1 N A V G V R ^ L I s
AUSPICE DEO OPT. MAX.
K_Au^oritat€ CMagnifici T). ReSioris
Philofophix Doäroris, ejufdemque Facultatis in Illuftri ^
Academiâ Ultrajeftinâ Profeflbris Ordinarii,
N E C NON
Amplijfmi Senam Academici Cenfenfu, amp; Nobilijfm*
Facultatis MEDICtyE Décréta,
PRO GRADU DOGTORATUS,
Summifque in MEDICINA Honoribus 8t Privilegiis,
rite amp; légitimé confequendis, • •
PubUcA difcjMtßtioni ßbjtcit
JOHANNES FITZ M ANN, Lubecens.
Ad dtem f. Decembris, horis locoque Jhlitü.
Ex ülEcinä Francisci Halma, Academicc
Typographi, cb bc xcii. -
Excellentifjimo, Nobilijjimo,
ExperientiJJimo,
Medicinse Dodtori Celeberri-
mo, atque Liber« Imperia-
lis Reipublicae Lubecenfis
PHYSICO,Parenti fuo fum-
mè devenerando
'Diprt. hanc Inaugurakm
d. d.
johannes fitzmann.
-ocr page 3-Lerifque morborum humana corpora înftftantîuni'
titulis quod accidit, ex antiquiori Graeciä natales'
fuosutfortiti, peregrinas appellationes inLatium
tranftulerint : idemamp;crudehfiSmoaffeélui, cujus
explicationem praefentf difTe'rtatiuncuIa fufciperea-
niriius eft', evctiifle deprehendo. Ortuni enim'
' latinum Epüepfige nomen ex Graecorum 'Ettàh*
4/tt, five illud, quod Hippocrati placuit amp; Ari-
ftoteli, duiflum fit t« Ace^MCttusirS-c« , quod
derepente ac inopinatohominem prehendatacprofternat; feu, prout aliis
vifumeft, t« imik^ttetv, quod fubitis hifcîs convulfionibus correpti
homines, cum reliquarum. animalium aâionum abolitione deficere , amp;
de mentis poteftatÊexcidere utplurimum confpiciantur.
Csterum aliis quoque nominibus falutanconfuevitpeflïmahïchumatiï
corporis carnificina. Ex variis nonnulla indigitare fufficere poterit. Sci-
licet vocatur aliis morbus caducus, quod aegrosquêisinfidiasftruit, per-
niciemque meditatur , oculi mûmento , nec advertentes fternat, inque
terj-am conjeaos miferändo fpe6lacUlo quatiat Sf'affligat. Comitialisalifs
audit: utrumaComi'tiisfolutis, an, quOd ih Cbmitjis, feu tiirba popu-
li amp; concurfu non raro obfervetur, penesillos lis efto, queis his veli-
tationibus œtas impenditur. Lunarem alii appellari malunt, quod Lunae
motus fequiparoxyfmorum periodos vel credant, vel credi Velint. Ne-^
que tamen his nominibus contenti omnes. HercUleum enim alii : alii mo-
do facrum appcllitant, modo Sonticum, modo puerilem, amp; fi quï funt
atiae triftiores triftiffimi tortoris appellationes, de quibus, cum mihi char-
parcendum fit , pluribus confulere licebit Vincent. Alfar. a Cruce,
Untzer.deEpileplia amp;c.nbsp;A 2,nbsp;§.III.
M S- in.
Praemifïa fie, quantu#Iicuit, in compendio breviffima nomfnis evo-
lutione, methodo in Scholis jam pridem receptae morem geffuri ad ipfam rei
feu Epilepfiae definrtionem realem pedem profero. Dico autem Epilepfiam
effe motum totius corporis convulfivuro per vices affligentem, cumadio-
num principum , fenfus, motufque voluntarii ablatione atque ceflatione
abirritatis, amp;ad motuminordinatum concitatis animalibus fpiritibusner-
veifque fibrillis ortum.
Placuit generislocuraconcedereconvulGonî totiujcorporls interpolais.
Qua in re Medicorum Principis amp; Magiftri Galeni veftigia premo : quem
fecutusHalyAbbas theor. iXi eundem morbum perconyulfionem deter-
minarenon erubuit. Intelligt autem per convulfionem, cum eruditiffi-
mo Willifip , volo , illos motus convulfivos, quibus mufculi fibi con-
trarii prêter voluntatem moventur. -Hinc tamen non omnis ftatim con-
vulfio Epilepfiam conftituere cenfenda eft. Dantur enim motus qm-
dam convulfivi particulates, qui, cumhaectantum, vel illa pars humani
corporis, non vero univerfa illius machina amp; moles agitatur amp; concuutur ,
Epilepfiam prxfentem non arguunt,
Csterum, dum totum corpus couvelli affero, de fubjedo fimul, feu
parte, afFefta principal! non immerito qusrendum erit. Enim vero tants
hîc diiamp;cultatestantus Veterum amp; Recentiorum inter fe diffentientium
numerus, ut qui componendis illis locare opéram fiiam.velit, nonraro
tot lites atque bellaquot fententias deprehenfurus fit.
§. V I.
Utpaacîs muîta expediam, plerique Veterum in ipfo Cerebro, quod
illud principaliter affedum crederent, morbi fomitem quasrebant. Quae
opinio',' ut ut noftro tempore paucis.forte yEfculâpicae artis Cultoribus^
arrideatï omni tamen ratione, vel etiam experientia caruiffe vel ideo cen-
fetinequit, quod ex capitis vulneribus faeviflimas oriri Epilepfiasconftet,
amp; non ultimus Medicins Procerum Fernelius in quodam, quem cultro ana-
tomico fubjecerat, Epileptico , paululum humoris putridi adhaefilfe offi
calvariae obfervaverit;^ in alio vero liquorem omnino fastidiffimum depre-
hendiflè fe in librode abditis morborum caufis fcriptum publice r eliquerit,
§. VIL
Enim vero allata ab illis argumenta, etfiquot;, quodjaminnui, omnÏpro-
babilitate non deftituanturnec negari poffit , deprehenfum in cerebri
fubftantia
-ocr page 5-fubftantia amp;ventriculis aliquando humorem veljjutridum, vel fubcruen-
tum: Idem tarnen humor deprehenfusamp;r jam in rfliseft, quos per uni ver-
fum vitaefpatium nulla unquam EpilepGa infeftavit. Quae certe caufa vcl
fola fufficere illisvifa eft, utabantiquis feceffiim hicfacientes, reliiäo ce-
rebro , ipfum potius mufculofum ac nervofum genus » feu fibras nerveas in
membranis mufculifque irritationis fubjcdum , ac fedem afFedam princi-
palem crediderint : Irritatis enim alicubi fibrillis nerveis , reliquaedeinde
in confenfum quoque trahuntur, amp; afFefto nervorum principio, omnes hinc
inde pafiim irritantur : inde oritur unlverfalis in toto corpore convulfio.
§. VIIL
, Accidit interim motiis hic convulfivus, cum aftionum principaHum,
lenfusac motus voluntarii ablatione, velceflätione, amp; hocipfoEpilepfia
a COnvulfionedifFert, qua correpti funâionibus tamen animalibus omnibus
minus orbantur. Benivenim de abditis morborum acpmitatum eaußsc.^j,
Marcellus DonatusH..M.mirté,Li. c.^, Eraßm inanatom.libr.Com. Man^
tansa^' z-P-19')-^
Reftat definitionis mex differentia fpecifica , quam ab ipfa caufa morbi,
feu irritatione fibrillarum nervearum deduxi. Sane enim five quisifpiri-
tummotivum membri alicujus ab humore vifcido, fibris motricibus im-
paÄo, amp; deinde acrimoniam naâo, five maligno ita infeftari, acpartem
corriperedixerit ; prout in fcorbuticis amp; malignis morbis, utpotc morbil-
lis, variolis amp;c./id ufu venire folet; feu à quacunquealia materia acri prove-
nire affer-uerit ; feu humor ilia fit, feu vapor, feu externum quid, mo-
do fit ita comparatum, ut fibrillasad motum fpiritufqueconcitet; horren-
diutique motus, quibus univerfa corporis ftruâuraquaflatur, repentina
aegrotantis proftratio , membrorum vacillantium diftortio , aliaque plura
fsviffimafymptomata aperte fatis Siluculenter loquuntur, omne hoc ma-
lum ipfiufque adeo mentis lïfionema motu quodam fpirituum aniinaliun^
in fibris nerveis ac membranofis irritatorum peregrino, inordinato amp; impe-
tuofo proficifci.^-
§ . X.
Faâura hinCjUt Thomas Eraftus, nec id quidem incongrue, Ipileptf-
corumparoxyfmosoriri ad eundem modum exiftimaverit, quo folent fter-
nutationes aliaequecorporiscorjvulfiones irritata parte abacriori materia ex-
citari, Quamvis enim exaâe prorfus^ autcîtrà dubiumjullum, explicate
omnia haut proclive fit; fieri tamen hoc, aut vix diffimili ratwne proba-
bile eft.;
A 5nbsp;s .xr.
-ocr page 6-Neque vero mirum ïd videri cuiquam debet, fi correpta uria parte,
alteram fimiHmoleftia affici contenderim; cum aliis etiam in cafibus, quan-
to iinpetu trafiantur corporis partes in confenfum amp; rapiantur fatis pateat.
In dentientibus fane pueris , dum dens perforare membranam , feque ii
pfam liberare carceribus nititur, qux tunc non univerfum corpus mole-
ftia conficit? madent oculi lacrymis, laxatur alvus, profluit ex ore fali-
vs flumen , tuflis ficca adefl:, raro fine horribili fupervenientium convul-
fionum comitatu. Non diflimilem natura confenfum difcimus ex illis,
quorum calculus patientiam exercer. Quoties enim per Ureterem movetur
calculus, acutiflimo non tantum dolore dirtenditur amp; fatifcit ureter , to-
tüfque inferior venter in tumorem agitur , horrendique vomitus oriun-
tur ; fed amp; reliqua membra convelluntur , caputque aflicitur, in ipfis
ocalis videndi vis aliquamdiu périt. Taceo nunc , quod Hifdanus obf,
cap. i. inferuit, exemplum puellae, quE, cum aciculam degluciifler, ir-
ritatis ab infixa hac intefl:inis omnibufque corporis membris , täntis cor-
repta efl: fymptomatibus , ut ab ipfo Daemone obfeffa, à non paucis cré-
dita fit. Qöo pertihet Iiiftoria tuffis ab acicula in inteftino hœrente ob-
ortae, quam défcripfit Merletus.
Perfpeélis fic definitionis genere amp; differentia, habitus Epileptici fi-
gna amp; phcenomena, prout indiverfisfubjedisvariant,explicanda reflant.
Surit etiiln fignorum qusdarn antecedentia',- qus partim ab ipfis aegris
fcritiuntur , partim aliorum oculis furbjacent. Sentiunt fcilicêt nonnuli
gravitatem capitis, aurium tinnitum , vifus obtenebrationem , fplèndo-
remque purpureum ante oculos, qui dein graviflimè per ipfos paroxy-
fmos afficiuntur. Dilatatam in quodam maximè pupillam vidit Excellen-
tiflïmus Meibomius, certo argumento, fibras illas , ciliare ligamentum
óculiconftitüerites, afFedasquöque fuiffe.
Porro fignis his accenfenda venit Ephialtes, feu Incubicrebrafubfom-
num invafio, teflibus Galeno, Mt'io , aliifque, terrores crebri, fomni
tempore, capitis plenitudo, lënfuumque abalienatio. Nec minus linguae
motus pra°cedere obfervatur inordinatus, praefertim in illis, qui Luna-
tic! dicuntuf, amp; Epilepfias periodicas patiuntur.
t .,-0 •nbsp;y- X I V.' ' _ _ ^
quot; Gïterum, antequam de Epilepfiœ caufis fermonem inrtituam , de tri-
bus morbi hujus fpeciebus, qus vulgo refcrri folent, dicereprius par eft.
Efle fcilicet aliam ajunt idiopathicam, qu® oriaturex capitis vitio, amp; ci-
tra Ulla antecedentia figna fubito amp; quafi ex infidiis aegrum invgdat ; a-
liara ex ventriculo deducunt, amp; hanc vel ventricuh dolorem prscedere,
vel morfum, diftenfionein, cumque paroxyfmus imminet, naufeam ,
anxietalem, animique deliquium. Tertiam fpeciem dicunt, cum ex reli-
quis partibus, ex gr, manuum pedumque digitis, autcrurealiquid abfce-
dere fentitur, quod, ubicapiti, nervorumque principio communicatur,
Epilepfiam excitet, unde etiam ex eo hanc ortam efle colligatur.
Verum illi, qui has differentias proponunt, falfoillo prgefuppofitoniti
videntur ; quod humores pravi in cerebri vel ventriculis, vel medulla
colligantur , illiufque fubftantia ac membrane inde vellicenrur , vellica-
tas fefe concutiant, amp; nervorum principio fimul concuflb, totum deni-
que nervofum ac membranofum genus in confenfum trahatur. Qux opi-
nio à Nobihjfmo Schneidere, lièris univerfo Mcdicorumorbinotijfimis, Hof-
fantnoque in ingeniofo cormentario in x lihr, Galeni de ufn partium ; ^ Ex-
cell. Schockjo in eleganti de flernntmione libella cap. 5. ^ 6. abunde re-
futata eft.
Interim hoc certum eft, ubicunque etiam acre amp; malignum illud fer-
roentum lateat, aliquo tamen modo capiti communicari , ac in confen-
fum trahere cerebrum, utinde principes facultates cum fenfibus Icedi, amp;
mufculi omnes corporis agitari poflint. Non tamen video, cur has Epi-
lepfias inter fe tam accuratè C 'icet quidem reâè in hujus morbr fede in-
veftiganda. amp; ubi de caufis agitur, amp; ad curandi rationem has diftindio-
nes confiderentur ; ) diftinguere velimus : Sic enim morbus locum non
habet, prius quam aöiciatur cerebrum, ut fuperius jam dixi. Si igitur ra-
tione variarum fedum Epilepfias diftinguere velis , magna varietas eflet
conftituenda : cum amp; illa quae à capite oritur, non eodem feniper mo-
do contingat, amp; ipfa etiam non derepentè femper oboriatur , fed figna
fua antecedentia non rarô habeat.
§. X V II.
Cum vero tunc demum aliquid reâè fciamus, quando, dicente Ari-
ftotele , caufas rerum cognofcimus, nobis quoque, ut accuratiorem
morbi noftri fcientiam haiitiamus, caufae ejus ordine funt evolvendae.
Has vero, ut eo commodius eruam , confiderabo primo externas illas »
graviflimas nempe lœfiones amp; vulnerationes, quae tum alibi, tum potif-
fimum fi in capite fiant amp; partibus nervofis, Epilepfiam inducunt. Vi-
demus
-ocr page 8-demusenim homines,coeterum optime fanitatis, quiquenunquam quitr-
quam fenferunt Epileptici, fi ex alto in caput décidant, aut gravi iftu cratrium
lœdatur fi-ang,.turque, fi-equenter pati Epilepfiam, adeo, ut Chirurei ,
jnter fymptomata vulnerura capitis, convolfiones ac Epilepfiam non im-
mento numerent. Hanc tamen tum imprimis oriri obfervant , cum fe.
itucaahqua , qu» à cranio abfcefcit, cerebri membranas premrt, velli-
caique: quâ remotâ, ceffare ftatim deprehenditur paroxyfmus.
AJ rnbsp;§. X V I I I.
Ad caufas illas externas ac procatardicas etiam à nonnullis referuntur
lunares radii, qui , fi in caput dormientis apertum incidant, Epilepfiam
inducere vulgo creduntur , idque eo citius . quo magis jam ante Epile-
pfiï quis obnoxius fuerit. Enim vero ridicula hxc fententia alteri non
minus ndiculsdebetur, Lunàm fcilicet cerebro dicatam, illud gubernare,
hmcque Autorem Epilepfiae amp; fomitem exiftere, cum ne quidem certum
fit, Lunam in humores microcofmi aliquod imperium habere, quod in
vulnerum curatione nonnulli fe obfervalfe credunt.
§. X I X.
Major eft efEcacia animi pathematum. Videmus enim homïnes in E-
pilepfiam pronos per leviores etiam animi affedus incurrere denuö in
huncmorbumr graviffimi tamen fint animi afFedusneceffeeft, fiis, qui
nunquam mslo hoe laboravit, Epilepticus inde fieri debeat. Imprimis
vero hunc morbum producitira, in qua omnes nervi fingulas fibras ad mo-
tum (ubitaneumftimulant. quo fado in corde frequenïior amp; vehementior
Syltole amp; Diaftolc excitatur, amp; confequenter motus fanguinis fermenta-
tivus yalde adaugetur, imo bilis , tanquam humor facile mobilis amp; fer-
mentefcens, fimul vehenrenter mota , in qualitate acri, femel conceota
valde exaltatur.nbsp;^ '
Neque minus Epilepfiae periculum ab inconvenientia dixtx. Vide-
mus enim. fi errata in vidu ac potu prscelTerint, facile recidivam Epi-
lepfiam hen. Quam m rem norari meretur, quod ilH , qui in iuvenilî
state paroxyfmos Ep.lepticos pafti funt. etiamfi deinde per plures annos
iildem non lacefliti fint, facilius tamen in huncmorbuinincidant, fidein
mtemperanter vivant, amp; vmo fe fxpius inebrient. Quemadmodum, à vi-
ni generofi potu, Puerumquendam Tridentinum ijannorum convulfi.
VIS motibus divexatum , varias Epilepfis facies fpeftantibus praebuiffe
BaMms cap. j. H. 90. tcftatur. Ad eundem modom etiam venena,
etil non omnia id faciant j plerumque tamen amp; acria imprimis, amp;
corrofiya
-ocr page 9-corrofiva Epilepfiam inducunt, vid. Fernü. l. z, de dät, nr. C4»r.c.ilt;.
ii. Foreß. l. ly. ohf. II.nbsp;' ^
X X L
_ Pueri quando vermibus laborant, tum alia graviffima fymptomata pa-
tiuntur. tum etiam frequenter Epilepfiam j quam à vermibus oriri in-
de efl manifeftiffimum, quod, illis expulfis, omnino ceffet. vid. Thom
Bnrtholi». c.Of. H. 7. cent. 6. H. zo. Forefl, hbr. 10. obf. 65.' jùl CaOtr
Clmdin. conßtlt. 64. Rdmd. cent. 8. curat. 15. Nec minus etiam'alii hu-
mores mah, in ventriculo ac intefl:inis hsrentes, hunc morbum produ.
cere valent. Ante enim fex annos, cum Helmftadii viverem , ExceJlen-
tiffimus Meibomius exemplum Monachi cujufdam epileptici à ventriculo
habuit, in quo acrium humorum amp;acidorum copia maximum amp; conti-
nuum pene edendi appetitum excitabat. Hic , ubi faturatus effet cibis,
rarius Epilepfia afHigebatur, ubi jejunus, gravilTimè amp; frequentiffimè.'
Tandem vidis humoribus , amp; refraenato per medicamenta appetitu, le-
vamen invenit.
De Mulieribus obfervatum eft, interdum geftationis tempore Epilepfia
eas laboraffe , reliquo tempore, quo non gravidas, ab illa immunes fuiffe.
Frequentius vero lis fupervenit . fi fuppreffx quxdam evacuationes, uti
menftrua, vellochia, vid. Tim^^us l.t. caf.iz. Tulpius l. i. c. 10 habet
exemplum Mulieris praegnantis, quaîàmaligno vuJvœvapore in tamacer-
basnervorum contraâiones conjeiâa eft, utignara partus, fœtum edide-
rit. Similiter Harvejus annotavit, cum in exulceratione uteri faeminae
cujufdam injedus fuiffet acrior liquor, illam toto mox corpore con-
vulfam fuiffe.
A variis quoque aliis caufis oriunturEpilepfiaî. Sic calculo renumamp;ve-
ficœ laborantes, ubi illi vehementer fefe movent, fxpe epilepticos inful-
tuspatiuntur, tefte Bartholinocap. S.H.61. Nimia urinse continentia quid
poffit, vid.apfidjoh. Bapt. Alontan. conf.z^. Joh. Heurn. irt libr.demor^
biscapitis. Ex venere nimia etiam oriri interdum hune morbum nofum eft
Confer. Plater. amp;Henr. ab Heer in obf. rar. quam forte ob rationem De-
mocritus coitumparvam Epilepfiam olim nominavit. In infantibus etiam,
quorum corporibus acres humores infunt, alvi fuppreffio Epilepfias ex-
citât.
Praîtereaillud bene confiderandum in dentientibus Pueris, fi dentes dif-
Bnbsp;ficulter
-ocr page 10-ficulter erumpant, fymptomaticam tandem fequt Epilepfiam. CoIicasamp;
iliacas paffiones definere in paralyfin valde frequens eft; interdum tamen
amp; Epilepfiam illis paffionibus füpervenire , exempla docent à ScbneUero
Ifbr.i, de Catarrh.c. 6. Thoner, ob), l.i.p.91, allata. Caeterum de fcabie id
imprimis obfervandum , fi non fatis erumpat, aut medicamentis inconve-
nientibus repellatur, autmox , aut brevi tempore poft, producere Epile-
pfiam. Simile quid accidit in Variolis amp;Morbillis, fi non débité expellan-
rur, autœgroti libero fefe acri temerè nimis exponant. Mirum quoque
eft, quod Rondeletius obfervavit, muitos ex aëre , vel vento per na-
res concepto , ftatim in hunc morbum incidiffe. Scorbutum Epile-
pfiam etiam excitare polfe notzX.Matth. Martinias, vid.pag. 70.558. 583.
Sternutario non refte fuccedens idem efficit, tefie Salmmh c.i. obf. 95. A
vaporibus, ex calceexfpirantibus, huncmorbumortum,
vavit ylibro de Apoplexia cap, zó. Ex fuffitu, ac olfaöu rerum foetidarum,
ApulejmAmmannus in Medicina critica', A percuffioneoculi,
cent.ii.obfjlt;^. amp; mufculi temporalis, Profper. Martianns.
Si alias alt;5huc caufas antecedentes fclrutemür , obferuamus etiam hoe
malum effe hsreditarium. Hüdanus ex gravidaï matris iraaginatione in-
fantem fuifle faflum Epilepticum annotavit. Unus enim Epilepticus fi vi-
deat alium Epilepfia corripi, facillime ih eam incidit, quod fit non ab
aliqua exhalatione ex epileptico corporé exeunte; fed ab imaginationeS:
motu irregulari fpirituum , uti per alios etiam afFeéèus animi , ex ira
imprimis amp; terrore non infiequenter illam oriri videmus.
His jam caufis tam externis, quam internis confideratis , ab ilJa irri-
tatione omnia phaenomena in Epilepfia occurrentia,amp; quomodo haecaufae
-enumeratae eam.inducere foleant , fatis fuperque explicari pofle exiftimo,
dummodo quis acidam , fubtilem, acrem ac effervefcentem aliquam ma-
teriam in corpore latitantem cogitaverit, quae fibrillas nerveas, ipfumque
fpiritummotivum irritet,morbumque hunc infelici partuproducatamp;eni-
tatur, non fecus, ac fimaligni quid externè fanguini communicetur j uti
contingit in morfu beftiarum venenatarum , à quo excitatam Epilepfiam
notauit Tulpius c. a.
§. X X V I I.
Prognoftica figna eventum morbi concernünt, funtque vel falutis vel
mortis. Eft vero omnis Epilepfia morbus valde periculofus, qui, licet non
femper.
-ocr page 11-femper, amp;cito, aliquando tamen in ip(b paroxyfmo Jugulat 36gros, utx
in infantibus faepiiBmè amp; fub principio varioiarum, non rede prorum-
pentium, quotidie videmus. Illud vero m genere fciendum eft j convul-
fiones amp; convuifivos motus minus efle pericuJofos , quam Epilepfiam,
quoniam in hac fenfus omnes amp; animae fundionesabolentur, quae tamen
iliis minus affici aut Isedi folent. Notandum quoque eft j fifaepius rever-
tatur Epüepfia, fiüpiditatem inducere, uti in infantibus faepius obfervare
licet. Curari alias facilius poflunt infames, quamadulti: imo, fi poft an-
num vigefimum quintum Epilepfia quis corripiatur , ad mortem ufquc
iliam comitari ïgrum Hippocrates indicavitSeEi. Aphor. J.
§. X X V I I I.
Hereditaria? Epilepfiae feminarium vel nunquam, vel raro eradicatur.
Similiter ilia Epilepfia, qusàvulnere, vel contufione in capite originem
trahit, eft periculofior. Quae à caufis internis amp; humorum vitiis oritur,
fjEpe récidivât; minus,quas àcalculo, vermibus amp;c. His enim ejfpulfis,
ceflat. Ilia quoque , quae àdentium difficili eruptione fit, non facile re-
vertitur; quae vero morbis aliis fupervenit , longe periculofior eft, amp;
frequenter lethalis : id circo mulieri uterum gerenti, fi Epilepfia fuper-
veniat, periculum imminere nihil mirum.
Reftat folutio Epilepfiae. Ilia fitut plurimum cum gravibus fufpiriis,'
cum falivs excretione, fudoris, lacrymarum, intcrdum fcecum aivi amp;
urinîE. Verum enim vero haec non eft folutio totius morbi, fed tantum
paroxyfmi. Ipfum tamen morbum non minus aliquando certorum hu-
morum excretione folutum effe, nec unquam rediiffe Medici obfervarunt.
Singularem certe cafum, ab Excell.Meibomio annotatum , quin addu-
cam, intermittere non potui. Puella quîedam , cum per aliquot annos
graviflimè Epilepfia, faepius in die redeuntelaboraflet, nullifque medica-
mentis curari potuiflet, accidit, utin eadem domo , qua plures infantes
variolisdecumbebant, ilia quoque corriperetur eodem morbo. Curatio
expellentibus inflituta fuit, amp; iis, qux contra Epilepfiam prsfcribi fo-
lent. Decorum vifciquercini pro potu ordinario commendatum fuit.
Poft hujus aliorumquepharmacorum ufum , non folum falutaris Variola-
rum expulfio fecuta eft, fed etiam, prœter omnem opinionem ipfius Epi.
lepfiae. Obfervatum eft praeterea, eos, qui infantili amp;puerili 3?tate fiunc
Epileptici, quando ad pubertatis annos accedunt, à morbo illo libera'ri,
amp; id imprimis contingcrein fœminis, quando menftruare incipiunt. Uti
enim magni tunc morbi in illis folvuntur, ita etiam %ilepfia menftruis
B znbsp;pro-
-ocr page 12-prórumpentibus non raro folvitur. Confiât etiam , fuperveniente
febri folutam elTe fspius Epilepfiam : Idem teftatur tiippocr. Jph. 70.
SeB.$. Interdum per vidus amp; iocorum mutationem, perque alias excre-
tiones in externis partibus fadas, uti perfcabiem, per ulcéra, Epilepfiam
interdum folvi ab Autoribus confignatum eft.
Hadenus morbi theoriam dedi. Cum autem Medicus non fubfiftat in
contemplatione, fed ideo contempletur morbum, utilli, fecundum in-
dicationes certas, aptis auxiliis medeatur, ideo ipfam metam curationis
crudeliflimi hujus morbi amp; limites ut detegam, opus eft. Rcfpicit cura
partim ipfius paroxyfmifolutionem; partim morbum, extra paroxyfmum,
totaliter extirpandum, œgrumqueab ulteriori infultu , removendo omncs
caufas occafionales, vindicandum.
X X X 1.
Paroxyfmi folutionem quod concernit, ubi tam terribile malum acct-
dere videmus , ftatim occurrendum , artufque amp; membra omni conatu
detinenda funt ; pollex intra manum raptus, in reaum trahendus, quo
involuntarias has conçu(Ttones ita moderemur, ne aegri fibi ipfis noceanr,
partefque ad res duras fortiter allidendo corpus kdant. Os, quod per
convulfionem ardèclauditur, diducatur: metus enim eft, ne extremum
lingusTibimet demordeantsgri, quodGalenusamp; Foreftus obfervarunt.
Commode hoc fit cochlear!, exargento, vel alia materia fabricato, vel
inftrumento ligneo, linteolis obdudo, feuexcorio confefto.
Fridiones quoque fortiores injungunt Praâici in partibus primo taâis,
amp; ubi initium paroxyfmi Epileptici advertunt asgri : partim pannis afperis,
partim etiam cum acribus, aceto, pipere, fale; praefertim vero per ligatu-
ras ftriâras , amp; firmas illarum partium, qus primo fpafmo tanguntur,
efScereid licet. Ligata enim fic parte, malum hoc toti fpirituum generi,
ac dolor reliquis membris non communicatur , nec fenfus ille irritationis
ultra ligaturam facile progreditur, tefte D.D. Moto apud Barthol. cmt.6.
§. XXXIIT.
Venaefedio in ipfo paroxyfmo raro locum habet; poteft tamen in Pie-
thoricis, ilia, habita caufœ ratione, adhiberi. Cucurbitul® vero non
fcarificatœ majores Ventofse diftae, nuchï appofitœ , amp; deorfum duda?,
in ipfo paroxyfmo magis ab Autoribus probantur. Sternutatoria in paro-
xyfmo , licet perquam multi ea laudent , minime approbo : Spiritibus
enim.
-ocr page 13-cnîm, jam tum impetuofe motis, hon addendam efle novam äffliäionem ,
quis non videt? Si os tantillumhiat, cochleari dentes dirimendi, amp; di-
remti fervapdi, acinfundendaappropriatainhoccafunotiflima: ex.gr. A-
qu. èTyph.Corn.Cerv.Ceraf.nigr.Hirund. cumCaftor. Fl. Til. Beton,
Lilior. convall, Antepileptic. Lang. Cinnam: Aqu. cordial, cum Sal. vol.
fuccin. Spirit, corn. Cerv. Sal. ammon. Tindur. caftor. atque com-
mcdo Syrupo de Stcechad. fcilicet. Meliff.vel Fl. Tunic, mixta. Haben-
da tarnen corporis aegroti ratio amp; tempe'ramenti, cum illis fpirituofis calidis
peccari quoque poffit, utpote fpirituum fervorem augentibus.
§. XXXIV.
Quod fi magis afliigat paroxyfmus, quam ut ad fe redire poGTit aîger, es-
citetur per Clyfmata acriora ex difcutientibus amp; carminantibus faâa , vel
Suppofitoria , quae in memento adhiberi poflunt, amp; in Infantibus multure»
juvant. Nxînnulli, aliis irritis, ad Vomitoria accedunt, amp; Fonfeca jubet
Epileptico paroxyfmo taâ:i pharyngem, ceflantedegluutione, illinereOl.
quodamcum Mercur. vit£E, vel alio voraitorio : ficenim aliquantulumin
ventriculum fenfim delabitur hujuspharmaci emetici, amp; 3eger,faao vomitu,
facilius ad ferevertetur.
XXXV.
Ad leniendum dolorem , emollienduni, difcutiendum ac refolvendum
poffunt etiam membraconvulfa, amp; dorfum .nucha amp; vertex inungi Ol. ju-
niper. Succin. Lavendul. Spic. Chamim. Rutac. Cheyr. Petrol. A-
mygd. dulc. cumCamphora acuatis: vcl illaOI. poflunt etiam in Balfama
converti, amp; fic commodius inungi. Alias enim Balf. fuccin. feu Peruvian,
vel reliqua in Officinis praeflantiaBalfama cephalica, apoplexies, fimplcx
ruts Balfamum, egregia funt,
§. XXXVL
Ut ut veropraecipuè deadultioribus fermo fuerit ; non neceflum efievt-
detur de Infantibus multa feorfimcommonefacere, cum riullidubitemus,
quin omni prudentia amp; artis fcientia probe inftruftus Medicus illa, qusa-
dultos concernunt, ad Infantum tenellorum Puerorumque astatem accom-
modare facile fciat, Ex. gr, fi noverit, alvum efle claufam, Clyfl:ere ape-
rienda illa eft ex lade, in quo Flor. Chamom. decoéii cum melle ac parum bu-
tyri faliti ; humores prasterea acidi amp; aeruginofi corrigendi funt terreis, aci-
dum abforbentibus, amp; bilem alterantibus. Si dolores urgeant, granum
unum vel alterum Theriaces vel Mithridatii mira praeftat. Poteft etiam
mixtura quœdam fieri cum Aq. Card, bened. Betonic. Fl.Tiliae, Corail.
Confed. Alkerm. cum Mofcho. vel Ambr. aut aliquot guttul.Spirit. CC.
vel Succin.amp;Syr. Pœon. Quœrunt hicnonnulli , an non ad apenendam
aluumin jpfo paroxyftno poffint dari purgantia? verum cumpurgantium
vis, propriè ita didorum, non ita cito in corpore noftro operetur, fed
poft aliquot Horas; non video, cur ilia in ipfoparoxyfmo dari velint. Vo-
roitoriavero, licet non ita facile fint propinanda, quoniam tamen ciiius
fuumeffeftumedunt, magis convenire mini videntur. Atque hasc de cu-
ra , quae paroxyfmi gratia fit, dixilfe fufficiat.
§. XXX VII.
Ipfam morbi hujus in adultioribuscurationemdum aggredior , meminiftè
oportet, quae de diverfis fedibus Epilepfiaî caufarumquefuprapropofui;
ut, ubi nempe fit, quod irritât, amp; quale illud, cognofcanius, amp; mâ-
ture removeamus. Si ex repletione nimia, vel humore acri, aut pituita
crafliorein ventriculo hsrente de illis exterminandis fubito follicitieffede-
bemus. Fit autem hoe breviori via per Vomitoria ; longiori, per Pur-
gantia. Nobiliffimus Schraderus aliquando Nobilem curavitpoftebrieta-
tem femper Epilepfia tadum, huicbene poto dabat lene vomitorium, ex:
gr. Tartar, emetic, facch. mixtum, vel fol. Ol. amygd. dulc. quod con-
filium ita fucceffit, ut nunquam deinceps, ut utlargiterpotuiindulgeret,
Epilepfiam fenferit.
Quœritur autem hic non immerito, an materia illa commode ftatim poflic
educi, an vero prsparatione aliqua indigeat ? Si a nimiâ ingurgitatione, non
opus effe praeparatione exiftimo : Si vero vifcida adeft pituita amp; fortius im-
padatunicis, faliafixaincidentiafuntadhibenda; Hanc enim noncommo-
dè, fine praeparatione praevia, poffeexpurgarimihi perfuadeo. Sunt prae-
tercahumoresaliquando valde acres, qui nifipriuscorredi ac temperati per
medicamenta acida imbibentia amp; corrigentia, uti funt terrea , item
akalia fixa 8cc. citra incommodum etiam educi nequeunt. Principio
quidem purgantia repetitisvicibuspropinareconvenir, qualia èx ipfo quo-
que ventriculo materiam vitiolamperalvumfubducunt: utique aloetica a-
mara ; hieras illas, fimplicem, Picram Veteram. Profunt quoque amara
alia, non purgantia in tali cafu ad materiam peccantem, quae in primis viis
hasret, incidendam amp; abftergendam. Mel fquilliticum, Mercur: dulcis,
Cinnabaris nativa praîparata, amp; Antimonii admodumin hoc cafu funt uti-
lia. E vegetabilibus Hellebor: niger, Senn: Tamarind : ad humores fe-
rofos amp; biiiofos ,expurgandos, ab omnibus habentur commendatiffima.
Ladentibus vero Infantibus talia purgantiaprsbere non debemus; fed loco
horum purgandus eft infans Syr : Rof: Flor: perficor: de Cichor: e;
rhab:y
-ocr page 15-Rhab: vel comniodofieripoteftexgr.iij.Scammon.correâ:! cum alte,
raque Aqu : Rofar. vel Cichor; mixtura, cui gj. ve! altera Syr: Rol. folutiv :
addi poteft.
§. XXXIX.
Si in Epilepfia acris humor, quem faepius in ventriculo fedem habere
modoinnui, peccat, paroxyfmum epilepticum reverfurum optimè prohi-
berepoiTumus terreis medicamentis,cumSuccin: amp;Cinnab: praefcriptisj
Vifco itemquercino,Cran:human : Corail: Margarit : Dentibus Apri
amp;Equimarini , fimilibufquenjixtis. Talia enim antepileptica terrea ebul-
litionem humorum fiftunt, fpafmum coercent, amp; fimul per diaphorefin
expellunt : quaiia antepileptica, qus diaphoretica fimul funt, prsepollere
omnihas aUhfuCmsdifferitErfidinßmpM MaiirU.Hoßaamnä dt medic, offi'
ein: vide TTjoner: l.z. p. 9. ufum talis antepileptici pulueris extollentem.
Alias latiflimus campus plurium laudatiffimorum In hoc morbo Specifico-
rumfe pandit apud Authores : in quem, fiquisexfpatiari voluerit, adeat Th.
Wdlis -.c.yd. morbis convulßv.p. 465, Job. Michael : Oper : Med : Chir; pag.
I. Uhr : 2. c. 17 Michael. Etmtder : c. 9. de Convidf \ er E'pHepf. p. 440.441,
Theodor,deMayerne Praxi medie : libr. i. c. l'pag. ai, zi.JJ.
§. XL.
Non minus tamen poflunt etiam diuretica ac cephalica, qu$ caufas refpi-
ciunt, amp; caput confortant, adhiberi, uti Spirit: vol. vinof. urinof : Sal
vol : ammoniac. Spir : amp; fal CC : Ebor : Viper. Tartar, reftific.Liqv.
CC. fuccin. Spirit, vol. Sylvii, üt amp; Eflenrificata Ol. cortic. Citr.
Mac: Ror.marin: Lavendul. Carioph:Cinnamomi. Decodum Ghinae
etiam non inconveniens in hoc morbo medicamentum eft, S: Yifci quercini
imprimis.
§ XLL
AvermibusquandoEpilepfiaoritur, potiffimaindicatio eft , utvermi-
bus in ventriculo amp; inteftinis delitercentibusamp; rofionibus fuis malum hoc
efiicientibusopponanturamaricantiafola, velcumpurgantibus antea lauda-
tis mixta. Ex gr. Sem. Santonic. Aloe; Corn. C: uft. Corallin. Extr:
Myrrh. Croc. Mercur. dulc. Si exdentitione difiicilimalum revertatur
crebrius, ac gravioresafteéèushujufque recidive fint, nihil vetat, Lancetta
tumentem gingiva partem incidere, qua de re legi meretur Parens libr.
6-j.é- Borellusl. i.obf.^J. Coriuminfumatilardirecentisinore tenerebo-
numeft: laxantur enim hoc gingivae, amp; dens facilius prorumpit. Non-
nulli Cerebrum Leporis,MeIrof.amp;c.gingivis illinunt:alii Radicem Ahh. re-
ccntem in Aq. Malvae maccratam mafticandam infantibus, praebent, Ge-
latinae
-ocr page 16-DISSERTATIO MEDICA
latinsCC. ufumjaliquandiu continuatum.valdeproficuum cenfenMntenm
Infantibus hoc morbo laborantibm non ad iram, vel terrorem occalio danda
eft, cum alias animi pathemata recidivam facile excitare foleant.
§. XLII.
Epilepfia per confenfum uteri in Fœminis, vel fupprelTione menfium,
vel uteri prît : natur : fluxibus ortajubet, ut vitium illud uteri quanto-
cius tollâtur. Cum vero,fanguine fupprelTo.in mulieribus, plerumque
etiam Plethora oboriatur, Venxfedionem in hoc cafu plurimum prodefle,
obfervatum eft. Conveniunt porro Purgantia fuperius laudata, quas ute-
rum expurgant, nec non alia, quae pro ratione ipfius vitii uterini poflunt
adhiberi. Ex. gr. quae ex Succin. Caftor. amp; Herb, cephalic, epileptic.
amp; denique uterinis didis parantur. Accuratè vero prius dijudicabit Me-
dicus, quale fit uteri vitium, aquo dependeat Epilepfia ; fi enim hoc fatis
conftat, medicamenta magno numero à PraÖicis annotata, ftatim fefe Of-
ferent.
Ifchuriam a diflenta vcfica ortam, convulfiones amp; Epilepfiam tandem
gignerejam fupra indigitavi. Tum autern evacuandam efle Urinamfacile
quis, qui circumftantias amp; originem hujus morbi cognofcit, intelligit.
Calculus in renibus, vel vefica latitans, ve! vapor ab extremiî partibus a-
fcendens.vel pungensquidin vulnerehaerens, amp; nonnulla alia fuperius jam
annotata; quando Epilepfiam excitant, non vulgaris Epilepfia curatio infti-
tuendaeft; fed ad illas caufas refpiciendum, amp;hacmethodoinreliquis hu-
iusgeneris cautè, amp; cum judicio procedendum eft.
§. XHV.
His patum vel nihil conferentibus, ex fonte chirurgicoauxilia fperanda,
quïbreviter adhuc explicabo. Ac primo de Venaefcftione illud , quod
fuperius obfervàndum dixi, prsfervationis gratia extra paroxyfmum in Ple-
thoricis illam habere locum, amp; neutiquam omittendam efle, quod Do^yl
fimm Petrus Salius Diver fus in Hipp: Li Je morbis,fuis obfcrvatiombus confirmât.
Veficatorii, Cucurbitulae acFonticulorumufum valdefalutaremefle, Pra-
aici aflerunt. Imprimis vero Fonticulos in nucha excitatos laudari à Cla-
riflimoMeibomiomemini ; imo amp;Cauteriapartibus aliis, ubi ab illisoriri
malum obfervatur. Cauteria vero atque Setacea , amp; quomodo in Epi-
lepfia applicaridebeant, optimè difquirit Vincent. Alfar. a Cruce.
§. XLV.
Reftat, utdeDiaeta, cujus in Epilepfia maxima ratio habenda, aliquid
etiam fubjungam. Confiftit autem ea in reda rerum fex non naturalium
àMe-
-ocr page 17-à MecJicisdidarumadmiaiftratione. Ubi fc primo offert aer, qui fit pu-
rus, amp; mediocriter in quaJitatibus primis temperatusj herbarum quoque
odoriferarum convenieaiiutn fragrantia gratior faftus ; cum impurus cor«
ruptufqueomnis, fortes praeterea exhalationesamp;graviores fum^i, uti car-
bonum amp; calcis vivae, nocentifltmi Epilepticis obferventur, vitandiqu«
proinde omnino illis, qui à morbo hoc curari volunt.
§. XLVI.
Cibus amp; potus plurimum ad Epilepfiam confèrunt, ideoque illorum in
curanda Epilepfia non negligendum eft examen; fcilicet, ut inconveniens ci-
bandiratio vitetur , reftavero inftituatur. Utrinque enim, fi nimis re-
pleatur, velexinaniatur ventriculus, Epilepfia poteft accidere. Repletio-
nisnimiae in Infantibus in promtu funt exempla: imô amp; ab Ariftotele, amp;
à multis Mcdicis diligemifïimè obfervatum , Infantes nimio lacEie grava-
tos, Epilepfiam contraxiiTe, amp; quod frequentius eft, potui generofiori
amp; copiofiori afTuetos, in Epilepfiam faepe incidifTe adeo notum eft, ut ne-
mo negare id poffrt. Uti autem repletio, fic exinaniïio nimia ventriculi
Epilepfiam inducere non minus valet. Hoc inde patet, quod nonnulli,
qui hoc morbo jam laborant, maximo fimul appetitu gaudeant. Muiti
enim humores vitiofi cum in ventriculo exiftant, ubi non habent, in quod
agant, fibras ventriculi vellicando convulfionem ac Epilepfiam inducunt.
Lac quia facile in ventriculo acefcit, amp; coagulatur, non concedendum.
Aliascibus fit boni fucci, amp; facilis concoftionis. In potu vero vina for-
tiora amp;vaporofa, ut amp; Cerevifia nimis lupulata. Interim non omne vi-
num Epilepticis, neque in omnibus, praefertim afliietisac adultis, interdi-
cendum.
Motus quoque inordinatus amp; nimius nocet. Hoc enim concitancnrfpi-
ritus, amp; ad motum convulfivum difponuntur. Imprimis drcumgyratio-
ncs valde noxis funt. Harum efFeâus vertigo, prodromus Epilepfi«, fae-
pius obfervatur. Hinc omnia quae vertiginem in nobis pariunt, caufam^
ut plurimum Epilepticisinfultibus dare folent. Caveantfibi proinde hoe
morbo laborantes , ne vel jejuni vel foli altioraloca afcendant, cumfacije
eos adoriri paroxyfmus, praecipitcfque, cum vitxjaâiura, agere queant r
quod experientia faspiüs teftata eft.
§. X L V I I 1.
Devigiliis etiam hoc loco monendum eft, ne illas nimium protrahant sw
groti. Notum enim jam eft, in Epilepfiam illoseffeprse reliquispronos^
qui Spiritus nimis habent agiles, amp; heroico animo praediti funt ; undeetianv'
morbus Herculeus, quod Hercules eo laboraffe dîcatur , notninatus eft.
Per nimias igitur intentiones animi,per continuatas vigilias poflunc Spintus in
aliisetiam, qui intégra fanititefruuntur, itadifponi, utepilepticisparoxy-
fraispofthacoccafioncmfuppcditentjforerque, quod in proverbio ajunt.,
ils recludant.
Reftant excreta amp; retenta, quorum cum prioribus pari paffu ambulat con-
ditio. Quantum ad ilia, fcicndumeft, nimias purgationes aliquando fa-
cere coAvulfionesamp; Epilepfiam: Quod jam ante notatum eft. Vitaixigi-
tur ilia vehementia catarâica, amp; lenibus tantum uti debent Medici, qui-
bus curs cordique eft sgrorum falus. Venerisufum quidem nonnulli adeo
deteftati funt, ut ipfam Venerem breviorem Epilepfiam dixerint. Verum
enim vero moderata feminis excretio tantumabeft, utEpilepfiae fit caufa,
ut contra potius plurima extent exempla eorum, qui ob retentionem femi-
nis in utroque fexu graviffimis Epilepfiis correpti amp; vexati funt. Quod fi ta-
men qusratur, an iis, qui Epilepfia jam laborant, Veneris ufus fit pro.
hibendus? Simodicèeautatur, non fimpliciter illam elTc vitandam mihi
perfuadeo, praefertim fi juvenes ac fanguineiadhucfint, ita tamen, uto-
mne nimium procul abefle ftudeant. Menftruorum fuppreffiones in foe-
minis ad Epilepfiam pronis follicitè folvends funt. Alvus fi aliquando
fubftiterit, medicamentolenimovenda erit. Urina non retineatur , fed
quoties urget, mittatur : Tandem excretiones, quas natura in morbis
ciet, neinhibeantur.curandum, five cum febre fint, utiin Morbillis, Va-
riolis amp;c. five citra febrem, uti in Scabietotius corporis, aut capitis. A-
nimi pathematavitet ad Epilepfiam pronus, uttimorem, terrorem, iram;
in horum enim moderamine non exiguum ad falutem momentum repofitum
eft. Et haec quidem pro ratione infiituti mei fufficiant. Tu vero, béné-
vole Leiäor, quae breviter in chartam conjeci, benigno vultu accipe.