h o m i n e,

O JJ A M

AUSPICEquot;1)E0 OPT, MAX. ^
xjiuÜoritate cMagnißci 2). ReSîoris

GERARDI-de VRÏES,

Philofophise Doftoris, ejufdemque Facultatis in Illuftri
Academia Ultrajeftina ProfefToris Ordinarii,

N 'E C N O N •
AmpUjßnii Senat fis Academici Confenfum (3 ■NobiliJßmlt;e
Facultatis MBBICtAß Décréta,
PRO GRADU D OC T O^R^A TU
Summifque in M E DICIN Aj Honcinbus j?raerögati\ris amp;
Privilegiis, rtfèlégitimé Scfolefmiterçonfequendis,

PMctst. dtfquifitióni fubiicit ' quot;bquot; - t

Trajecti ad Rh e num,

Ex Officinâ F r a n c i s c i quot;H a l m a , Academi«
Typographi, cb lx xc 111.

C 1 M

D

Immortali Mortalium Archt
tedo, Confervatori^ femper
^benefadori. ;nbsp;,

Vtro Speamp;atiffimo

JOANNr SPOOR.
Parenti fuo plurimum co-
lendo.

Ha$ Thefes offert

HÉNI^ÜS SPOOR.

f A
i O - i

p r o l o g u s.

NOtitia de hornine, ufque adeo veterum ammos deleliavit, m mul-
ti eorum rebus ommbus pafl haèitis fecejfum vetivermt, hominem
fpeculaturi : exiftimabant enim omnium fciemiarum tam natura.
lium quam fupernaturalmm bafm ejfe , ß homo cognofieret, quid eßt ho-
mo^, ne tamen quijpidm arbtttetur , nos in kifie theßbta veile conßderare
hominem'prout 'ad philofophiam , ethicar» '-ûel ad alias fctentias fpeEtat:
paucis pr^monendum duxtrnm, nos eum folummodo conßderaturos in quan-
tum cenfetur objeBum artis t^eéca. Cui fpeculationi , ß ulli maxi-
me convenit illud Solonis ymBi cmutov , enim vero nulla methodm exfti-
tit facütor ad hujus univerfi creatorem cognafcendnm , eumque débita re-
Ugione venerandum, quam humanm, fabrics cegniuo. Qnictjuid enim phi-
hfophus in contemplât tone hujus mundi machine admiratur , illud ipfum
é quidem gradu longe excellentiori admirationem parit medico humanam
fabrtcam fpeculanti. Imo vero etiamß omnis pulchritudo hujus mundi
ejufque partmm elegans proportie alicui innotuijfet : tamen in iifdem elegantiam
humant corporis partiumque ad fe invicem ctmmetriam deßderaret. Eß
enim homo quafi munàui compendiofus, vel potius quicquid elegantk re.
perituY in hoe univerfi, id ipfam corpus hgt;tmanum in fe continet, comple-
Qiturque : ita quidem, ut ^namnm homo à mundo fuperetar maanitudi-.
ne , tantum eundem fuperet ^ pulchritudine. jQuamobrem ß penfum
illud, quod mihi in his thefibus abfolvendum fumß, rite (J breviter exe-
qui voluero : idem miht contigue videtur , quod nobtli quondam apud
quot;JR^manos Hifioriographo Floro , qui übt vellet hißoriam l^manam pofte.,
ritati mandare , mn unius populi, fed totius generis humani fatla puta-
vit recenfenda , pariter^qmque wiht de homine difpHtatura, non enim de
homine tantum foret agendum , fed de univerfà hoc mundi machina.
Tamen cum angußia harum thefium id minime patiatur : hominem con-
ßderare inßittti fecundum quatuor ßattts. Nempe ejus primordiain utera
materno : fècundo ejus augwentum : tertio ejus fiatum five Atatem viri-
lem : poßremo eundem ver fus feneEiutem declinantem. Hoc-enim cir-
cula, quodcunque in hoc univerfo exiftit , abftlvitur.nbsp;tamen ubique
in theoreticis hmre videar , fingulis ftatibus morbum magis peculiarem
fubneSemus.

D I S-

DISPUTATIO MEDICA

' IN AVGV%^AL IS

D E

h o m i n e.

§. I.

Omo definitur animal mente pr^ditura : dc
hujus animalis primordiis tanta fuit prifco-
rum in opinando diverfitas Sc ignorantia, ut
nufpiam caeca antiquitas, errores fuos ma-
gis pofteritati prodiderit, quam ubi homi-
nis primam originem inveftigavit :
rique eorum hanc fingebant hipothefm^ iNa-
tura in principio fuse exiftentiaepnmo pro-

duxifle animalia vilioris conditionis, poftea.
traau temporis amp; experientia magiftra evadens .doftior hornig
nes procreavit , haud equidem ab mitio und.que perfeaos fed
tnodô abfque pedibus , modô cum duobus capitibus , al^que
dSeaibus , quod videre eft apud Apollonmm Rhodium Argo-

nauticorum. IV. ubi fic ait.

, . « - ^ '

' eîî^ê« « 5-)!pÉMr/gt;' Xomârtt^KfAnç-mv ,nbsp;quot;

OvcTè juS^ù K ƒ «p/çsM-«' hyÀfv iPiy.a.i ,

aMo / «V aM.MV

tufJi.fÀiyiiS /ji.i?^ia)v mv ctS'pM» «WT8nbsp;-

- - 'Ek ç-aôf*quot;quot; à'Xis SttkAuov'^ vofA,»».
roinç ftsfiorépyç iP JXw©-
XÔeov cnit» fJiiK^nvnbsp;f^t^éicrir.

Nec fatis erat in hunc fcopulum impeglflquot;e, quin accederet amp;
ambitio de loco nimirum , in quo primum hommes fuilient ex-
orti : etenim Stoici volebant, ubique terrarum hommes tungo-

rum adinftar crefcere, alii, ut^gyptü , Phasnices, Phryges
fuo folo id peculiare dicebam. Et quod miremur, Plato alias di-
vinus fu£e Atcicie hanc laudem vindicavit. Sed his miffis ad rem
veniamus. Unicuique enim notum eft, Adamum amp; Evam pri-
mos fuifle homines à Deo creates, qui poftea ex commixtione
utriufque ferainis in utero hommes protelarunt , neque fentien-
dum cum Ariftotele , qui ftatuit folum fernen virile, generatio-
nem abfolvere : cum per anatomen certum fit in fsminis re-
periri femen, quod nobis idem eft, quod anatomici vocant ovum
in ovario, quod nihil aliud eft, quam miniraorum ovulorum con-
geries, quorum unum ubi impr^egnatur ab aura feminali ipGus
viri cenfetur fieri conceptio : quœ nobis ad hunc modum fieri
videtur. Semen virile, corpus conftans partibus, fumme exalta-
lis fpirituofis amp; falino-volatilibus, adeoque ad motum capacifli-
mum , prehendit aliquod ovum muliebre, fic tamen ut in illud
fpiritus feminales incidant omnes f fi forte unum excipias) indi-
rede poft quam incidentiam recta tendunt ad centrum ipfius ovi
moraliter rotundi: in quod minime concurrunt, fed paulo fupra
centrum fit concurfus ob paflam refractionem à perpendiculari,
in quorum mutuo concurfu prime veficulam quandam, deinde
poft mutuam feceffionem feptum tranfverfum ex craffiori ipforum
materia conftituunt , amp; fic cor ipfum conftituunt, quod latiùs
videndum. Cor autem in perfeào homine conftitutum eft non
in centro ipfius hominis, fed paululum elevatius. Neque fpiri-
tus feminales reélà tendere ultra ipfum centrum potuerunt, im-
pèdiyit enim ille eorum concurfus fupra centrum ovuli, ex quo
fequatur necefle eft, fpiritus aurae leiuinalis fuam determinatio-
nem motus debuifle mutafle, quae motus determinatie fieri de-
buit à redâ in obliquam , ob eorundem incidentiam niutuam obli-
que, ftatuimus enim fpiritus aurie feminalis efle corpora fphaerica,
-quod poftea probabimus, ex quibus neceifario fequitur naturali-
ter tantum potuifle eflfe unum cor, fecundo, cor debuifle habe-
.re figuram ferè piramidalem , tertio venas amp; arterias efle fimul
formatas, adeo ut principium utrarumque fit in corde» 6c qui-
dem in ea parte cordis, in qua eas fitas docet Anatomia , alias
,enim angu us refleftionis non eflet œqualis angulo incidentiae,
litaque fpiritus feminalis cum in puncto concurfus, motu adhuc

A 3nbsp;fatis

fetis valldo 8c ceteri gaoderent, à fe jnvicem «ftexl per univer-
fem ovuli fubftantiam pcrreptarunt, in ea fermentationcm mdu-
cendo, atque iterum pro varia incidentia in fubftantiam ipfius ovi
canales in varios macandros efformatos fabricate funt : donee fibi
mutuo occurrentes in fe invicem egerunt ; non enim rnernbr^
nam ovi penetrate potuerunt , ex quorum mutuo eoncudu 8c
aftione glandular faß:« fuerunt. Nam neceftTarium erat ut ex
Ah mutua liïfta bulla; qussdam generarentur ^ ficut videmus ex
concurfu duorUm liquidorum, Tamen cum fpintusfeminales h-
niftri ventriculi motu validiori pollerent, alii vero motu imbicil-
liore ( quod ftatim probabitur ) fequi debuit, ut fpintus fini-
ft:ri ventriculi determinationem motus in aliis mutarent, quo fa-
fto prima circulatio celebrata eft : forte interrogabit me quifpiam,
cur majorem motum aflignemus fpiritibus v egredientibus ex
finiftro cordis ventriculo prae fpiritibus contraru ventriculi, cm
refpondendum , fpiritus dextri ventriculi plura vafa five gquot;quot;«®
formafle, quam fpiritus finiftri, nimirum foramen ovale cum mu
vafe , ex quibus neceffario fequitur in punfto concurfus utro-
Smque^ utrofqL non potuiffe habere aequalem motum, cm ad-
di poteft , quod ante concurfum utrorumque fpintui ex finiftro
ventriculo erumpenti addatur multum motus per foramen ovale,
cum illa via fitbreviffima, atque hinc datur ratio cur in cerebro
non reperiantur venae, Neque tamen ita fafta eft prima circu-
latio, quin maximam refiftentiam invenirent fpintus finiftri ven-
triculi , ubi prope centrum motus nempe ventnculum dextrum
perveniffent, etenim fpiritus prope centrum exiftentes , ut-
pote minus difgregati, motu valebant validion, adeoque aliis
ftfe validius opponentes , ex quo fecutum fuit, ut ingens in-
ter utrofque oriretur lufta, atque ita cum neuter lineam reftam
abfolverepolfet, neque etiam retrogradi, fadum eft, ut inlineas
obliquas, quo motum fuum continuarent, abire debuerint : ta-
rnen fpiritus finiftri ventriculi prœvalentcs ad dextrum ventricu-
lum pervenerunt,ex qua luftagenitum eft hepar, corpusglandulo-
fum: fimili ferè methodo caetera corpora glandulofa genua put^
mus , quorum ulterior generationis modus facile deduci potelt
ex diftis : fed ut hanc opinionem venarum fcilicet 8c arteriarum
ex cordeprincipium aliquo argumento ftabiliamus, tantummodo

cônfideranda venit utrarumque ftruârura, fic videmus, eas prope
cor elle latiffimas , quo autem longius recedant à corde, eo ca-
pacitas earum fit anguftior , fupponaœus enim cum aliis Iblum-
modo fpiritus feminales erupifle ex finillro ventriculo, atque fie
arterias amp; venas produxifle, quî fieri potuit,ut veoa;, quo cordi
fint propinquiores, eo fint ßc capaaores, cum fpiritus fcminalcs
quo magis fint à centro motus remoti, eo ipfo ad vafa capaciora
efformanda fint ineptiores, adeoque prope cor vensBdeberent efle
anguftiflimse, huic refponderi poflet, hoc tantum pendereà cer-
ta particularum in ovo difpofitione, fed quis unquam demonftra-
vit , in qua fita fit ifta partium dilpofitio , qui idem axfponderc
ridentur , quod Peripatetici multa per occultas qualitates rcfol-
rcntes : equidem minijnè negamus , particularum pofitio ad
generationem aliquid conferre ; fed ad cor redeamus , amp; in-
quiramus, quo modo cerebrum fit generatum. Spiritus femina-
Hs poft eruption era ex fittiftro ventriculo ftatim. ejus fubt il ior por-
tio , amp; ad motum capacior fuperiórem ovi partem petivit , ibi-
dem cerebrum cfformatura, quod formatum fiiit ad eundem-ferè
raodum, quo castéra corpora glandulofa, cum hoc tarnen difcri-
mine, quod die fpiritus non obviam habuit alium fpiritum ven^
triculi oppofiti , nec hoc neceiTariütn erat, etenim illi in mem-
branae partem ovi interiorem arietantes , nec penetrare eam va-
knteSi primb tuiiicam glandulofam five piam matrem effecenmt,
poft quam »rieta'Cioflem. iiafiintis bullisgeiiitisjperuniverfkra fub-
fljantiamovi nervos; effecerünt, poft refieâionem enim motu ad-
huc celeri gaudentes totum ovum permearuot -, fecundo intelli-
gitur, quomodo mufculi generali funt, aura enim iemtnalis cum
ulterius fecundum lineam redam pergerc non pofl'et, varié di-
ftorta fuit» atque tubulos varios conftituit : cum mufculus nihil
aliud fit , quam corpus- quoddam produftum ex tertuiflimis ner-
vorumi filamentrs ji quibus faftis ovum intumeCcit, adeo ot fpa-
tium amplius defideret, amp; fic ex ovario per tubas fallopianas ca-
dit in uterum , quamvis ftatuamus ante hunc defcenfum omnes
partes hominis eflb formatas , tarnen omnium generationis mo-
dum explicate harum thefium non patitur anguftia ; igitur fœtus
dcfcendit in uterum in quo fitus ejus naturalis eft, ut fupra
ventrem jacens caput gus refpiciat ofcujura iwEernum uteri, de-

buit

bult autem caput in defcenfu prsecedere utpote gravius caeteris
partibus, Sc ob eandem rationem fupra ventrem jacere propter
gravitatem Se aliqualem protuberantiam ejus; hinc concludimus
vafa umbilicalia debailfe effe eo loci, ubi de fafto funt, ea verô pars,
qua venter faetus tangebat fuperficiem uteri , fuit calefafta , amp;
rarefafta, quo faftum eft, ut facilis daretur tranfitus fpiritui fe-
minali motum centrifugum jam habenti, verùm ubi uterum per-
vadere nequit, ab eo denuo refleftitur, Sc necefle habet ad fcc-
tum redire, ahàs enim angulus incidentie non fuiflet squalis angulp
refledionis , quomodo autem placenta fit genita ex ante didis
colligitur : interea fpiritus feminales varie adhuc fubftantiam
ovuh agitantes crafîîores partes feparant à tenuioribus, matenam
oflîbus praebentes. His peraékis faetus nutritur circa decimum
quartum diem à conceptione fanguinis mater ni rudimento,humo-
re albo fimplici ope glandularum placent« fecreto , quo nutritur
novem menfibus , quamvis hunc terminum ad aliquot menfes

faepe excedat, prout videre eft apud Hypocratem amp;
L. 7. de format. Um. circa quod tempus excluditur duabus mem-
branis vel quod vero fimiiius tribus involutis refpitationem libe-

riorem defiderans.

§. II.

Ha£tenus hominem in utero matris latitantem confpeximus :
paucadicenda forent de morbis, eum tunc temporis infeftantibus
fed, cum illi vix medicinam admittanc, confulto praeterimus, ideo-
que hominem jam in lucem editum 8c ufque ad annum trigefi-
mum incrementa capientem confpiciamus, quod temporis fpatium
in varios dafles dividitur ob diverfas, quae tunccontingunr.muta-
tiones, infantiam fcilicet, pueritiam, adolefcentiam Sc juventutem;
in infantia Sc praefertim primis ab exclufione menfibus hoino vix
quidpiam aliud refert, prseter molem inertem motus imbedllioris
capacem , ideoque quafi continuo fomno obruitur,necdum enim
fpiritus animales dominio potiti funt, fed plurima humiditate ob-
volvuntur, Sc à fe invicem fegregantur, quae humiditas paulatim
evaporat, ut tandem fanguis magis végété in vafis fermentefcat,
Sc fpiritus animales puriores producat, ham à fanguine amp; fp'quot;-
tibus unice dèpendet vifcerum omnium robur, unde calor innatus
nobis induobus confiftit,quorum primum 8c praecipuum «ft:fan-
guis

guis vegete fermentans, fpiritufque animales débité totum corpus
eradiantes, qui fuo motu vifcera amp; cor prsecipue valide aduant,
eft enim cor veluti centrum motus totius fabrics humans, nec
ahud quidpiameft, niG mufculus validifllmus multis fibrarum or-
dinibus donatus , qiii m infantibus imbecillius vibrans poftea ro-
bur ejus magis conftituitur , fermentum ei implantatur maflara
fangumeam amphus accenfurum. Quod fermentum mihi nihil
aliud eft praeter fpintus animales fefe fanguini in cordis ventri-
culös effufo infinuantes. Interea ofla ftabiliuntur amp; generatim
primis menfibus partes minimum augmentum aflumunt, fed na-
tura unice intenta eft, ut humiditatem ex fua circumferentia ex-
pellat.ob hunc finem inftituit, ut infâmes aliquoties vagirent, ut
Plato infinuavit, quamobrem primis menfibus alimento pauciffimo
eoque fimplicilfimo contentus eft infans, in quo fane natura pro-
videntiara miremur, quod alimentum ejufdem fere rationis exiftit
cum eo, quod in utero aflumebat, nifi prius foret confiftentiœpau-
lulum folidioris, hoc omnino requirebatur cum infans exclufus
folidiori alimento indigeat, 8c crefcente state ad eadem alfuefcat.
Alimentum iftud fertur per arterias mammarias ad glandulas, in
quibus fecernitùr à fanguine , fecretionem ejus adjuvante fpiri-
tu animali, ladi dulcedinem tribuehti, quamvis non negandum ad
fecretionem eandem plurimum conferre certam quandam poro-
rum glandulis convenientiam cum partibus exiftentibus in fan-
guine, humor hic fecretus per papillam exfugitur, prout autem
lac illud à fuo ftatu naturali defledit, multos morbos ipfi infanti
creare eft aptum, inter quos prazcipui funt ventris tormina, do-
lores Sc motus Epileptici, qui originem fuam ducunt à lade aci-
do in ventriculo Sc inteftinis ftagnante fummam acrimoniam ad-
cpto, qu£e filamenta nervorum diftrahendo Sc feinden do hos mor-
bos efficiunt. Contra quod malum remedium aptum eft, ut hu-
mores ifti temperentur 6c educantur, quod optime praeftat tantil-
lum rhabarbari cum tantillo antimonio diaphoretico, vel fi ver-
mes adfint, quod plerumque contingit, detur aliquid feminis fan-
donici. Nec quid aliud in illa a:tatc occurrit, quod fingularem
confiderationem meretur, fiec etiam à pueritia multum diftert,
nifi quod hac setate oflè hyoïdis denfato , pueri articulatas vo-
ces proferre incipiant gt; accedit quod multis cruditatibus vifcera

Bnbsp;eorum

eorum foleant fcatere, T^ert enim q^iorum ftomachus nec dum
fufficiens robur eftadeptus cibis digerendis , quos illa «tas mgur,
Piurè folet omnino eft impar. a^^ cibi m ftom^ho ^ vf
£Ss mor'am longiorem trahentes putrefcunt. apuffimi deinde
uc ve^s producant, ad quorum generationem nullatenusopu^
ï^detur ova^dmittere . cum ad lUos producendos folus fufficiat
partium fecelTus five putredo : mirandum ideo , quofaam opK
nionem Harv«ji amplexos fuifie, cum nihil lit tam conforme
principiis Pbyficis, quam opinio noftra. Si tarnen^ noviflent ilU
Fuius ipinionis auftorem non fuifl^e Harv«jum , fed ipfi Homero

fuiffe cognitam, forte m contrariam fententiam ivjffent; ficenua

loquitur libro decimo nono apud Homerum Achilles.

aW/w , fin i*ot tô(pçst M^m^lv »XntiAov «à?
Uij^, WcTiïlS/ x^x'^itOTÛTtai «
Biihâs ifymm^t , detniojaxn O »«P»quot; ,
'Ek / »imnbsp;kJ 3 sw'fS (»TTfitr.

Id eft

Timeo, m mihi interea MenJitii fortem fiäm
MuÇu ingreß in impreß are vulnera .
thermes generent, deturpentque cadaver :
(Fda autem ademta eß) inque corpore omnia putréfiant.

Sed quidquid fit, ifti vermes ex corpore funt expellendi. ali^

morborum Iliadaexcitaturi, quod optimè pra:ttat MercunusduU
cis 6c eencratim quaecunque fapore amancanti funt pr^dita.
Adolefcentia vero Juventus ab his magis immunis eft , nam
his aetatibus homo calore magis vegeto Sc robore abundat, adeo
m cruditates digerat, concoquat, amp; ad habitum corporis, vd
ad aha emundoria corporis expellat. Hac setate hommem opti-
mè. veri comparaveris, quia in vere quarcunque torpidain hyç-
me fic exfanguia jacuerunt, in vere revivifcunt, mukoque fpi-
ritu turgida motus fuos repetunc, etenim elementa , fole li-
gnum tauri ßc geminorum percurrente, novo fpiritu luxuriant,
qux fanguinem in vafis animalium ebulhre faciunt, amp; protetlo

nuÄ mulier in vere eft tarn cmarcida, quas non fraterculet, aut
^nbsp;quis

quis vir tam eflamp;tus qui non fororiet. Eodem modo contingit
in adolcfcentia amp; juventute, ha;c enim œtas eft, quâ natura non
amplius intenta cft, ut augmentum partibus fiibminiftret, fed
fpiritu Sc fanguine luxuriante natura quafi choreas ducit, quot; quot;

nec

l^illlU wvnbsp;------------------- ^uau Cliu

ftonadfeipftm perennandum femen produdt; interea anima ra-
tionalis funftiones luas redius obit, dura fpiritus animales mo-
tus fuos reams abfolvunt, hmc barba, virilitatis nota, erum-

I.UO iv.»^- ------------------- » ------ -------7 ■••■•n.au.T IJIJ

pit, vox evadit fonora, fortis, virum decens, qua: omma ar-
guunt fermenta perfedionis gradum attigiflTe , virginibus quo-
que erumpunt fua menftrua , quibus natura Tut/^^îletev exhibet,

. ______Trim efle anriflim^iryinbsp;_______^ ■ .

CJUC (^luiiJJ^uiii. -----------v^u.i^K^v.nbsp;■»■cn.j^nt^or CXnJDCt,

virginem jam viro efle aptiflimam, quare tum temporis, vir-
gines quantumyis pudieaenbsp;, k^nbsp;, qu£C

omnia oftendunt fanguinem perfeétionis Sc fermentationis gra-
dum à naturâ defignatum attigifTe. Deniquc ficut fefe reac ha-
bent virgines menftruis débité fluentibus, ita morbi quicunque
ipfis evenire folent, fi in hifce defeftus, quamobrem obftruftio
ifta citiffime eft tollenda, amp; fanguis in majorem fermentationem
excitandus. Quod abfolvunt pilluls cachechticae, trochiflide, myr-
rha Sec. fpirituofa hic non femper profunt, fed ea, quae motura
Validum Sc tardum in /anguine excitare poflunt

§. I I I.

Reftat , ut hominem in ftatu confpiciamus , in quo omnia
tam partes folidx quam fluidis perfeétionis «Vw attigerunt,
atque in hoc ad annum ufque quinquagefimum perfeverat.
Quamobrem hic locus efle videtur, ut pauca dicamus de
fpiritu, fanguine amp; partibus folidis: fpiritus quod attinet, funt illi
corpufcula fumme tenuia, fimplicifïima, motus capaciflîma, in
glandulis cerebri ex fanguine puriori fecreta , qui inotus in
homine funt principium , in glandulis enim cerebri a fan-
guine fegregati pnmc) minimos tubulos fubintrant , qui tu-
buli per univerfam fubftantiam cerebri gyrati in diverfis locis in
unum fafciculum coeuntes per totum corpus difperguntur, ita
ut membra etiam minima habeant talem tubulum , per quem
fpiritus fluitant, qui terminatur in glandula aliqua cerebri. Quam-
vis hsc fententia per Anatomiam demonftrari nequeat» tamen
rationi videtur conformis. Spiritus verô animales nobis vi-
dentur efle corpora fphserica , alias enim concipi nequit, quare

B anbsp;motus

DISPUTATIO MEDICA

motus fint adeo pernicis amp; regulans, fecundo ut forent aptms
Sftrumentum ipfi animre rationali, nam nullum corpus motuum
tam variorum amp; multiplicium fimul capax eft . quam corpus
fXriwm , imo prout fpiritus animales magis vel minus fph^e-
rici funt, eo aptiora evadunt inftrumenta ammae rationali : tertio
nulla alia cavitas aflignari poteft ipfis nervis, quam rotunda,
ex quo fequitur corpus quod per eam fluit , debere effe rotun-
dum ; quod nifi admittatur, non video quomodo m iftis mini-
mis tubulis f^piflime non orirentur obftruaiones. Sed inferret
quifpiam ergo inhomine datur corpus fpir.t^us ammalibus adhuc
fubulius, quod libenter juxta régulas Mathematicas ^dmimmus.
Spiritus quoque circulari putamus ex nervis m fangumem.
Motus fpirituum f^pifllme nimis intenditur ,nbsp;m-

mis remittitur , amp; oriuntur tum affedus foporofi. Carus. Apo-
plexia amp; alii, quos fruftra curaveris, mfi Phlebotomiam (pre
fertim in Apoplexia fanguinea) celebraveris etenim
jam viribus InVaribus, ad cor cum tota n^f^^ ^-f^is cordis,
pellendum pars fangum.s detrahi debet. quot;
vel aliis vafis ftagnet, Sc fuflfocationem mducat, neque tantum

fpiritus animales motûs cenfentur principium, verum etiam plu-
rimos humores, ut fuccum pancreaticum, falivam, aliolque tern-
perant, quinimo habitui corporis colorem flondum largitur, Sv
amp;urimum femini fefe immifcet. In fanguine quanta ht abun-
dantia fpirituum unicuique patet, ideoque m vafis ex puriori
chvlo confeaus plurimo fale-volatili abundat, nec immerito bal-
famus Vits appellatur. in quo reperiuntur omnis figuras partes
Quod plane neceffarium erat, ut eo aptius omnes partes corporis
äimentum ab eo acciperent , nec minus quoque ut fermentatio
in eo melius abfolveretur. Duo motus in fanguine veniunt coti-
fiderandi, quorum alter circularis, cujus cor prmcipmm eft, al-
ter ei naturalis in quantum eft humor fermentativus, eatenus ve-
rè producit pulfum validum , pro fermentatione majori vel mi-
nor). Verum fanguis, ne aliquando inter circulandum ab hac
fermentatione dcfifteret variis fermentis in bene teftibus, corae
infpiratur. Sic etiam in variis locis ut ^epate amp; habitu cor^r«
fua recrementa deponit; nobiliflimum vero ofiicmm fangumis s:
fpiritus animales conficere , Sî fernen in teftibus deponere , qu^

dus partes fanguinis funt maximè délicats. Et fi ullibi-in
toto corpore anims fubjedum fit aflignandum fanguinera efle
puto, pro quo, ut varias rationes fileam, Sacer textus fl;are vi-
detur in Genef. c. 9. v. 4. De partibus folidis multa prstereuntes
non multum difquiremus, qus in hoc fl:atu tenorem fiium adep-
ts nulla humiditate fijperflua obruuntur , qujc vel per urinas
amandatur , vel per habitum corporis difflatur. Quo fit , ut
mufculi validé moveantur, verum quidem efl:, fpiritus animales
efle caufam motus voluntarii in mufculis , quibus corpus agita-
turamp;movetur , qui motus mufculorum nihil ahud eft, quam in-
sequilibrium alicujus mufculi cum fuo antagoniftâ , nam quem-
admodum in magno mundo nullus obfervaretur motus, fi omnia
forent in squilibrio , ita quoque in parvo mundo : fed magna ad-
huc reftat difficultas , quid dicendum de primo fpirituum moto-
re , amp; maxime unde fpiritus animales talcm quantitatem motus,
quam antea non habebant , acceperunt, qus ut intelligantur,
confiderandavenerit natura motus, qusnihi aliud quam insqui-
librium quoddam unius corporis cum alio , quod insquilibrium
refultat ex partium diversâ figura , igitur cum fpiritus anima-
les varium ina;quilibrium inter fe amp; cum aliis corporibus obti-
neant, motus in fpiritibus excitantur diverfiflîmi, quorum tamen
motuum confcia eft anima , de illis judicando amp; ratiocinando.
Csterum in ftatu vits natura minime fiftit, cui morbo hsc
£etas fit plurimum obnoxia ex diftis colligitur, febribus nimirum
amp; plerumque continuis, enimvero fpiritus in fanguine luxurian-
tes fspe nimis aflbciantur, atque accenfionem cruori conciliant,
œquabilem mixtionem turbando j cujus curationem in viro ro-
bufto reftè aggredieris, fi prsmiflTo cliftere vel levi purgante phle-
botomiam celebraveris : imo fspiflSme in febribus medicus fpe-
ftatorem agere debet, prsfertim cum natura fatis robufta hoftem
fuum extra caftra fatis eft expulfura, nec multis medicaminibus
illo tempore natura eft interpellanda.

§. I V.

Series rerum tandem nos perduxit, ut videamus hominem in
ftatu decHnationis, in quo omnia ei in pejus ruunt, ita quidem
ut mirari liceat quorundam extremum errorem , nedicam demen-
tiam, qui fibi perfuafi funt, fe pofle homirjem à feneftute prsfer-

B 3nbsp;vare

f^ HIB PîUiT^ A T î G» M/ E;P I € A

UÉ feiÈper. vegètus Sc äd munia peragendaidoneushabea^
tur, quod iraprirais contra communera Oatur« curfum eft , po.
fuit enim natura in quolibet vivente certam quandam fp.ruuum
àliorumque pnncipiorum quahtitatem, quœ fimulac pertettionis
gradum ätdgerunt, in eo minime quiefcunt, fed tenues m auras
Ivàtiefcunt. Et. vero quae poteft fingi panaçœa, quae hunc ipiri.
{uum ^efédiim -vel reftauret vel impediat. Non ideo negamus
vigorem aliquem äddi pofle fcnibus , qui tamen longas moras
trahere nequit ; enim vero ipfa partium difpofitio m corpore
mutetur necefle, adeo ut partes évadant rigidiores 2c tubuh angu-
ftiores, amp; quemadmodum inprimordiis hommisvitaorigmetn iu,

âm fuHipfit â cordis motu, fie etiam mors ongmem fuam ducic
à motus defedu in corde j ita ut caufa immediate ipfius mortis
folurnmodo fit cordis à fuo motu ceflatio , certum autem eft m
fenibus hunc motum cordis paulatim diminui, ex quo jequitur
primo fanguinem non tam vegete fermentari poflTe , fed mu t s
Lmiditatibus abundare, unde fenes plerumque funt C^chochy^
ideoque ad venerem cxercendum inepu . fanguis ^mm eorunl Ut-

pote nimis aquofus generare nequit, nifi femen etiam aquolum, nec
folum partes genitales hanc jaduram patiuntur, verum etiam
ömnes corporis partes 6c praecipue ftomachus 8c inteftina, ex
quibus fit, ut multa: cruditates in corpore generentur. Secun-
do ipfi fpiritus animales quafi languent 8c à le mvicem diftrahun-
tur, quia fanguis iis producendis eft ineptus, 8c cerebrum cum
toto genere nervofo partim obftruitur, partim multa ferofitate
obruitur quare funftiones animas rationalis in fenibus admodum
difliculter procedunt, Sc maximè us praeteritorum memoria defi-
cit quod tamen non adfcribendum, ut vulgo putatur,quia vefti-
cia à fpiritibus relida in cerebro obliterantur, fed quia fpintus
iftos motus non amplius ineunt, quos aliquando iniverunt Sc fic
îpfi anim« rationali nullam ideam creare poflunt : quamvis ad
illud quoque conférât aliquid nimis humida vel ficca cerebri m-
temperies. Mirabitur forte quifpiam, me nihfl de natura anim^
rationalis in hifce Thefibus dixifle , fed cum illius fpeculätio aü
Medicinam parum faciat, multaquein eaoccurrant, qu® mgequot;»
humani imbecillitatem fuperant , latms fore duxi
tionem aliis relinquere. Forte etiam multis difplicebit hypothç-

fis noftra, quam habera.UR in priore parte^e|;eneratip^
tamen mordicus fiiftitiere nön VolttmuVv'^uafi aifik ranonc^fieri
non potuiflet, de hoc tameo Qer;iflimeperfuafus, me nullam ha-
ftenus vidifle opinionem de generafione , quae non multa conti-
tineret explicatu amp; demonftratu difBdlia,,-jnp impoffibilia r^cum
è contra noftra opinio videatur intelleaa fècüiör; :amp;-juxea ^
las motus verofimilior, non enim fupponit ubique variam difpofi-
tionem partium , quae fi demonftrari poflit, aliquam veritatem
huic rei adferret.

t -,

C O R O L L A R I A;

I.

In iSiero conveniunt forttora catharttca,

J Î ;
I I,

CataleffiX ffi.morhur.nbsp;• -i vj-^y,-; v*^ y-,1'1

.minz

(Miners morbijlca innbsp;iVxi^A^

MuUi morbi. difihgùmtm^efmitiidiier.'^^^^^^^^^^ Vv/dii'J^
Omnis febris mn eft maligna'::- ^ -vv^eVi v.:, v/ViV.:^

V I.

Tiatur ^Uthom. I ■ H I quot; [

^Febris €ß motUs fanguînis intenßof,

VIII.

fj^yfenteria pteß eJfe fine febre.

I X.

Solus 'vir amp; mulier pjßmt generare.

F/ßtus non refprut in utero. ,

X I.

Temjfus infufionis anima in corpus incertum efi.

X I I.

Kott efl neceje caujfam variolarum fuijfe in utero.

XIII.

Clyfteres nutrientes. conveniunt.

X I V.

Mulieri gravidd-venam fecare quid Vetatt ■

XV.

Medici non fuerunt fervi. quot;nbsp;quot;

N I S.

D. HENRICO SPOOR,

Thiloß quot;Doetori.

Laudite Picrides . Mufarum plmidite turba,

Apta vel immotos turba movere polos
Fallor? an incipiunt animos agitare fororesgt;

LJEtaque Apollineis aftra fonare modis ?
Dicite , continui quae tantalicentia plaufus?
E^S Qui mare, qui terras, Numinaque ipfa quatit?
Scdicet Henricus, Grudiis quem nuper Athcnis

Dodorum licuit cernere. Doétor ovat:
Doftor ovat rurfus ; modo fed Medicina triumphos,

Quos peperit, memini, Philofophia, parat,
Nempe tibi haud pridem ftudiorum facra placebant^

Inque fuum furtim Mufa trahebat opus.
Eft aiquid ftudiis, Sc pernoótaffe laborij

Qu» funt Ingenio iemper amata tuo.
Hinc tibi 2Vafinis ftyfus , hinc facundia Js^ard

Provenit , hinc quidquid prifcus Homerus habet :
Hinc Sophia pariter , pariterque tJMachaonis artes ;

Quodque H e n r i c e tibi, non nifi Mufa dedit.
Afpice nunc hominum quifquis medicamina pofcit,

En Henricus adeft , afpice , Poeon adeft.
Pœon adeft : vobis dabat auxiliantia morbis
Gramina, Phamp;beâ qui levet arte malum.
Et juvat inceptos fiabito tibi pellere morbos :

Sit radicatos cura levare tibi.
Sic H E N R I c E manes morborum publica cura :

Poftque tot Hippocrates, Prsfes zApoUo venis.
Eja age jam dulçes operarum perdpe frudus j
Qui defiderii meta fcopufque tui.

\V. V. SCHAICK.
J. U. D.

D. HENRICO SPOOR,

^rfmm Magißro amp; Thiloß^hia 'DoBori.

Inauguralem Difputationem

DE H O M I N E.

Pro Gradu Doftorali in Medicina fufcepturo.

Ontendunt alii Venturis trädere ßclis

Nobilis ^ clarißrenua ßnöta virt.
tArridet facunda aliis o^ulentia lingua ^ ■
, xy^ut qua feßivus verba poet a canit.
*Tertius econtra fcrutari ßdera gaudet ^

' Et qua terrigenis aßra futura notant.

Tu quid homo ^ paucis' mon fir as ^ quid debile corpus
Sit ftimo le'viiis pratereunte cito,

Inde procul dubio tibi tanto gloria major j
^anto plus reliquis ante feratur ea.

Nam nil nohilius , nihil eß praßantius arte
Thabed ^ methodo qua docet egregiâ ^

^id Dyfenterico profit j qua potio tradi
Febre labor anti ^ vel queat aßhmatico.

^id tute reliquis poßlt langtientibus agris
Traßribij, me dit s auxiliante Deo j

fummus Medicus. Vos terque qiiaterque beati
CMortales ^ quibus hac contigit arte frui.

Ergo flos Juvenum char or um magna parentum^
Spes ^ i^pollinei gloria laufque chori.

MaSte animo ^ redle captis deßflere noli ^
Crede mihi j nullum pulchrius itur iter.

Sic tandem fies patria gratißimus Vrbi j
Et TrajeUinis dulce levamen er is.

TH. ab EYNDEN.

A D

TioBiJfmtm Ornatijfmumque T)ommum

D. HENRICUM SPOOR,

Liberal. Art. Magifi. amp; Phil. DoU. cum pofl
pneclaram de H O MI N E Vifputationem
Medicine laurea injigniretur.

Ana vocet ftolidum Medicorum dogmata
vulgus ,

Et munus prifcis vile fuifle viris j
Define perverla convicia fondere lingua
Zoile 3 non , probris quod vitieris , ha-
bes.

En Henricus adeft Machaonis clarus in arte ,

Expertufque tuis do£te, Galene ^ libris.
Neftar x^poUineum teneris jam fuxit ab annis ,
Haufit Sc Hypocratis, dulcia mella , potum.
Hic nos praefcribit cui fint medicamina danda,

Quodque inter plaftas dignior effet homo.
Si yiufas luftrans Parnaffia fomnia quseris,
Dices , Thefpiadum non renuiffe choras.
Virgtliiis gravibus, querulis Nafo, Seneca masftis
VerfibuSj amp; griecis alter Homertis hic eft.

^ C 2nbsp;Si

Sicupis ingenium Sc dicendi verba modumque:

Carthe/ms fophiâ ^ Tullhis eloquio.
Teftatur Grudïum cum TrajeBenß Lycaeo j
Quantum fit ftudium , quantaque cura viri.
Ergo age vir fapiens cathedram confcendere laudis

Fas eft , hinc meritô laurea ferta datur.
Euge triumphator patrire fpes altera noftrae,

Orbis honos , urbis gloria, patris amor.
Perge ut cœpifti, prxdartim aliquando ftupebit ^
Sic ego vaticinor: te tua terra Virum.

ita exoptat

HENR. DE WEERDT.