-ocr page 1-

D I S P^U Tquot; A T I O J I D fc A

I K A^Û G V'-R J'L / ƒ -

PROTOPRAXIA

CREDITORUM.

Q^V A Aï

FA VENTE^ D E O T E R O PT. MAX. '
AuBoritate Magnifici'D.Reàoris'i

JACOBI VALLAN,

M. D. Praxeos amp; Inftitut. Medicinx Profeflbris Ordinarii
NEC NON
Am^lifimi Senam Academici confenfu, Nobilijïïmaqae
Facultatii JVRIDIC^ Décrété,
PRO GRADUDOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegiis
ritè ac legitime confequendis,
Eruditorum examini fttbjicit

ANTONIUS de RUE VER, Ultrajectinus.

-tid diem 28. Martii hora locoqueßlitü.

Trajecti ad Rhenum,

Ex OfEcina Francisci Halma, Academi«
Typographi, cb bc xci.

-ocr page 2-

S EN AT

I

IN CL U T O

TR AJECTINO

.. ü ï :.

Hoe Inaugurale j'uris sxercitiumj

ingratlffimi animi tejferam j

eo quopar ejl animo j
die at ^ confecrat

AKTONIUS DE RÜEVER:

!

-ocr page 3-

DISPUTATIO JU RI DIGA

I N A V Q V A L I S,
D E

PROTOPRAXIÀ

C RED ITO RUM.

C A P. I.

^ iGKORis verbum primitivura eflc
?inquit Bacchovius
traEl. de pign.

hypoth. lib. I. c. I, ac proinde
Ullufionem magis fibi videri,
quam veram ejus verbi Etymo-j
vlogiam , IdliPauli, pignus apu-
, gno derivantis, in
Li-^.ff. verh.

antiquitus res mobi-
da-, - •,nbsp;. les folas pignori datas , quibuf-

creditoribus femper feretraditaefuere.
Tatrenr''quot;nbsp;fi apuddebitorem per-

. z. Ipfam yocem varie accipi, poftulant leges : nimiruin
aut pro re oppignorata: /. 19.
pr.ffjepign. amp; bypath. c.ij.Ç^x6.
f'eod.:x[xt
proipfocontraftu:l.i.pr. §. i.ff. depign.aB. auE
pro obligatione ex contraftu : /. 5-2. §. 2.
f. de pa£lü.
aut denique pro jure , quod creditori in re eft conftitu-
tum. In quapofteriorifignificatione, pignorisvox rurfusin
generaliori, vel in fpecialiori fignificatione a I£l:is ufurpatur,
»ta ut in generaliori fignificatione hypothecara fub fe cora-
prehendat, in /. i
.f. de pign. a£l. L 2 i.jf. eod. ö/.i.§.2. ff. de
^^quot;Àanbsp;hypothecEC oponatur,§. 7, Infi.

■ SiJ.Specialiter fumptum pignus ab hypotheca in hoc prae-

A znbsp;cipuc

-ocr page 4-

cipuedifFert^quod pignoris poflefllopeoes creditorem fit,
hypothees veroapud debitoremmaneat
d.^.jJnfl.dea^lion.
l.-^iy.^.i.jf.depign. aU.

§.4. Efi zutempigiifts in fpecie, res a deèkore ^ er edit ort tra-
ditam fecuritatem debiti ^ ealege ^ m dehttofoluto ^ eadsmresin
ffeciereflitmtfir Baccfi. l.\. de ptgn.^ hypothects. c, l. Hyfotheca
vero, huic pignori oppofita, definitur, Conventto arbitra-
ria, i^ua creditor! citra traditionem jus tn re confiituitur. l.
4.dc
fign. (3 hypoth.

§. f. Pignus eft vel publicum , vel privatum: alterum pu-
blica, alterum privata auftoritateconftitutum,//«^fr./jr^-
leSi. ad tit. f. depign. (3 hypoth.

• §.6. Publicum pignus duplici modo fumitur, vel pro fegali,
quodaLegedatur, amp; inlpecielegalisfivetacitahypotheca
vocatur,
tot. tit. jf. in qmb. caufis pign. v. hypoth. tac.contrah.
vel pro praetorio, quod a praetore conftituitur, aut in bonis
debitoris contumacis conderanandi, ad confervationem re-
rum, /. 26. §.
i.f. de pign. aEl. Ö tot. tit. Cod. de pramp;t. pign, ( quod
in fpecie praetorium dicitur, ) aut in bonis debitoris con-
tumacis , jam per fententiamjudicis , qui jure judicavit, amp;:
amp; ad quem ea jurifdiftio pertinet, condemnati, /, lo.ff.
^tii potior, in fign. 7.. C. qnipot. in pign., qui fententise parere
recufat /. 15-. §.
Z.f. de T^ejud. amp; tot. tit.eod.ß in cauf jud.pig».
capt.ßt.
Exercet infuper amp; aliud pignoris fpecimen Prstor,
in cogendis illis, qui onus
fufclpiendum fubterfugiunt, cu-
jus rei darum exemplum nobis praebet Imperator
pen.
ult.Infl.defatifd.tut.
quodtamenpignus adpropofitam fpe-
ciem non pertinet.

§.7. Pignus privatum, quandoque in ultima voluntate ,
quandoque a£lu inter vivos, per traditionem, utinpafto
pignoris in fpecie, vel citra traditionem, ut in paéto hy-
pothees, conftitui,
^rohsx\t.LzC.f.depign.aü. l.iz.jf^de
Mlm.legat. l.^.ff. depign, hypoth.

§. 8. Pignus illud, aliud eft Generale, aliud Speciale, Ge-
nerale feil. cum quis omnia fuabonacreditori obligat /.
i. pr.

-ocr page 5-

N. A U G U R A L I S.

.^l-^.f^depign. (S hypoth. Quocafu, omnino etîam futura
obîigarevidecur,
^tr L uU.Cod.^nares p^n. obl.amp;c. quin Se
omrjiacontinebuntur, exceptisduntaxat illis rebus, quas
^ero fimiliter quifquam obligaturus non fuiflet, fi fpecia-
litcrde iis fuiflcc rogatus.
d. l. depign, (3 hjpoth. Speciale
pignüs eft, cum hase vel ilia res fpecialiter oblieatur
d. 1.1.
^.^l.ff. de p,gn.0 hjpoth.

§•9. EfFeftusautempignoris privati confiftit 1. in jure
perfecutionis : poteft enim creditor jus fuum confequi
re-
medto popffhrio,
fcil. interdiüo Salviano , Sc interdira, ne vis
pat ei quiin poßionem miffmerit^
vel remedto pethorio, five in
genere per
amontm hypothecariam. a. in jure retentionis, cum
creditor poffit etiam ob aliud debitum^
quam pro quo pi-
gnus eft obhgatum, illud retinere, /.
unie. Cod, etiam ob Chy-
rograph.pen. deb. pof. retin.
5. in jure diftraftionis, ex quo
'^ebitorenonfolvente, pignus (modobona
JdeScfolenniter,) vendere poteft,
l.^ iiMl.fin. f.dedi-
JtrMione pignomm^ hj, Cod.eod.
ita quidem abfolute,
quamvis contrarium convenerit, fcil. ne diftraheretur pi-

conventione, id facere poffit

mus pignons jam contradi efFedus eft injure pr^lationis'
cum alter alten ex creditonbus, in confequendo credit»
luo ex boms débitons praefertur,
m. tit.f. ^m potior, in pia^
«ore
quod praecipuura noftrae differtationis argumentum

criL«

CAP II.

QUoniamautem certifllmum eft illud juris Axic

ma, quod;«.t dommu fortius ßt jure creditt amp; jure
ftgnorts,nbsp;hinc jure merito a Doaoribus

f

A3

con-

-ocr page 6-

6 fe IS P^ ugt;r X T io J u RI Dl c 'a

tonduditürdomiilos in concurfu creditorurn, non cum
aliis concurrerc, non proprie illis prasferri, fed potius jure
feparationis, antevertere alios quofcunque creditorcs:
mo-
do ret extitent. 1.1. Q depriv.fifci. l.
24. §. 2 . jf.de rebus mSl. jud.
pof.Ssres extiterit^mquam:
nam re fuanon extante, eani
vindicarenon.poteft , fed cum aliis creditoribus concurrit.
Gum tarnen illud dicendum videatur, quod fi domini res
fubhaftetur, ifquê interceflerit, venditioncm impediri,
arg.
i. if.§. ^.jf. de re jud.
Sc idem hoe in cafu obtineat, fi quideni
non interceflerit dominus intra conftitutura tempus , fed
ex jufta aliqua caufa, adverfus addidionem in integrum
reftitui poflit.
arg. l. 30. C. de jure dotium. fi vero non inter-
ceflerit , neque reftitui poflit, Dominus negligens Chy.
rographariis annumerabitur, abfque privilegio.
Ant, Matth.
'deauSl.l^i. c.

§. 2. Dominorum appellatione 8c nomine contineri eos,
lt;luorum res vel pecuni® cxtantes reperiuntur in bonis del
fcitoris, nullidubium efle potefl
:,/.24. §• f- derebusauEl
■Jftd. polf. L^^ f. de pecHl.
Quales imprimis funt, deponens
/ 7- §• i- i.Z- §•
^-f- depoßtt. commodans , /. 8. ^ fe^a.f.
•eofrimod.
precario concedens /. \.%.fin. f deprecar. locator
l.-^^if hem.
venditor, qui fidem de pretio non haijuit § 41*
•Infi, de rer. ^^wdebitor, qui foluto debito, pignus repetit arg'
13f. §. i.f. Jepign. aEt. (31.9. Cad.eod. ac denique, qui reni
fürtivam j amp; vi poffeflamperfequitur §.ƒ». ƒ»/.
de Ohl. aua

^xdeliSl^nafc. t-His tarnen omnibus prae aliis creditoribus
«ullumjus competrt, rationerei , pecuniä , cujus domi!
nus erat, comparatse, cum fobm pupillis 8c-iriilitibus ta-
cita hypotheca concedatur in rebus, eorum pecunia émp-

tis, l.J.pr.f.^uipotkr.inptgn.mrwexoaWh, nifi fpecialiter
de ea caverint. /.
7. C. qtti potior, in pign. five etiam pecunia
ex re fua redafts, nam hic fundamentum deficit feil
■demmium ; 8c quod nunquam in judiciis fingularibus
pretium fuccedat in locum rei
aAnt. Math. d. g. nil
autem-hic in eontrarium movet
nbsp;ff. de rei. vind.

cum

-ocr page 7-

I N A U G U R A L \ S. y

cum ex re domini
fit.

§•?• Dominis quoque in hac materia refbe annuinerari [put
to , hberos in boms caftrenfibus amp; quafi caftrenfibus: in his
enim nil jUris habere creditores, qui bona patrisvendunt, do-
Imperatorfr./riß.i^gt;itlgt;HsnoneHmper?ßiJfJae.teß. quod fuiEh
ma ratione extenditur ad bona materna, quorum' pater ufum-
miftum habet ; quia proprietas penes lïberos manet, gdeo4
que Dommis re6te annumerantur. Pr./»/?,
in fin, de Hered
«'ßit.^l.r^.ff.deverh.fcat.nbsp;'

§. 4. Praeferuntur itaque creditoribus omnibus Domini^
verum ita, fi quos debitor fumptus in rem ipfius.fecérit,eds
refunderecreditoribus paratus fit. C^idetiim ^equius, quam'
doll mall exceptionem, quaz dcbitoricompetiit. ^ri
I ló-ffdé
doh mdi amp; Metm except.
amp; §. 50. Infi, de nr. dw.,etiam credito..
nbus prodefl'e ? pra;iertim cum quodammodo in jus debitoris,
creditores fuccedant, Scipfaexceptio, ex parte excipientis in
rem lit, ita ut fingulan quoque fucceflbri profit, e^«;.
Math.

in cafibus propoGtis, nü:. fiipecr

alu perfoi^am debitons tantum obhgatam habentes. Ut^r!'
que eltvelprivilegiatus, velnonprivilegiatus.

§.6. Diaumeft fuper: ad §.9. jusvendendipignorlsolim
tantum penes pnorem creditorem fuifle, videndum nunc eft,
quilnam primus in concurfu fit creditor. Qua; materia mihi
ieptem potiffiróum regulis commode abfolvi pofle videtur.
^uarum prima ha:c fit.

§. 7 Creditor Hypthecarius f refertur Chi-

rogra^harus ^ five Privilegium habentibus , five''
fion.nbsp;, J

. Probatur ha:c regula cxpreffis Juris textibÜs. Affir-

mat

-ocr page 8-

mat cnim illud Imperator Antoninm in L 3. ^ Imperator Diocl. amp;
Maxim, in I.
7. ^ 9. Cod. qui potiores in ptgnore habeantur. Fit au-
tem illud propter jus in re, quod hypothecarius Gbi acquifivit,
propter quod etiatn remvindicare, auferre, vendere, ôcfibi
fatisfacere poteft, ita ut fi rebus hypothecatis diftraélis , nil
praeterea fit in bonis, tota aftio perfonalis, quamvis munita
privilegie, fitinanis.
Rein.Bachovjra^. deptgn.Ç^Hjpoth.l.i^.
c.
i,§. I.

§. 8. Perpétua autem haec régula non eft, fi enim hypothe-
carius concurrat cum auélionante refpeftu fiimptuum fubha-
ftationis,
qui fiunt folutionis impetrands gratia, hypotheca-
rium pofteriorem efle verum eft.
Arg.l^.ff.depopt. (31. ult.
C. de bon. au^. Jftd.pojf. amp; I. Jl.f. adleg. falctd.
Hinc ab inter-
pretibus qua;ritur,
an amp; illi fumptus qui ab auftionante fiunc
oppofitionum depellendarum gratia, prjeferantur ; ficuti ÔC in
cafu prascedenti fubhaftationis fumptus? Re6te quidem meo
judicio diftinguendum
çatavit sAnt. Math, in trail. f»o de AftSf.
/.I.e. 19. §. 3. inter illuiu qui hos fumptus fecit cum aftores
juftam intercedendi cauiam haberent, quo cafu repetitionem
denegat, Sc inter eum, qui fumptus fecit cum nul a légitima
intercedentibus eflèt caufa, a quibus etiam aflerit, litis expenfas
efle petendas. Stanquam a calumniatoribus, fivero, ait
Celeber-
rimm Ftr
, dubia fuerit caufa, fumptus litis deducet auftionans,
five vicei-it, five viólus fuerit, duftus ilia ratione, quodfiyi-^
cerit
, reddiderit aliorum caufam meliorem, fi yero viftus fue-
rit, in tarn dubia caufa, fundus fit officio boni patris familias,,
qui non ftatim poft motam controverfiara cedit, fed de jure'
fjo priufquam cedat, experiri eligit.
L.xi.f.deufur.Öl.z^.
ff. Mandati.

§. 9. Excipiuntur 2. a generalitate prsdifls regulx ,
fumptus funeris ,
in I. 45quot;. jf. de Relig. (3 (»mpt.fun. I. 18.
i^.f. eod. ita ut fi hypothecarius, cum eo qui in funus im-'
pendit, Sc auftionante de praelatione contendat, prima'^
loco auftionans, fecundo, qui in funus impendit, amp; ulti-
mo

-ocr page 9-

INAUGURALis. 9

mo loco ponendus fit temerarius litigator hypothecarius.
Hanc exceptionem , five illud privilegium , füafit fnm-
religione facit, Sc publica utilitas,
ne defunaorum corpora manerent infepuka, feu de alie-
nofunerentur. /.
iz. §. f. de relig. (2 fnmpt fmi. Quip-
pe cujus favore multa fingukria in jure Romano prodita
efle , argumentum eft. /.
i. amp; ff. de m jmvocmdo. l. %. ff.
de reltg. ^ fitrnptibus f mer Hm l. ix. ^ ^ d. i. f. eod. l. 2«.
ff. eod.nbsp;^ 'nbsp;^

§. IO. Non autem folum hypothecarius prsfertur per-
ionah, fed amp; tunc etiam alteri hypothecario fecum concur-
rent! prarfertur , fi Privilegium aliquod habeat. Sk itaque
nxc lecunda régula:nbsp;^

§. II. Creditori Hypothecarius privilegtatus-,
Creditor Hypothecario non priviledato prafer-
tur.

§.11. Quod quidem fatis evidenter apparet ex privilegii na-
tura: illud enim eft, in quo confiftkit hypothecarii privile-
^^^^^^ prsferatur. Sciendum tamen, gradus quof-
eflè proditos: ut in concurfu pri-
tur T^Z'Jquot; P'f^^^Sii robore, dignofcatur , amp; indice-
ponô.nbsp;Hanc igitur tmiam mihi regulam

Inter Qreditores hypothecarios ^ri-uilegia-
tos
^ uil qui fortius privilegiumhabent, praferun-
tur Ulis j c[uibus minus forte Privilegium concef.
Cum eß.
De veritate hujus regulae conftat ex /..si. f de
rebus Ana. jud.poff. neque obfcure colligi poteft ex /. 12. §. i. C.
1- potior, ff, in pign.
Eamque adeo veram eflè puto, ut quamvis
tempore prior fit privilegium debilius habens, tamen is cui
eft Privilegium fortius, prasferatur, referente. /. 52,
ïï-dfreb.Auâ.]ud.poff. Ubi hujus rei rationem, dat quod privi-
légia non ex tempore, fed ex caufa xftimentur. Optima fane
ratione: cum alias privilegium privilegiato inutile futurum fit,

Bnbsp;fl

-ocr page 10-

lo . disputatio juridica

fi vis ejus ex tempore penderet: ac proinde magis dici debe-
ret, ex prasrogativa temporis , quam ex privilegio fuo,
prxferri. Nec huic fententiae contradicit Gajus jGtus ,
in /. II.
pf- ffquot;' pot. in fign. neque Imperator Antoninus
in l. 2. C. eod. quoniam loqui eos de hypothecariis tantum ,
pra:di£fcïe leges ipfe iatis indicant, cum privilegii nulla fiat
mentio.

§. 12. Inter hypothecarios autem privilegiatos , primam
locum fifco, fi agat ex caufa primipilari, fiVe adminiftratione
annonse müitaris ^nt. Math, dejudtciisdifp.xiv.th. io. ut amp;
fi tributa ac ftipendia perfequatur deberi aflèrunt , Impera- .
torDiocletianusCod/.«^?
pnmtpnlo. Sc Antoninus««/f^.
(od.ji.propt.penßpubl. quod in fifco ex his caufis agente obti-
ncre miniihe mirum vidcri poteft, curia in cenfo publico ac tri-
butis
reipublic3E nervi confiftant. l. i. §.ao. f. de
quorum intuitu publica utilitas hoc fifci privilegium expreflit.
Moribus illud fifci privilegium obtinet in repetitione fump-
tuum in munitionem aggerum faétorum ab iis qui agros pofli-
dent: Noftratibus aecftenöDcfe^ cn l^hiöecöam^ gcïDen. Cum
maxime hujus provinciae interfit eos a^eres fartos tedof-
que eflè.

§.15. Poftfifcum, fecundus locus ei qui ad militiam cre-
didit, conceditur : fi nim. fibi exprefle dehypotheca caverit.
Quod eleganter admodum conftituit Imperator Juftinianus
in
jSJov.
97. cap.^. in verbis, / hoc ipfum exprefim jcribatur in in.
Jirumento.
lt;^od privilegium moribus nor\ amplius obtinet.
TefteHubero ad
ttt.f.ßui pot. in tig. cum militije iftx vete-
rum praefenti feculo ignorentur, Quamvis «^«f. ^Math.
aliquomodo agnofcere videatur , illud poflè feudis appli-
cari , ita ut fi quis pecuniam ad emendum feudum credi-
derit, amp; folenni inftrumento exprefle caverit ut id feu-
dum pignori fibi fit , ipfeque in eo pignore aliis potior fit,
fecundus ipfi a fifco locus fit tribuendus.
in traB. de auBJ. 1.

§. 14. Tertius autem locus, lècundumjuseiyile,inconcurfU

hypo-

-ocr page 11-

I N A u G u R A L s.

hypothecariorum privilegiatorum, non habita ratione hy-
jwthecx, tacitxanexpreflse, §.
29. Infi, de aB. debetur'mu-
quot;en dotcm Tepetenti.
d. Nov. 97. c. 4. /. hU. C- potior,
mpignor.
cum fohdam fatishujus rei rationem nobis det Iftus
Pomponius
in l. ff. fil. matrim.fiif, in favore dotium ,
quas confervari pubHca exigit utilitas: Sicuti ÔC alibi Im-
perator Juftinianus refpicit commiferationem , fexus in-
tuitu , habendam , in
d. /. ult. verf. qms enim mulier. C. q.
potior, in pign.

§. 17. Exercet hoc privilegium mulier in dote duntaxat, non
etiam m donatione propter nuptias : prsefertim cum favere fe di-
«nt Imperatores, non lucro captando, fed damno vitando.
a. l. m. ^.ult.C.q. potior in pign. nov. 97. cap. 5. in fin. Hub. ad h. t.
f.^.potior in pign.^.
10. Ç^od idem privilegmm mulieri ratio-
ne dotis conceffum, extendi pofle, ad dotem duntaxat cau-
tam, five confeflàtam, negant doftores, •
Hub. adtit. f. lt;jui po.
tm in pign. 10. Ant. Math.de'jud. dtfp.
14. th. i propter 1.1.
C de Dot. ant. non num. 1.1. de donat. ante ntfpt.

Dro'^^'nbsp;agente ex caufa primipilari, amp; eo qui

amp; P/^y'^reditumadmilitiamemendam privilegium allesavit,
Lse? oT îf'^i®'quot;^ repetente. quantum locum afigna-

Hypoth. tac.contrah l. X^ f. äe reb.s cred. A de ceJT. Un. \ z^. §]
t^^l.zb.f.de reb. mti. jud. pojßd.
competit idem locus eis,
qui cum ad comparandam five confervandam rem aliquid
crediderunt, de hypotheca fibi profpexerunt /. 17.
C. de pign.
O hypoth.
Difputatur inter doftores, an is qui ademendam,
vel extruendam infulam credidit, fimiliter etiam habeat ta-
citum pignus ? Non aufim affirmative fententiie calculum
»ajicere, cum in 11. quae de conceflîone tacitie Hypothecse
credent! ad refeftionem , loquuntur , fîmpliciter tantum
»quot;efeaionis fiat ,
l. i. ff. quibus cauf pign. tac. con-
trab.
Sc a contrario leges generaliter loquentes de credito

renx emendam non aliter hypothecam concédant, quam

B znbsp;fi

II

-ocr page 12-

fi credens fibi de ea profpexerit /. 17, C. Ö hyfoth. Cum
etiam
non defint doftores, quirationem, quaretacitahypo-
thecaconcelTafitcredentiadrefeaionem, hicdeficere, afle-
runt. Scilicet ilia qua: communis datur,
nemim ^Atum defor.
mewr urbis afieüm
, qu£e proculdubio arex in qua aedificium
nondum eft extruélum, convenire nequic.

§.19. Videndum ulterius an non Sc is qui non pecuniam
fed materiam fuam ad
refedionem credidit, privetur tacita
Hypotheca: quod fimiliternegandumputo, Scquoniampn-
vilegium hoe caufa:, non perfonas datum eft.
arg.l.6.f.lt;}mpot,
in pig.
eadem protopraxia gaudebit, quam is qui pecuniam
credidit. Item debetur idem locus pupillis ratione rerum ex
. pecunia fua comparatarum
fif^r. §, 8, d. l. j.pr.ff. qmpotior
in pign,

§.20, Huic ordini etiam proinde ïnferi debet is qui adre-
feftionem navis credidit , amp; de hypotheca fibi profpexit ,
d.Uó.f. de rebus aua.Jud.pof. amp; -^^.f.eod. Sipr0jpexit, 'mqwm:
nam, non Gcuti is qui ad confervationem infulae credidit, ta-
citam five legalem habet hypothecam,
d. Li. ff. ^f^ibus caufa
pign. V. Hjpoth. tac.firah.
Privilegium enim tantum ipfi concedi-
tur,
d. l. 26. (3 34. Hi autem omnes fi concurrant, collocantur
ex temporenbsp;8,
C. qui potior, in pign. l. 7. f. eod. Ratio eft,

quia privilegiatus adverfus aeque privilegiatum nonutitur füo
privilegio. /, 11. §./»f».
ult. ff. de mmortbus.

§. 21. Prorfus excludendi ex hoc ordine funt pupilli Sc
minores in bonis tutorum 8c curatorum fuorum , prslatio-
nem fibi contendentes. Id exinde patet, quia cedunt hypo-
thecs anteriori
l. 22. dejur.fifci, l.zU. eod. qui enim anti-
quiori hypothecs cedit privilegiatus hypothecarius dici ne-
quit. Fateor equidem, minoribus quibufdam in locis Pri-
vilegium tribui, ut in
1.19. 6' (eqq. ƒ; de rebus ana..jud. pof,
verum id intelligendum de privilegio inter perfonales aftio-
nes , quod antiquitus iis tantum
eompetiit, cum hypothe-
cam adepri fint poftea per Conftantinum
in l. 20. C. de adm.
mor.(3l.fenMt.CJnquib.cauf. pign.tac. contr,
amp; de privilegio

iam

-ocr page 13-

jain Gonftantinum meminerint veteres JCti
f. de rebHs autl. Jud.poff. per quod multo minus iis profpeftmn
erat,quam per hypothecam. Qui enim hypothecam habent,
illi adhuc aliis hypothecai'iis pofterioribus praeferuntUF, quibus
Joftponerentur, fi non haberent eam, licet inter perfonales
laberent privilegium. Ex his igitur facile eft concludere, non
hypothecariis privilegiatis , fed fimplicibus eos eflê annume-
randos : m quorum confurfu , hsec mihi quarta régula

§. 22. Toft Hypothecarios privilegiatos fequun-
tur Hypothecarii fmfUces.,ex régula-. Qui prior
eft tempore potior eft jure I. lo. potior in^fgnore I. z.

8. Cod. eod.

§.X3. HujusregulEesquitasin eofitaeft, ne debitor ia
poteftate fua habeat jus reale pignoris, creditorijam quse-
fitum, fafto fuo deterius reddere. Contra /. 15-. C.
de pign.
'.%of.acregulariterfa6tum fuum cuique noceat, non ad-
verfario /. 1^5-./.
de juk

quot;'^^riorem hujus régulas intelleaum, obfervandum

I'nbsp;temporis confiftat.

inbsp;cafibus locum habebat.

Et demque quando efFeftu fuo deftituatur.

S 24. Quod ad pnoritatem temporis attinet, dicimus eam
confiftere i.in conventione 2. in quovis temporis momento.
In conventione : nam fie priorempronunciamus eum, non
gui primo principalem contraftum iniit,nec eum quoque cui
ipfum pignus primo traditum eft:, fed eum, qui de pig-
nore primum convenit. Docente ita Gajo
in 1.11. pr. f. qui
pot,or in pign.
6c expreffis verbis Marciano id teftante in /. 12.
%-fi». eod. nam, inquit^ amp; in pignore placet y fi prior convenerit de pi~
licet pofieriori res tradatur^ adhuc potior em efe prior em,
Neque ab hac fententia defiftere nos cogit refcriptum
Imperatorum in /. i
Qquot;^. de Rei vind. ubi in venditione,

2 5nbsp;^ . prio-

-ocr page 14-

priorem renunciant eum cui primum re^ eft tradita ;
lt;iuis enim non videt, per venditionem jus reale non trans-
ferri, ficuti in conventione pignoris obtinet ?
frpr. cap j

§. 25*. in quovis praeterea temporis momento dicebamus
confiftere pnoritatem. Ita ut nec integrarum horarum,
nec dierura, multo minus menfium
, minime integri anni
prxoccupationem defideremus. Cum enim
leges fimplil
citer illi priorem locum dent qui tempore prior eft, d. //.quis
dubitare poteft, quinamp; momentum temporis pars quoque
temporis exiftat ? nec fanus negaverit, quin ille prior vene-
.rit,qui faltem dimidias horulae fpatio, vel quadrante, prior ac-
ceffit. Fateor equideni fi eodem quidem die pignus datum
fit,

nec de horarum intervallo conftet, id dicendum eflè
quod uterque concurreredebeat, non quod jus, fed quod
probatiodeficiat, quo modo fiaccipias/. 16. §nbsp;\ de

-/»/^».^^Âz/ffl/Â. forte non efraver is. Cujus fententix auftores
habeo Bacchovium
traEl. de pign. amp; hypoth.^A c x § a Q

^nt.MatkdeaHB.lilgt;.l.cap.ig.%.66.nbsp;' quot;

§.26. Cafus quibus hgec prsedifta régula locum habet
funt.nbsp;'

I. Nontantuminexprefl'a, fed tacita obtinet hypothe-
CK turn quod leges de prioritate temporis agentes nullam
hic diftercntiam agnofcant, nec ufquam hac in parte ex-
preflum pignus tacito prEeferant, turn etiam quod Impera-
tor liberis tacitam hypothecam habenribus exprefl'e aliis
poftenonbus creditoribus prœferat.
nbsp;C. de fecmd.

z. Obtinetamp;inpi^oreConventionaIi/.,,.;gt;r.£.«,gt;,.

tior mptgn. amp; in Judiciaii, fi jure judicatum, amp; pignus in cau-
-fa judicati auctoritate ejus qui jubere potuit
, captum fir
/. 10.jf. eod. Ad pignus vero Pretorium régula noftra ex'
tendi nequit/. §.
m in pof. kgat efe 1.10. I. xi.ffampot in
ptgn.
Quoniam illud magis ad cuftodiara rei, ejufqueconfer-
vationemquampraelationis intuitu, a prœtore conceditur'

g.Regu.

-ocr page 15-

I N A u G u R. A L i s. t f

5. Regula«noftra extendenda, feu ut vulgo, Amplian-'
^ erit, ut is, cui generaliter omnia bona prîus obligat»
funt, praeferatur amp; in iis bonis, in quibus fpecialis hypo-
t.tieca alteri concefla eft, licet ex bonis alns, quae debitor
habet, fuum poffit confequi.A a.
ff. qm potior in pign. l. 6 Cquot;^.
eod.
Moribus tarnen id non obfervari fcribunt Groenwegitu
lt;id 1.6. C'^qmpotior in pign. Grot. Manud. l. x.part.
48. tJMatb.
paroem. j. item Leuwen^ Centura forenßs l. ^ cap.
7. ». g,
(ä 10.

4; Procedit ha:c regula , ut creditor prior prseferatu r po-
fteriori, licet poftea obligationem novaverit, eadem au-
tera pignorafecundEeobligationiadjecerit. /.g. /. 12.
^ui potior in pign. Licet in novationefaaa, pignora tollantur
1.1%. ff.denavatione^ hqctamencafu illud non fieri certum
eft ; cum inipfa novatione jus pignoris, eo quo quaefituro
fibi erat modo, confervaverit.-

§.27. Reftat ut exploremus quibus Cafibus hœe régula
fallat.nbsp;, ^ . „

1.nbsp;Aliquandopofterior creditor non quidem in perpe-

fifrirl?/ ^^ tempus prseferri poteft, fi prior rem de qua
agicur, negaverit, in bonis debitoris fuiffe, fecundo hoc
proDante: tunc emm poffeflio pignoris in pofteriorem tranf-

fertur , donec prior de jure fuodocuerit. Qu^e fententia eft

novella lö. cap,10. unde defkmpta Amh. item pojfeffor Qid.qfti
potior in pign.

2,nbsp;Pofterior creditor'priori praeferendus erit, fiille pu-
blicum ,hic autem privatum tantum habeat inftrumentum.
All.
cum Anth.Çequenti C. eiui potior in pign.. Pro publico hoc
cafu habetur etiam illud quod trium teftium fide dignorum.
fiibfcriptioneconfirmatum eft.
l.u.infift.

?. Fallit régula quod ad bona futura attinet, in fifco, fiquis.
primo, (Titio Verb. Gr.) obligaverit omnia bona, deinde cum^
fifco contraxit, priorem dicemus fifcum in rebus poftea quîE»
fitis. Uti Papinianum refpondifle, amp; a principibus confti-
tutum refertSc probat Ulpianus
\nLr%.ß'deJar.ßfd. Cum.

diximus

-ocr page 16-

16 disputatio JURIDICA -

diximus in rebus poftea quaefitis , intelligîmus 'res qusefitas
poft obligationem cum filcoinitam, in quibus dicente JCto
in
d. l. 2.8. fifcus caufara pignoris prsevenic , non vero res
quae poft obligationem Titii, ante obligationem Fidi, ad
debitorem pervenerunt, quo modo , fi cum magnis JCtis
Cujacio Se Hottomanno, intelligamus /.
ult.ff'. quipouor inpigno.
re,
nil neceflè erit, ut cum Wilîèmbachio, ejufque prsecepto-
re Matharo, indiflblubilem inter diflros textus ftatuamus anty-
nomiam.

4. a generalitate regute excipitur cafiis quo pofterior credi-
tor hypothecarius priori praefertur, fi primo folverit, tune
enim in ejus locum fuccedit, quopertinet
tot.tit.C.dehisqm
in frior. cred. loc. fucced.
idem eftquot; fi accipere nolente priore
creditore , pecuniam debitor obfignaverit , ac depofijerit.
/. 11, §./». Ö /. i6.ff. qttipotiorinjgt;ig. 1.1. z. C. eod. Haec quidem
de hypothecariis fufficiant.

CAPUT III.

i.'TRranfeo ad Creditores perfonales, in quorum con-
J. curfu prior dicitur is, qui privilegium habet fecun-
dum regiilam quam mihi quintam pono.

^imißs creditoribus hypothecariis omnibus^
fuccedunt perfonales, inter quos pr tuilegiatus non

privilegiato praponitur.

Auftontatem huic régula tribuit Ulpianus in kg. pf
ff.derebmAua.Jtid.^oJf.
amp; ipfa ratio pririlegiidiftat, utido-
cuimus fup.
Cap, 2,

§.2. Perfonales Creditores privilegiatos hos in legibus re-
perio.

I. Deponentem, fi depofita res non ampliusextet/. 24. §.
z.ff.reb. auB. jnd. poJf.Y)'\%\, non extet. fi enim res depofita ad-
huc penes depofitarium fit, rei vindicatione utpote Do-
minum , euro ufurum
ftipr. diximus.

a. Fifcum

H''!./

Il

p-

liül

l'fl''

lu. '

-ocr page 17-

inaugural, i

17

a. Fifcum ex contraftu agentem, inter privileeiatosiai
collocanr, in
L 8. /. Hlt.jf. ^mpoüor. tnptgn.

^.Rempublicam creditricem,omnibus creditoribus Chy-
ro^raphanispraEfert Paulus in /.^S. §. i./. de nk auB.jud.

4 His annumero eum, qui ad certam rem comparandam,
vel navem aliamverem,pra;terdomum reficiendam credidit,
aDlque paftione de pignore. /. a6. 5 4. //
de rebm auü. jud.
pojj.i.17. Cod. de ptgn. (3 hjpoth.
inter pr^diftos creditores
pnvilegiatos, fiinter feconcurrant, non poteritefle locus
praslationi propter tempus, cum in privilegiis ratio tempo-
risnonhabeatur l.iz.jf.dereb.aua.jHd.pcJf.^àcc^tcro pri-
vilegiatus adverfus œque privilegiatumnonutaturfuo pri-
vilégie.
I. II. §. pen. ult. f. de mmoribus. Nil ergo reftaf ,
quam ut eos pro rato debiti concurrere dicamus. Secun-
dum illud, quod nunc de fimplicibus perfonalibusdicemus.
iJe quibus haec fexta fit régula.

Tofi creditores perjonales privilégiâtos, fucce-
rnbsp;temporispra-

ProPortVJ? '^ß^^^ltter omnes concurrunt Jecundum
« T ^^o^etricam.

DiocletiaÄ' mSL^'quot;quot;nbsp;P^°bant Imperatores

IJiOCletianus amp; Maximimanus m/.6. c. de rebus La. Jud.

poJJ. tamen ab hac perfonae fequentes exdpiuntur.

1.nbsp;Is qui privilegiato folvit, in cujus locum fuccedit, fi
Jocaäum fit. /. 12.
C^mbus mod. ptgn. v. Hypoth. [oh. I. 2.
jf.^mrespign.obl.mn^ojfunt.l.:^. (Suit. C. deprivil.fiß.lex. i.è

O' htsquiinprior. cred.loc.fucc.

2.nbsp;lUe qui fibi vigilavit, ac pignora ex bonis debitoris
condemnatl capi curavit.
9.. C.quipotiorinpign. -

excipiunt interprétés , creditorem ex caufa lu-
crativa, ut IS poftponatur ei, qui ex caufa onerofa creditor
i.^i.%i.f,dereg.jur.

4- Excipiendus creditor perfonalis, qui ƒ. nec fraudu-

Cnbsp;lenter

s.

-ocr page 18-

DISPUTAT.quot; JURID. IN AUGUR ALIS.

Icnter debitum exegerit, licet forte debitorem non folvendo
efle fciverit.
l. 6. §. y.f. qux fraud, cred. 1.6. in fin. f. de reb.in
Aua.Jud.poß.

y. Hune quoque creditorem excipimus, qui impenfas in
rcmfeeit, ita ut per retentionem rei iïbiconfulere poffit /. i..
f '. (jtii mod. pign. v. Hypoth.folv,

6. Deniqueeum, qui fugientem debitorem periècutus fue-
rit, eique debitum extorferit. /. lo,
§.i6.f.qm in fraud, cred.
jura enim vigilantibus fcripta funt. Atque ita quidem materiam
propofitam, fex prgediftis regulis abfolvimus. Si quis autem
infuper quserat, quoufque in ufuris prselatio locum habeat, ille
pro corrolario habere porerit, eum, qui potior eft in forte,
potiorem quoque eflè in acceflionibus.
I. i^.f. qui pot. in

§.4. Circa banc rem,moresadmodum variant, miffisalio-
rum, de quibus Struv.Msvius aliique confulendi, moribus,
Ediâro Regis Hifpanix de anno
ifjx.

cautumfuit, utufiirac
trium annorum , praelationis jure, gauderent , quod etfi in
defuetudinem abiifle tefteturZypxus , in hac tamen noftra
dioccefi exprefle confirmatum eft, per inftruftionem Curiae
Eub. lô.articftl.^. Quod ÔC de Lugdunenfi Civitate teftatur
van Leuu^en in Cenfura fua forenfi.

cor.

-ocr page 19-

CORROLARI A.

I.

Res aliéna opptgnorari nequit: ' '

Tnbsp;.. -

I I.

FaBum Legis commijforia in ptgnore lo-
cum non habet.

I I I.

Taäum Antichrefetàs, poteß excedere k^
gitmum Vfuramm tkodum.

I m

Querela inoßcioß,non efiremedium pU'

paratorimn, fed ipfa hereditatis peti-^
tio.

-1

-ocr page 20-

V.

Caußs exheredationis, expreja in Nov,
iij. pojfmt extendi ad ßmiles vel
majores.

y I.

Tuhlictatja, dominm uti poteß.

Ii.

m

.1 I;
fl'll

N'

hk

In

: f