DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRALIS
D E

Fideicommiflb Univerfali amp; ad
3(^tum Trebdlianum,

QJV A M
quot; FAVENTB DEO OPT. MAX.

quot;Ex AuBoritate Magmfici Re Si or is ^

jOANNiS GEORGli GRAEVII

Politicesj Eloquentie, amp;.Hiftoriaram Profeflb-
ris Ordinarii^
NEC NGN
AmpUjJinii SenatHs'Academici confenfit, Nolnlijfmaque
' 'Facultatü jVR-IDICiyE Decreto,nbsp;\

' . PRO GRADU DOCTORATUSnbsp;,

Summifque in UTHQQUE JURE Honoribus.amp; Privilcgl«
rite ac legitime cbnfequendis, '
Erftdiforum examim fubjicit.

ABRAHAMUS WILT-ENS gt; Roterod. Bat.

^ .nbsp;Ad diem 26. Novmb, hora locoque folito.

Trajecti ad Rhenum,

^X Officina Francisci Halma, Academiar
Typographi , cb be xc.

^ A •nbsp;/ ' O ^^ V. l

a u

Impemtor J ü S T INIA N U S Aug.

Novel. XLIV. cap. i. §.3^

Melius, est. pauca. agere^ caute. qjjam
v multis. int£:r.esse. periculose.

Non enim multis immorari,proficientis efl, fed erran-
tis, melioribus vero multum immorari, ea demum
diligentia viam facit expeditam ad folidam eru-
ditionem. Nec enim librorum multiplex ledio
quicquam prxflat fine accurata judicii acrimonia,
quod Imperator! Sapientiffimo CAUTE A G E-
RE eft, cum contrarii PERICULOSE MUL-
TIS INTERESSE illi videantur.

: a J. iquot;.quot;. I T □ 11. |_A L

Revererido ^ HonoratiJJimo

FIK O

D. ^GIDIO WILTENS,

^-Patri in sternum obfervan-

- d(X . .

UT ET

Clarijfimü Graviffimifqm
FIR IS.

»

b. LVQM VANDER POL,

D. JOHANNI VAN MUY.
DEN, Promotori veneran-
do, juris utriufque DD.ejuf-
diem facultatis in inclita hac
noftra Academia Profeflbri-
.bus indefeffis vigilantiiTimis.

PR/E.

\

Uttjjmu ac ^onjmttjjn
r FIR IS,

b. GERARDO EVERS^

DYCK , J. U. D. coram
utraque Hollandix Curia
Patrono. caufarum difertilE*^
mo plurimum honorando.

D.DANIELI van HEMERT,
lt; J. U. D. Studiorum direéto-

ri benevolo.

Hanc dirputatlonem ac fe îpfuns ut qualecunqae
crga viros nieritiffimos grati animr: indicinm
cxtaret, débita reverentia offert amp; infcribit.

Abrahamus Wiltens.

Auaor.

DISPUTATIO JURIDICA
^ INAVGVRJLIS

D .E

FideicommifTo univerfali amp;
ad SCquot;quot;^ Trebellianum.

CAPUT PRIMUM.

Tgt;e Origine definitione,

Rdo expoftulat, nec inconveniens
putavi, fi ab origine fideicommiflî
initium noftrç traftationis facerem ,
itaque prima origo fideicommiffo-
rum fuit, quod olim teftatores, fi
aliqui direde non poterant efl^ehx-
redes , alterum haeredem inftitue-
bant, amp; ipfius fideicommittebantj
ut id reftitueret illis quos directe inftituere non potue-

A 3nbsp;rat.

rat j itaque ratio appellationis eft , quod res fi-
dei ejus qui rogatus eft , committatur. Olim fane ita
res pendebat ex fide ejus qui r^abatur, ut ipfe prarfta-
ret, fi vellet fi nollet, nulla effet neceffitas prxftandi,
quia nullo vinculo juris fed tantum pudore eorum, qui
rogabantur, continebantur : fed poftea Imperator Au-
guftus femel iterumque gratia perfonarum motus jullit
Confulibus auftoritatem fuam interponere. Qtiod quia
juftum videbatur paulatim faftum eft , ut prxftatio fi-
deicommifTorum non amplius effet libera amp; ex fide fo-
la J fed id totum converfum eft in afliduam jurifdi£tio-
nem proprio ptîctore creato , qui jus de fideicommiffis
diceret, quem appellabant fiaeicommiffarium , eod.
§. I. /. 4. in fine^ quiù. ad libert. f rod. non lie. 1.2.
Cod. qui fot. in f ign. propofita origine tum rei tum
vocis rem ipfam ita definiri poffe puto fideicommif-
fum eß ultima voluntatis difpoßtio qua ei ad quem
aliqtiid ferventurum eß voluntate defunBi manda-
tur j ut id alteri vel in totum vel pro parte reßituat
aliud quid praflet.

CAPUT SECUNDUM.

Tgt;e fideicommijforum divißone.

Fldeicommilfa apud D. D. triplici modo dividun-
tur : Prima divifio eft ^ quod fideicommilTum eft
univerfale amp; particulate I. i.ff. ad SCtum Trebell. uni-
verfale,cum h^res rogatur de tota hsereditate vel parte

ejus

INAUGURALIS. 7

ejus reftituenda ^.i.inß.defideicom.hared. fiugülare,
cum aliquis rogatur de certa re reftituenda veluti domo
fr. inft. de^ fing. reb. fer fideicom. reliSt. pr^eterea eft
vel exprefllim vel taciturn. ExprefTum eft , quod ex-
preflis verbis relinquitur j nec refert qualia fint ver-
ba , modo fint fignificantia legitimum teftatoris fenfum
fideicommittere volentis , live fmt prsceptiva five
precaria /. z. Cod. com. de leg. /. 19. \.ff. ad SCtum
Trebell. amp;: a propria fignificatione verborum non eft
recedendum ^ nifi inanifefta fit teftatoris voluntas,
etiam voluntates defun£torura non funt ftrifte interpre-
tanda j fed latius amp; plenius. Quia in fideicommiflis
fola teftatoris voluntas fpeétatur /. 11. §. 19.^. de leg.
Nam teftatoris voluntas , fi de ea conftet, verborum
proprietati prxvalet, tit. i%.lïb.G. Cod. de leg. amp; fideic.
Taciturn iterum duplici cenfu confideratur. i. Quod
tacite ex teftatoris mente reliftum prxfumitur cujus rei
exemplumeftin/.74./r.^Ä^^8i. Trebell. ^ /. ij.fr.
ff. eod 2. Etiam taciturn fideicommifllim eft quod in frau-
dem legis reli£tumeft incapaci /. io.fr.ff.dehis
indign.quod fifco applicatur l i.frff. de jure ßfci. èc
forro fideicommifla dividuntur in fideicommiflum
purum , ex die , vel ad diem , vel fub conditione §-
2. inft. de fideicom. bared, fideicommifib hxreditatis,
hoc cum legatis Sc fideicommiflis rerum fingtilarum
commune eft ^ ut non tantum puami aut fub conditio-
ne , quomodo etiam directe poteft ha:res inftitui §. 9.
inft. de her ed. inß. venim etiam ex certo die aut in
diera relinqui poflit, ficut legata amp; fingulx res per fi-
deicommifllim j l. 1. ff.de Condit. ^ demonßr. quam-
Vis direfto hjereditas ita dari non poflit : .Nimimm
*iiem hseredis inftitutioni adjedum j pro fupervacuo

liaberi

haben placet, ne teftator poft tempus aut medio tem-
pore, atque ita pro parte inteftatus decedatj quod ju-
ris civilis fubtilitas non patitur §.9. l.-^.d Tr.j. At in
reftitutione haereditatis hoe jus non offenditur, cum is
qui reftituit j nihilominus hseres maneat §. 3. Inft. de
fideic. hared. folemnitas relinquendi fideicommiffi ju-
re civili ^ alia eft teftamentaria j fi teftamento per hse-
redem fcriptum relinquatur § 2. inft. de fideicommis.
hared. alia codicillaris, fiabinteftato deftratur per hx-
redem ab inteftato proximum §. ulf. inft. de fideicom-
mif. fi vero teftator vult relinquere ndeicommilfum
in teftamento neceffe eft ^ ut refto jure h^eredem infti-
tuat j alioquin inutile eft teftamentum , in quo nemo
haeres inftituitur z. inft. de fideic. hared.

CAPUT tertium.

Qu'mamfideicommtjfum relinquere ^ quiquot;
bm relinqm pojfmL

Avenus de origine , defînrtione , amp; divifionibus

__fideicommilTorum egimus } reftat jam ut videa-

mus quinam fideicommiflum relinquere amp; quibus re-
linqui pofTunt, amp; de illis eadem eftdo£trina, qu^ de
teftatorcamp; hserede, ut is folus relinquere poffit, qui
amp; teftamentum facere poteft, Lz.f. de leg. i. ergo
eos demum fideicommilfum pofle relinquere, qui jvTS
teftandi habent, unde fequitur neminem poife fidei-

com-

J N A Ü'g;U R A L I s. 9

committere hxredi ab inteftato , nifi qui teftamentum
facere poteft, Lr^.inpr. ff.de jur.CodicilL quia cer-
tiflimumeft illos, qui teftamentum facere non pofTunt,
nec codicillos pofTe /. 6. §. ^.ff'.dejur.CodiàU. amp; ideo
fervus non poteft relinquere fideicotnmifllim /. i. i.
ff.d.leg. I. ubi tamen proponitur Cafus quo fideicom-
miffum à fervo reliftum valet amp; dicendum ibieffe exce-
ptionem a.l.z^.d. R.J. quod fa vore fideicommifforum
receptum fideicêmmiffaolim relinqui iis poterant quibus
alias non licebat vel hxreditatem vel legata relinquere,
hoc eft iis, qui ex teftamento capere non poterant, qua-
les funtdeportati, profcripti, filii fpuriiamp;c. taie vero
exemplum habemus apud Ciceronem lib. in Verr. qui
de prxtura urbana dicitur, ubi de P. Trebonii teftamen-
to commémorât, qui cum Aulum fatrem profcriptum
haberet, fcripfit ut hxredes jurarent fe curaturos , ut
ex fua cujufque parte ne minus dimidia , ad fratrem
profcriptum perveniret, fed hodie talia fideicomniiflla
non valent, amp; vindicantur fifco 1.1. ^ ^.f.dejur.fifc.
fideicommiflum deportato relidum ad fifcum quoque
pertinuiiTe conftat ex l.-j. ff. de leg. 3. adeoque jure
novo legata tantum ilhs pra:ftari poflunt, qui ha-
oent teftamenti fa£tionis paflivam, hoc eft qui capere
poflunt ex teftamento. 24. inft. de légat, jundo §.
2. eod.

CA-

j - • ■

CAPUT dUARTUM. t

De aâionibîis , qm h^redthm fideicom--
mijfariis ad confequenda fideicom- ;
mijfa competunt. ^

NOn puto me agere extra ordinem , fi aliquid de
aftionibus, quiE hoeredibus fideicommiflariis
competunt, adjiciam: ut ordine progrediar, fciendum
eft , quod de fideicommiffis olim nulla a£tio ^batur,
§. I. in (Ht. defideic. h ar edit, cum fidem onerati teftator
fequeretur, Sc ei citra ullam obligationem vel vincii-
lum confidebat} poftea autem introduftum eftpro fidei-
commiflis aftionem dari, feil. aftionem ex teftamento,
ut notât Battol. in /. 30./. h. t. amp;c fideicommilfariam pe-
titionem hsereditatis , quae eft aftio in rem qua datur
eij cuirelidum eft fideicommifllim univerfale ^dverfus
hxredem, ut quodreliftum eft aftori pr2eftet. Hoe
autem procedit ubi hseres volens adiit hjereditatem,
quod fi coaftus , tune iicut à praetore compellitur adi-
ré hxreditatem, ita amp;: à prsetore compellitur eam bx-
reditatem reftituere /. 4.1.6J. 14. §. pen. ff. ad SCtum
Trebell.

CA-

CAPUT QUINTUM.

• De Detraôîione T^rehellianicamp;.

TT^res gravatus fideicommiflb univerfali omnia
olim debeat reftituere, ita ut nihil retineat, §. 3.
inft. de fideic. hared. fed ut tollerentur hsec incommoda
factum eft SCtum Trebellianum tempore Neronis Tre-
bell. Max. amp; L. Annxo Seneca Coif. §. 4. inft. eod. eo-
que cautum , ut a£tiones quae antea dabantur hxredi
amp; in hxredem in pofterum darentur fideicommiifario
amp;in fideicommiffarium, nullo vel lucro velincommo-
do apud hxredem remanente d. § 4. cum autem SCto
Trebellianio nihil erat cautum de deducenda portione,
li hçres nimium gravatus elfet, adeoque hçredes ob nul-
lum vel minimum lucrum recufabant adire hçreditatem.
Tempore Imperatoris Vefpaliani Augufti Pegafo amp; Pu-
fione Confulibus fadum eft aliud SCtum quod diftum
fuit Pegafianum , eoque cautum ut hçres gravatus per-
inde quartam retinere poflit, atque amp; legatis retentio Fal-
cidicE conceditur. Sed quia hoc SCto opus erat ftipu-
lationibus inter hseredem amp; fideicommiffarium, quas Im-
perator Juftinianus appellat captiofas §. 7. inft. h. t. ideo-
quejuftinianus iterum fublato SCto Pegafiano omnem
auftoritatem SCtoTrebelliano accommodavit, d.^. 7.
hsectria funt cauta SCtoTrebelliano, prout àjuftinia-
no fuit reformatum , primo , ut liceat hseredi grava-
quartam detrahere ex fideicommifïïs , fecundo,
utaftiones Sonera pro rata portione inter fideicommif-

B 2nbsp;farium

fariuin amp; fid-Lxciarium dividantur, tertio ut fi haeres fi-
duciarius nolit adire iisereditatem, cogatur illud facere
nallo nec damno nec lucro apud eum remanente §.' 7. inß.
de fid. h£red. Admodum hinc oritur controverfa quiE-
llio , an fiUusfamilias fideicommiflb gravatus , duas
quartas detrahere poflït, legitimam, qua filius efl:, 6c
Trebsllianicam, qua efl: gravatus. Neg. /. 6. inpr. Cod.
ad SCtum Trebellianum ; fed multi DD. dicunt legiti-
mam efl'e ses alienum , filios eflTe Credilores , qui de-
du ïlo hoe xre j adhuc Trebellianicam detrahere pofllnt,
fed erubefcimus fine lege loqui, inquit iVôT^. 18. C«/. 5.
nufquam légitima dicitur ses alienum, quod ex contractu
amp;:obligatione dcbetur, non quod ex Providentia legis,
fed jure Canonico liberis univerfale fideicommiflfo gra-
vatis duplex detradtio permiflâ eft:, quod quamquam
civilibus legibus incognitum eft , Vid. Hot. llluß.
qu^eß.^-^. util tamen etiam per totum mundum in foro
civili receptum efl^e teftantur Bald. ^ Sal. Non fo-
lum autem h:Eres poteftgravari fideicommiflb, fedetiam
fideicommifTarius h^xresjpenult. inß. de fideic. har ed.
fed eo cafu oritur quaeftio an hxres fideicommifl^arius
ïeque ac fiduciarius poteft detrahere Trebellianicam , amp;
dicendtim quod non poteft ; folus vero hxres poteft/.47.
§ i.ff.adleg.falcid. excipitur tamen cafus in /. i.^. 19.
ff eod. fc. nifi hxres in gratiaui fideicommiflarii, Tre-
bellianicam non detraxerit /. i. §. ig. fed jam qu£eri-
tur idque procul dubio receptum eft favore miKtum
quorum intuitu multa fpecialia recepta funt quse paga-
nis locum non habent. tot. tit. Infi amp; pand. de teß-
milit.

CA-

CAPUT SEXTUM. ^

Quando ^ lUt^ -deiraBio .cejfat,

Rebellianica ceflat, primo in teftamento militis
J^ l. 7. Cod. ad. Leg. falcid. fecyndo ceflat SCtum
in fideicommiflb ad pias caûfas relifto, fi hseres fecerit
moram in prieftando iV. 131. Cap. 3. tertio , fi haeres
neglexerit facere inventarium, l. 10. §. 10. C. de jur.
deL'th., quarto , fi teftator exprefle volûerit ne dètrahe-
retur Trebellianica. N. i. Cap. in me d.

iO w-

'lt;'/ '■. ■'///'C'

, .0

CO-

gt; .

'i

I.

. \ s' , vV/.j; .lt;nbsp;OL:

-pidejujfor in majorem fummam acceptus
quam debitor principalis omnino non
tenetur.

I I.

Tericulum rei'vendita régularité^'ad empto-
rem^ pertinet.nbsp;- quot;

111.

Poljgamta fmultanea tam divino quam
civili jure femper prohihita fuit.

IV. Minor

I V.

lt;::Minor viginti quinque annis fotejt ejfe
procurator ad lites,

V.

Cautio ufufruâuaria remitti a tefiatore
non potefi.

FINIS.

.V I

vu V, inbsp;V i.nbsp;cil

- ' v

, V-

T»

I : ^