DISPUTATIO JURIDICA
INAVGVRAL I S,

F E R I I S.

Q^V A Mnbsp;.

• ' FAVENTE DEO TER OPT. MAX.
Au6ioritate Magnifici 'D.Reöforist

JACOBI VALLAN,

M. D. Praxeos amp;: Inftitut. MedicinïE Profeflbris Ordinarii,
NEC NON
AmpliJJÎmi Senatûs Academici confenfu , Nobilijfmaque
Facultatis JVRIDICiy£ Décréta,
PRO GRADUDOCTORATUS
Summirque in UTROQUE JURE Honoribus amp; Privilegiis
ritè ac légitimé confequendis,
Eruditorum examini fubjicit
FRANCISCUS van BERGEN did'us MONTANUS. Slufl Fland.
Ad diem zo. Julii hora locojue folitis.

Trajecti ad Rhenum,

Ex Officinâ Francisci Halma, Academix
Typographi, cb bc xci.quot;

Nohilijßmo Gravißmoque
F I R O

D. MAXIMILIANO ENGELS. J.U.D.

Nobili/ïîmi Collegii Franconatus, Slufe in Flan-
driâ refidentis , Confuii Digniflimo , Avunculo
meo in aeternum Colendo:

U T ET

Clarifßmo Voätffimoque VIR O

D. LUCy£ VAN DE POLL. J. U. D.amp;in
Alma Trajedinâ Palîeftrâ Anteceflbri fubtiliflimo,
Promotori meo venerando, fludiorum Juridico-
rum fautori:

N E C N O N

Sagaciffmo ExperîentiJJîmoque VIR O

D. NICOLAO ^ LASTDRAGER. J. U. D.
amp; coram Curia Provinciali Ultrajedina Caufarum
Patrono ftrenuiffimo

Me fit équot; Difputattmem hant
Inmguralem off'ero
Dedico,

FRANC, van BERGEN diâus MONTANUS. AuS.

disputatio juridica
IN- A'VGVRALIS
d e

F E R I I S.

THESIS I.

Eriit (quae fecuncJiim Jus Civile durant
de media node in mediam nodem l 8.

fecundum Jus Canonicum de
vefpera in vefperam , Decr. Greg, lib.x.
tit. Cap. X.) ita diâs fecundum com-
munem opinionem aferiendn hofliis, vi-
defis Hub. in PräeB. ad hunc tit. Zoe£.
in Comm. ad ff. in h. t. Alio nomine
r n- . .,,. , ® Romanis etiam nuncupabantur Dies
^najh, quia ilhs diebus jus fari illicitum erat, tefte Ovidio lib.
jaß. z. cum dicit

^lle nefaflus erit per quem tria verba ßkntur.
tna verba nihil aliud erant quam DO, DICO, A DDI-
: ^nbsp;univerfa Prœtoris jurifdidîo, qut modo effet in

JHéctn, continebacur . ut dicit Joh. Calv. in Lico 'L ad hl

A anbsp;verba

verba. Praeterea etiam vocantur Dies feriati 1.6.f.h.t. itemß-
riatici l. 2. ffquot;-^'nbsp;Dies feßivos eos vocat Pht. in Problem.

Sed quandoquidem Jureconfultus magis res quam verba debeî
curare, nos amp; haec relinquentes ad rem tranfibimus.

I I.

Sciendufn autem eft nos hîc per vocem feria non indigitarc
illas ferias , quae olim apud Romanos familiis quibufdem pro-
priaeerant: ut Feria Jdia, Cornelia, Claudia, Julia 8ic. vide
Roßn. in Antiq. Rom. lib. 4. Cap. 17. de quibus lex erat in lege
XII. Tabul. in Part. 1. leg. i. fecundum Hottomannumnempe,
SACRA PRiVATA PERPETUO MANENTO. Nou etiam illam vo-
ccm accipio in eâ fignificatione in qua olim accepta fuit , cum
unaquasque Dies feria dicebatur , ut prima feria, pro die folis;
fecunda Feria pro die Lunae amp;c. ]oh. Calv. lex. in voce Fer'ta
fed nihil aliud hac voce intelkdlum volumus quam , Dies qui-
bus filent judiciorum ftrepitus , Alcyonia Fori , Hub. in Prlt;t-
le£l. ad h. t. quibus datur vacatio à forenfibus negotiis. l.
h.t. Quibus nec jus dicitur nec Magiftratus fui poteftatemfacit
hyf.h.f»

III.

Faériae Dividuntur in Divinas amp; Humanas /. 7. C. h. tl Di-
vina funt quae propter cultum Divini Numinis inftitutae. Luit,
C. h. t. Humana quae propter caufam vel neceffitatem huma-
nam introduöae. l.i.pr.ff. h.t. Utraeque rurfusfubdividutv
tur in folennes five ordinarias amp; repentinas feu extraordinarias.
l. ^.C. de dilat. Solennes funt quae ftatis temporibus recurrunt.
£k, in princ. ]urts ad h. t. Repentina quae extra ordinem indi-
cuntur /. 26. §. 7. Ex quib, cauß Maß de utrifque hîc paucis
nobis agcndura crit.

Feriae

I V.

Feriae Divins folennes funt : Dies Dominica. /. ult. C. h. t.
^ecret.i.CaujU-i.ij^af.^.Cap.i dr j,. Dies Pafehalis, Natalis amp;
EpipiwniaeCiirifti, /. i.7. er 8. C.h. t. Beeret. Difi. ^.Cap. s.
Feris Human® folennes funt ferix Meffium. amp; Vindemiaruin.
l.t. fr.ff.h. t. Ferix Repentinœ feu extraordinariae tam Divinœ
quam Humanas, funt qux propter extraordinarium cafum a
fummo iVlagiftratu indicuntur , /. 1. C. h. t. nempe vel laetitiae
caufa, ut propter res a principe feJiciter geftas. /. 26. §. 7. Ex
^mh. cauf maj.^ veJ cum dies fupplicationis eft vtde Hub. mprlt;tl.
ad h. t. Qux dies fuppJicationis amp; nunc quam maxime in Orbe
Chriftiano obtinent, ut experientia fatis docet.

V.

Poftquam vidimus quid amp; quotuplices fint Fsriaî, quœr».
mus jam quinam habeant poteftatem Ferias indicendi, quinara
JUS habeant jUas tollendi. Et quidem quod ad Diera Domini-
cum , fummam cunaarum feriarum Divinarum folennium ,
argumento Decalogi, 4.praEcepto, ille jure Divino pofitus juf-
fus, amp; IntrodutSus, a nemine , nifi a folo Deo tolli vel mu-
tari poteft î verum quidem eft illum diem accepilfe vim civi-
lem obligandi fubditos, ex legibus latis a PrincipibusChriftianis
l. ult. C. h. t, antea Tamen in confcientia erant obligati pa-
rère Deo. Cïterx autem Divins amp; folennes, ut Pafchalis
Dies, Natalis Chrifti , Afcenfio , amp; fimiles multx, utpote a
Deo non mandatx , fed a Poteftatibus fummis introdudx /. z.
amp; 7. C. h.t. rurfus ab iifdem tolli pofle certiIEmum puto i
quod an Divino juri confentaneutn eifet, Theologis enuclean-
aum relinquo.

Pert«

V I.

Feriae Humanae amp; folennes ut Meffium amp; Vindemiarum
tempore, illas propter neceffitatem agricultarae, a fummis pote-
ftatibus funt introduäae l.upr.f. amp; l.i. C. h.t. Illafque ferias
utpote juri naturali quam maximè confentaneas, imo amp; neceiTa-
rias, plané tolli pofle non ell: credibile : poffe vero ilias pro
fitu regionum vatiari, ut amp; ration! fic amp; juri Civili convenit.
L^. ff. h.t. Feri® autem repentins tam Divins quam hu-
manae a folâ indicantur fummâ poteftate; Olim quidem a Ma-
giftratibus majoribus, ut Praetore, Conftile amp;cc. l. 25J. 7. ex
t^uih. ca. maj. Poft occupatam rempublicam a nemine nifi folo
Principe l. i. ^ 4. C. h. t. qui proinde etiam folus jus habet
€as abrogandi , juxta hoc. Nihil tam naturale eft quam ut
aliquid eodem modo folvatur quo colligatum eft /. 35.
R.I.nbsp;■

■ •• -nbsp;V I I.

Videamus nunc quis fit feriarum finis. Divinarum finis eft
Ut homines res humanas amp; negotia terreftria relinouentés fe
cultui Divino dedant I. z. 5. e^ »it. C h. t. Humanarum ,
folennium finis eft , ut illi qui ruri habitantes agros colunt^
ben^ficionbsp;, fruöus tanto facilius poffint colligere/. i.

fr.ff. amp; I. 7. Ci h.t. Sed feriarum humanarum Repentina-
rum eft, ne ftrepitus judiciales turbent commune gaudiufn
communemve luétum: ut colligi poteft ex l.i6.§.y.ex^uih.
canf maj.

Finem

VIII.

Finem excipiunt effedus, qui varii funt pro earum diver-
fitate. Et EfFedus quidem Divinarum efl: ut judicia iJlis die-
bus lata , fint irrita, L i. fin. C. h. t. imo nec partes his feriis
renuntiare poffunt ut patet ex l. 8. amp; ult. C. h. t. quod amp; juri
Canonico eft quam maxime confentaneum Decr. Greg. Ith. 2.
9. c. 5. Sic amp; omnes adus judiciales qui tempore feriarum
humanarum gefti funt inter invitos , feu ab una , feu ab
utràque parte , funt ipfo jure nulli , L 1. §. 1. ff. h. t. ita ta-
men ut partes feriis Humanis folennibus renuntiare poffint, ju-
dice nempe confentiente /. 6. ff. h. t. l 16. ff. de recept, q. ark
rec. quod amp; jus Canonicum ftatuit vid. dtü. L 5. in fine. Feriis
autem humanis honorariis feu repentinis nemo renuntiare poteft j
vide Lauterbachi Comp. jur. ad h. t. Ratio difcriminis videtur
mihi ha:c : quod feriae folennes conftitutae fint in gratiam rus
colentium , /. 7. c. h. t. nemini autem invito beneficium dart
certum eft I. ôz. R. ƒ. ferise autem repentinae indicunturaPrin-
cipibus feu ftimmo magiflratu, non in beneficium fubditorum,
fed in fuum proprmm honorem , ob res puta feh'citer geftas »
aliamve publicam ob caufam /. 26. §. y.ff^ ^^ qaib. cauf. tnaL
non ergc fubditorum eft illis renuntiare.

I X.

Diebus feriatis, uti diximus, ftrepitus forenfis ceflare debet ^
verum quse funt voluntaris jurifdidionis, ut ManumiflSo ,
Emancipatio, amp;c. ea licet impune peragere. /. 2. équot; 8. C. b. t,
fic etiam inveftigatio latronum amp; cognitio caufarum crimina-
lium, quae periculum in mora habent, /.lo.C. h. t. Imperator
Conftantinus in l. 5. c. h. t. non tantum vetat , Diebus feftis
Divinis amp; praecipue die Dominica , adus judiciales, fed amp;

oiiuiee

omnes artes amp; ofEcia, exceptâ agriculturâ , verùm amp; h«C
poftea ab Imperatore Leone vetita eft. in 54. Conjiimiont

ejus.

x.

Naturâ, caufà efFeClibufque feriarum , fic fatis cognitis, re-
ftat ut quafdam circa eas quaeftiones folvamus : amp; primo qui-
dem i An cimus Die feriato tenearur comparere coram jaéce ?
Quod maximè negandum putamus ; vox enim prsconis illo
tempore debet filere Lult. §.i. C.h.t. amp; quandoquidem omnes
lites quiefcunt, citatio quae eft litis principium ( ut colligi po-
teft ex Clar. Virp van Eck. ad lit. de Judiciis) nullam vim ha-
bere poteft , ac proinde citatus die feriato , non eft obligatus
ad fe judicio fiftendum , quod etiam Juri Canonico videtur
Decr. Greg.lib. ï.tit.cap. ult.

convenire.

X I.

Ulterius quxritur : An citatus in diem feriatum, proximo
die non feriato cogatur venire ! Quidam putant quod fic, tefte
Zoefio in Corn, ad h.t. §. 5. Ego vero una cum dido Zoefio
judico quod non teneatur, fi nempe exprefle citatus fit in diem
feriatum ; illa enim citatio quandoquidem nulla eft ab initio,
poftea reconvalefcere amp; aliquidoperari nequit; juxta /.ip. R I.
quod autem ab initio nulla fit ex diftis conftat , nemo enim
invitus illis diebus in judicium vocari poteft I. i. pr. ff, h. t.
Si autem citatus fit ut veniat intra diem aliquem feftum , feuan-
tequam dies ille feftusalluxerit, citatio illa dubio procul valebit,
fi interea fint dies non feriati. Sic etiam fi citatio ita fada fit,
ut citatus veniat V. G. nonis Maji , vel fi iHe dies fit feriatus,
proximo die non feriato , omnino tenebitur fe in judicio
fiftere.

Queritur

X I I.

Quaeritur praeterea: An die feriato teftcs audireS' eyamlnare
Iiceat; Quod videtur negandum , cum omnes adus contention
Is lurifdiftionis vetits (int , /. i. ^ 7. f. /. 5. ^ 8. C.
teftium autem examinationem pertinere ad judicia contentiofa
clariüimum puto. Secus eft fi caufa fit Criminalis qua; dilatio-
nem non patitur /. 10. C. h. t. Lites autem jubentur quiefcere
Lult. C. h. t. non quiefcunt vero cum teftes examinantur; amp;
fic a fimili etiam concludere pofltimus, quod etiam illis diebus
examen inftrumentorum iJlicitum fit.

XIII.

Quod fententiam pronuntiare fit ilHcitum illis diebus , cW
nflimum puto , cum certo certius contineat judicialem ftrepi-
tum, qui etiam vetitus eft Jure Canonico Deer. Greg. lib. z.tit,
Sed an liccat pronunciatam exequi die feriato ? Quae-
Itioelt. Quod ad Jus Canonicum, funt qui putant (tefte Zoefio)
hcitam effe executionem . quia ilia /« Cap. 5. inter alia ,
quae ibi vetantur , non eft enumerata. Puto tamen hoc malè
ita judicari, quia in diBo Cap. 5. omnis ftrepitus judicialis veti-
tus , ejcccutionem autem fine ftrepitu fieri poffe plane impofti-
bile eft vide Zoef ad h. t.) Clariffimè autem Jure Civili patet
executionem illicitam effe, vide I. ult. C. h. u ubi expreffè ex-
ccutiones prohibentur.

X I V.

Tandem Quaeftjo eft ; An Die feriato appellatio ab aliquô
poftit interponi? Hic puto cum diftinftione refpondendum : (i
appellans pnvaretur defenfione fui amp; tempus appellationi prs-

Bnbsp;fcriptuns

îô DISPUTATIO JURIDICA INAUGURA

fcriptutn elaberetur (quod eft decern dîerum Nov.i^.Cap. i.)
omnino appellare poterit. Si vero alio tempore poffit appellare gt;
jlli puto die fefto appellare illicitum efle , quandoquidem ne-
ceflitas fe defendendi tune ceiTat. Plura proculdubio de feriis
dici poflent, fed quia nobis Difputatio non traâiatus fcribendus
eft^ hîc fubfiftimus.

F ü,;-'

annexa.

I.

j^Inor 25 amis , moào haheat annos
imfletos 17 , foteß procurator ad
Ikes ejfe, non 'uero Defenfir.^ • ]

3óK :

i V/.,'

I I.

pe mllis criminibus, capitis pcenàm

no»

non incumntihs , tranpgeu U-
cet.

I I L

Terkulum f el vendita s ' etp mn fit
tradita, ad Emptorem pertinet,

F I N I s.

, J A. 'II - J - -

1 • ' /

TOE-

' . ' T O E J U Y C H I N G

Ter Inwying
Van den zeer geleerden en zinrijken Hee ä

FRANCISCUS VAN BERGEN
gefegd MONTANUS

Tot beyden der Rechten Tgt;o6ier.

^ raaye Borften, fchrandre Zinnen,
^ cgte Borgers van Atheen,
)gt; arcfe beuflen noyt beminnen;
2 a een ander pad iy treên.
Q ierfel van onf' ingefèten,
gt;-H ngewyd in Themis kerk,
CO oekc gy wijs te zijn geheten?
O om, ontfang dan loon voor'c werk,
Cj voor defen fuur gevallen:
C/5 maak de vruchten en 't gewin,
lt; an uw' arbeyd, ftel het mallen

an een kant, wijl geen begin
^ eemd, om kerk en land te ftieren.

loeid nog verder door uw' geeft j
tij ergedichten en Laurieren,
^ eikt men u toe op dit feeft.'
^ eef nu teekens van uw' llooven,
W n laat blinken uw' verftand,
^ ooit vermoeid^ foo moet men loovenj

quot; quot;nbsp;O aauwc

'■Cl

O aauvc geeften in ons land.
tfl er en deugd en wetenfchappen,
C/5 chijnen uyt in uw' perzoon,
tri n treed moedig op dees' trappen j
Q a nu heen, ontfang uV loon:
^ an fuIt gy nog fijn verheven j
^ idden in het hof van Staat,
Q m daar raad en daad te geven,
^ a der Rechten regte maat. '

oon te zijn een man van reden,
gt; Is gy zijt ten top gefteld;
2 immer ml het recht vertreden
C^ V verftand werd meer gemeld
C/3 oo u noyt misleyd het geld.

K^tnlcus Amico cecinit
CORN. RU YL. J.U.D.

tiOVr

L O Ü.WßRl ER-krans.

t , Cevhgten mor deh- HEZRnbsp;- i

François van Bergen

eeie^d MONTANUS. -

0.0nbsp;IT -1nbsp;r .

( -

Wanneer hy tót Meefter in beidamp; de^Rechten , quot;met
\groote lof verklaard Wierde. 'nbsp;quot;

En ieder mens wilt naar zijn ztnlijkhee-

den leeveuj _ • • . -
Tgt;ôg weinig zyn'erdie haar zeiven oover-
geèvennbsp;. '

Tot deugd' en naarfligheid. woeße en domme
jeugd j

Vólgd vaak haar eige drift , en fchept een' groote

vreégd

Wtgeen haar goeddunkt fchoon zulks ieder moet
vervloeken.

een agt de min veel meêr dan Talias wijzs
Boeken.

Een ander houd het weer met Bacchus en Sileen j
En leefd als Epikuur. ^ O tijden en 0 zeén\
Maar die zig tót de deugd in deef bedorven tijden
Wil oovergeeven en in ballas kerke firijden
yerdiend eens ieders gunß en eene onßerßijke
eer ;

Zijn lóf en naam gaat uit 't geheugen nimmer^
meer.

^w lóf van Bergen diend ooknimmermeerver»
geiten ;

'^ewijlgeu deftig hebt in ballas fchool gekweetenj

En

En al^jd hebt getragt naar wijsheid )s^onder end ^
Ojgt; datier niets voor u mögt laeeizen onbekend.
^ zogt de wijsheid op uit meenigte van Boeken^
Gelijk de Bye izieet den hooning op te zoeken
yit.fchooite bloemen^ die men ziet in F lor aas Hof^
Wdar in^ de Bye vind verfcheidenheid van fióf
Zo wift u jchrander brein van uwe teedréjaar
ren

In vrouw lt;JM.inervaas fchoolde wijsheid te ver*
gaaren.

Gy leerdde dag en nagt door onvermoeide vlijt j
Met wat een naerßigheid beßeedde gy uw' tijd
In alle konßen.' 'Dog waar op gy 't meeße letten
Was op de 'weetenfchap ^ van 't recht en van de wet-
ten.

^e Rechtgeleerdheid was uw eenig oogemerk
Dw iever was daar^t grootße. O zuilvanThemis
kerk.'

Gy oeffendde in die konß u zeiven zo voorfpoedig i
Gyßreed in Themis fchool ^ zo onbefchroomdl zo
moedig !

Tgt;at ieder ßaa^ verbaafd ^ -wijl ge in zo korten
tijd

Ter Rechtsgeleerdheid word zo lóflijk ingewijd!

werk is nu ten einde ylfiréa komt u kroonen
Van Birgen , als het puik van haare voetßer-
zoonen !

Zy vlegt reeds om uw Hoofd een krans van CMirt
en Talm.

De Zangbergjuigd en kweeld. Ik hoor de we e der-

Ik hoor Apollo en de neegen zuflren kweelen j
Zy willen baare vreugd met onze vreugde deelen :

^ewijf

^emjl äe luißer van 't Romeins en'Duits Tarnas
Word iniekuld. Indien Apól my gunßig wasy
En zo ik nu eens had op Helikon gedronken
De Hiffokrene als gy. Zo ik isuterd met de quot;vonken
Van uwe geeß beßraald ik zou voorv:aar mijn
pligt

Volbrengen (als H betaamd f) met een hoogdraa-^
'vend Tgt;icht.

Verfchoonmy; zo 'kuw lof verbrei docrf.egteT)ichn
ten j

Tie wilt fchoon magteloosj voldoed nogtans zijn\
pligten.

SAMUEL VANDER HEIDEN,