Officio Medici in Partu difficili.
Q^V A M
AUSPICE DEO OPT. MAX.
i^uBoritate tJMagmfici Tgt;. ReBoris,
Philofophis Doaoris /ejufdemque Facultatis in Illuftri
Academia Ultrajearinâ ProféfToris Ordinarii,
nec NON
, Amßjfimi Senatm Academici Confenfa, Nohilißimxqut
Facultatis MEDlCi/£ Décréta,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in MEDICINA Honoribus, amp; Privilegüs , ritè
amp; legitime confequendis,
, PMice defendendam fwfcipit
J O H. H E N R. S C H L A FF. Hamburgenfis.
Ad dtem 2. Maß, hor is locoque fo litis.
t
Ex Officmâ Francisci Halma, Academie
«
D EO
A î Q. U E
Hanc Difputationem Inauguralem
J. H. S C H L A F F.
-ocr page 3-Difquifitionis de Officio Medici in
Partu difficili, Praefatio.
Vogravidis feliciter cederefTavr
tus negotmnij vota gentiles fecê-
re varia ^ Titis variis j pro va-
riorum fertculorum averfio-
ne. Trimo fiquïdem invocabant
M AN EM corporis prajulem^
ne fcilicet imbeüis quis nafia-
tur^ mox HECATiE GE-
NET YLLI ^ /rö 'vigUantia amp; K^udacia conciclatu
da, ÖJ poflhac POSTVERSiE ac PROSTE quot;Dea-
bus litabaturj quibus f^ra „ deprecandi ah (iyEgra
partu conflit Uta periculï ^ erat conßru£fa. Ad ALE-
M O N A M deinde , alendi in utero fœtus ^ N O-
N A M e? D E CIM A M folUcitioribus CMenß-
busm PARTULAM, qua partum zuhernet
chia tendebant. Inßante vero nixu L U C1N A M
implorabant Tatronam partuum j qua alias etiam
EUGERIA audit, item MEN AM, JUNONEM,
DIANAM, ac FLUONIAM , quod fanguinis fluo-
rern y tam in partu ^ quam geflationis tempore inhi-
a 2nbsp;bere
-ocr page 4-here poße credebant. Videatur pluribus A. Gellif
lib. 3.C. ló.amp;lib. 16. c. 16. Joh. Rofmi de Antiquitati-
bus Romanis lib. 2. cap. 19. Tertulliani lib. de Anima.
Et Thom. Baitholini Antiquitatiim Veteris Puerperii
Synopfis. In his Ethnici
— (Veri quos error adegit
Fidilibus divis, cœlefte adfcribere namen.)
imprimis tJMedicorim auxilio deflituti ^ acquiefce-
bant. Sed aliter longe nos hodie revelationis Lumine
irradiati 3 procedimns, à DEO fummo ac Vero equi-
dem omninmp?'imojpoßmodumjßp.n.fueritpartus^
à CHedico obßetrice auxilia quoque petentes. Et
quidem ah obßetrice j ut operatione manuali, fœtus
'uitia , in quantum poffibile ^ corrigat , à rJHedico
vero jß for fan in matre culpa lat eat, ut medicamen-
tis eam emendet. Igirnr^cum omnino dißinBißmi
ßnt utrorumque labores ^ Venia futurum locum fpe-
roj ß hac vice tantum Medici officium ^ examinisin-
cudi fubjiciam , obßetricis munus ^ utpote paßm à
McdicisïêChirurgis tam recentioribus j quam Anti-
quis defcriptumj,penitusomittensy cui conatuijut ex
alto benedicat fummum Numen ^ ardentißmis efßa.-
gito precibus.
DIS-
-ocr page 5-disputatio medica
INAVGVRAL l S,
D E
partus
Thesis I.
Ub duriflîma fàtorum lege fœmellas natas
eflè, non inique quis dixerit ; pereunt nam-
que fïpe , nifipariunt, adhuc verofepius
pariendo pereunt. Scilicet ab illo ftatim
momento , quo prima parens Eva, per in-
terdiäi frudius morfum , Satanx infidiis
nocens fada eft , fubdidit non folum fefe,
omne genus futurum morti, verum in-
fupcr , univerfis fuis filiabus , dolores
. accerfivit inevitabiles, Sed ferrent raiferse libenter hos
ordiiiarios, ut ut fatis importunes partus fatellites, nifi crude-
lium carnificum turraa , quandoque in partu vitiofo , fuperve-
niret.
§. II. Quatuor hujus vitiati partus fpecies, recenfet Hierony-
mus Mercurialis, de morbo mulierum (i j Si erretur in tempore,
ne citius debito, antequam perfeElionis ^ mtituntatts punïlum attige^
rit, extra tuemm turbetttr Embryo , in Abortn. ( z ) Si erretur in
figura , dum fœtui nunc pedibus aut manibus, aliifque panibus infue-
ti4 , exit um inepte ejuartns, nunc monßrofitate capi is, aut alius par-
tis , vel morbo , aut morte impeditus , fitum ^ officium ad partum
fehcem necefarium , non obfi.rvat. ( 5 ) Si plane non , aut tardius ,
cumque maximn, ac vehementiffimis cmdaribus, viraque difcrtmtne'y
mat rts culpa, contingat y amp; (4) fi pofi fœtus exclußo'nem , mafia*
ttm fequatur fecundina, fed in: us aàhuc altquandt» ret ineatur.
a jnbsp;§. m. no»
-ocr page 6-§.III. Non animus eft , de (ingulis in praefentiarum diflerere,
qui tertiam tantum fpeciem, Difputationis hujus argumentum efle
volui. Accidit autem in illa , ut juftâ partus hora , irrito plane
nixu , nobile hoc ventris onus, excludere laborent prägnantes,
non fine doloribus exquifitiflimis, vires quandoque vitamque iti-
feliciter depafcentibus. Primum igitur fymptoma , hunc difiici-
lem , à naturali partu diftinguentem , atrox ifte amp; horrendus eft
dolor , tantus fane, ut maximas tribulationes amp; anxietateï, S.
Scriptura paflîmfub hocfchemate depingat. Vtd. loca apttäP/klmiß.
Pfalm.xhViii. V. j. Efaiam cap. xiii. verf. 8. cap. xxi. verfl-
«Mp.xlii. verf. iäf.Jererr,iam cap. iv. verf. 51. cap. vi. verf. 24.
Hofeam cap.\i\x. verf 15. Alterum eft irritus parturiendi conatus,
ad horas non folum, fed dies amp; feptimanas quandoque protradus,
qualia exempla illi, qui ex profeCib obftetricandi artem defcripfe-
runt, frequenti numero fuggerunt.
§. IV. Sed ne-incautus decipiaturMedicus, monendum venit,
non omnem abdominis exquifitum dolorem , indicate ftatim efo-
ç-ozâuv in gravidis , vexantur enim aliquando lumborum ac COC-
cendicum dolore , Nephritide, Colica aut alia dolorifica pafllone
fatis quoque atrociter. Proinde attendendum probè eft, num par-
tui vicinis ipfi accidant, numve veri partus fint dolores nec ne.
primum colligi poteft , ex naturali geftationis fpatio emcnfo, hoe
eft , quando \ conceptu novem folarium menfium tempus prs-
terlapfum eft, quod prudentes amp; experts mulieresaccuratè deter-
minabunt. Notanter dixi prudentes amp; expertas terminum illum
accuratè nofcere ; aliis enim utut fatis loquacibus , vix unquam
tuto fides eft adhibenda , quem fiquidem calculum ad menfium
fopprelTionem , motumque infantis in utero ponunt, femper fal-
lax amp; dubius eft, cum menftrua non infrequenter extra hanc eau.
fam fiftantur, fcetufque intra uterum , nunc ante nunc poft me-
dium geftationis tempus, fe movere incipiat, imo fspiusloco fœ-
tus , in abdomine ac utero conclufi flatus ac ferofitates, nimium
credulas deludant. His quoque addi poteft Hydrops Ovariorum amp;
tubarum, de qua videantur notabiles hiftoria; in Adenographia cla-
riffimi Nuckii nuperrimeédita p. m. 84. item mola, de quarum natu-
ra amp; origine clariffimusRuyfchius curiofam obfervationem exhibet
in centur. obferv. Anatomico-chirurgicar. Obf. 58.p.m. 74. Uti
finguHs hifce de caufis.earumque diagnofi, nondumfatis laudatus
Bohnius LipfienfiumProfcfTor Primarius Celeberrimus Priceptor
ac Patronus omni obfervantia colendus , egregiè cgit in Collegio
Privato, de Mulierum afFeaibus. Igitur in his, internum uteri
onficmm digito obftetricis contredatum , certiora , inftantis par.
tas , fuppeditabic teftimonia , ipfum demiffum feil, paululum ad
pudoris muliebris introitum , fimulque hians quodammodo
certo expedatum parturiendi terminum indicabit , ficuticontra-
rius ejus ftatus, errorem.
V. Quoad alterum punßum, conftabit illud (r-) Ex fede
doloris, epigaftricam regionem , latera imprimis ac dorfum oc-
cupantis, adeoque a doloribus nephriticis amp; colicis , facile
diftinguitur, qui in regione iumbari , amp; abdominis ambicu, fe-
dem habent fuam. (i.) Ex doloris formaiitace, feu natura, com-
prefliva ad inferiora, cum aliquali uteri ardore ac intumefcentia
tendente. Omnium tamen certiffime cognofcitur, fi ferofitates,
difruptarum fœtus involventium membranarum , proximeque in'
ßantis partus infallibiles prodromi , fimul, plus minus copiofè,
è genitalibus ftillent.
§. VI. Hifce ergo probè perpenfis, certoque cognitis, veris
quidem fed irritis, five darins loquendo , difficili partus labore,
tentaripuerperam, de officio erit Medici, in caufashujus maliftu-
diofe ac prudenter inquirere , cumque inftituti noflri tantum fit
culpam hujus difficultatis , in fola puerpera querere , (re.'iquas
enim caufas ex parte fœtus amp; Obftetricis accedentes , confulto,
ficco, utajunt pede, tranffilio) meliorisdoärinae gratia, placet
primo prater naturam conftitutoi partes illas, qmnixum promovent,
dr poflmodHm quafœtum tranfmitimt examinare.
§. VII. Cumque omnis animalis motus in corporea noftra ma-
china confpicuus, à fpiritibus in fibras motrices influentibus, de-
pendeat femper , non eft ut alium apparatum pro hoc conatu
quaeramus quam ordinarium, mufculos puta à partibus impetum
facientibus aftuatas ac inflatas. Igitur ante omnia ad has principales
partes, eft attendendum , quomodo caufam morbi conftituatit.
Fiunt yerô immemores officii fui, nunc quando propter morbum
aut animi pathcmata graviora turbantur amp;avocantur. Rei ad ocu-
lum patet interrore quovis incuffo, ubi ex fuga fpirituum facies
pallet
-ocr page 8-pallet, artus contremifcunt ac rigent, verbo : univerfa motus or-
gana languent defubito, mirum itaque non eft, fi haud difficiiis
efFedus à tali animi in gravida , ac vehementi commotione , in
organis nixui infervientibus etiam excitetur. Vid. Vidus Vidius
lib. II. de cur. gener. cap. 6.
§. VIII. Non alia eft ratio timoris ac metus , ubi puerpers
pufillanimes, Deo viribufque fuis diffidentes, triftem ac infauftum
nunquam non fibi pollicentur partus exitum. Vix enim exprimi
fatis poteft, quantum tunc labor ifte neceflarius impediatur, quam-
que infelix Kcnaç-po/pti fequatur. Siquidem fpiritus trifti hac amp;
meticulofa idea charaSierifati, neutiquam aggrediunturanimofè ne-
gotium hoc, fed levi dolore acmoleftia afFeai, defiftunt in mo-
mento rurfum ab opere inchoato.
§. IX. Sed quemadmodum in his cafibus folius impreffionis
phantaftic3E culpa, roburdetrahitur organis, ita alio tempore, ab
Mnclementia aëris frigida impeditur illud , quatenus ex fibris mo-
tricibus, vitale noftrum principium , fi non totaliter, maximam
tamen partem,exturbatur.adeoque mufculos rigidos,amp;ad omnem
motum penitus ineptos efEcit, quale quid unufquifque in fe ipfo
hyemali tempore facile experitur, conferatur de hac caufa Foreftus
Iib.z8. A(f. 74.
§. X. Pertinet hue etiam languor univerfi corporis, a morbo
nuncpraegrelTo, nunc adhuc pr^fente dependens. De febribus id
dudum obfervavit Hippocrates feâ. v. aph. 55. Quacmque utero
gerentes febribus detinentur , amp; vehementer extenuamur citra mmi-
feßam caufam , e£ difficulter, amp; cum periculo pariunt, aut in abor-
tionis perkulum incidunt. Apud alios Pra^icos fimile quid de ine-
dia, aut evacuatione larga praecedente, item de aliis morbis, com-
msmoratur; non enim po(Fibileeft, diutius perferat iftum violen-
tum conatum , quae enervata jamjam, à morbotum confliâu eft.
Neque ex alio fundamento nocet fomnolentia nimia vel veneris
immoderatus ufus tempore geftationis admilFus, quascaufasSalmuth
cap. 2. obft. 69. amp; Hippocrates hbro de fuperfcetatione addu-
cunt, nifi quod aftivas illas, motum alias excitantes particulas, in
corpore vel ligent, vel confumant.
§. Xr. Non erravero, fiad hancClalTem etiam referam dolo-
rofas affediones amp; Plethoram. In prioribus namque morbis v g.
in Colica'paffione, aut nothis partus doloribus, diutius puerpc-
ram excruciantibus, enormiter deftruuntur fpiritus, amp; hinc or-
dinarie poft morbos hos confopitos^, querels asgrotarum de lan-
guore infolito audiuntur. In altero autem affedu, praster naturam
abundans fanguinis copia, circulationis fanguinisimpedits, amp;hinc
dependentium fundionum , adeoque etiam pneumatofeos Isfio-
nis, exiftit caufa.
§. XII. Sic fpiritus fymbolum fuum contribuunt j fed habent
quoque Organa motui huic infervientia eaque tam proximiora,
quam remota ali-juid culpaj. Sub proximioris organi titulo, lo-
quor uterum, utpote ratione fuae fubftantiae fibrofs admodum ad
illud negotium concurrentem. Tripliciter autem ipfius motumlae-
fum incufare cogor (i) fi plane defmrit , (2) fi non fuffecerit,
(5) fi praternatHralis, irregularis extiterit. Statim fiquidem ac
fœtus inftante partu fe fe circumvolitat, caputque declinans pu-
dendo offert, pedibus ad uteri fundum extenfis , dilacerat mem-
branas, illum involventes, calcitrandoque ulterius, moleftiam in-
fert utero, ficque facit ut irritatis ipfiusfibris conftridoriis, hof-
pes ille importunus tantarum turbarum autor , in lucem protru-
datur. Quod fi ergo vis illa uteri conftridoria, qu33 communi
ftylo nomine dolorum partus venit , neutiquam excitetur , nec
fœtus folus, quicquid etiam aufus fuerit ipfe , propriis viribus
cgredi poterit.
§. XIII. Simile periculum imminet fœtui ex inlufficienti con-
traaione uteri, movet equidem, fed non promovet ipfum, in-
terca tamen infigniter praeprimis paululum protrada , vires puer-
perarum confumit, hincque frequentiflîmè pent ante diem pufio,
amp; quae vitam dederat matrix , ejus in capfulam feralem commuta-
tur. Cogitur enim fœtus, capite prono exitum qutrens, intra
vaginx anguftias, amp;ni(i continuatus impetus uteri ulterius ipfum
protrudat fubito , nimium comprefTum caput certiffiraè mortem
producit
§. XIV. Non cedit binis his circa uteri motum occurrentibus
vitiis, tertium , nempe praeternaturalis amp; irregularis contradivus
uteri motus , quando non à fundo ifte incipit , amp; verfus orifi-
cium tendit, fed modo ab inferioribus ad fuperiora , modo ad-
crura fertur. Fabulam eqmdem redolet, quod aliqui Pradici cum
• Bnbsp;Davide
-ocr page 10-Davide Herlicîo, de cura Gfavidarum amp; püerperarum narrant^;
dum afcenrum, dölorüm horumamp;egreflum extra os, ftatuunt.
fuperftruitur fiquidem ineptas opinioni prifcorum de motu ejusl
rtiodi tumultuario ac vagabundo uteri ad ftomachum , Diaphrag,
ma , pulmones, afperam arteriam amp;c. nihilominus modo pru-
denter interpretetur ifte afcenfus amp; defcenfus , nihil plane abfur-
di alit ; cum enim per nervös cohœreant fuperiores ac inferio-
res partes, facilè ex confenfu in remotis locis dolores, convul-
fiones amp; fpàfmi excitabuntur , quiéfcente interim intempeftivè
utero.
XVr. Hadenus uteri vitia. Quandoquidem autem Dia-
phragmatis mufculorumque Abdominis conftriftorius impetus in»
figniter quoque partus tiegotium promovet, (Omnisenim nixus
St conatus ab expirationis fufHaminatione violenta proveniens, egre-
giè uteri contra^ioni fuccurrit, ita ut quae fola ante hac infuffi-
cienserat, nunc impetu longe violentiori, cundis fimul abdomi-
nis vifceribus verfus inferiors protrufis, irruat in foetum) idcirco
aliquando etiam in his , morbi caufam reperire licebit. Confir-
mant hoc Gibbofaî. Phthifi amp; Pleuritide laborantes , quibus ob
denegatam fufficientem expanfionem pulmonum, nunquam non
partus redditur difficdis. Confirmant etiam nimium molles ac de-
licatul® partunentes. quas prx infigni fenfibilitatc , faepius etiam
immorigerofitate incompofito corporis motu amp; fufpiriis àc ejula-
tu excitato , egregiis ac optimis uteri convulfionibus, refiftunt.
Debet nattique muliêr; tota efle intenta huic aâioni, de qua Ari-
ftoteles 7. de générât. Animal, cap. 2. dicit, qmd vel fila ofcita^
ùo mceat partni.
§, XVII. Sed bcerent prsterea motus harum partium impe-
dimenta, etiam in abdomine, amp; quidem nunc in interioribus
nunc exterioribus locis. In interioribus, obftat jam ventriculi nil
mia repletio j qua occafione , peffima quarundam muliercularum
confuetudo, reprehendenda eft, qusalimentacopiofa, quo viri-
bus, ufque adeo adnixum fleceffariis fuccurrant, brevi ante iftum
Jaborem, affumunt, tantum enim abeft voti reddantur compotes,
ut potius difficultatem , infarftu illo ventris, gignant manifeftiflî-
mam. Obftant etiam Scyrrhi Lienis, Hepatis, amp; Mefenterii, item
fêrofitates praeter naturam colleââB in cavo abdominis, ifts enim
'nbsp;ficuti
ficuti diftendBpt ftupendani în molem ventrem, ita omnemabdp.'
minis compreflionem iropediunt.nbsp;^nbsp;^
rnbsp;quot;terioribus partibus, omne, quod motum
mulcuJorum abdominis tranfverfalium amp; redorum inliibet, incu.
Janduxn elt. Fortiternamque ifti, dum fuo praefunt munio fefeque
contrahunt, vifcera abdominis cogunt ad uteri fundum , ficque
egregie juvant ejus adionem ad partum neceffariam. Inhibet au.
icm hunc motum , omnis generis tumor , organa h^c motoria
occupans, imo amp; peritonaei , a pedis contufione oriundum ab.
fcellum, partunendi infignem difficultatem generaffe, refert Louvs
gourgois lib. obftetr. Quod facile admiferim. ob fummam ai
ditudmem mter didos mufculos, amp; hanc membranam interce-
dentem. Sed non folum abfceffusperitonaei nocet, a dilaceratio-
ne aut relaxatione ejus , imminet quoque partus infauftus , quo4
Herniae evincunt, tunc enim omnis nixus ad mortem etiam ufque
continuatus , irritus plané deprehenditur. Exemplum fuggerit
Schenck. in obf. fuis. Ubi Omphalocele laborans puerpe^a, inter
enitendum furfum ad Hernie cavitatem dctrudebat fcetum , qui
poftmodum non nifi fingulariffima induflria, iterum in locum
naturalem reduci , amp; ad partum difponi poterat.
§. XIX. Sed miffis vitiis partium ad nixum concurrentium
progredior ad transmittentes fcetum , amp; quidem ad partium genii
talium pravam conftitutionem , quas in omnibus ac 'ineulis ejus
partibus accidit, occurrit fiquidem talis , modo in orifido uteri
ij)fo , quod /cyrrho , aut alia infpeta duritie obfefTum , ultimis
duabus geftationis feptimanis, prout fecundum naturam debebat,
nec defcendit , multo minus dilatatur. Deiode fiftere etiam ipfa fe
poteft, invagina uterina , ex iifdem. modo de orificio recenfitis
caufis; infupertamen prolapfus ejus amp; tumor, tam in flammato-
nus, quam ex colluvie ferofa proveniens , exitum «lojienti fee-
tui , obicem firmiffimam ponit. Sed magis adhuc impedit, uteri
vitiata conformatio, laborcm iftum, quando nimirum antrum Ve-
nereum, ftatim a pativitate, membranacea aut carnofa aut alia fub-
ftantia in Atretis eft claufum . aut fi poft partum difficilem , aut
aliam violentam clilacerationem ineptamquç fubfequentem confo-
.lidaîionem , prœpofter^iCoalita fuerit patula alias via. Conferatur
Mercatus de nwlier^m aÄdibfis^
B 2 ' ' lt;
-ocr page 12-tentur. 5. Obf. 60. 6r. cent. 6. Obf. 67. Schenck. Sennert. in
inftitut.. Medic, item Clartiffimi Frederici Ruyfchii Obfer.
zz. in centuria Obfervationura fuarum Anatomieo-chirurgica-
rum p. m. 27. Eft amp; alia araitudo , cunftis primiparis , imma-
turœque aetatis folennis (quam Hippocrate tefte lib. de natura puc-
rorum , inter caufas noftri morbi non infimas, recenfere debe-
mus) aft levis hic ipfa eft, amp; modo parum tenaces, propofiti
animi conatus accefferint , vinci promptiflime poteft. Reftat tan-
dem labiorum , qus genitalibus adftant, Sphinâerifque ani , in-
tumefcentia , ac inflammatio , ex violentiori compreffione , amp;
operatione manuali obftetricis, aut a nixu violento excitata. In-
quantum vero haecce obftare conatibus valeant, etiam ex virili or-
dine norunt, qui hsmorrhoidibus tumentibus, aridas exclo-
dere feces, aut duriores contreflationes fenfatarum , inflamma-
tioneque corrcptarum partium , perferre coguntur.
§. XX. Utut vero nulla in his omnibus partibus notetur ano-
malia, coguntur tamen , imprimis provedioris statis mulieres,
ob induratam nitnis ofleam concamerationem , pelvis nomme no-
tam , pericula fubire gravia , faepiufque funefta. Neutiquam
enim fleâi fe patitur os coccygis, quod tamen imprimis cedere
debet verfus exteriora ; neque reliqua ofle , qus innominata vo-
cantur, amp; imprimis ex ipfis os pubis, fecedit debito modo utrum-
que tamen , ad viam illam alias fatis anguftam quodammodo am-
pliandam , utique perneceflTarium videbatur. Equidem , à non
paucis hujus aevi Medicis negari illam oflîs pubis dchifcentiam, ab
antiquitate frequenter allegatam, memini; novietiam rationes op-
pido praegnantes, quas pronegativa ûdftruunt, nihilominus con-
nexio hujus offis per Synchondrofin, poffibilitatem amp; Pxrei Lib.
degeneratione, Bauhini lib. 1, theatr. Anatom. amp; Excell. Ruyfchii
obf. 45. p. 57. aliorumque graviffimorum autorum obfervationes,
veritatem evincunt.
§. XXI. Alio tempore obftacula alia adfunt, quae modo ab
antica, modo poftica uteri parte, apparent. Ab antica parte, ve-
fica urinaria calculls infarfla , impedimento eft , qualia exempla
HiUamsSl Tulpitts atlegam-, à parte poftica autem , inteftinum re-
dum , flatibus vel fecibus aridis infaröum vel tumentibus occu-
patum obftat, vid. Cbrißiam Lan^i Mife- pof. 52. p. 100. Item
quando fœtus maie locâtus éft, ita ut caput ejus os pubis premat,
autalium utum pravum obfervet aUt monftrofus fuerit. Prster-
mittô vero, Harum caufarum traétationem confulto quonlamifts
ad Chirurgum amp; obftetricem fpeftant.
§. XXII. Denique etiam cgreffumfœtus felicem impedit, dé-
bita lubricitas viarum deficiens. Scilicet, cumin naturali ftatu, à
fero fecreto , amp; imprimis ab humoris Amnii ftillicidio, adeo la-
XX, molles, ac leves fiant ordinariè illse partes, ut obftetricumac
Chirurgorum digitos, imo manum totam , facile admittant, ac-
cidit è contrario , ut qus calidioris amp; ficcioris funt temperamen-
ti, vel ftylo retentiorum, ferofitatum defeftu à morbo quodam
praegrelfo, vel propter aetatem adultiorem, laborant , aut quaein-
îempeftivè dlfruptis involucris, axungiam illam neceffariam, inu-
tilitcr profuderunt , haerere, diutius quam par eft, uteri nobile
pondus.nbsp;. , n
• §. XXIII. Tot ergo à caufis, vitiatur noftn exammi deftma-
tus Partus, quascognoviffe fingulas, multuminfervit prïfidiaad-
hibituro. Manifefta autem per fe funt ex hifce, quae ab aëris vi-
tio, animi pathcmatibus, Pleuritide, Hydrope, œtatis vitio, do-
loribus partus peccantibüs , gibbofitate, gracilitate, obefitate,
amp;c. proveniùnt , modo praefens fuerit Medicus, ftudiofeque ad
fingula attendat. Quae verô v. gr. ab Herniis, abfceffibusPe.'-ito-
naei ac mufculorum abdominis, fcyrrho , tumore, inflammatio-
ne , prolapfuqueuteri, item quae ex vitiata conformatione uteri,
quae à calculo veficae , alvi fuppreffione, haemorrhoidumque in-
tumefcentia, nafcuntur, vix, nifi ex confefTione ingenua, aut illa
fiiente, ex fymptomatibus conjundis, hauriuntur.
§. XXIV. Facillima autem , cognita caufa morbi , erit Pro-
gnofis de ipfo. In genere fiquidem notetur omnem partum diffi-
cilem, elfe periculofum , propter periculum vit® , quod fcetut»
ex comprefTione adeo violenta , amp; puerperse, ex virium confum^
tione, ob diutius protraâum iftum laborem imminet. Attamen,
quo diutius negatur exclufio , eo majus periculum imminet fem-
per. Bono tamen adiiuc animo eflTe jubet, amp; puerperam amp; Me-
dium , J'vç-oKet» ex nothis partus doloribus, fecum colleflione,
aëris inclementia externa, haemorrhoidumquetumore exfurgetw,
fecus fperandura de Hydrope, Scyrrho uteri, Herniis, Phthifi.,-
Pleuritide, febre ardente, amp;c. utpote qu» remediis Vel plane oon i
veladmodam diflSculter, concedunt locura.
§. XXV. Sed nunc ad Therapiam hujus afFedus pergendura
eft. Proinde, ubideficiunt vires, five ex tcrrore, metu, triftitia,
aut etiam pjoptef alios morbos praegrelTos, commendari poffunt
Analeptica amp; roborantia fpirituofa, vinum feil. generofum, maiJ
vaticum, aut aliyd, balfamus embryonutn, aq. vitae Mathiolijt
aq. cinamomi, buglolT. cum vino. aq. apopleót. fpir. lil, convall,
rofar. meliff. amp;c. cum cautione tamen haec dentur, quod fi enim
inaftuetis, copiam ipforum propina,veris, parumabert, quinine-
brientur , locoque défiderati vigoris, débilitas ac fomnolentia in-
felix fuperveniat. Deinde etiam , ex inconfiderata hac exhibitio-
ne, in fcorbuticis fubjeâis, facile aeftusexcitatur praeternaturalis,
amp; mafla fanguinea . in motum rapitur enormem, etiam poft par-
tum, per uteri hasmorragias, damnum non leve adferentem. Com-
mendantur etiam pro hoc Analeptico fcopo, ambrata medicaraen-
ta, àZacut. Lufit, Prax.Hift. lib j.cap. 17.. verum cum pauci
fœminarum , fuaveolentiam ejus ferant , fed ftatim ex ipfius. odo-
re , Uterinas commotiones , fyncopen aliaque dira fymptomata^
experiantur, non facile admiferim, ufc.quicquam de illis exhibea-
tur , nifi certâ experientià jamjam conftet, nullum ex in dam-
num effe metuendum, in his ve! illis in fpecie fubjeftis.
§. XXVI. Meticulofas amp; timidulas, erigunt etiam adhortio-
nes amp;perfuaGjnes, utpoce, quarum vi, animus proftratus, fae-
pius infigniter impellitur, ita ut gelidis ac trementibus artubus ex-,
peftantes fortem malam, folis his fuavibus ac potetitibus-alloquiis
adaflas, fpe animofa an Deo recumbere , ejufque in auxiliis fidu-
ciam certam locare f$pius incipiant. Ofcula etiam dulcia , à mari-
to impreffa, amplexufque mollesmagnarum quoque pro hac
intentione, creduntur virium. Quod fi tjmen, his folis, peâora
tremebunda, mulcerj non poffunt, ad herbas amp; lapides , utpote
quibus Hel.nontio tefte , magna quoque ineft virtus, confugere
cogimur. Quod lapides .cooicernit, Joquor, Jititem , dequo ijafT^
ratur, quod interna femoris parte,, non procul à pube admotusi
levemplacitumque partum, certô efficiat. Hinc,tefte Çolero Oeço-
nom. in Curiis quorundam locorum (nominat vero in i]gt;ecie,
prancofurtumad.Oderam) aflcrvari ..^titem gt; quem tempore ne.
.. :nbsp;; 'nbsp;ceifita.
-ocr page 15-ccffitatisv parturientibus commodent ; alia exempla caque fnfinita
à Doftis sque ac vulgo prolata , confulto prœtermitto , cum ei
à Baufchio intradatu integro, de ^tite confcripro, jamjam con-
gefta fciam. Operandi autem rationem , neutiquam cum Crollio
defignaturis, Quercetano, IVJylio, aliifque exfignatura, aut cum
Lemnio, deoccultis naturae miraculislib. iv. cap, 12. ex fingulari
attradiva facultate, fed tantum ex pliantafticoquodam agendi mo-
do, quatenus fcilicet animo, tot tantifqueexperimentis amp;pol]ici.
tationibus ei'efio, robur infigne accedit,
§. XVII .Inter herbas, allegare placet, primo Hicrichunticam
rofam , de qua communifTime referunt, ipfam vino immiflam,
utut aridiffimam, rurfum explicare ramufculos fuos, fimulque di-
mitteredefe, in vinum didum, virtutem infignem, adverfus
dimcultatem partus. Conferantur , quae de hac rofa , literarum
monumentis confignarunt, Excellent. Ammannus b. m. in Cha-
radere fuo Plantarum naturali p. m. 583. Cornutus, amp; Bellonius
item Sturmius , qui integrum tradatum, de ipfa confcripfit. De-
inde, hue quoque refero , Momordicae frudum , quem matu-
rum , in manu puerperae paululum detentum, rumpi, feminaque
contenta ejicere, eodemque momento eundem effedum in puer,
pera etiam producere , mulierculae quidam , firmiter fibi per-
fuafum habent. Non negabo , experimenti utriufque prio.
rçm partem , expanfionem puta brachiorum , rofa Hierichunti.
CE, ^ue ac dehifcentiam , pomi.Momordica:, fi manu deti-
neantur, nihilominus, nulla alia, operationis felicis , eft ratio,
quam ut egregiis encomiis fidences puerperae, timorem metum-
que, quae antehac impedrmentiD erant, folvant pellantque.
§. XXVIII. Non erravero, fi huic Catalogo, etiam inferam
illud Hartmanni experimentum, quod pag. 299. Prax. Chymiatri-
cas adducit, de ocalo ieporis, in martio menfe capti, hoc ipfurft
fiquidem , cum pipere, in orbe exficcatum , fupraque verticem»
ut pupilla ipfum tangat, ligatum, tantarum exiftimat virium, ut
fœtum, feu mortuum, feu vivum, certo educat, amp; quidem tam
potenter, ut nifi mox à partu, rurfum removeatur, rpfe uterus,
brevi quoque propellatur. Neque enim fruftum cutis Tigridis-,
femori finiftro alligatum , tefte Dolso, educensfœtum. alio ope-
xabitm- niodo , nifi imaginationis, quae quantum valeat in prsei-
gtjanti.
-ocr page 16-gnantibus. traftatu elcganti deduxlt, Thomas Fienus de viribus
XXIX. Quod fi partus difficiiis, ex aëris inclementia frigi-
da ,'incautius corpori admifla , proveniat, adverfus ipfam vix con-
venientius excogitabitur remedium , calore externo , à lignis accen-
fis, aut ftragulis corpori appofitis, vel lateribus calefiais, excita-
to , utpote quo revocatur ad exteriora fpiritus, antea frigons au-
fteritate ejeftus ac fugatus.nbsp;.
S XXX. Quae vero parturientes, morbis vexantur,nixulque
obftacula, ab ipfis adu adhuc prxfcntibus, fentiunt, non aha, m-
fi ülis infpecie appofita medicamenta , reperient falutaria. Ex in-
edia hinc , aut evacuatione nimia languidis , infervient jufcula re-
ftaurantia , ovorum recentiorum vitelli. cum vino cretico forpti,
chocolada.aliaque eupeptaamp;nutritiva. In febribus confugiend.m
eft ad antipyreta ufitata, imo amp; Venae feftio non neghgetida ent
hoc in cafu , immediate ante partum celebrata , fpeciatim , U
plethorica extiterit fubjefta, imo in fola fangu.nis abundant.a, ex-
tra alium morbutn , adornanda eft , omni tempore phlebotomia,
conferantur Borellus amp; Claudms de la Courve , ex recentionbus,
amp; ex prifcis Hipp. Lib. i. de morbis mulierum.
§. XXXI. Quandocunque intempeftivam fomnolentiam , im-
pedimento pffe, animadvertimus , excitantia , praefidii loco in-
fervient diverfa , pro caufarum , torporem iftum producentium ,
difcrepantia , quemadmodum. ex Pradicorum codicibus ea facile
haberi poffunt. Minimè tamen ipfis opus erit, in fomnolentia ,
non adeo morbofa , fed magis naturali , ck de laflatione fcilicet
nimioque partus laboreortumtrahente, potius ergo concedi amp;pro-
moveri debet quies, quo vires colligantur novs. Neque metuen-
dum eft, opportunitatis momenta interea praetermitti, omnis enira
fomnus difcutitur ftatim , ac veri partus conatus accedunt.
XXXII. Haäenus facilè obtinere potuit Medicus remedia,
caufis accommodata , fed majori ftudio erit opus . ubi conarus.
vel plane déficientes , vel nimium debiles , viderit ; niti enim
promptus ac felix in ipforum exhibitione fuerit, amp; fœrae amp; fœtus
res, tenui fatis filo , pendet. Propinabit ergo tunc Medicus puer-
perx, praeter Analeptica fupra enarrata, ftimulantia , motufque
hujus'Organa irritantia , uti funt cinamonum , caffia lignea ,^an.
thophylli, diâamnus, myrrha , labinas folia amp;c. eaque nunc fub
forma pulveriscum aq. lib. alb. puleg. artemif. matricar. amp;c. aut
cum Vino Generofo vel aq. fpirituofa v. g. Balfamo Embryonis,
nunc fub forma Olei deftill. aut êplt;F» , quod ultimum olim
arrifit Dn. D. Michaeli , quondam Pradico amp; ProfelTori apud
Lipfienfes celeberrimo, quitalem ad partum difficilem , ex aroma-
tibus fupra recenfitis fecundinaque humana, admodum convenien-
ter, compofuit.
§. XXXIII. Quid falia ad hanc intentionem conférant, notif-
fimum eft , quem enim nifi hofpitem in praxi latet, Boracis Ve-
netae ufum adeo efle proficuum in partu difficili , ut reliquis re-
mediis omnibus, dubiam videatur reddere palmam. Conferantur
modo quœ Zacut. Lufitan. amp; Horatius Augerius de hoe Medica-
mento addticunt. Eft hoc ipfum fal., quoque quod D. Chriftiani
Langii, Profefforisantehac famigeratiffimi, Lucinse (fic pulverem ad-
verfus J'uç-oKeicLv expertiffimum falutat, in fuis Mifce laneis curio-
fis Mcdicis §. 32. p. m. 79.) bafin conftituit, prout id ex ipfius
manufcriptorum haerede , nunquam fine honoris pra^famine mihi
nominando Excellentiffimo D.D. Langio, Prœceptore meo fide-
liffimo, didici. Quod fi tamen c^uis, in ejusdefedu fubftituerit,
fal. ammon. crudum , vel flores exin fublimatos, aut fpir. fal.
ammon. nunc fimpHcem , nunc caryophyllatum , fuccinatum,
aui lavendulatum, habebit etiam in his, quae ejus defiuerio, abun-
de fatisfacere, valeant.
§. XXXIV. Specificam vim, adfcribunt fecundinas humanEe
exficcatae (cujus praeparandi modum, Hartmannus in fua Praxi,
Chymiatrica fuggerit) aut fpiritui ex ipfa putrefada, elicito, cer-
tiffimum tamen eft, nullam penitus prsrogativam praî modo lau-
datis falibus volatilibus, aut fal. vol, C. C., viperarum, vel Tind.
Bezoardica (quam Excellentiffimus D. D. Wedelius frequenter
adhibere folet) illi competere.
§- XXXV. Magna etiam verborum pompa, depraedicat Hel-
montius intrad: Aftra non inclinant §. 49. amp; ex ipfo Panoroll:
Zwelfer: du Hamel, Boyleus in phil. experim., Hepar Anguillae,
cum bile exficcatum, à ad cum Vehiculo convenienti ex-
hibitum, quam vero operandi rationem in Duumviratu §.47. fug-
gerit Helmont: fcilicet , cum mulier jam parere debuerit in dolo-
Cnbsp;re,
-ocr page 18-te, propter ferpentis invidiam, Deum, cujus fpiritus aquis incuba,
bat, eas benediâione replevifTe, ut anguillas, live aqus ferpentit
vifcera, acquifiverint fymptomatibus opitulantia , vix tanto Philo»
fopho digna eft ; mirandum enim , quamóbrem foiura Epar 5f
quidem cum felle exficcatum, non reliqua etiam vifcera, faculta-
tem hanc polTideant. Quicquid igitur hoc medicamentum prâ-
flat, id omne biliofo liqaori infpiflato , particulifque ftimulanti-
bus intus conclufis, in acceptis ferendum eft. Hinc novi, à quo-
dam Medico egregio , bilem animalium quorumcuuque infpifla-
tam . déficiente partus conatu, ex voto porrigi.
§ XXXVI. Refert ClaudinusConf. 107. maxime quoque con-
ferre fuccum.è cancris vivis cum aceto aut vino contufis, clict-
tum; non tamen aliunde, nifi ex vi falinaamp;diuretica opcrari iftum
puto , qui omnia diuretica, adeoque etiam Tinâiur milii folis,
aut emulfionem ejus, vel fem. violarum, ex Chr-Langii Mi^Tcel
I.e. amp; Excell. Wedeiii Amœnitat, materia Med. p. 591.» conferre
novi rt hinc quoque deduço unicè effeâ^m profperum, quem
ex taio leporino aui cervin6 , nuckifque daayîorum amp; ex aqu^
in qua ova g^linacea aliquamdiu ebullierunt , exhibita, obftetri-
£um vulgus expeâat.
§.XXXVIL Contentus his ftimulantibus erit Praöicus juniprj
nec opus habebit, mariti urinam , aut ftercus equinum in vino
€xpreflrum,epotandura exhiberepuerpçris, cumHartm: indignilfi-
ma fiquidem funt, ut fuadeantur. Horreo.profedo, amp;penè ven-
triculi everfionem experior. dum feltimcog'itoexcrementa hxc quae,
vel folo nomine, naufeam amp; vomitum , movere valent , mjferis
oStrudi fœminis, quid fperandum erit, de haurieniibus ifta. Dir
cis- non male, licet vomitus fequatur, Refpondeo . non folunn
deoflicioeft Medici, citoamp;tuto, fed etiam jucunde curare, ad-
eoque vomitorium fi tfcfideras, non deerunt alia minus naufeofa;
de quibus mox fufius,
XXXVIIf. Scilicet vomkwia quoque , fi nullis haâenus
recenfitis ftiraulantibus, parturiendi conatus excitari poffunt, in.,
fubfidium funt vocanda, quorum copiam fatis amplam , Pharma-
4:opceorum tabernse, ex Antimonio parata, .fuppeditabunt. Commen-
dantur ifta maximopere, ab AngeloSala in triumpho Enjetifo, amp;
fpeciatim ex illis laudatur Mercurius viifle,.. cui etiam fyntbolum
-ocr page 19-ftram âdjicit Ant: Gunther: Biliichius ObH Si Paradox: Chym:
lib. 2. cap. 14.; ubi egregie extollens hoc vomitorium , etiam feli-
ciffimè obftetricare ipfum mulierculis periculofiffimè parturienti-
bus J teftatur. Neutiquam vero cedit Tartar: Emeticus, fyrupus,
aut fapa vomitoria , vel etiam vitriolum vomitorium rité para-
•tum, cunda fiquidem , tantum agunt , quatenus forti fua velli-
-catione , non tam ventriculum , quam mufculos abdominis , amp;
diaphragma, convellunt, quod in canibus vivisdi/fecSis, D, Chi-
rac , contra doftrinam communem, ac fi motus periftalticus ven-
triculi, foiummodo promoveretur à vomitoriis, in Mifcel, Acad.
Natur. Curiof. Decad. IV. obf. 125. p. 247. certiffime défendit.
Quid vero harum partium contradivus motus, ad felicem partum
contribuât, fupra indigitatum eft.
§. XXXIX. Equidem deterrere poflet in exercitatum pradicum,
ab ipforum ufu , poft cxclufionem fœtus, continuatus ejufmodi
convulfivus motus, haemorrhagia uteri, aliaque funefta fympto-
mata, ex in facileoriunda. Verum ni^do (i) nonaberretur inDofi
horum Medicamentorum (1) ftatim poft partum oÉferantur acu-
leos ipforum invifcantia, cum anodynis convenientibus conjunda
remédia , nullus plane triftis eventurexin erit metuendus, fed
purgamentis illis, evacuationi alias deftinatis, via magis, parabitur.
Quod fi tamen nec tunc tibi fatis tuta vidcantur omnia , poteris
IcKo vomitoriorum , fuadente magno Hippocrate Aph.49. Sed. v.
fternutoria expulv. fol. Helleb. nigri, nicot., fem. nigeil., fynap.
piper, alb. flor. lil. convail, amp;c. inflare partarientium naribus, ita
tamen , utimmiffoeodem, osamp;nates ftudiofè obdurentur, quo
fpiritus ad inferiora defcendens, violentiorera praeftare impetum amp;
concuflionem poffit.
§. XL. Sed nonduiti hisftimulantibus contentoseflè Pradicos,
reperio , aliis etiam partibus ilia applicarunt. Nicol. Pfizer trad.
gerrrian,Weiber ttatéur p. 598. aliique paflim , Nafcalia feu peffaria
utferina, €x colocynthide, myrrha, helleb. nigr., gum.ammoniac,
quot;rad. arift. rotünd. amp; feile taurino parata, fuadet^-icirca quorum ta-
men ufum , id mihi videtur monendum , vix illa pofle applicari,
■fi fœtus ordinarium ad partum 'fitum, obfervet, omnia enim tunc
repleta funt in 'meatu ferendo , adeoque nefcio , quorfum repo-
fueris itmc psflaria. Extra vero hunafitum, num convenire pof-
C anbsp;fint,
'9
fînt, vehementer dubito, irritabunt enim amp; arrodent, partes tene-
riores vaginae nterinae, extra neceflîtatem amp; frudum ullum. Com-
mendaverim ergo potius, lotiones ventris, cumdeco6):ocolocynth.
vel inunftiones, umbilici , amp;inguinis cum oleisdeftillatis, fuccin.
ruths, fabin. aut trifolii fibrini, de quo legi meretur obfervatio
JohJacobiWillii, apud Bonettum, in Med. feptentrionali lib. iv.
Seiä. 7. Obf. 8. haec enim mufculis abdominis ftimulum addere
fine damno valent.
§. XLI. Poffunt ctiam in locum horum irritantium externe^
rum, fubflitui, alio tempore, adftringentia, quod equidem intui-
tu primo , fatis paradoxum videtur , nihilominus, fi experien-
tiam velimus ut teflemadmittere , amp; rationibus locum dare, nihil
monftri alere efFacum.conftabit luculentiflîme. Quoad experientiam
fiquidem , refert Hoeferus in Here. Med. Empl ex album : ovi amp;
rubrica, ventri applicatum , miraculi ad inftar, ejicere fecundinas
retentas, fœtumque mortuum. Poffet hue jure etiam »eferri,
partus felix . ex tuberibus «rvinis , à Schröiero Pharm. Med.
Chym. lib. iv.Claffe 11. p. m.z54- pro hoc fcopo commendatis.
Utrumque fiquidem remedium , propter hamofas mufculisabdo-
niinis iramiffas particulas, mufculorum horum contradionem,
seque ac antea nominata fliimulantia, promovere potefl;.
§. XLII. Et ne forfan dubium remaneat, à folis fibris carneis
conilridis, operationem iflam dependere, fafciae, ac cingula cir-
cumjeda ventri , idem prsfl:are demonftrant. Nihil inter eft, live
mantileaut aliud quid circumjiciatur, modo mufculis compreflîs,
eo ipfo robur accefferit. Hinc fuperftitionem faperemagis, quam
fingularem obfervationem exiftimo, quaeThom. Barth.decingulo
è corio humano fafto cap. 5. Hift. 87. amp; in Anatom, reform, lib. i.
cap. 2. p. 15 amp; Unzerus lib. de nephritide p. 141. narrant, nulla
fiquidem penitus prsrogativa, in his occurrit.
§. XLIir. . Sed tempus eft, ut mittamus curam deficientium
■ partus conatuum, amp; ad irreguläres feu fpurios partus dolores, nos
convertamus , quos crudelis Lucina quandoque dat. Poftulant
iidem Antepileptica^, è quibus primas tenet , fuccînum album,
quod pulverifatum', Baricellus Hortulo Geniali, p. 219. amp; cum
ipfo univerfus Prafbicorum Chorus , mirum quantum extollir.
Effent, ejus depraedicat Borellus amp; oleum deftillatum Rulandus
Thefauro curationum. Liquor vero C. C. fuccinatus Michaelis,
Ethmulleri , aliorumque Lipfienfium Pradicorum obfervatione,
Euporifton efl: Medicamentum. Non cedit fuccino Caftoreum,
cujus extrafèumamp;eflentia, omne prrconium fuperat. Conferatur
Marii Caftorologia. Ex vegetabiiibus, Ruta amp; Chamomilla, fe quo-
que commendant egregie ; Verbo; quicquid motum iilum con-
vulfivum compefccre valet, in tali cafu efl: optima Mdicina, Con-
firmât hoc, obfervatio fupra citati Langii, tit. jz. Mifcellaneorum,
de fpecifico Cephaiico , quod incantamenti ad inftar , miferrimè
parturienti profiiit. Idem prsftat ungula alcis, unicornu verum amp;
dens Hippopotami, quo ultimo remedio, Pradicum quendam fa-
migerabilem magnorum nummorum copiam fibi acquifiviffe, me-
mini.
XLIV. Utut vero optima haec fint recenfita antepileptica,
cum anodynis tamen maritata , infigniter roborant. Facile hinc
fidem adhibeo obfervationibus, quas de croci efficacia , ex Joele,
Henrico ab Heer. Prsvotio, Dorngrellio, Amatt.Lufitano.Fran-
cifco Morso, Scnnerto, Thymso à Guldenklee, Felice Platero,
collegit Heertodt in fuaCrocologia. Poffunt etiam, nimium urgente
dolore , opiata in ufum trahi, dequibus videantur qus Clariff.
Vedclius in fua Opiologia confignavit. Si tamen intus dare ultima
metuas, fufficiet externus ejus ufus, fub forma Emplaftri, aut
unguenti , cum aliis antepilepticis, adhibitus.
XLV. Progredior nunc ad reliquarum caufarun medelam,
amp; quidem ordine jubente , ad immorigeras nimiumque impatien-
tes ferendis vel leviffimis partus conatibus, me converto. Equi-
dem fateor , hifce nullam crefcere herbam in hortis, fed admo-
nitionibus ac folatiis blandis , demulcendam effe mentem afperam
ac proftratam. Vult vulgus , ad hujus caufae medicamina , co-
laphum à marito inobedienti puerperœ inflidum, etiam pertinere,
aft non facile confenferim , propter fubjeâorum amp; circumftan-
tiarum varietatem maximam. Quid fi enim excandefcens nimium
parturiens, Epilepfia corriperetur. aut animam defubito , prx ni-
mia animi commotione , exhalaret ? quale quid paucos ante an-
nos , in quadam non incelebri civitate contigifle , à fide digno
Medico , mihi relatum eft ; nonne tunc malum hoc confilium,
puerperae effet peffimum ?
§. LXVI. Si à Ventriculo , multum alimetltis infarao , de-
pendeat cnipa, vomituSj tam mcdicamentis excitatus, quamfpon-
tè fuccedens, remedii erit loco, a Herniis vero quae evenit dif.
fîcultas, poftulat primo repofitionem inteftinorum, poftmodum-
que fubligacula convenientia , qus duplici dein ex capite prode-
runt, quatenus nimirum reprimunt ac coërcentVifcera,fimulque
fijcctirrunt imbecillitati mufculorum abdominis.
§. XLVII. Superfunt adhuc curanda partium vitia ^ quas tran-
fit nafcendus fœtus. Ergo , quando externa lo'ca coalita funt ,
aut membrana quadam claufa , chirurgicum fcalpellum adferet
auxilium , quod in duabus puellis fe obfervaffe amp; minifteriolitho
tomi corrigendum curafle, fcribit Meibomiusin jusjurandum Hipp.
Cap. 15. §. 4r. vide etiam quae habeant de bac materia Henricm a
Mœnichenin Obf.anat. Job. à Meekrenin Obf. Chirurg. Ronhu-
fius Hift. Chirurgie, lib. 2. Solingen in Operationibus manualibus
Clarilf. Ruyfchius in centuria Obfer. Anatomico-Chirurgicarum
Obfxxii. p.m.27.aliique paCfim. Afl; profundius fi penetret coa-
litio, amp; in Callum folidius corpus abierit, difficilius , amp; quandoque
plane nonfuccedit cura, quale exemplum Felix Platerus lib. I. Obf.
recenfet. Manum ergo hic de tabula j pertinet enim tune opera-
tio talis chirurgica ad illam clalTem , quae cum exitio frequenti
adornatur,prout loquiturTaliacotiuslib. i.decurtorumChirurgia
cap. 20.
§. XI.VIII. Quae à pudendorum inflammatione ac tumore,
efl; an^^uftia , illi medentur fotus amp; Epithemata, ex refolventibus
amp; adftringentibus ufitatis, cum vino vel aq. fpir. faâa , utpote
à quibus ftagnans maffa fanguinea refolvitur non folum , fed rur-
fum ad canales naturales , quoque propellitur. Quod fi autem ex
arflitudine horum iocorum naturali, proveniat impedimentum ,
illud cum nixu continuato , in Deum fperans sgra, facile vincet,
dilatatis nempe fucceffive amp; extcnfis ilUs partibus.
XLIX. Uti vero majus periculum imminet puerpèrs , ita
apparatus major requiritur , quando propter nimiam induratio-
nem amp; cohaefionem oflium pubis ac Coccygis, nafcitur pericu-
lum. Frequenter enim aliquot feptimanarum fpatio ante par-
tum , regio ifta tota , cum oleis, ac unguentis emollientibus , v.
g. oleocheiri, chamomiliino, lil. albor. amp;c. debet'inungi. Mul-
tae
21
tae nationes, gravidas taies, balneis aqus dulcis , inftante partu
immittunt, ut membra prius mollefcant, amp; reiaxata, facilius didu-
cantur. Verum cum ob infignem ventris molem , cupas ingredt
commode nequeant omnes, illis fomentationes , cum Decodo
Althaeas, meliloti fem. fœn. grxc. ex Sylvii Prax. lib. iii. cap. 7.
Obfervatione ,-aut uthumiliori fediii Incatis , facculus herbis emol-
lientibus aut feminibus, floribus amp; foenis amp;c. infardus , amp; per
fervencem aquam tradus, fubjiciatur bis in die, fubfequente fem*-
per partium iliarum inundione , fuaderi potefi. His quoque olei
olivarum quantitas (quod oleum Borellus adeo proficuum obferva-
vit) ut frequenter ultimis geftationis diebus porrigatur , autor
fuerim.
§. L. Conveniet quoque, hoc Ipfum olivarum oleum,quando
à fecum colledionc , amp; ariditate , imminct cTu^-óxent , egregiè
namque humedat, ac lubricam reddit viam , antehac ficcilfi-
mam. Sumunt ali? caricas pingues, paffulas minores, amp;c. utun-
■turque ferculo , ex fpinachia ac prunis, à quibus femper alvus
lubnca tenetur. Hue pertinet etiam fequens experimentum, quod
ex quodam Manufcripto Medi.co pradico antiquo, excerpere mihi
iicui-t, ad partum facilem reddendum. Sic vero ipfum vei botenus
„fonat: Mulier,feu pueila de virgiijata, voîens fine dolore amp; cla-
5, more parere, ne.quis refcifcat facile, fic procedat neceffe eft. Cum
„jam agitur quintus menfis à conceptione , leligat fibi uvas pafl^s
„ pingues amp; mundas ab omni forde amp; pulvere (non tamen eas Ja-
„ vare debet) quarum fingulo die , mane à fomno expergifcens,
,, M. j. terieat in ore, quamdiu poteft , non dentibus mafticans,
„fed mucilaginem illam, amp; dulcedinem'illarum quœ liquefcitin
„ore, exfugens, dooec nihil mucilaginis, in paftulis infitamplius»
„de nde expuat reliquias. Hadenus Man : S. Adjiciyntur bis
verbis probationis loco , experimenta aliquot fèliciffimi eventus,
Haut panentibusinadveftemib.us, ut ut in eodem^ubiculodormi-
rent, filios pepererint meretrices. Nihilominus,. vix alium ab ipfo
■puto fperandum «ffedum , nifi in hoc noftro cafu , ubi etiam
fola clyfmata , brevi ante partum abhibita , aut loco ipforum,
fuppofitoria, admodum proficua obfervabuntur.
LI. Ubi hîEmorrhoidibus tumentibus obfitus eftfphinderis.
ani limbus,hincque iropedisnentum .dependent, difcutientia amp; mi-
tigantia.
-ocr page 24-tigantia utT rad. fcropholar. herb, bonihenrici, fo!. aiomord. flor.
verbäte, fambuc. , papaver, fem. amp; fol. Fîyofciam., folani ofiici-
nar. amp;c.item faturnina, camphora aliaque infervient. Laudat etiam
■ffTedelms Mifc. Acad. Nat. curiof. Decad. i. An. iï- Obf i^quot;)' Fa-
bariae radicem appenfamjamp;caryophyllum minimum Bachini, quo-
rum effeâum comprobabit experientia.
LU. Denique quando aquarum , vias iftas verendas lubri-
cantium defedus, vel intempeftiva profufio , remoram injiciat
tranfeunti fœtui, inunftiones vaginae utérins , cum oleo calido
amygdal. d. lil. alb. aut malvs Decod. fubftituantiir , ita, quod
natura denegabat his partibus, ars eleganter fupplebit.
§. LUI. Sic omnibus ac fingulis recenfitis caufis, prudens pro-
fpiciet Medicus. Sed quod Gibbofitatem, Phthifin, pleuritidem,
Hydropem , obefitatem enormem , abfceflquot;us , fcyrrhos partium
Genitalium , calculumque infignem Vefics attinet , omifi ipfo-
rum curationem confuitô, cum firmiter mihi perfuafum habeam,
omnem Medicorum opem, prorfus effe inanem, nifi natura, con-
tra omnium fpem.infolitè agat. Fato ergo^ feureftius loquendo.
Deo committantur miferae iftae , qui prellis fuccurrere , afflKäil-
que fuggerere opem, quam homines, nefciunt , novit. Nam ,
Non efl in Medico, femper relewtur M ager,
Interdum doÜa, plus valet arte malum.
I.nbsp;In Gravidis venam fecare, interdum convenir.
ii.nbsp;Oßa pubis in partu difficili dehifcunt.
in. y'irgo concipere poteß, ilUfa membrana hjmene.
IV.nbsp;Vomitoria amp; ßimulantia ad depoßtionem alvum , prégnantihui
propinare , licet.
V.nbsp;Illud, nunquam non quod mulieres in coitu excernmt, non eß ve-
rum fernen.
Kohiüjfmo Tmter ac ErUditiJßmo
f ' D ó M quot; r N -o quot; ^
Medicinae Doctorando.^
S. P. D.
JOHANNES ANDREAS.
CRAMER,-Med^ Do6fc.
Ongratulantem pofces fub abitum
tuum ex Batavis Athenis laurea cin-
gendus, Amice^ cordate ? Pudore
fufFundes. ld quippeamicitiaejura ,
vel Te invito exigi^Qt. Cw vero
congratuler ,T WINE anniilii ? du-
bius h^reo. Tibi quidem de ho- ^
nore, quem abunde promereris.
Mihi de felicitate , quse jam circumfluit tot Votorum
pro falute Tua damnatum. Aft ad quid Curx iüx?
Utrumque gaudium bocce tangit, fed in uno tamen,
dum dudum fueris alter ego. «km©, -ß i^U , «^«o
(/.OLftV cvomSa Iç-Ï, vel ipfo Diogene tefte Laertio. Nec
vero Sc hic gavxdü tjerminus, lastias quoque Lucinse fub-
dits manus Si; corda oflœrunt'Tibi , Tutelari fuo.
Qiio grandius énim officium, eo m^or obligatio. At
vero hic pro' uno , duoS obligas matreni amp; fœtum,
quid hinc fi non duplex votum in hac Ixtitia remm.
Mirari quapropter define , fi Patria non abjeftos Gal-
los , fed rutilantes corvos oblatura fit ^Efculapio fuo,
memet ipfe vero hac fiftam Epigraphe:
- 'nbsp;Dnbsp;Mi-
cnbsp;Mffaïft ^iftfôphëftî
Nil fiai ampliiis per Somnum,
SOMNO naturce penetralia dm^Tmlims Monftrante.
Imo
quod majus
SoMNO jam ipfo vigilante
Vigilantibus obreprt SoMNtrs.
Non Coma hie Vigil
Famofum Medicinal portentum
Id enim
A£tionibus his, quas Somnus exerit, haud quadrat.
Sed
Vigilem ac felicem virium Tutorem
Oculo miramur curiofo,
Pertundâ anxias urgente matres
Fruftratis exitu fœtibus.
Somnum volonbsp;s
Q.U Inbsp;gt;
Uti quietem a:lias , jam vividum plane motum
Non fuadet, fed imperat
Utroque modo
Fatigatas demulcet mentes.
Non ergo eft
Ut dubites,
Herculis Cothurnis ingrefllirem fore
MEDICINAM,nbsp;^
SOMNO ipfo,
Errorum alias, heic veri fœaindo Patre
Eruditis 8c miferis ut Vacate queat
Dies noétefque vigiles agente.
Dabam è Mußo Budiffae
Martii Styl.-Nov.
A. Sal. 169».
O-W
iVö.
-ocr page 27-Summos in Medicina honores, ritè capelTenti
S. P. D.
JOHANNES ANDREAS
M UN NIC H, Philof.Doa.
Riapraîprimis funt, AmicorumOptime,
quibus Medicus, prout ejufmodi eft,
cun£torum animos fibi conciUare poteft,
adeo, ut nullius fere exiftimatione, ad-
mii-atione, benevolentiâ deftituaturj do-
drinae fcilicet elegantiâ , judici
rerum denique variarum experientiâ. Qiiemadmodum
enim, meâ quidem fcntentiâ, elegantium Medicorum
nomina non merentur illi, qui fcientiâ Medicâ fat levi-
ter tinéti, ad praxin ftatim properant, abfque judicio '
ac deleftuj quodlibet^ cuilibet, quolibet in cafLi,appli-.
cantes j ita vix laude digni -videntur alii, qui folis pra:-
ceptis , vanifque difputatiunculis, fuavibus illis fom-
niis, pofthabito ufu-, femper inhjerent. Aft Tu, Ami-
ce , longe fupra horum fortem pofitus, aliâ eaque ce-
lebriore appares facie. Quippe fi ullus unquam, ab
eruditionis Medicx nitore , judicii acrimonià , multi
plicique rèrum naturalium peritiâ, commendandus ve-
nit, Tu certe non poftremo ponendus es loco i Acpro-
fedto, fat amplus laudum tuarum, hac in parte pateret
cam-
-ocr page 28-campus, nifi, amicitise potius , debituniperfolvendi,
quam laudes tuas decantandi gratia, h;EC fcripfiffem.
Sed quid ? me commendatore plane non indiges,
qui ipfemet T e , fupra vulgiim Medicinse Culto-
rum, amp; Icripto doftiffimè elaborate , Sc curis, in ho-
minibus noftrje gentis, feliciter abfolutis , pofuifti,
Hinc mirandum non eft , quod Nobiliflimus Medico-
rum Ordo, Doftoris honores Tibi conferre cupiàt,
cumdignumTE illojudicet quifque, qui Te novit.
Cape modo hocce virtutis tuje praemium ac documen-
tum, quod augurium eft ampliorum , pro mentis,
bonorum , quibus ornaberis in pofterum. Habet exin-
de , de quo fibi gratuletur patria florentiffima , habet
familia nobiliffima , habet amicorum chorus, habet
quifque morbo correptus gt; illa quidem , de cive virtu-
te infigni, ifta, de filio famâ claro, hic , de membro
eredito, ultimus demum , de Medico prudentiâ cele-
bn. Imo, non fibi folum, fed 8c Tibi omnes memo-
ratigratulabuntur de honoribus adeptis; Quibus amp; ego
mejungo, animitufque precor, ut honores collati , cé-
dant in divini nominis gloriam , patriae fplendorem,
familiîE decus ac folatium, tuumque proprium emolu-
mentum. Tandem quoque Te, exterasregiones brevi
vifitaturum, comitetur Deus fuo praefidio , falvumque
acfofpitem ad Patrios tandem Lares reducat , quo fpei
dudum de T E conceptse, omnes jam difti, pro vo-
to reddantur participes. Vale Dabam Trajefti ad
Rfaenum A. O. R. M DC XCII. Die 28. April. ,