omnium inter quos divifio faßa eft liberorum
»ubfcriptione Nov. 18. cap. 7. amp; Attthem. iß modo) C.Lt.bmc

opor-

8 DISPUTATIO JURIDICA

I

oportune una aut altera Quasftiomoveripoffit i. Quxritur fi pater
qusdam bona diviferit, amp; quidam indivifa reliquerit, quomodo
indivifa fint dividenda. Refpondeo quod arqualiter pro virili
portione fint dividenda/.1I.C.Ä.?. 2. Quaeftiomo-
vetur, quid juris fit, fi pater divifionem prohibuerit, ego puto,
quod, non obftante tali patris prohibitione, unus tamen ex filiis
ad divifionem poflet provocare per l.ult.C.comm.divid. cujus rei
rationem difertis verbis fuppeditatnobis/'lt;»p//Vi»»jin/.77. ^.lo.ff.
de leg-at. Z.

^nbsp;X I.

Didum, dedivifione per teftatorem fada, nunc agendum vel
nitdedivifionequsa coha^ribusipfisinterfefacienda eft; eadivifio
maxime JConfultis eft probata, quae per ipfos fit cohxredes, non
exfpedata judicis arbitrive, fententia, zniorPapinianustik I. final,
ff h.t.-, huicautem divifioni tum praefertim locus eft, cum teila-
tor vel omnia, vel aliqua bona reliquerit indivifa/. 32.qua
in partenotandumeft, quod nudum padum de divifione non fuf-
ficiat, fed divifio debet fieri interveniente ipfare /. 15. C. h.t.cum
vuIgatiGimum fitjurisaxioma, traditionibusamp; ufucapionibus do-
minia rerum, nonnudispadistranfern7.2o.C.lt;5?f/gt;^f2.

Non aliud magisobfervandum eft inter haeredes quam ut omnia
( cum hxcadio fit bonae fidei) bonafide, non vi, noncIam,non
dolofo gerantur propofito /. 3. C.comm. utritifq.judie., hincforfan
mihialiquisobjiciet, an non pritextu Isfionis divifio poffit revo-
cari quod affirmandum puto , fi unus cohaeredum Isfus fit ultra
juftam dimidia partem ex /. 2, C. de refcind. venditarg. comm. utriptfq.
judic. habet hoc autem locum in divifioneextrajudiciali, judicialis
divio autem fada, nonpoteftretradarinifiexiifdemcaufis ex qui-
bus fententia retradatur.

XII.

Divifio jam debito modo inter hiredesfada; Controvertitur,
fi poft divifionem res unihaeredumfueritevida, ancohaeredem ha
beat obügatum de evidione; puto fententiam affirmantium efle ve-
riorem, quodeumhabeatobligatum, licet de evidione nihil fue-
ritcautum/. ^.C.fc.r.amp;haeres non tantum ad fimp!icem,rei aefti-

tnatio-

Wationem, fedetiam ad id quod intereft poffit contra cohsrcdes
contendere adione de evidione ut amp; lucri ceiTantis, omniumque
acccffionum BEÔiniationemabiisprorataconfeqaatttr arg. / 8. /. 15.
^princ. ^ i.51. i.'^.ff. deeviä. Lnbsp;eeü. Cefl'at amera

eviaiojvarîis in cafibus r, fi is en i t-çs ;ev.iâ:a eft, pericnlumevi-

lt;äilt;snisin'fe fufcefKnti^. /. .i4.r3tioeftin/. 29, C. de paS. a. indi-
vifionefada ab ipfo teftatore vel pâtre l.nbsp;ff.delégat.x, _ra-

tiovidetur mihi, quia ifto caRi, haereditas , ipfo jure nunquam
fött cotmnrtmis. f. Si res culpa ipfius cohasîïdts faerrt eviéta L ■39,

%'Hlt.ff.i.t.

X I I L

Aggrediornuncjudicisofficiam» perlt;^tiamneceffarium in divi-
fione, fi haeredes inter (ètentaverintquidein, non tamem ex con-
fenfuperficerepotuerint rerum hsredirarirETuin divifionem ( nimio
forfan agitati contentionis fervore , lacrive cupidine) i. C.h.u
nealioquin ad rixamamp;arma procédant, quod in iis judex pâti non
debet, quos fua jurifdidione poteft componere /. 15. §. 5.dt
Vfufruü.

Ante omnia judicis eft inquirerc i. illi necohaeredesfint, qui
controverfiam fibi mutuo movcrnnt, eumque, quiin proband©
fucceftîonis jure defècerit ab hoc exckdat judicio 1.1, §.i,ff.é.n
«ncontra, jadexiurehaeredibus injunget, ut omnes defunâi fa-
cultates in aperto proponantur, cam nihil debeat judivifuînrelin-
^cre/. 25. to.^. Ä.j.

I I. ïltad judicis officio incumbît, m totam hsereditatcm diyî-
dai, iamp;nihilotnninorelinquatindivifiim «i /. i5 §.20. cum eniaa
^lahireditaspetaturdividenda. Se fententia amp; officium judicisli-
^lodebet efle conforme arg. 1.18. ff.comm. dividmd. ^ l.fin. C,
*^fideictm.lthrt.amp;fi quafdam reliquerit res indivifas (cum hoc judi»
fit univerfale,quod ampliusquam femel inftitui non poffit/.zo.
r^-ff. h.t. ) inftituendum eft communi dividundo judicium d.U

3 - Ut fingulas res facile divifibiles, fingulis hœredibus quantum
neri poffit aequaliteradjudicet.§.4. inßit.deofßc jndic. amp; fi inaequ«-
quot;fitadjudicatio, alterum, cujus pars prsponderat in certamTum-
quot;»ampecui^ condemnet d, §. 4.amp;i. 52. x.ff. b.t. 8c fi quœ res

Bnbsp;commode

commode divifionem non recipiant, judex tune debebitalteri co-
hœredum ex bono amp; aequo totam rem adjudicate, amp; viciffim illum
adcertamnum morum quantitatem cohœredi praeftandam condem-
nare §. 4. 5 »»fi'f-' proprietatem amp; alteri
iifumfrudum iftius rei adjudicate /. 16. %i.ffb.t. vel licitatione
admifla, amp; compenfatioue praetiifaâa uni rem adjudicareI. zz. §. i.
ff. h. t.

^^nbsp;XIV.

Ope legis dividuntur nomina, quae ex lege Duodecim Tabularnm
interhsredes in portiones haîreditarias ipfo juredivifafunt 1.6. C.
h.nbsp;§. eod. interdum tanien cuique pro por-

tione, fua nomina ad judicari poffint/. ^.ff.h.t. ut quiftjue fciat
aquodebitum n'lgat I. z final, ff. h.t. vti, amp; debitum paffive,
utquifque fciat cui folvat, quae adjudicatio tamen non praejudicat
creditori cui falva manet obligatio pro portione hasreditaria in fin-
guloshaeredes /. 2,}. C.h.t.

Inhocjudicium nonveniuntres, quae dividi non pofTunt ; fua
natura, ut res incorporales, puta fervitutes , cum enim folum-
modo jura feu qualitafs praediorum fint, divifionen) non reci-
piunt ar^. 1.7. de fervit. ratio eft , quod neque /. i 2. Tabularum
adiones pro his compétentes inter hxrcdes divifit /. 25. §. ^.ff. h. t.

Etiam perfonales fervitutes, cafu , quo ad haeredes tranfierint,
veluti fi alicui pro fe haeredibufque conftitutus fuerit ufusfrudus
/. ^.ff.ejuib.mod.ufusfr.amitt. I. 14. C. de ttfufruSi. vel fervolega-
tum fuerit utendi jendi jus, quod poft domini durât obitum,
quamdiufervusinvivis, cft/.i5.)f. h.t. quae utiliter tamen in hoc
veniunt judicium, non ut dividantur, fed ut uni in totum adju-
dicentur, amp; alter praetium pro iis accipiat /. ^^.ff.h.t. vel ut inter
pofitiscautionibus, finguli per certnm tempus, aut alternis amiis
utanturfruantur, amp; apud eos vice mutua fit totus ufusfruSus/.
Id.^.z.ff.b.t.l.y.^. 10. comm.divid.vel ipfumeloceturpraedium
ufufruduarum, amp; penfiones inde redaólae pro rata ceduntcohae-
redibus /. 7. J. i o. inpr. ff. eod-

Qusdamresdiviinon poffutit, quia lex propter turpîtudinci»

impedi-

INAUGUR.ALIS

impedimento eft /.4. jf. b.t. ut funt venena, mala medicamenta
d.i. §. I, taliaautem qus nobisnullomodoufuiefl'e poflunt /.zjö.
y.H. aut libriimprobataeleaionis, îit funt magic i, mathematici,
hsretici, L 4. ^.i.ff. h. t. quas omnia non funt inter haercdesdt-
ftribuenda, fed potius per judicem innocentisboniqueviriofHcio
fungentem corrumpenda^i. / 4- §• ff-^-f' 'P^ codices mathema-
ticoruminconfpeélu, amp; fub oculis Epifcoporum concremari de-
bebant l.io. C. de Epifiop. audient. nequc dividenda turpia lucra,
qusdefundus ex furto, facrilegio, vi, peculatu, aliifque inho-
neftisacperlcgesimpröbatisacquifivit artibus 7.4.§.z.ff.h t. quae
dominis aut quibus debentur oportet reftitui, cum turpia lucra
haeredibusextorquendafint /. f. ff. de calumniat. inter res quaîdî-
vidi non poflunt, quoque referuntur, quae fingulari titulo ut pro
donato, legato, aut pro emptore amp;c. a cohaerede poflidentur L
§. 7. ô-L^^.princ.ffth.t.

^^ r«

Familise Ercifcundse judicium ex duobis conftare, rebus vide-
licet, amp; praeftationibus perfonalibus, teftiseft Ulpianus iu /. zi.
§.4.jf./amp;.f. poftquam jam aâium fuit de rebus; reftat nobis ut
praeftationesperfonales (tanquam finem minus principalem ) pau-
cistraâemus.

H SE autem inducuntur Lucri, Damni, Impenfarum ve nomine.

i. Lucri nomine, utfiquidadunumcohaeredumex hsreditate
pervenerit, ut caeteris communicet cohaeredibus §. j. infi. de obïig*
qttt qmßexcontr. §. 4. inßit. deoffic.judic. ôcl.iç.^'l. 44. 5,ff.h t.

Hue pertinet materia collationis, nam ut i.'ualis fiat bonorum
paternorum divifio inter liberosj fratres amp; forores eorumque de-
fcendentes (quotiefcunque jure repraefcntationis ad Iiaereditatem
alicujus adfcendentisinlineareclavocantur) bona a parentibus ad-
huc in vivis accepta debent conferrcin communem haereditatis maf-
fam./. I. (^tot. tit.ff.de CeUa'. nepotes proinde conferre tcnebun-
tur, quicquid eorum parens ab avo receptum conferre debuiflet.
Excipiuntur fumptus in ftudia, dignitatem ^ peregrinationem fi-

liprum, qui non funt conferendi /.i.§. 16. ff. décollât, (fr I'^o.Jf.
^'.r. nifi fit dignitas quae vendi poteft, Lpen. C.dccoOtu,

B Inbsp;FruÄus

•Frudus autem per unura ck cohazredibus perceptos , quod
fpedat , illi hac adione cœterk funt communicandi cohasredibus
l. ij.C.h.t. Scl.'\. i» fut' C. commuH. derid. quoniam incremento
fruâuum portio haereditatis ad unumquemque pertinensaugetur.
( o.e. h. t. /. z. C. de hxredit. petit. L zo. §. eodem. Controvet-
hahicmovetur, utrummefoli communicandi fint frudus exftan-
tes, an vero etiam confumpti: facilis ell hujus controverfiae de^
cifio, fi diftinxerimus inter bonae amp; malas fidei poflèflbrem, per
mals fidel poflelTorem intelligo talem, qui cum fciret alios elfe co-
haeredes, omnes nihilominus fruftus ex haereditatecepit; e con-
trario per bonœ fidei poflèflbrem eumintelligo, qui cumadiviflet
haweditatem , fe folum hxredem efle credebat ;. diflindione fa-
fta, dico jam quod priori cafa, non exilantes modo priftiturus
efl:hac aftione, verunstamp; confmmptos §•. 55. inftit. de rer. divif. l. 4
§. z.ff.fin regmd. cum mala fides faciat eos exflare; nequequif--
quampoflit. vel percipiendo, vel confumendo fruftus ullosfuos
facere, qyi non fuerit in bona fide /. 23. §.i. amp; Lnbsp;ff.de

Mquir. rer. do'nin. pofl:eriori vero cafu , frudusdivifionis tempore
exflssntes omnino debet pro rata refundcre /. zz. C. de. reivmd. amp;
zr^.l.^.^.z. ff. ftn. regund. adconfumptos autem praeftandos non
aliter hac aßionetenetur, quamquatenus ex iis fadus eft locuple-
îiori. r.§. I.e. de hired petit. amp;/ zy il.f.eodem. frudus vero
poft fufceptum judicium percepti in uni verfum ceteris pro rata com-
municandi funt l.zz. C. de reivind' définit boni fidei pofleffor effe
cum quo liseft conteflata /. ïo» ff. dtttfur^ ^ 2. inft. deoffic.judic.

X V I I.

a. Damni nomine , ut fi peraliquem ex cfehasredibus dammum
ipfiusculpaüolovefnerit datum/. z^.^.ié ff.h.t.éümsiMt nonnul-
Ik, qusperagendafuerantomifit, aut contra, quœdam commifit
qua debuerunt omitti, id univerfum in hacadione confiderandum
erit, I. i6.§.^.ff. h. t. adeo ut is qui fua fraude, vel negligentia
nocuic, teneatur refarcire damnum , aut tanto minus, divifionis
tempore ex haereditate percipere, quanto deterior res ipfius fad-o
eficda eft I. 19. C.h.h.t.^-l. Z.^.z.ff.comm. dividund.tmm qui
fervitutesprsdiishaereditariisdébitas, nonutendopafluseftamitti,

damnum

1 N A tX G U k A L I S. 55

damnum hac aétione refatcire compelktur /. 25. ^.ii.ff.h,t.mSc
fiquisex cohaeredibus res feu rationes dcleverit hsereditarias, can-
celiaverit, autcorruperitj quamvis contra talem nata fit aéèio ex
legeAquilia. nihiiominus, Ähaecaftiocurailla concurrit/. i6.§.
^.ff. k t., non tamen Ii, hac conveniatur aftione, agitur ad poenam»
fedtantumadfimpliaeftimairionem/. ly.jy'.Ä.f. Ingenerecohafrc
des non funt praecife adsftrifii certo gradui culpae, fed fufficit quod;
talem in hsereditariis rebus gerendis monftrent diügcntiam, qualem
in propriis praeftaï« confueverunt/. 25. 16, ff^^b. ^.ubiadditur
ratio.

XVIII.

5. Praïftationes perfwnales comprehendunt, etiam impenfas t
tria autem potiffimunt debent concurrere requifita utidquoderoi-
gatum, eflin hoc veniatjudicium. Quodadprimum., requiritur»
utin reshasreditariasirapenfaefuerintfaftaEpoftmortem illius de cu-
jus hsreditate controvertitur arg.l'nbsp;ne tantum poft
mortem, fed poft aditam haEreditatem l./^g.wfin.ff .h.t.qmcqmêt
autem aiiquis impenderit antequam per actionem hsres eflet effe-
öus,, ad idfruftra, per hanc contendetaiäionem lt;/, /. 49. fadae funt
«lim eocafuimpenfe in rem antequam communiselFet, quasindi-
viforium venire non poftunt jüdk'iumL^.^.^.ff. commidmdundt
excepto cafu in l. 25. §. i^.ff- h. t. conftituto in favxarem übe-
forum.

Quod ad fecundum-, requiritur ut iragenderit, haereditario no-
tnine, adeoque tanquem'hseres/L 44. §. ff..h.t. fi enim errorc
lapfus, impenfas in res» hspeditariam fecerit, putans earo effe vej
fuam, vel ad aüumquempiam amicum pemnere , non hac , fed
negotiorum geftoruns afbionevideturexperiundum effi, quia nihil

prorfus animo haeredis gefferit l. 49; inßn.ff. h. t. amp;d. l.44. §. 5.//.
^•r. fufficit autem quod communem rem efle noverit, quamvis ne.»
ftiverit quem habeat conforiem, neque enim illadebet ei obeffe fa^i
«gnorantia l. ó.tnpr. amp; 1.14. ff. comm. divid. l. i^^ffead-.

Quod ad ultimum requiritur ut utiiiter ejufmodi fumptusin rem
fafH fint /. 25. §. i^.ff. h. t. arg. l.i^.ff.denegitt.gefi.Sihoctü.
quod in plerifque legibus per bonam fidem eft donatum, dumlm-

B jnbsp;perato*

14 DI S P ü T. J U R I D. I N A U G.
pcratores amp; JConfulti rcquirunt ut bona, fide impenfe fiant /.

^.uC.h.t.L iS,§.i.ff.eod. Utilcsautemimpenfaenon funt sfti-
mand« ex eventu, quatenus Hs vel confervata aut melior reddita
fuerlt res, fed potius ex principio, Ific ut fatis fit, quod ab initio ne-
gotium itafuerit comparatum, utexiisimpenfis, non fruftra fpe-
».retururllitas, licetforfitan intentioni non refpondeateventus, ef-
fedusafFeain /. io.§. i.ff.de»eget.geß.l.9.ff'Comm.diviä. dr I. ij'
ff.de in rem verf.

Concurrentibushifcerequifitis, fiunusex haeredibus (urgente
necelTitate, non vero ex voluptate) fumptus fecerit in res haeredita-
rias, iftifumptus a ceteris cohaeredibus pro rata hac univerfali refti-
tuanturadione/. i8.§.aut quod eodem redit, admiflacom-
pcnfationetanto minus ex haîreditate finguli percipiant^»«.««öi§.4'
inßit.deofßjttdic. c.

Cor onidis loco, ilia, in hac materia non, eft praetereunda con-
troverfia, anadio familias Ercifcundae, longi vel longiffimi tem-
poris praefcriptioneperimatur, fi inter coh3ered2S non fuerit infti-
tnta, adeo'ut inpofterum nequeat a communiano recedi cohaerede
repugnante? ego puto fententiam negantium effe veriorem, quod
cohsredesfemper, nullotemporislapfu illud impediente, poffint
familiae Ercifcundae aftione inter fe experiri, nec haec fententia fuis
deftitutaeftrationibus i. Quoniam ufucapio vel prsfcriptio, non
poflit ei competere, qui rem non poffidet animo domini nec pro-
proprio nomine, nam quandiuhasredesfnnt in communione, pof-
fident rem pro judivifo, fic ut nullus fit contra quem praefcribant
l.z.C.deprafer.lo.annor.l.j.^.^.C.eodem. \i. Peripfumpaaura
divifioin perpetuum non poteft tolli/. n\.%.i.ff.comm divid.mal-
to, minus ergo praefcriptione. 5. Quia nemo unquam invitus
in communione poffit retineri/.»/^C. «WW.nbsp;4. Cum ufu-

capio amp; prcfcriptio adinventa; fit ut tolleretur omnis contentionum
materia , amp; aliquis effet lirium finis/, final.ff.profuo, non utique
debebit ita rerum communionem introducere, utin pofterum ab
ea nunquam recedi poffet J cum eo modo lites non amputarentur,
fed potius continua praeberetur occafio difcordiarum, quas folet
cxcitarecommun!o/.77.§. zo.delegat. z.

CO-

COROLLARIA.

i.

Jurifdiéiio crim'malispotefi frorogarL

i l

^aturale dibitum compenfari potefi.

I I i.

quot;^on^ fidei pofejfor omnes peneptos ^ con-
fumptos fm^us irrevocabiliter fuos fa-
cit.

Man-'

i v.

Çi^fiCtniator vultteris tenetvr de ade fiAfi-
cuta.

v.

Species cum quantitate compenfari nequit.