disputatio
1 N A V G V R
d e
Q^-ü A M
AUSPICE DEO OPT. MAX.
x_AuEîoritate CHagnißci 2). ReBoris,
Philofopliiïe Do£toris, ejufdemque Facultatis in llluftri
Academiâ Ultrajeftinâ ProfelToris Ordinarii,
nec NON
Amplißmi Senatm Academici Confenfu, Nobilißmaque
Facultatis MEDICE Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in MEDICINA Honoribus, amp; Privilegiis, ritè
amp; légitimé confequendis,
Eruditorum examini fubjicit
JOHANNES GROEN VELT , Horna-Batav.
Ad diem 25. Julii, horis locoque folitü.
Ex Officinâ Francisci Halma, Academice
Typographi, cb bc xcii.
AmpBfmk, Gravißmls, Speamp;atißmifque
V I R 1 S,
D. D. JACOBO gt;a FOREEST , J.U.D.
Senator!, atque Confuli Reipublic. Hornanse fpe£tatiffi-
mo î ibidemque D. D. Ordin. ex collegio illuftr. ac pr£E-
pot. D. D. Hollandise amp; Weftfrifîse in partem borealera
Secretario folertiilimo, vigilantiflimo.
civitatis ejufdemque Viro Confulari, meritiflîmo.
Dominis ac viris milii indies honorandis, colendis.
UT ET
Qlar.iffimo j variaque fcientia , experientiapraxeof.
que dexter it ate conjpicuo VIRO j
iquot; r i^^Änbsp;Lycso , praxeos amp; inftit.
Med Frotell. Ordmar. prïeceptori atque Promotori meo
fideliffimo chariffimo, de ftudiis meis , quam plurimum
merito , adeoque ad extremum vitae halituni venerando,
NEC NON
DoBifßmo reverendoque V l RO ^
D. D. J O H A N N I B E N , M. D.
inter Hornanos praftico feliciflimo, celeberrimo , cogna-
to fuo honorando.
Hafce The fes inaugurales in débita
obfervantia Jignum
offert
-ocr page 3-DISPUTATIO MEDICA
I N AV GV R A L I S,
D E
Leuritis eft membranje Pleu-
ra , mufculorumque intercofta-
lium lateralis inflammatio, cum
dolore punärorio , febri conti-
nua, ac refpiratione difEcili.
Partes afFeftse funt membrana Pleura, mufculique
intercoftales j vix enim poffibile exiftit, quin in-
flammata Pleura inflammari etiam debeant mufculi
intercoftales , ä membrana pleura fuccindi adeo amp;
contigui i nulla autem necefHtas urgere videtur ,
A 2nbsp;afFe-
-ocr page 4-affectum effe pulmonem juxta quorandam fententiam^
cum ÄüTOTfö-iA in diffedis cadaveribus pleuritide ex-
tindis contrariiim evicit, in quibus pulmonum fub-
ftantia plane illsefa fuit. Illud igitur potius ad Pe-
ripneumoniam referentes , dicimus de ejus effentia
minime exiftere } quales igitur hunc morbum pro-
ducere aptce fmt caufx in medium ducamus.
Inter proximas affedum hunc ^ventes caufas non
immerito recenfetur fanguinis ftagnatio , Ejufdem-
que extravafatio , nec non pororum obftrudio, à
quacumque demum caufa produda , ita ut fangui-
ni per partes affedas , obftrudafque circulaturo li-
ber denegetur motus , quo fieri neceffario aliter ne-
quit j quin materia ibi retenta acris ac acida fiat,
atque in definitione tradita Symptomata mdiici
debeant
Remotiores autem hujus mali caufx funt fangui-
nis coagulatio ac ftagnatio ab humore acido , acri
jam extravafatione caufato aut tali exiftente , nec
non nimis frigida corporis intemperies , vel induda
refrigeratio ab aère externo , ubi corpus calore aut
fudore diffluit, quâ humores infpiffantur, illorum-
que naturalis retardatur motus : imo frigidum cere-
vifiae vel alicujus frigidi liquoris hauftum homini
labore vel aliquo vehementiore corporis exercitio
defatigato praedida mala faepenumero attuliffe -,
pradicorum libri abunde tradunt, atque ex al-
tiffmio
-ocr page 5-tiflimo obfervationum puteo haurire licet.
Reftat igitur ejus caufis enödatis ,ut nos ad fignä',
qu^ hunc aiFeaum ab aliisdignofceredocent,accin.
gamus; illa Tathognomonica cyiiMnt dolor lateris
punäorms, ortum ducens ex materia acri Pleura,
mulculorumque membranas continuo ftimulante amp;
veUicante , atque adeo propter continui nervorum
lolutionem, vel nimiiim motum, triftem menti fen-
lationem five dolorem ofFerente : TunBorim ille
eft , partim à fibrillarum nervearum diftentione ,
partim ab impulfu fanguinis fervidioris non fatis li-
béré propter obftrudiones pororum, mbulorumque
tranleuntis.nbsp;^
Secundum Pathognomonicum fignum exiftit re-
fpirandi difficultas ^ qu£e ob inflammationis tir-
morem thoracis mufculos dilatationi infervientes
adeo comprimit atque angit, ut thorax inde fuffi-
cienter dilatari, atque refpiratione fatis libera con-
trahi nequeat.
Tertium atque ultimum Pathognomonicum fig-
num exiftit/^^r/J- contmua,lt;i\x^ pro materia peccante,
A 3nbsp;aut
-ocr page 6-aut vehemens aut mitis eft i fuafque exercet tfäge^
dias } prout enim fangufnis circulatio plurimas in
mixtura perturbatorum amp; inflammatorum humorum
jarticulas fecum rapuerit, atque ad cor deduxerit.
ixc febris etiam determinari poteft j continua ve-
ro ii£ec febris eft, quia ejus fomes amp; ratione par-
tium fluidarum amp; folidarum Ixfarum continuo fup-
peditatur j accedit interim tujjis à materia hac
acri producta , fiftulamque pulmonalem acrimonià
fua continuam ad irritationem irritare valente , un-
de fpirituum animalium influxus vehemens amp; inor-
dinatus in has partes , amp; mufculos exfpirationi in-
fervientes concitatur j motufque convulfivus ori-
tur j atque aër celerius per anguftias cum fonitu
expellitur , atque tuflis producitur j quod fi in ifta
aëris violenta expulfione fimul humor aliquis fecer-
natur , extundatur, 6c evacuetur fpitum apparet ,
pro varia humoris conftitutione , atque glandula-
rum amp; tubulorum , ex quibus expellitur, condi-
tione varium in confiftentia, colore, fapore , quan-
titate, tempore, amp;c.
Caeterorum ph^nomenorum dedu£tione propter
brevitatem negleda , atque diffèrentiis , qu^e bene
multx ab authoribus recenfentur, pr^teritis, tranfeo
ad figna prognoftica.
Morbus hic, fi quis alius periculo non vacat ,
cum inter morbos acutos merito annumeretur. Me-
lior tamen in eo fpes verfatur fi fputa ftatim appa-
reant, uti illud refte annotavit medicorum prin-
ceps Hippocrates tyîph. 12. i. in pleur it icis
Sputum ß flatim appareat veniente morbo ab^
breviat. indicat enim amp; mitiorem efle materiam,
amp; facihus expeaorantibus medicamentis excerni
polie : malum è contra indicat ubi fputa retinen-
tur, fixius enim adhxrere fîgnum praebeti unde fa-
cile Empyema induci poteft notante illud etiam dî~
vino Sene x^phor. 8. SeB. V. qui Tleimtici fa-
it i non repurgantur fuperne in quartuordecim die-
bm , his in fuppurationem convertitur. i niß for-
fan talis excretio per urinas fequeretur ; de reli-
quis fignis prognofticis bonis aut malis videri poteft
Hippoc. in Coac. m. N. 124. ^c.
Indagavimus haftenus morbi, naturam gufqiîc
Theoriam ob oculos pofuimus j praecipua ejus pars
quae homini hifce in anguftiis verfanti priftinam ad-
fert valetudinem, videlicet curandi methodus adhuc
fupereft , quse, pro ut materia vel vires vel circum-
ftantix fuadent, maximam varietatem inducit , ac
ratione aetatis temporis See. confideranda exiftit.
î
qui porro hic tradandus eft morbus ex indicatio-
nibus curativis peti poteft.
lUx igitur hic ut' in omni inflammatione fefe of-
ferunt, nimius videlicet, ad partem affluxus im-
pediendus , humor ipfe ftagnans refolvendus , par-
tes obftrudse aperiendse , nec non acrimonia tem-
peranda, mitigandaque exiftit : materia fixafuppuran-
da pofteaque idoneis peftoralibus expeftoranda: qui-
bus indicationibus quomodo fatisfieri poffit per com-
pendium brevitati ftudens docebo.
x i.
Sanguinis detractio, cum quantitatem nimium
fervorem, Sc impetuofum ad partem motum fpe-
£tet, re£te inftituitur in principio } in latere afte-
£to celebranda , amp; pro rei exigentia amp; circumftan-
tiis quandoque pluries iteranda , habita diligenti
virium aegri ratione. Purgantia hoc rerum ftatu lo-
cum inveniunt nullum j alvus fi dura fit, ea clyftere
emolliente rede ducitur.
Hifce ita ex arte praemiffis adhibitifque , utiliter
exhibentur medicamenta , qux fanguinis fervorem,
af-
-ocr page 9-ßc affluxum ad partem inhibere , alio determinate,
6c acrimoniam prxfërtim acidam temperare gt; dolo-
refque mi'tigare valent. Rede igitur in morbi prin-
cipio narcotica medicamentis difcutientibus amp; fpe-
cificis jufta dofi amp;c ex ratione adduntur, cum amp; ni-
mium impetuofumque fanguinis orgafmum cohibe-
re , dolorefque obtundere poflint. Hunc in finem
parari poffunt mixture ex Aqua Flor, papa v. rhead.
Scabiofx Card. Bened. Hyffop. Tufilag. Petrofel.
Fcenicul. plantag. amp;c. additis fimul concentran-
tibus acidumque infringentibus , uti funt , ocul.
Canc. antim. diaphor. Corallia, Margant. conchse
prasparat. mandibul. pifcis Lucii ; See. cum laudani
Opiati grano uno aut altero , amp; Syrupo papaveris
rhead. amp;c. mixtis , ex quibus prîefcriptis pro ne-
cefiitatis urgentia mixtura parari poteft , cujus fub-
inde ufus fit cochlearia duo aut tria, ad doloris mi-
tigationem , Sc lenem diaphorefin ; interim expe-
ftoratio minimè eft negligenda, fed utpote maxi-
me neceffaria promovenda. Ifti fcopo fatisfaciunt
décoda ex radicibus Althicx, Apii, Bardan.-E, chy-
nx, Glycyrrhis. See. additis Herbis expedorantibus.
nti funt capill. vener. Botryos, Hyffop. Pulmona-
---- 1nbsp;—---j — •» — j---jl — —
•yrol^j Saniculx , fcabiofae, Tuflilag. .Veronicse,
Flores Papav. Rhead. Hord. mundat.
rise,p
Vio
.arias
r - — -------- Jnbsp;------lnbsp;^nbsp;--------------- ----------—. —--
ècc. ex quibus ratione exigentix , amp; neceflîtatis
confici poteft deco£him, Sc de colato fxpius hau-
ftum patiens fumât. Conveniunt interea Julapia ,
ex Taraxaco cum toto , Flor. Pap. Rhead. Gly-
cyrrhiz. vel ex Aqua Hordei, fale prunell. Sc fyr.
Bnbsp;papar.
-ocr page 10-papar. erratic. confe6ta , qux xgri fitim fangumiC.
que fervorem exftinguere,amp;; temperare potis Umt.
Eundem in finem quoque emulfiones convenire
pofllmt 3 ill« enim faepe aut diaphorefin promo-
vent aut urinas cient , quse evacuatio hoc in mor-
bo fepe plurima ad perficiendam curam prsefliat.
cujus veritatem argumenta Pleuriticorum , in cujus
urinis pus obfervare licuit, dare edocent...
X I V.
Traditâ jam morbi curâ , reftat ulterius procura-
re , ut bona diseta obfervetur , qua: confiftit in re-
rum fex non naturalium redo atque legitimo ufu.
Aër enim fit hic calidus , cibus in morbi principio
tenuis } ex jufculis , ptifana, hordeatâ , pofteaque
affluxu nimio fedato , ova forbilia , amygdalata amp;c.
conveniunt, omnia acria acid^ aufterave cane pejus
amp; angue vitanda , potus fit cerevifia tenuis , vel ex
Julapiis fuprafcriptis ; omnes motus majores viten-
tur, quiefque procuretur i fomnus liberior conce-
dendus , atque alvi excrementa pro ratione necefli-
tatis expellenda , atque omnia animi Pathemata gra-
viora fugienda ; hifce omnibus ita fecundum artem
admmiftratis, atque obfervatis amiflk fanitatis re-
ftauratio annuente Divino numine brevi expedanda
eft.
-ocr page 11-eft , cujus carente auxilio omnia fruftra adhilkoi
tur} itaque hoc tempore manum de tabula.
L
^uccum fancreaücum in flam natura^
rail acîdum eß'e, negamus,
Idem diäum fit de fermento 'ventvicU'-
lari
Saliva reäe alimentomm menßr
tuitur.
^MUS'
-ocr page 12-cnbsp;v.. —
n
JF^ms conceptio ' non tn ntero , fid in
ovario ft.
V.
' . ■ « . - - h
Lac è chjlo generari, aßrm.
S.