/ iV'^ V ^^v
A ù I s.
Mlt;ÀilAfco,3 f - 9
liôùrifàtr cmgn)0 é.-ke^o^'-*'^-^
C Fhilofo^ii^Déé^inbsp;Facultatis- ia IHéftri
Academiâ Ukrajeainâ ProfelToris Ordinarii
• T -a, • N* E C r N Nnbsp;7' ^
gt;nbsp;Facultatis MEDICt^ I^creto,nbsp;quot;
ÖrnnibuTquè in MîTbnbsp;Vnbsp;^-.-r^. X^î
.........v^ A^ KxrÔ^gatrvrsVfionbriKus
. JOHANN E^ ^Wnbsp;S X o N ,, M^Ms.
Êx OiScââ'F»ANcisci Halma, Academîx
Typographi, cb bc xGii.
a d t anbsp;p Inbsp;vî
a
9
i V.
M. D- Celeberrimi Medi-
corum Londinensium eol-
legii Socio amp; Genfofi am-
^liflimo : Pradico ibidem
^eliciffimo, experientiffimo,
clariflimo.
Ifanc Bxercîtaùonem
. 3 P Hvunillime ofet
■^^r; - A
-ocr page 3-E X E R lt;3 /I T A T Î O:tM E igt; fTC A ^
D E
Aletudo , proh dolor! fuccumbens juftam
ulcimi hujUs Exercitii Inauguralis naenfbram
rix concéditï Studiis religiosè interdicor. Ut
legibus autem Academiae (atisfiat, cogitata
leviter recolKgenda Sc chartis breviter man-
danda erant. Ei^o pauca tantum amp; genera»
lia qusedam de h^ Rc antehac concepta im.
prsefentiarum attingenda : 6c fi quid inaccu-
rate di£bum,velfeftinanter omifluni, :^gro-
Et primo quidem uno i£tu innumera aliorum hoc capite dîvortîa
a DiÜertatione noftra prxfcindenda. Negligendi prasfertim Myft»
illi antiquitate unice venerandi , qui quid diftisfuis de hac Re inten-
derunt, ne vel. ipfi certè inteilexerunt ; amp; quifnam obfcuriora eamp;
futire pofl'et contendere videntur. Hic Catidum innatum ; Ille Hu-
niidum primigenium î \ÇitFlammuUm vitatem s AXtev Spiritum plafl:icum\
Alius pratemem Anram ex Aflris devolutam 8c nefcio quid nôn iftiuC-
modi nugarum ingenti cum ftrepitu literato Orbi exhibet. Mitto
jam iftius furfuris ferioris Saeculi futilia aenigrfiata, amp; Nomina Exor
pftis non Medicis apta , qualia funt v. g Microcofmet'er Gafte-
ronax , Bttkhimalca^ Cardimelech , Archlt;tus , Janitor uteri, amp; fexcenta
alia, quibus rem Medicam ornarunt a;nigmatica abfconditaquorun-
dam ingénia, fed ad Rem.
Quod ad reconditam amp; mirandam prim.i habitaculi noftri fabri-
cacQ i ab oculatioribus iSeculi noft:ri Anatomicis exade, fusé Sc pu-
A anbsp;blicè
-ocr page 4-4 t. OEîxÉ5idiT3ÂTi6iMrijbièATNamp;ûliu^AXL!r Z
blicê adeodelineafur-, u4: veKToaforlbus amp; fpyrcKdkis-^Obftetriculis
jam innoteßat : ergo defcnptioquot; ejus' hicquot; loef lupèrvacanea. Re-
' )eriuntur nimirum ibidem Feraci0ima Naturje repofitoria, Ovaria vo-
o ; ubi prima rcconduntur delitefcentia Vit® iémina , Ova di£ta ;
quorum partes ilt;iteriores ao-tenuiores craflipsi tunica çircumyol-^^
tar-, ï^ iaVC frttra^'oJvf-tt^ff conftima-cf'fidçjî^ui'. r-.^oK auüöi^
adivis, ex ingenti mafia, vel per Te fiitis fpirituofa , ut ipfius flores,
elevatis, partes hx ovorum iateriores-, vel ovorurn ova , in adum
excitantur ; particulse earundem adivte, quot;à crafiîoribus huciUque de-
tcnta£;amp;^;00oli» -, à vinc^lis jam- folynntur/, ^e-undiquaq»iè ulterius
excrcçe çpQîmtvuquot; ,pficqttó.intum|^cunt a ut in tam anguftis dor
fnjciliis Jim-^înpliùsnbsp;,,;contin.entia latera earum vi cedere
cogunt ^ difi:umpunt.;nbsp;u
'If quot;jJ: wj'lfri) O J. I V.- ■nbsp;...
. Ab cxcitatâ hac fermentatip'ne, - Spiritus etiam m partium adjacen-
ikim fibrillis • exdtant^ii .jiiDventur Se fibnl.las extendunt, ficque
jneatus a}gt; ejufmodi fibris circumduaos aperxunt. Hoc modo Tubae
jiaU^ii^naeeHtendiptuFj^dilatai^nbsp;antea disantes, ea-
dem jam aperte raeatu ardiffimè compleduntur 6c fejmentatutg
Ovulum, viaraapertam quiErensgt; içtra fuos meatus avidè'admittunt.
Pçr vias bafce patentes in uteri fundum dilabitur Ovum. • . .
Aétivœ'.jàna partes 'dbminîiîro în caméras adep^œ , eas varié éVagil
tahi;',' mÔver^t, TctaoYent §c dimovènt , ufque'dum particulie ejuf-
'dem^natiiriE fibi rnuiiua'ÓcÖJrrerités fimul pioventUr^ ficqufe.èàrutn
moles GoÄtinuo augetur ab accefïïonè äliarum quâs in motu 'fuo re-
periunt, 8c fibi afTumunc de annedunt. Particulse enim fuâ natura
^ocix , ubi in cprjpr^h^terpgeneo in motu pofito, fibi mutuo occur^
xunc,. fimyl: nieveatyi;^ quia exàdè quadrant Sc nüllam refiilentiarn
j^atiuiîtiii:','^neç fibi-'mûriiô.inbsp;in motu ^ uti hetero-
pç.nese-àdmixt omnino funt. Hinc'etiam, quae motüm fiflere aptje
'^fit , heterogeneas perpetüo expellunt. Hujus rei veritas in quavis
fermentatione patet, v.'g. in vinorum, cerevifiarum, Scquorumviä
liquorum heterogeneorum purificatione. E'gregiè eiiam patet ex
obfervatione fluminis alicujus, ubi ligna, folia, gramina, mucofita-
■tes Sc quaeVis fcorix amp;inpér:ad latera pelluntur, Scmagnuscllaqua-
•rum adearundcm totalem cxpùllionetn conatus. Et hic eft piytium
-Unbsp;...nbsp;ovuli
üi GE PRI M IS .VirrjE.STAMiwiEusi 'î y
•ovuli noftri ageridi modus. Particulae plurimà; , fi non omnes a£ti-
vte gradatim afl'eciantur Sc in curfibus fimul pergunt. Prœlcrtina
etiam hoe verum eft in particulis dominium excercennbu^. Cum
•autem fimul aggregantur,'.magna nimis moles eft, quam ut per par-
tes craflioi-es , viam., .fibi omnibus fimul movendis , ftruant : reni-
tuntur fc. nimis partes fohdióres.
In motu autem pofita:, juxta motûs mechanifmum, à motus cen-
tro recedere conantur ; quod ergo fit per rivulos vel lineolas , ad
circumferentiam totius compofiti tendentes. Sed ibidem à compadio-
-nbus repercullie , iterunrà circumferentia ad centrum revertuniur.
,Sic tra6tu temporis, poros vel meatus quoflam , in materia illa craf-
Jiufcüla,, egredientes amp; regredient es fibi effbrmant. Quod autem qui-
bus exibant , iifdem non redeant meatibus , fit, tum ab impulfióne
à fequentibus , tumr à repercuffione companions circumfereritix ;
à quâ nifi perpendiculariter incidiflent, in eafdem lineas non refleéte-
j-eniiir. , Radios autejn exaâè perpendiculares tenuiflimce materia;,
ceteris fepè particulis aliquo modo adhuc a reüquiis ^iftiyarumfom-
motis, occurrentibus, cum confüfus quidam omnium fit motus, ut
ànteftinus fieri folet, prbcedere vix vel ne vix pofiibde.
'...VII.
; Sic ergo difponitur Sc movetur materia hxc fermentativa,. Vel raa^
•teria fubtiiior Ic. . Spirituofa SC Sulphuréa ; fed mixtas adhuc feçuiû
iwbet particulas quafdam crafilorcs., quas, ob praediftas caufas ,-elir
.mmare molitur ; ; quae etiani fuperficiem vtrfiis cçminuo rpelkmtür,
..ac ibidem ab adhuc craftioribus liftuntur Sc concrefcunt.' Etiam hoe
.modo, fubtiliorcs avolare conantur, fed crafliores qua-dam permix-
tas eas arde adeo ampleftuntur , ut ultra fuperficiem tendere non
.daretur ; ficque ibidem glutinofitate concfefcunt Sc in tunicas, cii^
xumvdventes quafi abeunt : glutinofitas enim à fubtilionbusper crat
fiora detentis Sc amplexis oritur. Egregiè hoe patet in mucofitate
vini , aceti aut cerevifias fuperficiem , cum acefcere incipiunt, fuper-
. natante. Atque ita tandem tunicas fibi efformarunt particule in
,motu pofita;, Sc magnamearum in centro congeriem, Scduétus vel
rivulos per totam compagem fa6tos, circuraveftientes.
-nbsp;V i l 1. .
Partes Ovi.activas fimul Sc feorfira motas ac tegumentis donatas
: fic vidimus, . / Sed .Ovi mole paulatjm accrefcente ex acceflióne no-
lt;5 Ex.EÄCTT5A,'T io^Metj VcA fcuallfittaial is
vas amp; crafliöris materi« » (de quâ mbx,) comprimuntur'Sc coai'^
ftantur meatus ; prsfertim verfus extremitates , ubi vis impellcns
debilior : ficque ardiores meatus non quibufvis maflae partibus, fed
fubtilioribus folummodo , tranfitum coneedunt. Inter partes fiib-
tiles autem fubtiliffima; omnium Spiritus fiant. Atque hoc modo fan.
guinem , cor, vala fanguinea amp; fpiritus in Ovo fœcundato juxta
motûs leges invenimus.
Sed verbum de adventitiâ Ovi inter fermentandum materia,
Quamprimum Ovulum in uterum delapfum eft, motu ejus fermen-
tativo afficiuntur partes quazcunqueadjacentes; relaxantur, aperiun-
tur pori vel hiatus in iifdem latitantes , ficque elabuntur contenta,
CJU8E à preflione per fermentationem amp; rarefadionem fadâ, fibi al-
licit amp; afliimit ovum. Succus autem ipleUterinus, uti notum, eft
tlutinófus quidam inftar ovi gallinacei albuminis. Imbibitur hic
iccus ; qui cum ab arterüs uterinis per glandulas tranfudet , fer-
jnentativEé proculdubio eft naturae , prazfertim cum -à materia fermen-
tante edùcatur.
X'
Continuatâ autem häc fermentatione, ejus vim patticipant magis
magifque Uteri latera ei proximèadiacentiai fic ut tandem laxantur,
incraft'antur, emolliuntur amp; fpongiofa quafi redduntur. Spongiofa
£c mollia fada vel leviter in ea vim facientia facilè admittunt -, ficque
fe mutuöiampledentia fuccos 6c rariores partes fibi mutuo commu-
nicant. Quod autem hic communicat Uterus cum fais, ad partium
rarefadarum interftitia replenda, quin ad ulterius expandenda Sc fer-
mentanda , eft aptiflimum. Atque hoe modo formari poteft Placen-
ta Uterina. Quod ad Membranas Chorion, Amnion,Sec. cas in
Ovo vel originaliter antè faecundationem efi'e , vel formari eodem
modo ac de Vaforum Sanguineorum tunicis diximus, faltera Amni-
os , facilè poffunt.
X I.nbsp;-nr/
Hase de primo ortu didat Ratio ; fed quo ulterius latentes ulte-
rioris formationis anfradus fequimur, eovilus £c fenfusnon tantum,
fed ipfe rationis captus magis excaecatur. Nec allequi datur qui vel
fanguis vel fpiritus varios 6c exados fibi adaptent meatus ad reunio-
nem , mutuum aux'ilium , partium craftîorûm motum in omnibus
-cundem. Vidimus fanguinem , fed promifcue exeuntem : vidimus
fnbsp;Spiritus,
S^irituamp;,-'lèd ubique-cerebra fibi adaptantes. Qupd ad ofEum^ muf-
culorum , cartilaginum , vifcerum ßcc. formationetn , cjecutimus
prorlùs : multo magis ad exaftiflimam in omnibus figurae identita-
tem. Nec aliud de iifdem concipimus , quam quod particulae ejuf-
dem generis fibi mutuo facillimè adhîereant amp; uniantur, Sed , un-
de praecisè tot particularum genera ex confufis quinque principio-
rum mixturis ? unde unus 8c idem conjunétionum in omnibus nu-
merus Sc fitus ? cum millenis difficultatibus quas non admittit brc--
vis noftra pagina. Erit certè mihi magnus Apollo , quifquis filum
Ariadna^um , quo aliud quam informem molem , Sc daformem, in-
ftar Molas uterina: , maflam ex primis^Parentum feminibus, ordine
Vcl probabile deducam, mihi monftrabit, Hic certè, fi ullibi gt; Deus
aliquis, ad nodum folvendum , in fcenam voeandus eft.
Novi temerarios quorundam quamvis ignorantise fpeciem dedi-
gnantium in hac re aufus \ fed patent fimul infaslices ecH'undem fuc-
cefllis. Inter alios Magnus Cartesius in Trailatu «/eHoMiNEgt;
magno apparatu hoc patefacere conatur : fed mejudice , tantum,'
quod cxteri Anatomici , quomodo res ie jam habeant , ablque-raj
tione origiiüs, aflerit. Cor formatur, inquit, ex congerie particularum
calidarum : fänguis ex ramufculis earum cum materia primi elementi :
pulmo ab extenfione particularum aerearum : cerebrum ex particufo
fubtilioribus alteris longius protrufis fenfuum organa ex defcenfu-
materiiK fubtilis'i 6c fic de partibus folidioribus. Adnbsp;LeärcM
res remittimus, nec tranfcribere lubet.nbsp;c
-nbsp;XIII.
' Sed , iftrs conceffis , quae tamen ab eo nequaquam demonftran--
tor , monfl:rare mihi quis poteft, cur Cor in eodem femper loco fi-
tüm, nec tamen in medio foret? cur non plura in uno torpore cor-
da ? cur Cerebrum , ex uniformi 8c fimplici adione , non unifor-
ine Sc fimplex ?^cur non tota corporis fiiperfkies fit unum conti---
nuum vel plura cerebra ? cur non millena nervorum paria Sc fen-
fuum Organa ? cur non Pulmones ubique per totum corpus, juxta
vaià, Éikem majora , difperfi ? cur non corporis forma rotunda.?
cur non centena millena artuum paria ? Sc fi pagina Academica per^'
iflitteret , fine fine abfurditates nullo. negotio oftendereraus, M/tto
difScultates pofitivas; raitto graviflimos Autoris eirores anatomicos,
vel tfu7lt;.4detegendos de-Goküs fyftole,.SEvaforuni epigaftrico--
rum
-ocr page 8-mm cjum mammariis anaftomofi ; quibus etiamnititui; non,minimaquot;
cxplicationis pars.nbsp;- -nbsp;...
-u. ^ XI V. _ .. ^ J;,.. .
. Ulterioris ergo foetûs in Utero: formationis fçientia adhuç defide^':
tur. çEt fetis-.laudàre^npn poflam Çl. Hfryepnbsp;modèlliàm.j
ivö» ahmde fit inquit ; Harvejus (Lvb., de,Générât, Anitnal. p. m.,
^fl-) quAmex ejfato dtvtno Jtc detetmtnanie i^Fiat htc Ös: tlltc Kujcfi^^
lus , aut nervHs : hic Vifcera : tlhc Excrementerum receptaculu amp;c. Ac
Cl. Lower in Traclatu de Corde , p. ni. 59, De ratione qm Cordis
motus perficitur, dicendum effet, pd cum mmu arduum fît de eà ijuicquam
rite concipere : atque Dei fihus , qui fecreta ejus rmatur , matum quoque.
cognofcere prarogativa, fît , in eo perfcrmando »perarti non per dam. Imo,
hifce longé .Sapientior lacro ftupore çorreptus exclamat , Psàl,,,.
cxxxix. 14, if. Celebro Te, T)ointne ^ r^uia tremendis modis fàtlus fufni
mirabtlta funt opera tua. OJJà'mea non ce lat a fuerunt tibi ex qtta faSius
fum in.abdtto : artificiose (S ejuafi Thrygionico. opère con.feBus fum m tmis
partibus term, : informem majptm meam wdemnt oculi tut. Surnma cer^è
eft ^pientia ignorare , quas fummus fapientiae Magifter nelcire.nos^
velit. ■ quot;gt;. ■nbsp;-nbsp;-t fnbsp;, ' 'nbsp;'
_ Vidimus jam quid de Primis Vit^ Staminibus philpfophando
inquiratnr. Videamusjam quid qculari fœcundatorum infpeamp;one de-
tegatur. In humanis Fcetibus, à primis ovis ufque ad partum, mu-
tationis amp; accrçtionis modum ac ordinem profequi nequaquam da,-'
tur ; cum ordinera huic rei accomodatum Mors non obfervet. Alia
itaque animalia infpicicnda ; quae quoad eflentialem Fœtus forma'tio-quot;
nem ab humanis non difFerunt. Una eademque particularuin atâi-
Varum ad paflivas acceffio ; una eademque fermentatio j una eadem-
que accretio ; amp; una eademque in dias luminas oras edu£lio. Duo
Animalium genera examini fubjiciuntur, 'O vipara amp; Vivipara, quid
in utrifque in Fœtus formatione notatu dignum,obfervetur videa-
mus. Et primo in Oviparis.nbsp;;nbsp;' • ,
In ovorum vitelHs cicatricula quaedam obfervatur \ ' quse à blan-
do calore, inftar oculi pupillse dilatatur. Poft xxiv horarum incu-,
bationem , cicatricula ha;c cum vitello versiis extremitatem Ovi ob-
tufam afcendit. Vitellum incipit colliquefcere 8c tunica ejus intu-
mefcere, Cicatricula augetur ad pifi lîiagnituàinem 2c in circulos, !
' inftar
-ocr page 9-' T DE PRIMÙ VnjE Stacm^IBUS: J ^
inflar oculi difpemtur; quî circuli fequente die augentur : centrum
Mbent pundum album , mftar catarada: in.ocello alicujus aviculx-
ec hum^rem continent ca^tero albumine magis tranfparentem. In!
tenor regio hujus colliquamenti quotidie fefe magis extendit amp;ex.
tenorem mox coardat aaoblitcrat. Circa quartam diem colliqua-
mentumlmeolafangui^anmlat6cincentroferèpuaclmnfanguin?um^
Âolfiî /r?quot;™ fanguineuxn cit ioco albf ex quo
orofi^^n!.nbsp;(qu^ jamoblervantur) ut fdntillula è nibe
proimens emicat, mox veficula tcnuiffimâ veftitur , qu^ etiam fta-
nm duplex apparet amp; duplici idu altera alteri alternatim refpóndet
ùequente die craffius quid circa. diéks vdiculas apparet, Scrfingulis
hons compaÄius fit Candidum eft ßc vermiculun. ;efert queirf
muicx m carne putrefcente deponunt. In duas partes divifa cerSitur,
m conglobatam amp; oblongam j illa hac multo major. Refert figu-
ram gynnorum , ranarum fœtuum. Pars conglobata mox dividitur
mitres partes, (inftar arboris gemmule) quarum i. oculus, z. ce-
rebrum . 3. cerebellum, poftea fiunt. Oculus autem totum caput,
ÖC caput totum corpus magnitudine longé fuperat. Tandem circa
oiem lextam, pars altera, qu^ globulo majori inftar caud^ eft, pe-
des amp; alas emittere indpit. Mox parenchyma cordis pulfanti vefi-
oïl^ adnafctur. Mox Hepatis amp; Pulmonum rudimenta appaœi
amp; tandem roftrum. Thoracis Sc Abdominis vifcera adhuc nudafunt
roox circumveftiuntur , 8c exiguïe lineas ladeae per totam moiem
ranbsp;Specimina exhibent. Hxc omnia quotidie perfedio-
Vivipara in Teftibus vel Ovaîiis ovula continent, qu£E difTedali-
qujemvifcidum, inftar OVÎ gallinacei albuminis, emittunt. Imme-
diate poft coitum Tubas vd cornuarubefcunt. Paulô poft, ovorum
mdpiunt. Mox ova ipfa, prius limpida,
- rquot;nbsp;P^P^quot;^»quot; oftenduntfin parte in-
Çnore ma enahmpida , xn exteriore craffior, reperitur. ' Poft h^c
Tuba: tallopianïE magis fanguine» facTise Ovaria ardiffimè ample-
ttuntur, 8c materia in circumferehtia Ovi quafi glandulofa fit De
mde Ovorum Folliculi exmauiti reperiuntur 8c ova in Tubis velCor-
nibus obfervantur, fed décuplé minora caeteris inOvarüs; in quibus
etiam aha quafi ova innafare confpiciuntur, ; fed laxa adhuc jacent
ova, lic^ut flatu hue illuc àgitari polîlint., Sc;interna tunica grada-
^ ■ rnbsp;ßnbsp;tim
^ EXERXriT'ATïlO M^DTC A ÏNrAUiG'ÜRiAi,! S
tim fit magis confpicua, ac ipfa ova qüotldie crefeunt amp; magnam iin-
bibunt li^oris copiam. Jam autera ipfe Uterus, aut corpua, m
Darce qua vafa hypogaftrica admittuntur, tumet Sc rubet. Tandem
in humore itto ovi chryftallino nubecula rara Sc exigua apparet ; SC
diftus tumor juxta vafa hypogaftrica placentae rudimenta oftendit.
Nubecula hiEC in rude mucilaginemn embryonisï'dehneamentum
mox mutatur, quod inflar vcrmiculi -.eft ; placenta jam clarms ap-
paret mediante Ghorio.ovo connexa. Denique artus in hoc vermi-
Gulo-quodammodo dignofeuntur ; amp; peftus duopunda fangumeaac
totidem alba.exhibet,i abdomen autera Jfubftanmm quandam muci-
kgineam paulo hic illic rubicundam. Hinc grande caput, cerebel-
lum in apicera elevatum,rocdli.prominuli, 8c os hians confpiciuntür}
fpina albicans perdorfum prötenditur 8c circa fl:ernum inflexa can-
namreferre videtur. Paulo poft ventnculi 6c inteftmorura rudimen-
ta ex materia mucilaginea area corpufculura albicans mftar hU con-
tortâr Qu^ oraniarnifipcrfeftionis, „on aliam ante partum^cci-
Wt mutationem : Vide Harve^o., .de Grarf, -Everhardum. amp;c.
prolixè bïEG omnia Sc in ovipansSc vrnparis prolequentes.
Attenté haec omnia G quis obfervet partes produftas, non modum
producendi,, monftrari videbit. Verum nimig^eft, quod de hac re fupra
diximus. -Injinitio ^Diflèrtationis animus unicè ,erat, fœtum inter
formandum , non/oxmatnra , exhibere. Quae-ergo ulterius dicén-
da eflent'de Fœtus nutritione , accretione , perfedione , expulfio«
ne 6cc. Cl. Needham in Lib. de Forwato Fœtu , eleganter adeo de-
fcripfit\ut.pergendo,:lliada poft Homerum fcribere tcntarem. Quod
ad vulgarem partium in fanguineas ßc Ijjcrmatlcas diftinótionem, ejus
futilitas.ex didis conftat.. Quando.animal incipiat vivere fi quis pc,
tat,i .refpondemus cum incipit movere :, vel fcrmenuri, Ôc hoc. eft
unraediatè -póftquot; fcécundatum ov-iim. 'De-Anim^ autem corpori ac-
ceflione, 8c.quot;ejus.tempore, fc.in.Foetu,humano, noftri, hic ioci 6c
temporis, non eft fori.
„Jam tibi, Domine , quod vitara 6c vires hucufque krgitus es,
»j.quod ftudiaöclabores noftros hucufque perduxifti,/ gratias agimus
„ quantas poffumus maximas. Dirigas, Domine , in Remedioruro
j, inveftigaiione , qua: nobis ipfis 6c aliis fint ialutifera. Novimos
'„a^ptfd lfc;; DèraîneV ^f«ï^ö3cimfmitafoiiituQt:orifilidr, flHnareratfîS
'„eflê œtatis nofïnc quot;Öles 5c iClenfes, ac pramp;ftiüifbs Vitae TPferminös,
„ quos ultra aut citrà tranfcendere valeat nemo Mortalmm. Sed
„novimus fîmul, eodem.Sc fimplici tuo aftu conftituta effe ad hofce
„fines media, à quibus excidere, haud magis quam ab ipfis finibus
„ poffumus. Utaris ergp ^ benigniffime Domine famulorum tuo-
„rum indigniffihio , ut inftrümentum-fitifi manibus-'tuis ad opem
„fuccumbentibus praeftandam.^ -Benedic Studiis Se Laboribus fiiis
„ omnibus, ut tendant in Nominis tui decus 6c gloriam , ac reftitu-
„ tionem iEgrotantium falutarem , per amp; propter Filium tuum,
„Dominum nofbrum , Jefum Cliriftum. Amen.
MANTISSA.
I.nbsp;quot;WKTept/is efl Medtcus , tjfti non efl Philofophus : hoc autem non où-
A flante , tntiorem Ó fieiieiorem ejfe praxih experientk (3- diligenti
ohfervationi. ^uam ,0is hypotheßhas ,t fuperflrdäam ^ accommoda am,
SyiïENHâni é Wict.isii coUataofera»
II.nbsp;Medicusf abfjue pietate in RepfiUicä non efl tolerandm.
III.nbsp;Morbus nihil aliud efl quam. Naturae conamen in .®gri fâlutem.^
IV.nbsp;Sanguis Tanguificat : imo in Fœtûs formathne, Sanguis ante Hepar
dift exiflit.
V.nbsp;Febris non reüe deßnitar , PertUïbata fanguinis mixEura.
VI.nbsp;Vulgatum Axioma-, Univeramp;lia topicis praemittenda, /e^«
efl.nbsp;■
VII.nbsp;Epbydrofis in Apoplexia efl prognofltcon lethale.
VIII.nbsp;In Paralyfi nttnquam abeß fenfus, manente mot».
IX.nbsp;Sdpe funt hilares \J\/felancholici.
X.nbsp;Catalepfis non efl. morbus.nbsp;'
XI.nbsp;Variolis ante G. Sydenham impeffeBii fcripferunt omm.
quot;KU. Fortiom-ratharclkiT in lamp;:Zro non condtichnt,
XU I. Non datur flgnum Lumbricorum pathognomonicum, ne vel ipfi ver-
mes excreti.
XIV.nbsp;p^era Uteri procidetitia fsylnatomi«. répugnât : amp; in Hyftericâ
Paffione afandere , jaxta vulgus, ridtculum.
XV.nbsp;Curas Magneticas e praxt Medicd profcribimtthnbsp;^
. u - °nbsp;B anbsp;DoBiJfu
-ocr page 12-f Inbsp;I-, c -.Dä^ißüfff Or^aripmqeei Dmdn^. 3 Q
DV J O H A N N r W Ö O D LAST O N ,
'nbsp;^niurn Magiflro ^ Philof. DoBori,
Dum Medicm Lauyeam in inclyta Academia VltrajàlmA adififceretuy. '
Te leves elegi : fuccingîte tempora lauro:
Tempora funt niveis candidiora tuis. 'nbsp;■
Scande triumphales io Britannia currusnbsp;. -
Jurigatur niVéis currus eburniis equis.
Spai?gerofai,plaudâtque f4lum;%rat asthera clamor,
Quaffet amp; immotum veftra Camxna polum.
~ Ingenlûiia cxTëfle fuis velocias annis...... ^
Surgit, Apollincam quod tibi reddet opem.''
Mufa faye, Parnafle fluant Aganippidos und^,^nbsp;.nbsp;-
Et ParidisSuperis fiftula dulce canac.nbsp;' •nbsp;quot;
Bacct^ pater vini properagt; -vinique répertor
' ^ -, Neae hqderam, placidos Jntef' habende -Deos, ' ..
Pson adeft, primifque Chiron profitetùr ab annis,nbsp;t
Et quod-Galeni nop potuêre, poteft..
P^rcite Naîones, artem narrare Melampi,nbsp;• ' ^
quot; WooLLA s TON virtus contigit ante dièm. quot; .. ' .
ParcicejThefpi^deamp; heroum-xiicere gefta, - 1 ■ ..
v quot; quot; Qijœ fpeciem. fumi.jgt;raetereuntis habent.,. quot;..
quot;quot;Ceriiè vlrum, columen Medicin^e', cerné Johanne m,
Cerne, quod'haud cernit Grsecia, cerne Virum.
Parvus erat, jam Clio fenem , jam Mufa Cleanthera
.1 /
Dixerat : in cunis jam Jove di^nus erat.
Sspius arrifit tenero natura, Nicandrum
.v..Gr^didit5,ia MediGis Ipes iiaea, dixit, erit. /
lt;^iid moror ingenium tibi precox , uSer, acutum,
.. ; quot; Dum quse non puero tradat agenda puerJ
Dicite Grajugense talem genuiftis Athenae,
' Fama. Prytançeo contigit ilia tuo.
Scilicet Hippocratem'jadas, tollifque Platonem,
Et tibi Mil^fius quantus honore fuit !
Magna
quot;C
-ocr page 13-Magna quidem I majora vide, Woollaston utrumquc
^ Continet : id nulii continuere.fimul, , , .
Adde quod' amp; Plato'mbveat fera belia'Melämjio,' '
C^a ia nec Lybicis nota fuêre feris.
Scilicet incertura Paeon, majorne Cleanthes ?
Quam bene ! pe£toribu certat uterque tuis,
Vincit uterque tamen, quamvis quoque vi£tus uterque,
Vidoris titulos portât uterque fui,
Anglia dodorum mater faecunda virorum , quot; ' ^ \
Artis Apollineae gignere fueta viros.
S^pius expertus mundus tua lumina dixit, 'nbsp;I
Deliciafque foil, deliciafquc Poli,
En redit e Batavis felix Epidaurius oris,
Qui tibi prxfidium , qui tibi tutor erit.
Nec fecus ac Heftor defendit msnia Trojse, ' ' î^
Pra;da fuit Grxcis Troja, cadente, Viris,
Difcutit Iliades morborum , Lernamalorum
Pullulet 8c cunflris Hedoris inftar erit,
Nec tanken hoc futis eft, pofb fata Britannia nqlcet Î
Qualis erat ., jmagnâ parte.fuperftes erit, -. . .
Anglia ter Felix !' medicus tibi, venit^abquot; {quot;
Anglis angelicas porriget ipfe'manus.
Vos quoque Felices hunc quse geiiuiftis, Athen«,
eignere cum reliquae non valuêre parera.
I, propera Dïomedis aves vendre^ Jöhanni
Mille dabunr plexus, ofcula raille dabUnt. .
Ofcula mille da^'nt, tendit Britan'rtia palmas^'
Ecce parat fummo reddere vota Jovi.
Rumpe moras, propera, patrix fuccurre cadenti,
' Gloria nunc Juvenum, deînde futura Senum.
'1
f .D
n
quot;ii-A
:t
Authori
-ocr page 14-'^mhertinExèrcttationempant'nbsp;'I
DE PRIM I S Vît M STAMINI BtJS
Carmen.
Upiter in terris Naturae arcana recludi
Vidit, êc ad Superos talia dida dédit,
Ad Scythicam rupetn di\ ina imitarier aufum
Alligat Arfificem Dxdala maffa fuum.
Anglia majorem nunc Arte Promethea jadat.
Qui nortrum' ordtri 6c pandere geftit Opus i
Ille lutum humanos folers formavit in artus,
Nafcendi huic primas fas aperire yias ;
Nec fabricam tanto tumidus mohmine temnit,
Sed texens Vit^ Stamina Prima ftupet;
Ergo quo caçpit pede perget Apolline dextro.
Et lentè Pamp;xcx fiamina n^ra trahent.
tAmica e paticis L. M. Q. P-
RICHARDU3 MEAD.
T TOT ATTOT EIS XON AYTON.
n'2 ïiSpwev 'iymçu.TidXa.m
riaîiî',nbsp;eAe|e Totle,
quot;Evyi jSîs vV^s TO nffu^ lâ r vçzt? a^uw,
Kal If^ ï'TTTroxpd^s fiei^ovA Sißav t'xf -
a'o1amp; ydp (^«yî®* hwm c'^mg m c^ ,
T5 ßikis S' dpx^ M
P. Ó M.
Zegen^wenfch , aan den E, Heer mijn Heer
. '^.Lii. Art. Mai.(3 miof.Doaor.
Toen zijn Ed^ na zeer geleerdelijk, fcherpzinnig , en niet min
erhiïhaftigjinhet öpenbaai', over den Eersten Oorspronk
des Levens geredenkaveld te hebben , tot DoElor in de
genees-kunde wierd gevorderd , binnen Vtrecht den
I. December 1691.
IL was ik in een hoek vergeten , en verfchoven
'' Ter plaatze , daar de zon zoo heet brand, als een oven.
Op'c eertijds pragtig, nu vervallennbsp;;
i Al icheen ik aan een Öeg|te mijm'ren, entequijnen;
i Al moeft ik vlugten in de dorftigfte woeftijnen
Van'tRijk ^Arahieni nog zoude ik evenwel,nbsp;Schooa
-ocr page 15-Schoon ik de rijmery-bykaos hebbe afgefw,oor€ff, -
AJs my 'c gerugt van'uw bevprd'riiig guatn ter öoren»
Ik zeg van u, dien ik vpor herte-vriend erken,
Van u, die te gelijk.niet my (r) gepromoveerd zijt.
Van u, die door, en door gezouten, en geleerd zijt,
Betoonen, wat ik aan uw vnendfchap fchuldig ^ben; .
Wiens wetten ik niet vvü venaind'ren, of verbreken,
Veel min, de plichten van beleefdheyd tegen-fpreekcn,
Wy zijn te naauw aan een verknogt door vriendfchaps. band:
Wy hebben op een tijd j de Hooge Itoel beklommen.
Daar ik van 't Oojlen, en haar tVond'ren, uyt dorlV brommen,
En gy van (i) Spooken toonde uw gauwgt; en vlug verftand.
Rijs op dan loome geeft gt; wilt uwen flaap verlaten,
Wy moeten van mijn vriend, en van zijn deugden .praten ,
Wantzulx isyets, dat ik met luft doe, en met vreugd;
Laat ons dan aauitonds (fchoon ik vveete, dat mijn zinnen
Te fwak zijn, om die werk naar eyfch te doen ) beginaén.
Heer WoollastoN , gy die het befte van uw jeugd
Verfleeten hebt , om yeel te leeren, veel te weeten,
Die dikwils in 't geftoelt der wijzen zijt gezeeten,
En daar mee vrugt betoond de gaven van uw geeft,
Gy die verfcheyde piaal hebt (3;) ,van dj gefprooken.
De laatfte reys (4) van God, van D^ypels , en van Spo/^en
Tot onderrigting van een yder, die het leeft.
Wien of de herflèns nu zo wel gebaakerd leggen gt;
Dat hy met waarheyd , en met emft zou konnen zeggen j
Of't eerfte beter was als't laatft, of't laatftals 'c eerft f
Zulx kan geen menfch, al was hy fcbrander in zijn oordeel,
Want gy fchreef nimmer yets, als ftrekkende tot voordeel
En 't welk geprezen wierd;van yder,om het zeerft,
Steeds kreegd gy hand-geklap gt; en juygchen totsbelooningh;
Nu geeft ge ons op 't papier een duyd'lijke vertooningh
Van 's Levens Oorsprosk in des moeders ingewand »
Dat Leven 't welk pns hert doed roeren, en bewegen,
Dat in den omloop van de zappen is gelegen.
Tot dat men door de dood geholpen word van kant. lt;
*T is heerlijk voor eenr.,^r» te praten van het im«., ' quot;
Zulx is bequaam om aan:den.zieken moed te geven,
Zy haten zulken man, die van.de dood.verhaald ;
De dood is fchriklijkj eo vervaarlijk in zig zeiven :
Een Koning moet zo wel zijn Grafftec laten delven.
Gelijk de minfte 11^.. die opide molen maald.
Gytoond een Chriflen u te zijn in alle deelen,
Nooyt zietmen op uw tongh, of in uw zinnen fpeelen,
Dan 't geen ^t^iXlmfieh .-als -esw Chrtpn 't befte voegd;
Al wat gyfpreektjof fchrijft verftrekttot nut, en leenng;
Als ik mijn oog Üaa op üw-eerHs-redeneering
DtrXJeltm vjnde ik veel't geen mijne ziel vernoegd,
'tWelh
(i) »1. Sef-
tembris
FuUidDoauf
Philopiphi»
mami. \
(3.).0rat!t
baiita in
'terppli ■ rfJaJf§
ris Charo df -
^SrscTax.
{3) niffHta»
titntsdt
AKIMA SB-
TA RATA
variis temf*'^
ribtts verui*
lat».
M DiJ^n.
tio InangUquot;
ra lis 14. Sêf-m^
tembris
Dfi DEO. '
't Welk my doed blijven vol verwondring opgetopgen j. gt;
Sla ik met ernft op uw gefprekvm God mijne oogen,-1' '
Hoe dikwils ik het leze, ik werde nooit vermoeyd.
Als vindende in dat werk genoegen naar mijn wenfchen :
Hore ik u fpreeken in den Dom voor duyzend menfchen ,
£t Is NeHor wac'er uyt uw mond, en penne vloeyd.
CdeetdsPhHofoophl ô-puyk van 's Vaders Zoonen !
In wiens doorkneedde breyn, veel groote gaven vvoonen,
Gelukkig is de Vrouw , die u ter wereld bragt,
Zy ziet uw Vader, en haar Man in u herleven,
Zy ziet u op den top van heerlijkheyd verheven,
Tot fteunzel van haar zelfs, en roem van uw geflagt.
O rijp, en groot verftand, vry meerder als uw Jaaren !
O gy, die ernftig, en fcherpzinnig in dees blaaren
Befchreeven hebti en ons naauwkeuriglijk vertoond, ■
Hoe kltyn de ontwerf m van een menfch in ' s Moeders fchoot^mi
Zou die belooninge voor u dan al te groot zijn.
Dat wederom uw kruyn wort mst Lauw'rier gekroond?
O neen : Uw deugd verdiend vry meer by vele menfchen,
Als zulke kranflen, die verwelk'ren, en verdenlTen ,
Die zijn voor uw verlland, en kennis te geringh :
Uw naam j hoe zeer de Nijd wil heek'len, bijten, ziften.
Zal zijn onfterflijk door uw werken , en gefchriften ,
Zo lang men menrchën vind in 's werelds ommekringh.
Uw konft beftrij de Dood in kranke Ledematen :
Den Hemel wil u lang by ons beneden laten :
Waar gy een menfch ziet, die benauwd is, ziek, of bang.
Verltrekke uw komft tot heyl, en een voorfpoedig teyken :
Gy moet den ouderdom van tachtig Jaar bereyken :
quot;Lang leef de Philoj'oophy de DoSor leve lang:
Hy leve lang, tot hulp, en trooft van zieke luyden,nbsp;-,
Om haar te helpen door de kragc van zijne kruyden.
Alzo hy boven vele in konft de kroone fpand :
Ter plaatze daar een menfch vol krankheydhem bejegend,
Zy alles wat hy doed, of laat, van God gezegend,
Hier niet alleen, maar in 't gelukkig Engeland.
De dood, die 't eynde is, en het llot-perk aller zaken
Moet traaglijkmec haar pijl ontrent zijn tent«naken:
En als zy komt , gelijk zy zeker koomen zal,nbsp;' -
Dan wenfche ik, dat hy oud, en afgemat van jaaren ' ' ■
iVlet Engels vleugelen, ten Hemel op magh vaaren,
Genieten't aanfchijn, die allss is in .
r-
103 V/'
, ; f 3 Individuo fuo THESEO eecinit
• [ij {: .. . t-
vD. HAVART.
;
11« lt;
T'
' -X
)
... *