s S^ R T Ayr FQ J U R^I Er î C A
- - ^nbsp;t) G ^ k Jf l J
-s lt;nbsp;A M • -nbsp;^ ■
SUB PRiESiDiO D. O. M.
Ex AuBoritate Magnißci Tgt;. ReBoris,
DJ O ANNIS GEOR GII G R A E V11
Politices^ Eloquentiae, amp; Hiftoriarum Profeflb-
ris Ordinarii,
NEC NON
Amplißmi Senatus Academici confenfu , Nobilijpmaque
Facultatis ,JV RI Vie Decretu, ,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegiis
rite ac legitime confequendis,
Publice defendet
J O A^»N van R O , Y E N.Rheno^Trajea:.
Addicm 2ï.05lob. horalocoque folito.
Ex Officina Francisci Ha l m a , Academix
Typographi , cb bc xc.
VIRO
VAN
BEVERNINGH,
Teylingae Toparchae, Confulari Gauda-
no, Prsefeäo quondam Communis M-
rarii Fœderatorum Belgarum , Eorum-
que Ordinum Confilio Adfcripto, Uni-
verfitatis Batavicae, quae Lugduni eft,
Curatori , Decem Legationibus apud
Maximos amp; Potentiflimos Orbis Chri-
ftiani Reges amp; Principes Magna cum
Laude amp; Frudu Reipubl. Fundo. Ve-
nerando Cognato fuo , Omnique Re-
verentiae amp; Obfequii Genere Colendo y
Honorando.
R o y E N.
Hoc Exercitiim Inaugurale
Dt amp; ß 'pßm
tnbsp;Confecrat
JOAN van
-ocr page 3-DISSERTATIO JURIDICA
J H AV GV R A LI S
I Um mihi agendum fit de crimine Falfi, quod
§. 7. Infi, depdl. Judic. équot; l. i.ff. eod. numeratur
intet Publica Judicia, ea quotuplicia fuerint, amp;
quare Publica fint appellata, non abs re videtur
exponendum. Romani duplicia habuere Judi-
cia in modo exercendi, vel Ordinaria, quafilit»
juris ordine traBabantur, vel Extraordinaria, in
quibus Magijlratus ipfe five Prator cognofcebat ^
judicabat quafdam caufas nullo dato Jttdice. Hœc
vero Cognitiones proprie nuncupantur. Praetor enim ipfe non-nunquam
quafdam cognofcebat caufas , uti patet ex /. i. D. de extraord, cognit. ^
1,13. §. x.ff.deminor. Ordinaria circa res ventilatas erant duplicia, alia
Privata, qua fuerunt décréta, feu ßntentia, de controverfiis privatis qua aut
Magißratus ipfi, qui jus dicebant, aut Judices a Magtßratibus jus dicentibut
dati tulerunt, pro ut jure erat ßtncitum. Alia Publica, qua fuerunt décré-
ta , qua de criminibus, quaßtore aliquo judicium exercente, judices ab eo dati
fecerunt, pro ut leges de fitngulis criminibus cognofcendis lata jujferunt : haec
autem Judicia tantum funt publica , qus ex legibus publicorum judici'o-
rum veniunt, l. i.f. de publ. judic. l.^.^.ult. f.depravaric. Dida Pu-
blica quafi Populica, quia criminis publici Exectttio cuivis ex populo plerumque
datur §. i.Infl. de publ, jud. /. 43. §. lo. w, de rit. nupt. Per Executionem in-
telligunt Accufationem omnes fere Doftores, Ant. Matth, de crim., de publ.
judic.cap.i.n.i.i diflentit Goveanus i.var. leB.ij., qui timens ne hsc
notatio popularibus quoque adionibus conveniat, intelligit Cognitionem,
Publica diâra exiftin^ans, quod olim populicognitioeflet, qui Lege lata,
quaeftiones amp; quaeftionum judices conftituebat I. 2. §. 25. ƒ deO. Jur.
Male noftro judicio, nam non videtur in hac nominisfinitione ad ftantem
A 2nbsp;potius
-ocr page 4-potius Rempubl. quam feculi fui ufura refpexifle Imperator. Cœterutn
fruftra timuit Goveams, ne populäres aâiones cum judiciis publicis per fu-
periorem interpretationem confundantur : cum aliud fitaâio, aliud ac-
cufatio. Publica autem judicia non per aftiones fed per accufationes or-
dinantur pr. Infl. de pubLjudic. Et in his alius reorum habitus, alii judi-
ces, aliacognitionisforma: graviores denique fententiœ quam in foren-
fibus adionibus, Additur rede plemmque, quia funt quïdam crimina
publica quorum accufatio non cuivis ex populo patet, utadulterium, amp;
erimen fttppofttipartus /.30. Cod. ad Leg. Jul. de adulter. /. 30, §.i .ff, de. Leg.
Corn, de Falf. IVtffenb. difput, ad tit. depubl. jud. num. i. At objici poteft,
quomodo hxc judicia queunt efle publica , fi jusaccufandi populicum
non fit? Refpond. Sunt publica, quantum ad Legem, pœnam, amp;reli-
quum judicii ordinem atque exitum : non publica, quantum ad accufandi
facultatem. Ant. Matth.num. i. eod. Denique ideoquoque ap-
pellatafunt, qüod adwrfus Remp. funt commijfa, velquaPop.Rom. périnde
habuit, atque ß contra Remp. ejfent commijfa C. Sigon, de judic. lib. 2. cap. z.
tendunt enim judicia publica ad totius Reipubl. falutem, amp; omnium homi-
num emendationem l.zo.D.de pœn. utexemplo edito caeterideterreantur
1,nbsp;6. §. i. in fin. ff. decuflod. ^ exhib. reor. l. 8. §. 3. Cod. deharet. ^ Manich^
l.i. Cod. adL. Jul. repetund, A. Gell. lib. 6. cap.i^, P.Foetcomm.adtit*
Infi, depubl.jud. Dividuntur judicia publica in Capitalia équot; Non capitalia
2.nbsp;Inß, depubl.jud. /. z. D. eod. Capitalia non femper dicuntur, quae ultimo
fupplicio afEciunt homines, fed 6c ilia quse iisaquamamp;igneminterdicunt,
vel eos déportant, vel in metallum damnant l. zî.f. de pœn. d. §. z. Infi, de
publ.jud. interdum -tamen idnoftrifolum Capitale appellant, cujus non
alia poena quam mors eft 1.4. jf. de poen, I. 18. Cod.de tranfaB. Ultimum
autem fupplicium effe mortem folam interpretamur 1.21. f. de pœn. Finn-
comm ad^.z, Infi.depubl.jud. N'en capitalia, ex quibus pecuniariamulda ,
aut in corpus qusdam coercitiopoena eft d.i. z.'rr.depubl. jud.l.6.^.fin.
f. de pœn. Damhoud, prax. rert crim. cap, i.num. 10.
His cognitis pergamus ad Prastores, qui publicum judicium exercue-
runt: hi nomen Quaefitorum fortiti hint a quaßione, quo vocabulo ju-
dicia hœc nuncupabantur. Antiquis temporibus dc his criminibus cogno-
fcendi penes Reges erat poteftas, utireferuntZ)/o«)5/«^^/«^. z.quiRomult*'^
Regem deliBa maximacognoviß, minora fenatoribns permifiß, affirmaf-^
Liviuslib.u cap.^$, qui cum Superbum Regem fcribat, ut raetum pOquot;
, ;nbsp;pulo
-ocr page 5-puloîncuteret, Cognitîones capitalium rerum ß»e confiUis per fe folum exer-
cuijfe, pr opter que earn caufam occidere, inexilmm agere, boms mulüare po-
tuiffe , faris clarc , quid cœteri fuperiores Reges fervarint , oftendit.
Ejeâis Regibus Confulum officium eife cœpit, quia in Regum locum
fuccefferunt. Brutus trAm Confulde conjuratis cmfacognitafupplicium fumpfit,
tefte Liv, lib. z. cap. 5. Verum id jus Lege Valeria, a P. Val. Poplicola
A.U. C. 245 lata, eft irominutum, cautumque in pofterum ne Conful
de Capite Civis Rom. injulTu populi quaereret; at ii tantum, quibus a
populo quaîftiones publicas exercendi data eflet poteftas, qui ex zoOm-
ßtores parricidii funt vocati/. z.§. z^.D.deO. Jur., unde Feflus, Ounft-
toresparricidüvocatos, ait, quosfolebantcrearecaufarerumcapitalium. Ho-
rum autem apud emdem Liv. fspius memoria celebratur, \xxClt;gt;ffoamp; Me-
•dulino Coff. anno 340. item anno 549. amp; anno 506. Atque hoc modo ufque
ad annum 604. qusftiones publicas exercitae funt, ut quotiefcunque res
ilefideraret , aut Confules, aut Diôator , aut Praetor SConfulto , aut
Lege qusrere juberetur. Anno autem ipfo U. C. 604. perpetuaequaE-r
jftiones efle , ac proprium Quaefitorem habere cceperunt, ülud teftatur
Cicero in Bruto his verbis: Carbone forum tenente plura judicia fieri cœpC'
runt, nam ^ quaßiones perpetu£ hoc adolefcente conjlituta funt , qu£ nulla
ante fuerant. At quaeftio perpetuafacSaintelfigitur, cumin fingul-osannos
Praetorimandatur hifce quidem verbis : De ea re Prxtoris quaflio eflo, vel
Prator, qui ex hac Lege quaret facito ut, vid. DoBiff. Car. Sigon. lib. z,
Jcap, 4. de judiciis ^ Ref. antiq. Rom. lib. 9. cap. 18. Quamvis autem poft an-
num 604. Praetores primum quatuor,dein fex perpetui fingularum quaeftio-
num funt conftituti, ut casquotannis fortirentur : non tamen omnia publica
judicia ab ordinariis illis quaefitoribus faâa funt, verum extra ordinem mui-
tje quaeftiones aut SConfulto ,autPlebefcitOjUtante, vel Confulibus, aut
aliis Magiftratibus aut etiam privatishominibus mandatas {nnUßve quia nul'
la dum de illis confiituendis lex erat lata. Sive quod lata erat quidem, fedpro rei
atrocitate extra ordinem qudrendum eße videbatur. Exempla extant apud Sigon,
iib.z. cap.äf. de judiciis. Hi quaefitores in foro atque tribunal!, amp; in fellacuruli
fedentes, judice qusftionis aliquo operam fidemque navante, gladio pofita
judicium exercebant, cum fcledis judicibus, {^dentibus in fljis fubfeiliis.
fcribis vero , accenfis , praeconibus, liftoribus , aliifque apparitorihms
affiftentibus, unde Cicero inorat.pro Cluentio, Ouid fibi Uli fcriha , quid
liBores, ^uid cateri, quos apparere htiic qmßioni video , volum ? ^ in
Bruto. P'blohocOratoricontingM, utcttmanditumßty cam efic Aiäu-mm^
locus in fubfeÊis occupetur, compleatur tribunal, gratiofi firihi ßnt in dando
^ cedendo loco. Gladius autem . de quo mentio eft faâa , infigne tuit
jnagiftratus, publicum judicium exercent^, uti hafta Prstoris Urbam,
privatum judicium exercentis. ^uafiio vero everß Republ. merum it»-
periumtiï appellata. Sunt enim triaMagiftratuum imperia celebrata, me-
rurn, non merum, amp; mixtum. Hoc vero pertinet ad Jurifdiftionis ma-
teriam, quam examinare non eft in animo, propterea hïc de judidis publi-
cis dixifle fufHciat, nunc ad rem ipfam.
Quicquid non eft verum, poteft dici falfum, quamvis non procedat
cxdolo alicujus vel fraude/. 15. §.5. «^.«/«to, quo nominequod-
visvenit mendaciiim, quod tamen in crimen falfi non incidit. Proprie
autem Falfum dicitur, c^aoà Lege Cornelia de Falfis coéxctlw, illud vulgo
i'çi^éhntfraudulentam veritatis imitationem: reâius tamen definitur hoe loco
Talfum dolofit veritatis immutatio, in alteriusprajudiciumfaäa ,Ant. Matth,
de crim. ad l. Corn, de Falf. cap. i. num. i. Mjnfing. in §. 7.Inft. de pubL
judic. ubi é- Joh. Schneidivin. num. z. Ant. Perez., pral. in Cod. ad h.t.
num. z.
Ex eo fequitur tria conjunaim requiri ad hoe ut falfi crimen commit'
tatur, tale nimirum quod Lege Cornelia de Falfis coërcetur. Primum eft
Bolrn malus, qui nifi accedat. etiamfi quis errore verum non dicat , m
pcenam Falfi non cadit /. 20. Cod. h. t. Alterum edveritatis immutatio:
nec enim Falfum ftatim committitur, fi dolus fuerit adhibitus, nifi etiam
Veritas muteturamp;pervertatur/. 2Corn, de Falf Tertium Falfi
requifitum eft , ut fiat animo damnum alicui aferendi : etfi id nondum
illatum fit. /. 8. C; ad l. Corn, de Falf Falfitas enim non nocibilis, ex lege
Corn.deFalfis punienda non eft, uti pluribus probant Natta lib. 3. conf
588. Pat4l. de Caftro lib. 1. conf 150. Eaque communis Dodorum dt
opinio, Profp. Farin. part. ö. oper. crim. qualt. 150. «. 191. ^gid. Boß-
in tit. de falf. ». 90. in fin. Jodoc. Damhoud. in prax. rer. crim. cap. I24'
num.io.JuLClarus lib. ^.fentent. §. Falfum „um.l6. Joh. Voet.in comp-
jur. ad h. t. num. z. Perez,, in prd. in Cod. ad h. t. num. z.J. Brunner»-
comm. in D. ad I. t. h. t. num. 2. His alii addunt NotationemLegueX'
prefam, ut fcilicet nemo ob faftum aliquod incidat in crimen Falfi,
quem Lex Cornelia ^ SCtum Libonianum aliaque Conßitutiones ac
JCtorum, quaeamlegeminterpretaniur, diferte notant, Wefemb. i»
ff. ad leg. Corn, de Falf.nnm. 2. Sehneidmn. 7. Infi.depubl. jud. nam.
2. Bartol. in 1.2^. D.L t, Sed nufpiam exprefla Legis Cornelia notatio re-
quiritur , variifque modis crimen Falfi committi pofle puto, quamvis
Legis determinatio defit: fufficit autem generalis notatio Legis Cornelia,
quae omnem dolofam veritatis immutationern in pra^udicium aherifu faäam
punirijubet. arg.l.i.amp;zi.f-adleg.Corn.defalf. hinc nempe poft Lf^ew
Corneliam tot Conftitutiones amp; SCta de Falfo funt prodita, totque varii
cafus in multis legibus exprefli amp; decifi tot. tit. D.amp; Cod.ad leg. Corn,
de Falf. ut de reliquis non expreffis ex ratione ejufdem caufs facilius ju-
dicium ferri , eiquead crimen Falfi applicari poffint. Ut ita veriffimum
fit, cafus omnes Lege Cornelia de Falfis verbis expreffis notatos non efle,
qui tamen ex eadem Lege puniendi ac coercendi proponuntur. Certe,
inquitegregie Celeberrimus Franequeras Profeflbr Perizonius, in differ-
tatione de Lege Voconia , multis Jape legibus vel derogabatur pofiea , vel
fubrogabatur , vel obrogabatur , neque tamen ilia in Juis reliquiis continuo
prißinum perdebant nomen. Ubi porro oftendit Voconiam dici Legem
apud Plinium, quae non erat fic Voconia, ut ä Voconio eratprofeöa,
fed tamen Voconia, quia ex Voconia praecipue oriunda. Sic amp; Papiara
Poppaeam nomen fuum retinuiffe, licet variis modis efletemendata, ob-
fervatPAT Sueton. in Claud. Ciip.z^. amp; Jußinianoin 1.17. Cod. de Nupt. èc
aliunde. Idem fere de noftra Lege Cornelia dicendum , nomen reman-
fiflfe, etiam poftquam aliae falfi fpecies ei erant additae.
V«
Cum jam faspius mentionbsp;Ac Lege Cornelia, amp;de SCto Libonia-
gt;30, non abs re erit auóiores inquirere. Legem Corneliam tulit L. Corn.
Sylla Diaator /.2. §.23. D. deO.J. ipfo amp; Qu. Cscilio Metello Coff.
A.U.C.675. Rof. antiq. Rom.lib.è.cap. z6.Joh.Schneidwia.in %.7.Inß.
de publ. jud. n. f. Wefimb. in parat. ff. adh. t. n. i. in fin., P. yhetcomm.
in §.7. Inß. de publ. jud. Franc. Duaren. ad h.t. Jac. Menocb.de arbitr.
judic, lib. z.caf, 506. num. 5. At SenatusConfitltum Libenianum latum eft
A.U. C.880. M. Annio Libone Confule fub Adriano; SCtum Ctaudianum
Vero, quod pronbsp;ftcp^fumitur, ut teftatur lt;■»£gt;., provenit
A.U.C.768. Lucio Scribonio Confule fub Claudio Tiberio, tefie Go-
quem vide in principio /■. h.ScJVefemb. in parat. eod. n. ',,infin.
•^nt.A^atth.intraä.decrim.adkt. cap. 1. «. cenfet SCtum Libonia.
«um Tiberio auclore faftum , amp; Clmdianum ex ediäo Claudii profe-
ftum.
V I.
-ocr page 8-Regulariter in cntnine Falfi pœna eR deportatie, amp;omnium bonorum
publicatio, amp; hoc in homine libero, in fervo vero eft mortis pœna/• i.
^.tih.f.h.t.^.j.lnß.depHbl.jtidic, at publicationis bonorum pœnacor-
rcâiaeft per Novell. 154. cap. 13. ex qua defumpta Auth. Bona damnat o-
rnm Cod. de bon, profiriptor. Schneidwin, in §. 7. Infi, de publ. jud. num. 10.
fibi er Mynfing, num. 13. Wefemb. parat, ad h. t. num. 12. Ant. Perex,.
prdel},inCod.adh.t.n.i%.Wißenb.difput.inh.t.n.9, amp; 10. poteft etiam
pœnaFalfi proqualitate admiÛ) extendi admanus amputationem d.Nov,
154. cap. is^.Nov. ij .cap. in pr. ntc ï\on ad extremum fupplicium l.iz.
Cod.h. 1.1.1. 2. Cod, de Falf.monet. vel ad relegationem, etiam tem-
poralem l. 13. §.!./. 21. amp; l. ^z. f,h.t, Ant,Älatth.äecrim. adh. t.
cap.z. quandoque velintotumauferturut impuberibus/.22.D. Ex
LegeMofaicapuniebanturteftesFalfiea pœna qua puniendus eratis, con-
tra quem dicebatur teftimonium£gt;^»?.clt;i/'. i^.verf. 19. Omnino facietis ei 1
quemeidmodum molitus erat fratïituo facere. Apud Romanos, ante tem-
pora L. Corn. Syllae Diflatoris, quiPalfumteftimonium dixiffet, e faxo
Tarpeio dejiciebatur, ut memoriœ prodiderunt A.Gell.lib.zo. noB.att»
cap. I. Alex, ab Alex. hb. 6. Genial, dier. cap. 10. Moribus pœnaFalfi
criminis vi^letur arbitraris, amp; fic quandoque major, quandoque minor,
juxta diverfitatem cafuum Ant. Matth, de crim. ad h. t. cap. ult. n. 3.
Alemch. arbit. judic. lib. z. caf 306. Mynßg.ad§. 7. Infl. de pubLjuSc.num.
14.^ 15. B.Carpz.ov.prax.crimp.z. ij.tji.num. zo. (^.feqcj.J.Brunnem.
ad l. \.ff. b. t, Groenew.de Leg. abrog, ad y. Inft, de publ.jud.
VII.
Species Falfi funt varias, quas Jad. Damhoud. in prax. rer. crim. cap. i z ï»
»um. 3. quinque modis committi pofle exiftimat, Confenfu , herbis j
Abufu, Scriptis, amp; Silentio. Ferez,, vero/'»pral. in Cod.aäh.t, n, z. quatuor
modis, Confenfu, Difmulatione, Verbis , aut Scripta. Praßicus Papte»'
ßs, in forma libelli ad refcindendam fententiam, in GUff,, in verba procuré'
vit, num.äfAz,o in fumma Cod.adLeg.Corn.de Falf etiam quatuor roO'
dis : Scripta, DiElo,FaBo , amp; Vfu. vid. Menoch. de arbitr.jud. lib.z. cafl^^-
n. r. Carpz^ov. in prax. crim. p. z. q. 93. n. z6. quoque quatuor modis»
in Perfona, vd Verbis, vel Scripta , vel Abufu. Job. Voet in comp, jur.^d
h.t.n.z. etiam quatuor modis: Diäo , vel Reticentia, vd Scriptura,
FaElo. At Anton.Matth. intraÜ. de crim. ad h. t. cap. i. num. i. ad duo
fumma capita omnes fere fpecies referri pofle putat : nempe ad Fdftt^
1 n a u g u 'R a L i s.nbsp;j,
Jeßamentmum ^ numar'mm , ex quibus, tefte Cicerone ini.Fin., Lex
Cornelia in initio conftitit. Teßamentarium eft, quod prscipue ad tefta-
mentapertinet, quamvis alia quoque capita complefiratur, tam quse ipfa
legeexprefla, quam quae Senatus-Confultis amp;conftitutionibus Principum
Legi addita funt. Unde orta illa diftinftio in Falfttm qttaß Falfam.
ivî^««?. quod ipfa Lege Cornelia vindicatur. Quaß Falßtm , quod ex
Conftitutionibus aut SConfultis ad Legem Corneliam teftamentariam
[fic enim faepius nominatur/, i. ff. depubl. judic. §.7. Infi.eod. l.6.§. x.
B.deextraord.crimin.l redigitur /. i.nbsp;16. amp; i.f.h.t. Cujac.
in Jul Paul, recept fernem, interpr. lib. 5. ad h, t. Duaren. in h. t. J. Brun,
wem. comm. in I. i.D. h, t. n. 2. J, Foet comp.jur, eod, ». r. Nos cuncl»
promifcuereferemus.
V I I L
Committitur Falfum in Teßamentis, ut fi quis viviteftamentumape-
ruerit, vel refignaverit/. r. §. 5./.nbsp;r., is, fi humilior, plerum-
que in metallum damnatur, fi honeftior, in infulam deportatur 1.3§. §. 7.
I), de pan., qui teftamentum amovit, celavit, eripuit, delevit, inter-
levit, fubjecit^./.nbsp;\äf.Cod- eod. ^.j, Infi, de publ. jud. Perez.,
pral. in Cod. ad h. t. num, 5. Ant. Matth, de crm. ad h. t. cap. i. ». 2. qui
teftamentum alicujus furripuit / \6.D.h.t, qui cum alterius teftamentum
vel Codicillos fcriberet, fibi Legatum fua manu fcripfit I. l'y. ff.h.t. nec
ohGi.iftlt. ff.de hifqut pro nonfcript, qui tabulas teftamenti, quibus fervo
lt;3ata erat libertas-, fuppreflfit 1.7. -Tt.h. t. qui codicillos ante teftamentum
faftos, in quibus legatum eiadfcriptum erat, confirmavit l.iz. §. 6. ff.h.
t. qui fcripfit vel fignavit falfum teftamentum /. i.ff.eod, non obft. §. 5.
J. de tefl.ordin. qui fibi Jegatum fideicommiflumveadfcripfit /. i.
b. t. Ant. Matth. d.l.n./\.amp; Perez, pral. in Cod. ad tit. de hu quißbi adfcrib.
in teflam. num. i. Si haeres inftitutus exheredationem nominatim filii vel
aliarum perfonarum adfcripfit 1.6.§.i.D.h.t. Similiter amp; is tenetur, qui
libertatem manu fua ademit feryi teftatoris §.2. eod. qui fefilioteftatoris
în teftamento tutorem conftituit /. 18. §. i. ff. h. t. Si maritus in tefta-
niento Uxoris fua manu fibi legata adfcripfit l.a^. Cod. de his quißbi adfcrib.
teflam, ibique Perez., prd.n.i. Adverfm hojce falfarios tempore Ncro-
^^^^hnànprimumrepertum, {crihk Sueton. in vit. Ner. cap. 17., netabuU
*l*fipertußg, ac ter lino per foramina trajeäo , obßgnarentur. Cautum ut
tefiamentü prima dua cera , teßatorum modo nomine infcripto, vacuaß-
t^turis oßenderentur •. ac ne quu alieni teflamentifcriptor legatum fibi (tdjcri- -
f^etl. 3. Cod, de his q.ßbi adjcrib. in teßam. nifi fua manu teftator adfcri-
Bnbsp;pferit
-ocr page 10-pferit /. a. Cod. eod. Poena a Conftantino conftituta eft deportatio , vel
ficriminis fit magnitudo, fupplicium capitale l.zz Cod. h.t, JureSaxo-
nico fucceffit in hujus pœnae locum fuftigatio Pet. Greg. Tholojani fynt.
jar. aniv. lib. jö. cap. 5. nara.i. Ceflat non-nunquam haec pœna, nimi-
rum ii dolus non adfit Lio. Cod.h.t. Si Servus imperante Domino fibi
libertatem fua manu adfcripferit I, 6. Cod. de his q, ftbi adfcrib. in teflam.
Pœnam etiam Senatus remifit ei qui legata a fe teftamento data, codicillis
manu fua fcriptis ademerat I. 5. w. h,t. Si Uxori legatum in alieno tefta-
mento finedolo maritus fcripferit/. i^.f.h.t. ad quam hùmDeckherz,
differt, 5. c. zo. jmBa 1,11. §. i. ^ eod. Remittitur etiam mulieri propter
juris ignorantiam /. 15. §. 4.5. h.t. Si plura, vid. Perez,, pral. in Cod. ad tit.
de his. q.fibi adfcrib. in téjiam.nfim. feqq.Ant.Matth.de crimin. adh.t.
cap. i.nam.^ verf.fedcejfatpoena. J. Brmnem. adl. i^.ff.h.t.n.^.
In inßrumentis falfum perpetratur , fi quis inftrumenta alterius apud fe
depofita prodiderit/.!.§. 6. ff.nec répugnât lex.S.ff. deextr.crim.
prout conditio perfonae eft, aut in metallum damnatur, aut in infulam
deportatur /. 38. §.9-#'' de pan., fi quis quid aliud , quam in teftamento
fciens dolo malo falfum fignaverit, fignarive curaveiit /.p. §. 5. ff.b.t.
Si quis alienum chirographum imitetur, aut libellum.aut rationes inter-
cidat, vel defcribat I. 25. D, eod. porro qui falfas nomine Prstoris reddit
literas/. 25. f.eod. vel qui peradaPraefidiobrepfit I. ibid. Ant.Matth.
d.i. n. 5. Wefemb. parat, in f. ad h. t. num. 7. Qui falfo nititur inftrumen-
to, licet regulariternemo prsefumatur malus /. 5 [. f.profoc., prasfumitur
Falfi audor, vel particeps criininis reus efficitur, nifi fuam innocentiam
probet, exhibendo eum a quo inftrum.entum accepit, amp; declarando fe
ab ejus ufu abftinere velle /. 8. Cod. h. t. vid. Perez,, prd. in Cod. ad h.t. nur».
5. équot; Brunem. ad. d. l. 8. Hujus criminisvariae hodie funt pœnîç ; in Gal-
lia folent falfarii ifti catamidiari, amp; poft fuftigationem ftigmate Lilii in fron-
te inuri, amp; exilio vel deportatione affici, addita confifcatione omnium
bonorum. Pœna quoque haec in Clericis obfervanda, praecedente tairieo
inuftionem degradatione ex refcripto Urbani Papce in cap. adauâientiamC'
5. de crim. falf lib.-). Deer et. tit. zo- In Hifpania ftatutum eft , quod fal-
fansepiftolam, Privilegium, vel Bullam Papae, quiveefBcit at alius faciat,
debeat mori. P. G. Tholofjynt. j. u. lih.xß. c.5. «.7. amp; feqq. In Saxonia pc^Pf
eft carceris, relegationis, vel fuftigationis pro qualitate admiffi-
Carpx,.prax. crim.p. 2. q. 95. «, 63.
te
Pœnaetiamlocum habctin falfs uflimmis, ut fi quisob
inftruendam advocationem , teftimoniavc pecuniam acceperit, padufve
fuerit, focietatemve coierit ad obligationem innocentium/. i.§. i. /.p.f.
pen.D.h.t. Si judex Principum conftitutiones neglexerit, l.i.^.i.ff.h.t.
Si quis judicem corruperit /. 21. ibU. Si quis delatorera fummifit in caufa
pecuniaria 1.9. §.ult.f. h.t. Si quis falfumteftimoniumdixeritcontra fi-
gnumfuum /. 27. §.i. P-h.t. contraßffmm fmm, nihil aliud eft, quam
contra tabulas feu fcriptum teftimonium, quod figno fuo confirmaverat.
hiclate Ant. Matth, de crim.cap. i. num. 9. amp; fiqq. Mat. Wefimb.par. ad
h.t.nnm.i.é'feqq- Lyciorumlegevenditur is , qui falfum teftimonium
dixit, fimulque ejus patrimonium puWicatur. Her ad. in polit. Apud In-
dos , Strabone tefie , falfus teftis extremis decurtatur. Conftitutione
FrancifciprimiGalliarumRegis, furcaamp;laqueo fufpenditur, quacunquc
in re falfus inveniatur Thol.fij.u.l. 36. c 4.». 8. cui convenit Caroli V.
Ediftum 5. Cal. Febr. 1545. Porro Clericus qui falfum teftimonium dixit
in caufacapitali, a facro ordine rejicitur, amp; legitimis poenis pleditur Nov.
125. cap. 20. Jure Canonico , qui falfa diplomata fummi Pontificis aut
Regis concinnavit, aut fciens prudenfque protulerit, fi laicus fit, arcetur
acommunione Fidelium, Clericus deponituramp;facro ordine exutus, ju-
dicis faecularis poteftati committiturpuniendus, fecundum légitimas fan-
âiones, eaquepoena, quam merenturlaicifalfum committentesin littens
Principis, c. 3. (frj. ext.h.t.v'\â. Perez., prd.in Cod.adh.t.n.i9.
Hoc crimen etiam commlttitur in ContraÜibus, utfiquis rem eandem
duobus in folidum diverfis contraSibus vendiderit l.zi.v.h. t. Damhoud.
prax. rer. crim. cap. izz non obftante /. 15. Cod. dereivindic.amp;cl 4. Cod.de
atl.empf.8il. 3. §. i.f.fellion. Sic etiam in menfura ^ pondéré, utfiquis
menfuras publice probatas corruperit, falfaverit /. 32, §, i. f. h.t. Ejus
pcena eft ut quanti ea res erit, duplo condemnetur: amp; ex decreto Adrianî
in infulam relegatio /. 6.^.i.D. de extraord. crimin. Prseterea ad Odiles
Cereales [quot;aC.Caefare A. U.C.709. cxcsx-os tefieCanteliodeSep. Roman.']
pertinere falfas amp; iniquas menfuras frangere docet LUpianus in/. 1:5. §• B.
D. locat. Ant. MattL de crim. ad h. t. cap. .1. ». 15. Damhoud. prax. rer.
crim.cap.ii'). Menoch. arbitr. jud. cafi 317. Carpz,. pr.crim. p.z. q.9l'»-
l%.Tholof.f.j.u.l.l6.c. i.n.^.amp;fiqq.Mynfing. in^j.Inflde publ. jud. n.
8. Secundum jura Canonica puniturinediaamp; jcjunio, fpatio triginta dic-
tum in pane amp; aqua cap. ut menfurlt;t ext. de empt. ^ vend. Ex confuetudine
B 2nbsp;poena
-ocr page 12-prena eft arbitraria, ratione deIia:i~Clt;«K/)«i. d.l.n.^o. Damhoud, d,l,n.6.
Wefemb.par, b, t. n,^,Brmmm,comm.adl.pen.ff. b.t,
■ Porro Lex Cornelia locum habet , quando quis nomen fuum mutat
dolomalo : alias enim unicuique hoe liberum eft /. i. Cod, de mutât, na-
men, Siquidem nomina funt indita ad placitum, quibus unusabaltero
dignofci facile poffit /. lo. Cod. de ingen. ^ manumijf. Hinc etiam obfer-
vamus apud Graecos amp; Romanos hoc maxime in ufu fiiilfepofitum, utamp;
ingenui ipfi homines pro voluntate nomen mutarent. Ita apud Graecos
Plato, tefle Diog. Laertio in ejus vita, exavinomine Ariftoteleseft voca-
tus : fic Theophrafto nomen Tyrtamo fuit : ita Homerus antequam fa-
étus effet coccus, amp; duce non indigeret, Melefigenes appellabatur. Sic
apud Romanos deferebantur Imperatoribus creatis antiquitus amp; nomina
amp; cognomina nova. Aulus Vitellim Imperator cognomen Germanici dt'
latum cupide recepit, Augufti diftulit, Cafaris in perpetuum recufavit. Suet.
inFttell. cap.'è.infin. M. Tullius Ciceronis nomen affiimpfit: quod clare
oflendit in ejus vita Plutarchus-, cum primas dignitates Reipubl. cœpiffet
attingere. Sic Julianus, ut voluptuofismilitibusfatisfaceret, cognomen
Commodiaccepit, ut auïlor Herodianus lib.z. Ita D. Odavius Auguftus
beredes inßituitTiberium ex parte dimidia, (^ßxtame, Liviam ex parte ter-
iia, quos ijl' nomenffium ferre jußit.Smon. invita Aug. cap. loz. Dolo ma-
lo nomen mutari videtur duobus prœcipue modis. Primo, Cum quis per-
fonadiffimulatafealiumeffementitur, quod obmaximamfimilitudinem ,
qux inter duos nonnunquam reperitur , non femel ufu venit. Exem-
pla varia extant apud Val. Maximum lib. cap. i spud Menoch. dear-
litr.jud. lib. z, caf^iS, n. 28. amp;feqq. Et in Plauto, infaciem vor fus Ain-
phitruonis Juppiter : Secundo, Ci mutet nomen fuum in alterius fraudem/.
xi.D,b,t, veluti fi cum alio contrahens vocecfe alio nomine, vel cogno-
mine, quam révéra vocetur, ne poftea contraxilfedicatur, amp; ex inftru-
mento obligatorio conventus excipere poffit, fe non effe eum, qui in
inftrumento dicitur promififte, Sic qui fenobüemaut militemprofitetur
dolo malo Lzj.^.z.jf.h, t. Perez,. prSl in Cod, ad tit. de mutat, nomin. ibi'
que Brunnem, comm, Wefemb, par, in f.b,t,n,%. Ant.Matth, de crim, eod.
cap. I. num. 17. Damhoud. prax. r. crim. cap. 125. n. 10. Tholof f j. u. 1.
6.4. Cujac. in Jul. Pauli recept, fent. interpr. lib. $.b.t. circa fin. Carpzxiv.pr-
trim. p. 2. y. 93. ». 3 5. ^ feqq. i^gid. Bojf. in tit. de mutat. nomin.
Sequitur utdicamusde illa Falfi fpecie, qua; natursefitper partusfuppo-
fitionero
-ocr page 13-ficionem/.i5).§. i.^/. 5o.§. i.D.amp;Lio. Cod.h.t. ex qua multa mala fe-
quutitur, nam ordinum dignitas familiarumque confunditur, ut merito
Antoninus Imp.in/. i.CoLh.t. pœnam decernat capitalem in mulierem
convidam partus fuppoliti. Com. Tacitus 5. Amal. cap. 22. Lepidae ex
^miltorum familia delatas , quod divortio fafto partum limulaflet, ex
P. Quirinio Marito divite atque orbo , aqua amp; igni refert interdiclum.
De hac arte fupponendi partusamp;deceptionemaritorum per fuppofitionem
aliorum infantum meminit AriflophanesinCerealia cekbrantibus: Altérât»
mvi, ait, qua dicebat dolores partus habere per decern dies, donec emit infan-
tem. Mecritus autem obibat urbem, medicamenta celera in partum emens : »'»-
tulit autem anus in ollainfantem, neclamaret, cerulâ obturât um. Perez,, prat. in
Cod.h.t.num.ZI. amp;feqq. Brunnem. adl. i. Cod.h.t.Carpz,.pr.crim.p.t.
q.91. ». 27. Damhoud. prax. rer. crim. cap, 125. num. 21. Supereft ut de
falfo numario agamus.
Vetuftiffmis temporibus cum non effet monetae ufus, neque aliud
merx , aliud prctium vocaretur, unufquifque fecundum neceffitatem re-
rum ac temporum utilibusinutiliapermutabat, ut inquit Paulus in l.l.f.
de contrah.empt. Sed quia nec femper nec facile concurrebat, utcumtu
haberes, quod ego defiderarem, invicemhaberemquodtu accipere velles,
eleâraeft materia, cujus publica ac perpetua sftimatio difficultatibus per-
mutationumsequaiitate quantitatisfubveniret, ut idem JCtus ait. Ex his
patet numos urgentibus commerciis hominum ex ipfa natura effe intro-
duftos. Ufus vero numorum antiquiflimus fuit, nam refert facra Hi-
îioï'nGenef.cap.zi. Abrahamum mercatum fuifle fepulcrum , amp; appen-
diflè pecuniam probaç monetae. Hieran. Gigas in trail, de crim. lief, majeß.
quifi.Gz. narrat primam monetam, qu® fuitfabricata in mundo, faâam
liiifTe per Thares patrem Abrahae, qui fuit optimus artifex, earn autem
fabricafle ad petitionem Regis Nini. ey£iiMus lib. i z. Fariar. hiftor. cap. to.
exponit ^ginenfes primum inter univerfos Grsecos numifma percuffiffe.
Cum conftet pecuniae fignats materia plerumque velex aere, velargenfo,
velauro, tamen prifcis temporibus numos ex coriis bubulis fados fuifle
fcribit Alex,ab Alex. Genial, dier. lib.^, cap. 15. amp; veteres ufos etiam elfe
^'gneisafperisamp;quadratis numis teftatur Laz,ius comment, fuo de Rep. Rom.
y.cap, 5. De Brittannis fcribit Jul. Cxfar comm. de hello Gallicolib. f.
lt;luodnumoferreouterentur, amp;annulis ferreis ad certum pondus exami-
natis: pronumo. Romani ante Regem ServiumTullium ufifuntasre tan-
îuni, eoquerudi, nonli^nato, ac is Rex primus fignavit ss pccudum
Ii 5nbsp;not!
-ocr page 14-nota, indéque pecaniaappelktaeft aüBorePlimoîib. 18. 5. lib. l^'Cap. 3.
atque hinc eft quod per xsnumorumomnegenus, fiveaureorumfivear-
genteorum fignificetur l. 159. D. de F. Sign. l. 5. §. i8. ff. de tribut. aB.
Signatum vero eft argentum apud Romanos A. U.C.484. Q. Ogulnio
Galioamp;C.FabioPiâoreCofT.quinque annis ante bellum Punicum. vid.
Car. Sigon. comm. infafi. triumph. Rom. De aureo numo a Plinio d. cap. 3.
memoriaeproditumeft, quodpercuffusfit fexagefimo fecundo anno poft
argenteum, idque probat Covaruv.intraB. de- numifm. collât, cap.^. ». r.
Plumbei amp; Stannei numi omnino fuerunt reproban l.^ ff.h.t. Ita amp;
^rofa pecunia, qus plurimum xris admixtum habet, damnatur/. loa.Z).
de folution. Ferunt Dionyfium Siculum Tyrannum fuos aliquando Sy-
racufanos coëgiffe Stanneis numis uti Gothofr.adl. i. Cod, devet.numifm.
potefl. n, ZI, Statuit Tacitus Imperator, ut fi quis argento publice priva-
timque ass* mi feuillet, fi quis auro argentum, fiquisaeri plunibum, ca-
pitale effet cum bonorum profcriptione, ut fcribit Flav, VopifiusinTacito.
Sane cum maxime neceffarius fit moneta: ufus, nec Refpubl. commode
fineeaconfifterepoffit, mcritoboni Legum latores putarunt rei numarisï
curam habendam, amp; depraï^ationi ciusfedulooccurrendumeffe, placuit-
que ut jus monetae proprium effet Principis /. z. Cod. deFalf. monet. Inter
Regalia namque hoe jus cudcndi monetam cenfetur Hb. z. Feud. tit, 56.
De Carolo Magno memoriae proditum eft, quod adeo jus monetae pro Re-
gali habuerit, tantique hoe fecerit, ut alibi quam in ipfo Palatio cudi mo-
netam noluerit. Romae etiam in aede Junonis Monetalis moneta percutie-
batur, cui prsfedi er^nt Triumviri monetalis sris, auri argentique fla-
tores l.z.^.p.ff.deO. Jur. Pompon. Lat. de Magißratib.
Circa monetam Romani varias condidere Leges, quibus deli(5ba circi
eamperpetratacoercerentur: inter illas Lex Cornelia praecipuas partes qui-
dem obtinet, quae Numaria vocatur a Cicerone«» 3. Verr. Tenetur vero,
hac Lege qui monetam adulterinam flavit L^.D.h.t. qui numos plum-
beos, ftagneos emit, vendit dolo malo §. z.d, I, qui monetam rafit»
tinxit, finxit I. 8. eod. qui numos probos lavat, confiât, aut vultu Prin-
cipum fignatos reprobat Paul, ^.fent.z'^. 1.1. Cod. de vet. numifm.potefi.
Qui probos quidem cudit, fed privatim, non in publica officina,
tenetur : nec excufatur quamvis refcriptum impetraverit, tit fiw
privatim liceret numos cudere, in moneta enim , id eft, officinispublicis tan-
tum cudi debent/. i.z.^.Cod.de Falf mon u4nt.Matth.de crimnbsp;v
adh-t. Gum itaque huiuscriminis rei maximum inférantReipubl. detn-
mentum
/
mcntum, amp; fimul Principislsdant Majeftatem l.i.CodJeFalf.mcn. gra-
viffimapaenapleéluntur. Hominesliberi ad beftias dantur, (ervi ultimo
fupplicio aflaciuntur /. S-D.h.t. Domus amp; fundus ubi adulteratio numo-
rum fadaprobatur, addicuntur fifco /. i. Cod.de Fdf.won. Falfariivivi
aliquandoflammisfubjiciuntur /. 2. Cod.eod, non-nunquam modo major,
modo minor,pro admiflïqualitate,ddinquentibusinfligiturpcEna/.27.§.i.
f.h.t. Olim apud Athenienfes deportationis poena erat; qua muldatus
dicitur Diog. Cynicus, qui cum Patre argentario monetam adulteraverat
Diog. l.Aert.iniümsvm. Apud Orientalesamp; ^Egyptios adulteris monetas
manus amputabantur. Tholof.fpt.j. u. lib. 56. cap. z. Perez,.pral.in Cod. ad
tit. de falf. mon. Ant. Matth. de crim. ad h. t. cap. 4. 5-nbsp;in Jul.
Paul.recept. fent.interpr.lib. ^.adh.t. iy£gid. Bojf.adtit. de falf mon. De
moribus Benev. Led. confulat Ant. Matth. d. l. cap. uit. n. 7. amp; feqq.
Menoch. de arbitr. juSc. lib. z. caf. ïiö. Capz^ov. prax. crim. p.ï. q.^z.
amp; alios pradicos Dodores.
X V L
quot;De crimine falft duplicivia agi poteft, amp; civiliter ab eo folo, vel ejus
procuratore cujus intereft falfum non fieri , amp; criminaliter ad vindidam
publicam a quolibet 1.16,God,h.t. Eleda tamen via civili, debet fuper-
federi criminali , fed civili adione per fententiam terminata, criminalis
quxftio inchoari poteft, amp; convidus fubjici legitimis poenis l. pen. Cod.
h.t. Ant. Matth. de crim. h.t. cap, 5.3. Perez., pral. in Cod. h. tit. num 8.
Wtffenb. cüjput. adl. Corn.de falf num. 11. Civiliter agitur apud Judicem
Pedaneum l.ii. Cod. h.t. Criminaliter vero apud Redorem Provincis
/. 10. ^ 17. Cod. h.t. Casterumviristantum, non mulieribushujuscriminis
accufatio permiCTa eft l. 19. Cod. eod. Filius contra Matrem de falfo crimi-
naliter agere non poteft, fed quidem civiliter /. 11. §. i .ff. de acc. l. 5. Cod.
h. t. non objl. l. 9. ff. de his qui fui vel al. jur. Porro ifta accufandi de falfo
licentia per vigintiannosdurat, nec ultra extenditur/. 12. Co^/.^.?. Atde
accufatione fuppofiti partus DD. qusrunt, an duret ultra vigintiannos,
an non: Brmnem. adl. 19-%. i.ff.amp;Luamp;io.cfrli. Cod.h.t.Tholof.f.
j'.ft 1,2^6. cap. ^.n. 5- Gkff.adl, iz.Cod,h.t. équot; lt;«/» putant hanc accufatio-
ncmdurareultra viginti annós ex19. §.nbsp;Perez,, vero, inpral.
Cod.h.t.n.zz.Cuja(i.in0bferv. lib.^, cap. 14.. Ant. Matth. de crim. ad
tit. quih.mod. ant crim. aut acctif. exting. cap. 4. mm. 3., Gothofr. adl. ï2.
Cod.h.t,cumaliishancamp;ccuktiommcondüdi (patio viginti annorum juxta
d.l.iz .cenfent: quod amp; verum. Efthocfpeciale (utdidum fupraTh. i.)
quod accufatio partus fuppofiti foIis^ParemibjUS perraittatur, autiisquo-
ruai
-ocr page 16-ilt;j DISSERTATIO JURIDICA INAUGURALIS.
rum interefl:/, 51.5. i.ff. h. t. ibiqueBrumem.comm. adde Perez,, pral.h.t,^-
nnm. 2a. ^ feqq. ubi quïdam alia in hac accufatione fingularia recen-*
fentur.nbsp;'nbsp;1
Sequitur ultimo loco de criminis Falfi probatione , in qua indaganda
Judex omnem induftriam amp; diligentiam adhibebitperargumenta, tcftes,
(cripturarum collationes, amp;aliavell:igia veritatis, nec accufatori tantum,
fed amp; profcrenti inftrumentum onus probationum injungct: atque inter
utramque perfonam medius exiftehs omnem eruendse veritatis ratfonem'
qüxxal.ir.Cad.h.t. adhibita fires poftulat tortura, ubi ea in ufu. /. i.
Cod. 'de Falf monet. Perez., d. 1. in Cod.num.x^. Verbum detranfadione
addendum: veriffimum eft de crimine capitali poffe tranfigi l. iS.Cod.de.
tranfaU. ratio extat in fin.l. i. D. de bon. eor. Sed inter Dodores maxima;
eft contentio , an hoe de crimine Falfi etiam fieri poffit. Affimantid.
Cftjac. lib. 6. obferv. cap. 11. tholof. f. j. a.. lib. 28. cap. i.». 14. Fachin. 1.1.
tontrov. cap. 9. Diod.Talden.comment, in Cod. ad tit. de tranfaü. num. 5.
Perez,, in praleSt. in Cod. eod. I. n. 17. Ant-Matth. in traH.decrim. ad tit.
quib.mod.crim. exting. cap. J. num. i'i amp;feqq. Bronchorfi.imvTitlt;p.cent. i.
Ajfert.^\. J.Voetcomp.jur.adtit.detranfaEl. nam.j.Glof. ^ Goehof.adUo
18. Cod. de tranfaB. é I- 7- Cod. h. t. Negan t ve^o Wefemb. in parat. D. de
tranfaÜ. num. 5. Treutl in Difput. vol. i. difp. 7. th. f.lit. F. ibique Bachov.
Wijfenb. in difputat. ad tit. detranfaEl. num. 18. Vitm.in traEl. detranfail. cap.
J. num.10. amp; feqq. Negantium fententiae, cum ilia fit verior , calculum
adjicio. Nonobfiante Lege. 7. Cod. h.tit. Cod.de his qua ut indign.
mj[enb.d.n.\%.nbsp;i
X
E
N
A
I.nbsp;Adolefcente! invitinon acdpiunt Curat ores.
II.nbsp;Antichrefis, excedens legitimum ufurarum modum, efi licita.
III.nbsp;Oui credidit adrefeBionem navis non habet tacitam hjfpothecam.
IV.nbsp;Tutor ob dolum fit infamis, non vero ob latam culpam.
V.nbsp;Bonaf. pof tam naturales quam inàufirialesfruBus confumptosfmfacil'
VI.nbsp;Fàlet Legatideßnitio in §. 1. Infl, de legat.
VII.nbsp;Dantur Antinomia in Corpore Juris.