^ T N' A V G V R
D E
Su
. - -nbsp;OV AM- ■ .
x^uSioritate CMagnifici Tgt;. ReBoris, quot;x
Politices , Eloquentiae amp;: Hiftoriarum Profeflb-
_____'nbsp;, t ris Ordinarii. . p
^ N E C NON-nbsp;-
Amplijßm Shnatui Academici Confcnfu^ , JVohilißmaque
FacHltatis M E D I C Décréta,
PRO GRADU DOCTORAT US,
Summifque in MEDICINA Honoribus amp; Privilcgiiî
^^nbsp;rite ac legitime confequendis,
■ ■ *nbsp;- Publica difcujßoni exnonit
GUILIELMUS VANDER HACHEN, Megâ-Brab.
A4 diem 22. Decemb. hora löcoque folittJ,nbsp;'
-
-- -
C
- : t
Hflhn/ J /A/^r^
r ^nbsp;^ l^f^ t R. 0 gt;
D. ADRIANO VANDER HACHEN,
parent! omni oevo colendo , vene«
rando.
. .nbsp;u T E T
VIRO ) natalium fplendor^ emditionis
fama, ^ htimanitath laude Excel*
lenttffmo y
D.D. GUILIELMO HENRICO
WINCKELMAN, Satraps,Cho-
marcho , amp; curiae praetori, nec non ,
feudorum prxkdo Comitatus Megen-
fis , cognato , graviffimo prudentiffi-
mo.
tnbsp;r r-r -
Caeterifque confanguineis 8c Amicis
Hmc Difputationem InmgHraUm ma
ct*m ß ip(o
D. D, D.
GUILIELM. VAKDER HAGHEN.. Aua,amp;rqf.
* (J ' i k
-ocr page 3-VarJoquiàem a naturâ ita ßt
comparât a corporis noßri fa-
hr tea y ut millè modis mor-
haß afßigatur , ßatu , ac
varié humana cohors inßrmi-
^^ täte torqueatur , ßc anima
t .'decrevi affedfUS {.iquihus t
nec alios frequentiores ^ nuUo non tempore infi^
ßantes ) proponere : ' quod ut feliciter contin-
gat , non ahfque ratione puto , in re tantd
Vhinam ornniptentiam implorare ut ope-
ram ßudiumque rneum ita dirigat , ut in fan-
Bißmi nominis gloriam , fuaque majeßatis lau-
dem ac tandem egrotantium falutem redun»
PU
A t
:icdisput atio medïc a
I I^AV G V A L IS
de
- -»ili
gt;JIJr
quot;tof.
trrp
■ . • . quot;
Ruftrànéum forè réi minoris momenr
ti (etyi-nologiae nominis ; inhiaerer«
arbitrer ; fed e)«s loco quidpiam de
chylificatione fubjungere fas eft , ut ,
eó pl^nior.ad thefes iliuftranxias Via
fternatur. ' '
IL- ,
I * quot;
' Cibus.itaque ore aflüinptus , dentibus comminutusac
mafticatus, faliva irroratus, tandem ope Itnguae, mufcnlo-»/,
rumque'gula;, per sefophagum in ventricul^ j)rpfïdlitur^,
ut particulse alimentorum'.fubtiliores arftiflïmejincuKs'te;^^
r^ftribus- incluÊe , médiante falivai.;ngefflt ex- vanV'gencr^
particularum confiatâ, fermento ventriculo inherente,,cot}fgt;
curfuque fpirituum aniraalium , in motum fermentatïvin»
raperentur, huc amp; fpedat diaphragma, quod contiriuo fu»
motU'Ventriculi orificium ciccunacingens contenta agitat.
- V- ^ - ^nbsp;Chylus
III.
Chylus poftquam jam diélam fubierit fertnentationem ; •
turn propria fluiditate, tum ventriculi contraxione iti tubu- !quot;
lum inteftinalem propdlitur ., ibidemque partim fucco paix-
creatico, partim bile eo affliiente, ïùbtiliôr amp; tenuior factus
vafa laftea fubit ; in medio yaforum difcurfu glandulas per
meienteriumdifperfas, limpham fpirituofam fundentes, chy-
lum tardiorem irrorantes reperit, Sc fic yerfus comune re-
ceptaculiim chyli propellitur ciftemam cryliferam di6lam, ubi
deinceps copiofd limphâ dilutus per duftum thorackum ad ve-
nam fubclaviamdeinincavamtrasfertur, chylum cum fangui-
ne in cordis ventriculum dextrum irructans, in quo ope coiitra-
Xionis mufculofae , agitaticmiç per moram fubtilifatur , 8c
arterise pulmonali in mnumeras ramificationes pulmonum
fubftantiaraperreptantes,, (^per cujus poros f^^iinivi aëria
rubedincm confiliari expenmentis confirmabile ) divife di-..
Ihnbuitur I deindèab arteria; pulmonalis ramulis venae ejuÇ-!
dem nominis ample£l:untur maflain ad finiftrum ^ord^ tha-.
iamum ulterius attenuandam perÜuCentes tâftdem per aor-.
tam afcendentem Sc defceodcntem omni occonomi» noftrsï
diftribuitm-.
Sanguis itaque in arterlas propulfus non poteft non quia
continua preflione particulse imphaticae in vafa ejufdem no-
minis propellantur, ul amp; pàrticulaî tenuiffimœ poris-convoi
«lentes continua conti-axione extricentur, amp; a fanguinc fc^
^rnanmr , quas per poros mufculorum , amp; meatus men-,
^ranarura vagantes , corporis nutritioni infervire puta-
Clus.
A 5
to;
Qima-
-ocr page 6-' :
Quandiu ergo .liropb^ liberè per procdiftarum partium
iiïte^tïacirc^m fuum abfólvat, eaque fat patula reperiat,
tandiu minimè.corpori noftro adfert incummodum , fcdper
falia tranfverfim agentia Sc fua Ipicula fibrillis infigentia in
fiio mteftino inotù impedita varia inflammationum patlae-
niàta producere ^Qteft, quae hic referre fanè prolixum foret. --
• ---i)nbsp;■ ■(Ji;
■ rfïïfj flt;. .yi rfr' -nbsp;.
* Ufverolegitimum fervemusordinem, à definitione prin-'
cipium dcfümemus.
' ' ■ ' ' quot; V II. • . - to. rooï
. : ^ . . . , . .
'Phlegmone, iivè inflammatio, eftHraphae, acris.acidic,-*
aut particuKs , corrófivis pregnantie, in hâc vel illiccarpo--
ris parte cum rubedine, tumore, calore amp; fenfu ac«to, amp;c.
per tabules anguftiorcs propulßo.
Î!
Caufte vero ab lis in definitioiie explanatis, funt partium
membranofarum in quovis corporis noftri loco infignis rofio,
expanfiöamp;c. ut Sc etiam. ab «ftu aëris immodico, 2. ^ ex-j
ercitïis nimiis j. abufù multo acriorum aromatum 4. in^r-
gitatione nimiâ fpirituoforum liquorum perfiepe ortum tra-
hunt, hx diàaeplerumq^uefunt caufseprocatbarticxSc ante--
cedentes, quas fequitur immediata faâra ftagnatio aut e^^a.
vafatio cum fubfequenri corrofione, hifle accedjt copiola bi^
fis Sc fpirituum animalium elabóratio procliyis gt;. aquot; laci-
lem motus fiammei conceptionem , unaè limpha mmti^
matiombus acido turgida a prxdiftis faübus vol. acribus
propeUitur ut patet in fpiritu lalis *ci fi cum eo cura m-
.I R A IJ G^^ AtïIjS. ^ f
flammationum cxteimvum teiitetur^, amp; (k iûâamïoatiom.
bus anfa praebetur.
Tnbsp;-
Exfpanfio amp; voGo ppi: fè, patent;, cum eadem feré qüan^
titas per \rafa anguftata quae pér latióra ttanfêaft, i^nde fit-
perficies fluidarum particul^um validam acquirunt atüitio-
nem, êc fybrill^ a continuo'trarifim Vel ex obftruxbne
plenaria ab arrietantibus a tergo particulis dilatan.tur, tem-
poris tradu deraduntur, amp; tandem rariores fadx diamp;um-
puntur.nbsp;- -
Excaufis non naturalibus primarium fibi videtur vindicarc
locum aër , qui addo peregrino fcatens, poft corporis inca-
lefcentiam incautè admifliis ftrè frequentior exiftit-inflam--
mationum caufa, ut docent hoe pleuritides, angin»., amp;c.
epidemico caraftere contractae.
■p
Ufque nuncplurimineotericorum fànguiniîmmédiatèhunc
affedum adfcripfemnt amp; hanc caufam proximiorern puta-
runt, fed cum paulo exaftius corporis noftri ftruékura inno-
tefTere inceperit, nunc omties; (qui fanguinem pro materiali:
immediata inflanimationum caufa ponunt ) f^lli videnturFi
quidnl notamus inflammatiónes magis immediate vitio lim-'
phx faciliori coagulationi obnoxiae, quam mediatis fàngui^l
vehis pravis qualibus , debere fuum oitum , Sc confirmât i
nbbïs occafionalis caufa aër, qui infpirando plus limphxi
infpifTandae acidac , quam fanguinis oleofis falfamicis par-
ticulis fcatentis circulo fuffjataiilando infiftit , quod dç-
notant catharri per auram frigidiorem ex limpha in con-
gulum duââ contradi, f^t^yiae tairién per fbiibêrè fexeun-
tçv 'tiiii^ ofioÎHùi tâneà p^mbdûin'parum fufflàmm^.^
Ex prseter naturalibus, autem rebu§ fufficientem addit
caufam lt;Êcantatiffirtia' iU^a amp; àdeoquot; nèceffaria corporis tran-
fpînftio i iiî'-îioc inàlô impedita, quâ tot alias cxMaturae fe-
rofitates rét-ittentur,. quorftim omnis ferè cùra teiidtt , ut fci-
licet pori'aperiàritur ac réferentur ficqùe exhaUtùris via:
fternantur.
-r
Huc fpedant folitae fanguinis cvacuationes retenti,.^x
craflitie'tamen ab acidô- contrâftàe , unde minus augcntur.
circulantes humores, nec non vafa nimisdiftenduntur,- pne-
primishmphatica, amp; hâC' -viâ fsepifïime Inflammationes tra-
gedias. fiias çxercent, ,nbsp;. ^
Signa diagnoflica quas fpeflant pro ratipne pamum af-
feftarum aliquando graviora aliquandô leviôra lymptoma-
ta producere queunt î interim in intem» gravioribus fre-
bres comitantes, fitis intenfior ob falivam in motu fuo magis
ictardatam gt; ,calor prxter-naturalis , 8c fenfus acuti amp;c. in
externis aliquandô mox dia»', roculonim facieiq. rubedo
amp; tumorobfervantur,; fed quandoquideni extcrno vifui fub-_
fint, facile de iis eftô judicium: Se cum omnia omnium In-
flammationum .fymptomata ac figna dragnoftica huc rcferre^
nimis longum foret, hifl è fupcrfedemus.
Prognolâmhoc Ipco tiaàare animus «ft,nbsp;amp;
r:^^nbsp;fepè
-ocr page 9-lêpè refpeâu partis aflfeft« vel magts vd mbus periculofà»
attamen floca facere temerarium : millena enim funeftiffima
docent exempla, led quo fymptomata prjediéta Cnt mitiora
eo minor quo graviora eo majOT in progiwfticando iatet
difficaltaSj-namfepèin gravioribus detkia amp; convulfivimo.
tus fuhdèquuntur , «quae in hifl^ inflaramationibifô peffima
prxbent ligna, qucxniam fclia fummè acuminata , fpiittus
animales oumes , limpham cum iàiiguine eflè ififaïta, dïN
monikaiic.
XVI,
_ Tandem ut htûc mifero affeârui fuccurratur curse nos ac»
cingemus, cujus intentio eo collinaet ut ftagnanti litflphx via
redîdauir pajïila, ut curium fuum liberè polîk abfolvere, -Se
partes», qixibus obftrufla h^-eat, dejferere queat.
Potifllmutp hoc peragitur refolventibus amp; cralTitiem hu-
morum corrigentibus , poros noftri corporis referantibus ,
acumina falium involventibus , punéta iàlina intricantibus ,
ut amp; particulas falino rarnofàs diluentibus : attamen lêdulo
cavendum , ne per nimiam motus retardationem ipfa circu-
iatio humorura débita infriagatur , lïara in morbos chroni-
cos fit degcneratio obvifcofitatein amp; teiTeftreitatem hu-
momm nimis auftam, ideoque convenit leviter ipfis tradere
aliquid lâlis alcali fixi vel terrae alcalin« , ut pori aperiantur
^ acidum infringatur ut in cura ipfa patebit.
Omnia hic vifcofa Se muxilaginofa conducunt, ut funt
rad. falfeparill. lapp. maj. althe. malv. flor. rof fvmph. tuf-
fiiag.amp;c.lêm.frigidamaj.lini, cydonio, pfyllii, hord. round.
Bnbsp;fera.
-ocr page 10-lo -
Cem. papav. alb.amigdal.dulc. herb. f. emollientes, braffic,'
laétuc. endiv. acetofae portulac. flor. famb. papav. errat, vofar,
falia acida amp; muriatica , fic 5c Idviter aftringentia vegetabi-
lia amp; mineralia , qu£e nempè falia interna nimh pungentia
in «lotü fuo paruia figere Valeant, üt ftnt radrbiftort. tor-
mentill. bol. armen. flor. balauft. ôcc. hilîc adjungcnda ve-
niunt anodina , quibus omnibus palmam praeripit opium ut
Sc crocus Sccynogl. omnia ex pap. alb. praeparata , copiofà
itidem aqua Sc aquofa hifle morlïis medelam infimam
adferunt, ob falis muriatici mixturam. Exinde diverfa for-
ma inftrufta medicamenta prasj^rari queunt ; vulgatifllma au-
tem compofita huic ufui infervientia funt fyrup. limon, viol,
de alth. mirth, de vof. pap. errat. Sc albi, cönlêrv. flor. cor-
dial. ut 8c rof. viol, borag. calend. diafcord. fracaft. pulp. tama-
rind, prunor See. pulveres ex aftringentibus Sc leviter refri-
gerantibus , laud, oprat. Scc. decoo;. ex herb. rad. Sc flor,
prseced. Varia confici polTunt ut Sc émulfiones ex fruólibus
Sc feminibus fupra nominatis oliofis : hille adjungi poterunt
leviter diaphoretica, attamen terreftria Sc acrimoniam falium
mitigantia , ut ocul. 69. corail, rub. raCtenuiC C.C. djor.
dentapr.Scc.
X I X.
Dieta fit valde moderata, potu abftineat fennentato fpr-
rituofo , potius utatur euchymis Sc eupeptis grata additatc
imbutis cibis, exercitia modica, locus morantis infirmi
non admodum foli obverfus , iracundia aliaque animi pa-
themata cane Sc angue pejora eritentur»
- t/f 'Si
ßi.
.oiiV- ■ . Tiar
cp^Dtfus ^nbsp;lingua nihil certim denotant quam
* urina,nbsp;. cu
lü cni f-nbsp;f Y , ^a.-ion^ jfjmn
aojqo:^nbsp;. HY: ii ^^iwiD gt;3
Omttes:tnorbi calidi a fale amp; otlvot.nbsp;quot;quot;'if'
III.nbsp;ir.Jkiicfft
JpiV !i'nbsp;- ■ 'tji'ßjiio-nnoVfnaj
Frjgidiab aqna amp; terra, dependent. iJiim . rfjk .ab
^emßJ.qlV''!nbsp;TV ^nbsp;■■ aiSilf.kib
autem ohflri6fiohem /rö caufdprlniatia^^
a^cnnt. '^ -'T^nbsp;^ ^ . iq
J'
CD'
T
'quot;'wguifn
iqsj-iob
'V
Vnde morbus tantum unus ßatuijpoteß.
pntinet Jalia.nbsp;^
ire^ aup^ilß ui^ J j-jhi-'dt ■ otj^.iibo aLf ..ofl
Hinc etiam nil certe pramp;iant anthagonißa clarijfny.
fylvii ubi fuccum pancreaticum inßpidum gu-
flantes pronuntiarunt nunquam adidum illnm
ejfe.
gt;0J
Kullï dantur humores in noßro corpore in ßatuna-
turali aut{raternaturali tam acidi ^ Ut non ef.
fervefcmt cum acidis.
iy^cidum in miibufdam mßri corporis humoribus
ahfolutè eß necejpirium.
Non omnia accida ex praxi CMedica funt pro-
fcribenda. ■
'Fermentum-naturale prater falivam noßram^ in
toto corpore non reperitur.
Fermentationis effeBajxtra primas^ vias funt
noxia ;
f
Kon folum acidafed^ alcalia nocere pojfunt..