INA
T A T I O M
V G V R A
D E
E D I C A
LIS
OJU A M
PR RESIDE DEO TER. O P T. MAX.
^yiuEioritate CMagmfici 2). Reports,
Folitices , Eloquentiae amp; Hiftoriarum Profeflb-
ris Ordinarii,
NEC NON
Amlißmt Semtüs Academici Confenfu , Nohiliffmaque
Facultatis MEDICE Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in MEDICINA Honoribus amp; Privilegiis
ritè ac legitime confequendis,
Eruditorum txamit» fuhjicit
^d dicm z. Februarii hora locoque foUtü»
il
Ex Officina Francisci Halma, Academic
Typographi, cb loc xci.
Vïnbsp;■nbsp;-
L. A. M. Verbi Divini promulgatori,
per longam annorum feriem, facun-
dilTimo , Theologo folidiflimo , pie-
tatis patrono ftrenuiffimo , impietatis
{difficillimis etiam temporibus) hofti
acerrimo Patruo dileAiflimo , mihi
nunquam non venerando,
N E C N O N
Collegio Medicorum Regio , quod efl:
Edenburgi,
Caeterifque confanguineis atque amicis
Hanc Dirputationem una cum fe Ipfo
D. D. D.
CEOR^IUS BARCLAY»
Aud. amp; Reffiv
's'^V
r
■ o
Nter varios morbos quî genus humanuns
infeftant, haud immerito ccnfetur ille qui
Haemoptyfis apud Medicos dicitur. De quo,
quum mihi pro gradu Doftorali, difpu-
taturo materiam fatis illuftrem praebebit^
Leftorem Renevolum prsmonitum volo,
ne hune exquifite, fed evi tantum penicUlo
à me deliniatuoi expedet.
Haemoptoên itaque aggredioi-, cujus vocabulum late fumpturai
bmnem fanguinis à quacunque corporis parte procedentis per os
cxcretionem dénotât : propriè tamen, de qua hic fermo efl:, docente
Galeno, pro ea fanguinis per os expuitione fumitur , qui ex peBoris
CAvitme., fulmoue , afperaque (trteria froced/t»
III.
Diflferentias quod attinet, înnumeraî apud audores reperiuntur,'
quas paucas folummodo eafque prxcipuas recencebimus. r. Ra-
tione quantitatis fanguinis fputa differunt, vel enim multa funt vel
pauca. 2. Ratione qualitatis, quod alia infîpida, alia acria in vc-
niantur. 5. Ratione modi excernendi , quod haîC cum tufli,
illa cum fcreatu, haec cum vel fine doloreejiciantur.
Sed antequam me ad caufarum expHcationem accingam, non in-
utile foret , de pulmone qua;dam praefari : vérumenimvero
ne in nimiam molem excrefcat haec difputatio , potius duxi Ledori
otulatiffimum Malpigium indigitare , ex quo facile fibi ad intelli-
gendam hujus morbi naturam fufficientia hauferit. Sicco igitur pe-
dehanc pulmonis ftruÄuram tranfiens , priufquam ulterius progre-
diar, adducendi funt modi quibus apertio vaforumexcitari folet:
ftatuuntur apud Außeres tres fpecies; quarum prima àvaç-ôiiotnç
dicitur , altera eft trmTstiAmi , de quo tamen litigant Medici.
Eft (Piolipimi , five ea fit per pa^ii^five J'Ki.Qgam : eo lubentius
hos vaforum apertionis modos adjunxi, quia ad delucidationem hu-
jus morbi maxime ufui fun,t.
His igitur prasmiflisadcaufas redeamus, quae variaeàmuîtiplices
ab Auéloribus ftatuûntur , quas tamen vulgo in externas amp; inter-
nas dividere folent. Caufs internas hunc morbum producenres
merito ad tria genera referri polfunt ; nempe ad fanguinis quantita-
tem vel qualitatem velmotum : caufje externas concurrunt imme-
diate, ut iftus, cafus, vulnus, amp;c. quE maflam fanguineam au-
gere, vel eandem acriorem reddere, aut ejufdem motum accele-
rate valent, qualia funt aër calidus, cibus potufque generofior,
ac copiofior , tuffis , vociferatio , exercitia corporis vehementio-
ra , amp;c,
Kimia fanguinis plenîtudo quid poflït, facile eft intellîgere i à
plethora enim vafa nimium diftenduntur , amp; ufque adeo dilatan-
tur, ut particulas tenuiores fanguinis quaquaverfum emittant. Si
-vero haie nimiœ fanguinis copiae lentitudo quxdam adfuerit , vel
vafa jufto auguftioria fint, per qux deferri folet, ibi didum fâ-
äum , obftruâio ej^oritur , in quam à tergo infequens-fanguis
continuo impingens, vafa amplius cedere nefcia difrumpit, hinc
ills lachrymas.
. Acrimonia vero fanguinis, five fit acIda, five falfa, biliofâ, qua-
modo hunc morbum producere poteft, videamus : particul'ae enira
falfce,qucErigidaE, teretes,non itaflexiles, amp; infua extremitate acu-
minataefunt, per iftas partes circulantes , amp; circa eafdem partes mo-
rantes, acumine fuo vaforum poris fe infinuant, amp; magis ob par-
ticulas infequentes fcfe iis inlricantes eofdem dilatant , amp; pi-us s-
quo dilatando tandem difrumpunt, hi difrupti fanguinem undf-
que enaittunt, qui acredine fua pulmonum nervös, vel arterse
afperss
-ocr page 5-afpcrse fibras interiores, reliquafque partes vellicando , majorem
fp. animalium influxum excitât ; quo mufculis ita commotis dia-
phragma, pulmones, ad Gurfum quafi premuntur , tandemque aer
una cum materia contenta , nifi tenuis exiftat nimis, cum impetu
cxpellitur.
Acidae partjculas in fanguine abundantes, cum particulis ab utra-
que parte fcindentibus conftent , facilius hoc malum gignere
poflunt , quia non folum pungendo, fed amp; utrimque fcindendo gt;
fibras, porofque vaforum diflblvere queunt.
IX.
Ad externas caufas, internis quodammodo explicitis, meac-
cirtgere ratio didat; in quibus, primo occurrit aër nimis calidusSc
fubtilis, quifangulnis fermentationes augendo nimium, eundemim-
petuofiflîmè per vafa propellit, quae prasgrcffis quibufdam caufis jam
ïecenfitis aperiuntur.
a. Loco alimenta generofay acria, aclda, falfa, vifcida , eadens
ratione, ut didum , hunc affciäum producere apta nata funt, qua-
tenus plethoram amp;acrimoniam in fanguine introducunt. 3.Vigiliac
amp; lucubrationes, quae fp. animales diflipant, fanguinem parte fua
fpirituofa exhauriunt, qui illis depauperatus una cum reliquis
etiam humoribus Sccrafior amp;acrior evadit. 4. Etiam referri pof-
funt motus amp; quies. 5. Anima pathemata, ut ira, laetitia rnmia^
amp;c. denique 6. Menftrua, baem^rrhoides fupreflae, amp;c.
X L
Caufis internis externifque explitatis, hujus affedus figna Dla-
^nofl:ica ordine fequuntur : amp; fane hoc opus hic labor eft, fi quis
èa refle infl:ituere ve'it ; an à fangüinis quantitatc , qualitatevè ,
an ab internis, vel externis caufis , an à thorace , an à pulmone,
an ab arteriis', vel venis, an à capite vel partibus ori proximis, ars
à ventriculo hoe fanguinis fputum ortum fit. Quibus accurate de-
icriptis, medicus de faciliori prognofi amp; tutiore cura ceitior erit»
A plethora fi hic affe£his ortum duxerit, ejus figna aderunt î ut
appetitus plerumque minor, diminuta tardiorqae alimentorum fer-
mentatio , pulfus magnus, robuftus , plenus , rarus , tardus (i
fît ad vafa , fi fit ad vires minor , celerior, frequentior , refpira-
tio magna, libera fi nondum ad extremum pervenerit, fin con-
tra difficilis , color faciei iis plerumque rofeus eft , amp; tantil.
lo tumidior, nitidior amp; fplendidior, totius corporis habitus mol-
lior eft amp; laxior, calidior, venae amp; afteri® tument, fpontanea
corporis laffitudine laborant, fomnolenti funt. Aqualitate fangui.
nis: fcilicet, nimia acredinepeccantis, corporis extenuatio, inqui-
ctudo % dolor pungens, aderunt, amp;c.
XIII.
Tuffi autem, vel alio quocunque modo fangub ex ore excretusi
an ab arteriis , an à venis profluat , ex ipfo fanguine emiffo,
vel ex promanandi modo dignofcitur , nam fanguis qui ex arteriis
cffluit, magis floridus eft, rubicundior amp; fpirituofior, quamqui
ex venis; quin etiam majore cum impetu ex arteriis fubfultat, quam
ê .venis. .......
XIV.
Denîque ratione partis mandantis : alius fanguis I capite defer-
tur , unde capitis gravedo prxcedit amp; dolor nwnihil gravativus ,
vafa frontis turgida apparent, titillatio circa wlatum deprchenditur,
amp; fi in guttur irruat , aliquando cum tufli , faepius tamen cum
fcreatu ejicitur: alius ex ipfo ore vel giugivis, qui fimplici expui-
tionc dignofcitur.
XV.
Sanguinem à pulmonibus exire, ex his fcire potcris, quod flo-
ridus fit, fpumofus, ab aëre ei communicato per os afperamque
arteriam in pulmones, qui fanguinem fpumefcere facit, praeterea etiam
femper,cum vel finetuffi majori vel minori , prout fanguinis acrimo-
nia major vel minor fit, fine dolore rejicitur.
Ex ventriculo emitti fanguinem, patet ex grumofitate amp; nfgre-
dine, per moram enim quam in ventriculo accepit fanguis par-
ticulae ejus fubtiliores , relish's craffioribus , qua data porta avo-
lant , fanguinemque minus fioridum at coagalatum effi-
ciunt. Ab acido enim ventriculi fermento grumofus amp; coagulatus
xedditur. A thorace fluens fanguis parura ab eo qui ex ventriculo
profilit differtj diftinguitur quoad colorem» nifi quod aliquando
puri admixtus fit, amp; tunc cum tuffi amp; dolore redditur. a
XVI I.^
SignisDiagnofticisquin etiam utcunque explicatis, sd ptognoftj.
ca properamus , quas ratione caufaram alia aliis pcriculofiora funt
ut D. fenex Aph. aj. Seâ. 4. fingmnem fftperne qmdem effer-
ri, qualifcunquefit, malum. Omnis enim vaforum apertio, quae
fanguinem efiluere finit, periculofa, praecipue inpalmonibus. fiab
»tuç-ôfMet proveniat Unguis, plus periculi quam à J'^TrUtm , quia
rara fada vafa facilius, quam aperta in priftinum ftatum reduci pof-
funt. àtâifins adhuc periculofior eft , amp; nifi brevi temporis fpatio
vulnus confolidetur, incurabilis merito à Pradicis habetur.
Ultimo loco ad curationem » quœ varie pro caufarum diverfita-
te indaganda eft. Si à quantitate fingulnis matinn provem'àt, ea mi-
nuend» erit, finvero'à qualitate vitiofa, tetnperanda amp; infringenda
eft, vafa quomodocunquc vel quandocunque ruptaconfolidanda Se
conglutinanda funt, tandem bona dixtaperfcribenda.
•nbsp;^nbsp;X î X.
Si nimia plenitudo fanguinis sdfuerit, V.S. revulforiaamp; aycrfo-
ria in paroxyfimapro viribus agri celebranda erit, partim ut vehe-
mens motus cohiiseatar. partim utadalium locum reducatur, ficut
vafa ad priftinum ftatum quodammodoreductpoflint. Ad vitiofan»
qualitatem temperandamamp;infringendam fcquentia ufitatiora, inier
)lurima ab Audoribus recenfita medicamenta, excelluiit. V. C. rha-
gt;ar. acetofa ; plantago, millefolium, floresrofârum rubrar, rafur. cbor.
foe. pom. immatur. amp;c. faccharum fatumi, lapis pruneîîse, tind.
corallorum , ol. amp; fp. vitridi, fp. fnlp. nitri, acetum ftillatitiumj
camphora, bofas armen ocul. cancr. terra fig^llat. conducunt amp;
fyrupus dc fymphyto fa-nelii, myrt. portulac, amp;c. cx quibus va-
jrias formulae .componi pofTunt, m
Çi. Aq. Planta^, fiij.
Cinamom. 5'V. ^
Aeet. St fliant. îii;.
Cord, /f' Sß» -
Sang.
-ocr page 8-s DISPUTATIO MEDICA INAUGURALIS.
Sang. Dracon.
. Land- Opiat, gr. iij.
Syr. Papav. Errat.
T. M*xtura,cochleatim »furpand*. _ _nbsp;.
fi alvus non bene refpondeat , purganduni cft tali medicamento^
Çi, Tamarind.
Fol. Senn. 3ij. Rhabarb.^].
Coq. f. q. in aq. comm. Colat. §ii/.
Dipl. Mann, é Syr. Rofac. an.
M. F. Potio.
Si f?nguinb fputum copiofum perfeveret utatur frequenter tali de^
codto.
çt. Rad. Confolid. Maj. ^j.
Uquirit. Raf.
Herb. Buglof.TuJßlag. flor. papaver, errat, a». Mj.
Pa(ful. Maj. cum. artllis §iij.
Decoq, in f. q. aq. ferrât ad Hb. ij.
Convenir quoquè infufioex ftercore Cabal, in vino rubro adftrin-
gent. Nonnulli laudant tabellas ex diatragacan. frigid, fpec. Hali ad
tabem, facchar. in aqua rofar. folut. amp; quae funt fimilia. Tempore
noaurno inter fpecifica habentur pill, de Styrace amp; Cynoglof.
Sed omnia hsc fruftra erunt nifi bona accedat diaeta. Itaque aër
fit frigrdus. Cibi dentur réfrigérantes conftringentefque, nec non
conglutinantes, veluti funt hordeacea ptifana, pulmenta ex oryfa,
milio cum ladecaprino parata, frudus adftringentes , extremitates
animalium , carnes pullorum, aflac autem potus quam elixae con-
ducunt, utilia etiam funt Cjrdonia mala , amp; NB. Cibi coquendi
funt in aqua in qua Chalybs fit extindus, potus fit Cervifia tenuis,
lac mulier. Capril. vel aqua hordei, cum liquirit, vinum fubrum
jn parva quantitate cum gutis aliquot balf. fulph. anifat. vitet cor-
poris exercitia, aërem leviter^Eger infpiret. excrementa alvi indies
promoveantur natura vel arte : fomnus fit moderatus j vitet anim»
pathemau.
.X-
s;
à