I s p u T A T I O

i N A V G V R
D E

M E D ï C A

ALIS,

VIPERA

OVAM,
auspice DEO opt. MAX.

^ueioritate CHagnißci'D. ReBoris,

JOANNIS GEORGII GRAEVII,

Politices, Eloquentiae amp; Hiftoriariini Profeffo-
ris Ordinarii.
NEC NON
Amplißmi Semtus Academici Confenftt , Nobilijfimdque
Facultatis M E T) I C lt;cy£ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in MEDICINA Honoribus amp; Privilegiis
rite amp; legitime confequendis,
Publico examini fubjicit
JOHANNES L. linde'LIU SJunccop. Succ^

K A R E A N. Alumn.
Ad Diem i. Septemb. horis locoque filitù.

Trajecti ad Rhenum,

ExOfficina Francisci Halma, Academiac
Typographi , cb Ix xc.

A Lgt; I

Ä

' ..A

A! \

♦.iL.

O I T A T 'T
CI

^-■

A lA .'1 O o a .rr o.i q ? u A

i t

-.Ô 'jüi:ao.'jpofil ■ lt; aoohiloï
T^ O . :gt;

tnbsp;v.uM IwTV-v^wV.

. ' ' ' T .1 ' gt; iquot; • ' ' ' ' ^ ■ quot; ' quot; : ^ lt; gt;Î

° ^........

.ç-v.: .2 U 1 .1 a G i-. l 4 ■ ^ ^ - ^ A-M O I

-.T.. ■

' , ÎJ 'A. Hi Ä Is. Î T D I I A T

J A H I D a I Ci - J: H LWUIBO

DISPUTATIO MEDICA

inavgvralis

D E

P E

Nter atrocijjlmos vita homints infidu
antes hoftes ^ frafentaneam ei pernio
ciem J clademi^ue funejîam infer entes,
pojîpojitis aliis j eft Vipera , qua Juo
dente venenofijffimo Jym^tomata terri-
bilt a amp; horribilia homini indue it. Hu-
jus nunc naturam ^ indolent paulo cu-
^ riqfius indagaturi J ^ quid nox£ j quid-
ve utilitatis ipji infi J quanta fieri pteft brevitate ofien-
furi accurata vocis ijiius inveftigatione Thilologis relira,
Cijfertationem hanc tn quatuor dijpertiemur capta, i^uo-
rum I. aget de \'mtxxftru6fura. II. de ejus f^eneno. 111.
de ejus ^3lorJù. IV. denique de ejus Dfu in foro CMedico.

C A P U T. I.

Dr Vipers JlmBura,

$.I.T7 Xarainaturi Viperam fub cultro Anatomico» ördiemur s JquA-
garnis, qus funt in dorfo oblongs, unicolores, fcilicet ex cs-
ruleofiifcs. amp;quopropius ad ventrem vergunt, eo rotundio-
fes amp; magis csrules, in ipfo ventre itidem longs, amp; inftar armaturs,
per tranfverfum feds, nigris maculis hinc inde confperfs , non ufque
•dec durs, fedperpolits, corufcs ac rutils , magnitudine parva , tot
numero, quot funt vertebrs, altefae denique alteris infidentes. Mo-

A 1nbsp;derata

dcrataduritiesearum, acpoliturafacit maxime ad lubricum celerritnum-
quceiusfpiralemreptatum, in fpinis amp; aliisafperiscorporibus, nefuaat-
fricatione cutem cuticulamque ejus erodant ; duritie prsfertim laevorem
adjuvante; ad quem ufum nequepili. neque penns erant idones.

§ II. Cuticuia knCiWs haut invenitur , etenim fquamarum infixarura

abundantia earn adeo occultât, ut nudooculodeteginequeat.

«.III. Cutis vero fatis notabilis apparet, membranofa eonfiflens fub-
fiantia, quam detraftam mucago pinquiseporulis minutiffimis hinc inde
profeda, digitis pertinaciteradhsrefcens, valde lubricam reddit. Bis m
anno exuitur, ( fsepiffime femi-exutasvidi» amp; propnis manibus tradiavir ^
amœniffimum fane amp; dignum vifu fpeflaculum ; etenim effugere , fed
ffuftra conantur, ob exuvium feneftum , fub quo cuticula pulchreni-
tens apparet;) fcüicet vereamp;autummo ; duplex enim naturalis caufa acce-
dit, ad indürandam amp; fîccandam cuticulam , fcilicet frigus hyemis, amp;
ficcitassftatis. Vere quidem propter frigus h}^mis, quod prsceffit amp;
ïnduravit, amp; propter neceflàrium motum ac flexum, quem per totara
aftatemfuntobiturx. Autumno vero, propter circumplicationem, m
qua tota hyeme confiftunt , qusque requirit totius corporis flexibilita-
ïem, ut dum latibulis fuis funt circumfeptae, partes illarum fefe contm-
gant, fibiquerautuoconjungantur.

§.IV. fcr^j»/»«« pelHstantum fex deprehenduntur; maximum eft-^»-
U , estera funt ambarum narium , amp; omlomm poflremum in imo
ï^wwfitumeft, in fe comprehendens non folumnbsp;, eva*

cuandis excrementis dicatum, fed amp; prstereaea, qus ad fartes génital f
fpedant, tam in maribus, quam faeminis, occluditurque fquama ulti-
ma, quseeftmaxima. in formam femicirculi prominens. Audiiiis n\x\'
lum habet peculiare foramen, cique fenfui natura nares deftinavit.

amp; V. Caput efl: oblongum amp; acuminatum , quadantenus exbafi la-
tiorêin anguftiorem fornicem definens. Ejus extremitati in parte fupe-
riore externa inferuntur loco narium duo illa foramina, quae oblique inter
denies fuperiores, inter ipfum os amp; gulam, intra palatum fuperius feruntur^
§. VI. ZJe«quot;«?» ordo eft duplex, tam infuf«riore, quam in inferiore
maxilla ; ( multas tamen fecui , fimplici prxditas, fcilicet inferiore.)
Praeterea duos fatis longos amp; curvatos habent dentes caninos, (quaedarn
habent hofce dentes caninos duplicatos, amp; tripHcatos : ) articulari mod^
infixos , ut fatis cutiofe in Sceletis earum videre eft, came glanduloia

©bvolutos, e qua liquor limpidusamp;FlavusefiSuit, ficomprimatur. Q»«

vcncnii®

venewum acutiffimum vel veloçiflîmiim , quod in morfu totam înficiat
maflamfanguineam , vulgocreditur, at, fiaccuratius examinetur , mera
eft viperarum, e glandulis falivalibus amp; nervis exfudans,- fed de his
fuo loco.

§. VIL Lingua interdambifida, interdum (fedraro) trifida obferva-
tur, teres, piiaryngi fub Tracheamadherens^ fubftantiamolliconftans,
nigra membrana obvoluta, extreme fubtilis, amp; volubilis; fulcituramp;re-
gitur offe hyoide , quod ex afperaearteris lateribus » duobus cornibus
fpinofis amp; bafi accuta fuffulcitur. Cuffides linguae tenuifSmae funt, amp;
quamquam celerrime eas vibret, nequaquam ills pungunt, ( ut vulgus
fibi perfuafum. habet ) nec nocent ulli , ignaiis tamen terrorem incu.-
tere vdent.

§. VlII. In Cerebro prster duram matrem, colore nigram, meduUa.
rem amp; corticalem fubftantiam, nervös opticas 8c odoratorios, nil diftinfti
cbfervatur;. fed estera tam fubtilis confiftentis funt, ut facile vifum fu-

^ IX. Oculis gaudet exade rotundis, fiimms agilitatis, nunquam
claufis, quidextreexficcati curioforum oculos obleàant, tantsque du-
ritiei „ üt fere cultro in partes diflecari nequeant. Nodu sque ac interdia
videt, quod fspiflime in iis demiratus obfervavi. Cui rei fidem faciet,
quod mihiipfi Upfalisper totam hyemem'viperas aliquot in phialisocclu-
fasaffervanti contigitj nempe quod qusdam elapfa noftu, famequeema-
cerata, quia oóto menfes fine alimento vitam traxerat, ( quod mirumne-
mini videri debet, quippe non paucas poft exantlatam integri, amp; quod
cxcurrebat, anni inediam , fpiritum adhuc ducere deprehendi ) muretn
aftu ceperit amp; deglutierir; quo , mane furgens, ita fatiatam vidi, ut
locum mutare vix poflet.

§.X. Cute primum detrada, faSaque-fecundum longitudinem in-
cifione, Vifcera fequenti ordine difpofita inveniuntur. Cor fupremum
feu regium locum obtinet, ftatim fub trachea in medio locatum ; cujus
vibrationes etiam ibidem ante dilTedionem tadu amp; vifu explorari poflunt ;
Angularis eft figurs , pollicis tranfverfi longitudinem,, minimique digiti
latitudinem habens : eft carnes fatis fubftantis , valideque admodum-
löovetur : pr® omnibus aliis vifceribus, ceufons fanguinis r maxima
rubet. Pericardiafed ratione peculiari eft involutum , ( inter quod amp;
Cor ipfum ne guttulam quidem liquoris contineri vifum eft, at excom-
prcffi por-ulis, nonnihil liquorisexfudatur,) etenim fibrs pafllm e cordis

A a.nbsp;aE'ce^-.

apicc, amp; latcribus enats, capfulam cordi alligant, laxe tamen, ut fpà-
tium inter cor amp; pericardium Tuperfit, ipfaeque fibrae, ceu loraaut vm-
cula quaedam, exafle confpiciuntur.nbsp;cordi cft unica , magna

tamen amp; rubicunda. Ha^c quoties fanguinem notabili fibrarum vens
cavaecontraßionefuppeditatumaccepit, toties turgida ftatim faßa, im-
minuitur; pauloque poft fefe denuo conftringens, fanguinem in cordis
ventriculum exonerat ; inde fecutus cordis tumor, amp; démuni contradis
fibrisexmucroneverfjsbafinnonnihiladdudo, farcina fanguinis^in aor-
tamexpulfa. Qui reciprocus motus diu in auricula amp; corde fuperftesvi-
get. Imo Cor Sanguine privatum , amp; cum caeteris vifceribus corpore
exemptum, motu diutius protrado, vitae prodit indicia. Quemadmc-
dum autem Fintricftlus cordis amp; auricula eft fimplex , ita etiam Fena cor
Ingrediens Sc arteria ex eodem egrediens invenitur fimplex.

§. XI. PWwow^w^fabrica oppido elegans, paulo infra cordis confinia
cxftat, inftar retis mirabiliter conftruda , lobis omnino carens, colore
admodum vivido amp; rutilo, fubftantia tenui, utcunquediaphana amp; ru-
gofa ; medio hujus tranfcurrit rena cava ex fuperiore hepatis oblongi
parte.

§. XII. Trachea immediate a pulmonibus ad gulam tendit, fupra lin-
guam fita.

§. XIII. Infi-a cor, in dextro magis latere Hepar carnesfubftantiae ,
nitidique amp; fatis rubicundi coloris , longitudinis fumms refpedu cste-
rarum partium. atlatitudinis exiguae, recumbit j Duobus componitur
infignibus lobis, quorum dexter protenditur adpollicisintegram latitu-
dinem, infra finiftrum ; pars jecoris media fuperior continua eft, neque
citra difledionem dividi poteft.

§. XIV. reficHla bilaria ardius inde inteftinis quam hepati adherens
pendet, ab omni prope cum hepate commercio fejunda, nifi quod unus
tenellusexhepateduduslongiufculus, eidem implantatus, bilem afFundit
viridem.

§. XV. Oefiphagtts, P^ehtriculus, amp; inteflwa fequentimodo cOmparatä
funt. OefophagHs redo dudu ab ore feextendit ad ventriculum, ampluni
fldeo eft receptaculum, ut pollicem viri fatis corpulenti recipere Valeat,
ubique ejufdem capacitatis, adeo ut faccum oblongiorem haut iflconcinne
i-eferre dici poffit; Unde haud mirum eft, quod totamranamdeglutire
poffit.

f. XVI. ^^B/r/f»/f«adfaccifpeciemconfbrmatus, in finiftro latere ^en-

lt;3ct', duobus inftruftus validis tncmbranis ; procefTu fuo cucullari ad
manies hiDpocraticae.vulgodiâs, figuram-quodammodo accedens. Ejus
fubftantia longe craffior, amp; compadior videtur quam Oeßphagi , intus
rugofa amp; muco obduâa. Eo autem modo Oefiphogus inferitur ventri-
culojut dextrum ejus orificium loco multo altiore fit quam finifirum ; lon-
gitudo amp; capacitas Oefiphagi, ac latitudo introitus ventriculi vipers in-
doli admodum confons funt, qus nil commanfum in ventriculum di-
mittit, fed animaliaintégra inefcam adfumit, modo majora, modo mi-
nora; fi quando vero longioraoccurrant ipfa ventriculi profunditate, re-
liquumO^yS/îÂiï^ôimpaftumhsret, quo ufque ventricu us extraxerit, ac
in univerfum corpus amandarit fuccum partium deglutitarum, quas con-
tinerevaluit; acpoftmodum illasexcipit, qusinOryô/îiamp;rf^ohïferant. At
tum nonexiguumtemporis fpatium requiritur, eo quod ventriculus ne-
quaquam occluditur , neque fufficientem calorem comparare potefl: ad
citamconcoftionisperfêaionem. Mortua vipera, amp; ventriculo vacuo ,
Pylorus undique conftridus , tam exquifite clauditur , ut flatui nullus
pateat tranfitus,

§. XVII. Inteßma {\int ejufdemfereubiqueamplitudinis, amp;conflitu-
tionis, prsterquam quod circa finem, ubi ampliora funt, itauthscpars
«oli ReEliquenovaçn adfumere queat, definant circa inferiora ventris, ma-
num tranfverfam a cauds apice. Gyrofa omnia funt, miroque modo
flexuofa, tenuia maxime.

XVIII. Inter inteftinum amp; ventriculum , in flexura illa femicir-
culari, abfconditum latet L/f»^ vifcus, exiguum quidem , fed fuaviter
fubicundum, amp; pundulis quibufdam albicantibus, glandulas defignan-
tibus, intcrftinâum.

§. XIX. PaHureM lieni adjacet carnofa fubftantia, cujus dufius pro-
pter ex iguitatem non invenitur.

S, XX. Rents, Vreteres, amp; Feßcam urinariam nulla inveni.

§. XXI. Nervi nullibi in toto corpore confpicui funt prster in capite,
(quamvis non negemus eos ubique in veniri,) fcilicet ii, qui odoratui,
^ifui, auditui, amp;guftui funtdeftinati; funt amp; alii nervi quamplurimi»
«partecerebri inferioreorti, cranium perforantes, quos obfubtilitatem
profequi ufque ad infertionem difficile eft, verum in confeâione fceleti
«jus, ubique inftartenuiffimorumfiliorum, hic amp; ûlic quidam apparent.

S. XXII.nbsp;etiam prster eas, qus ex corde amp; jecore or-

tttniducunt, armatis oculis confpiciuntur.

§. XXIII.

S XXirr. TeflicHlis gaudet duobus Vipera mas, oblongis, infra ve-
ficuiam felleam fitis, fubftantia glandulofa, amp; albo colore. _ Penm ha-
bet duplicem, ex duobus corporibus oblongis amp; fiftulofis, luxta le in-
vicem fitis , amp; in apice in unum corpus coalefcentibus, tempore coitus
fatis confpicuum, utamp;in capto ifto ammali, fi tortiter comprimaturj
alias n.delitefcit. Vipera fsemina duos tefticulos , ficuti mas, longiores

tamen,amp; craffiores habet.nbsp;i-rc i •

S. XXIV. Vterm fumms exiguitatis eft , ut difficulter invematur ,
nifi tempore geftationis j tunc fatis magnus apparet, quia facillime am-
pliatur amp; explicatur , ita ut numerum viginti vel tnginta vipermorura

foetuum recipere valeat.nbsp;. . .

§.XXV. 0/4vipera2 maris amp; faemin«, ejufdem conftitutionis, litua-
tionis, acnumerifunt, prsterquamquod infaeminismagiscofts a fe in-
vicem dilatats , amp; fortiores funt. Cramum obtinet fat durum ; amp;
maxiiam inferiorem ac fuperiorem. Coßas numeravi feptuaginta plus mi-
nufve. Qui curiofitatis gratia Sceleton conficere velit, vivam viperam
infcrinulo, plurimis foraminulis perforato occlufam, nido formicarum

mandare poteft.nbsp;«nbsp;r -jj-

§. XXVI. Leviter fic tafta Anatomia Vipers, reftat, ut aliquiddc

eins Generatione, Imbulis, amp; ^//wm« dicamus, antequam ad

progieteunnbsp;primo fcilicet, menfeAprilij deinde

Septembri, alvo fœtus quadrimeftri aut quinquemeftn fpatio geftantesj
qui perfeftionem adepti , ordine prodeunt per uteri emiflarmm fol^
tum, neque exiguo numero, videlicet ad viginti ufque , amp; tnginta, amp;
in exitu fecum abftrahunt exiguam membranam, ab umbihco pendentem.
nempe fecundinam , quam maîer paulatim divellit , prout utero elabu^
tur. Veteres authores qui de vipera fcripfere, itadicunt : Vipers cum
libidineagitantur, amp; per paria coeunt, fsmina Collum maris m emittenaa
genituracomprehendit, amp;arlt;äecomplex3, non prms dimittit quam de-
voraverit, amp; mas hoc modo perit; fsmina vero talem luit mafculo pce-
nam, quodfilii, dum adhuc intra uterum funt, patrem ulfcifcentes,
tricem ambedant. ejufque alvo ambefa , ita partum faciant. Vid. h»
iereArißotel.Plin.Nicandr. Apftlej. amp;c. Hscce vero mers fabuls luquot;^»
ctenim inftar csterorum animalium conjunguntur, coeuntque maicui
amp; fsmina, caudis ad medium ufque corpus amp;amplius, optimeconv
lutis, amp;femetcompleaentibus: altera vero fuperiori corpons

▼ata , multifque cum ore ofculis datis. Inefl: mafculo vero membrura
genitalec.. in pai-te,ubi caudas jüngere incipiunt,quod intus occultum habet,
f srains vero vulva inert ex direäo, ut cuique infpicienti manifeftumfeva-
det. Talique ex coituimprsgnata reddita fcemina, fœtus in utero omni-
modam perfedionem confequuti, more folito vivi prodeunt. At in-
ter csteros ferpentes oviparae funt , qus incumbunt , amp; ovis ut
«xcludantur curant, vel foli exponendo, aut in propriis latibulis, utin
Suecia quam fxpiffime inveni in ftercore equino, Sc fimentis ftercora-
Jquot;iis, ferpentes ovis fuis incumbentes.

XXVIII.nbsp;AdyîÂwjfwMquodattinetearum, vefcunntur tum herbk
quibufdam, tum animalibus, amp; quibus alfueti folent nutriri, ejufmo-
difuntBupreftes, Cantharides, mufcs, Ranae, Bufones, pulliamp;ova
«nimalium , mures, lacertae. Ejufmodi animalia in nidis earura reperi,
qus int^ra deglutiunt.

XXIX.nbsp;fuos bru mali tempore, fub Tadicibus montium ,
amp;arborum habent, ubi in cavernis fefe invicem complicatscondunt. Sc
per hyemem , ob frigoris vira , perinde ac fi mortuae eflent, latitare fo-
Jent: atque tum viperas quoque videas , manibus tradentur , deferan-
turque, haudquaquammordete. Nam per aeftatem, tum hoc animal,
tum ferpentes reliqui omnes, praefertim diebus canicularibus, quum ve-
hementer aeftuat, furorem prae fe ferre videntur, adeo ut nullatenus, ne exi-
guo quidem momento quiefcere poffint : Tempus earum convenien-
di mea in patria efl: Menf. Septemb. in autumno cxeundic fuis latibulis
«fl: Mars , amp; April. Vere.

GAP u r. II.

Vgt;eVenenoVifereOi ejufquenatura,

• i

I. Tquot;^ E Feneno viperarum apud Autores varias funt opinionesj Qui-
jl^Jdam dicunt id efl'e calidum, quidam frigidium , quia fe in
latebras hyemali tempore recipiunt amp;c. Variafque fedes ipfi
«ffignavere, ut feilt, hepati, veßcalis fttprA dent es ßtis- Praeterea tres ve-
i^^orum ordines effecerunt: primum eorum, qus ftatim interimunt:
Rundum eoruin, quae-non ita ftatim, Jed^evi poft enecant. Tertium

Bnbsp;eorum,

eorum. quae Icnta Tabe œgrura cohficiunt : atque inter hujus ordinis
fpecies repofuernnt viperam , quafi illius venenum fero interimat. Sed
licet non inficiar eam, in aliquibus regionibus, ac certis in circumftan-
tiis viperarum morfum non adeo lethalem effe, ut extemplo mortem in-
férât, tamen quo minus hoc abfolute afleram, obftat experientia , qu®
Venenum viperinum , fi ullum , prasfentillïmum efle sbunde compro-
bat, imprimisfimorfusfädus fit a vipera jejuna, in corpore jejuno , fi
tempore œftatis', radiante Sirio, amp; a vipera valdeirata.

II. Mults leguntur apud Autores hiftoris , quibus omnibus ex-
périmenta reclamant; infigneautemprsjudicium eft, quo laborantdodi
ac indodi , venenum nempe in ipfa fubftantia hsrere carnea : Mortua
enim vipera, nullum venenum corpori ineft , quod non folumipfeex-
pertusfum, fedetiam veficulamfelleam , amp;carnemejusprsparatam, pro
fudorifero, aliis bono cum fuccefTu prsbui, caput cum dentibus pani
involutum canibus amp; aliis animalibus devorandum dedi, fine ulla noxa.
Vipera vero vivens non minus morfu lethiferaeft , acaliaanimalia, quae
veheoienti ira percita, in rabi;m ac furorem aguntur: fidem faciunt Ca'
nes, Lupi, fripes, G lires y quinimo iïôw/«« ipfi , quorum morfus fe-
cundum poft vipers gradum obtinent. Porro audafter dico , nullum
omnino venenum in ulla corporis viperini parte delitefcere , imo nec in
ipfismajoribusdentibuscaninis, quippe quibus, invita ac reludante vi-
pera, cuivis animali inflidis, nec volam nec vefligium Toxici, autul-
lius fymptomatis venenum olentis, reperire licet, Non magis ergo le-
thiferumefliftud vulnus, quam quodcunque aliud Quod ipfum. olgt;
fervafTe, nimium quantum, in rimanda amp; explicanda veneni viperini na-
turajuvabit ; Etenim exinde liquet

I. Morfum viper* in fe-^ vfl abfolute -fpeEïatunt , nec veneniferum ,
nec lethiferum eß , fed cum quocun^ue ßrnphci vulnere pari anf
balare paffu , ac mn niß ratione fanandi, cura , qua difficilior in illo obtiquot;
net, ab hoc differre, quod tamen foli flruÜura vutneris, formam dentu te-
nuifßmi, atque porreEli, , ß accuratiora nos no^t fallant perjpitilla, exc^
vati, recepit, acceptum ferendumefl',

Ii. Eundemvenenatumdemumefe, ßzipera non coaBa, fedfponte fn*gt;
in morfum ruat.

III. Cum non niß ira incitata, ex proprio motu , atque inßinHu mot'
deat vipera., vel venenum exbalet, ipßfßmam ßam iram eße caufam decan-
Wi iüifts venem vipmni f brmis aque ac hominibus adeo infeßi : poßta enit»

ha, penitur vtnemm in parte commorft, amp; «iß vt»enis homs, vel ^ntt-
dotisarceat»r, ipfa mors; ^bfente amemvelfMataea, abtß „utJoxi-
cnm omne , ir.àicio certo , ( ntillum enim dmà Kpthpicv' caufalitatis (Uttir ,

vel dari poteli) hanc veram amp; micam ejfe caafam.nbsp;_

III. Eviâo hoc , reliquum eft , ut modum quo iratior vipera ve-
nenum fuo morfu infpiret, quantum ifthoc mgenio noftio datum eft,
enodemus, fiquidem id ipfis diâis non tantum magnum pndusaddet,

fed etiam certa notitia naturœabditsToxicivipenm nos imbuet.

s.IV. Omnis itaque cum difputatio de ira erit, quid ifthaecfit, cx-

quifi'to a'c definito opus eft ; Eqaidem enim, a ratione ( fi non tam
CJiceroni, quam rationis oraculo credimus) fifcipitf*r de aliqua re tnftt-
tmio, debet adefinittoneproficifci, m intelligatur, quid fit, de qm difputetur,
Cic.de Offic. lib. i. ZenoCitticus. Stoicorum Coryphaeus iram.ut
Autor eft Diogenes, ita definivit: 'Opyhnbsp;tQ lt;roKSyl@'

i^inmivcc, Sunbsp;; quod Cicero. 1.4. Tufc. fic vcrtit ; /raeß U'

bido pmie»di ejus. qui Ufijfe videatur injuria. Cum eo fentit Anftot. hb.
z. Rheth. Ira eft cupidttoi cum dolore af parentis ultionis conjuntta pro-
pter apparentemdejpicientiam , in fe velfuorum quempiam. Ab utroque
non multumrccedit Plato.nbsp;^

V, CitatisquominusaddamCartefiifinitionemirae, facit, quod Phi-
lofophus ille cogitandi vim a corpore abftrahens, hoc fub mers exten-
fionis vel bruts inertifque molisforma, illam fub mers confcientis no-
tioneconcipereannititur, adeoque nullum affeaibus locum inbrutisre-
linquere potuit, necullum reliquit, fedbruta in automata, feras in ma-
chinas mere mechanicas, Sc arte fummi opificis piftas, fidas , dolatas,
cœlatas, amp; nefcio quas ligneas Veneri, Dsdali. vel Archyts Tarentini
Philofophi columbas, aut Caroli. V. paflerculos, arte Jannelh Turria-
ni illius teniporis Archimedis, fabrefaâos, volantes revolantefque,
transformat.L. A.Seneca nullos etiamaffedus, adeoque nec ipfam iram,
de qua hie fermo, in feris agnofcit ; ficenim ille députât : Sed dicendttm eß

ferasiracarere,amp;omniapraterbominem. Namcumßtinimica rationi, nuf

quam tamen naßitur, nißubi rationi locus eft. Impetus habentfera , ra'eiem,
feritatem, incurfum: iram quidem non magis quam luxuriam. Et paulo
poft. Jrafci quidem non magis fciunt y quam ignofcere. Muta animalia hu-
manii affhilibuscarent- Verum enimvero eodem fpiritu addit amp; hoc: Ha^
bent autem fimihs illis quofdam impulfus. Hoc enim eft Stoicotum placi-
tum: Feras quidem carere affeftibus humanis proprie diftis, agitariau-

B znbsp;tern

temimpulfuacîmpetuhorumfimillîmov Hue ficiunt ea, quae in Tequ.
idemille Seneca dofte ediflerit: Tota illarum (de animalibus loquitur)
ntextra, itaintra, formabumana äißmiliseß: Regium amp; principale aliter
diBum ( TO ttyt/jLovmov , Ut notum, Grïci j Latini animam vocant. ) ftt
W)X efi quidem, fed non explanabilis, ^perturbata, verborum inefficax i
Ht lingua, feddevinSla, nec in mot us varias foluta: ita ipfum principale p^-
rum jukile, par um exaäum. Citpit ergo vifus, fpedefque rerum, quibu*
ad impetus evocetur, fid turbidas équot; confufias. Ex eo procurfus illarum t»-
multufque vehementes fmt : metus autem filicitudimfque , ^ trifiitia , amp;
ira non funt, fed bis quitdam fmilia. Et quid multis? leones fremunt, i»'
-flantur iratis ((unzverhi Senec. in capiteantecedente) colla ferpentibus, ra-
hidarumcanumtrifiisafpeüusefl. Nullum efl animal tam horrendum tam-
que perniciofum natura, ut non appareat in illo, ßmul ira invafit, nova feritatit
acejfio yid.lib.àtlra^, C. 1.2. ?.amp;ulterius.

§. Quid illis finitionibus fibi illi velintPhilofophi, nonitaprorfus
darum efl:, fed mcntem fuam ita porro explicat Seneca ibid. C.4. Qtumad-
midum incipiant affeäus, aut crefiant aut efferantur, efi primus motus no»
voluntariui quafiprlt;tparatii affeäus , ^ quadam commutatio. Alter cur»
voluntatenoncontumaci, tanquam oporteat me vindicari, cumUfui fimx aut
oporteat hmcplt;inas dare, cum fcelm fecerit : tertius motus efi jam impotens,
qm non , fi oportet , ulcifci'vult : fid utique qui rationen* evicit. Haut
multum diflentire videtur Arifl:otel. lib i. de anima, in quo operofeac
acerrime contra. Democritum ac Timxum Platonicum difputat , quod
anim^fion fitmam, femoveat, vel moveatur, ai deinde aflerit, animam
pär accidens moveri „ nm tantum fe ipfam, fed ^corpus (ratione cujus mo'
veridicatur) moverepajfe. Similiter lib. 2. de anima eandem effi corpus ne-
gai ac pernegat, ^ tamen aliquid corporis effe concedit.nbsp;ptp j-ap

ïçt, e-djud}©'lt;ti 11, Corpus quidem non efi, fid aliquidcorporis.

§. VII. Summorum ifl;orum Philofophorum principia , fcita atque
dcaeta, ad amuffim examinare nuncnon vacat; ut vero res in paucaconfe-
ratur, ita quidem in culcari pofle videtur diftindius»

1.nbsp;Animalia omnia, in q tantum fitntdiverfi animata, in tantum eorttn*
aff.Bui feu commotiones^ a fe invicem âifferre.

2.nbsp;A feil M in iifdem non fine mvtuoboriri pojfe, eumque pro veheKentit*
4ffeH»s, velconcitatioremvel remißorvm effe.

5. Iram faltem viperarum effe brevem, quam Seneca cum multis afierit Sé-
pitntihts, effe infaniam , vd , Ht in proverbio eß, brevem furorem.^

irldD»

I NAUGURALIS. 13

Hanc'viperas rabiem defcribit Virg. in culice :

........ natura comparai arma y

jirdet mente, furit firidoribus, intonat ore :
Fexibm everßs torquetur corporis orbis,
Manant [anguinea perfraäus undique gutta ,
Spiritib»s rumpit fauces.

4.nbsp;Morfum viperinum non nifi ratione configuratmis vulneris, quod den-
tibusfuis excavatis infligit vipera, aut fi ommno velis, graduacujufiunque
valtdadifferre helluamorfit.

5.nbsp;Fenenum vel potius abditam illam naturavim, qua veneni nomine ve-
fit, non Ijmpha, non faliv^e, quibus viperarum hument or a , fed fpiritibus
iratarum colla inflantibus, vel quibus, Amori F'irgilio, fauces rumpt.nt, in-
Rarere, fiqmdem illam ex nonlaceßtisexprimere, aceàdem quamcimquenudi
corporis partem obltnere ac fine noxa perfricare licet, quod ipfitm experimen-
tis fitpe repetitis deprehendi.

6.nbsp;Horum fpirituum mn paucos in cavernis dentium , tanquam infundi-
bulocolligi, colleÜos pro velocifßmo quo feruntur , ( loqmr de viperis iraiis)
motu, dentibus parti demorfa impailis, qua data.via ac porta, in maffam
ruere fanguineam, pauloque momento per eandem difufos, ejufdem folvere
nfÄfjiirfiky , peregriftum^ue inducere fermentum, adeoque febrem , fitim,
vigilias , reliquaque Symtomata (quibus enumerandis amp; curandis tcr-
tiam deftinavimus hujus difputationis partem, ) excitiùre-, tandemqueviri-
bnt eundo au^ü , ni Pharmaco ejiciantur, ac eorum ßßaiur impettu, max
'Filius, moxtardius, provarietate temporis, agrique ante morfum valetudi'

vel firnrteveladßiBx , inclimta aut laborantis, trifie dirumque cunElis
nortalibus nomen, Let h um inferre.

CAPUT III.

Tgt;e QiMorfu Vtpera.

§• I.TNter antiques magna fuit quaeftio, quinam morfus fuit pericu-

I lofior, fxmins an maris. Quidam ftatuere , faeminx pejorem
efle, ut iEgineta , dum dicit : videntur minore cumpericulo li-
ber ari, quoi vipera mas, quam quos faminamomordit. Idem confirmât Ni-
cander, canens.

Porro exviperee,

neris » germtne pejor
B 3

Fansina, cjiia velm majori accenditur ira,
Sic vehemente magis fert noxia vainer a morfu ;
Et plnsglifce»tife cauda amp; corpore volvit,
Vnde citatior hac iäos mors occupât artus.
E contra vero Avicenna lib.4. ait: Detertores viperarum , qt Draconum
ßnt de iis, qui fmt maft uli Famina vero funt incolumiores. Litem hanc
dirimere videturMercurialislib. 2. de morb. venén. fic fcribens. Vtrum
famina aut mas venenum lethalius inférât, controverfum invenio, quando-
quidem alii exiftimant a famina venenum exitialius eff-unS, alii contra pu-
tarunt, maremvenenoftoremfamina. Sed hlt;ec lis conciliari poteft, quiaali-
quo paäo venennm far/iina lethalius eß, aliquo paÜo maris : famina , quia
quatuor facit v(tlnera, majorem veneni molem pluribus morftbus effundere
videtur : mas autem, eift duo tantum inférât, tamen vis ipforum comparata
moli veneni famina, multo acerbior ^ effkacior eft, ita ut ^ qui dinrunt ma-
rem, amp; faminam, lethalius venenum inferre, utrique poßnt veritatem dixiffe.
Sed certe nulla differentia horum morfuum eftj nullum etenim intercedit
difcrimen inter faeminae amp; maris vel dentes vel venenum, quiaeadem fym-
ptomata excitant.

§. IL Nullis nunc fine ambagibus fymptomata pofl morfum apparen-
tiaenumerarelibet, qualiafunt: Tumores juxta locum afFedum fubru-
brî lividique, fomni perturhati , continua vigiliae , infolita anxietas S:
inquietudo, febris, fitis, furor, loci afFedi acutiffimus dolor , infpi-
ratio gravis amp; aefluans , torvus amp;ciei afpedus, vertigo , Lipothymia,
naufea , vomitus. Non tamen haec omnia in uno eodemque fubjedo
obfervarelicet, feddiverfimode,- pro varietate etenim corporum amp; fub-
jeßorum, diverfa occurrunt fymptomata.

§.IIL ParsafFedapotifTimumefi: pars illa, qua perficiuntur fundiones
animales, utexinfomniis, anxietate, vigiliis, vertigine amp;c. patetj de-
inde etiam mafrafanguineaamp; humores per partes circulantes, ut ex tindis
urinis, alvo adftrida , fiti, amp;febrimanifeflum efl.

§. IV. Sanguis hic nimio fermento jam prsditus, amp; continuo magis
magifque fermentatus , ficque praeter naturam incenfus , amp; per to-
tum corpus nimio impetu diftributus, motum fpirituumanimaliam in-
ducit inordinatum , amp; perturbatifFimum, Hinc infîammationes amp; ob-
ftrudiones, ficque Difcolores Tumores.

§• V. Quod furorem attinet, in eo elFe fpirituum motum perturba-
tiflimum, eofque indifferenter in quofcunque poros ruere, manifeflum

eft,

inaugurales.

eft, hacque ratione fpirituum celerrime motorum equilibrium folli necefle
eft. Unde mens turbatur , quippe nutus fenforii ex fe tune eft impo-
ttns, tumquecogitans amp; recogitans dere ingrata, fibi redditur ingratiffima;
adjuvante denique mufculorum quorundam convulfione amp;nimia fangui-
nis fermentatione, hinc indeperturbateamp;impetuofe difcurrit.

§. VI. Hic inordinatus amp; impetuofus fpirituum motus caufa delirii
eft, amp; licet non tam vehemens hic fit quam in furore, naturalem tamen
placidamquefluauationem fuperat; hinc eft quod omni furoridelirium,
non vero omni dclirio furor adefTc poflit.

§. VII. Spiritus hi, hac ratione vehementius moti, horrendas etiam
hùwxcoHvtilfioner, quod fatis apparet, fi quis attente confideret, motus
hos convulfivos circa partes inferiores; fublatoenim regiminefuo, fpiri-
tus eas in partes influunt, inquasinfluerenon d'ebent, unde illae quo ma-
gis funt inflate, eo magis contrahuntur, ac per confequens magis quo-
que convelluntur.

§. VIII. Accedimus ad Febrem , qux ordinarie adeft , cujus au-
torem e0e putamus fermentum illud peregrinum, quod tali in cafu fangui-
nem ingreditur. Caeterorum fymptomatum , tum faepius, tum rarius
occurrentium caufas-, brevitati operam dantes, ftudioenarrare fuperfe-
demus cum ex aliis tum fimulconjunaisfymptomatisdijudicari , amp;velab
eademcumillorumcaufa, veladiverfahaud ita difiîculter deduci polTint.

§.IX. 5/g»4ipfiusafFeâ:usperfefuntm3nifeftaamp;oculis obvia, tantum-
modo opuseft, utcognofcamus, anvafcula majora aliqua, m artenx y
vente nervi amp;ic. lasfafint, quod partim locus affedus eorum, partim do-
lores, amp;difco]orestumoresindicabunr.

§. X. Prognoßs. Morbus hic fatis periculofus eft, rara enim excmpla
funt, Ç\zA tQnvalßones, vomitus , fnrorem 8cc. w^nlum fit, curationis5lt;
remediorum ope illum efle fuperatum; fi vero in initio Medicus ad voca-
tur, quiconvenientiaadhiberefciat medicamenta , non tanti periculieft.

§.XI Tandem fic delabimurad curationem. In morfu hujus animalis
ad duo prxcipue eft attendendum ; primo ut inflammatio partii- laelae
tollatur; Deinde, ut maflx fanguineae , vel omnium totius corporis
humorum «plt;xV« corrigatur.

§.XXII. Bona vero dixtasgro fit quotidiana vivendi no;TOula, juxta

quam vivaf, obfervando res fex nonnaturales, videlicet t. Aerem ter»-
f -ratum i. eibum boni ßicci, non falfum , »0« acidam , amp; potum ratione
^tantitattf ^ qaalitatis , 3. finmum vigilih jttflis dißinUur», 4. Qmetempo-

tim

ÙHS qmm mot urn ^quamvisafFedus motionem per fe fatis vetet ) AbAi-
ntntiam omnium afeUuum, frxprimis Ira dr Utitia, Scdemum 6. yllvum
ai ejiciendum apertaw,

§■ XIII. Ut porro ordine ad reliqua etiam progrediar, accefTum nunc
fado i.idChiruriiam, vifurusanauxilioChirurgiopushabeamus. 2. ad
Pharmaciam, quasnam fcilicet falutaria remedia illa nobis fuppeditare
queat.

XIV. t^ena feElionem hic plane inutilem cenfemus varias ob rationes,
nifi forte corpus fuerit valde plethoricum, amp; jam in vehementem febrim
incidat patiens ; Scarißcationes vero amp; cucurbitula facrificata vel loco earum
hirudines hic magni momenti funt, amp; applicantur circa locumaffeftum;
ligatura fupra partem commorfam inftitutas, acfpatularum ab igne canden-
tium prope partem afflidam applicationes , item f^.pera rccens maftata,
vulneriimpofita, (locoejusvivusBufo, ) mira prsftant.

§. Xy. Alteran ia, licet rarius , aliquando tamen ufui efle poflunt.
Sed potiflimum fudoriferis fatis potentibus 'pellendi fudores, quse mollia
nonfolum, fedamp; folida penetrant, funtque talia, qus coniÏant ex /â-
libus 8c mineralibus. Hujufmodi fi pro bafi addatur fal vipérin» multum
prsftabis.

§.XVI. SpecificatiXimci{\x(mx. fal viperar. Orvitean.Tleriac. pulv.
viper: rad : contraytrv. Anglic. 8cc. Hifce fubjungam compofitionem unam
vel alteram, ut:

jji. Aqv. Theriacal. |jv.

Card. Bened.

Ocul. cancer. Jj.

Sal.f^olat.viperar. 9ij{5.

Spirit. C. C.gf.XXX.

M.f. Mixt.

Sïmanturex hac mixtura fingulis horiscochlearia tria in initio,poftea duo.
Veifi aeger abhorreata mixturis, amp; malitpulvcremfumere, inhancfor-
naamysfcribatur.

Çi. Antimon. Diaphoret. aut
Kez^omtc. cujufvisgr.xx],
Ocul. caner.

Sal. volat. viper in. gr.x]V.

M.f. pulv.

Velx, faLvalat-viperi» gr.xY.

Orvietm.

I N A u G u R vA L I S.nbsp;^

Orviétan, viperi». Jj.
Af.f. bol.

In defeau horum Medicamentorum fequens ab Authoribus yaldelau-
datur.

Çt. fol. Rut. Verben.

Salv. min. plantag,
uihfimh. vulgar.
Polypod. Menth.
.^rthemif. Betome,
Hypericon. Centaur. AnÂ. q. pl.

M.f.pulv. fubtiltjfim. amp; exhibetur cumfaccittra,doJti
a 3j. ad 5ij.

CAPUT. IV.

Ve Qi^edkamenris ex Videra,

Sal. Viper.

Çi. viper, vivent, cum toto q. pl. quibus in mînutiffimas partes divifisim-
pleatur Retorta vitrea vel terrea optime lutata, amp; fumo Reverberiî im-
pofita, admoto retorts roftro Reciplente fatis amplo ; diftilletur gra-
datiml.a. donec nil amplius e Retorta prodeat, ac vapores omnes Reci-
pienteconclufi, infalabeant, aut in liquorem convertamurj tuncverot
diftillandodefiftendum, deinde, fponte refrigeratis vafis, decruftatoquc
Recipiente, invenitur ad latera Recipientis fal adhsrefcens ; quod caute
fecernatur amp; ufui fervetur. Alter liquor vel falvolat. in fundo Recipientis
reélificatur fequenti modo :nbsp;, . .

çi. fal. volat.velliqUBr.denominat.pl].
pulv. Cran, human, lib. ij.
Qus inter fe bene commifceantur , amp; conjiciantur in matracium longo
collo praeditum ; Huic alembicuscaecus applicetur, amp; fecundura artem
«^'ftillationifubjiciatur: Hoc faöo fal ftatim infublime feretur, alembico
adhaefurum , ubi , abfoluta fublimatione , inftar Cryftallorum appare-,
bit candidiffimum, quod educatur amp; ufui fervetur.

Si ullum medicamentum habemus quod nomen Panaces mere^tur, eft

Cnbsp;fti

fal hoc volatile viperarutn, quod tuto in omnibus internis non folummodd
afFedibus adhiberi poteft , verum etiam in externis. Vis ejus fpectfaca
quaeftprsditum, eft contra venenum a morfu animalium, ut Vipers,»
Canisrabidi. Gliris, lupi, urfi, Sciuriamp;c. Eximium etiam remedium
eftadverfuspeftem, morbillos, variolas, cunftos morbos epidemicos,
febrefque malignas ; prsftantius nullum habemus m Febnbus intermit-
tentibus , fcorbuto , omnis generis fcabie , morbis foporofis, palpita-
tionecordis, Afthmate, pleuritide. Tuflirecentiamp; inveterata, alnfque
peftoris affeftibus. Jecoris, Lienis amp; vifcerum obftrudiones referat.
Externe in lavamentis contra podagram, chiragram, amp; omnis genens vi-
tiacutis, fingularis eftefficaciae,nbsp;_nbsp;, „ ^-i

Dofis a gr. iv-vi-Bß-Bj. in mixtuns , pulveribus , bohs amp; Elc-
ftaar. amp;c.

Tulv. Viprtn.

Vipers vivs accipiantur q. pl. Menfe Jun. quibus'capita amputen-
tur, amp; cutis exuatur , interranea omnia quoque eximantur, excepto cor-
de amp; Hepate: deinde probe in umbra exficcentur, amp; pulverifentur cum
floribus Chamomel. q. pl. in mortario ; hoc fado pulvis per cribrum feri-

ceum traiiciatur amp; fervetur ufui:nbsp;, . _ .

Hic pulvis omne fcabiei genus dtlet , Impetigines quafvis , Eryfipe-
'ata, fed prsfertim Lepram curat, ideoque Leprofi eo uti poflunt om-
nibus fuis in Cibis. Phthificis amp; Tabidis expedit.
Dofis a ad |ß.|j. cum jufculo, vino, Cerevifia vel quopiamli-

quorearomatico.

Orvtetamm.

Ijt.. pulv. vlper'm. fv.

Op. cum aqua comm. praparati.
Rad. CoHtrayerv. Vipérin. Firginian.

Angel. Gentian. Calam. A-'omat»
Imperator. Galang, ana. |iv.
' Toi. filv. Rorifmarin. Card, bened. ana. fv.
Flor. Chamomel.. |ii.
Sem. fanicul. CHmi». ana.^]*

BtKcar. hm*nbsp;^^

Cinamom. N'uc. Mofchat. ana.

SaUvolat. Fïperar. |j.

Mtll.optim.defpumat. q.f.aâconfiftentîam.

M. L a.

Orvietanum hoc mirae eft efficacis adverfus cunfliayenena, amp; prœcî-
pueidus venenatorum animalium, item Peftem, Variolas, Morbillos,
omnefque morbos epidemicos : admodum quoque conducit in affedibus
frigidisCerebri amp; ventriculi, amp; colicisdoloribusa flatibus excitatis. Dof.

a9;. adsj.

Trochifci Fiperin*
Çi. pHlv. Vipérin, lib. (5.nbsp;,

rad. Ire. fiorent.
fkcchar. Cand. §j.

Mojch. orientat.gr. jv-
Cum mucagine Gummi Arabici in aliqua aqua diftillata extrada fiaC
mafia folidior , amp; ex illa conficiuntur Trochifci vel Baculi, qui obli-
nantur oleo vipérin. amp; in umbra exficcentur.

Oleum. Fîperi».
Çi. Axung. Vipérin, ^jv.

Oleor. Junip. Cer. fîav. ana. ^iij.

Aren. cribrat. purijf. 16
Hascce rite commixta leniigne, induntur retorts vitres, balneo aren«
committends , intra capfulam correfpondentem , adeo ut Retortam o-
mnino ambiat amp; cooperiat arena, folo exerto collo ; Deftillatio hscerit fu-
fcipienda igné per gradus adhibito, initio leni, tandem fat intenfo, imo
eodem in tenore produdo, donec nil amplius ex Retorta prodeat j pofl:-
modum fponte frigefada arena, decruftatoque Recipiente , occurret 0-
leum limpidiflîmum amp; penetrantiflîmum ; quod ufurpari poteft interne
amp; externe. Interne in colica, Nephriticis doloribus, ftranguria » ob-
ftrudione uring , item Ulceribus internis. Externe applicatum , tan-
tum fubfidii prsftabit folum, quantum vix omnia aliaoleaamp; ungucnta
conjundim : in Paralyfi , Ophtalmia, Odontalgia , Scirrhofis Se Oe-
dematofistumoribus, fiiTuris, amp;rimis, fummsutilitatîseft.

Sfirit. Vipérin.

Çt. Viperar. vivent, in minutiflimas partes diflèdar. No.Xir.

Nitr. Vttrio ana. ^jJJ.
Hœcce commixta fimul indantur Cucurbits vitres, affundantur fpî-
'nbsp;C znbsp;ritus

ritus Juniper, ft. Cucurbitae Alembicus imponatur, lutoaccurate ob-
ducatur, imponatur Cucurbita Balneo arena:, adaptetur Recipiens ro-
ftro Alembici; digerantur igne leniffimo perh.vigintiquatuor, dimutn
deftilletur , eadem via incedendo , qua eliciuntur fpiritus quorumvis
Aromatum.

Eft Medicamentum efEcaciffimum in fcorbuto , Artbritide vaga
hyfterica paGTione , Apoplexia , cruditate Ventriculi. Externe in pa-
ralyfi , tumoribus podagricis, maculis amp; fcabie varii generis, item in
Ophtalmiacum aqua Euphrag. dilutum.

Elixirium Vipereum.

çi. Rad. Contrayer.
Fol. Macis. ana
Cm. oriental, gvj.
Myrrh. feleiïiffim.
u4lo. cum aqua coi. pp. |ij.
Sal. volât, viper. Siv.
Spirit. Viper, vin. ana. gxü.

Alcaheß. Glauber, ^j.

Cundta fecundum artem cpmmifceantur in Phiala bene claufa , amp; per
14 dies infimo equinocalentidefodiatur,poftealiquor fupernatans a fae-
cibus fepareturamp; ufui fervetur. DofisaBf?-^!?. cum vino vel alio idoneo li-
quore.

Elixiriuffl hoc in ventriculo humoribus tenacibus amp; vifcidis obfeflb,
naufca , vomitu , faftidio ciborum , rudu , fcorbuto , chlorofi, amp;
aliis morbis, fummum eft remedium.

Sal volatile vi^ereum compßtum.

çt. Oleor. ftillat. Mac. Carieph. Aurant. ana.

Viperin. reBipcat. sijj.

Sal. volat. vipérin, gij.
Hlt;tccein mortario bene mixta cum einer, clavellat, îfe^.
trade Phiala ^ fuperaffunde

Aqut. vit. Mathiol.
Spirit, fal. armoniac. ana. ^vj.

Vîpmn,^^.nbsp;Ho^

Hoc fado lagena optime fervetur amp; agitetur, poftca fal volatile fuper-
natans a Phlegmate per decantationem fegregetur amp; ufui adhibeatur. Dof.
a gutt. X. ad 9j -gij. cum appropriate liquore.

Optimum eft remedium in febribus intermittentibus amp; aliis morbis, ubi
acidum peccat j partes principales corroborât.

Collyrium albugines delens.

91. fragor. bm matur. §vj.

Stercor. •vipérin, prap. 3V.

Sal. fix. viper, gj.

Fell, vipera, recent. No.vj.

HjECceritepermixtacurtif.q.aqu.fsnicul: amp; Euphraf.inlagena vitrea
diligenter obturata Sä excepta, foli aeftivo per aliquot dies exponantur,
amp;per vices agitentur, vel igni arens per idem tempus commmittantur
hoe fado, per decantationem liquor purus effufus pro collyrio optimo
fervetur, cui addendus eft fpiritus Vipérin, ad aliquot drachmas.

Ceratum Viprin.

çt. Emplaflr. Dia. Sul. Roland. |ij.
lap. Calaminar. praparat. ^j.
Squammar. viperar.praparat. ^ij.
Oleum f^iperin.
M. f. l. a.C.

Felici cum fuccefTu Ceratum hocufurpari poteftin inflammationibus,
ülceribus, amp; vulneribus, tam recentioribus quam vetuftioribus , Scir-
ris, ademate , obftrudionibus Hepatis ac Lienis , item in pleufitide
parti dolenti applicatum; inflammationes colli uterinifanat peffarii forma
jllucimmiffumj podagricis auxilium fert mirifïce.

Remedium ex quot;vipra expertijßmum ^ ad defve :
faciendumprafertim muiier culas ab ebrietate.

Immittatur vipera in lagenam, ejus generis vino, quo fe inebriate folet
«»ulier, repletam, eaque poft dies aliquot per fe exftinda , fegregetur
clwumafpiffo , mulierique infciae exbibeatur bibendum , donee inebric-

- C 5nbsp;tur.

rur. Ex ifto tempore tantarn iftius vinipercipietnaufesm, ut inde plus
modieo bibere facile dedifcat.

De ßercore viperae obfervatum eft , illud exficcatum , dracbmique
pondéré vino albo infufum , demum percolatum , ac jejuno ventriculo
mane exhibitum, per hebdomadam unam vel alteram , imo uiterius fi nc-
ceffitasurgeat, remedium efle, vifpecificaEpilepf]amamp; vertiginesabolens.

Pellis Eryfipelatiapplicataextèrne, expertiffimumeftremedicum.

Fel in vino vel alio liquore exhauftum, in defperato cafu, vermes necat.

Caro recens amp; viva in defperata Ophthalmia applicata optimum eft re-
medium.

Explkatio figurarunty qua prafentem illußrant
materiam.

A A, Vipers bins, mas amp; fsmina , fimul copulats tempore coi-
J^ tus, e quarum forma corporis externa nullum plane difcrimen in-
figne inter illas obfervari poteft. Ubi etiam notandum, quod in
cxtremo nexu vel amplexu caudarum , delitefcat penis maris in vulvam
fsmins immiflus.

B.B.nbsp;Viperam defignat fsminam, fstus fuos excludentem, infimarn
corporis partem prodentem, ubi prsprimisconfpicus funt infims fqua-
ms, quibus ad reptatum utitur. Ubi quoque omnia in fuo fitu natu-
rali videre eft, quoad partium amp; magnitudinem amp; pofituram.

C.nbsp;C. Ova nonnulla in fitu fuo amp; magnitudine légitima naturali.

D.D.nbsp;Duo viperini fœtu^, in aâupartusconftituti, fuasfecundasfc-
cum trahentes.

E.nbsp;Pofitura fstus ovo involutî.

F- Cranium vipers integrum.

G.nbsp;Maxilla fuperior officulo cuidam pofteriori in parte cranii coarti-
culata, quod altero extremo coarticulatur radici unius majoris dentis ca-
nini cum fuo magno vafculo falivali integro, in quo continetur famofifli-
njus ille humor flavus.

H.nbsp;Maxilla inferiorex tribus conftans offibus.

ƒ. Dentes varii majores.caninlamp;adftantesfubfidiarii.

K. Cor in pericardio reconditum cum vafculis ma'joribus ex eo pro-
deuntibus, amp;congerieveficularum pulmonarium.

L. Glanduls falivalesconglomérats, una.cum vafis propriis lympha-
ticis, qus hic defcribuntur naturahbuspaulo majora, quo eo melius in-
notcfcant.nbsp;A D-

. i- ■ t«- '

»■^-ïiT

r

»

^ :

.'•^ v v

ADDITAMENTA.

r.

^ area Traxis.

I L

Venarum dele^itis in quibufdam morbis eft faluherr'mns.

III.

Vena feBio ä nonnullis damnatur in pleuritide j admodum
yfamen necejfaria eft y fi Thtifin vel Empyema pravenir s
velimus y Ejus vicaria funt hirudines.

I y.

^enis ereStio a fpiritibus animalious dependet.

V.

Semen a fale volatUi fanguinis ^ fpiritibus animalibus con-
ficitur.

V l.

^Menftruorumfluxuspragnantifuperveniens j mn femper
fatum male habere indicate

VII.

Virgmes ^ vidua juvenes furore uterino vel fupprefßone
menfium a vijciditate laborantes j non melius quam co-
pula maritali curantur.
^nbsp;V II L

Idemfentiendum eft de febri alba ), qua virgines frequenter
laborant , cujus caufa quam maxime eft nimiumveneris
defiderium.

I X.

quot;Panacea univerfale pur gans non dantur.

X.

^enftruum univerfale non datum eft j nec dari poteft.

FINIS.

Ad T)oamp;um amp; Exferium

Dn. CANDIDATUM

JOHANNEM

L I N D E L I U M.

Urn Pythona trucem Phoebus ne-
cuiffet Apollo,
Cultus infueti rettulit inde de-
cus.

'Hoe quoque Patre fitus Tu,
LINDEL, utabditafcires,
Monftrum fècreta Vipereum arte necas.
Ergo novi generis decus hinc amp; Tune refertes ?
VIPERA ÔC ex LAURU texta corolla Tibi eft.

MAGNUS RÖNNOW
ex débita amicitk.

AMICISSIMO SUO LINDELIO,

Medico amp; Mathematica fraßantißmo

Ede ab laKatKra? de bettu aznim raoriFadti gt;
JOardKa HANbet, LINriK DEurd LIUSradti.

H.p. r in Memor. reliq.
KATRA HIERON DE BlTZCl.
M,T).Bawït.Terfa.