DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRAL IS,
Q^V A M
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
AuBoritate Magnifici Tgt;'Re£ioris^
Philofophix Doftoris, ejufdemque Facultatis in Illuftri
Academiâ Ultrajeftinâ Profeflbris Ordinarii,
NEC NON
AntpUJßtni Senatm Academici confenf», Nobilißimaque
Facultatis JVKIDIC^ Decreto,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegüs
rite ac legitimè confequendis,
Eruàitorum examini fuhjicit
REIN E RUS C R E M E R S } Groninganus.
Ad diem 5. .Augttfiü hora locoque folitis.
Trajecti ad Rhenu
Ex Oflîcinâ Francisci Halma, Academia:
Typographi, cla Idc xcii.'
c- rgt; » quot;T
-.. J
■■M- ^ ■ ■ :
• - 1
m
■vi
f ' 'nbsp;1 i Ls. i
f-
t ■
ir .. .î. ' ;■ j 1 :j : '-t -nr- l'
' t
y. t.
DISPUTATIO JURIDICA
INA V G V R A L I S,
D E
THESIS I.'
I Erbis unufquifque obligatur aut pro
fe aut pro a io, qui pro alio obliga-
' tur , aut interveniente novatione
' mtervenit , aut fine ea , illo cafu
expromilfor , hoe adpromiflbr aut
alio nomine fidejuflbr appellatur ä
, fidejubendo, quiaroganti/lt;3Ïe'«lt;i eß
^ jnbes refpondet fide mea efe jubeo,
' quem homines accipere folent dum
curant , ut fibi diligentias cautum fit, princ. itifi. de fide,
juf. Lu ff. de obl^. (3 ailion. fidejuffw ergo efi contraUus
verborum qm quü jubet fide fua effe, prommit interveniente
ßipulatione nulla autem novatione je foluturum quod alius debet.
Dixi contraBm; quia eft duorum pluriumve in idem placi-
tum confenfus fed qui habet caufam five vim jure civili
• obligatoriam ftipulatione fit amp; ideo addido, verborum
a znbsp;quia
\
quia verbis fit ftipulatio /. iz. C. defidej. amp; mandat. §. 8.
inflit. eod. l. f. §. Z. jf.de verb, obligat. /. 5. §. 4. de admiti. re-
ram ad civtt. pertinent: àmqmqtiù jubet f de fua efe amp; promu-
ta intervemente Jiipulatione fe folutHrum id cjmd alms debet.,
ut diftinguatur à conftitutore, qui eft quoties quis nudo
pafto promittit fe foluturum , id quod vel ipfe vel alius
debet §. 9.. mpt. de aatombm. Dixi nulla intervemente
novatione ut diftinguatur ab expromiflbre, quiinterve-
niente novatione debitum , in fe recipit ita ut debitor
pnncipalis liberetur per acceptilationem, t. 7. §. 8. f. de
dolo malo ^ l.A.f.de condt^tone caufa dat. cauf. non fecut. /.lo.
f ad SCtum ^aced. l.S. ad SQum Fellej. /.g/.S.S.
ff*de operis lihert,.
Fidejubere poflTunt omnes^ qui ftipulantî creditori cum
cfFeftu poflunt promittere , etiam pater pro fuohllofam.
Sc filiusfam. pro patre poteft fidejubere Z.^. jf.depe-
eulio l. TO. §. àe fidejuf I. 2. ^.3. qm (atifd. cog.l.'è.
Cod. de fidejuf. mandat. 1.1. fod. jïliofam. minor, fpecialiter
quîedam perfonse prohibentur : inter tales eft faemina /. 48.
f. de fidejuf. cui fubvenitur ex SCto Vellejano, quo cau-
tum fuit ne pro ullo fsminae intercederent /. i. f. ad
SCtum Fellejanum. Item miles ne oraiftb armorum ufu
privatis negotiis occupetur I. 51. Cod. de heat. conduB:
fervus non reéte pro alio extra rem peculiarem infcio 8c
ignorante Domino fidejubere ipotcH l.ig.amp; io.f . defidef
' fidejubere etiam nequeunt infantes, quia neque intelle-
aum neque confenfum habent §. 10. inft. de inutil. ftipul.
l.\. de verb, obligat. muti furdi prodigi fimilefque alii etiam
prohibentur.
Fidejuflores adhiberi pofTunt pene omni obligation!
l.i.f. defidejnf /.S- §.6.f.eod. five re, five verbis, five
litteris, five confenfu contrafta fit ^i.i. infi. de fidejujf. /.p.
§. uf.eod. nec refert an principalis fit obligatio an accef-
flbria /. 8. §. la. ff. de fidcjfijf.l. 27. §. eod. non intereft
utrum fit naturalis amp; civilis , vel naturalis tantum /. 13.
ff. decondtä. mdehit. /. 6. § . f. de fidej. l. 7. amp; rö. §. eod..
§. i.inß.eod. imoScex delido natEe obligationi refte fide-
juflbr adjicituri fed tum mihi placet hxc diftinftio utrum
agatur civiliter, an vero Criminaliter , nam fi civiliter
agatur autCnmmaliter quidem, fed ad pîenam pecunia-
riam, nullus dubitat quin fidejuflbr dari poffitSc confir-
mât hoc /. 56. §. alt. (5 l. 70. §.^.f.de fidejHjJ. fi vero crimi-
naliter agatur depsena corporis afBi6tiva, tunc dupUciter
agitur aut de judicio fifti, amp; crimen non valde atrox aut
notorium 8c homo alioquin .honeftus fit , tum preeftat
eum fidejuflbribus committi potius quam conjici in car-
cerem /.i.iS^.f. de cußod. amp; exhib. reor. hujufque fidejuf-
fionis effeftus hic eft uti fidejulTor reum fiftat eo die quo
debuit, fivero reum nonfiftit, paena pecuniaria pleften-
dusfit, videlicet tanta quanta convenerit, fed fi nequein
cautione neque in decreto prsefidis certa quantités com-
prehenfa fit, amp; nullus mos quo uti poffet: folvenda eft pee-
na arbitrio judicis decuflod. (3 exhtb. reo-f. quod fi do-
lo fidejulToris fiat ne reus exhibeatur graviore aniraad-
verfione extra ordinem coërceri poteft r difta /. 4. at fi aga-
tur de judicato folvendoex maleficio,non poteft fidejuf-
for accedere quia aker alterius pœnse fuccedaneus effe
non poteft, ßcpeccata fuos teneredebent autores/. xx. C.
dxpmif. Vide l.\':^.ff.ad L. Aqutl. item /. f.§v%.f.eod.
A3
Nunc yideatnus quibus obligationibus fidejuflbr accc-
derenequit. Excipitur primo obligatio mere civilis, cui
non re.âe fidejuflbr accedit, veluti ftipulatio dolo vi me-
tu ve extorta aut fine caufa contraftai.f.deconß.pec.
ratio petitur ex /. 112. de R.f. Vide 8c l. j.f. de except,
praß. amp; prajud. §.4. infl. de rephcaHo, infuper adioni popu-
lari fidejuflbr accedere nequit, l. f6. §.filt.f. defidej. ra-
tio eft in l. 1%. f. de verb, fignif. excipitur etiam obligatio
ex türpi inhonefto aut impoflibili contraftu /. 6. §. 5. amp;
kiz.%. II. f. dMand. vel contr. l. a6. amp; ^J. ff.de verb, obltg.
L zo. §. ff. deßdejftff. obligationi dotis confervandœ caufa
- fidejuflbrem accedere non poflfe puto, motus l. i.Cod.ne
fid. velmand. dat. dent, fcilicet ne caufa perfidiîe in conjugio
oriatur. Vide porro /. z. Cod. ne fid.dot. dent, pignus tamen
dari à marito in lècuritatem dotis cefl'ante perfidiae ra-
tione non eft prohibitum /. 7. §. 6. ff. de donat, inter vir.
eJquot; uxor.
I
Prjecedere 8c fequi obligationem poteft fidejuflbr §.
infi. de fidej, quinimo Sc futuras obligationis fidejuflbr ac-
cipi poteft 1.6. §. ff.de fidej. hoc vero ita accipiendutn
eft, ut praecedens fidejuflbris obligatio tum demum eflicax
fit 8c vires capiat cum principalis obligatio aliqua fit coigt;-
ftituta: ideo dicitur fidejufl^onam obligationem efl:e accef-
foriatn alterius obligationis 8c non pofl'e plus in obligatione
acceflbria eflb, quam inprincipali: idcirco in eandem aut
minorera fummam fidejuflbr intervenire poteft non vero
in majorem I. 8. f.j.ff. de fidej. qupd fi quis fe obligaveret in.
majorem quantitatem five fummam, an plane inutilis fic
• -nbsp;illa
illa obligatio an faltem valeat ufque ad fummam concur-
rentem difputatur inter D. D. funt qui dicunt prorfus non
valere : funt è contrario qui dicunt valere faltem ufque ad
fummam concurrentem, fed priorum calculo amp; meum
addere non ambigo: quoniam hoc fic exprefle traditum
eft amp; darius quam ne de eo dubitari poflet in §.f. inflit.
defidej. l. 8. §. J.ff. eod, notandum enim in d. l. 8. §. 7. omni-
no non eft prorfus non, five neutiquam §. \infi. qmb. non
eß ferm. fac. teß.
Nunctranfeamus ad effeAus fidejuffionis : quorum pri-
mus hic eft, quod non ta-ntum fidejufTor ipfe obligatus
fit: fed prxterea hseredes ejus §. 2. tnßi. de fide »f. I. 4. §. i.
ß.eod. I. 24. Cod. eod. cui reguk aliqua .limitatio addenda
nimirum quod ea toties vera fit, quoties principalis obli-
gatio ex contraétu aut quafi defcendat quoniam obliga-
tiones amp; afliones quae ex contraftibus veniuntôc defcen-
dunt, in haeredes quoque dantur 6c tranfitoriœ funt § i
inft.de perpf. amp; tempor, aatonib. L iz.^ 49./; de obltamon
iSaHton. hoc non tantum verum eft, fi exprefle: fed etiam
fi nulla eorum in fidejuflione mentio fadta eft 1.13. cod
de contrat}. Ö commit, flipulat. quod fi obligatio principa-
lis defcendat ex delifto, tum quoque tenebitur hasres fi-
dejuflbris : fed tarn diu quam vivit ipfe principalis delin-
quens pro quo fpppondit fidejuflbr, nifi forte ante mor-
tem delinquentis lis fuerit conteftata §. r. inft. de perpe. (3
temp.aBion.l. 10. §. i././^»« cant, in jud.ßfl. cauf. fac non
obtem. I. z6. (S fS.f. de obltgat. amp; (tel. (S I. 164. jf. de R. f,
vel quatenus ex delitto defunfci faftus fuerit locup'le-
tior: quia turpia lucra h^redibus quoque extorquenda
funt, licet cnmina extinguantur morte I. ^.f. de Ca.
lumn.l. 16.^. %.jf. qHodmetHs cauf cum obligatio princi-
palis
palis ad haeredes tranfitoria eft, tum etiam fidqulToria
ejufdem conditionis eft quia obligatio acccflbria fequitur
naturam fui principalis. Secundus fidejuflionis eftectus
hic eft, quod in poteftatecreditoris Gr utrum velit reum
principalemconvenire, an fidejuflbres: licet nondum ex-
cuftlis fit reu^ principalis §. 4. infi. defidej. poteft etiam
creditor pro lubitu fi plures fint fidejuflbres hunc vel
illum eligere, ut debitum folvat, qui fi folvit non ha-
bet regreflTum adverfus confidejuflbres, quia fingulipro
toto debito fe obligaverunt, diÖ:o §. 4. nifi aliud fuerit
conventum l. 19. Cod. defidej. fed quoniam hoe admo-
dum inhumanum erat fidejuflforem convenire ante
pum principalem 8c fi plures funt fidejuflbres hunc vel
illum in folidum convenire: ideo in eorum favorem in-
venta funt qusedam beneficia numero tria, de quibus tam
ordine videndum.
Beneficiorum quorum ufus fidejulToribus conceflus eft'
primum eft Ordinis amp; Excuflüonis quod vult ut reus
principalis ante fidejuflbrem conveniatur Sc excutiatur,
a^quitatis ratione introduftum, quas fuadet ut prius eatur
ad eum qui vel ob praecipuam culpam vel ob utilitatem
ex re prseceptam vel aliam ob caufam principaliter te-
netur , antequam ad illum perveniatur qui minus princi-
paliter tantum tenetur Nov. 4,. Cap. 1. Si tamen credi-
tor non feryato ordine prius convenerit fidejuflbrem ,
poteft tum ille fidejuflbr creditorem repellere , donec
principalem debitorem excuflerit /.g. Cod. de fid. excuflb
principali debitore neque folvendo reperto, fidejuflbr cura
effeflu convenitur. Cefl'at hoc ordinis amp; excuflîonis
beneficium variis ex caufis quorum quafdam hic fub ne-
stere non abs re fore mihi videtur, poteft fidejuflbr
ftatim
-ocr page 9-ftatim convenir! fi habiles excuflionis termini deficiant
nempe fi debitor abfit procul d.T^ov.^. Cap. CeflTat
prjEterea fi principalis debitor notorie non fit folvendo
quia quae funt certa non ampHusfunt certioranda. ceöat
infuper fi fidejuflbr huic beneficio renuntiaverit quia
unufquifque poteft favori pro fe introduóto renuntiare
Nov. 156. Cap. 1. I. penult. Cod. de paBis l. 41. jf. de mine,
rihus.
Secundum in favorem fidejuflbrum inventum benefi-
cium eft divifionis , invenit hoc beneficium amp; per epi-
ftolarn conceffit imperator Hadrianus §. 4. inß. de fidej,
quo cautum eft ut fi plures fint fidejuflbres omnesquc
tempore litis conteftats folvendo,licet omnes in folidum
fint obligati tamen non nifi pro portione virili finguli ex-
cuti poffint di6to§. 4. G quis ergo conventus fit à cre-
ditoré ut folidum folvat is poteft fe tueri per exceptio-
nem hujus beneficii amp; petere, ut aólio dividatur inter
eos qui tempore litis conteftataj folvendo funt §. 4./. 2.
(3 IG. §. I. Cod. de fidejujfor. l. 7.6. jx. zg. 151. Ü
\.f. eod. ceflat hoc beneficium propter multascauflasuc
pote fi quis ex fidejuflbribus jam totum perfolverit de-
bitum, neque oppofuerit exceptionem hujus beneficii §,
4. infl. de fidej. l. 39./. eod. quia videtur beneficium Ha-
driani repudiafle /, 11. Cod. eod. cefllit etiam fi quis fidejuf-
ferit cum muliere l.äß.f.deßdej. quia non debuit igno-
rare fuccurri mulieri per SCtum Vellejanum. Ceflat
prasterea inter fidejuflbrem amp; fidejuflbris fidejuflbrem ,
quia hi confidejuflbres non funt, licet plures pro uno fi-
dejuflbre fidejubentes inter fe hoc beneficio uti pofllint
/. §. I. f. de fidej. ceflat infuper fi fidejuflbr ei renun-
tiaverit. /. pen». Cod. de paflis. ad haec ceflat fi mentitus
JO DISPUT. JURIDICA INAUG.
-fit fidejuflbr 8c negavit fe fidejuflifle /. lo. §. i.f, defidr.
jHf.
I X.
Tertium amp; ultimum in fidejufl'orum favorem inven-
tum beneficium efl: cedendarumaftionum, cujus ea vis eft
ut fi quis e fidejuflbribusconventus fuit in folidura,8cis
folidum folvere paratus fit, poflit petere à creditore ut fi-
bi cedat a£tiones contra reum principalem 8c confide-
juflbres fuos /. 17. 36. 2gt;. de fidej. haec aftionum ceflio
non folum ante folutionem amp; in ipfa folutione, fed 8c
poft folutionem fieri poteft fi modo fub leg*e 8c conditione
cedendi folutio fafta fuerit /. 11. Cod. de fidej. /. 36. eo.
dem I. j6.f. de folut. fin vero nullum paftum five conditio
de cedendis actionibus folutionem , praeceflTerit , tum
non poteft peti, ut fibi cedantur aftiones, quia poft fo.
lutionem obligatio fublata cikprinc. infti. qttib, mod. tolli.
ohlig. I. 59. jf. de fidej. I. 11. Cod. eodem. 8c ceflio obligatio-
nis foluts;, 8c extinfts nullius momenti eft. Nunc viden-
duni quomodo fidejuffio ceflat 8c evanefcat : ceflat autem
variis ex caufis nempe folutione principalis debiti prind.
infi. cjui. mo. tolli. obligat, novatione /. 4. ff. de fidef. I. 60.
ff. eod. /. 8. §. 4. de confuflîone, dum debitor fi-
dejuflbri vel creditori aut vice verfa fuccedit. /, 5. 14.21.
§. 3. I. 7. ff. defidejuf I. 95. §. 23. /, §. 23. ff. de folut.
pafto de non petendo I. 6z. ff. de paiits aliifque multis 8c
pocne infinitis ut ita dicara modis.
Ipfe teßator cautionemfmäpimo remkte-
re nequit.
Ferkulum Cf commodum rei 'vendiu
ftatim Poft conträäum perfeäum ad
emptorem pertinet, licet necdum res
emptori fuerit tradita.
Trinceps legibus folutm eft,nbsp;. ,
-ocr page 12-.1 I I
.M ^.A J-LlOilOD
i . • ■ ; • '
• quot; rnbsp;quot;
-M
s
., ? ■
Vi î
'I
Wf:.''-
h-'