s e u
Novena Differtationum Inauguralium de-
libans diverfas materias juris Canonici Civilis ôc
feudalis immixtis quibufdam pertinentibus
Hiftorico-Politico juridicis.
Q^ V A M
, PRESIDE DEÖ' TER OPT. MAX.
\ AuBoritate Mdgnïfici Tgt;. ReBoris i
Philofophiîe Doftoris, ejufdemque Eacultatis in Illuftri
Academiâ Ultraje£tinâ Frofefforis Ordinarii,
NEC NON
Amflijßmi Senatm Academici Iconfenßi, Nohilijßmieqfte
Facultatif JVRIDIc\y£ Décrété,
PRO GRADU DOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegiis
ritè ac légitimé conrequehdia , ~ ~nbsp;-
Eruditorum exarhim fuhjicit
JOANN. HENKENIUS-PADER : Westphalus.
Ad diem 5. Septembris hor à locóque [olitù.
Trajecti ad Rhenu m.
Ex Ofiîcinâ Francisci Halma, Academia
Typographi, da I^c xcii.
■ I • ■ 1-
zlriUr
. i - •: ,■ •. ■ I
.nbsp;• ■ . Vi
X
-ocr page 3-oD IS S E R T A Tri Q :P R I M A.
Mnium rerum, quscunque in hac immenfa Uni-
verhtate reperiuntur , finem aliquem efle , necefle
eft , propter quem funt, amp; ad quem tanquam ad
fcopum fuum ordinantur ideo amp; ego , ne illotis
( ut ajunt) manibus in decretam meam monoma-
^ chiam contra confilium JCti i» /. j.ff. de orig-jnr.
) irruam , nec ad fummoslocorum apices poftpofitii
gradibus per abrupta temere afcenfum quaeram,
adefinitione juftitiaeordior, amp; dico cum
in l. ic. ff, h. tit, c^yod sit constans et perpetua voluntas jus
suum cüiq,ue tribuendt, non foIum divina Ut multi propugnarc
conantur, fed amp; humana externa civilis feu politica , quae tantum per-
tinet ad formandos in hac vita verè politicos mores , amp; exigit exterio-
rem quandam honeftatem ut in tuto fit reipublics tranquillitas Schneid,^.
I. Inflit, h. tit, dicitur constans et perpetua voluntas , id eft
habitus animi volentis amp; incitati ad fuum cuique tribuendum, ut fic me^
tonymicè ponatur efFedus pro caufa , pro uti clariffimum Univerfitatiï
Carolo Ferdinande« Pragenfis fidus Joannes Chriftophorus Schambogen
olim obfervandiflimus Dominus meus ProfefTor in praeleSionibus fuis pu-
blicis hoe. tit. ad princip. refert cum Ariftotele lib, z, Eth. c. 4. ad virtu-
tem tria requirens , Primo ut quis operetur fciens, fecundo iit fit eligens,
amp; propter debitum finem , tertio ut immobiliter operetur , non enim
cenfetur ex virtute folidè loquendo procedere quod fubtnde fit, cum
etiam in vitiis habituati bene nonnunquam operentur, qui tamen per hoe
ftatim officium facerdotis juftitiae exercuifle amp; ex virtutis habitu operatos
efle audire non merentur ; voluntas enim nifi in habitum tranfierit, fir-
ma amp; conftans efle non poteft Wefemb. in ff. h.tit. num. 10. dicitur jus
suuM cuique tribuendi hoc enim proprium munusamp; quafi infigne
juftitiae eft extra fe agere amp; fuum cuique, id eftalteri ä fe in individuo de-
bitum tribuere , qus uti duplex eft , ita quoque ratio tribuendi duplex
intelligitur, nempe in diftributionibus pcEoarum eft praemiorum pro me—
ritis,amp; incommutationibus rerum, ne cui fiat injuria fed fervetur squa-
litas hinc fit.
Cainus fratrem Abelem occidit, fed juftitis talionem advertit, dum
A anbsp;in
-ocr page 4-An ergo juftitia confiftat in repaflione , feu an talio fimplicitur ponat
jufium ?
Quamvis facrae pagins infinuent , quicunque effuderit fanguinem hu-
manum , effundetur amp; ejus fanguis, omnes qui gladio ferierint, gladio
peribunt , oculus pro oculo , dens pro dentei amp;c. Exoel.it. verf. 23 ^
feqq. haec tamen tanta non funt , ut Univerfalem five diftribucivs five
commutativae juftitiae rationem in jure talionis tutö collocarepoffint, for-
ma enim juftitiae difl:ributivs confiftit in analogia Geometrica , quse non
indifferenter juxta numerum perfonarum praîmia pœnafque diftribuit , fed
quod cuique convenit i perpendit Cicero Itb.i. de offic. commutativa qui-
dem verfatur cirfa contraäus amp; aequalium rerum permutationesT for-
mamque tenet proportionis nummericae feu arithmetics ut confideretur
datum amp; acceptum-, quia tamen prxcifa a?qualit3s rei ad rem conftitui non
poteft, nifi accedat determinacio legiflatoris, quae res amp; fafla ipfa aeftimet,
amp; hinc ad aequalem rerum valorem juxta I. i.Cod. de refcind. vend.^l_
cod. comm. utriufque jud. reducat, fimpliciter dici non poteft hanc jufti.
tiam juri talionis feu contrapaffi inniti.
Amanus AiTuero gratus Mardochto Judsifque omnibus mortem in-
tendens ipfe. patibulo , quod inimico deftinaverat , fufExus pependit,
unde.
QU^STIO SECUNDA.
An amp; quando procedat regula quod quifque juris in alterum ftatuit eo-
dem amp; ipfe utatur! Omnium legum finis eft, ut fic faciamus aliis quem-
admódum volumus nobis fieri Matth, j. Luc.6. î/. jr. habet autem hoc
edidlum duo capita Primo continetur , ut fi magiftratum poteftatem-
que habens novi quid juris dolose in aliquem ftatueret, ut amp; ipfe ca-
fus viciffitudine ita émergente amp; Adverfario ita poftulante ejufdem jurisexe-
cutionem in fe patiatur -. fecundo capite cavetur , ut etiam is qui vel fuo vel
alieno nomine iniquum jus pro fe impetravit ajudice, faltem ut uteretur,
licet aftu ufus non fuerit , etiam eodem jure adverfus eum ad petitionem
aliorum eâdem fubintrante squitatis ratione decernatur.
gt; .nbsp;DISSERTATIO SECUNDA.
De Sponßtlibtis Matrimomis»
SPonfalia qus nuptias prscedunt à fpondendo vel fponredando diâa
sunt mentio et repromissio futurarum nuptiarum l, 1, ffquot;,
dejfonf unde patet, quod in Tponfalibus non contrahantur nuptia: fed
oriatur obligatio ad contrahendum matrimonium , quod aliter conju-
GiuM appellatur quae vox deduda à jugo , quo par hominum ad mu-
tuam fidem, caftitatem amp; auxilium devmcitur , ac tarn divino quam hu-
mano jure uxor maritali imperio (ubjicitur, quamvis autem fponfalia hoc
propofito fiant , ut matrimonium ea fequatur, tamen cogi contrahentes
ad id non poflunt nifi juramentum interpofitum fit Cap. ^x litt, ext.de
fponf ac neque hoc fieri poteft, nifi purè contraäa fuerint, nam in con-
ditionalibus Sponfalibus obligatio matrimonii contrahendi manet fufpen-
fa , donec extet conditio , nifi forte conditionalem confenfum fponfaJio-
rum concubitus , aut confenfus per verba prsefentis temporis fecutus fit,
ifto namque confenfu recefTum à conditionali videtur ficuti in aliis obliga-
tionibus Cap. de illts cap.faper eo ^ cap.per tuas ext. de coadit. appof. in de-
fponf, in ipfa qualitate conditionum hsc fpedantur, ut fi conditio fpon-
falibus appofita pugnet cum matrimoniorum jure , tota difpofitio fpon-
faliorum pro nulla habeatur v. g. fi quis promittat mulieri fe ducäurum
illam , fi faetum conceptumextinguat veneno, fi fe adulterandam'dederit;
conditio inhonefla aut impoffibilis non vitiat fponfalia , dummodo matri-
monii legibus non adverfetur, hinc fit.
PER.TINENS HISTOR.ICUM.
Temporibus Arcadii, Honorliamp; Beati Martini quidam Juvenis Rom«
de Nobilioribus fenatorum amp; virgo sque nobilis non tamen fponte fuâ
fed parentum amp; vi amp; auSoritate matrimonio juncäi perpetuam caftitatem
fub folo nomine conjugii fervarunt , amp; fideles virgines vel potius in igne
fidtles martyres Chrifti manferunt inufti BeatmGreg.7uronenf.lib.de ghr.
confejf. cap. 52 ; exinde fit.
aU^STIO PRIMA CAN.
An Conditio perpetuae continentie inter contrahentes appofita matri-
monium vitiet ? ex diftis patet , quod talis conditio , quamvis honefta
fit, in continent! tarnen apponi non poflit, cum fit contra conjugii fub-
ftantiam qui confiftit in confenfu faltem tacito ad carnalem copulam nem- ,
pe in explicito confenfu ad cohabitationem conjugalem , répugnât ergo
iftius conditionis adjeäio ipfi confenfui, quia in padum deducitur ift-ha^c
con-
-ocr page 6-«ontîncntîa Covarr. de mmimonio tlt, i.^.i.cap. 5. mra. 5. dtMs prê
fe S.Tbom. i»^. d,ß.z%.qfitß'fi»' fed fic.
PER-TINENS SECUNDUM.
Archiduciffa Auftriae fuit anno Chrifti 1595. defponfata prindpi Tran-
fylvaniaî per legatum, qui à calce ad pedes ufque loricatus cum fponfa ja-
cuit in confpeâu totius auls, donec certa preces à facerdote fuiffent ablb-
lutae Nicol. Dogl.pag. 191. unde.
dU^STIO SECUNDA.
An Matrimonium inter abfentescum effedu contrahatur? cum eflentia
conftitutiva matrimonii confiftat in confenfu de prsfenti, verbis vel fignis
débité hodie in praefentiaParoclii uniusexcontrahentibusproprii amp; teftium
duorum vel trium expreflb, amp; hinc inde acceptato, nemo inficias ibit,
inter abfentes matrimonium cum pleno effeftu iniri pofle tam per litteras
quam per procuratorem obfervatis tamen in cap fin. de procHratoribus in 6.
expreflis requifitis; qu2amp; qualia ea fint interroganti plenius explanabo.
DISSERTATIO TERTIA.
TUtela qux efl: munus publicum ii princ. Infi, de Excufaî. tut. ^ l. p,
verb.tutor, ff. de his ijuifui vel alieni jpirisfuat. A quo regulariterfaeminje
exduduntur, àtuendo diäapraetermorem jCtowm àfervio jCtode-
finitur^w sitvis ac potestas ad xuendom eum qui per ictatem
se defendere neq,u1t jure civiu data et permissaj COmmuniter
defumptâ fecundum Ant. Perez,, hîc ratione divifionis à triplicicaufa effi-
ciente, teftatore fcilicet, lege amp;judice , dividitur in tefl:amentariam, legi-
nnam amp; dativam , praecedit teftamentaria legitimam , légitima dativam,
iaeo quia provifio hominis in teftamento faâa tollit provifionem legis,
deinde légitima praecedit dativam, quia finon funt teftamentarii, ipfo jure
tutores funt agnati, idque fumma eft introdudum Providentia, ut qui
fperant fucceflionem, etiam onus tutels fuftineant Li.ff. delegit.tutor, fi
nec teftamentarii nec agnati, dantur in favorem pupillorum tutores à magi-
ftratu, qui dativi dicuntur, unde fit.
PERTINENS POLITICUM. .
Henricus tertius cum praematurè utpote 59. xtatis fuae anfto extremum
obiiflet diem , relido fucceffore adhuc in tenera aetate Henrico quarto,
lt;juiad 10. ufque annum fub matris fuae Agneds tutelaamp;diredione'degebat,
atque ita totum imperium ad unius fsmins nutum regi videbatur moleftè
fatis id ferentibus imperii ftatibus, Otto Regulus Bavariae, Hanno Archi
Epifcopus Colonienfis amp; Egbertus Dux Saxon, communicatis inter fecon-
filiis
-ocr page 7-filiis id agùnt, ut machînarione quâdam matris tütelam imperiipue adminJ.
ûrationem Km^taxcni LamannusChron. fpir.hh.^.cap.z'^. exinde fit.
QJJvETiO PRIMA.
An Mater tutrix tutelam amittens ob fecundas nuptias mortuô maritd
fecundô eam reafliimere poOit ? quamvis olim mulier tutrix non dabatur
h I. Coi quando mulier oß tut. fung.pojf. quod civilibus feu publicis mu-
nenbus, inter qua:, tutela eft , non fungantur /. uU. h.tit. ^l.fxmina i.
ff.de reg.jur. hodie tamen mater amp; avia tutrices teftamento rede dantur,
amp;non dataeadmittuntur, etiam ante légitimes, modo renuncient beneficio
SCti Vellejam amp; fecundis nuptiis Auth.matri amp; Avia Cod. quando mul. off.-
tut. etiamli créditrices vel débitrices (int lihtTovum Amh.adhacCod.eodemi
contraótis vero fecundis nuptiis mox à tutela removentur, Auth.facrament.
Cod.d. tit. ut plurimi DD. authoritate Cyni: ind.auth.matriamp;avia\r{\p'
poLdeMarfii. inl etiamß rediithusnum.6 ff.dequaß. Bald. §. ms autemck
10. ö- 12-. Inftit. de Attil.tut. condudanc illam poft mortem fecund! mariti
realTumere non pofle. ego tamen cum Angelo Fabr. amp; Alex, quseftionem
diftinguendam efle cenfeo.
IMPERTINENS HISTORICUM.
_ Scilurus moriturus cum 80. filios poft fe eflet reliâurus, fafciculum ha-
tilium fingulis porrexitac confringere juffit, cum nullus id ptsftare poflet,
ipfe fingulatim unum poft alterum exemit amp; fregit docenseos, junäos in-
ter fe vires habituros amp; perduraturos, fi vero disjungerentur amp; difcordiaj
agitarent infirmos fore Plutarohus in apophtegmat, unde
QU^STIO SECUNDA.
An pluribus tutoribus exiftentibus amp; uno illorum male adminiftrant«
quilibet teneatur|in folidum : fub diftindione refolvitur.
Igt;e rerum divißone ^ acquirendo earum dominto.
/^Mnia in primordio nafcentis mundi communia fuifle ex Script. amp; Hy-
^^ ftoriis conftat, quia vero per peccatum originale humana natura adeo-
depravata fuit, ut fïpe Fobuftiores amp; potentiores prohibèrent alios
àrerum multarum ufu ac fruflu, amp;ignavi femper alieno labore ali vellent,
fuadente naturali ratione dominia rerum fuerunt diftinfta , gentes difcre-
tx, regna condita , urbes exftruflje , agris termini pofiti, commercium,
emptiones, obligationes inftitutae, bella introduâa l.'i. ff. de jufi. ö iuri
Unde fit.
PERTINENS HISTORICO POLITICUM.
Ingensfuit contentio interfchoIasPythagoraeamp;Socratis, Socratici enim
opti-
-ocr page 8-optimum fore dicebant fi omnia communia, cunftique homines squales
eflent, Pythagorici ecpntra aflerebant felicem fore rempublicam ubi fiium
quifque haberet , uni oranes obedirent Gatvarra Hb. i. cap. 28. ». 108.
quare fit.
An ergo focietatis humanas falus confiftat in imperare amp; obedire^ prs-
feraturque imperium unius communioni ? Ego fententiae Pythagorico-
rum, fubfcribo, communio enim tantas difcordias, invidias ac bella gene-
rate confuevit ut nemo ea fatis defcribere poffit Cun. lib. 8. fed fit.
PERTINENS SECUNDUM.
Poftquam Konigsmarckfus parvam Pragae partem Regiamque in ea arcem
praeter omnium opmionem anno 1648. fummo mane aggrellus amp; potitus
clfet, maxima familiarum opum jaäura , reliquae urbis partes admirandâ
priprimis ftudioforum amp; civium alacritate fuerunt propngnatae amp; confer-
vatae, ita ut hoftium infultus amp; conatus irriti fint redditi, donee 50. an-
norum bellum pace Monafterienfi multis licet, qui bona fua exmde ami-
ferant, reclamantibus reftinftum fuit, ibique bellum denique ceffavit ubi
mce^iu Adolph. Brach.pag. lib. J. hiflor. unde.
quiestio secunda.
An princeps pacis promovendae caufa bona privatorum poffit hofti ad-
dicere? Quemadmodum natura homini altè infinuavit, ut fingula mem-
bra cordi dolenti mittant auxilio fuum fanguinem , ita fimiliter quifque
privatorum rei communis neceflicatibus fuccurrere amp; opes fortunafque fuas
in Reipubl. utilitatem conferre tenetur , amp; fi non faciat ad id bono publi-
co ita exigente compellitur, ergo amp; hic cum pacis promovendae caufa pu-
blica fit argumento /. (t quis zi,^. in civil, ff.de capt.^poßlim.reverf. poteft
princeps bona privatorum hofti addicere , etiam fine eorum confenfu, fi
aliter pax obtineri non poffit, ob publicamenim utilitatem receditur à re-
gulis juris communis amp; fubinde jus fuum privato adimitur §. 2. ibi Domino-
rum Inflit. de his qui fui vel alieni juris fitnt, ratio ulterior affignaturquod
tempore neceffitatis omnia fint communia, ficque qui vitam focialem popu-
lärem ac politicam elegit, huic legi fefubmittere videtur , quia tamen jure
naturae congruit, ut communis falus, neceffitas aut commune periculum
v. g. fi ob exortum incendium vicina domus deftruatur non unius aut al-
terius fed communibus impenfis, jafturis comparetur /. fecundum naturam
ff.de reg. yuris ideo refpublica obligata congruam moderatamque compen-
fationem huic, qui rem fuam deditad fublevandampublicam neceffitatem,
praeftare arg. I, Rhodia de jaÜu.
De Donatiombm.
Onatio à doni datione deducitur /. 35. §. i.f. àe mortis caufa domt.^
donum vero à donando diólum àmunere ficuti genusaTpecie diftin-
guitur Linter donum ff.de verb.fign, ex quo patet quod, fi àpromif-
fione incipiat donatio propne dici non polïît, quare contradus donationis
propriè rei interventu perficitur , amp; vel eft fimplex aut ob caufam aut fub
modo, aut conditionalis, donatio fimplex propriè eft donatio amp;definitur
vel potius defcribitut fecundum Hoflienjem hic qjjod sit rei LiciTiE
nullo jure gogente l- donari z^)- ff. h.tit. amp; ^i. de reg. juris ex me-
ra lïberalitate collatïo, in plures diftinguitur fpecies una inter
vivos altera mortis causa qua: fit triplici à medicendo modo, quare
Joco pertinentis fit
IMPERTINENS JURIDICUM.
Ex jure confiât legatum in annos fingulos fadum non cenferi unum fed
plura l.fi in fingulos 4.. amp; /. cum in annos w.ff, de annuis legatis occafionc
nujus eft.
QUiESTIO PRIMA.
An ergo idem dicendum de donatione mortis causâ in annos fingulos fa-
âa Refp. Veritas eft ejufmodi donationem cenferi unicam , quia nimirum
fpeflatur initium fecundum quod accedit contraâibus amp; ftipulationibus, quas
in fingulos annos faâx habentur pro una l.fi Stkhum 16. f. de verb, obli-
■at. amp; text, exprefw in fupra citata l. 55. in fin. ff. de mortis caufa donat.
pertinens historico poLirrcuM.
Ptolomsus iËgyptiorum Princeps cum prodigus. omnia fua fine omni
futurorum refpeâu dilargiretur, monitus à proceribus.lt;Egyptiis ut adlar-
giendum effet reftridior \ iis refpondit : vehementer erratis iEgyptii prin-
cipem pauperemamp; egenum difcrimini probróque obnoxium effeexiftiman-
dum, ego enim hac in parte aufim dicere principem pauperem ac inopem
feiicem efle exiftimandum, nam bonos principes magis complacere fibi de-
cet, in eo quod alios locupletent quam quod opes ampliffimas habeant Que»
varra in horol. princip Ub. i. cap.^i.num. 572. ex Plutarcho in apophtegm.
quiestio secunda politica.
Quid ergo in principe exitiofiusfit, nimia prodigalitas, an nimis avara
corrafio pecuniarum? ut vana eft fine viribus ira Uv. 19. decad. i. lib.u
ita mifera principis majcftas fine aerario, quod eft nervus bellorum Tacit,
lib. 2. hifi. per quas régna augentur, acquirumur ac confervantur , ut fa-
tius videretur principem corradere thelauros, quibus poftea bellagerere ac
Bnbsp;régna
D
régna fua confervare poffit: at fi prôdîgalitas in fuum fiat populum, non
tantum exitiofa, fed imo magis virtuofa eft beneficiis, enim melius impe-
rium cuftoditur c]Vizm3.rmis Seneca de brevit.vita ^ amp; regem expedit elîê co-
piofum, ita tamen ut divitias fuas populi efle reputet, cum domus prin-
cipis munificentiae ofEcina fit, Valer, max.ä^. 8. hinc bene illeTheban. peli-
podes in largicndo minime pareus interrogatus cum eflet, quare in fuis ita
prodigus effet, refpondit pecunias mihi fervire non a me adorari oportet,
unde prjncipis mentem tanto in fuos benigniorem elfe decet, quanto for-
tunâ praeftantior Paca, paneg, ut bene Leo Sermone i. de colleä. dicat. id-
circo te Deus abundare voluit , ut per te alius non egeat , ^ Ambrofm
Pfal. II8. tolîerabilius eft propria profundere quam aliena diripere.
dissertatio sexta.
De teßamentis.
\ Ggrediens materiam pradicam utilemamp; magni momenti, remifTis iis
xjL qux de etymologia nominis difputari folent ad contentiones junfta-
rum civilium praeliminariter infinuatum volo, in fcripturis amp; codici-
bus etiam juris humani teftamenti nomine non tantum venire elogia ulti-
matum voluntatum fedamp;pada, mandata feu praecepta amp; promiflionesfolen-
niter faftas, ex quibus colligitur facra biblia vetensamp;novae legis teftamenta
vocari, nofque in iis à tefliatore Chrifto qui pro nobis mortem fufcepit
haeredes sterni regni abdicato amp; exhïredato [udsorum populo fcriptos elTe
quibus breviter obfervatis dico cum Ulpiano int. i.f. qui teßament. facere
pof. quod testamentum sit justa voluntatis nostu^ sen-
tentla de eo quod qjjis tost mortem suam fieri velit.,
quod refpeftu form® aliud folenne, aliud fcriptum, aliud nuncupativum,
refpedu pcrfonae vero aliudpaganicum aliud militate, item aliud privilegfa-
tum aliud non privilegiatum , aliud iterum fecundum formam juris civi-
lis , aliud fecundüm fl:atuta facrorum canonum, quorum cap. relatum i r.
extra hoc tit. cynofura eft , conformatum dicitur.
PERTINENS POLITICUM.
Ariftotelem paenitebat quod unum diem inteftatus manfîfTet tefte
Stabaso, utinam omnes paenitentia ducerenturamp;audirent monentem Augu-
ftinum ad fratrem in eremo ferm. 48. fac teftamentum dum fanus, dum
fapiens, dum ttius es; nam fi exfpedaverisinfirmitatem, minis vel blandi
tiis duceris, quo tu non vis, unde fit.
quiestio prima.
An ergo non liceat aliquem cOmpellere ut teftamentum faciat, autimpe-
dire quo minus faciat ? quamvis deducente Zoefio in f. lib. 29. tit- 6. num 5.
liceat citra paenam eorum, qui aliquem teftari prohibuerint vel coegerint,
Œgraîftiuliens animum marîtali fermoncplacandoblanditiisiinvitare ad fuum
commodum, ifta tamen ratione ii non veniunt excufandi, qui orbis amp; fe-
nibus adhérentes obfequiis munufculifque eôs alliciunt, omnia uno fine
ut in fine teftamenti pars fint Lipfini in notis ad Senec. debenefic. lib. 6. fol. 565.
quorum artificium fuaviter defcriptum videre licet apud Horatium5^/;^r. 5.
ferm.lib. 2. nam fi vir bonus tefte Cicerone lib-i.deoffi. habeat hanc vim,
ut fi digitis concrepuerit, poffit in locupletum teftamenta irrepere, hac vi
non utatur,ne,fiquidem exploratum habeat, id omnino neminem unquam
fufpicaturum ; jaroque olim teftamentum ejus qui blanditiis amp;ruafionibus
ingravefcente morbo difpofuerat , non valere ftatuit Solon Plutarchm iit
Solone necid ipfum fe conceflurum edixit Plato lib.ii. de legibus adeo ut te-
ftamentorum captatores corvis comparaverit Petronius-, nihilque dilfimiles
libitinariis amp;def5gnatoribus judicaverit fupra citat. loco.
PER.TINENS HISTORICUM.
Eduardus Henrici odavi Regis Angliae ex repudiata Catharina filius regni
fuceffor, gravatus fuerat per teftamentum in defedum prolium Marise amp;
Elifabethae fororibus licet difparibus fuccefionem fervare illibatam, aft is à
duce Nortumbriae eô fuit perfuafus ut teftamento innovato Annam Grajam
ex ducis familia neptem inftitueret, unde.
QU^STIO SECUNDA.
An poflidens bona fideicommiffo obnoxia poffit de iis facere teftamen-
tum? Cum poflîdens bona fideicommi^^o obnoxia adeô vinculatum eorun-
dem habeat dominium ut ea alienare non poffit l.pn. équot; auth. res qua Cod.
com.de leg. teftatoris enim rem fideicommiffo afficientis voluntas illa eft,
Ut omnisalienatio cui in variis textibus hsredis inftitutioadnumeratur l.ß
quisz.^. z.Cod.deßcundis nuptiis ^ l.l. Cod. de fundo dot ali citn ejus inten-
tionem fubfecuta nèjla fit Lfilitufam. 114 §.Dm 14. f. de leg. i. dubium
non eft teftamenti faftionem circa res fideicommiffo obnoxias effe inhibitam
Cail.lib.z.obf. 157. praeter alias rationes quas interroganti vivâ voce expla-
nabo, facit quod bona reftitutioni obnoxia habeantur pro alienis, de qui-
bus teftamentum fieri non poteft /. qui rem alienam ubi Glojf. Cod. de leg,
vult tamen Carpz.. part.^. defin. Ii.cap. 8. fi res effet tempore peritura, vel
etiam liberi rogati reftituere congruam dotem aut donationem propter nu-
ptias non haberent, vel gravatus aliunde alimenta non inveniret, aliena-
tionem effe indulgendam ex modo dt. auth. res qua unde fi fideicommiffum
effet in genere faäum ut in familia maneat, poterit adhuc gravatus uni ex
familia, cui vult rem per modum confirmationis non autem novae difpofi-
tionis reli»quere ita fnpra citatui Schambogen intraBatu fftojuridicode teflam,
part. I. qua}}. 56. pag. 188. verf quod fi.
B 2
De Jure fttcceàendi ab inteßato,
TTino vcndibili, ut trita fert parsmia , non eft opus fufpensâ h$der3,
V ita hujus materias utilitas non egetprodomâ laude, utpote qua quo-
tidie in theoria amp; praxi occurrens ipfa fe fatis commendat Andler in
medulla jur. Inflit. lib. 3. fub init. tit.u quia vero hanc materiam collatio,
quae eft confufio bonorum propriorum cum hsreditariis, ingreditur,pla-
cuit de ea breviter fubjungere
Quidam ftudiofus abliguriit omnia, tandemrdivenditis libris eorumque
pretio genio indulgens parenti fcripfit : gaude ! gaude pater ! jam enim
lt;juod toties optafti, libri me alunt exinde fit.
Ad hic conferre debuilfet ? quamvis verba autb. i. habita Cod. ne filius
pro patre fatis pathetica fint amp; fingulos tum pafentcs tum fratres , forores
aliofque cognatos permovere deberent, ut potius quibus poiTunt laudibus
filios fratrefque eruditos extollant, quam impiis querelis amp; calamitatibus,
ut faepe fit, afficiant, me tamen eo adducere non poffunt, ut talem ftu-
diofumin propofita hypothefi ab onere collationis eximam.
Antonius Perez. Vir clariflimus cafum proponit, duo fratres gemini oris
lineamentis amp; totius corporis fimilitudine adeo fimiles, ut alter ab altero
dignofci non poffet, finguli fingulo4 habent natos fimillimos , ita ut illud
poët® illis applicari poGit proles indifcreta Juis , gratufque parentibus error.
filii ftudiorum gratia peregre proficifcuntur, altero volventibusannis ibi vi-
tam finiente parentibus etiam procreatis aliis liberis naturas debitum folven-
tibusremeat fuperftes filius in patriam, amp; patrem amp; patruum ex hac vita
migrafleintelligit, qui fint fratres germani, qui patruelesignoratur, undc
Cui fuccedat ? utrique ? patrueles fine culpa caderent portione heredi-
tatis , neutri? at hic fine faâo fuo fpoliabitur bonis, ad quae natura amp; pa-
rentum votum illum admittunt, haeret hic vir clariflimus, ego filio fu-
perftiti ut pinguiorem hlt;Ereditatem praetendat , Suadeo
De Contra^ibm.
COntradus in genere eft conventio five confenfus duorum vel plurium
in idem placitum , Habens in fe caufam id eft civile negotium dandi
vel faciendi L folent ff. de perfiriptus-verbis, alius dicitur nominatus
qui certum amp; proprium nomen à lege fibi tributum habet ac certam no-
minatamque adionem de jure producit, alius innominatus qui non habet
proprium amp; fpeciale nomen , caufa tamen , hoc eft datio aut fadum fu-
beft /.7.§. 2. de paüü unde aäio ex illo refultans incerta in fadum civilis
dicitur , plura enim funt negotia quam rerum vocabula Zoes, in f. de obli-
gat. amp; aEiionibfu num. 20. amp; funt illorum quatuor do ut des I. 3. ^
5./'. de prceftriptis verbiß.
pertinent scripturisticum.
Jofeph à fratribus venditus à Putiphare in cacreres dejedus ex interpre-
tatione fomnii Pharaoni notus è carcere ad regimen eveftus, futuram fte-
rilitatem praevidens omnem annonam folus coëmit Fkviw Jofeph, antiq.
Hiftori. Hb. z. clt;tp, 5. exinde fit.
qu^stioprima.
Monopolium de jure fit lit itnm,
Quanquam monopolium tefte Damhoud prax. crim. c. 152. fit crimen
deteftabile amp; regimini valdè obnoxium, ut non tantum prcfpexerit confti-
tutio Imperatoris Zenonis in l. m. Cod. de monop. adverfus eorum mo-
nopolia qui vel in commercio pifcium marinorum feu fluvialium , aut in
re alia qualibet annonaria, aliifque negotiationibus inter fe faciunt con-
venticula, ut certis paâifque inter fe pretiis vendant, pœnam deportationis
amp; confifcationis bonorum ftatuens in hujufmodipacifcentes ; fed amp;novif-
fima [uftiniani conftitutio Novel. 122 fraenum impofuerit negotiatoribus,
mercatoribus, artificibus, variis agricolis, nautis ne illorum qujs plus exigat
nomine pretii vel mercedis quam vetus confuetudo amp; mos fuerit , non
inficior tamen quin concurrentibus iis quae a Menoch lib. 2. arbit. cauf.
559. num. 27. adducuntur,princeps in fuis ditionibus monopolia quarun-
dam rerum permittere poffit.
impertinenz secundum.
Inquit Ariftoteles i- polit. 2. Hb. 2. c. i. in animalibuS'amp; plantis natu-
rale eft defiderium quak quodque eft tale alterum relinquendum , hinc.
b jnbsp;qui£.
-ocr page 14-Cum parentes pleruroque magis amare^foleant filios quam filias, an ergo
femina femel à ftudo exclufa cenfeatur in perpetuum exclufa ?
Difficilis haec amp; perplexa efl:quxfl:io, iûqmtGatlJib.i. obj. 148. mm.i.
communius receptum eft fceminam à fucceffione feudi per exiftentiam
mafculorum femul exclufam perpetuo exclufam effe ita tenet Curt.Jun.m
ma. fetid. in princ. part. tert. partü prtn. n-^m. 5z. ZaÇ. in epu.jmd. p. 5J.
tit. de fucceß. feud. num. 58. amp; alii quos refert amp; fequ.tur Cit.Gail. ita ut
talicafu, Quando vafallus ultimus fine hsredibus roafcuhs moritur , fihs
vel earum heredes mafculi ad fucceffionem feudi amphus non adm.ttantur,
fed illud tanquam apertum ad Dominum revertatur, neque dyp amp;
iniquum videri debet fi natura feudorum perpendatur , quae eftut fœmi-
nœ non fuccedanc Fach. Hb. 7. cap. 45- amp;nbsp;5*
tamen amp; jure non improbabilis mihi videtur altera fententia.
DISSERTATIO NONA.
JDeJudiciis amp; Appellationihui.
Rquot;Es controverfa quae fine ftrepitu aroicabiliter componi necjuit, tunc
^ ne quis fibi propria authoritate jus dicat, aut ne etiam litigantes per-
veniant ad armaamp;ultionem fumant, in judicium eft deferenda.quod
reliais variis ad dodrinam potius, quam ad praefenns difquifitionis bre-
Vitatem pertinentibus in jure fignification.bus hic pro légitima controver-
fiae per ludicem pro tribunali fedentem cogn.t.one defimtione fumitur
ZoeLnff. dejHdiciis num.^. amp; fi tunc in pnma mftant.a feratur fententia
contra jus alterius iitigantium idque vel, per impentiam vel per iniquitatem
Tudicisqus ut coerceatur /. x. ff. de appellat, introdudum eft remcdium
appellâtionis , qus ab inferiore judice ad fuperiorem fafta provocatio ra-
tione gravaminis illati ve! inferendi dicitur , tempus interponendï appel-
Jationis hodie eft decendium, fi gravamen fuerit momentaneum Auth.
hodie Cod de appell. idque à die latae fententiae vel fcientiae, eftque initio
utile, curfu vero cominuum 1.1.^. d,es ff quando apf eiland, vocuur hoc
tempus aliter fatale . ut fi intra illud non appelîetur fententia tranfeat in
rem judicatam amp; Appellatio ^,t^rX^,cap.quodadconfiltatmem^
,xt. defentent. amp; re jud. quafi fato moriatur amp; extinguatur. /. cum lue
mortmff. judicat filvi.
PER.
-ocr page 15-Alexander magnus non tam cupiditate immortalis glorix quam juftitlar
Xelo incenfus curiam aliquando immutatis veftibus invifens ut juftitiam ex-
periretur, cafu m litigium venditorem amp; emptorem inter de aceeptando
thefauroin fundo venjtoinvento incidit, uterque partium honorarium
obtulit, judex tamen fibi oblatum refpuit, donec fententia decifa fuiffet ,
ut is thefaurus utriufque partis liberis matrfmonio fimul jungendis in do-
temcederet, recelBt Alexander mirâ fatisfadione mbev. in fm decif paf.
874. mde.nbsp;ita.
QU^STlo PRIMA.
An judex propter accepta efculentaamp;poculenta in crimen repetunda-
rum aliquando incidere poffit ?quirquis „egat . dicit inhumanum elTe I
nemine acc.pere fed paffim vil^imum I. 6. §. 5./: de offi. proconf. omnia
vero avariffimum, cui etiam favere videtur quod /« /. it.f.de offi.pr^ßdü.
habetur, ut ne quis prsfijdum munus, donum caperet, nifi efculentum
proculentumve quod intra paucos dies prodigatur, ficque nullatenus prç-
fumi poffit, quod judex propter fcientiam amp; confcientiam qus in eo
juxta Bdd. in l.i. Cod. de jentent. requiruntur pro efculentis amp; poculen-
tis cum periculo quadrupli amp;nota imprudentis juftitiam inœftimabilem fit
venditurus ; affirmantibus tamen fuas non défunt rationes, quarum inter
esteras una fit quod in adminiftratione conftitutis nihil penitus exceptis
fohs falanis l.c.tum accipere 1.6. Cod ad I. J„L reputand. negativa quidem
communior eft utramlibet tamen ingcnii excoJendi gratiâ fuftinebo.
PERTINENS SEC UND: HISTORICUM.
Philippus Macedo Rex Plutarch, in apophtegm. Macheta: cujufdam pro
tribunali fedens caufam dormitabundus audivit nec fatis attentus ad juris
squitatem fententiam tulit adverfus Machetem; verum cum isexclamâffet,
fe ab ea fententia appellate , Rex iratus, ad quem inquit ? Machetes ad
te ipfum Ô Rex fi expergifcaris , amp; attentius caufam audias, ac tum
quidem ubi caufa attentius audita Machetae fadam injuriam intellexiffet
Rex , judicata non refcidit, fed pecuniam , qua damnatus fuerat Mache-
tes, ipfe perfolvit, unde fit
QU^STIO ULTIMA.
An femper jufium Jppellare ad fupremum Dei tribunal.
De Broemo Arcis carpenfis praefedo pro Rege Catholico commé-
morât in chron. Leodienfi Joannes à Cheapiaville, dum initio
turba-
-ocr page 16-turbarum belsicarum fub annö 1578. Bellus quidam Trajcaenfis confulis
filius hanc arcem occupâffet Brœmium illico ftrangulari juifit. qui ad
fuDDlicium poftulatus Belium intra annum ad fupremi judicis tribunal
evSavit coram eo caufam didurus , res mira Belms anno fubfequenti
eodem d'ie amp; loco mortifque genere à Gonzaga amp; Mondragonio mul-
tatur quo ille anno fuperiori alterum affecerat negativ® tamen fubfcn-
bens Zoilum ut iis , quae pro ingenii mei tenuitate nimis obfcurè
fcripfi , addat opem, enixè rogo amp; pro hac vice ad eum, per quem
cœpi, non fiante pede fed fupplici poplite appello cui fit laus amp;
Gloria.