quot;■çsz^-A Ai — -
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
, AuBorïtate MagnïficifD. ReBorù,
^ Fhilofoph;^Xgt;oaoris, ejufdemque Facultatis in Illuftri
Academiâ Ultrajeainâ Profelforis Ordinarii,
NEC NON
AmpUjfimi Senatus Academici confenfn, Nobilijfmitqus
Facultatis JVRIDIC^ Decreto, ^
PRO GRADU DOCTORATUS,
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegiis
rité ac légitimé confequendis,
r' TTTT TT-nbsp;Ftthltce tueri conabitur
^UILIELMUS van SCHAICK, Ultraject.
f'
^d'diem j. Afrilis hork locoque folitts.
Ex Officinâ Francisci Halma, Academie
Typographi, clo kgt;c xcii.
VAN
Avunculo fuo magno i per-
petuum venerando, amp; co-
endonbsp;^
Ii«
Bil-
li gt;nbsp;.S
Hanc Diffutationem Inaugu-
ralem , m ^ fe ipfum
dedicat
GUILIELMUS van SCHAICK,
AuUor,
-ocr page 3-INAVGV%^AL I $
Ufpicaturus materiam de praelatione
amp; concurfu creditorum, ante omnia
infpiciendum efle exiftimo , qui fint
creditores ? creditores funt , quibus
aliquid ex quacunque caufä debetur,
/. lo. II. II. KS. etiam ex delifto,
quin imo amp; ex caufä popular! poft
litem conteftatam , d. I. 12. Credi-
tores funt hypothecarii, vel chirogra-
gt;ham: hypothecarli funt, qui rem five conventione , five
ege habenc obligatam. Chirographarii proprie illi dicun-
tur, quibus cautum eft chirographo: verum latiusfumpto
vocabulo . omnes illi intelliguntur , qui tantum aftionem
perfonalem poflunt mtentare. /. «/f. C.^^««. ced. pof. I. un.
^Jt ob. chrrog.pec, pgn. ten. Utrique funt vel fimplices, vel
pnviiegiati His itaque pr^miffis ordinem creditorum ,
icopum mihi propofitum aflèqui conabor.
§. I. Inter ereditores , hypothecarii prseferuntur chlro-
.graphanis, five aliquo , five nullo privilegio munitis. I.
7- 9- C qm pot. in pign. 1.6. C. de hon. auB. jud. pof. ratio eft,
quia habent jus in re, /. 5. §. 3. f. ad. exh. quo rem vindi-
■•nbsp;» vendere non proliibentur : cum chirogra-
pnaru (quantumvis privilegiati) fi diftradis rebus hypo-
tnecatis nihil in bonis debitoris fuperfit, inani aftione elu-
dantur. Quod ipfum non obfcure infmuat Imp, d. /, 9. in
qua creditores , qui pignora habent, omnibus privilegiis ,
quse perfonalibus aétionibus competunt , praeferendos eflè
afl'erere non dubitat. Non obfl;at, /. i. §.3. 1gt;.de feparat.
nam impetratâ bonorum fëparatione , hypothecse , quas
heres in bonis defunflti conilituit , redduntur inefficaces.
Vide Bachov. tra5l. de pign. amp; hjpotn. Hb. 4. tit. i. «. i,
§.2. Patitur tamen fuperior régula exceptionem, i.in
illis , qui ad pignoris fubhaltationem credunt : fumptus
etenim ad pignoris fubhafl:ationem neceffarü , ut puta pra
capiendis, fequefl;randis, profcribendis, 6c vendendis pigno-
ribus , item pro decreti interpofitione , 8c fi qui fimiles,
omne creditum prxcedunt, ut docetnbsp;inl.^.jf.depof.
5c Gajus in /. 72. jf, ad L.falc. Curator bonorum fumptus
rerum confervandarum caula faótos, ante omnes credito-
res deducit, arg. l. ult. §. 9. c. de jure deltb. Vide Carpzov. dectf,
ill. ff. n. 15. Math. deanSi. Itb.y. cap. 19. n, z. Fallit 2. in cre-
ditoribus funerariis ; hi enim, quamvis perfonalem tan-
tum habeant adionem, privilegie omnibus etiam hypothe-
cariis pr^ponuntur : hinc pulchrè Marcianus in l. 45-. f. de
relig, Ô fumpt. fm. : impenfa, inquit, ƒ»««■gt;•« fimper ex heredi.
täte deducttur , etiam omne creditum folet pr^cedere , cum
bona folvendo non /»»i.Ratio juris fingularisin religione confi-
ftit : cuius intuitu hoc privilegium adioni funerariae prje-
tor inefle voluit, ne infepulta defundorum corpora jace-
rent ; fiquidem fumma eft ratio, qux pro religione facit ,
^telle Papin, in l. jf.dereltg.amp;frmt.fm. Qiiod tacit^hy-
'pothecïe praeferantur , unanimi fere omnium Interpretum
fententiâ receptum eft : fed quseri folet , an creditores fu-
nerarii praeferantur etiam habentibus hypothecam expref-
fam? (^uod intrepidè affirmoj amp; probatur i. ex generali-
tate d. l. 45. 2. ex/. 14 §. i.D. de relig.drfitmt.fun. quoniam
Ulpianus illic agens de colono, ex invedis illatis eum fu-
nerandum effe ex fententia Pomponii refpondet, 5c fi quid
fuperfluum remanferit , hoc pro débita penfione teneri :
coiiftat
-ocr page 5-confiât autem inveéta illata in praedium ruflicum non nifi
exprefïa conventione obligari. l. 4. ff. 'm qué. cauf, pign. vel
quot;ypoth. tacit, contr. Sc hanc fententiam defendunt Balduin.
tra£i. de pign. cap.6. Giph. inl. uit. C.quipot.inpign. bach.depign.
quot;O. cap. 11. w. Math, de auB. lib. i. cap. 19. n, 7. DiHentit
Neguü.p, y. M. 2. n. 28. amp; feqq.
§.3. Inter hypothecarios praeferuntur illi, quihypothe-
cam habent , Sc Privilegium, illis , qui hypothecam tan-
tum. l.f.f.quipot.mpign. Inter eos autem, quos Sc hypo-
theca Sc Privilegium defendunt, primum fibi locum fifcus
afTerit agens ex caufa pi-imipilari, feu adminiftrat« annon^
mihtaris , i. 3. C. depnmip. Primipilus olim diftus fuit pri-
mus cujufque legionis Centurio : amp; poftea ille dici cepit
primipilus , qui annonam rnilitarem adminiftrabat, ita no-
tant Aie. ad tit. C. depnmtp. Cajac. adl.'^, C. de CohortaL. Don. ad
l. I. C. de condtB. ex lege. z. Exigens tributa Sc flipendia,.
l. I. c.ßpropt.puhl.penßtat. in qua refcriptum : Fenditwnem ob
tréutomm cejfationem faèiam revocari non oportet , neque priore^
dommo prettum afferente , neque creditore ejus jura hypothecs, five
pignons pramp;tendente. Potior eß enm caufa tnbutorum , ^mbus
friere loco omma bona ceffantis obltgata funt. Neque obflant.
I. U ff. qm pot. tnptgn. /. 28. ff. Prtvd.fifà. /. 2. C. eod. quia ob-
fi,ofnbsp;mtelligend^« funt de fifco , habente debitores
nes c^rquot;nbsp;^^^^^ penfitatio-
fZ^W^ Xnbsp;pollefforibus ad confervandos aggeres
r mmims L.ecc^ imponuntur , omnibus aliis creditoribus
F'^reiunt : amp; vulgo vocantur 3lechcnÏHjcIï^-acïÖcn. amp; ita
cautum edifto Illuflrium Ordinum pubhcato xvii. Julii,
r^Zu ? '^jxxviii. mforipto ; o?ö|e caecftcnöe be )j?efe^
fl nnbsp;penningen. Quod vero ad tributa Sc
^^nbsp;ruccellerunt ilia , qu^e
vulgo€Vutfclj,lt-sclt/ .5.cóen.nolj-aeït/ ï^upsS-aelt/ Scaîiisno-
nibus appellantur, funtque onerarèalia, nec aliter alios,
praecedunt, quamfi prima illorum
•^icno aliorum hypothecis fit prior. Onera perfonalia hy-
A 3nbsp;pothecit
-ocr page 6-oothccis non pr»femntur , verum Illuftres Ordines inter
chirographarios tantum creditores illis pnvilegmm dede-
4 Primum poft fifcum locum fibi vindicat ille , qui
ad miUtiam emendam credidit , fibi inilrumento cavit de
hypothecâ , 6c ut potior in eâ miUtiâ fit. Nov. 97.
Tertius locus patet mulieri dotem fuamrepetenti,
d Nov cap 4. eâ namque tantum fifcus , amp; creditor ad
militiam potiores funt, aliis omnibus hypothecarus, etiam
anterioris temporis privilegio vallatis pr^fertur, l.fin. C.qM
pot tnptm. De hypothecis tacitis non eft dubmm : verum
acriter difputatur inter interprétés, an milier creditoribus
exprefl^i conventione 6c temporis praerogativa munitis an-
teponatur? Nondefunt, qui negativam defendant : i . quia
hYPOtheca exprella non defcendit ex lege fed ex provi-
de, 8c dililentiâ perfonx cm lex non folet jus quxfi-
mm auferre , cum non auferat , quod non dedit. Pro-
bant a. ex I. X. C. pnvil. fifci. 3. Ex d. I. fin. m qua ver-
bum privdegii, pro tacita hypothecâ pofitum arbitrantur.
Hanc fequuntur Gomez, ad I.'^o. Taun ».39. Covarr. i.var.
refol. cap. J.n.i. amp;feqq. Don. depign. cap. qmpat. inptgn. Affir-
mativa tamen videtur verior , 6c probabilior : quia md.l.
' fin § I. dicitur eam habere potiora jura com^ omnes ma-
riti creditores. a. Probatur cx principio d. I.Jin, m quo
Tuftinmaus proUxè caufain imüierum agit, ut dubitari non
pofiit, quin voluerit prolixiffime eis effe confultum. 3. Ex
d Nov. 07. cap. 2. in quo muiier prxferturei, qui credidit m
refeaionem rei, qui praefertur expreffis, ergo 6c mulier
Hanc fententiam rede tenent Ctijac. ad d. I. ult. Barhofa ad
I I p. 6. n. 4. amp; feqq.folat. matrim. Zoefm ad ta. ff. qui pot. in
Ln. n. is. Ratio hujus privilegii in favore dotium confiftit,
/ I ' f.folut. matrm. Aliam rationem 'md.l.ult. §. i. Aflignat
Tuftinianus, dum igne muliebri totus accenfus m hjec ver-
ba prorumpit: qws emm eamm non mtfereatur propter ohjeqwa,
i Ji
1'i:
i i ^
.„; t
^»^tfaritisfr^ßaKt, propter partHs periculum, (3ipfam libmm
P Dcreauonem, pro quibus mnlta noftris legibus inventa funt privi-
judîcet*^quot;^ än fit huic privilegio adaequata , œquus leftor
S. «, (partum locum obtinent illi, qui in refeftionem
miulœ feu œdificu crediderunt, habent enim hypothecam
cuni pnvilegio, I.i.f. in ^„tbus cauf pign. velhuotheca tac.
j■ •nbsp;Huicquar.
to ordim funt adfcnbendi omnes, qm mreficiendam, aut
armandam navem, m rem aliquamemendam , confervan-
dam crediderunt, amp; fpecialiter de hypothecâ pafti funt,
citoeum nicV* ^ fft.inptgn.L 17. CPW-^ kjPoth. ta-
Wcitarhvirrquot;quot;quot;'^^quot;^!quot;'quot;*^' quamvis non defnt, qui
tacitam hypothecam e.s tnbuunt , qui in navem credide-
runt reficiendam, teftc Neguz, p. l. 4. «. ,62. .afu 16 amp;
italentit covarr. i. refol.y.n.-^. pofiprinc. non tamcn fatis ac-
curate, cum quidem de eorum privilegio inter chiroera-
Phanos,nufquam de Hypothecâ tacitâ legamus, /.16 êu
Quarto ordini adhucadnumeramurpi
vîftamp;e?^quot;quot;quot;' Cibaria nautarum. fineqmbusna-
retur, credfderum , Z Iß fnbsp;An^ ut naulum exfolve-
amp; 'llos. quorum pecumin ^nbsp;^«quot;quot;«^^t mterpretes
famulos, opific^sï^nbsp;redemptus ab hoft^us ^
oriatur coSo n -fnbsp;Promiffâ. Si inter hos
gâta resuk l - ftatuendum ? habebit locum vuL
«onutitS;nbsp;privilegiatum
prior teCre^quot;:^^^^^^nbsp;l-i
^'WatS^ rfrtT^^^^^^nbsp;Anmprivilegiisita
fnbsp;Privilegiatus pr«fe-
Li f quot;quot;'g'® Pnvilegiato? minimè n
ynàr S '-'' f''^- ita Paulus Jftusr prU^a,
*gt;onextmfor,4^mant,sr,feacxcau^a^, (/ßejufdeZ
tiSHÜ
-ocr page 8-timli fuerunt ^ comurrmt ^ licet diverjitates temporis inhisfmrkt.
Hxc de hypothecariis privilegiatis fufficiani nunc in hy-
pothecariisfimplicibusquidftatuendum, videndum eft.
§.7. Summa eorum continetur hoc juris axioraate: qui
prior eft tempore, potior eft jure, /. 8. 10, 11. D. qmpot. m
ptgn. ratio hujus axiomatis eft, quia per pignuscreditori jus
in re acquiritur j ut necelTe fit praeventiohi efle locum, cum
.nemo poflit jusalicuiqua;fitum reddere infirmius, quodfi-
;eret, fi debitori licitum foret, priori pofteriorem credito-
rem pr0efi:rre. In tempore autem, ex quo prioritas asfti-
matur, non menfium tantum 8c dierum, verum 8c hora-
rum , quin imo 8c momentorum ratio computanda eft :
cum enim fupra allegatis textibus fimpliciter fiat mentio
temporis, ergo vel momento prior potior eft; quandoqui-
demSc momentum temporis efl'e tempus nemo fanse men-
tis aufit ire inficias. Ita tenant gail. 2. obf. zf. in prim. bach,
trail, de pi^n.'^.cap.^^.n.'^. Diflent. hottom. trail, depign.cap.^,
Cajac. ad Itb. 29. edtU.pauli in I. ZQ. C. pign. aB. moventur prse-
cipue/. 16. §.8. D.pign.(3hypoth. Verum in d.l. non agitur
de jure prtelationis, fed folum quazritur, fi duo fimul vel
■feparatim pignus acceperint, quemadmodum agant, an
intotum, an pro parte? Porro quaeritur, quis fit dicendus
prior, an qui prior de pignore convenit, an cui prius pi-
gnus traditum eft? Refp. qui prior de pignore convenit,
/.II, Ö' l.\z.%.itlt. ff. qui pot. in pign, ratio eft, quia pignus
per nudam conventionem conftituitur , 5c afficit rem, fe-
quitur autem onus rei ipfam rem, juxta Pompon, in 1.6j. ff.
contr. empt. nec obftat 1.1 f. C. rei vind. nam alia eft ratio em-
ptionis, aliaoppignorationis; fiquidem in hac fola conven-
tio tubuit jus reale, in illa tantum transfertur dominium
traditione, aut ufu capiendi conditio, (^id fi quis in diem
certum convenerit de pignore, Sc ante diem exiftentem ea-
dem res purè alteri a debitore obligata eft, uter prEeferen-
dus? Qui m diem de pignore convenit, l.iz.§.z.ff. qui pot.
in pign. ratio eft, quia dies non impedit obligationem nafci,
fed
-ocr page 9-fed tantum ut adio difFeratur efficit. Idem refpondet Afri-
canus /» L^.prttic.f. qui pot. in pign. Quod diétum de obliga-
tioneindiem, idem multo magis obtiner in conditione: e-
tenim fiquis fub conditione a debitore fuo accepit pignus,
ineâcaufâ debitor conftituitur, ut invito creditore pignus
folvi non poflit, cum conditio exiftens retrotrahatur ad ini-
tmmcontraftus, l.ii.%.i.D . qui pot. in pign. Di£ta vera funt,
quatenus conditio talis eft, quae invito debitore impleri po-
teft, amp; parere obligationem , extra poteftatem fcilicet dé-
bitons conftituta,nbsp;i.^ x. I. i. princ. f.quipot. in pign.
Secus fi conditio ex voluntate débitons pendeat , penes
quemeft, anexiftatannon? anobligetur, an non ? ete-
tali conditione contradum, amp; pignus acceptum
eft ; fecundus, qui hypothecam accepit, potior eft eo, qui
fubhujufinodi conditione in arbitrium debitoris collatâ pa-
âus eft, d. 1.9. §. I. /. I. §. I. /. I\.pT. amp; ffquot;. qni pot. in pign,
i-pen.f.qm res pign. ob/ig.poj}. Ex fupcrioribus facile colligen-
dum eft: quid fit ftatuendum , fi primus poft fecundum rur-
lus crediderit fub iifdem pignoribus ? Sc hoc cafu in primo
credito pra;ferendus, in altero poftponendus erit fecundo.
ttitamaraan.refpond.in/. 12. §. i^.f.qutpot. in pign.fi idem,
inquit. hs, tdefl,nteficundu^, h plfl e^m credtderit, tnpri-
quot;^'fjcunta potior efl fecundo , fofier^ore tertiusefi. Sed quid
^u?quot;^
Ç OKft/ J ■nbsp;idem refpondendum , d. 1.12. «
»r »^quot;» ja- -
Dnnn^,^^nbsp;rV ^ Pknus-. Ut ius
Tovanbsp;•• fuadetiquitas, ut
dito rnbsp;? ' ^'•^P«^quot;«»^^^™ pignoribus ,\rior ere.
vidlJnbsp;retmeat, cum in locum fuum fibi ipfi
^d SL rnbsp;q^od tamen quo-
cedir unbsp;'quot;Jquot;quot;^ creditoris fecundi non pro-
renbsp;. fecundus creditor jus fuum velitconfirma-
om'nP P®quot;quot;quot;^ ^^^ ' quot;Oquot; tenetur priori creditori
quot;quot;ecreditum offerte, fed tantum illud, quod priori loco
creditum eft. l.ió.D. qui pat, inpign. Prioritas itaque tempo*
ris non ex traditione , fed ex nuda conventione aeftimanda
eft: quod obtinet, etiamfi duo diverfis temporibus a non doi.
mino bona fine de pignore convenerint, /. ff. qui pot. in
pign. ratio hujus eft in l. i8. ff, de pign. in qua ita Paulus: fi
ah eo, qiti publtciana uti potuit, quia domintftm non habet, pigtio!.
ri accepi: fic tuetur me perfervianampmtor, quemadmodum debi-
torem per pubUcianam. Fallit hoc fi duo a diverfis non dominis
pignori rem acceperint; tune enira non qui prior convenitj
fed potior eft pofleflbr. d. /. 14. fecundum jus noftrum mu*
nicipale res immobiles fola conventione non afficiuntur, fed
nummo quadragefimo foluto , hypothecae conftituuntur coi
ram judice loei, in quo res fitse funt. Math, de AttB. l. i.
c. 19. n. 77.
f. 8. Porro ut ad axioma propofitum redeanii in quo pi-
gnore lacum habeat, inquirendum. Habere autem locum in
I
r i'C
pjgnore tacito ? quod
etenim cum nufquam hac in parte lex diftinguat, temerii
tatis profefto non levem notam incurrunt, qui aufi funt de-
fendere , minus potenter in hypothecâ inducendâ operari
legem, quam conventionem. Ecquid adhuc h^remus ? cum
ipfèlmp. in /.6. %.t.C. fecund, nupt. liberis tacitam hypothe-
cam habèntibus ante omnes creditores pofteriores voluerit
dare pra;lationem. Vide Zoefadtit. D. qmpat. inpign. n.
guz..p.^. m.t.n. 10. ampliat. 14. Math, deauli. i.cap. ig. 5-9.
Adhaec in pignore judiciali locum habere certum eft , /. 10,
ff. qmpot. %n ptgn. modo tamen fententia valida fit, amp; pignus
captum ex causa judicati, Sc auctoritate ejus , qui jubere
potuk. d. l. 10. An locum habeat in praetorio? Haec quse-
ftio diftindione terminanda eft : aut enim illi, qui pignus
pnetorium obtinuerunt , ejufdem funt tituli ; aut diverfi :
fidiverfi fint tituli, utputaex contradu Scteftamento, prae-
ïogativa temporis inter eos fervabitur. Neguz..p. m. n. 10,
verf
-ocr page 11-verf. refiringi^^r. Si vero. ejufdetn funt tituli ; alter altero ex
tempore non erit potior, /.nbsp;minpoff. kgat. ratio eft,
juia ex illo pignore non tranfit poffeffio , fed nuda tantum
Qetentio amp; cuftodia ; amp; id circo tantum rei fervand» caufâ
çonc^ icitur, /. 5. (Ss. C. mm pof, légat. §c fi unus illorum
in pofleflione fît, non tantum fibi, fed amp; aliis poflîdet ; fi
nempe ex causa coi^xadus miflua fit in omnia bona, l. II. f.
reb.aHÜ.jHd. pojf. quiajudicis decretum non tam ex perfonâ
petentis, quam in rem mtelligitur interpofitum , A. l. iz.
mter legatarios autem unus quidem non polfidet cs;tà-is, Lf.
m in pof. legat. cum caeter; poflfmt legatum repudiate j
\mo mfi petant mitti, repudiate praefumuntur : ejus tamea
poueliio prior caeteris poftea miffis non obeft. Dixi fupra,
tn omnia, bona , nam fiquis mittatur in pofleffionem ïedium
rumolarum causa dämm infefti, is aliis non poflidet, l. l e
§. If./ damn.mf quoniam his, quibus vicini xdcs damnutri
minantur, nihil dehetur , antequam de damno infeda fibi
caveri poftularunt. Duplici itaque fenfu verum eft, preto-
rium pignus inter hos, qui funt ejufdem tutuli, non pai'era
ex tempore praerogativam : primo quatenus unius miflio,
in rem fada , aliis prodeft d. l. iz. iMt. C. bon.atd
m.pojj. Secundo quatenus unius miffio licet non profit, aliis
l'-fh. traEl. de pi.„ / tit 7 » ç
6. Obftat huic fententise, I.Z.amp; z r li l'.. - 1 c
in diaa ... non agitur de ejjfdem ,
defJ-nbsp;^^ t^Voreprtó. In T/ V ^S
de judicial!, non pr^torio pignorenbsp;^
§. 9. Prior itaque tempore , potior eft jure : quod verum
non tantum fi fpecialis hypotheca certet cum f^eciali, Z
generalis cum generali ; fed etiam fi generalis cum fpeciali.
Ste^rquot;quot;quot;nbsp;obligaverim, deinde fecundofpe-
prïfei^nbsp;'nbsp;^^iam in hac aut illâ re
k mtlnbsp;'nbsp;ex aliis ipfi fatisfieri poflit. l.z.
loltcl^'^'^r -nbsp;™ q^^Per geneValem hy.
^^ain res fingulx non minus aSîciuntur, ac fi earum fpe-
B anbsp;cialiter
-ocr page 12-cialiter mentio fafta fuiflet ; ad quod etiam refpexifl'e vide-
tur Gajus in l. 147. R.J, in qua refpondet, femper fpecialia
genera ibusmefl'e. Huic Thefi equidem contradicere vide-
tur, l.t. C.pign. ä hjpoth. Verum notandum in dj.z. gene-
ralem amp;; fpecialem hypoth ecam eidem datam fuifle, quo atten-
te, generalis hypothecâ videtur elTe quafi conditionata, amp;
fubfidiaria, fi pecunia ex rebus fpecialittr obligatis falva efle
pofllt. Minus obftat l. uD.qmpot.mpign. Nam in ^^ §. r.
generalis Sc fpecialis hypothecâ eodem tempore conilitutœ
videntur , Sc verofimiliter in eodem inftrumento , ideoque
fit concurfus. Duas hic exceptiones licet oblervare: prima
eft , fi primo generaliter omnia bona obligaverim , poftea
fecundo fpecialiter rem aliquam , quae fub hypothecâ gene-
rali non continetur j fbcundus enim in re illâ potior erit :
neque obftat, quoJ fub generali hypothecâ contineantur
omnia bona etiam futura, l.fin. C. quöt res fign. obl. pof. cum
femper excipiantur illa, qu:E debitor non obligaflèt, fideillis
in fpecie fuiflet rogatus : qualia funt in l. 6. j.S.f pion c^
hypoth. Altera exceptio eft, fi quis rem quamdam'vendens
paäus fit ab emente , ut donec pretium rei foh atur , res
pignons oneri fubjaceat, venditor ille potior eft etiam gene-
ralem anteriorem hypothecam habentibus , l. f. reb. eor
ejut fub. ratio eft , quod cum dominio pignus traditum fit '
d.l.x. Sc venditor non alias rem alienaflet, nifi fub hoc pafto
l ult. C.paEl. inter empt. amp; vend. Neque obftat, quod res ante
traditionem , utpote necdura in dominio exiftens empto-
ris , non potuerit ab eo obligari, ,(res enim aliéna pignori
dari non poteft) cum ifto tantum tempore obligetur, quo
dominium ad emptorem tranfierit. Ut in effeftu fit pignus
conditionahter contradum , quomodo contrahr pofte docet
African.in /.p. §. \ . ff.qmfot.inptgn. Sc ita Neguz.. /'.4.«.23.
(3[eqcj. Zoefim ad tit.f. qm pot. in pign .«.Ii.
§. 10. Illud, quod hadenus diétum eft de prioritatetem-
poris , variis cafibus limitandum eft : falÜt enim fupra
pofitum axioma i primo , fi priori oppignoratio fafta fit in-
ftru-
-ocr page 13-ftnimento privato, pofterior antem habeat inftrumentura
puDlicum : tune enim pollerior eft potior. I. 11. iS amh.
xlrù^'nbsp;tarnen prions inftriimentum pri-
^atum tnum teftiura fubfcriptione munitum fit, quia illud
Pubhco a.qu paratur /. 11. amh.feqq. Hoc tamen jure
noitro prmcipali neque m mobihbus , neque in immobi-
Ubus obfervaiur: non in mobilibus , quia mobilia non ha-
rent lequekm. Non m immobilibus, quia immobilia iure
P'gnons non afficiuntur, nil! nummo quadragtfimo foluto .
coram judice ejus loci, ubi fita funt. EdM. far.c. An. im
fZ': fnbsp;77. Ex diais t
du oui nnbsp;«mobilibus non fit pr^feren-
dus , qu, primo paftus eft de pignore, fed ille , qui ea ex
voluntate débitons tenet , amp; poSidet , modo id non S fa-
ctum in traudem creditorum Matth, d. cap. PaHjj. fecun-
do in fifco quoad bona futura : nam fi titio obligaverim
omnia mea bona, deinde cum fifco contraho, in rebus po-
»ea qujfitus fifcus praeferendus eft, ut conftat ex Vlptano L
«lîr/T-?^quot;'nbsp;refpondet : ß qm mtU ob'agaverat,
Zreta'nbsp;cum fifco coniraxent, fc^eïdum eft,
fnbsp;Hquot;'- tarnenre-
dSnbsp;Interpretum conjefturas, Seeon-
c hat,ones congeflit^.,/..^.,«^^nbsp;^
Ve?um H^f ^^nbsp;' ^^^^^ dilTcnfiflie^oncluSt « 83'
gaSemnbsp;inter bona acquifita poft primam oblt
SS'?' ^nbsp;fecunJam: apparent Iv^c pugna
nemnbsp;■nbsp;poft P'-^ara obligano-
poft P'^ur privatus juxta Sc^volam d. I. in quxfitis
obligationem potior eft fifcus juxta Ulp. in
'nimnbsp;indicant ultima verba : pramp;vemt
^rxYQmn-'^nbsp;•■ ^^^ pignoris caufam dici nequeat
quot;e,antequam contraxit. Êt ita conciliant Cf»jac. 10
ß
obß 22. Hott, in epit. P. qui pot. in pign. ». 6. f. Fallit ter-
tio , fed ad tempus tantum ; fi fcilicet prior rem neget fuif-
fe pignorantis , pofterior autem illud probaverit \ quo cafu
prior tenetur pofleffionem in pofteriorem transferre amp; pof-
fefiione tranflatâ , fi credat expedire , jus fuum prxlationis
proponere. Jmh. itempojfeßbr C. quipot. in pign. nov. i8. cap. lo.
Quod procul dubio in poenam mendacii jura ftatuerunt ; cu-;
jus fere in omnibus juris articulis pcense liint pendendas ut
colligere licet ex I. ult.jf. rei vind. §. uit. infi. de ohl. qm q. ex
smtr. l. lo. ff. fidej. Auth. contra qui propria C. non nun^.pec.
Fallit quarto : fi debitor confentiente creditore primo idem
pignus fecundo obligaverit ; quo cafii lecundus potior erit
pnmo, fi nimirum eo animo primus confenfèrit fecundte
obligationi, ut fecundus in locum fuum afcenderet. /. 12.
ü^.ff.qutpot.inpign. Sed fi primus hoc egit, utjus fuum pi-
gnoris remitteret, fecundus folus erit. d.i. 12. §.4. Math.
deauFl.i. cap. 19. «.85. Fallit quinto , fi Hypotheca-
rius tempore pofterior , folverit priori debitum. Neque
hic aliquâ padione opus eft , five cum debitore , five cum.
creditore ineundâ : quoniam ipfo jure pofterior hypo-
thecarius folvens priori in ejus locum fuccedit. /. i. 5-. 8.
IG. C. qui pot. in pign. /.II. f. fin. D. eod. l. ix. C. pign. amp;
hjpoth. Magnum tamen difcrimen hic obfervare licet inter
fecundum creditorera , amp; tertium aut ulteriorem : fi enim
fecundus creditor folverit primo , in utroque debito incipit
efle prior, /.xz. C.pign. Et darius Marcianus in /. 12. §. 6.
ff qui pot. in pign. refpondet , quod res teneatur fecundo
creditori etiam invito debitore, tam in fuum debitum ,quara
primi creditoris, amp; in ufaras'fuas , amp; quas primo creditori
folvit. Non tamen Ufurarum, quas primo creditori folvit,
ufuras confequetur ; ratio eft, quia per fecundum credito-
rem non debet deterior fieri conditio debitoris , qui primo
creditori ufurarum ufuras non folvifTet. Quod fi tertius,
aut ulterior primo folverit pecuniam, is tantum potior efH-
cietur in earn fummara , quam exfolvit. /. 16. ff. qui pot. in
, ita fi primus-creditor obktam fummam
^cipiat: Quid firecufet? poterit eam pofterior creditor ob-
quot;gnare , atque deponere: quo fado , perinde ac fi foluta
eitet, cogitur pnmus dimittere pigilus. /. x.C.qmpot. inpmi.
quot;^'^I.^.Jin jf.eod.
. §. II. Hadenus de hypothecariis; reftat videnduin,quid
juris (it mter chirographarios ? amp; quemadmodum de hypo-
thecanis didum eft §. 3. ; ita etiam inter chirographarios
pnvile^giati pra^runtur fimplicibus, nullâ râtione temporis
attenta / ^x freUua.jud.paf Inter eos vel maximèprivi.
^giatifontilh , qm crediderunt ad pignoris fubhaftationem *
SivnS?quot;^ 'nbsp;§• Poft
Tnbsp;^^ contraélu 1.^4.. D.reb.aua.jud.poJf.
Secundo, pi^ilh amp; minores in bonis adminiftratorum ibo-
■rum, /. 19. ó-fiqq.feod. Tertio, Refpublica /. 57.38. § 1 f.
d. ut. quarto, qui credidit ad comparandatn vèl confervan-
dam rem aliquam : amp; non cavit ûbi fpecialiter de hypathe-
/. 17- C. ptgn. Ü hjpoth. /. 26. 54. ƒ. de reb. mÜ. jud.pof.
Quinto ille, qui depofoit pecuniam apud nummularium, fî
nequeat. Lzi.iz.f.d.ttt. Secus fi
artifices, famulos , amp; ancillas , amp; generaliter omnes , qui
î^l î® öperarum fua,-,^ perfequuntur. Gudel.dejur. nov.
P^^eferantur, non eft facilè de-
termmatu Reliques tamen antevertere videtur fifcus per
reb. atitl jnd.pof P^uks (entent. ,2. ^.prmlegmm. èc
f, ynbsp;poftponeridus deponensf d.l. 24.
im.nbsp;nihil jure cautum
PriviîJ- o^^^'^^andum axioma : Privilegiatus adverfus
î^ent /^T non utitur fuo privilégie, ac proindeconcur-
'-^Z.f.reb.atiB.jud.paf. ^
tempo*quot;nbsp;privil^iatis fuperfunt fimplioes : hi nullâ
bonisnbsp;attentâ , concurrunt, Se pecuhias ex
tiuntur^/quot;°quot;® ^dadas h*bitâ proportione Geometricâ par-
• 6. C. bon. mn. jud. poff. Excipe creditorem ex
' caua
-ocr page 16-caufâ lucrativâ agentem' ; hic enîm non inaprobabiliter
omnibus chirographariis ex caufâ onerosâpoftponenduselTe
judicature cum duobus certantibus , altero de damrio evi-
tando, altero de lucro perfequendo, proniora fint jura ad
favendum fugientibus damnum , quam qusrentibus lur
crum./. 41. %.i.f R.J. Excipitur fecundo ille, qui privi-
legiato folvit : isetenim privilegiato fucccdit. l. z.f. qmbon.
ced.pofl.zâf^.l-jf. dereh.aua.jud. pojf. Quod verum etiamfi
chirographarids hypothecario folverit , quia amp; in illius lo-
cum fuccedit; modo tamen hoc egerit, uthypotheca infe
transferretur. /. i. ^./jquot;, f»« in prior, cred. loc.facc. l.
respign.obl. pojf.l. la. §.8. D.qtti pot.in pign. Tertio excipitur
is, qui fibi vigilavit, qui etiam aliis prçfertur: fibivigilafle
dicenduseft, primo ille, qui ex bonis debitoris condemnati
pignoracapicuravit, cum ex chirographario fiat hypothe-
carius, ideoque jur ehypothec£e ilüs prxfertur, l. 3. C. qui
pot. in pign. 1.1. C.fîin cauf. jndic. pign. cap. fit. Secundo qui a
debitore pecuniam debitam , bona tamen fide, non per col-
lufionem aut gratificationem exegit, quam reliquis chiro«
graphariis communicarenon cogitur , quamvis fciverit non
elle folvendo debitorem. 1.6. §. 7. l. z^.f. qua in fraud, cred.
l.6.§. %.bon. auEl. jud.poj]. Quaeritur, an gratificetur debi-
tor, qui inftantibus cEcteris creditoribus uni, non quidem
Iblvit, fed hypothecam confl;ituit? UIp.'»10. § 13.
qmin fraud, cred. 8c hanc fententiam in Frifiâ judicando con-
firmatam efle tefl:atur Sand. 3. tit. 13. def. i. Tertio, qui debi-
torem cum pecuniisfugientemperfecutus apprehçndit, ei-
que debitum extorfit i nec poflunt reliqui creditores ad re-
ftitutionem agere /. 10. §. 16. f. qua in Fraud, cred. requirit ta-
men d.i. Vlpianus, ut nummos extorferit, antequam cre-
ditores in poflieflSonem mitterentur ; cui contradicit Scae-
voh in l.t/^. eod. Verum facilè Vip. cumScsevola concilian-
dus eft : cum verba Scs;volae in d. l. 2.4. ßin eo ejfet, ut bon*
debitoris mei venirent: fint intelligcnda non quafi fignificantia
raifiTionemjam faftam, fed futuram.- fignificat enim Scaev.
adeo
'iit
M. ■
(
llj
-ocr page 17-adeo inopem amp; ob aeratum ftiifle debitorem, ut jam mentc
evolveret, jamjam venturos amp; reliquos creditores,amp;;bono-
pofleflionem petituros. Math, de auEl. 1. cap. zo.n.io,
J^iartöexcipiunturcreditores, qui feparationem bonorum
iiereditanoratn a bonis heredis impetrarunt, qui quantum
ad bona hereditaria creditoribus heredis prxferuntur./. i. §.
»•W (S tot. tit.fffiparat. hu. ,
i.nbsp;inter verbis conjunBoslocumhabent jus accrefcendi^ EUl
ge.
ii.nbsp;Mandatarius tenetur de culpa leviftma: ob eulpam tamen le-
vifftmam non fit infamis.
indufiriafet*nbsp;^»fl«/ tam nmrales, quiit»
viii. Condtmofurtiva datur contra heredemin folidum.
00c-
2 'Docns^ïMomamp;MJNi) ^
Artium magiftro dum in iaclytâ Academiâ UU
- trajedinâ J. Ü. laureâ infigniremr.'
jUnge triumphales currus praecöiiia fimdé
Mufa, favemetris, blanda Thiala^ tuis.
EnGuilielmas adeftredemitus tempora làurô
• Juris Sc afcendit pulpita : doâror ovat
Qa^bènef fiamiuxit fênerîl crtfcent^ùs ïrfinis '
' Virttts : -irhexigtio quot;eorpôrè quanta fliit?
Scilicet invidit tibi nîl natura Wilhelme
Diîm tibij qùod reliquis invidet, iHa dedit.
Parvus eras, memini, mpdo ferpferat hsedera laura
Alter eras Nâfô : Tülliiis alter eras.
Ncmpe Brabantiaas: finxerunt pediis AithîemE
Teque fuum voluit philofophia decus, quot;
Sicjuvat a tenero Teter-um pefvolvere libros :
Sive. tuos TuiU } five Lucane tues.
Non tamenhic modus eft y fophicis egitfllrs arems '
Viitor-î Jüra petis : te mage jura petun^. quot; '
Quid poteras melius patriîe'^es altera nöftf^,,^ ?
♦^ütisamor, pTOavtim'glória, gèritiVbonos. '
Afpice Xrajeftum.quem poil tua fxeula laudes/
Afpice delicias juftiniane tuas.
Quid fuper eft aliu4, nifiwofis sçldere vota
Ut que feras patrie commoda multa precor
amor patriç ^ 5Äftique immenfa cupido.
Hic fcopus , hçc ftudiis fit Cynofyra tius.
HENRICUS SPOOR,
-ocr page 19-DÓCTISSI.MO DOMlMÖ
. V
' Artium magtftro dum in inclyta Academiâ Ul-
trajeäina J. U. laureà infigniretur.
Elia virofque canit Maro: mavorte
tremendum
Exhibet Hannibalem ^olyhius arma
tonmtes
Tompejos jLivius. tamen hos tua fata
manebant
Tarca. Rhadamanthi regnwm fnbiere. lethels
Involvuntur aquis pariter. monnmenta CHmerv^
Inconcujfaßabunt : laudes farimtque Jeremies.
Has Guilielmus habet nulii virtute Jeeundus .
Ijtgenii: juris decus immort ale j de le bit. ^
Tempus edax remm nunquam tua faBa : fuperßes
x^Jpciet monumenta tui folidißma Jaclum
judtcn. Clara crefcent quoque nomina laudis '
l^mdo fofifata licet fuper ^thera notus
Tulpita doStorum fcandes. Saturnia cernet
öacula TrajeBum ^ doBornm antiqna virorum
Heroumquefarms. tMußs cekbrabere: janum
le hutkeime fuufn cogmfient tempora dicent
Btgnacedro tm geßa tuos tua fait a docebunt
Cïwj. .StciGmitelmus erit paß fata fuperßes. quot;
Siutd mtnam Gutkeime fapis -. penetralia iuris '
^bditaperfringis Î dum.te miratur Jpoüo. quot; '
HENRICUS SPOOR^
Phikfsph^ HoUor.
-ocr page 20-POCTISSIMO ORNATISSIMOQUE
D O M I N O ' ' .
Art. M. poft difputationera ihauguralem de proelatione
Sc concurfu creditorum feliciflimè per aótam j
J.U. lauream reportanti.
Uftrabatzelofa Themis fua caftra fcholafque
Nuper, perpendens quis fibi vota daret,
Qui fub laurigero cupiens bellare figillo,
Inclyta juridicç qusereret arma togs. '
Undiquè conftringunt, inquit, me bella togata,
- Mequè, molefta nimis lis, fine fine premit.
Hinc de Vendendts ^ hinc à.e folvendo rogatur,
De re poffeffd litigat omne forum.
Nec fatis,at rurfum lis altera, literecifa.
De credendo redit j quis mihi prçftet opemî
Dixerat: en divs ftimulo zeloque citatus
Protinus accurrit dans fua vota Schaick.
Ut Themis hunc vidit pede pernice currere, dixit,
Tu mihi decifor, tuque patronus eris.
Nec mirum, Vir dofte, tibi nam lingua diferta eft ,
Et jusprudentis non fine jure datum eft.
Hinc nam diva Themis flexit fua colla, fedile
Afcende, eft meritô palma parata tibi.
Juridica , hic ftudii fruftus ^ cingare coronâ ,
Et grato applaufu perfonet omne forum gt;
Veftra per immenfas ut eant prasconia gentes,
Famaque amp; ad fuperos non moritura volet.
H. DE WEERDT.
• Ü.
ü