DISSERTATIO JURIDICA

inavgvralis,

Senatufconfulto Macedoniano.

Q^V A Ai
FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
AuEioritate Magnifici Tgt;. ReBoris,

JACOBI VALLAN,

M. D. Praxeos amp; Inftitut. Medicinae Profeflbris Ordinarii,
NEC NON
AmpliJJlmi SenatHS Academici confenfu , NobiliJJimaquf
,nbsp;Facul(aiü yVR/DICiy£ Decreio, ' '

PRO GRADUDOCTORATUS
Summifque in UTROQUE JURE Honoribus Sc Privilegiis
rité ac legitimè confequendis,nbsp;• •

-j .. ^nbsp;Eruditorum examini fubjieit.

JACOB VERHE Y E. 'ZIRIZ. Zeland;

Ad diem z^.Jmii hora locoque folitis.

Trajecti ad Rhenum,

Ex Officina Francisci Halma, Academie
Typographi, eb bc xci.

, Imperator Juftinianus

in L 8. §. 5. C. de bon, qm lib.

Melius eß coarBare juveniles ca-
lor es ne cupidtni dediti ; tri-

ftemexitumfentiant^ qui eos
foß difperfum exfpeamp;at patri-
monium.

^^AVGVRJLIS

D E

Senatufc. Macedoniano.

T H E s I s I,

fUamvis ex contra£hi filiifamilias
varix a£tiones dentur, non tan-
tum adverfus ipfum filium fed
etiam adverfus patrem ejus, hoc
tarnen fallit in caufa mutui ob be.
neficium Senatiifconfulti Mace-
doniani} amp; merite quidem filius-

ohliVafi,.-nbsp;^^ mutuo cum eiFedu non

ODiigatur , ne pecunia mutuo data abutatur , amp; ad
omnes perverfxtates allxciattir, amp;netanTm grWi ^re
alieno preffus vit;s parentis infidietur

I I.

Senatufconfultum interprétés ftatuunt

DeiÏÏ^nbsp;audore Vefpafiano Im-

aim?'quot;' ^^'f'^nVerp.cap.U. , Claudios quoque,
cc^rnbsp;improbitas femper bonas l?ges vin!

SÄnbsp;promulgavit, ut fcribit C^r«.

cmils X/^^^ ^ mortem parentum pe-
cumas filnsfam. fanori dar ent. Facile enim mu-

A 2nbsp;tuam

tuam pecuniam dabant fœneratores filiisfàra. fperan-
tes fore ut mortuo patre folverent. Di6tum autem eft
Macedonianum, non à quödam Macedone iilio mu-
tuum accipiente ut Theoph. voluit, fed à prseclaro
adolefcentum circumfcriptore fœneratore, q^ui Ma-
ccdo appellabatur, quique- occafionem dedit huic
SCto, utCarfania occafionem dedit edifto de poftu-
lando, ut fcepe optimas leges peffiftiis moribus origi-
nem debent, certum enim eft non omnibus SCtis à
Cos referente ad Senatum , fed compluribus ab ipfa
perfona, de qua cavebant, nomina tributa effe. Quale
eft SCtum Tacitum apud Capitolinum in Gordianis
f. 12. amp; priEtextatum apud Gell. i'. f. 23. ^ Macroh.
^at.i.^.

III.

Hoc Senatufconfulto Macedonian© cautum fuit ne
quis filiof. mutuam pecuniam daret, aut fi dederit de-
negatur ei aftio, amp; petitio etiam poft mortem patris
/. I. f.de SCto Mac. quse verba ut plenius 6c melius in-
telligantur fingula breviter pro ratione temporis ex-
plicando percurremus.

I V.

- Dicit itaque pi imo, Senatufconfultum«0
minibus qux funt cautiones , in quibus caufse ere
dendi non exprimuntur , ne crediti turpitvido dete
geretur, ut nomina certa apud Hor at. 2. Ep. i. v. 105
amp; Cicer. 5. Verr. Quibufdam tamen melius placet

quod hat débita conditionalia, quse fcilicet exiftente

..... quot;quot;quot; - - ......--

INAUGURALIS. ^

conditione bona fiebant, non exiftente mala; condi-
bustexr^?^ ™ patns, quod edam ex verbis final -
mrT^nbsp;Nullmspfe

DofC t- fT'' ^^ ^^ Pquot;'-^ d^beri amp; cxigi

^orte fieri Donat.ad Te-

Jmt aut expeEtati. Amabiles, boni: expeciati
matt, quorum mors in dies ex^Sianda m exopanda.

V.

Dicit pr£Eterei textus Senatufconfulti, Nequis-
quod verbum adfaneratorem referendum, quoniam
öenatofimpliciterdeeo loquitur, qui pecuniammu-
SeLtl'nbsp;perfonas s nec refert quis

V L

quodi^'filffSenatufconfultoSed

erpretaS^^^^^^nbsp;fuit, id

fiHaTo ^y^;quot;nbsp;porreaum quoque eft ad

tio, nenitnbsp;i^^i® quot;^^^'tat eadem ra-

A 3 .nbsp;„t

Ht fint in poteftate eo tempore quo mutuura contra-«
hitur. Si mutuum acceperunt cum jam fui juris fa£ti
funt, folutionem autem promiferunt ante , ceffat
SCtum , quia tempore perfefti contraftus non fue-
runt filiifam. 3. §. ult. ^ l-^ ff- h.t. Hoc etiam
SCti beneficium, non competere filiofam. qui matri-
monium hodie contraxit, ex jam didis intelligi po-
teft, quandoquidem matrimonium ubique Europje ,
finem patriae poteftati imponit. ^aritur j etiam
an feparata habitatio patriam poteftatem folvat ? Rejp.
valde probabiie videtur (quamquam apud nos per
eam non folvitur patria poteftas) fi pater feparationi
eeconomix confenferit, eum fimul muUii contrahen-
di poteftatem dediflevideri; Qiiatenus etiam dignita-
tes in filiofam. patriam poteftatem folvunt , eatenus
etiam hoc SCtum locum habere non poteft. Non
etiam pertinet exceptio SCti ad filios emancipatos ,
quia ratio SCti, ne filiifam. mores corrumpantur, amp;
oneratus sere alieno, vitx parentum infidiari incipiat,
ceflat in emancipato, qui omnia fibi acquirit. Scha-
bet, fi gravatus fit unde folvat. Ceflat 6c ifta ratio in
fervo, qui etfi mutuam pecuniam accipiat, dominum
obligat} fervus enim ex doraini hxreditate nihil fpe-
rat, aut fperare debet praeter vitse libertatem.

V I I.

iMutuam pecuniam da^t. Pecunise verbum ple-
rumque non folum nunieratam pecuniam complcfti-
tur, verum omnem omnino pecuniam, hoc eft, omnia
corpora. /. iji. ff. de V. S. aliquando accipitur pro
illis rebus quae conftant pondere , numero amp; menfu-

rai

loco. Spe-

Sutuam^nbsp;ne quis pecuniam

' ^quot;^a.Pecuniaeft inftrumentun^luxuri^,
wcrementum avariti^ amp; origo fœnoris 5 quàre noq

Ä/^ffnbsp;venlitionem. îoâdonem ,

focie atemur. SCtum pertmet, quoniam hi con

Senir r ^^^ ^^quot;'^quot;l^fi^^quod^amen ita intel-
ügendum ,. finon lit contradus initus in fraudem

çgt;Lgt;ti, veluti fi aha res pro pecunia vel unde pecunia
S^tTfA' —-ireutdat. Lt/.

VUL

l^ftremo dicitur j denegatur ei a£fio ^ petitio ;
welt, ut agens eo nomine, ex illo contradu , fum-

XrJSÄ^nbsp;duovocll

T^b^o'dTuf^^^nbsp;- Infi.

extantemvmdicari, nec confumptam condici permi-
gt; Ita ut nec pater de peculio poffit coaveniri. Ex
h^econftatSCtumhoc faclum elfe m gratiam fecu,

inip?oborum ho,

f^lunk fnbsp;boni publici caufa L 11. ff

IX.

no^eSÏo ' fn^quot;' Senatufconfulto Macedonia-
no except.o, competeiis non tantum liberis, verum

etiam

etiam patri, qui proinde ex hoc contra^uaftionecte
peculio conveniri nequit, vel hac exceptione eam eli-
dere poteft /. 7. 10. ff. h. t. nifi pater filio tanquara
inftitore utatur, quo cafu foli filio competit d l. y.
11 prodeft etiam fidejulTori amp; mandatori, qui pro
filio mutuum accipiente, fidem fuam intemofuerunt
/ 5. eod. nifi forte donandi animo mtercefferint /. 7.
pr ^ d 19 eod. quia non in perfonam fed in rem

Wc exceptio concepta eft l.T.U-ff-deexcePt.Tgt;^mt

autem hxc exceptio contra creditorem hliitam. §. 7.

M.nbsp;ejufque fucceffores/; 7.

nec non contra eum qui quod alus credidit libi itipu-

latuseft^./.7.?.7.

X.

EfFeftus Senatufconfulti eft , quod obligationem
faciat irritam , qux alias ex hoc contradu mutui na-
fci poflet. (luo cafu ^aritur , an contraftus hic
mutui fit ipfo jure nullus , nullaque inde obligatio ,
an vero extet obligatio fed exceptione mfirmanda ?
Refpondetur. Exceptione eft, infirmanda, nam ita
Senatus improbat hunc contradum , ut tamen obli-

rtionem naturalem plenam inde concédât/. \o.ff.
t. Utquefidejuffor qui pro filio folvit, folutumnon
repetat, l.^.in.fin.h.t. quanquam ipfe filius repetat
quod per errorem folvit, antequam fui juris fadus eft
I AO.ff.decond.indeb. d.l.^.lfin. f.h.t. unde filius
demum ope exceptionis liberatur /. 19./. h. t. Speciale

quoque in hac exceptione eft, quod, quamvis perem-

ptoria fit tamen opponi poffit poft fententiam, oppofi.
taqueejufdem executionem impe4iat I.\i.f h.t

X L

Quîsrîtur porrô inter Doftores j an filiusfam. huic
oCto poffit renuntiare ? Et communiter concludunt
quod, non quia exceptio haec odiofa eft gt; quod tamen
jefe aUter habet in exceptione SCti Vellejani, quia
nœc introdu£ta eft in favorem mulierum , favori au-
tem fuo quilibet renuntiare poteft /. (en. C. de paB.
Secundo quoniam Veliejanum tantum refpicit nudam
caufam bonorum j Macedonianum autem utilitatem
pubUcam , ne fcilicet mores filioaxm pecunia illis
crédita corrumpantur : cui proinde juri utilitatis pu-
blicaecaufâftatuto renuntiare non poflunt fihifamilias

X I I. ^

Non tam^ femper hoc ipfo Senatufconfulto fîhus
le tuen poteft , funt enim cafus quibus exceptio hxc
locum non habet, qui pofTunt referri ad tria capitaj
namceflât, vel ratione filii, vel ratione patris, vel ra-
tione ipfius caufae..

XIII.

Ratione filii ceiTat ri)Si filiusfamilias habeat pe-
cuüumcaftrenfe/. I. §..ßn. amp; l.feq.ff.h.t. quia in eo
fungitur (2) Si publico errore pro patre-
tam. habitus fit, amp; per hoc aliquis qui credidit jufta
ignorantia fitdeceptus/. i^.frff.h. t. (3) CefTat etiam
«xceptiobCti 11 minor dederit mutuum majori, quia

;nbsp;Bnbsp;validius

eft privilegium xtatis quam SCti /.i i. in fin. de minor, s
Unde fequitur fi minor dederit pecuniam filiofam.
£Eque niinori, ceflare hanc exceptionem (4) fi per
niendacium fe patrem efle dixerit /. i, C.^od. (5} Si
filiusfam. fidejubendo interveniat I.-j. pr.ff. h. f,
(6) Siveâigâliâhaheât/.^.§.i.eod. (7) SifiHusfam.
pofteà pater fadus folverit partem debiti /. 7. §. ult.ff,
h. t. Qiiod fecus fe habet in pignore, fi namque fi-
liusfam. pignus dederit, non tenetur ultra pignus
prffh.t. ratio differentiae eft; quod fol vens partem
debiti, totum debitum agnovilTe pradTumatur , non
itidem qui conftituit pignus j non enim folet pignus
dari pro debito i» folutum creditori, fed magis in fecu-
ritatem.

XIV.

Ratione patris cefTat exceptio (i) Sijuflli vel con-
fenfu patris accepta fit pecunia /. 2. ^ 4. C. Ä. t. qui ta-
men confenfus non probatur ex chirograph©, quodsfi-
gillo patris munitum eft, tum quod fi non ofièratur alia
probatio de fcientia patris, res fubornationis gratiâ amp;
fraude fada praefumatur, tum quod poffit videri
prudens pater ex aliâ caufa fignaffe I.2.C. dereh. alien,
mn alien. I. z.C. flus valet^quod agitur Si pater
filium fecerit inftitorem. 1.7. 11 .ff h. t.

- ■ . T

XV, .

Denique ratione ipfiuseaufœceflat (i) Siacceperk
çecuniam , amp; in rem patris vertit, tum enim patri noa
iibi acquirit /. 7. §. 12 . ff h. t, quod etiam obtinet fi i)l|L

pecunia

---------^'quot;.iUH^rc^rpcüniHam Huouorumaucj«-

gationis caufa, vel in alios neceflarios fujjaptits quos
pater non recufaret, quia celfat ratiQ-SCHr fi tomen
probabüem modum non exceffit l. 7. %. i^. ff. h. t.

(3) Idem obtinet fl eam jfemacceperit filius, quse pa-
tris oneribus incumbit, veluti ad dotandam fororem,
3godouus«ft patris ,mciyus.rem pecnnia, yeisfa/.t;.

ff.h.t.nbsp;Vnbsp;-nbsp;. gt; —

.1 V

COnbsp;ARi,4

Ex

mdo pd^o mn datny aäio.

I 1.

Minor 15 artnis poteß efe procurator ad
lites,

I I I.

Marhm eß dominus dot is.

Minor

.a 1.1 A

'Minor annis ^non poteft fmgi mtm 'ere
B^eiftiblic^,

; r; .

V. .

,1.

-Mulier jure Romano oßcio publico fungt
non foteß,

m

VI.

Si quis mtiatam duxerit fro 'virgine ma-
trimonium fubfiflit.

I N I S.

V ...

lt; . . . N..

T T